Category Archives: Kaarkhof Grönnegerweg

Ut oorlogsgraf van Antonius en Jozeph Janssens

De Duitse bezetter gijzelde op 10 april 1945 de uit Noord-Brabant geëvacueerde en bij de familie Harm Kuiper op Kalteren ondergebrachte broers Antonius Maria Gerardus Janssens en Jozeph Cornelis Maria Janssens, samen met Nicolaas Houwer, Kornelis Kerssies, Harman Bennen, Roelof Hunneman, Hendrik Akkerman, Klaas Daleman, Jan Houwer, Koop Houwer en Koop Westerhof.
De Duitse gijzelaars dwongen de Nederlandse gegijzelden op het marktterrein in Deever tegen de wal van de kaarhof te gaan staan; op deze plek staat heden ten dage een rododendronbosje. Na enige uren arriveerde een auto uit Steenwijk. De Duitse officier die uit de auto stapte was de woedende en schreeuwende S.D.-commandant Fritz Habener, Hij greep plotseling een mitrailleur en vermoordde de gegijzelde mannen die tegen de wal van de kaarkhof stonden. Koop Westerhof overleefde als door een wonder deze wrede moordaanslag.
Antonius Maria Gerardus Janssens is geboren op 26 mei 1926 in Tilburg en is op 10 april 1945 op achttienjarige leeftijd overleden in Deever. Jozef Cornelis Maria Janssens is geboren op 10 oktober 1930 te Berkel en is op 10 april 1945 op veertienjarige leeftijd overleden in Deever.
Het oorlogsgraf op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee’j Deever van de twee broers wordt al lang regelmatig niet alleen onderhouden door nicht Louise Antonella Janssens, een dochter van een jongere broer van Antonius en Jozeph Janssens, maar ook door andere familieleden. Dat zal altijd een emotionele gebeurtenis blijven.
Op woensdag 19 september 2018 hebben mevrouw Louise Antonella Ravensteijn-Janssens en haar man het graf weer verzorgd en voorzien van nieuwe planten en ook van twee tuinlampen, die voorzien zijn van led-lampjes, die in het donker branden op gelijkstroom uit batterijen, die worden opgeladen door middel van zonnecellen. Mevrouw Louise Antonella Ravensteijn-Janssens had wel enige bedenkingen bij de levensduur van de led-verlichting.
De redactie van het Deevers Archief was die middag toevallig ook op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever en heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto (afbeelding 1) van het netjes en met veel liefde en emotie opgeknapte graf gemaakt. De redactie is mevrouw Louise Antonella Ravensteijn-Janssens bijzonder erkentelijk voor haar toestemming foto’s van het oorlogsgraf van haar twee ooms in ut Deevers Archief te mogen publiceren.

Reactie van mevrouw Louise Antonella Ravensteijn-Janssens van 5 mei 2019
Mijn vader, de broer van Jozeph en Antonius, kan helaas door problemen met zijn gezondheid niet altijd zelf meer het graf verzorgen. Dank aan het Dievers Archief, Historisch Diever en de inwoners voor het eren en het jaarlijks herdenken van alle gefusilleerden. Een noot voor de redactie: Mijn naam is niet Antonella, maar Louise. Antonella is mijn tweede naam. Dank.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief van 5 mei 2019
De redactie heeft de tweede foto (afbeelding 2) van het graf van de gebroeders Janssens op 30 april 2019 gemaakt. Zo te zien hebben mevrouw Louise Antonella Ravensteijn-Janssens en haar echtgenoot kort daarvoor de graven weer verzorgd, wellicht met het oog op de naderende dodenherdenking op 4 mei. Deze keer hebben ze op de graven ook twee planten in passende paarse bloempotten geplaatst. Paars is een opbeurende en kalmerende kleur die is te verbinden met waarheid en wijsheid.

De redactie ontving op 21 februari 2023 de volgende zeer gewaardeerde reactie van de heer Harry Vissers
Het doet mij goed dat het graf goed wordt verzorgd. De familie is begaan met het lot van de jongens. Als het ene familielid het graf door omstandigheden niet kan verzorgen, dan staat iemand anders klaar om dat te doen. Onze ogen zijn altijd naar Diever gericht. Het is een belangrijke plaats voor de familie van de jongens.

Afbeelding 1
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op vrijdag 15 december 2023.

Afbeelding 2
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op woensdag 17 mei 2023.

Afbeelding 3
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op dinsdag 14 maart 2023.

Afbeelding 4
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op donderdag 22 april 2021.

Afbeelding 5
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op maandag 8 juni 2020.

Afbeelding 6
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op vrijdag 29 november 2019.

Afbeelding 7
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op woensdag 6 november 2019.
Tijdens de hittegolf in de zomer van 2019 waren alle planten op het graf bij gebrek aan water gestorven.

Afbeelding 8
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op dinsdag 23 april 2019.
Afbeelding 9
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op woensdag 19 september 2018.

Posted in Kaarkhof Grönnegerweg, Oorlogsgraf, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Jans Roelof Tabak lig onder un oranjebroene plèète

De redactie van ut Deevers Archief ziet her en der in Nederland al wel steeds vaker objecten van weervast staal, zoals plantenbakken, tafelpoten, gevelbekleding, naamborden, reclameborden, buitenhaarden, sfeerpanelen, sokkels, brievenbussen, erfafscheidingen, huisnummers, tuinwanden, borderwanden, boomkorven, zandbakken, kunstobjecten, enzovoort, enzovoort, maar nog nooit een funerair kunstwerk in de vorm van een dekplaat. Nu is dat wel verklaarbaar, want de enige kaarkhof waar de redactie zo nu en dan rondloopt, dat is de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie weet niet wanneer de sombere, grauwe en wanhopige stenen dekplaat op het graf van wijlen dorpsfiguur, oraal historicus, groevedeskundige, koffie- en theepottenverzamelaar, verzamelaar van Deeverse papperassen en foto’s en hiel mooi Deevers sprekende Jans Roelof Tabak uut de Aachterstroate (vrogger de Saandhook) op prachtige wijze is afgewerkt met een funerair kunstwerk van oogverdovend oranjebruin weervast staal. Want zo’n dekplaat van oranjebruin weervast staal mag op zo’n somber, grauw en wanhopig kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever toch wel als een aandachttrekkend funerair kunstobject worden beschouwd. Ech wè !
Hoe heeft kunnen bestaan dat zo’n afwijkend funerair kunstobject van weervast staal op zo’n sombere, grauwe, wanhopige stenen afdekplaat van een graf aanwezig mag zijn ? Want daarover moeten de Hoge en Minder Hoge Gemeentelijke Dametjes en Heertjes Belast Met De Positieve Financiële Exploitatie En Het Aanzien Van De Kaarkhof An De Grönnegerweg Bee Deever hebben beslist. Die hebben dat in hun riante kantoortuintjes in het Raadhuis aan de Gemeentehuislaan in Deever getoetst aan futiele eisjes en voorwaarden en verordeningetje en milieuregeltjes en duurzaamheidsregeltjes en beleidsregeltjes en uitvoeringsregeltje. Voor het plaatsen van dit funeraire kunstobject hebben zij vast na lang wikken en wegen en vergaderen en collegiaal overleg bij wijze van hoge uitzondering en in al hun goedertierenheid een vergunning afgegeven.
Dochter Saskia en de kinderen versieren de plaat steeds mooi met enige koffie- en theepotten uit de verzameling van vader en opa Jans Roelof Tabak. Zie de bijgaande kleurenfoto’s.
Weervast staal is een soort staal dat te herkennen is aan de bruine roestkleur. De zeer dichte roesthuid schermt het dieper liggende materiaal af van zuurstof, waardoor het roesten sterk vertraagt. Weervast staal is een metaal dat bestaat uit koper, fosfor, silicium, nikkel, chroom en ijzer. Dit staal gaat bij blootstelling aan weersinvloeden vroeg of laat roesten. Dit is bij weervast staal geen slecht teken, want de dichte roestlaag voorkomt juist dat het staal verder gaat roesten. Ook geeft deze roestlaag het weervaste staal die opvallend oranjebruine kleur. Het onderhoud van weervast staal is vergelijkbaar met hout. Zo gaat het staal langer mee als het boven de grond wordt gebruikt en kan droogwaaien. Weervast staal kan niet goed tegen natte bladeren, die kleven aan de plaat, houden zo het staal langer nat en dat versnelt het roesten.

Afbeelding 1
De redactie heeft bijgaande afgebeelde kleurenfoto, waarop zes koffie- en theepotten uit de verzameling van Jans Tabak zijn te zien, gemaakt op vrijdag 27 november 2020.
Afbeelding 2
De redactie heeft bijgaande afgebeelde kleurenfoto, waarop vier koffie- en theepotten uit de verzameling van Jans Tabak zijn te zien, gemaakt op vrijdag 19 november 2021. Let vooral ook op het hoopje stenen bij het graf. Dat is vast een teken dat mensen het graf met respect hebben bezocht.

Afbeelding 3
De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto, waarop zeven koffie- en theepotten uit de verzameling van Jans Tabak zijn te zien, gemaakt op dinsdag 19 april 2022. Let vooral ook op het hoopje stenen bij het graf. Dat is vast een teken dat mensen het graf met respect hebben bezocht.

Afbeelding 4
De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto, waarop slechts één koffiepot uit de verzameling van wijlen Jans Roelof Tabak zijn te zien, gemaakt op zaterdag 17 december 2022. Saskia en de kinderen vervangen en verplaatsen zo nu en dan de potten, dat is te zien aan de afdruk van de bodem van de potten op de weervaste stalen dekplaat. Bezoekers van het graf kunnen uit respect voor Jans Roelof Tabak een steen bij het graf leggen.

Afbeelding 5

De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto, waarop zes koffie- en theepotten uit de verzameling van Jans Roelof Tabak zijn te zien, gemaakt op woensdag 17 mei 2023. Saskia en de kinderen vervangen en verplaatsen zo nu en dan de potten. Bezoekers van het graf kunnen uit respect voor Jans Roelof Tabak een steen bij het graf leggen of een bloemetje plaatsen.

Afbeelding 6
De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto, waarop zes koffie- en theepotten uit de verzameling van Jans Roelof Tabak zijn te zien, gemaakt op vrijdag 1 december 2023. Het had die ochtend een beetje gesneeuwd, maar de sneeuw op de metalen dekplaat van het graf van Jans Roelof Tabak was al snel gesmolten. Dochter Saskia en de kinderen hebben na 17 mei 2023 geen potten vervangen, maar wel een beetje bewogen. Bezoekers van het graf kunnen uit respect voor Jans Roelof Tabak een steen bij het graf leggen.

Afbeelding 7
De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto, waarop zes koffie- en theepotten uit de verzameling van Jans Roelof Tabak zijn te zien, gemaakt op vrijdag 15 december 2023. Dochter Saskia en de kinderen hebben na 1 december 2023 geen potten vervangen, maar wel een beetje bewogen. Bezoekers van het graf kunnen uit respect voor Jans Roelof Tabak een steen bij het graf leggen.

Posted in Alle Deeversen, Dorpsfiguur, Jans Roelof Tabak, Kaarkhof Grönnegerweg, Kuunst in de gemiente Deever | Leave a comment

Vusiering van un groeve op de kaarkhof

Op de kaarkhof an het begun van de Grönnegerweg bee Deever zijn rustplaatsen te vinden, waarbij niet enkel en alleen een rustplaatssteen staat, maar die ook zijn versierd met dingen die herinneren aan de persoon die in de rustplaats ligt of de personen die in de rustplaats liggen.
Dit is ook het geval met de rustplaats van dorpsfiguur Albert (Aubut) Keizer (geboren op 14 augustus 1883, overledenx op 30 december 1979) en zijn vrouw Jantje (Jantie) Warring (geboren op 12 november 1888, overleden op 30 november 1972).
Hun kinderen en kleinkinderen (toen nog geen achterkleinkinderen ?) kwamen op de erg oorspronkelijke gedachte de rustplaats van vader en moeder en opa en oma te versieren met een foto van hun oude keuterijtje an de Kruusstroate in Deever. Zie de afbeeldingen 1 en 2.
De redactie van ut Deevers Archief is helaas niet in het bezit van een mooie digitale kopie van de echte foto van dit keuterijtje.
Wel is in de verzameling van ut Deevers Archief de in afbeelding 3 getoonde ansichtkaart van het keuterijtje te zien. Deze kaart was in het begin van de zeventiger jaren van de vorige eeuw één van de eerste ansichtkaarten in kleuren uut de gemiente Deever en was te koop bij de boek- en kantoorboekhandel van Roelof (Roef) van Goor an de Kruusstroate in DeeverUt keutereegie van Albert (Aubut) Keizer en Jantje (Jantie) Warring stön toen nog op sien olde stee an de Kruusstroate in Deever. Ut keutereegie haar wel een siedbaander.
Blijkbaar hebben de nazaten van Albert (Aubut) Keizer en Jantje (Jantie) Warring voldoende rustplaatsrechtengeld in de kas van het kerkhofexploitatiebedrijf van de Voorkant Van Het Gelijk In Het Riante Raadhuis Aan De Gemeentehuislaan In Deever gestort, want er staat (nog) geen paars sloopbordje bij het graf. Paars is een keizerlijke kleur, maar paars is ook de kleur van de rouw en de dood en de kleur van het verdwijnen in ruimte en tijd. Daarom lijkt de kleur paars voor een ordinair sloopbordje geen toepasselijke, maar wel een cynische kleur.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de twee hier afgebeelde kleurenfoto’s gemaakt op 16 juni 2018.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3

Posted in Alle Deeversen, Ansichtkoate, Baander, Kaarkhof Grönnegerweg, Keutereegie, Kruusstroate, Siedbaander | Leave a comment

Roefie en Jannoa van Ankör’m wöd eruumt

De redactie van het Deevers Archief besteedde tot nu toe in het bericht De olde krooie van Geert van Ankör’m, het bericht Tegen de winteravond op ’t Kastiel in januari 1979 en het bericht De oprichters van de koeperasie an de Heufdstroate aandacht aan de familie Van Ankorven, die op ut Kastiel in Deever woonde.

Geert van Ankör’m (Ankorven) is geboren op 10 februari 1877 in Leggel. Hij is overleden op 14 september 1956 in Deever.
Zijn echtgenote Lammigje Oost is geboren op 30 juli 1879 in Oll’ndeever. Zij is overleden op 28 juni 1967 in Deever.
Hun ongetrouwde dochter Jannoa van Ankör’m (Janna van Ankorven) is geboren op 20 januari 1903 in Deever. Zij is overleden op 10 juni 1990 in Deever.
Hun ongetrouwde dochter Roefie van Ankör’m (Roelofje van Ankorven) is geboren op 24 januari 1909 in Deever. Zij  is overleden op 23 juni 1996 in Deever.
Op de kaarkhof an ut begön van de Grönnegerweg bee Deever stiet nog de stien op de groeve van de susters Jannoa van Ankör’m en Roefie van Ankör’m. Nog, want ur stiet een poars bröttie bee de stien.
Blijkbaar hebben familieleden van Jannoa en Roefie van Ankör’m (Ankorven) geen of onvoldoende grafrechtengeld gestort in de kas van het kerkhofexploitatiebedrijf van de Hoge Dametjes En Heertjes Van De Voorkant Van Het Grote Begraafgelijk In Het Raadhuis Aan De Gemeentehuislaan, want bij de scheefgezakte grafsteen staat een onheilspellend paars sloopbordje van de genoemde Hoge Dametjes En Heertjes. Paars is de kleur van de rouw en de dood en de kleur van het voor altijd verdwijnen in ruimte en tijd. Daarom lijkt de kleur paars voor een ordinair sloopbordje van de genoemde Hoge Dametjes En Heertjes een toepasselijke, maar wel erg cynische kleur.
Binnen afzienbare tijd zullen de laatste resten van de familie Van Ankör’m (Ankorven) in Deever zijn verdwenen. De familienaam Van Ankör’m (Van Ankorven) is gelukkig niet uitgestorven, want elders in Nederland leven mensen met deze achternaam.
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto bij tegenlicht gemaakt op 16 juni 2018. De redactie verontschuldigt zich voor de slechte belichting van deze foto en zal deze -zo dat hopelijk nog mogelijk is- vervangen door een betere foto. Als dat niet het geval is, dan is de hier afgebeelde kleurenfoto, een geschiedkundig waardevolle funeraire foto.

Posted in Alle Deeversen, Kaarkhof Grönnegerweg, ut Kastiel | Leave a comment

Poesie van de dood op un grafstien uut 1911

Op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever is het graf van Lamkjen Siegersdochter Hofstee en Saakje Siegersdochter Hofstee te vinden. Op het graf staat één grafsteen voor de twee meisjes. Zie de bijgaande foto, die de redactie van ut Deevers Archief op 4 april 2013 heeft gemaakt.

Wat deze grafsteen zo bijzonder maakt, is de aanwezigheid van zeldzame funeraire rijmelarij op de steen, deze luidt als volgt:
Arme ouders .
Waarom treurt gij.
Waarom weent gij om ons lijk.
Boven leven wij. 
Boven zweven wij.
Als Engeltjes van ’t Hemelrijk.

De literair onderlegde bezoeker van ut Deevers Archief wordt bij de kwaliteit van dit gedicht over de dood enkel ter vergelijking verwezen naar de welbekende en veel gelezen funeraire gedichten van Daniël Heinsius, Pieter Corneliszoon Hooft, Constantijn Huijgens en Joost van den Vondel.
Wellicht schreef William Shakespeare ook wel gedichten over de dood. To be or not to be, that’s the question. Zijn of niet zijn, dat is de vraag. Bestaan of niet bestaan, dat is de vraag. Het antwoord is: Wij zijn langer niet dan wel op deze aarde. Het antwoord is: Wij bestaan langer niet dan wel op deze aarde.

Aannemende dat het niet de diepbedroefde ouders zelf zijn geweest, die dit gedichtje op de grafsteen hebben laten zetten, rijst wel de vraag wie het dan wél heeft gedaan ? Waren het de zusters en de broeders van beide zusjes ? Waren het de zusters en de broeders van de beide ouders ?

Als de Hoge Dametjes En Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk In Het Raadhuis Aan De Gemeentehuislaan In Deever besluiten het perk, waarin deze prachtige cultuurhistorisch zeer waardevolle grafsteen staat, om geldelijke of wat voor voorkant-van-het-gelijk-reden dan ook te ruimen en de familie van Lamkjen Siegersdochter Hofstee en Saakje Siegersdochter Hofstee zou besluiten de grafrechten niet meer te betalen of niet weer te gaan betalen, dan nog zouden deze grafen met de prachtige cultuurhistorisch zeer waardevolle grafsteen duurzaam gespaard moeten worden voor volgende generaties.

Saakje Hofstee is geboren op 9 september 1897 in Wapse. Zij is op 13-jarige leeftijd overleden op 14 juli 1911 in Wapse.
Lamkjen Hofstee is geboren op 13 mei 1899 in Wapse. Zij is op 12-jarige leeftijd overleden op 24 juli 1911 in Wapse.
Beiden waren dochters van boer Sieger Hofstee en Akke van der Burg en zusters van Froukje, Klaas en Tjibbe Hofstee.

In de krant ‘het Nieuwsblad van Friesland: Hepkema’s Courant’ verscheen op 29 juli 2011 het navolgende overlijdensbericht:
Werden wij den 14den Juli in rouw gedompeld door het overlijden van onze dochter en zusje Saakje, heden werden wij weer opnieuw getroffen door het overlijden van onze dochter en zuster Lamkjen, op den nog jeugdigen leeftijd van 12 jaar en ruim 2 maanden, een ziekte van slechts 2 dagen maakte ook een einde aan haar voor ons zoo dierbaar leven.
Wapse, 24 juli 1911,
De diepbedroefde Ouders, Zusters en Broeders,
S.K. Hofstee, A. Hofstee-van der Burg en kinderen
Algemene kennisgeving aan vrienden en bekenden.

Abracadabra-1625Abracadabra-1626

Posted in Aarfgood, Deever, Kaarkhof Grönnegerweg, Overlijdensbericht, Wapse | Leave a comment

Twee boerdereegies op de Baarg op ut Kastiel

Op de Baarg op ut Kastiel in Deever is links het keuterboerderijtje van de weduwe Evertje Davids-Vierhoven en rechts het keuterboerderijtje van de weduwe Elsje (Elle) Smit-Oost te zien in het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw.
Tussen de twee boerderijtjes staat een grote vlierboom; van de bessen van deze boom werd in het najaar lekkere jam gemaakt.
Evertje Vierhoven werd op 29 juli 1896 in Deever geboren als dochter van Albert Vierhoven en Trijntje Andree (Andrea of Andreae ?). Zij trouwde op 27 juni 1925 met Albert Davids, beroep arbeider, zoon van Hendrik Davids en Magrieta Sidonia Wibier. Albert Davids werd op 26 oktober 1881 geboren in Deever en overleed op 20 juni 1955 in Deever. Evertje Vierhoven overleed op 21 april 1972 in Deever.
Elsje (Elle) Oost werd op 20 maart 1893 in Deever geboren als dochter van Helprig Oost en Hilligje Prikken. Zij trouwde op 31 augustus 1912 met Hilbert Smit, beroep arbeider, zoon van Jan Smit en Margje Hilberts de Wit. Zij overleed op 4 oktober 1985.
Hilbert Smit werd op 18 september 1888 geboren in het Leggelerveld (gemiente Dwingel), hij overleed op jonge leeftijd op 5 juli 1931 in Deever, hij was toen landbouwer.
Het echtpaar is begraven op de kaarkhof an ut begun van de Grönnegerweg bee Deever, zie afbeelding 2.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de foto van de opvallen goed geconserveerd gebleven rustplaats van Hilbert Smit en Elsje Oost, zie afbeelding 2, gemaakt op vrijdag 3 mei 2018. De familie Smit heeft zich niet gek laten en vermelde gelukkig niet de onjuiste naam Dwingeloo, maar wel de juiste naam Dwingelo (Dwingel) als geboorteplaats van Hilbert Smit.

Aanvulling van mevrouw Sina Raadgever-Smit uit Amsterdam
In de zestiger jaren van de vorige eeuw woonde Elsje Smit-Oost, mijn opoe, niet meer op de Baarg. Het moet ongeveer 1955 zijn geweest dat wij, Helprig Smit en Wietske Smit-van Leeuwen, Sina, Elly, Hilbert en Jochem, daar gingen wonen. Er werd het een en ander verbouwd om het huis geschikt te maken voor ons gezin. Mijn moeder was de eerste die van de vlierbessen jam maakte, want voorheen deed niemand dat, de bessen zouden wel eens giftig kunnen zijn !

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Boerdereeje, Deever, Kaarkhof Grönnegerweg, Keutereegie, ut Kastiel | Leave a comment

Wie hef de geetieser’n ouroboros mit eneum’m ?

Aan het begin van perk A op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever ligt op een graf een gietijzeren grafzerk. Zie afbeelding 8. De grafzerk is in 1873 gemaakt door de Asser IJzergieterij. Deze gietijzeren grafzerk met symbolen van leven en dood is Deevers aarfgood. Ech wè. De gietijzeren grafzerk werd onder meer ook versierd met een slang die zijn eigen staart eet. Het is een gietijzeren ouroboros (vertaald uit het Oudgrieks : staart-eter).
De redactie van ut Deevers Archief heeft van deze ouroboros voor het laatst op donderdag 22 april 2021 een kleurenfoto gemaakt; zie afbeelding 4. Daarna heeft de redactie kleurenfoto’s gemaakt van de gietijzeren zerk zonder de gietijzeren ouroboros; zie de afbeeldingen 2 en 1.
De grote vraag is natuurlijk wanneer het graf is geschonden en wie de grafschenner is; wie heeft op baldadige en moedwillige wijze dit graf beschadigd ? De gietijzeren ouroboros is niet zo groot en is ook niet zo zwaar, dus die kan gemakkelijk in de kattebak van een bij de ingang van de kaarkhof geparkeerde auto worden gelegd. De redactie roept de persoon die de gietijzeren ouroboros heeft meegenomen ten zeerste op deze weer op de grafzerk te leggen. Deze gietijzeren grafzerk met inbegrip van de symbolen van leven en dood is Deevers aarfgood. Ech wt 
Het viel de redactie wel op dat op maandag 19 april 2021 de figuur in de vorm van een gietijzeren zandloper ontbrak; zie afbeelding 5. Echter op zaterdag 17 december 2022 (zie afbeelding 2) en dinsdag 14 maart 2023 (zie afbeelding 1) was de gietijzeren zandloper wel weer aanwezig. What the hell is going on ?
Als de grafschenner, die de gietijzeren ouroboros meenam, dezelfde persoon is als de grafschenner die de gietijzeren zandloper meenam en weer teruglegde, dan bestaat de kans dat de gietijzeren ouroboros wordt teruggelegd op de gietijzeren grafzerk. De redactie is de berouwvolle grafschenner bij voorbaat bijzonder erkentelijk voor dit terugleggen. Dan is dit Deevers aarfgood weer volledig.

Afbeelding 1
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op dinsdag 14 maart 2023.
Afbeelding 2
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op zaterdag 17 december 2022.

Afbeelding 3
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op donderdag 22 april 2021.

Afbeelding 4
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op donderdag 22 april 2021.

Afbeelding 5
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op maandag 19 april 2021.

Afbeelding 6
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op vrijdag 28 november 2020.
Afbeelding 7
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op woensdag 11 december 2019.

Afbeelding 8
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op zaterdag 16 juni 2018.

Posted in Aarfgood, Kaarkhof Grönnegerweg | Leave a comment

De doodgraèver mag gien vee weid’n op de kaarkhof

De gemeenteraad van Diever stelde op 24 december 1869 in zijn openbare vergadering een instructie voor het handelen van de gemeentelijke doodgraver-opzichter in perk A van de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever vast. Zie het navolgende bericht.

De Raad der gemeente Diever heeft besloten vast te stellen de navolgende instructie voor den doodgraver-opzichter der begraafplaats te Diever:

Artikel 1
Voor de burgerlijke begraafplaats te Diever wordt een doodgraver aangesteld, die met het delven en het digt maken der graven is belast.
Artikel 2
Hij geniet een bezoldiging als bij de aanvaarding zijner bediening is of wordt vastgesteld.
Artikel 3
Het is hem verboden boven zijn bezoldiging onder welke benoeming ook te vorderen of aan te nemen.
Artikel 4
Hij zal zijn betrekking met bescheidenheid waarnemen voor het bedrag der helpers die hij mocht nodig hebben en die door hem zullen worden aangenomen en betaald is hij steeds verantwoordelijk.
Artikel 5
Hij zorgt voor het effen en gelijk houden der begraafplaats, het afmaaien van het gras ten zijne behoeve en het schoonhouden van het middenpad.
Artikel 6
Hij zorgt voor de inregeling en indeling der begraafplaats volgens bestaande of nog te maken voorschriften behoorlijk worden in stand gehouden en opgevolgd.
Artikel 7
Het is hem verboden enig vee op de begraafplaats te laten weiden en daarop of op de omheining linten of andere voorwerpen neder te leggen of op te hangen.
Artikel 8
Hij zal den hoofd ingang der begraafplaats één uur voor ééne plaats hebbende begraving openen en een kwartier uur na afloop daarvan sluiten, overigens zal hij dien ingang niet anders openen dan met vergunning van den burgemeester of één der wethouders.
Artikel 9
Hij geeft nauwkeurig acht dat er geen ongeregeldheden op de begraafplaats worden gepleegd en geeft van de plaatshebbende overtredingen dadelijk kennis aan den burgemeester.
Artikel 10
Het is hem op straffe van dadelijke afzetting en onder mindere verdere straffen door de wet bepaald verboden iets hoegenaamd, het zij overblijfselen van lijken het zij van kisten uit éénig graf mee te nemen of aarde buiten de befraafplaats te vervoeren.
Artikel 11
Hij zal zorgen dat de graven intijds worden geopend en op de behoorlijke diepte gebragt. Hij zal echter geen graf mogen delven noch toestaan dat er een lijk op de begraafplaats worde gebragt voor en al eer hem is ter hand gesteld het permissie biljet bedoeld bij artikel 4 der wet van 10 april 1869 (Staatsblad nummer 56).
Artikel 12
Hij registreert deze biljetten en zend ze, na afloop van ieder jaar voor den 1 februarij aan burgemeester en wethouders.
Artikel 13
Onverminderd het bepaalde bij artikel 10 kan de doodgraver-opzichter wegens het niet behoorlijk na komen van de voorschriften dezer instructie en de overige reeds gemaakte of nog te maken toepasselijke wetten of reglementen uit zijne betrekking worden geschorst of daar uit ontslagen.

Gedaan ter openbare vergadering te Diever den 24 december 1869
De voorzitter, Van Roijen
De wethouder, L.S. S. Smidt

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie verwijst voor gegevens over burgemeester Stephanus van Roijen naar een Wikipedia-bladzijde. Was Sime de voornaam van de wethouder Smidt ? 

Op een gegeven moment zijn geen doden meer begraven in de beperkte ruimte van de kaarkhof bee de hervormde kaarke an de brink van Deever. Anders uitgedrukt: wanneer is perk A van de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever in gebruik genomen ? De redactie moet in het archief van de gemiente Deever zo mogelijk nog uitzoeken in welk jaar dat het geval is geweest.
Op een gegeven moment was de kaarkhof bee de kaarke an de brink van Deever vol. De afgescheiden (gereformeerde) kerk is in 1836 ontstaan. Wilden de afgescheidenen (gereformeerden) vanaf dat jaar hun doden niet meer bij de hervormden in de kaarkhof bee de hervormde kaarke an de brink van Deever ter aarde bestellen ?
De instructie voor de doodgraver-opzichter was ongetwijfeld bedoeld voor zijn werkzaamheden in perk A van de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Immers artikel 5 verplicht hem tot het schoonhouden van het middenpad. Artikel 7 verbiedt de doodgraver vee te weiden op de kaarkhof, maar dat is wel jammer, want het zou voor hem toch wel handig zijn geweest als een schaap of een paar schapen het gras in perk A kort hadden kunnen houden.
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto van het nog steeds bestaande perk A op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever gemaakt op zaterdag 16 juni 2018.

Posted in Gemiente Deever, Kaarkhof Grönnegerweg | Leave a comment

Op ut maarktturrein teeg’n de wal van de kaarkhof

De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaande kleurenfoto op 3 oktober 2012 gemaakt.
Op de foto is de bos rododendrons op ut maarktterrein teeg’n de wal van de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever te zien.
Op deze plaats vermoordde de Duitser Fritz Habener op 10 april 1945 de volgende tien personen:
– Nicolaas Houwer, geboren op 8 mei 1882 in Deever;
– Kornelis Kerssies, geboren op 15 maart 1885 in Wittelte;
– Harman Bennen, geboren op 4 augustus 1891 in Deever;
– Roelof Hunneman, geboren op 5 juni 1898 in Deever;
– Hendrik Akkerman, geboren op 15 februari 1904 in Zwolle;
– Klaas Daleman, geboren op 22 mei 1906 in Wittelte;
– Jan Houwer, geboren op 23 juli 1911 op Kalter’n;
– Koop Houwer, geboren op 16 mei 1915 in Deever;
– Antonius Maria Gerardus Janssens, geboren op 26 mei 1926 in Tilburg;
– Joseph Cornelis Maria Janssens, geboren op 10 oktober 1930 in Berkel;
Koop Westerhof werd ook neergeschoten, maar overleefde de moordpartij; geboren op 10 oktober 1916, overleden op 18 september 1995.

Posted in 10 april 1945, Kaarkhof Grönnegerweg, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Cent’n griep’m veur ut olde gemientehuus van Deever

De redactie van ut Deevers Archief kreeg in de jaren 2000-2008 bij zijn bezoeken aan wijlen Anne Mulder – een Deeverse uut de Aachterstroate – die eerst an de Kloosterstroate in Deever, daarna in Gasselte en later in Assen woonde – steeds van hem verhalen, schrijfsels, artikelen, krantenknipsels, documenten en foto’s over Deever ter hand gesteld met de bedoeling deze voor hem al dan niet in geredigeerde vorm te publiceren. Het is de redactie bij het leven van Anne Mulder helaas niet gelukt al zijn Deeverse documenten en foto’s in het papieren blad Opraekelen van de heemkunduge vurening uut Deever te publiceren, dan maar postuum – en uiteraard met alle respect – en beetje bij beetje opnemen in ut Deevers Archief.

Ook bijgaand zeldzaam mooie foto is afkomstig uit de verzameling van Anne Mulder. Anne Mulder was in zijn tijd in Deever werkzaam op de secretarie van de gemiente Deever. Hij was ook ambtenaar van de burgerlijke stand, hij voltrok huwelijken.
In de jaren vóór de restauratie van de gemeentelijke toren en het kerkgebouw bij de brink, dus vóór 1956 bestond in Deever nog de oude traditie van het cent’n griep’m bij trouwerijen. De verzamelde jeugd riep dan ‘gooi wat, gooi wat’.
De bruidegom gooide bij het binnengaan van het gemeentehuis of de kerk en na de voltrekking van het huwelijk bij het verlaten van het gemeentehuis of de kerk muntstukken van een cent naar de verzamelde jongere jeugd.
Maar het kon ook zijn dat onderweg, lopend van huis naar het gemeentehuis of kerk, of van het gemeentehuis of kerk naar huis, de bruidsstoet langs het huis van iemand kwam, die de bruidegom niet mocht lijden, dat hij dan flink wat centen in de voortuin van die persoon gooide in de hoop dat de verzamelde jeugd die voortuin op de kop zette.

De foto is vóór 1956 gemaakt bij het oude gemeentehuis aan de brink van Deever. De foto moet zijn gemaakt vroeg in het voorjaar of laat in het najaar, gelet op de kale bomen op de omheinde hof van de kaarke en gelet op de vele kinderen met muts en winterkleding. Anne Mulder heeft de redactie van ut Deevers Archief niet verteld of hij de maker van deze foto is of iemand anders.
Op deze foto, die is gemaakt vóór de grote restauratie van de gemeentelijke toren en het kerkgebouw aan de brink in de vijftiger jaren van de vorige eeuw, is het toen nog aanwezige hek om de hof van de kaarke goed te zien.
Het brinkje van Deever is ontstaan, nadat ter plekke een kerk was gebouwd en dikke boeren en de schulte en de pastoor in de buurt van het kerkgebouw gingen wonen. Daarom kan de brink van Deever niet het waardevolle keurmerk ‘Origineel Saksische brink’ krijgen. Ech neet.
De grote vraag is natuurlijk: wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief herkent zichzelf of herkent andere cent’n griep’mde kiender op dit topstuk. De redactie zou het heel graag willen weten.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die tevens nog een verstokte liefhebber van afbeeldingen op papier is, die kan de hier afgebeelde foto van ut cent’n griep’m bee ut olde gemientehuus ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 63 van het in 2008 uitgegeven papieren boekwerkje Diever, zoals het was in de voormalige gemeente, 1930-1980, dat is samengesteld door vrijwilligers van de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit van dat papieren boekwerkje zijn of dat papieren boekwerkje bij iemand in kunnen zien.

Posted in Alle Deeversen, Brink, Kaarke an de brink, Kaarkhof Grönnegerweg, Topstuk, Traditie | Leave a comment

De saandloper op de geetieser’n saarke is vot

In de Olde Möppeler (Meppeler Courant) verscheen op 13 november 1995 het bericht ‘Bijzondere grafzerk in Diever opgeknapt’ over het onderhoud en behoud van de enige gietijzeren grafzerk op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.

Gemeente wil gietijzeren zerk behouden
Bijzondere grafzerk in Diever opgeknapt
Diever – Op de algemene begraafplaats van Diever bevindt zich op het afgesloten gedeelte, vlak naast het baarhuisje, een bijzondere grafplaat. Het is een gietijzeren plaat, de enige in Diever en één van de weinigen in de provincie. Vrijdagmiddag werkten twee mannen van de gemeente aan het herstel en behoud van de grafzerk.
Deze kent de volgende tekst: ‘Rustplaats van Lambertus Fledderus, geboren te Hoogersmilde 27 maart 1788 en overleden te Hoogersmilde 20 april 1845 en van Jentien Hummel, geboren te Smilde 30 juli 1794 en overleden te Hoogersmilde 20 november 1873, echtelieden’.
In elk van de twee bovenhoeken van de plaat is een vlinder afgebeeld, hetgeen het kortstondige aardse bestaan symboliseeert. Boven de belettering is een vliegende zandloper afgebeeld. Dit beeld de vliegende tijd uit. Onder de belettering is een cirkelvormige slang afgebeeld die in zijn staart bijt. Hiermee wordt het eeuwige leven uitgebeeld.
Medewerkers van de gemeente Diever hebben hert graf vrijdag opgeknapt, want het is één van de oudste graven van de algemene begraafplaats te Diever. Albert Koning en Erwin Gruppen hebben de gietijzeren plaat in beton gelegd. Op deze wijze hoopt men het graf te behouden.
De gietijzeren grafplaten komen sporadisch voor. In Diever komt één gietijzeren plaat voor, terwijl er in heel Drente zo’n twintig geregistreerd zijn. Het bijzondere aan de plaat is natuurlijk de materiaalkeuze voor een grafzerk: giertijzer. In het algemeen werd, en wordt natuursteen toegepast. In feite is de vormgeving van de gietijzeren zerk, inclusief de belettering en de figuratie, geheel afgeleid van de traditionele natuurstenen zerk. Het grote verschil in aanzicht is de geringe plaatdikte. Met natuursteen kan men niet zo dun werken. omdat de plaat dan te weinig sterkte heeft en zal scheuren.. Bovendien kon het gietijzer in afwijkende kleuren geschilderd worden. Hoewel de nu nog voorkomende gietijzeren platen er roestvormig uitzien, mag worden aangenomen dat ze van oorsprong geschilderd of geteerd waren. De gietijzeren platen werden op een verharde, vlakke ondergrond gelgd. In Diever lag de plaat op een vlijlaag van bakstenen.
De gietijzeren gedenktekens verschenen in de eerste helft van de negentiende eeuw op de Nederlandse begraafplaatsen. In Drente verschijnen ze in de tweede helft van die eeuw. De in Drente voorkomende platen zijn, evenals die in Diever, vervaardigd door de Asser IJzergieterij, die vanaf 1866 tot 1895 aan het Noord-Willemskanaal in Assen was gevestigd.
De grafplaat te Diever zal waarschijnlijk na het overlijden van Jentien Hummel in 1873 door de nabestaanden zijn besteld. Het is waarschijnlijk één van de eerste door de Asser IJzergieterij vervaardigde platen.
Het lijkt vreemd dat de echtelieden Lambertus Fledderus en Jentien Hummel, in de gemeente Smilde geboren en gestorven, in de gemeente Diever begraven liggen. De verklaring hiervan vinden we in het feit dat de bevolking van Hoogersmilde lidmaten waren de kerk in Diever. Dit betekende dat zij in Diever hun kinderen doopten, hun huwelijk lieten inzegenen en hun overledenen naar hun laatste rustplaats brachten.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft drie kleurenfoto’s gemaakt op donderdag 22 april 2021 en heeft één kleurenfoto gemaakt op 26 juli 2012..
De begravers van Lambertus Fledderus en Jentien Hummel waren wellicht gefascineerd door bruikbare symbolen op funeraire objecten.
De twee gietijzeren vlinders, die het stuntelige en hulpeloze gefladder van de ten zeerste vergankelijke mens op deze aarde symboliseren, waren op 22 april 2021 aanwezig op de gietijzeren grafzerk.
De gietijzeren zijn eigen staart opetende slang, die het eeuwige terugkeren en de eenheid van alles symboliseert, was op 22 april 2021 aanwezig op de gietijzeren grafzerk.
De gietijzeren vliegende zandloper, die symboliseert dat de tijd niet bestaat en dat de mens ten zeerste vergankelijk is, was op 22 april 2021 helaas niet meer aanwezig op de gietijzeren grafzerk. Gestolen ? Grafzerkendieven ? Grafzerkenplunderaars ?
Aan de bruine roestvlekken is de plaats van de gietzijzeren vliegende zandloper op de gietijzeren grafzerk te zien. Beter gezegd waar de gietijzeren vliegende zandloper gewoon los lag, want ook de gietijzeren zijn eigen staart opetende slang ligt gewoon los op de gietijzeren grafzerk. Elke grafzerkenvandaal of grafzerkenplunderaar kan deze gietijzeren slang zo in zijn fietstas of in zijn auto meenemen.
De gemiente Deever wilde in 1995 de gietijzeren grafzerk zeer terecht behouden. De grote vraag is hoe de verwesterde, verzakelijkte, verambtelijkte, afstandelijke, kille gemeente Westenveld aankijkt tegen het behoud van deze gietijzeren grafzerk, dat toch op zijn minst een gemeentelijk monumentje is. De nog grotere vraag is of de verwesterde, verzakelijkte, verambtelijkte, afstandelijke, kille gemeente Westenveld bereid is de gietijzeren grafzerk te restaureren ? De redactie schat in van niet.

Figuur 1
Dit bericht verscheen op 13 november 1995 in de Olde Möppeler (Meppeler Courant).
Figuur 2
De redactie heeft deze foto gemaakt op donderdag 22 april 2021.

Figuur 3
De redactie heeft deze kleurenfoto gemaakt op donderdag 22 april 2021.

Figuur 4
De redactie heeft deze kleurenfoto gemaakt op donderdag 22 april 2021.

Figuur 5
De redactie heeft deze kleurenfoto gemaakt op donderdag 26 juli 2012. 

Posted in Aarfgood, Kaarkhof Grönnegerweg | Leave a comment

Funerair mosaiek op de groeve van Jan Westendorp

De redactie van ut Deevers Archief was op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever wel vaker langs de groeve van Jan Westendorp gelopen, maar was nooit toe gekomen aan het maken van een foto van het mozaíek van disse groeve.
De redactie heeft bijgaande kleurenfoto van het vrolijke kleurrijke mosaiek op de groeve eindelijk gemaakt op vrijdag 29 november 2020. Bij een vrolijk kleurrijk funerair mosaiek hoort ook enige funeraire rijmelarij.
De zon scheen lachend, de hemel was stralend blauw, herfstbladeren bedekten jouw koele aarde, de vogel wiekte naar de horizon, het was genoeg geweest, je wiekte achter die horizon, waar tijd en ruimte niet bestaan, je vrijheid tegemoet.
In de hoeken onder de naam Jan Westenbrink zijn de mosaieksteentjes jammer genoeg verdwenen, desalniettemin is dit mosaiek wel een beetje te beschouwen als funeraire kunst.
De redactie raadt de Hoge en Lage Dametjes En Heertjes Van Het Winstgevend Exploiteren Van De Kaarhof An De Grönnegerweg Bee Deever Gevestigd In Het Kantoor Van Het Publieke Bedrijf Gemeente Westenveld Aan De Gemeentehuislaan In Deever bij disse groeve vooral geen paars liquidatiebordje te zetten.
De redactie heeft gezocht naar gegevens van Jan Westendorp, maar heeft alleen de volgende overlijdensaktegegevens kunnen vinden in de openbare bronnen.
Overlijden, Diever, 19 september 1944, aktenummer 14, overleden: Jan Westendorp, geboren te Rotterdam, beroep: werkmeester timmerbedrijf, overleden op 16 september 1944 te Diever, oud: 46 jaar, gehuwd met Marigje Broekzitter, zoon van Willem Westendorp en Jacoba van der Graaf 
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heeft andere gegevens van Jan Westendorp ? Wat had een werkmeester van een timmerbedrijf uit Rotterdam in 1944 in de Tweede Wereldoorlog in Deever te zoeken ? Wat was de politieke gezindheid van Jan Westendorp ?
Of betreft het een andere Jan Westendorp ?
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heeft de juiste gegevens van de begraven Jan Westendorp ?

Posted in Kaarkhof Grönnegerweg | Leave a comment

Ièst ut paark A op de kaarkhof van Deever ruum’m

Voordat je als kind of kleinkind of achterkleinkind of achterachterkleinkind het in de gaten zou kunnen hebben, zouden de overijverige werkertjes van de voorkant van het gelijk – die hun bureautje in het raadhuis aan de Gemeentehuislaan in Deever hebben staan – op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever kunnen beginnen met het opruimen van de stoffelijke resten van een ouder of een grootouder of een overgrootouder of een overovergrootouder in één van de perken A tot en met Z.
Als vanwege het voorgewende of geveinsde ruimtegebrek op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever dan zo nodig een perk zou moeten worden geruimd, dan is dat voor de erfgenamen van de stoffelijke resten en de grafsteen ethisch en juridisch gezien alleen te verantwoorden als de overijverige werkertjes beginnen bij de graven in het zo genoemde perk A.
De Engelsen zeggen dat zo: first in, first out. Wie het eerst is begraven, die wordt ook het eerst geruimd. Dus de conclusie is dat de stoffelijke resten in perk A in volgorde van overlijden en zonder aanziens des persoons het eerst moeten worden geruimd.
En dan kan het wel zo zijn dat de overijverige bestuurdertjes van de zo genoemde Historische Vereniging Gemeente Diever -niet gehinderd door enige kennis- wel voortdurend en heel hard schreeuwen en brullen en lobbyen dat perk A van historisch belang is en dan kan het wel zo zijn dat de ijverige werkertjes van de genoemde vereniging als een soort van tijdverdrijf zo nu en dan in perk A hier en daar de gevallen bladeren opharken, hier en daar een grafsteentje rechtzetten, hier en daar de korstmosjes van een grafsteen wegkrabben of hier en daar de rode grafsteentor bestuderen, maar dat heeft nul en generlei waarde, dat doet niets af aan het ethische, objectieve en juridisch te volgen principe dat de oudste stoffelijke resten in het oudste perk A het eerst worden geruimd, en niet subjectief eerst perk D waar veel arbeiders liggen en dat perk K en dan perk B waar veel dikke boeren en notabelen liggen.
In het geval van Jan Lefferts ten Brink en Grietje Veenhuis, die begraven zijn in perk A, zal het overijverige werkertje van de voorkant van het gelijk inderdaad -als een soort van beginnend notarisklerkje- overijverig en gratis overuren makend op zoek moeten gaan naar alle erfgenamen van de stoffelijke resten van Jan Lefferts ten Brink en Grietje Veenhuis en de grafsteen en hen via een officieel document de wettelijke en objectieve mogelijkheden voor het omgaan met de stoffelijke resten en de grafsteen en de geldelijke gevolgen van een keuze mee te delen.
Jan Lefferts ten Brink is geboren op 1 juni 1850 in Deever en is op 30 april 1887 overleden in Wittelte. Hij is een zoon van Leffert ten Brink en Grietje Hessels. Jan Leffert ten Brink was boer in Wittelte.
Geertje Veenhuis is geboren op 18 maart 1858 in Wapse en is op 29 mei 1915 overleden in Wittelte. Zij is een dochter van Fokke Jans Veenhuis en Annechien Niklaas Krijthe.
Op de grafsteen staat de voor boeren erg toepasselijke eerste regel van psalm 103, vers 8.
Dit vers heeft betrekking op de vergankelijkheid van het leven, het sterven en de rouw.
De tekst van psalm 103, vers 8 luidt als volgt:
Gelijk het gras is ons kortstondig leven,
Gelijk een bloem, die op het veld verheven,
Wel sierlijk pronkt, maar krachteloos is en teer,
Wanneer de wind zich over ’t land laat horen,
Dan knakt haar steel, haar schoonheid gaat verloren,
Men kent en vindt haar standplaats zelfs niet meer.
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze kleurenfoto op 3 oktober 2017 gemaakt.
De redactie is bezig alle grafstenen in alle perken van de kaarkhof an de Grönnegerweg in Deever te fotograferen.

Posted in Deever, Kaarkhof Grönnegerweg | Leave a comment

Slijtpaden over de kaarkhof bij de brink van Deever

Op de hier afgebeelde foto uit 1916 is fraai te zien hoe over de kaarhof bij de brink van Deever drie slijtpaden lopen. In die tijd lagen op de kaarkhof bij de brink nog stoffelijke resten van begraven mensen. Pas bij de grote restauratie van het kerkgebouw aan de brink in 1956-1957 zijn deze stoffelijke resten geruimd. Onder de slijtpaden lagen dus in 1916 nog mensen begraven.
Op foto’s uit latere jaren is te zien dat om de kaarhof bij de brink een hek staat en dat over de kaarkhof geen slijtpaden meer lopen. Blijkbaar was dat hek in 1916 nog niet geplaatst.
Vanaf de brink loopt een slijtpad naar de hoofdingang van het kerkgebouw. Het brede slijtpad loopt van de Hoofdstraat over de kaarhof naar het boerencafé aan de brink. De mensen sneden zo een aardig stukje af. Het smallere slijtpad loopt vanaf de huizen bij het Schultehuis aan de brink over de kaarkhof naar de Peperstroate.
De hier afgebeelde foto van het kerkgebouw bij de brink van Deever is in 1916 gemaakt door de fotograaf Cornelis Johannes Steenbergh voor het weekblad ‘Buiten’. Het originele glasplaatnegatief is aanwezig in de collectie Monumentenfotografie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, In de collectie Monumentenfotografie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft de foto objectnummer ST 1067.

Abracadabra-1252
Reactie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed van 10 mei 2016 :
Bijna alle foto’s en een groot deel van de tekeningen in de beeldbank zijn in de loop van de tijd gemaakt door medewerkers van de Rijksdienst en zijn diverse voorgangers. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is daarom de rechthebbende van deze afbeeldingen.
Er is ook ander materiaal in de beeldcollectie opgenomen. De Rijksdienst heeft zijn best gedaan de eventuele rechthebbenden van dit materiaal op te sporen en toestemming te vragen voor de openbaarmaking. Vindt u desondanks dat de digitale beschikbaarheid van bepaalde afbeeldingen inbreuk maakt op enig recht dat u toekomt of uw (privacy)belangen schaadt, dan kunt u dit onderbouwd aan ons doorgeven. Wij nemen dan op korte termijn contact met u op. Bij een gegronde klacht verwijderen we vanzelfsprekend het materiaal van de website.
Alle beschikbare bestanden zijn vrij te downloaden en mogen onder de voorwaarden van de Creative Commons Naamsvermelding – Gelijk Delen 4.0 licentie gebruikt worden. Dit betekent dat iedereen de foto’s mag kopiëren, verspreiden en delen onder voorwaarde dat de bron staat vermeld en elk afgeleid werk onder dezelfde licentie wordt aangeboden.

Posted in Aarfgood, Brink, Deever, Kaarke an de brink, Kaarkhof Grönnegerweg, Rieksmonement | Leave a comment

Inbreken in het ‘lijkhuisje’ aan de Bosweg

In de Olde Möppeler (Meppeler Courant) van 4 augustus 2014 verscheen het volgende korte bericht over een inbraak in ut liekwaeg’nschuurtie op ut maarkterrein an de Bosweg in Deever.

Inbrekers vinden niets in Dievers lijkhuisje
Onbekenden hebben het een meer dan een eeuw oude, historische lijkhuisje op het marktterrein in Diever opengebroken.
Waar de inbrekers wellicht tuingereedschap hadden verwacht te vinden, werd enkel en alleen een lege baar aangetroffen.
De Historische Vereniging Gemeente Diever, beheerder van het lijkhuisje, is gedupeerd door de inbraak.
Vrijwilligers zullen op korte termijn de veroorzaakte schade herstellen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief.
Voor de Deeverse correspondent van de Olde Möppeler lijkt het allemaal wel een beetje ingewikkeld aan het worden.
Het lijkhuisje stond vroeger op de kaarkhof bij de brink van Deever, maar bestaat niet meer.
Het ‘lijkhuisje’ op het marktterrein is geen lijkhuisje, maar een liekwaeg’nschuurtie (lijkwagenschuurtje).

Dan vinden de inbrekers nota bene in het liekwaeg’nschuurtie enkel en alleen een ‘lege baar’. Je zal als inbreker maar een ‘volle baar’ in een liekwaeg’nschuurtie vinden.
En waarom dacht de correspondent dat in het liekwaeg’nschuurtie tuingereedschap opgeborgen zou zijn ?
En waarom stond die ‘lege baar’ niet in het boarhuussie (baarhuisje) op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever ?
En wat voor begravenismaterieel zou dan wel in het boarhuussie op de kaarkhof staan ? Of staat daar het tuingereedschap ? Of zou in het boarhuussie op de kaarkhof een liekwaeg’n staan ?
En waarom staat in het liekwaeg’nschuurtie geen liekwaeg’n ?
Wie duidelijkheid kan verschaffen, die mag dat natuurlijk melden.

Posted in Bosweg, Deever, Kaarkhof Grönnegerweg, Maarktturrein | Leave a comment

Weinigen hebben Geert Dekker uitgeleid

De kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever is de laatste rustplaats van de Deeverse dorpsfiguur Geert Dekker. Hee was keuterboertie, mor ok liekwaeg’nmenner, koster, orgelpomper en klokkelüder. Dorpsfiguur Geert Dekker is geboren op 26 februari 1876 in Dwingel. Hij is een zoon van arbeider Jan Dekker en Marchje Wijkstra. Na een kort ziekbed overleed dorpsfiguur Geert Dekker op 5 maart 1963 op 87-jarige leeftijd in het ziekenhuis in Meppel. Dorpsfiguur Geert Dekker is niet getrouwd geweest.

Zijn stoffelijke resten en zijn zerk zijn anno 2019 gelukkig nog wel aanwezig op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Zie de bijgevoegde kleurenfoto, die de redactie van ut Deevers Archief op woensdag 12 december 2019 van zijn zerk heeft gemaakt. De redactie heeft dit graf op zijn lijst van Deevers aarfgood gezet. De zerk van dorpsfiguur Geert Dekker moet toekomstbestendig, klimaatbestendig, grafsteenblunderbestendig, sloopbestendig en duurzaam bewaard blijven voor de komende generaties.

De zerk van Geert Dekker behoeft wel enig onderhoud, bijvoorbeeld flink schrobben met heet sodawater. De zerkenecoloog van de gemeente Westenveld zou echter na diepgaande bestudering van de begroeiing van de zerk van Geert Dekker tot de conclusie kunnen komen dat bijvoorbeeld een witte ronde vlek op de zerk het beschermde, uiterst zeldzame en met uitsterven bedreigde Deeverse zerkenkorstmosje is en vervolgens het schoonmaken door middel van bijvoorbeeld het flink schrobben met sodawater per gemeentelijk decreet verbiedt.

Arend Mulder schreef in 1975 in zijn boekje ‘De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld’ op bladzijde 93 over dorpsfiguur Geert Dekker: Tallozen heeft hij uitgeluid, weinigen hebben hem uitgeleid.

Weinigen hebben hem uitgeleid. De redactie zou wel graag willen weten: wie was de menner van de liekwaeg’n waarop de kist met het lichaam van liekwaeg’nmenner Geert Dekker naar de kaarkhof is gebracht ? Nog minder dan weinigen zullen na zijn dood op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever zijn geweest om zijn graf te bezoeken. Anno 2019 zal niemand, behalve misschien wellicht alleen de kaarkhofstrüners en kaarkhofkenners wijlen Jans Tabak en de redactie van ut Deevers Archief, zijn graf hebben bezocht.

De Minder Hoge Heertjes Van Het Grote Kaarkhof Uitbaten Van De Gemeente Westenveld, die zijn belast met de positieve financiële uitbating van de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever, hebben bij graven waarvoor weer de exorbitant hoge huurpenningen voor de grafgrond moeten worden afgedragen, bedacht dat bij het passeren van het uiterlijke tijdstip van afdracht van deze exorbitant hoge huurpenningen, de betreffende zerk direct, maar dan ook direct, en met geschwinde spoed en in gestrekte draf, moet worden gesloopt.

Een dergelijk overijverig, fanatiek, gründlich en pünktlich sloopgedrag kent zijn gelijke niet in de keiharde wereld van het met een positief financieel resultaat uitbaten van kerkhoven. En levert bij het minste of geringste foutje of haperingetje of kortsluitinkje in de vertaling van de resultaten van de Grote Gemeentelijke Geautomatiseerde Grafpenningen Vergaarsysteem naar een Betrouwbare Actuele Slooplijst fatale oerdomme fouten op, bijvoorbeeld in de vorm van het onlangs onterecht slopen van zerken op de kaarkhof bee Deever. En getroffen nabestaanden konden daardoor witheet, roodwoedend en gewelddadig worden.

Maar het leverde in 2019 natuurlijk voor het Van Dale Groot Woordenboek Van De Nederlandse Taal wel een van de prachtigste nieuwe woorden op: grafstenenblunder. En wie van de Minder Hoge Heertjes Van Het Grote Kaarkhof Uitbaten Van De Gemeente Westenveld was toch die grafstenenblunderaar ? De Deeverse vertaling van het woord grafstenenblunderaar zou ongeveer bij benadering zaark’nknooier zijn.

De stoffelijke resten in een graf, waarvan de zerk is gesloopt, worden vooralsnog niet geruimd. Vooralsnog niet, maar wanneer dan wel ? Rechthebbenden en nabestaanden en anderen kunnen dus voorlopig nog wel naar de plaats van het graf gaan (wel de plek goed onthouden, even een fotootje maken), mogen van de uitbater van de kaarkhof misschien nog wel een bloemetje of een plantje of een frutseldingetje op het graf zetten, maar kunnen niet meer naar de zerk van hun dierbare kijken.

Dat lijkt de stok te zijn waarmee de rechthebbenden en nabestaanden en anderen worden geslagen voor het niet meer willen, niet meer kunnen, of helaas niet op tijd afdragen van de exorbitant hoge huurpenningen voor de grafgrond aan de Minder Hoge Heertjes Van Het Grote Kaarkhof Uitbaten Van De Gemeente Westenveld. Dat lijkt het nieuwe, verhollandiseerde, zakelijke, keiharde, kille, no nonsence, lik-op-stuk beleid te zijn van de Minder Hoge Heertjes Van Het Grote Kaarkhof Uitbaten Van De Gemeente Westenveld.

Zit het slopen van een zerk bij de exorbitant hoge huurpenningen voor de grafgrond inbegrepen ?
Of wordt voor het slopen van een zerk een aparte rekening naar de ex-rechthebbenden gestuurd ?
Worden de kosten voor het herstellen van de materiële en vooral de immateriële schade na een grafsteenblunder verrekend in nieuwe exorbitanter hoge penningen voor het huren van grafgrond ?
Zijn de rechthebbenden van een te slopen zerk eigenaar van hun eigen zelf betaalde zerk of is de gemeente Westenveld plotsklaps eigenaar van die te slopen zerk geworden ?

De redactie schat in dat de exorbitant hoge huurpenningen voor de grond waarin Geert Dekker is begraven, al lang niet meer zijn afgedragen. Er zijn geen rechthebbenden. Er zijn geen nabestaanden. Er zijn geen belangstellenden. Er zijn geen bezoekers. En dan faalt het nieuwe, verhollandiseerde, zakelijke, keiharde, kille, no nonsence, lik-op-stuk beleid van de Minder Hoge Heertjes Van Het Grote Kaarkhof Uitbaten Van De Gemeente Westenveld. Want niemand kan met de uitvoering van dat beleid worden getroffen. Dus is het gevaar voor accute sloop van de zerk van Geert Dekker betrekkelijk klein te noemen.

Posted in Aarfgood, Dorpsfiguur, Geert Dekker, Kaarkhof Grönnegerweg | Leave a comment

De ièste foto op de kaarkhof an de Grönnegerweg

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is de volgende tekst gepubliceerd over de in Noordwolde geleefd hebbende, maar in het dorp Deever geboren en getogen huisschilder, decoratieschilder, kunstschilder en fotograaf Hans Kuiper met een zwart-wit afbeelding van Hans Kuiper, zijn vrouw Margje Johanna Eits, hun dochter Cornelia Johanna en haar verloofde Jan Willem Deuling op de kaarkhof an de Grönnegerweg in Deever.

29 – Diever – Op het kerkhof – ± 1914
De twee graven bevinden zich op het kerkhof van Diever.
Op de linker grafsteen staat vermeld: Rustplaats van Roelof Kuiper, geboren 20 juli 1808, overleden 24 december 1888, echtgenoot van M. Oosterveld. Het bijzondere is echter dat op de overlijdensacte van Roelof Kuiper is vermeld dat hij op 7 augustus 1808 is geboren.
Roelof Kuiper was huisschilder (verver) en winkelier. In 1888 was zijn adres Diever 129 en dat was in de Hoofdstraat in de buurt van het café van Willem Huiskes met adres Diever 123.
Op de rechter grafsteen is te lezen: Rustplaats van Margje Oosterveld, geboren 13 september 1813 en overleden op 1 maart 1888, echtgenote van R. Kuiper.
Het echtpaar Roelof Kuiper en Margje Oosterveld kreeg vijf kinderen: Grietje, Deeltje, Aaltje, Geertje en Hans.
Hans Roelofs Kuiper was hun jongste kind en werd op 8 juli 1855 in Diever geboren. Hij was aanvankelijk huis- en decoratieschilder. Op 23 oktober 1890 trad hij in het huwelijk met Margje Johanna Eits uit Noordwolde.
In die plaats begon hij zelf een schildersbedrijf. Op Zorgvlied schilderde hij het houtwerk van onder meer de villa Castra Vetera van mr. Lodewijk Guillaume Verwer. Ook maakte hij diverse decoraties in deze villa.
Mr. L.G. Verwer had gemerkt dat Hans Kuiper aanleg had voor tekenen en gaf hem zijn eerste betaalde opdracht voor het maken van een portret, waarna hij van de familie Verwer meer opdrachten voor portretten van familieleden en schilderijen van Zorgvlied kreeg. Daarnaast ontwikkelde hij zich als een goed fotograaf. Aan hem zijn de oudste en mooiste opnamen van Zorgvlied te danken.
Hans Kuiper overleed op 3 november 1937 te Blesdijke aan de gevolgen van een ongeval, dat gebeurde toen hij op zijn fiets in de mist werd aangereden door een automobiel.
Op deze niet alledaagse foto op het kerkhof staat Hans Kuiper aan de linkerkant. Naast hem staat zijn vrouw Margje Johanna Eits. De jonge vrouw op de foto is hun dochter Cornelia Johanna. De man aan de rechterkant is haar verloofde, de marechaussee Jan Willem Deuling. Het gezelschap maakte een uitstapje naar Diever ter gelegenheid van de verloving van Cornelia Johanna en Jan Willem.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De afgebeelde foto was in 1998 aanwezig in de collectie van Hermannus Deuling, zoon van Jan Willem Deuling en Cornelia Johanna Kuiper.
De redactie heeft het vermoeden dat Hans Kuiper is geboren in een voorloper van het huis dat nu als adres Hoofdstraat 68 in Deever heeft, maar zal nader onderzoek doen naar het geboortehuis van hem.

Jan Willem Deuling is geboren op 9 augustus 1898 in Ter Apelkanaal. Zijn ouders waren Harmannus Joannes Josephus Deuling en Engelina Maria Zudinga.
Cornelia Johanna Kuiper is geboren op 1 augustus 1896 in Noordwolde.
Jan Willem Deuling en Cornelia Johanna Kuiper trouwden op 6 juni 1925 in Noordwolde. 
Daarmee is wel duidelijk dat de foto niet omstreeks 1914, maar omstreeks 1923-1925 moet zijn gemaakt. Het zal desalniettemin de eerste foto zijn, die ooit op ut kaarkhof an de Grönnegerwg bee Deever is gemaakt.
Het is natuurlijk belangwekkend te weten wie het fototoestel (op een driepoot) van Hans Kuiper heeft bediend. Was de fotograaf een vijfde lid van het gezelschap uit Noordwolde ? Was de fotograaf een toevallige behulpzame bezoeker van de kaarkhof ? Was de fotograaf misschien Geert Dekker, de orgelpomper en de menner van de liekwaèg’n ? Of was het fototoestel van Hans Kuiper zo modern, dat het al een zelfontspanner had ?
In de webstee van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie zijn enige gegevens over de kunstschilder Hans Kuiper te vinden; als kunstwerken worden vermeld: portret van Hans Kuiper (zelfportret), portret van Anton Dreesman, portret van Clemens Becker, portret van De Jong, portret van Lodewijk Guillaume Verwer.

Posted in Alle Deeversen, Deever, Diever, ie bint 't wel ..., Hans Kuiper, Kaarkhof Grönnegerweg | Leave a comment

Lest we forget – Opdat wee ut neet vurgeet

Op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever bevinden zich zeven oorlogsgraven van het Gemenebest. Hier liggen begraven de zeven bemanningsleden van een geallieerde bommenwerper- zes Canadezen en een Engelsman- die zijn gesneuveld op 22 november 1943, toen hun Halifax bommenwerper werd neergeschoten in de Olde Willem.
In een serie ansichtkaarten met als onderwerp ‘World War II Heroes – Lest we forget’ is van deze zeven oorlogsgraven bijgaand afgebeelde ansichtkaart uitgegeven, Het is jammer dat de tekst op de grafstenen niet leesbaar is.
De redactie van ut Deevers Archief verwijst gemakshalve naar de betreffende gegevens in de webstee Tracesofwar.com.
De Engelse term ‘lest we forget’ in de linker bovenhoek van de ansichtkaart betekent in ut Deevers ‘opdat wee ut neet vurgeet’, in het Nederlands ‘opdat wij niet vergeten’. Dat is een mooi thema voor de jaarlijkse dodenherdenking op 4 mei.
Het is bij de redactie van ut Deevers Archief niet bekend wanneer en door wie de foto voor deze ansichtkaart is gemaakt. Wie van de zeer geachte bezoekers van ut Deevers Archief het weet, die mag het natuurlijk zeggen.

Abracadabra-1281

Posted in Ansichtkoate, Canadees’n, de Olde Willem, Kaarkhof Grönnegerweg, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Ie meut mit die kleine swatte trein mit

Little Black Train – Kleine Zwarte Trein – Woodrow (Woody) Wilson Guthrie (geboren op 14 juli 1912 in Okemah, Oklahoma, Verenigde Staten van Amerika, overleden op 3 oktober 1967 in New York City, New York, Verenigde Staten van Amerika) schreef in 1944 dit gedicht over de dood, over het onvermijdelijke einde van het leven.

There’s a little black train a-comin’
Comin’ down the track;
You gotta ride that little black train,
But it ain’t a gonna bring you back.

Ur komp un klein swat treintie an
Hee komp anried’n 
over ut spoor;
Ie meut mit die kleine 
swatte trein mit,
Moar hee sal oe neet
terogge breng’n.

You may be a bar-room gambler
And cheat your way through life;
You can’t cheat that little black train
Or beat this final ride.

You silken bar-room ladies,
Dressed in your worldly pride;
You’ve gotta ride that little black train
That’s comin’ in the night.

Your million dollar fortune,
Your mansion glittering white;
You can’t take it with you
When the train moves in the night.

Get ready for your savior,
And fix your business right;
You’ve got to ride that little black train
That makes this final ride.

Sörg dai’j kloar bint veur oen redder,
En sörg dai’j kloar bint mit oen saèk’n;
Ie meut mit die kleine swatte trein mit
Die mak disse laèste rit

Continue reading

Posted in Kaarkhof Grönnegerweg | Leave a comment

Deeverse oorlogsgrafstenen staan bijna in Duitsland

In het ontzagwekkende Museum Collectie Brands – ga vooral daar eens kijken- in Nieuw-Dordrecht, in het zuidoosten van Drenthe, op nog geen vijf kilometer van de Duutse greinse, zijn de grafsteen van het oorlogsgraf van vader Nicolaas Houwer en de grafsteen van het oorlogsgraf van zoon Klaas Houwer gelukkig wel bewaard gebleven. Zie de twee bijgevoegde kleurenfoto’s.
De twee grafstenen, die èch wè tot ut Deeverse aarfgood beheurt, ook al staan ze in Nieuw-Dordrecht, zijn bewaard gebleven dank zij de onstuitbare verzamelwoede van topverzamelaar Jan Brands. Hij verzamelde weliswaar voorwerpen, maar het ging hem daarbij vooral om het verhaal bij de voorwerpen. Bij deze twee Deeverse oorlogsgrafstenen is wis en zeker een verhaal te vertellen. Zie onder meer de berichten Frits Habener is de moordenaar van 10 april 1945 en Plotseling en wreed stond de dood voor de broers.
Deze twee kleurenfoto’s zijn op 5 februari 2019 gemaakt door Henk Meijer, fotograaf van het Museum Collectie Brands. De redactie van het Deevers Archief is hem bijzonder erkentelijk voor zijn moeite deze foto’s te willen maken en voor zijn toestemming deze foto’s in het Deevers Archief te mogen tonen.
De twee oorlogsgrafstenen stonden op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee’j Deever bij de graven van de andere oorlogsslachtoffers,  maar zijn bij of na de overdracht van de grafrechten van de familie van beide mannen aan de Oorlogsgravenstichting op 1 januari 1964 (en niet op 13 april 1965, twintig jaar na de begrafenis van beide mannen ?) zeer erg helaas door die stichting vervangen door die kille, steriele en anoniemachtige standaardgrafsteen van die stichting.
De Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk van de gemiente Deever, onder aanvoering van burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de volksmond altijd ome Kees werd genoemd) hebben in 1964 blijkbaar geen enkele moeite gedaan deze oorlogsgrafstenen voor de gemiente Deever te behouden.
De grote vraag is natuurlijk hoe kwam de niet te stoppen superverzamelaar Jan Brands achter het feit dat de Oorlogsgravenstichting op 1 januari 1964 of daarna de twee voor haar overbodig geworden Deeverse oorlogsgrafstenen kwijt moest ?
De medewerkers van Museum Collectie Brands hebben wel moeite gedaan de letters, cijfers en tekens op de oorlogsgrafstenen die meer dan zestig jaren in weer en wind hebben gestaan, weer goed leesbaar te maken. Daarvoor driewerf hulde: hulde, hulde, hulde. Daarvoor dank aan de conservator mevrouw Hilde van den Berg.
Nu kunnen we lezen dat op de oorlogsgrafsteen van vader Nicolaas Houwer staat:
Onschuldig werd hij uit het leven weggerukt door de wreede vijand 2 dagen voor de bevrijding.
Nu kunnen we lezen dat op de oorlogsgrafsteen van zoon Koop Houwer staat:
Zijn jong leven eindigde 2 dagen voor de bevrijding door vijands wreede moordenaars hand.
De redactie verwijst voor de volledigheid naar de met dit bericht verband houdende berichten Het oorloggraf van Nicolaas en Klaas Houwer en Nicolaas en Klaas Houwer zijn niet geruimd.

Bij de navolgende afbeelding van een zwart-wit ansichtkaart uit 1965 is het volgende te berichten.
In de Tweede Wereldoorlog woonden in dit huis aan het begin van de Bosweg (nu Bosweg 4) in Deever het echtpaar Nicolaas Houwer en Willempje Been en hun kinderen Koop, Albert, Margje en Christina (Stina). Ze hadden wat land op de Noordesch waarop een en ander werd verbouwd en ze hielden een paar varkens. Nicolaas Houwer werkte bij de Concordia an de Deeverbrogge.
Op 10 april 1945 waren Willempje Houwer-Been, Margje Houwer en Christina (Stina) Houwer getuige van wat op die dag op en om het marktterrein gebeurde. Op de afbeelding is het huis te zien, nadat Gerard Krol dit huis had laten ombouwen tot pension.

Posted in Aarfgood, Alle Deeversen, Ansichtkoate, Kaarkhof Grönnegerweg, Oorlogsgraf, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Nicolaas en Klaas Houwer zijn niet geruimd

De redactie van het Deevers Archief publiceerde in het Deevers Archief het bericht De oorlogsgraven van Koop en Nicolaas Houwer. Naar aanleiding van de in dat bericht gestelde vragen ontving de redactie op 30 januari 2019 de navolgende reactie van de dienstdoende ambtenaar van de gemeente Westenveld, gevestigd in het Raadhuis aan de Gemeentehuislaan in Deever.  De redactie is de dienstdoende ambtenaar van de gemeente Westenveld zeer bijzonder erkentelijk voor zijn snelle reactie. Desalniettemin nochthans evenwel zijn niet alle gestelde vragen beantwoord en roepen de onduidelijkheden in de reactie ook weer enige vragen op.

Op de openbare begraafplaats in Diever zijn meerdere graven van oorlogsslachtoffers die tijdens de tweede wereldoorlog zijn omgekomen.
Oorlogsgraven zijn te onderscheiden in:
– militaire rijksgraven: dit zijn graven van Nederlandse en geallieerde militairen.
– civiele rijksgraven: dit zijn graven van Nederlandse burgers (meestal verzetsstrijders);
– stichtingsgraven: dit zijn graven die eigendom zijn van de oorlogsgravenstichting;
– particuliere graven: dit zijn graven van Nederlandse burgers (meestal represaille slachtoffers) die eigendom zijn nabestaanden/rechthebbenden.
Op de openbare begraafplaats in Diever bevinden zich:
– 7 militaire graven in vak E, rij 5, nummers 26 tot en met 32;
– 5 stichtingsgraven in vak I, rij 3, nummers 7, 9, 11, 13 en 14;
– 6 particuliere graven in vak I, rij 3, nummers. 2, 3, 5, 12, 15 en 17;
– geen civiele rijksgraven.
Na de oorlog waren op de openbare begraafplaats in Diever alleen militaire rijksgraven en particuliere graven.
Het onderhoud aan de particuliere graven neemt in de loop van de jaren vaak af, omdat nabestaanden overlijden of vanwege minder belangstelling of aandacht. Nabestaanden/rechthebbenden van een oorlogsslachtoffer kunnen de rechten van een particulier graf overdragen aan de oorlogsgravenstichting. Van oorlogsgraven op de begraafplaats in Diever zijn de rechten van 6 particuliere graven door de jaren heen overgedragen aan de oorlogsgravenstichting. Deze graven zijn daarmee stichtingsgraven geworden.
De grafrechten van de door u genoemde oorlogsslachtoffers, de heren vader Nicolaas Houwer en zoon Klaas Houwer, zijn op 1 januari 1964 overgedragen aan de oorlogsgravenstichting en is vanaf die datum verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van beide oorlogsgraven. Uit archiefstukken blijkt dat beide genoemde oorlogsslachtoffers op 10 april 1945 zijn begraven in de aangegeven graven en van ruimen of van herbegraven van hun stoffelijke resten is geen sprake. Vader Nicolaas en zoon Klaas Houwer liggen begraven in hun oorspronkelijke graf.
De oorlogsgravenstichting kan monumenten op stichtingsgraven vervangen en meestal wordt dit gedaan als de kwaliteit van het oorspronkelijke monument matig tot slecht is. De oorlogsgravenstichting vervangt monumenten door een standaard (landelijk) herdenkingsmonument. Het mag duidelijk zijn dat beide monumenten pas zijn vervangen, nadat de grafrechten op 1 januari 1964 zijn overgedragen aan de oorlogsgravenstichting. Voor het vervangen van grafstenen op de begraafplaats in Diever is geen vergunning, mits wordt voldaan  aan de voorwaarden, zoals gesteld in de gemeentelijke verordening voor het beheer van begraafplaatsen.
Op uw vraag hoe de oorspronkelijke monumenten in het bezit zijn gekomen bij Museum Collectie Brands in Nieuw Dordrecht moet ik het antwoord schuldig blijven. Maar kan het zijn dat de oorlogsgravenstichting de grafstenen heeft geschonken aan Jan Brands ? Dit zou u kunnen navragen bij de oorlogsgravenstichting of bij het Museum Collectie Brands).
De laatste jaren kiest de oorlogsgravenstichting steeds meer voor het overbrengen van de stoffelijke resten van oorlogsslachtoffers naar het ereveld in Loenen. De oorlogsgravenstichting kiest hiervoor, opdat oorlogsslachtoffers niet worden vergeten en omdat het onderhoud aan de graven op het ereveld in Loenen gegarandeerd is. De verwachting is dat de komende decennia veel meer oorlogsslachtoffers worden overgebracht naar het ereveld in Loenen.
Zoals u (vast) heeft opgemerkt, is hiervoor aangegeven, dat op de begraafplaats in Diever 5 stichtingsgraven zijn en dat 6 particuliere graven zijn overgedragen aan de oorlogsgravenstichting. Vanaf de begraafplaats in Diever zijn op 1 mei 2013 de stoffelijke resten van oorlogsslachtoffer de heer Jan Booiman (vak I, rij 5, nummer 13) overgebracht naar het ereveld in Loenen. De heer Jan Booiman is op 4 april 1924 geboren in Diever en is op 29 juli 1943 gefusilleerd in Rostock (Duitsland). De oorlogsgravenstichting heeft dit besluit in overleg met de voormalige rechthebbenden genomen.
Het onderhoud aan de 6 particuliere graven wordt jaarlijks uitgevoerd door vrijwilligers uit Diever, waardoor nu nog het onderhoud is gegarandeerd en waardoor de nabestaanden/rechthebbenden nu nog geen behoefte hebben deze graven over te dragen aan de oorlogsgravenstichting.

Posted in Aarfgood, Grönnegerweg, Kaarkhof Grönnegerweg, Oorlogsgraf, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Het oorlogsgraf van Nicolaas en Koop Houwer

De redactie van het Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papperrassjus scannen en vervolgens die papperrassjus in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders uut de gemiente Deever, en zo voort, en zo voort, en zo voort, maar ook volledige jaargangen van tijdschriften, zo nu en dan een door hem belangwekkend geacht bericht. De redactie wil zo één bericht natuurlijk niet onthouden aan de bezoeker van het Deevers Archief.
In het tijdschrift Waardeel, nummer 1, jaargang 2001, van de Drentsche Historische Vereniging is het artikel ‘Gestolde herinneringen. De oorlogsverzameling van Jan Brands’ te vinden. De redactie weet niet wie de auteur van dit artikel is.

Waar het de redactie bij het genoemde artikel met name om gaat is de foto met bijschrift op de eerste bladzijde van het artikel, in dit geval bladzijde 33, zie het bijgaand afgebeelde citaatje uit het hiervoor genoemde tijdschrift.
De foto toont de grafsteen van de Deeverse oorlogsslachtoffer vader Nicolaas Houwer en de grafsteen van de Deeverse oorlogsslachtoffer zoon Koop Houwer. Die stonden in 2001 niet meer op de kaarkhof an de Grönnegerweg in Deever. Die stonden in 2001 wel tegen een muur van de boerderij van superverzamelaar Jans Brands in Nieuw-Dordrecht.
De twee grafstenen staan nu in het Museum Collectie Brands in Nieuw-Dordrecht. Zie de hier afgebeelde kleurenfoto van de twee grafstenen.
Vooral het bijschrift bij de foto in het tijdschrift Waardeel is belangwekkend en zorgwekkend. Deze luidt als volgt:
Twee grafstenen. Vader en zoon Houwer werden twee dagen voor de bevrijding door de Duitsers in Zuidwest-Drenthe vermoord. Toen hun graven na jaren werden geruimd, plaatste Jans Brands de grafstenen achter zijn huis.
Nu staan op de kaarkhof an de Grönnegerweg in Deever tussen de graven van andere oorlogsslachtoffers twee witte grafstenen. Zie de bijgevoegde twee kleurenfoto’s. Toen hun graven na jaren werden geruimd ?? De volgende vragen liggen voor de hand.
Waar lagen vader Nicolaas Houwer en zoon Klaas Houwer oorspronkelijk begraven ?
Zijn de twee grafstenen na het ruimen van de stoffelijke resten van vader Nicolaas Houwer en zoon Koop Houwer aan familieleden overgedragen ?
Waarom werden de stoffelijke resten van vader Nicolaas Houwer en zoon Koop Houwer geruimd ?
Wanneer werden de stoffelijke resten van vader Nicolaas Houwer en zoon Koop Houwer geruimd ?
Waar zijn de stoffelijke resten van de twee oorlogsslachtoffers gebleven ?
Zijn de stoffelijke resten van de twee oorlogsslachtoffers herbegraven bij de twee witte grafstenen ?
Of zit de bezoeker van de kaarkhof naar twee witte grafstenen op twee lege graven te kijken ?
En als vader en zoon Houwer bij de witte grafstenen zijn herbegraven, waarom konden dan de twee oorspronkelijke grafstenen niet worden hergebruikt ?
Zijn de twee witte grafstenen voor rekening van de Nederlandse staat (de Nederlandse belastingbetaler) geplaatst ?
Zijn voor deze twee graven casu quo grafstenen grafrechten verschuldigd ?
Kortom het is tijd deze vragen te stellen aan de ambtenaar van de gemeente Westenveld die is belast met de exploitatie van de begraafplaatsen in de gemeente Westenveld, in het bijzonder de kaarkhof an de Grönnegerweg in Deever, kantoor houdende in het Raadhuis aan de Gemeentehuislaan in Deever.

Posted in Aarfgood, Grönnegerweg, Kaarkhof Grönnegerweg, Oorlogsgraf, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment