Category Archives: Zorgvlied

In de Purmerender Courant van 25 augustus 1869 verscheen het volgende bericht over de voorspoedige ontginning en ontwikkeling van het landgoed Zorgvlied van de gepensioneerde Indiëganger Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt.

Als men uit Friesland van het dorpje Elsloo naar de Drentsche gemeente Diever wandelt, dan ziet men aan beide kanten van den zandweg dorre velden, doch onwillekeurig wordt het oog ter linkerzijde daarheen getrokken, waar op eenigen afstand het gezigt over de heide door bosschages op eene verrassende wijze wordt gebroken.
Wandelt men eenige schreden verder, dan komt men aan een laan, die aan weerszijden met opgaande eiken beplant, naar een gebouw uitloopt, dat zich grootendeels achter het lommer der boomen verschuilt en den naam Zorgvlied draagt.
Dit landgoed behoort aan den Heer J.F. de Ruijter de Wildt, die het eenige jaren geleden van de Maatschappij van Weldadigheid gekocht heeft. Vroeger had men hier de kweekschool voor landbouw.
De geheele uitgestrektheid van het landgoed Zorgvlied beslaat 500 bunders, waarvan 70 bunders uit bosch, 18 bunders uit bouw- en 30 bunders uit weiland bestaat. ’t Overige is nog heideveld, dat jaarlijks bij gedeelten door het aanleggen van bosch productief wordt gemaakt. In de nabijheid van het inderdaad schoon gelegen ‘Buiten’, dat zowel in- als uitwendig aan de eisschen van den tijd beantwoordt en van waar men op de tweede verdieping heerlijke vergezichten heeft, vindt men een zeer net koetshuis, ruimen paardestal en lege koestalling, waarop ’s winters 44 runderen naast elkander staa en die geheel naar de behoeften ingerigt, overvloedig licht en lucht heeft, ’t welk in vele boerderijen niet zelden veel te wensschen overlaat. Onmiddelijk achter deze koestalling vindt men een ruime hooischuur, die met hare verschillende toegangen het voederen zeer gemakkelijk maakt. Boven de stalling is een uitmundende graanzolder.
De aangrenzende boerenwoning, met karnhoek, kookplaats voor beestenvoeder, varkens- en kalverbakken, alsmede de lage koestalschuur, waarin het vee gedurende den zomer wordt gestald, zijn alle zeer doelmatig ingerigt. De varkens (dit voorjaar worden er 75 afgeleverd) en runderen, die men op Zorgvlied aantreft, zien er zoó voordelig uit, dat ze den stal van menig hollandsche boer tot sieraad zouden strekken. De boter die Zorgvlied levert is van uitstekende kwaliteit en wordt steeds met den hoogsten Frieschen marktprijs betaald, waarvoor de boerin van Zorgvlied vrouw Talen, alle eer toekomt.
De boschbouw vooral wordt op dit landgoed op groote schaal doorgezet. Daartoe wordt ’s winters de grond, die uit veen en zand bestaat p.m. 1½ el ontgraven en vervolgens met jeugdige boomplantjes, op Zorgvlied gekweekt, bezet. Voor eenige jaren heeft men niet minder dan 200 mud, zegge tweehonderd mud eikels uitgezaaid, die alle aan de verwachting hebben voldaan en thans de schoonste kwekerij aanbieden. Vooral eikenhout en berk willen daar bijzonder groeijen en ontwikkelen zich in één, twee of drie jaar zoo sterk, dat het iedere verbazing moet gaande maken. Men heeft reeds 9000 opgaande eiken geplant, welk getal jaarlijks met p.m. 500 wordt vermeerderd. D. Roos, die als tuinman en boschbaas op Zorgvlied werkzaam is, komt allen lof toe voor zijne kennis en ijver; hij wordt door den eigenaar deswege zeer geprezen.
De weilanden, die rond 30 bunders beslaan, zijn alle met boschwallen of gegalvaniseerd ijzerdraad omringd, ze voorzien het vee op Zorgvlied van gras en hooi. De akkers zijn bebouwd met rogge, boekweit, aardappelen, enz, welke veldvruchten onovertrebaar gunstig staan.
De moes- en oofttuin laat niets te wenschen over en levert de fijnste groenten; vooral van kersen is Zorgvlied ruim voorzien; wie lust heeft vijgen te plukken, hij kan ze daar vinden.
Als men in aanmerking neemt dat daar waar men nu grazige weiden, heerlijke korenvelden, aangename dreven, vruchtbare akkers en weelderige bosschen aantreft, vroeger niet veel beter dan heideveld te vinden was, dan mag men wel zeggen, dat de weinige jaren, die de heer de Ruijter de Wildt aan deze grootsche onderneming heeft besteed, geen onvruchtbare zijn geweest. Bedenkt men daarbij, hoeveel duizenden guldens daardoor productief zijn gemaakt, hoeveel honderden handen daardoor werk en brood hebben bekomen en welk eene belangrijke verbetering het grondgebied van Zorgvlied heeft ondergaan en nog zal ondergaan, dan durven wij zeggen: de provincie Drenthe mag er trotsch op zijn dat haar bodem in ’t zuidwesten door de ondernemingsgeest van een man als de Ruijter de Wildt, die daartoe moeite nog geld ontziet, in bosch, bouw- en weiland wordt herschapen, en misschien dat ook anderen het voetspoor van den heer de Ruijter de Wildt mogen volgen, ’t welk eigenlijk het hoofddoel van ons schrijven uitmaakt, omdat wij de overtuiging koesteren, dat Drenthe door ontginning eenmaal kan worden, wat men van haar verwacht.
Wij durven iederen voorstander en beoefenaar van landbouw, veeteelt en boschbouw uitnoodigen, een dag te gaan besteden aan de bezigtiging van het landgoed Zorgvlied, dat door den doelmatigen aanleg en de schoone afwisseling aan den bezoeker tevens de aangenaamste wandelingen aanbiedt.
Ook op geschiedkundig gebied kan men op den huize Zorgvlied veel merkwaardigs zien, daar de eigenaar, nazaat van Michiel Adriaanszoon de Ruijter in ’t bezit is van onderscheidene voorwerpen, die aan den Admiraal hebben toebehoord.
Ten slotte, omdat wij onze pen niet bekwaam genoeg achten, om den indruk terug te geven, die de grootsche ontginning op Zorgvlied met hare schitterende uitkomsten op ons heeft gemaakt, eindigen wij met: ‘Komt, ziet en oordeelt.’
J. Schuitemaker te Purmerende.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
De redactie verwijst de trouwe bezoeker van het Deevers Archief voor veel meer gegevens over Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt naar de berichten in het Deevers Archief, die betrekking op hem hebben. Klik daarvoor aan de rechterkant in de lijst met categoriën op de categorie ‘de Ruijter de Wildt’.

In het Leidsch Dagblad van 9 januari 1913 verscheen het volgende verrassende bericht over de nazaten van admiraal Michiel Adriaenszoon de Ruijter.

Mr. A. de Ruijter de Wildt
Naar aanleiding van het bericht van overlijden van mr. A. de Ruijter de Wildt, mag in herinnering worden gebracht, dat deze een van de nakomelingen was van den grooten zeeheld.
In een levensbeschrijving van De Ruijter werd in ‘Levensberichten van Zeeuwen’ medegedeeld, dat op de tentoonstelling in 1870 te Middelburg aanwezig waren tal van voorwerpen van De Ruijter afkomstig, berustende bij den heer Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt, te Diever, afstammeling van Alida, de oudste dochter van den admiraal, eerst in kinderloozen echt gehuwd met Johan Schorer en daarna met den predikant Thomas Potts, aan welke nakomelingen bij koninklijk besluit van februari 1817, vergunning werd verleend, om den naam en het wapen van De Ruijter aan te nemen.
Onder de voorwerpen bij die familie bewaard, werd ook in eere gehouden een met edele stenen bezette koammando-staf van schildpad door den Koning van Spanje aan den admiraal geschonken; een kostbaar rapier met gevest van bloedkoraal; een scheepshouwer met zilver handvat door De Ruijter gewoonlijk gedragen, en een Turksche sabel in 1655 verkregen na een gevecht met een roover bij Salee.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
Dus eigenlijk had de op de kerkhof van Boijl begraven ex-koloniaal Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt (hij was employé bij het agentschap van de factorij te Semarang van de Nederlandse Handelsmaatschappij in Nederlands Indië) gewoon de achternaam Potts of Pietersen of Jansen moeten hebben, maar mochten de nazaten van de admiraal zich na februari 1817 legaal De Ruijter noemen. De contacten van de nazaten van de admiraal in het ambtelijke en politieke Haagse circuit moeten wel erg goed zijn geweest om zo’n privilege voor elkaar te krijgen. Is er dan nog een koninklijk besluit aan te pas gekomen om ook de tweede achternaam De Wildt (of was het De Wild ?) blijvend aan de eerste nep-achternaam te mogen plakken ? Of was dat op eigen initiatief van de familie ? Klinkt erg voornaam en heldhaftig: de Ruijter de Wildt.
De voorkant van het gelijk an de aandere kaante van de bos vond die ‘ij’ (ij met puntjes) niet voornaam genoeg, want gaf een laan op Zorgvlied de naam ‘de Ruyter de Wildtlaan’, dus met ‘y’ (y zonder puntjes).
Het moet de leden van de historische werkgroep ‘Oude-Willem-Groot-en-Klein-Wateren-Zorgvlied’ wel een kick geven dat in het landhuis Zorgvlied ooit zeker meer dan 50 voorwerpen van admiraal Michiel Adriaenszoon de Ruijter aanwezig zijn geweest. Dat kan bij een historische wandeling bij de standplaats van het landhuis mooi als ‘annekkedote’ worden verteld.
Wellicht zijn deze voorwerpen ter plekke nooit aan de bescheiden bevolking van Groot- en Klein Wateren getoond.
De trouwe bezoekers van het Deevers Archief kunnen de voorwerpen gelukkig wel zien. En wel in de zalen 0.7, 0.9, 0.12 en 0.123 van het Rijksmuseum in Amsterdam.

De redactie van het Deevers Archief heeft al een keer in een bericht en nog een bericht aandacht besteed aan speculaties over het geboortejaar van het dorp Zorgvlied. Is het 1861 of 1862 of 1863 ?
In de webstee Zorgvlied-Drenthe.nl is een populair-wetenschappelijk artikel te vinden met de titel 150 jaar Zorgvlied. Een van de leden van de historische werkgroep ‘Groot-en-Klein-Wateren-Zorgvlied-Oude-Willem’ gaat in dat artikel op basis van de resultaten van enig onderzoek uit van het geboortejaar 1863.
Het is dan ook best opmerkelijk te noemen dat aan de aandere kaante van de bos de ambtenaar van de burgerlijke stand in 1870 nota bene in de overlijdensakte van Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt, nota bene de bedenker van de naam Zorgvlied, als plaats van overlijden gewoon Wateren vermeldde.
‘Het kan verkeren’, zei Gerbrand Adriaenszoon Bredero (geboren op 16-03-1585, overleden op 23-08-1618), die bijna een tijdgenoot was van Michiel Adriaenszoon de Ruijter (geboren op 24 maart 1607, overleden op 29 april 1676).
Dus 150-jaren Zorgvlied voor alle zekerheid toch maar in een nader te bepalen jaar na 2020 vieren ?