Category Archives: Bolder’n

De twee bolderstien’n van Henduk van Joapie

De redactie van ut Deevers Archief heeft de hier afgebeelde kleurenfoto (afbeelding 1) gemaakt op 9 november 2009 um vief ure in de noamuddag ten huize van Hendrik Krol an de Heufdstroate in Deever. Op de hier afgebeelde kleurenfoto zijn de twee bolderstien’n van Hendrik Krol (geboren 12 juli 1920 in Deever, overleden op 27 maart 2011 in Deever) te zien. De twee bolderstenen liggen op het tafelkleed in de woonkamer. van Henduk van Joapie.
Hendrik Krol was een zoon van Jacob Krol (geboren op 1 augustus 1889, overleden op 4 november 1948 in Deever) en Aaltje Odie (geboren op 28 maart 1891, overleden op 24 december 1959 in Deever). De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto (afbeelding 2) van de grafsteen van Hendrik Krol eb Aaltje Odie gemaakt op 1 december 2023.
Hendrik Krol (Henduk van Joapie) nam jarenlang trouw deel aan het wekelijkse bolderen. In zijn bolderjaren deden ze dat zondags in de middag op de bolderbrink bij het openluchtspel of in de bos op het terrein van de gemeentelijke camping.
De twee bolderstien’n van Hendrik Krol lagen aachter op de deele in zijn boerderij an de Heufdstroate in Deever. Hij wist de twee stien’n zonder te zoeken te vinden. Hij had ze al die jaren dat hij niet meer bolderde gewoon bewaard. Hij moet dierbare herinneringen aan het bolderen hebben gehad.
De bolderstien’n van Hendrik Krol zijn echte stenen. In het veld of op de akkers zochten en vonden de Deeverse bolderaars zo rond mogelijke veldkeitjes, die lekker in de hand lagen. Met name de linker stien is heel geschikt om mee te bolderen. Tegenwoordig draait de bolderaar zelf zijn eigen ronde ‘stien’ van hout en verzwaart deze inwendig met lood.
Bolder’n mit stien’n stien’n of bolder’n mit holt’n stien’n is van minder belang. Het grote belang is dat in Deever de traditie van bolderen blijft bestaan.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Bolder’n, Eup’mlogtspel, Heufdstroate, Toevallige waarneming, Traditie | Leave a comment

Ut bolder’n is aarfgood van de Unesco

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante, Meppeler Courant) van 4 december 2015 verscheen het volgende voor de redactie van het Deevers Archief zeer verheugende bericht over de Drentse traditie van het bolder’n.

Blokgooien immaterieel erfgoed
Diever. Het spelletje blokgooien dat nog wekelijks gespeeld wordt op het speelveldje aan de Dwarsdrift in Diever, is door Unesco erkend als immaterieel erfgoed. Blokgooien is een oeroud volksspelletje uit het Nedersaksisch taalgebied.
Volgens de overlevering is het spelletje in deze streken terecht gekomen door de Romeinen. De spelregels van het blokgooien zijn altijd doorgegeven van de ouders aan de kinderen, Men moet het niet vergelijken met klootschieten.
Bij het blokgooien worden centen op een blok gelegd en gooi je raak dan mag je de centen omhoog behouden. Hert gooien vindt plaats met een rond zwerfkeitje.
Ze hebben veel benamingen voor het spel, zoals bolderen, klobbejagen en klobbegooien. Zo komt het ook voor onder de naam van piksjitten in Friesland en kaalbakken in Groningen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De Unesco heeft het oeroude Drentse bolder’n eindelijk erkend als immaterieel werelderfgoed. Het spel wordt in delen van Drenthe nog in ere gehouden, onder meer in en rond Roden en Westerbork en natuurlijk in Deever..
De trouwe bezoeker van ut Deevers Archief wordt -na het misschien wel, maar beter niet lezen van het voorgaande in de gauwigheid in elkaar gedraaide stukje rammelende tekst- vooral aangeraden de webstee Blokgooien te raadplegen. De beheerder van deze website heeft zich het vuur uit zijn klompen gelopen om ut bolder’n op de lijst van immaterieel werelderfgoed van de Unesco te krijgen. Hulde. Hulde. Hulde.
Het berichtje vermeldt dat heden ten dage in Deever wordt gebolderd met een rond zwerfkeitje. Dat is uit de duim gezogen onzin. De bolderstien wordt zeker al een generatie lang niet meer gebruikt in Deever. Gebruikte bolderstien’n zijn uiterst zeldzaam en museumwaardig geworden. In de verzameling van ut Deevers Archief bevinden zich de twee bewaard gebleven bolderstien’n van Hendrik Krol Jzn. (Henduk van Joapie)

abracadabra-525

Posted in Aarfgood, Bolder’n, Deever, Traditie | Leave a comment

Ut bolder’n was, is en blef Deevers aarfgood

De redactie van ut Deevers Archief heeft de hier afgebeelde zeven kleurenfoto’s gemaakt in de middag van woensdag 6 november 2019 tijdens ut bolder’n. De kleurenfoto’s zijn gemaakt op de Bolderbrink an de Dwarsdrift in Deever.
Na het overlijden van de gebroeders Gerrits (de Garries jongen) en Teunis Roozeboom was de vaste groep bolderaars hard aan uitbreiding en ‘verjonging’ toe. Gelukkig zijn enige echte ‘jonge’ Deeverse jongen met het spel mee gaan doen, zodat nu met gepaste trots kan worden gemeld dat in november 2019 de ‘jongste’ bolderaar achtenzestig jaar was. Maar de groep bolderaars kan nog wel met enige spelers worden uitgebreid, want er was een tijd dat ze met elf man speelden. Een nieuwe speler hoeft niet per sé een echte Deeverse te zijn. Want de speler met het donkerblauwe vest is een echte Dwingeler. Een nieuwe speler hoeft niet per sé direct bee ut bolder’n ut Deevers te proat’n, mor möt ut Deevers wè good vurstoan, 
De redactie van ut Deevers Archief signaleerde enige nieuwe ontwikkelingen in ut bolder’n.
Onder het blok met daarop de eurocenten ligt nu een zwarte rubberen mat. Door deze mat is het zicht op de eurocenten, die na het omgooien van het blok op de rubberen mat zijn gevallen, verbeterd. De gevallen eurocenten zijn gemakkelijker van de mat te rapen dan in het zand. Het zand moet zo nu en dan wel van de rubberen mat worden geveegd. Daarvoor dient de meegebachte bessem.
De eigenaar van het aangrenzende tippie gruunlaand heeft zijn tippie met gaas afgerasterd en heeft bij un vreenpoal un stiggeltie gemaakt. Als een bolderstien in het vuur van de strijd toch onverhoopt aan de andere kant van de afrastering terecht komt, dan hoeft het gaas niet verropt te worden, dan kan de bolderaar voor het passeren van de afrastering gebruik maken van ut stiggeltie. Ut stiggeltie kan ook gewoon worden gebruikt als rustplaats voor de minder jonge bolderaar.
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor de volledigheid naar de berichten die zichtbaar worden na het aanklikken van de categorie Bolderen in het rechter deel van het scherm of onder aan het bericht.

 

Posted in Aarfgood, Alle Deeversen, Bolder’n, Traditie | Leave a comment

As see d’r allemoale bint, dan binne wee mit elf man

In het periodiek Da’s Mooi van 27 november 2005 verscheen het navolgende bericht over het ‘bolderen’ in Deever. De redactie van het Deevers Archief is – als groot liefhebber van het ‘bolderen’ bereid alles wat over het ‘bolderen’ is of wordt gepubliceerd op te nemen in het Deevers Archief, immers ‘bolderen’ staat sinds 9 juli 2015 op de wereldlijst voor immaterieel erfgoed. Het bolderen mag als zeer oude traditie daarom niet verloren gaan in Deever.

Abracadabra-1494Blokgooien om een cent
Diever. ‘As ze der allemaole bint, binne wij mit elf man’, zegt Koop Berlijn uit Dwingelo. Hij en anderen uit Diever en omgeving vermaken zich iedere maandag- en donderdagmiddag aan de Dwarsdrift in Diever met blokgooien of ‘blokkiegooien’, zo ze het zelf noemen. Een oud volksspel dat vroeger op meer plaatsen in Nederland werd gespeeld.
Met veel enthousiasme gooien de mannen met een bal naar het blok of de bal van de tegenstander. En dat allemaal voor een paar centen, maar ook een heleboel plezier.
Hier en daar ziet men de belangstelling voor oude volksspelen terugkomen. Sporten als klootschieten, neutjesschieten, zwientietikken staan weer op de activiteitenprogramma’s.
In Diever heeft men het blokgooien nieuw leven ingeblazen. Iedere maandag- en donderdagmiddag wordt er op een locatie aan de Dwarsdrift gespeeld. De mannen trotseren daarbij de kou. Slechts wanneer het speelveld door de regenval te nat is geworden slaat men een middag over.
‘Let op’, wordt er waarschuwend gezegd, ‘as die gooit kuj wel een foto maeken, want hij rak ’t blok vaste’. En zoals voorspeld gooit de speler van een behoorlijke afstand het blok met de centen omver.
‘Wij speult volgens de echte regels’, weet Jan Baas. Vanaf een bepaald punt gooit een speler de ‘eerste gooi’ naar het blok. Valt dit om, dan zijn alle centen, vroeger met de leeuw of koningin Juliana, nu met koningin Beatrix naar boven, voor de speler. Ligt de munt boven dan moet die cent weer op het blok. De bal blijft liggen waar hij naar toe is gegooid. Nu mag de volgende gooien. Elkaar ‘of’ gooien mag ook.
De bedrijvigheid op de maandag- en donderdagmiddag wordt door iedere passant opgemerkt, want het gaat er soms fanatiek aan toe. Pas aan het eind van de middag is de rust op de Dwarsdrift weer gekeerd.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De oorspronkelijke Deeverse naam voor het blokgooien is bolderen. In de Bolderhoek an de Deeverbrogge werd vroeger ook gebolderd (geblokgooid, blok gegooid, met een steen naar een blok gegooid) en ook in Oldendeever op de hof van Geert Kok.
Rudy de Groot uit Roden verschaft veel informatie over het bolderen in zijn webstee over het bolderen. Hij heeft ook het initiatief genomen voor het vullen van een bladzijde met gegevens over het bolderen in de internet-encyclopedie Wikipedia.
De locatie aan de Dwarsdrift is in Street View te zien op Google Maps.
Wie van de bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie informeren over de naam van de personen op de foto ?

Posted in Aarfgood, Alle Deeversen, Bolder’n, Dwarsdrift, Traditie | Leave a comment

Bolder’n is een traditie die nooit verloren zal gaan

In Deever wordt gelukkig nog door een beperkt aantal mannen een spel gespeeld, dat vroeger werd aangeduid met de naam bolder’n, tegenwoordig ook wel onterecht blok gooi’n (met een verzwaarde houten bal naar een houten blok gooien) genoemd.
De redactie van het Deevers Archief weet zeker dat in het dorp Roden heden ten dage wordt gebolderd. Daar wordt elke donderdagmiddag gespeeld op het Moltmakersstuk, een restant stuk heidegrond ten zuiden van het Mensingebos van Roden op de grens van Alteveer.
Het vermoeden bestaat dat dit spel ook nog in Dwingel wordt gespeeld of misschien daar al niet meer wordt gespeeld. De redactie van het Deevers Archief zal hier bij gelegenheid onderzoek naar doen.
Vroeger werd ebolderd aan het begin van de Bolderhook an de weg hen de Deeverbrogge en werd ook in Oldendeever ebolderd op de hof van Geert Kok en misschien ook wel op andere plekken in de gemiente Deever, later bij het Openluchtspel, in de winter ook wel in de bos op het gemeentelijke kampeerterrein, tegenwoordig op een speelveld an de Dwasdrift in Deever. De redactie weet niet of en waar in Wittelte en Wapse ebolderd wödde.
In een ander bericht zal worden ingegaan op de spelregels.
Hier wordt vooralsnog een omstreeks 1955 door drogist en huisschilder Hendrik Mulder (die in de volksmond Henduk Moessie of Moessie Peep genoemd; alle Mulders hadden vrogger in Deever een bijnaam) gemaakt kleurenpositief van ut bolder’n op de Bolderbrink bij de ingang van het openluchttheater. Ut blok steet in ‘midd’n van de foto. De mann’n bint an ut bolder’n op un sundagmiddag, want see hept allemoal ut sundagse pak an.
In het kader van de verstikkende Shakespirificatie van Deever is de kans aanwezig dat de Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Absolute Gelijk van de gemeente Westenveld het op een akkoordje gooien met de Hoge Heren Van Het Hoge Shakespearetheater en Bolderbrink, de naam van het terrein bij de ingang van het toneelspeeltheater (dat nog steeds niet is overkapt), te wijzigen in Shakespearebrink.

Posted in Aarfgood, Bolder’n, Traditie | Leave a comment