Category Archives: Oll’ndeever

Plètie van de boerdereeje van Van Wester’s jongen

Arend Mulder is de samensteller van het boek ‘De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld’. Drukkerij en Boekhandel Roelof (Roef) van Goor an de Kruusstroate in Deever heeft het boek in januari 1975 uitgegeven. In de digitale Drentse encyclopedie ‘Geheugen van Drenthe’ is aandacht besteed aan Arend Mulder.
Op de voorkant van het boek van Arend Mulder – zie afbeelding 3 – is een tekening van een boerderij te zien.

Een niet zo’n moeilijke vraag is de volgende. Welke boerderij in de gemiente Deever is op de tekening te zien ? De redactie van ut Deevers Archief zag al in 1975 dat op de tekening de boerdereeje van de Van Wester’s jongen in ut laand in Oll’ndeever is te zien.

Een wat moeilijker vraag is: waarom staat de boerdereeje van de Van Wester’s jongen in ut laand in Oll’ndeever op de voorkant van het boek ‘De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld’ ? De hiervoor genoemde Arend Mulder is een zoon van boer Jan Mulder (Jan Boatie) en Roelofje Tissingh. Hij is op 25 april 1906 geboren in de nieuwe boerderij van zijn ouders an de Heufdstroate in Deever. Op een zwarte stenen plaat aan de voorgevel, rechts naast de voordeur, van de nieuwe boerderij, stond de datum van het leggen van de eerste steen: 3 maart 1903. Dus Arend Mulder is niet geboren in de boerdereeje van de Mulders in ut laand in Oll’ndeever, van waaruit zijn ouders in 1903 of 1904 naar de Hoofdstraat verhuisden. Toch heeft Arend Mulder gemeend niet een tekening van de boerderij van zijn ouders aan de Hoofdstraat op de voorkant van zijn boek te moeten zetten, maar wel een tekening van de olde saksische boerdereeje in ut laand in Oll’ndeever, waar de familie Mulder lang heeft gewoond, wellicht al in de pre-historie van Deever.

Jan Mulder verhuurde de boerderij na 1903 aan Roelof van Wester. Boer en wethouder Roelof van Wester is geboren op 13 januari 1873 in Wittelte en is op 5 juli 1943 overleden in Oll’ndeever. De familie Mulder verkocht de boerderij in april 1970 op een veiling aan de gebroeders Hendrik, Jan-Willem en Lucas van Wester.

Nog moeilijker vragen zijn de volgende. Wie heeft de tekening (afbeelding 1) van de boerdereeje van de Van Wester’s jongen in ut laand in Oll’ndeever gemaakt ? En wanneer ? En is de tekening van deze boerderij ter plekke gemaakt of is de tekening overgetekend van een foto ? En is de originele tekening nog aanwezig in de familie van Arend Mulder ? De redactie heeft vooralsnog geen antwoord op deze vragen.

In het Drents Archief in Assen is in de Collectie Provinciale Monumentenzorg een foto van de boerdereeje van Van Wester’s jongen in ut laand in Oll’ndeever aanwezig. Zie afbeelding 2.  Deze foto is gemaakt op 12 november 1976. De tekening lijkt te zijn overgetekend van de hier afgebeeld zwart-wit foto van 12 november 1976, maar dat is niet het geval, want het boek van Arend Mulder is al in januari 1975 uitgegeven, dus de tekening moet al in december 1974 af zijn geweest.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3

Posted in Boerdereeje, Kuunst in de gemiente Deever, Oll'ndeever, Tiekening | Leave a comment

Meule De Vlijt steet an de raand van de Westeresch

De redactie van het Deevers Archief is een groot liefhebber van korenmolen ‘de Vlijt’ aan de rand van de Westeresch in Oldendeever. Dat dit ouderwetse werktuig tot in lengte van jaren toch maar in een goede staat van onderhoud en werkend moge blijven.
De redactie kon het niet laten en heeft daarom bijgaand afgebeelde kleurenfoto op woensdag 19 september 2018 in het voorbijgaan gemaakt.
De bebouwing aan de linkerkant van de hier afgebeelde kleurenfoto rukt wel steeds meer op in de richting van de molen.

Posted in Aarfgood, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

De dorpsboer’nleider benuumd de dorpsboer’nroad

In het Agrarisch Nieuwsblad (waarin opgenomen het orgaan Landbouw en Maatschappij) verscheen in de Tweede Wereldoorlog op 6 maart 1942 het navolgende merkwaardige bericht over de dorpsboerenraad.

Dorpsboerenraad.
Door den dorpsboerenleider, den heer J.B. Oostra te Wapse, werden tot leden van den dorpsboerenraad benoemd de heeren K. Snoeken en W. de Vries te Wapse, A. Muggen te Dieverbrug, E. Jongstra te Wateren en H. van Wester te Oldendiever.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Op bladzijde 482 van het boek ‘Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. Deel 6. Eerste helft. Juli 1942 – Mei 1943’ is in het hoofdstuk de ‘foute sector’ een en ander over te lezen over dorpsboerenleiders, dorpsboerenraden, buurtboerenraden.

Posted in An de Deeverbrogge, Deever, Oll'ndeever, Tweede Wereldoorlog, Wapse, Woater’n | Leave a comment

Ut olde boerdereegie van Warries in Oll’ndeever

Bijgaand afgebeelde zwart-wit ansichtkaart is in november 1964 geproduceerd door uitgeverij Joseph Peter (JosPe) Welker in Arnhem. De kaart was te koop bij Boekhandel Roelof (Roof) van Goor in de Kruusstroate in Deever. Het is voor verzamelaars van ansichtkaarten uit de gemiente Deever niet zo moeilijk een exemplaar van deze ansichtkaart op de kop te tikken; ze worden regelmatig te koop aangeboden.
De redactie van ut Deevers Archief herinnert zich dat in 1964 het boerderijtje aan de Kastanjelaan in Oll’ndeever nog werd bewoond door het oude echtpaar Warries. De redactie weet de naam van de man en de vrouw helaas nog niet. Het echtpaar had in elk geval een dochter, die op de Smilde bij de steenfabriek woonde. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie gegevens van het echtpaar Warries verschaffen ? Is het echtpaar begraven op ut kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever ?
Het huidige adres van het boerderijtje is Kastanjelaan 7 in Oll’ndeever.
De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto van de Deeverse iesbène en het boerderijtje met adres Kastanjelaan 7 gemaakt op vrijdag 15 december 2023.
Op de topografische kaart uit 1850 is te zien dat op de plek van het huidige boerderijtje, nu Kastanjelaan 7, in Oll’ndeever al bebouwing aanwezig was. Zie het bijgaand weergegeven detail van die kaart. De grote vraag is natuurlijk: wat was de naam van de zandweg waarop de bestrating van de Kastanjelaan is aangebracht ?:

Posted in Ansichtkoate, Keutereegie, Oll'ndeever | Leave a comment

Un doodloop’nde of neet doodloop’nde saandweg ?

Het gedeelte van de Stienwiekerweg tussen Oldendeever en de Westerdrift is gelukkig nog steeds een saandweg. Dat moet vooral zo blijven. Maar voor hoelang nog ? Het is in enige mate lovenswaardig dat de veelal niet-Deeverse Hoge Dametjes En Heertjes Van De Voorkant Van Het Grote Gelijk In Het Ambtenarenpaleis Aan De Gemeentehuislaan In Deever hebben begrepen dat doorgaand verkeer erg schadelijk is voor deze saandweg. Maar hoe kan doorgaand verkeer worden geweerd ?
De saandweg kan natuurlijk het beste aan beide einden worden geblokkeerd met een afsluitbare slagboom. Maar dan kunnen de gebruikers van de grond langs de saandweg niet met een voertuig bij hun land komen ? Dat zou kunnen worden opgelost door die gebruikers een sleutel voor het slot van die afsluitbare slagboom te geven. Maar dat lijkt te veel gedoe te zijn.
De boerenslimme verkeerskundoloog onder de Hoge Dametjes En Heertjes Van De Voorkant Van Het Grote Gelijk In Het Ambtenarenpaleis Aan De Gemeentehuislaan In Deever heeft zijn ogenschijnlijke gelijk al een hele tijd gehaald in het aan beide einden van de saandweg plaatsen van verkeersbord RVV – L08 (doodlopende weg). Maar dat is regelrechte volksverlakkerij. Daar trappen we niet in, want de redactie van ut Deevers Archief is ook op woensdag 19 september 2018 weer eens met een automobiel van het ene einde naar het ander einde van de saandweg gereden zonder een blokkade tegen te komen.
Het ware voor de boerenslimme verkeerskundoloog juridisch gezien beter aan beide einden van de saandweg het verkeersbord RVV C01 (gesloten in beide richtingen) te plaatsen.
Aan de kant van de Westerdrift ontbreekt het witte bord onder verkeersbord RVV – L08.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de twee hier afgebeelde kleurenfoto’s gemaakt op woensdag 19 september 2018.

Posted in Aarfgood, Oll'ndeever, Saandweg | Leave a comment

Ut beeld van Gijs Smeekes stiet now bee un holtwal

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante, Meppeler Courant) van 28 april 1982 verscheen een kort bericht over het naamloze massiefhouten beeld van Gijs Smeekes naast zijn makerij van massief eiken meubelen in de voormalige boerderij in Oll’ndeever op de splitsing naar de Wittelterweg en de Kastanjelaan. Dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels heeft een mooie foto van Gijs Smeekes en zijn massiefhouten beeld gemaakt.
De redactie van ut Deevers Archief wilde begin april 2018 tijdens een rondje Oll’ndeever weer eens een paar foto’s van het massiefhouten beeld maken, maar moest tot zijn verrassing vaststellen dat het massiefhouten beeld was verdwenen en dat de voormalige boerderij, waarin de makerij van massief eiken meubelen van Gijs Smeekes was gevestigd, een andere eigenaar had gekregen; een stedeling met een Amsterdamse tongval.
De stedeling met de Amsterdamse tongval meende vaag te hebben begrepen dat Gijs Smeekes en zijn vrouw naar Meppel waren verhuist. Hij veronderstelde dat het uut Oll’ndeever verdwenen massiefhouten beeld dan ook wel bij Gijs Smeekes in de tuin zou staan.
Het heeft wel lange tijd geduurd en heeft wel enig speurwerk gekost voordat de redactie achter het adres van massiefhoutenmeubelmaker in ruste Gijs Smeekes en zijn vrouw kwam. Echter het massiefhouten beeld stond niet in het voortuintje van de woning van Gijs Smeekes en zijn vrouw in de Koedijkslanden in Möppel, maar bestond nog wel. Gijs Smeekes was zo welwillend de redactie in contact te brengen met de nieuwe eigenaar.
Het massiefhouten beeld bestaat na veertig jaren nog wel, maar staat nu in Wittelte bij een huis vlak bij een houtwal. Gelukkig is daarmee het kunstwerk behouden gebleven in de gemiente Deever.
De huidige eigenaar van het massiefhouten beeld stuurde de twee bijgaand afgebeelde kleurenfoto’s naar de redactie. De redactie is hem daarvoor bijzonder erkentelijk. Deze twee kleurenfoto’s zijn gemaakt op 16 oktober 2023.
Het massiefhouten beeld, dat destijds enige keren door Gijs Smeekes is gelakt om het tegen weersinvloeden te beschermen, is na veertig jaren weer en wind wel hard aan een flinke lakbeurt toe, opdat het de komende veertig jaren weer tegen alle weersinvloeden is beschermd. Een klusje voor massiefhoutenmeubelmaker in ruste Gijs Smeekes ?

De Nederlandse vertaling van de Deeverse titel is:
Het beeld van Gijs Smeekes staat nu in een houtwal.

Posted in Haarm Hessels, Kuunst in de gemiente Deever, Oll'ndeever, Verdwenen object | Leave a comment

Boerdereeje mit de koe boo’m de doake

De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto van een windvaan in de vorm van een koe op de doake van een boerdereeje in Oldendeever op 2 november 2017 toevallig in het voorbijgaan gemaakt.
Wie van de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief weet om welke boerderij het gaat ?

Op 29 november 2019 reageerde de heer Arend Bult als volgt:
Boerderij van de familie Bult, Wittelterweg 2.

De redactie is de heer Arend Bult bijzonder erkentelijk voor deze reactie; zijn antwoord is juist, immers hij is een van de eigenaren en bewoners van deze boerderij. Op deze plaats heeft al eeuwenlang een boerderij gestaan.

Posted in Boerdereeje, Oll'ndeever, Toevallige waarneming | Leave a comment

Un dood espeut’n lappe baulaand

De redactie van ut Deevers Archief toont bijzonder graag mooie foto’s van niet meer bestaande objecten, bijvoorbeeld boerenschuren in de gemiente Deever. Op bijgaand afgebeelde erg fraaie kleurenfoto van topfotograaf Bas Dekker is een ingestorte boerenschuur op een doodgespoten stuk grasland an de Wittelerweg in Oll’ndeever te zien. Bas Dekker heeft deze foto gemaakt op 30 november 2007, dat is alweer een hele tijd geleden.
Gebruikte de eigenaar of huurder van dit bouwland of weiland herbiciden, toxische pesticiden, fungiciden, nematiciden, insecticiden of een combinatie van deze ciden om de begroeiing (gras ?) en de insecten in de begroeiing dood te spuiten ?
De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief die het een en ander weet te vertellen over de geschiedenis van de ingevallen boerenschuur, die wordt verzocht deze geschiedenis aan de redactie door te geven.

Posted in Oll'ndeever, Verdwenen object | Leave a comment

Hiele olde boerdereeje braant of in Oll’ndeever

Op 28 december 1981 verscheen in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) het navolgende bericht over een grote brand in de woonboerderij met adres Holtenweg 2 in Oll’ndeever.

Diever.
Een felle brand heeft in de nacht van zaterdag op zondag de kapitale woonboerderij van de familie Ten Cate in Oldendiever gedeeltelijk verwoest. De schade loopt in de tonnen. Het pand dat uit het midden van de zeventiende eeuw dateert, stond op de Monumentenlijst. Het is enige jaren geleden gerestaureerd.
De brandweer van Diever werd even voor twaalf uur gealarmeerd. Omdat het er erg slecht uitzag, werden spuitgasten van Dwingelo voor assistentie opgeroepen. Men kon echter niet voorkomen dat het voorhuis in een rokende puinhoop veranderde. De zwart geblakerde resten staken erg schril af tegen het rondom de woonboerderij liggende sneeuwtapijt…
Veel antieke voorwerpen en boeken liepen waterschade op.
De brand brak uit juist op het moment dat de familie Ten Cate bij de open haard aan het kerstdiner zat. Vermoedelijk zijn  vonken uit deze open haard de oorzaak geweest.
De blussingswerkzaamheden werden door een zeer groot aantal belangstellende gevolgd.
De brandweer heeft de hele nacht bij het perceel gewaakt.
Dat er van het voorhuis van de monumentale boerderij niet veel overbleef blijkt duidelijk uit bijgaande zwart-wit foto.

Het onderschrift bij de foto van de verbrande boerderij luidt als volgt:
Dat er van het voorhuis van de monumentale boerderij niet veel overbleef blijkt duidelijk uit deze foto.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De toen nog bestaande nabije vrijwillige brandweer uut Deever heeft deze woonboerderij slechts voor een deel kunnen redden. Dit met riet gedekte pand zou zeer zeker volledig zijn afgebrand, als Oll’ndeever toen enkel aangewezen zou zijn geweest op de vrijwillige brandweer van Dwingel of Vledder of Havelte, vanwege de langere aanrijtijden.
Klaas Hofstee had het pand tot in het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw in gebruik als boerderij. Klaas Hofstee werd geboren op 30 juli 1902 in Wapse en overleed op 21 mei 1988 in Dwingel. Hij was getrouwd met Jentje Schoenmaker, zij werd op 9 mei 1911 in Dwingel geboren en overleed op 3 juni 1996 in Dwingel.
Klaas Hofstee was de broer van Lamkjen en Saakje Hofstee.
In de in 1773 gebouwde boerderij heeft ook V.V.D.-coryfee Hans Wiegel (het oraekel van Deever) gewoond.
Dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels uut Deever is de maker van de zwart-wit foto.
Wijlen Hendrik (Henk) van den Bos is de maker van de tweede foto, die toen al vlak bij de verbrande boerderij in Oll’ndeever woonde.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de derde foto van de teruggerestaureerde boerderij gemaakt op 4 april 2013.

 

 

 

Posted in Alle Deeversen, Boerdereeje, Braandwièr, Dorpskracht, Haarm Hessels, Oll'ndeever | Leave a comment

In Oll’ndeever stiet nog un Deeverse greinsstien

Het direct na de Tweede Wereldoorlog door de voorkant van het gelijk bij elkaar gefantaseerde en op 3 september 1946 door de Hoge Raad van Adel goedgekeurde wapen van de gemiente Deever is her en der binnen de grenzen van de gemiente Deever gelukkig terug te vinden op bewaard gebleven grensstenen.
Zo staat een door de eigenaar zeer goed onderhouden exemplaar – daarvoor driewerf hulde – op zijn originele betonnen sokkeltje bij de zijgevel en bij de zo te zien nog steeds in gebruik zijnde regenput van een woonboerderij an de Wittelterweg in Oll’ndeever.
Hulde aan de bewoners van dit pand, die deze grenssteen gelukkig hebben gered uit de sloopgrage handen van de gezagsgetrouwe medewerkers van de voorkant van het gelijk.
Zie de twee hier afgebeelde kleurenfoto’s die de redactie van ut Deevers Archief op 26 april 2018 van de bewoners mocht maken en in ut Deevers Archief mag tonen; daarvoor hartelijk dank.
Dit stuk versierd beton heeft, tot vóór de dag waarop de gemienten Deever, Dwingel, Vledder en Oavelt helaas gedwongen opgingen in de gemeente Westenveld, langs een weg op de grens van de gemiente Deever en een aangrenzende gemeente gestaan.
Wellicht weten de eigenaren van deze grenssteen langs welke weg deze grenssteen stond ?

Posted in Aarfgood, Gemiente Deever, Oll'ndeever, Woap'm van Deever | Leave a comment

De rogge steet an de gaaste bee de meule

De redactie van ut Deevers Archief toont bijzonder graag afbeeldingen van ut boer’nlee’m, ut boer’nwaark en de bau in de gemiente Deever, zoals hij dat in zijn jeugd gelukkig nog heel goed heeft gekend. De redactie heeft al heel wat afbeeldingen van korenmolen De Vlijt in Oll’ndeever opgenomen in ut Deevers Archief. Maar hoe meer afbeeldingen van deze molen hij kan tonen, hoe liever het hem is. En dan vooral afbeeldingen waarop bijvoorbeeld ook akkers met rogge zijn te zien.
In de collectie met de naam ‘Collectie Topografische Foto’s’ van het Drents Museum en aanwezig in het Drents Archief in Assen is bijgaand afgebeelde zwart-wit foto (nummer DM3202487) van korenmolen De Vlijt in Oll’ndeever aanwezig. De naam van de maker van de foto is helaas niet bekend.
De redactie heeft nogal moeite met de datering van de hier afgebeelde foto, beter gezegd het lukt hem niet deze foto te dateren. De foto is in elk geval wel gemaakt vóór de grote restauratie van de gemeentelijke toren en het kerkgebouw aan de brink van Deever in de periode 1955-1957, want de op de afgebeelde foto zichtbare wijzerplaat van de torenklok zit boven het galmgat. In 1942 is de stelling van de molen gevallen, die zal daarna zijn gerepareerd ?
De eigenaar van korenmolen De Vlijt in Oll’ndeever Albert (Ab) Jansen is gestopt met de molen in 1954. Hij is met zijn gezin naar Amerika gegaan. Albert (Ab) Jansen heeft in januari 1954 de molen verkocht aan Arend Uiterwijk Winkel.
De redactie heeft slechts het vermoeden, dat de hier afgebeelde foto, mede gelet op de al redelijk hoge bomen langs de Brinkstraat, ná de Tweede Wereldoorlog is gemaakt. Maar wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de hier afgebeelde foto wel juist dateren ?
En van wie was de bouwakker, waarop rogge an de gaaste staat ?
En was Albert (Ab) Jansen de man die bij de molen staat ?

Posted in Boer'nwaark, Landbouw, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

Twee melkbuss’n van Willem Nijboer op ut rikke

De redactie van ut Deevers Archief toont bijzonder graag afbeeldingen van oude foto’s van het voorbije boerenleven in de gemiente Deever aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief. De redactie is verwoed verzamelaar van scans van foto’s waarop melkbussen van boeren uut de gemiente Deever zijn te zien. Hoe meer van dit soort afbeeldingen hij kan tonen, hoe liever het hem is.
In de collectie met de naam ‘Collectie Topografische Foto’s’ van het Drents Museum en aanwezig in het Drents Archief  in Assen is bijgaand afgebeelde zwart-wit foto (nummer DM3202500) van een boerderij in Oll’ndeever aanwezig. De naam van de maker van de foto is helaas niet bekend.
Het betreft de keuterboerderij van Willem Nijboer en zijn vrouw Arentje Kleene. De boerderij had tot en met 30 juni 1941 het adres Oll’ndeever 278, vanaf 1 juli 1941 tot en met 30 september 1976 het adres Oll’ndeever 32 en ná 1 oktober 1976 het adres Oll’ndeever 6. De hier afgebeelde foto is gemaakt in de periode toen de boerderij het adres Oll’ndeever 32 had. Dus de foto is in de periode 1941-1976 gemaakt. Maar in welk jaar ? De redactie heeft het vermoeden dat de hier afgebeelde foto vóór 1965 is gemaakt. De redactie verneemt van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief graag gegevens over de hier afgebeelde foto.
Maar hoe nostalgisch wil jij die oude foto’s van oude boerderijen in de olde gemiente Deever eigenlijk hebben ? De redactie kan zich bijna geen foto’s voorstellen die nostalgischer zijn dan de hier afgebeelde foto. Een oud rietgedekt keuterboerderijtje, een boerenkar met houten wielen, blien’n veur de raèm’m, un waèterpompe, melkbuss’n op ut rikke, erfverharding van veldkeitjes, un deure in ut siedbaandertie. Je zou bijna kunnen denken dat een en ander voor de foto in scène is gezet. Ut pothokke stond aan de andere kant van het boerderijtje. De melkbussen waren voorzien van het leveranciersnummer 212.
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op zaterdag 17 december 2022. Het keuterboerderijtje stond ongeveer op de plek waar nu een soort van houten keet (tijdelijke woning ?) staat. Zie de betreffende door Henk Nijboer gemaakte tekening in ut Deevers Archief.

Posted in Baander, Boer'nlee'm, Keutereegie, Melkbusse, Oll'ndeever, Verdwenen object | Leave a comment

De breurs Zeephat hept de stien’n van de meule ebilt

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante), jaargang 1963, nummer 118, van 4 oktober 1963 verscheen het volgende bericht over het slijpen van de stenen van korenmolen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever. De redactie van ut Deevers Archief vond dit artikel bij het digitaliseren van zijn papieren archief in een van de vele dozen met krantenknipsels.

Molen staat sinds 1858
Er zijn in Nederland nog maar weinig molens, die gebruikt worden voor het malen van graan tot meel. Dit aantal wordt bovendien doorlopend kleiner, want wanneer de molensteen éénmaal stomp is geworden, is er niemand die de molenstenen opnieuw kan scherpen. Dit is een oude kunst, die de rasechte molenaars verstonden. Met het verdwijnen van dit ambacht zijn degenen die deze bijzondere werkzaamheden kunnen verrichten, nagenoeg geheel verdwenen.
Sinds 1958 staat in Diever (Oldendiever) de molen ‘de Vlijt’ bij de bevolking beter bekend als de Dieverse molen, In 1958 onderging deze molen een grondige restauratie, die twintigduizend gulden kostte. Rijk, gemeente, provincie en de vereniging ‘de Hollandse Molen’ brachten dit omvangrijke bedrag bij elkaar.
Nu in 1963 zijn de molenstenen stomp geworden en het zou bijzonder jammer zijn, indien ook deze molen non-actief zou worden. Niet omdat de molenaar dan niet meer zijn brood kan verdienen, want het molenaarsvak levert geen ‘zout op de aardappels’ op. De eigenaar van de Dieverse molen, de heer A. Uiterwijk Winkel, gebruikt de molen zo nu en dan, terwijl nu zijn hoofdberoep meelhandelaar is. Een stukje folklore zou echter verloren gaan en juist dat zou zo bijzonder jammer zijn.

Op zoek
De vereniging ‘de Hollandse Molen’ ging op zoek naar een molenaar, die de stenen zou kunnen slijpen. Om een dergelijk persoon te vinden, moest zij bij de oudere generatie zijn. Zelfs bij de heel oudere, want dan had men nog een kans. Men kwam tenslotte terecht bij de heer W. Zeephat uit Makkinga en hem werd gevraagd dit zaakje even op te knappen. ‘Natuurlijk’, zei de heer Zeephat en hij nam zijn broer mee.
Jong zijn de gebroeders Zeephat geenszins, doch voor een dergelijk karweitje deinzen zij niet terug. Wijert Zeephat is negentig jaar oud en beslist de oudste molewaar van ons land. Nog altijd woont hij in een molen en nog steeds maalt hij, zij het dan slechts zo nu en dan. Vanaf zijn achttiende jaar is de heer Zeephat al in het vak, hetgeen dus betekent dat hij nu al 72 jaar lang molenaar is.
Wijert en Roelof, die 77 jaar oud is, hebben de molenstenen snel en goed geslepen. Dat deden zij in ongeveer vijf uur. Dat is snel en toen de gebroeders Zeephat daarover gecomplimenteerd werden, antwoorden zij: ‘Och, wee bint jonge kièrels’.
Dank zij deze ‘jonge kerels’ kan de molen in Oldendiever nu weer dienst doen en is een stukje folklore behouden.

Tekst bij de foto van de molen
Al sinds 1858 siert de molen ‘de Vlijt’ het Dieverse landschap. De molen kan nu weer dienst doen, nu de stenen zijn gescherpt.

Tekst bij de foto van de stenenslijpers
De oudste molenaar van ons land Wijert Zeephat uit Makkinga (rechts) die 90 jaar is, is hier met zijn 77-jarige broer Roelof, ook molenaar van beroep, in actie met het scherpen van de stenen van de molen in Diever.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het scherp maken van molenstenen wordt ‘billen’ genoemd. De schrijver van dit artikel overdreef uiteraard wat betreft het verloren gaan van de kennis en de kunde van het scherpen van molenstenen.
Het is daar heden ten dage minder dramatisch mee gesteld, dan het artikel in de Olde Möppeler doet vermoeden. De redactie verwijst hier gemakshalve naar gegevens over molenstenen in de webstee Wikipedia.
Wijert Zeephat is geboren op 15 april 1873 en hij is op 8 mei 1970 op 97-jarige leeftijd overleden in Makkinga.
Roelof Zeephat is geboren op ….. en is overleden op …. Wie weet zijn gegevens ?
De redactie zou wel graag weten welke vrouw op de akker bij de molen bezig is met het rooien van aardappelen ?

Posted in Aarfgood, Meule, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

Mein’s veur en op de stelling van meule De Vlijt

In bijgaand bericht heeft mevrouw Lammigje van de Zwaag-Kloeze uit Hoogeveen enige herinneringen aan de molen van Oll’ndeever en zijn bewoners weergegeven aan de hand van bijgaand afgebeelde foto uit haar verzameling.

Ik ben geboren op 4 oktober 1933 in het woonhuis bij de smederij aan de Hoofdstraat in Diever. Ik heb geen broers en zusters.
De naam van mijn moeder is Jantje Jansen. Zij is geboren op 16 oktober 1902 in het molenaarshuis bij de molen in Oldendiever. Mijn moeder is overleden op 6 oktober 1963.
De naam van mijn vader is Albert Kloeze. Mijn vader is op 14 april 1901 geboren. Hij is geboren in het oude huis aan de Peperstraat, dat stond schuin tegenover bakkerij Albert Kuiper stond. Mijn vader is overleden op 22 april 1961.
Mijn grootvader was eigenaar van de molen in Oldendiever. Oom Jan Albert Jansen is gestopt met de molen in 1954. Hij is met zijn gezin naar Amerika gegaan. Oom Jan Albert heeft in januari 1954 de molen verkocht aan Arend Uiterwijk Winkel.
Hierbij een foto van de molen in Oldendiever. Op de stelling staat oom Albert Jansen in het midden. Voor de molen staat links mijn grootmoeder Hilligje Jansen-Veenhuis en rechts haar dochter tante Aaltje Jansen. Het huis aan de rechterkant van de foto is van Jacobus Kruid.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Albert Kloeze is een zoon van smid Albert Kloeze en Lammigje Santing.
Albert Kloeze en Jantje Jansen trouwden op 7 mei 1932 in Deever.
Lammigje Kloeze is de dochter van smid Albert Kloeze en Jantje Jansen.
Hendrikus Albertus Jansen is geboren op 10 januari 1860 in Apeldoorn. Hij is overleden op 7 maart 1929 in Deever. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Hilligje Veenhuis is geboren op 10 december 1860 in Wapse. Zij is overleden op 15 april 1952 in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Hendrikus Albertus Jansen en Hilligje Veenhuis trouwden op 2 februari 1895 in Deever.
Jantje Jansen is een dochter van molenaar Hendrikus Albertus Jansen en Hilligje Veenhuis.
Jan Albert (Ab) Jansen is een zoon van molenaar Hendrikus Albertus Jansen en Hilligje Veenhuis.
Jan Albert (Ab) Jansen is geboren op 18 mei 1905 in de molenaarswoning in Oll’ndeever. De redactie is op zoek naar gegevens van Jan Albert (Ab) Jansen.
Aaltje Jansen is een dochter van molenaar Hendrikus Albertus Jansen en Hilligje Veenhuis. Aaltje Jansen is geboren op 18 december 1903 in de molenaarswoning in Oll’ndeever.
De redactie schat in dat de hier afgebeelde foto in elk geval vóór 15 april 1952 is gemaakt. De foto is waarschijnlijk ook ná 7 maart 1929 gemaakt. Op deze foto is de stelling van de molen nog aanwezig. De foto moet derhalve vóór 24 december 1942 zijn gemaakt, want op die dag stortte de stelling in. Op de hier afgebeelde foto is Aaltje Jansen een volwassen vrouw, de foto zal daarom ná 1930 zijn gemaakt. In september 1932 vernielde een windhoos de oude boerderij van Jacobus (Kobus) Kruid an ’t Bultie. De in 1932/1934 nieuw gebouwde boerderij is op de hier afgebeelde foto aan de rechterkant te zien. De foto moet derhalve ná 1932 zijn gemaakt. De foto moet op basis van het voorgaande ruim geschat tussen eind 1932 en 24 december 1942 zijn gemaakt.
Het is spijtig dat mevrouw Lammigje van de Zwaag-Kloeze de andere twee mannen op de stelling van de molen niet heeft herkend.
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op donderdag 4 november 2017.

Posted in Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

De Liendert is de iesbaène van iesclub Deever

In het Nieuwsblad van het Noorden verscheen op 30 november 1937 het volgende berichtje over de jaarvergadering van de IJsclub Diever.

Diever
In het café Slagter vergaderden de leden van de ijsclub Diever, onder presidium van burgemeester Van Os.
De ontvangsten bedroegen f. 314.31 (inclusief het batig saldo van het vorig jaar ad f. 179,87), de uitgaven f. 132.77, batig saldo f. 181.54. Het ledental bedraagt 249.
Bovendien werd een cassagebouwtje voor de club gemaakt, wat een uitgaaf vorderde van f 65.10.
Het aftredend bestuurslid, de heer J. Boesjes, werd herkozen.
De contributie voor het vereenigingsjaar 1937/1938 werd bepaald op f. 0.50 per lid.
De voorzitter deelde mede, dat het bestuur de vorige vergadering is gemachtigd tot het uitvoeren van een verdiepingsplan van de ijsbaan ‘de Leendert’. Dit plan zou van de club f. 240,- vorderen. De uitvoerende maatschappij wilde echter niet toezeggen, dat ‘de Leendert’ dan voor jaren goed en vrij van biezen enzovoort zou blijven. Daarom werd een proef genomen met het afmaaien van de biezen. Blijkt dat dezen winter goed te voldoen, dan wordt van het uitdiepingsplan afgezien.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Met café Slagter wordt het café van Berend Slagter, later het café van Klaas Doorten en Alberdine Slagter, an de Kruusstroate in Deever bedoeld.
Het was vóór de Tweede Wereldoorlog gebruikelijk dat de zo genoemde notabelen, de zo genoemde opmerkelijken, de zo genoemde vooraanstaanden in de gemeente in de meeste verenigingsbesturen een functie bekleedden, zo ook bij de ijsclub Diever. De hoogedelachtbare weledelgestrenge heer Hendrik Gerard van Os, burgemeester van de gemeente Deever, was in 1937 voorzitter van de ijsclub. De hoogedelachtbare weledelgestrenge heer Jan Boesjes, secretaris van de gemeente Deever was in 1937 lid van het bestuur van de ijsclub. De weledelgestrenge heer Jan Boesjes was per definitie secretaris van elke, maar dan ook echt van elke vereniging in Deever. Die stön wel hiel aarg as un soort van Frièrik Jacobse mit sien snötkoker veuran.
Vanaf de Wittelterweg liepen de schaatsers over het land van de familie Bult naar het veentje ‘de Liendert’. Zie het bijgevoegde detail van de topografische kaart uit 1925. Het kassagebouwtje zal bij ‘de Liendert’ hebben gestaan, blijkbaar moesten niet-leden bij de kassa toegang tot de ijsbaan betalen.
Wie van de bezoekers van de webstee van ut Deevers Archief heeft verhalen over het schaatsen op ‘de Liendert’ ? Wie heeft foto’s van het schaatsen op ‘de Liendert ? De redactie wil deze graag publiceren.
De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto’s gemaakt op 4 april 2013. Het veentje ‘de Liendert’ is nu volledig dichtgegroeid.

Posted in Deever, Kruusstroate, Oll'ndeever, Vurening | Leave a comment

Disse greinsstien kreg wièr un mooie stee

De grenssteen met het wapen van de gemiente Deever, die tot aan de grote brand op 30 mei 2021 vlak naast de woonboerderij met adres Wittelterweg 3 in Oll’ndeever stond, is gelukkig tijdens die brand niet verloren gegaan. De grenssteen staat nu bij de in aanbouw zijnde woning, achter een container van Jan Krediet, net naast een slootje. Zie de twee bijgaand afgebeelde kleurenfoto’s. Na de erg lang durende herbouw van de woning zullen de bewoners de grenssteen vast en zeker weer een mooi opzichtig plaatsje bij de woning geven. De redactie feliciteert de bewoners met deze beslissing, want de grensstenen met het wapen van de gemiente Deever zijn Deevers aarfgood. Ech wè. En de redactie van ut Deevers Archief heeft al aangeboden het schilderen van deze grenssteen grateloos uit te willen voeren.
De redactie verwijst de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief ook naar het bericht In Oll’ndeever stiet nog een Deeverse greinsstien en het bericht De greinsstien an de Wittelerweg is ur nog.

Posted in Aarfgood, Gemiente Deever, Oll'ndeever, Woap'm van Deever | Leave a comment

Mit de sundagse pette op op de petret in Oll’ndeever

De redactie van ut Deevers Archief toont bijzonder graag oude foto’s van Deeverse boerenfamilies, waarbij de vrouwen hun oorieser dragen. Bij rijke boerenvrouwen was het oorijzer vaak een oorgoud of een oorzilver. De redactie van ut Deevers Archief ontving van Hendrik (Henk) Nijboer, zoon van Hendrik Nijboer (staat op bijgaand afgebeelde foto) en Hendrikje Oosterveen, de volgende prachtige familiefoto. De redactie heeft toestemming van Henk Nijboer deze foto te tonen in ut Deevers Archief. De redactie is Henk Nijboer bijzonder erkentelijk voor deze toestemming.
Voor het voorhuis tussen de raèm’m mit de blien’n van het niet meer bestaande oude boerderijtje met adres Oldendiever 32 (nu Oldendiever 6) zitten boer Willem Nijboer en zijn vrouw Arentje Kleene. Aan de linkerkant staat hun zoon Arend Nijboer. Aan de rechterkant staat hun zoon Hendrik Nijboer.
De redactie verwijst de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief voor een winterse afbeelding van het hiervoor genoemde niet meer bestaande oude boerderijtje van Roelof Wiltinge naar bladzijde 68 van het onvolprezen boekwerkje Oldendiever in de twintigste eeuw, dat is uitgegeven door de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever.
De onvermijdelijke vraag is: waar is het oorijzer (oorgoud of oorzilver) van Arentje Kleene gebleven ? Wie van haar nazaten is in het bezit van dit oorijzer ? En zijn de bijbehorende mutsjes bewaard gebleven ? De redactie wil bijzonder graag een foto van dit oorijzer tonen in ut Deevers Archief. Wie reageert ?
De redactie verwijst de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief vooralsnog voor meer gegevens over ut oorieser naar de bladzijden 39, 40 en 41 van het onvolprezen boekwerkje Oldendiever in de twintigste eeuw, dat is uitgegeven door de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever.

Posted in Boer'nlee'm, Boerdereeje, Oll'ndeever, Verdwenen object | Leave a comment

De ploog van Abe in de dam van Roef en Jantie

Wie denkt dat de Friese straatmaker-boekenschrijver-toneelstukkenschrijver-toneelspeler Abe Brouwer alleen maar de maker is van de prachtige rode-straatklinker symbolen in de veldkeitjes-bestrating om de hof van het kerkgebouw an de brink van Deever, het symbool voor de ingang van het gemeentehuis, de dierenriem-figuren in de veldkeitjesparkeerplaatsen bij de middelbare school op de Westeresch van Deever en het symbool voor de ingang van het postkantoor an de Peperstroate in Deever komt enigszins bedrogen uit, want Abe Brouwer heeft in Oll’ndeever in de dam van Jannoa Toal’n als figuur een ploeg aangebracht. Zie afbeelding 1. Dat was een door een paard getrokken handploeg, zoals die in de zestiger jaren van de vorige eeuw nog in de bouw in Deever werd gebruikt. De zo bij Abe Brouwer geliefde rode straatklinkers waren blijkbaar op, want hij heeft in de figuur ook 6½ betonklinkers verwerkt.
Abe Brouwer moet de ploegfiguur in elk geval vóór zijn pensionering op 18 september 1966 – hij werd toen 65 jaar – in de dam hebben gemaakt. De redactie van ut Deevers Archief heeft uit google.com/maps een afbeelding van de ploegfiguur in de dam van de woning met adres Oll’ndeever 4 gekopieerd (afbeelding 2), teneinde de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief een idee van de vindplaats te geven. Zie ook de volgende afbeelding in google.com/maps.
De redactie weet dat in de vijftiger/begin zestiger jaren van de vorige eeuw hier Janna Thalen (Jannoa Toal’n) woonde, want zijn vader huurde van haar jaren lang achter haar huis un tippe grond voor het verbouwen van gruunte, hadskelle boon’n en ièpels. Janna Thalen (Jannoa Toal’n) was de weduwe van Marinus Dolsma. Janna Thalen is geboren op 2 november 1889 in Deever. Zij is overleden op ….. ? Marinus Dolsma is geboren op 25 november 1882 in Wittelte. Hij is overleden op 27 oktober 1942 in Deever. Zij trouwden op 27 juli 1929 in Deever. Beiden zijn begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Janna Thalen is ná 1962 overleden. Dus het is waarschijnlijk dat Abe Brouwer de ploegfiguur heeft aangebracht toen Janna Thalen nog in het huis met adres Oll’ndeever 35, nu Oll’ndeever 4 woonde. Maar de grote vraag is natuurlijk of de dam en de ploegfiguur in de originele staat zijn of dat volgende bewoners de dam en de ploegfiguur in de periode 1962/1966-2022 één keer of meer dan één keer hebben herbestraat. Wellicht kunnen de huidige zeer geachte bewoners hier enige helderheid in verschaffen.

De redactie ontving op 25 november 2022 de volgende bijzonder gewaardeerde reactie van Henk Nijboer
Ik weet niet zeker of na het overlijden van Janna Thalen (Jannoa Toal’n) nog andere mensen in het huisje hebben gewoond, maar Roelof Pouwels en Jantje Nijboer (een zuster van mijn vader Hendrik Nijboer, dus mijn oom en tante) hebben het huisje gekocht. Hun dochter Arendje Pouwels (mijn nicht) was getrouwd met Anneus Knijpstra, een zoon van de smid uut Dwingel.
Deze Anneus was metaalleraar op de school van een internaat en hij had als hobby het maken van miniaturen van landbouwmachines. En zo kwam het dat bee ome Roef en tante Jantie in Oll’ndeever op de schoorsteenmantel een miniatuur van een ploeg stond.

Toen Abe Brouwer daar in de buurt bezig was met het herstellen van de straat en koffie ging drinken bij de familie Pouwels en de miniatuurploeg op de schoorsteenmantel zag staan, heeft hij aangeboden in de dam een ploegfiguur te straten met de miniatuurploeg als voorbeeld.
Later hebben Willem Pouwels en Jantje Waninge hier ook gewoond. Je kunt dit verhaal misschien controleren bij Jan Pouwels en Klaasje Punt die denk ik nog steeds in Deever wonen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Roelof (Roef) Pouwels en Jantje (Jantie) Nijboer hebben het huisje van Janna Thalen (Jannoa Toal’n) dus vóór 18 september 1966 gekocht. Dus Abe Brouwer heeft de ploegfiguur niet gestraat in de dam van Janna Thalen (Jannoa Toal’n) maar in de dam vam Roelof (Roef) Pouwels en Jantje (Jantie) Nijboer. 

Afbeelding 1

Afbeelding 2
Opnamedatum maart 2022 (© google.com/maps).

Afbeelding 3
De redactie heeft bijgaand afgebeelde zwart-wit foto van ut huus mit de ploog in de dam gemaakt op 3 december 2001.

Posted in Abe Brouwer, Oll'ndeever | Leave a comment

In Oll’ndeever bint de skuur’n van de Vinke vot

Wijlen U.L.O.-meester Hendrik (Henk) van den Bos heeft in de zeventiger jaren van de vorige eeuw mooie kleurendia’s gemaakt in de gemiente Deever. Staande aan het begin van ut Swatte Pattie in Oll’ndeever heeft hij in winter van 1977-1978 bijgaand afgebeelde kleurendia (afbeelding 1) van het woonhuis van het loonwerkbedrijf van Frans en Hennie Vink gemaakt. Grondverzet- loonwerk- en mechanisatiebedrijf Vink b.v. is in 1966 opgericht.
Wijlen mevrouw Stien Dees, echtgenote van wijlen meester Hendrik (Henk) van den Bos, gaf de redactie van ut Deevers Archief toestemming deze kleurendia (afbeelding 1) voor geschiedkundige doeleinden te gebruiken. De redactie is haar daar alsnog postuum bijzonder erkentelijk voor.
De redactie weet niet wanneer het woonhuis is gebouwd, maar het woonhuis oogt tamelijk naoorlogs. Is het gebouwd in 1950/1951 ? In elke geval woonde hier in de vijftiger tot halverwege de zestiger jaren van de vorige eeuw het echtpaar Roelof Wiltinge en Jantje Nijboer. Roelof Wiltinge is geboren op 22 april 1930 op Ruinerwold. Hij is overleden op 30 juli 2011 in Möppel. Hij is een zoon van boer Hendrik Wiltinge en Hendrekien Zoer. Hij trouwde op 29 augustus 1951 met Jantje Nijboer. Zij is geboren op 2 juli 1928 in Deever. Zij is overleden op 21 augustus 2013 in Möppel. Zij is een dochter van boer Arend Nijboer en Elisabeth Smit. Het echtpaar Roelof Wiltinge en Jantje Nijboer hadden een boerderijtje in Oll’ndeever. Niet zichtbaar op de afgebeelde foto (afbeelding 1), maar rechts aan het voorhuis moet het boerderijgedeelte aan het voorhuis vast hebben gestaan. Op de melkbussen van Roelof Wiltinge stond het nummer 212.
Roelof Wiltinge en Jantje Nijboer hadden een tweeëigige tweeling, bestaande uit een zoon en een dochter, Hendrik (Henk) en Elisabeth (Liesbet) (geboren op 6 januari 1952) en een zoon Arend (geboren op 13 december 1955). Zoon Hendrik (Henk) is overleden op 12 september 1964 als gevolg van een noodlottig ongeluk.

De redactie is Hendrik (Henk) Nijboer bijzonder erkentelijk voor zijn volgende reactie van 22 november 2022.
Het nieuwe huis (het huis op de foto’s) is met de doorgang tussen oud en nieuw tegen de zijkant van het achterhuis van het oude boerderijtje geplaatst. In het voorhuis van het boerderijtje keek je dus in de richting van de kerk. Mijn opa Willem Nijboer en mijn opoe Arentje Kleene hadden hier een keuterijtje, dat bij de verdeling van de erfenis naar Arend Nijboer en Elisabeth Smit is gegaan en daarna in het bezit kwam van Roelof Wiltinge en Jantje Nijboer. Arend Nijboer was een broer van mijn vader Hendrik Nijboer. Jantje Nijboer was dus een nicht van mij.
Ik heb als jongen van 10-14 jaar heel wat tijd bij Roelof Wiltinge en Jantje Nijboer doorgebracht. Roelof Wiltinge had een melkrit van de melkfabriek. Ik mocht vaak met hem mee en dan mocht ik als kwajongen op de Porsche Diesel tractor rijden.
In het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw is Roelof gestopt met de boerderij. Hij heeft zich om laten scholen tot machinebankwerker en is als machinist gaan werken op de zuivelfabriek in Eefde. Daar hebben ze ook ook gewoond. Na zijn pensionering hebben ze gewoond aan de Vlasstraat in Diever in het huisje waar vroeger de gepensioneerde architect Van der Linden woonde.
Ik stuur een situatieschets (zie afbeelding 2) mee van de boerderij van Roelof Wiltinge en Jantje Nijboer. Ik kan mij niet herinneren dat buiten in de buurt van de pompstraat een pothok stond, maar dat zal vast wel het geval zijn geweest. Wel weet ik dat Roelof Wiltinge achter de boerderij en parallel aan de boerderij een varkenshok heeft laten bouwen. Zo kon hij makkelijk met de tractor tussen de boerderij en het varkenshok door rijden.

De redactie van ut Deevers Archief heeft op vrijdag 18 november 2022 in het voorbijgaan een kleurenfoto van het voormalige woonhuis van Roelof Wiltinge en Jantje Nijboer gemaakt. Zie afbeelding 3.
De verlaten schuren van het vroegere loonbedrijf Vink waren niet meer aanwezig. De redactie weet niet wanneer deze schuren zijn gebouwd en wanneer zij zijn afgebroken, maar dat afbreken moet na maart 2022 zijn gebeurd. De redactie beschikt niet zelf over foto’s van deze schuren, dus onder dankzegging maar even wat afbeeldingen overgenomen uit google.com/maps. Zie de afbeeldingen 4, 5, 6, 7, 8 en 9.

Afbeelding 1

Afbeelding 2
Situatieschets van de boerderij van Roelof Wiltinge en Jantje Nijboer. Henk Nijboer is de maker van deze tekening.


Afbeelding 3

Afbeelding 4
Opnamedatum maart 2022 (© google.com/maps).
Afbeelding 5
Opnamedatum maart 2022 (© google.com/maps).

Afbeelding 6 
Opnamedatum maart 2022 (© google.com/maps).

Afbeelding 7
Opnamedatum maart 2022 (© google.com/maps).
Afbeelding 8
Opnamedatum maart 2022 (© google.com/maps).

Afbeelding 9
Opnamedatum maart 2022 (© google.com/maps).

Posted in Oll'ndeever, Verdwenen object | Leave a comment

De vlagge aansumme en ok nog ies halfstok

De omgekeerde vlag is een signaal, waarmee kan worden aangeduid dat men in nood verkeert. Al in de middeleeuwen werden vlaggen ondersteboven gehesen op kastelen in noodsituaties. Het omkeren van de vlag werd vanaf de zestiende eeuw in de scheepsvaart gebruikt om aan te geven dat een schip in nood was. En nu hangen boeren en ook burgers de vlag omgekeerd om aan te duiden dat de boeren door de voorgenomen stikstofbeperkende maatregelen flink in nood zullen geraken.
Ook die paar overgebleven boeren in de gemiente Deever zullen door de voorgenomen stikstofbeperkende maatregelen hard worden geraakt, temeer vanwege de aanwezigheid van heel veel natuurgebied in de gemiente Deever.
Ook de huidige generatie van het boerengeslacht dat al eeuwen lang bee de Bulte in Oll’ndeever boerkt voelt de serieuze ernst van deze ondernemingbeperkende maatregelen. Want bij de boerderij van de huidige generatie hangt niet alleen het grootformaat Nederlandse vlag omgekeerd aan de lange vlagmast te wapperen, maar hij hangt bovendien ook nog eens een keer halfstok. Maar deze rouwende ondernemende generatie boer bee de Bulte in Oll’ndeever wacht niet af, beseft dat zijn bedrijf vroeg of laat kleiner zal worden, beseft dat hij wellicht zal worden uitgekocht, beseft dat hij verder moet en nam wellicht daarom alvast een minicamping an de Westerdrift in ut mooie Oll’ndeever over.
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto in het voorbijgaan gemaakt op vrijdag 18 november 2022.

Posted in Boer'nlee'm, Boerdereeje, Oll'ndeever, Toevallige waarneming | Leave a comment

Ut pension van Gijs van de Broek en Griet de Leeuw

In de vergadering van de raad van de gemiente Deever, gehouden op 4 mei 1938, werd op voorstel van den heer Roelof van Wester de straat van de zuivelfabriek tot de kruising bij boer Jans Bult in Oll’ndeever de naam Kastanjelaan te geven.
Van de Kastanjelaan zijn maar een paar verschillende zwart-wit ansichtkaarten uit de zestiger jaren van de vorige eeuw bekend. Bijgaand afgebeelde zwart-ansichtkaart is in juli 1963 door Jos-Pé in Arnhem. De kaart was te koop in het dorpswarenhuis De Wiba van Jan Brugging en Griet Oost an de Heufdstroate in Deever. Bij de redactie van ut Deevers Archief zijn van de hier afgebeelde ansichtkaart geen oudere uitgaven bekend.
Op de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart is rechts de zandweg langs de ‘stinksloot’ en langs de Zuurlanderesch naar de Holtenweg te zien. Deze zandweg is gelukkig nog steeds een zandweg. En dat moet vooral zo blijven. Saandweeg’n bint Deevers aarfgood. En doar blef de gemiente mit de fikk’n van of.
De familie Frans de Vries en Nicolina Beuving woonde aan deze zandweg.
In de woning aan de rechterkant van de hier afgebeelde ansichtkaart hadden Gijsbert (Gijs) van de Broek en Margaretha (Griet) Sidonia de Leeuw een pension.
In de boerderij daarachter woonden het echtpaar Geert de Leeuw en Aaltje Davids en de familie Hendrik de Leeuw. Hendrik de Leeuw en Margaretha (Griet) Sidonia de Leeuw zijn kinderen van Geert de Leeuw en Aaltje Davids.
De redactie denkt bij vader Geert de Leeuw en zoon Hendrik de Leeuw direct aan oud ijzer. Ze waren opkopers van oud-ijzer.
De redactie heeft de kleurenfoto van de huidige situatie ter plekke gemaakt op vrijdag 18 november 2022.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van afbeeldingen van ansichtkaarten op papier is, kan de hier afgebeelde ansichtkaart ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 51 van het in 2007 uitgegeven onvolprezen papieren boekwerkje Voormalige Gemeente Diever in oude ansichtkaarten, dat is samengesteld door een keur van vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maat de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerkje of dat papieren boekwerkje bij iemand in kunnen zien.

Posted in Ansichtkoate, Kastanjelaène, Oll'ndeever | Leave a comment

Foto uut Oll’ndeever in ut Frese meul’nbook uut 1980

De heer Nico Meinsma, vrijwillig molenaar van korenmolen ‘de Weyert’ in Makkinga stuurde op 11 januari 2016 de volgende gewaardeerde reactie over een van de twee afbeeldingen die bij het artikel ‘Gebroeders Zeephat slepen stenen molen ‘de Vlijt’ in het Deevers Archief zijn opgenomen.

Ik ben vrijwillig molenaar te Makkinga en ik was leerling-molenaar in Diever bij Meint Noordhoek.
Achter Wijert Zeephat zijn rug op de foto van de twee gebroeders ziet u een vlek op een korbeel die nog steeds te zien is.
Deze foto staat in het Fries molenboek van 1980 in een artikel dat over de molen van Makkinga gaat. Helaas wordt in dat boek niet vermeld waar deze foto vandaan komt en ook niet dat deze foto in Diever is gemaakt.
Molenaar Meint Noordhoek heeft ons altijd gewezen op deze vlek als bewijs dat de foto in Diever is gemaakt.
Ik ben bezig wat historische beelden te verzamelen voor de website van de molen ‘de Weyert’ in Makkinga en had genoemde foto gekozen uit het Fries molenboek.
Dat de foto in Diever is gemaakt, daar waren we al van overtuigd, maar ik zal nu ook vermelden dat we dit beeld aan de fotograaf van de Meppeler Courant te danken hebben en aan het Deevers Archief uiteraard.
Intussen heeft de molenaar van molen ‘de Vlijt’ de steenkraan, de kraan waar een molensteen aan kan worden gehangen, vernieuwd, het moet wel veilig blijven. Zie de bijgevoegde foto’s van voor en na de vernieuwing van de steenkraan. Zie ook de laatste foto in de fotocollage van het binnenwerk.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Fries molenboek, Leeuwarden, de Tille, 1980, 264 bladzijden, stof omslag, ingebonden. Het boek is samengesteld met medewerking van de Fryske Mole, Gild Fryske Mouders, De Hollandsche Molen en Fryske Akademy.
Meint Noordhoek is de vrijwillige hobby-molenaar van molen ‘de Vlijt’ in Oldendeever.
Met Wijert wordt Wijert Zeephat bedoeld, zie op bijgaande afbeelding de man aan de rechterkant.
Een korbeel is de schoor, de schuinstaande balk, die het spant met de spantbalk verbindt.
Belangwekkende gegevens over de molen ‘de Weyert’ in Makkinga zijn te vinden in de webstee www.museummolenmakkinga.nl. De dorpskrachten in Makkinga zijn erg goed bezig, daar kunnen de vrijwillige hobby-dorpskrachten die zich bekommeren om korenmolen ‘de Vlijt’ in Oldendeever’ toch nog wel wat van leren.
De afgebeelde ansichtkaart van molen ‘de Vlijt’ is in 1964 uitgegeven. In die tijd verbouwden de boeren nog rogge op de Westeresch.

Abracadabra-1505

Abracadabra-1507

Abracadabra-1509

Abracadabra-1506

Posted in Ansichtkoate, Landbouw, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

In de bou bee boer Oarend Bult in Oll’ndeever

De hier afgebeelde zwart-wit foto is gemaakt tijdens het rogge maaien in Oll’ndeever.
Bij de paarden staat knecht Gerrit Haanstra (geboren op 15 januari 1915 op Woater’n, overleden op 7 september 1990). Hij was een jaar lang arbeider bij boer Arend Bult.
Naast de maaimachine staat knecht Jan Buiter (geboren op 13 december 1915 in Pesse, overleden op 4 juni 1994 in Meppel). Hij werkte tijdelijk ‘ín de bouw’ bij de familie Bult.
Op de maaimachine zit Jannes Bult (geboren op 3 augustus 1861 in Oll’ndeever, overleden op 17 januari 1949 in Grönning).
Rechts met strohoed op en met pijp in de mond staat Arend Bult (geboren op 25 maart 1890 in Oll’ndeever, overleden op 28 juli 1962 in Zwolle).
Deze foto moet in 1938 of 1939 zijn gemaakt door een logerend lid van de familie Bult. De hier afgebeelde foto was aanwezig in de verzameling van wijlen Jans Bult.

Posted in Boer'nlee'm, Boer'nwaark, Oll'ndeever | Leave a comment

Wie was toch die Jan van der Helm ?

De redactie van ut Deevers Archief vond bij het digitaliseren (scannen) van zijn papieren archief (al het papier moet zoveel mogelijk de prullebak in) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever in één van de dossiers inzake Deeversen in de Tweede Wereldoorlog bijgaand berichtje over de in Oll’ndeever geboren verzetsman Jan van der Helm. Dit berichtje is op 30 april 1997 gepubliceerd in de Hoogeveensche Courant. De redactie wil dit berichtje uiteraard niet onthouden aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.

Wie was Jan van der Helm ?
In Hoogeveen zijn ruim twintig straten vernoemd naar mensen die een belangrijke rol speelden tijdens de Tweede Wereldoorlog en in het Hoogeveense verzet. Deze straten kregen onlangs nieuwe naamborden. Op de nieuwe bordjes staan voor-en achternaam met daaronder ‘1940-1945′.
In ’t Torentje besteden we elke week aandacht aan een Hoogeveense verzetsstrijder naar wie een straat is vernoemd. Vandaag Jan van der Helm.
Jan van der Helm werd in 1911 geboren te Diever. In 1939 vestigde hij zich aan het Zuideropgaande in Hollandscheveld, waar hij trouwde met Johanna Moes.
Daar verleende hij onderdak aan het joodse echtpaar Szaya en Lea Reiner-Goldberg. Ook andere onderduikers vonden op zijn boerderij een gastvrij onderdak.
Op 7 februari 1945 (redactie: in het krantenbericht stond 3 februari 1945), terwijl hij op zijn land aan het werk was, werd hij neergeschoten door een landwachter. Hij stierf ter plaatse.
Onder leiding van de S.S.-officier Robertson werd daarna zijn woning doorzocht, waarbij het joodse echtpaar werd ontdekt.
Szaya Reiner werd na zwaar te zijn mishandeld door een S.S.’er bij de boerderij gedood. Zijn vrouw overleefde het kamp Westerbork.
De familie Van der Helm is na de oorlog door de Israëlische regering onderscheiden.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Jan van der Helm is op 15 augustus 1911 geboren in Wittelte. Hij is een broer van Albertje, Reinder en Margje van der Helm.
Hij staat op een schoolfoto uit 1922, zie het bericht Kiender van de legere skoele in Deever in 1922.
Zijn ouders waren Arend van der Helm (hij is geboren op 13 augustus 1880 in Oldendeever, hij is overleden op 22 februari 1949 in Möppel) en Lummigje Hofman (zij is geboren op 23 augustus 1886 in Dwingel, zij is overleden op 12 mei 1950 in Möppel).
Arend van der Helm en Lummigje Hofman trouwden op 20 maart 1909. Arend van der Helm was toen 28 jaar oud. Hij was een zoon van Jan van der Helm en Albertje Winters. Lummigje Hofman was wat jonger. Ze was 22 jaar oud toen ze trouwde. Zij was een dochter van Arend Hofman en Margje Kerssies.
Zij gingen na hun huwelijk wonen op een huurplaatsje in Wittelte.
Jan van der Helm trouwde op 5 mei 1939 met Johanna (Jo) Moes. Hij is overleden in de streek Nieuw Moscou ten zuiden van Hollandscheveld. De Jan van der Helmweg is te vinden in Hollandscheveld bij Hoogeveen. Zie ook de bijgaand afgebeelde kleurenfoto (afbeelding 2).
De familie Van der Helm kreeg in 1967 de Yad Vashem-onderscheiding.

Op 17 juli 2018 stuurde mevrouw Klazien van der Helm-Bouw de volgende -zeer door de redactie gewaardeerde- reactie naar ut Deevers Archief:
Ik wil even een correctie met betrekking tot de overlijdensdatum van Jan van der Helm doorgeven. Oom Jan, de oudste broer van mijn schoonvader Arend van der Helm, is niet op 3 februari 1945 overleden, maar op 7 februari 1945.

Afbeelding 1
Bericht in de Hoogeveensche Courant van 30 april 1997

Afbeelding 2
Kleurenfoto van het straatnaambord ‘Jan van der Helmweg – 1049-1945’ in Hollandscheveld.
Deze kleurenfoto is aanwezig in de verzameling van mevrouw Klazien van der Helm-Bouw.

Posted in Alle Deeversen, Oll'ndeever, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Ut loon wödde mit 10, 7,5 of 5 % vurminderd

De redactie van ut Deevers Archief houdt er een merkwaardige hobby op na en dat is onder meer het verzamelen van jaarverslagen en andere documenten van de Coöperatieve Zuivelfabriek en Korenmalerij ‘Diever’, die was gevestigd aan het Katteneinde (Moleneinde) in Deever. Elk jaarverslag bevat een schat aan gegevens over de melkveehoudende boerenstand in Deever, an de Deeverbrogge, in Oldendeever, op Kalter’n en in Wittelte.
De redactie vond het ‘Jaarverslag over het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932’ bij toeval in een achtergelaten doos in het kaaspakhuis in het toen nog bestaande oude pand van de zuivelfabriek aan het Katteneinde (Moleneinde) in Deever.

De jaren 1931 en 1932 waren jaren in de grote vooroorlogse crisis. In het ‘Verslag over het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932’ zijn slechts twee zinnetjes in het verslag van de bestuursvergaderingen besteedt aan de beloning van zijn arbeiders:
Verder werd besloten tot loonsverlaging van het personeel over te gaan en wel met percentages van respectievelijk 10, 7½ en 5. Voor de hierna geldende salarissen zie men de tusschen haakjes geplaatste bedragen bij de loonlijst personeel.
Het bestuur was in het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932 als volgt samengesteld:
– Jan Seinen, Diever, voorzitter;
– Gerard Meijering, Diever, secretaris;
– Dirk Moes, Diever, vice-voorzitter;
– Hendrik Lefferts Barelds, Wittelte, vice-secretaris;
– Jan Berends van der Berg, Wittelte, lid.
De raad van commissarissen was in het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932 als volgt samengesteld:
– Jans Bult, Oldendiever, voorzitter;
– Roelof van Wester, Oldendiever, secretaris;
– Hendrik Jonkers, Dieverbrug;
– Klaas Geerts, Oldendiever;
– Bertus Wemmenhove, Dieverbrug.

De genoemde loonlijst is te zien op de hier afgebeelde bladzijde 4 van het genoemde jaarverslag.
De Heer Directeur J.H. Benthem en de Heer Assistent J. Andree (die zichzelf altijd maar Andreae wilde
noemen)
bleven -ook in die zware crisis- gespaard van deze groffe gedwongen loonsverlaging. Zij hadden bovendien het grote voorrecht van ‘vrij wonen’. Ook de eerste kaasmaker had ‘vrij wonen’.
Op de hier afgebeelde bladzijde 5 van het genoemde jaarverslag is te lezen hoe ook de melkrijders het er van langs kregen. Merkwaardig genoeg namen de melkrijders het voorstel aan voortaan op de zondag gratis te rijden.

Het schrille contrast met de groffe gedwongen loonsverlaging van de fabrieksarbeiders van de toch wel mededogenloze boerenonderneming ‘Coöperatieve Zuivelfabriek en Korenmalerij Diever’ is te lezen in het hier afgebeelde kort-door-de-bocht bericht, dat verscheen op 29 juni 1932 in het Nieuwsblad van het Noorden:
Diever, 28 juni. Van gemeentewege vond dezer dagen de uitkeering plaats van gelden ingevolge de Crisis-Zuivelwet. Bijna 400 veehouders ontvingen kleinere en grootere bedragen, tot een totaal van f. 4369,50. Het gaf een heele drukte.

Om voorlopig in ‘de ergste nood’ van de melkveehouders te voorzien, kon in 1932 elke melkveehouder krachtens de Crisis-Zuivelwet steun ontvangen. Per melkgevende koe, die aanwezig was op 15 juni 1932, kon elke melkveehoudende boer, die zich voor steun aanmeldde f, 2,25 ontvangen. In de gemeente Diever ging het om 376 boeren, die tezamen 1959 koeien hadden, dus het steunbedrag was f. 4407,75. De boerenorganisaties moeten ook in die jaren al krachtige lobbyisten in het Haagsche hebben gehad.
Van hoeveel koeien in 1932 de melk naar de ‘Coöperatieve Zuivelfabriek en Korenmalerij Diever’ werd gebracht, is niet bekend, dus is het ook niet bekend hoeveel steun naar de boeren in Deever, an de Deeverbrogge, in Oldendeever, op Kalter’n en in Wittelte is gegaan.
Na de gedwongen groffe loonsverlaging van de arbeiders van de melkfabriek een maand eerder gaf het met die 203 boeren in Deever, an de Deeverbrogge, in Oldendeever, op Kalter’n en in Wittelte wel een hiele drokte daar bij het gemeentehuis an de Brink in Deever (een gemeentehuis hoort aan de Brink staan). Bestuursleden, commissarissen en leden van de coöperatie, allemaal in de rij staan voor een beetje steun. Hand ophouden. Niet klagen, maar dragen. Geld van de arbeider en geld van de belastingbetaler. Alle beetjes helpen om de crisis door te komen.
De redactie kan belangstellenden een pdf-bestand van het belangwekkende ‘Jaarverslag over het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932′ toesturen. Stuur een berichtje.

Abracadabra-1224Abracadabra-1225Abracadabra-1223

Posted in An de Deeverbrogge, Deever, Kalter’n, Landbouw, Oll'ndeever, Süvelfubriek Deever, Wittelte | Leave a comment

Wie hef disse tiekening van de Oll’ndeeverse meule ?

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard dit te tonen in ut Deevers Archief.
Zo vond de redactie een A4-tje met daarop een afbeelding van een tekening van de meule van Oll’ndeever. De redactie herinnert zich dat hij dat A4-tje met daarop een afbeelding van een tekening van de meule van Oll’ndeever omstreeks 2002, dat is alweer zo’n twintig jaar geleden, kreeg van wijlen de heer Koene Sietse Gerritsen, mede-oprichter en eerste voorzitter van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. De redactie is wijlen de heer Koene Sietse Gerritsen hiervoor postuum alsnog dank verschuldigd. De redactie weet niet of wijlen de heer Koene Sietse Gerritsen in het bezit was van het origineel van deze tekening.
De redactie zou bijzonder graag in het bezit willen komen van een digitaal bestaand van een scherpe foto van de originele tekening of wellicht een digitaal bestand van een scan van de originele tekening, teneinde bijgaande afbeelding door een beter exemplaar te kunnen vervangen.
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief weet waar deze tekening aan de muur hangt ? De redactie weet helaas niet wie de amateur-kunstenaar is van deze tekening en in welk jaar deze tekening is gemaakt. En heeft de amateur-kunstenaar de tekening ter plekke gemaakt of heeft hij een foto als voorbeeld gebruikt ? Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie daarover informeren ?

Posted in Kuunst in de gemiente Deever, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Tiekening | Leave a comment

Putret van de boerdereeje van Henduk en Hendukkie

Op 9 juni 2022 ontving de redactie van ut Deevers Archief een foto van een schilderij van de boerderij van Hendrik Nijboer en Hendrikje Oosterveen an de Wittelerweg in Oll’ndeever van hun jongste zoon Hendrik (Henk) Nijboer. Hij schrijft: ‘Deze foto is genomen van het schilderij van de boerderij, zoals m’n ouders deze hebben laten bouwen in 1939. Een bevriend kunstschilder heeft dit schilderij gemaakt. Later heeft Willem Krol een flink stuk aan de boerderij laten bouwen.’
Op 18 juni 1922 meldde Henk Nijboer dat Harm Hagen het schilderij in 2001 heeft gemaakt, met een oude foto als voorbeeld en op basis van zijn uitleg over hoe de boerderij er toen uitzag.
Het oude boerderijtje van Hendrik Nijboer en Hendrikje Oosterveen brandde in 1939 af.
De redactie is Henk Nijboer bijzonder erkentelijk voor zijn toestemming een afbeelding van dit schilderij te mogen tonen in ut Deevers Archief. De redactie zal te gelegener tijd en zeker niet met turbo spoed en ook niet in turbo draf enige eigen kleurenfoto’s van de toestand ter plekke van Wittelerweg 4 in Oll’ndeever aan dit bericht toevoegen. De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief moet het tot dan even stellen met de volgende google-maps afbeelding. Met excuses voor dit ongemak.

Posted in Boerdereeje, Kuunst in de gemiente Deever, Oll'ndeever, Skildereeje | Leave a comment

Broambossies an de Holteweg in Oll’ndeever

De redactie van ut Deevers Archief heeft de drie hier getoonde kleurenfoto’s gemaakt op woensdag 22 april 2022.
Op de kleurenfoto’s zijn de bloeiende bremstruiken bij een weiland an de Holteweg in Oll’ndeever. Het hek van het weiland stond open. De redactie is zonder toestemming van de eigenaar het weiland met het meer dan maaiklare lange gras ingelopen. De redactie biedt daarvoor zijn excuses aan. Foto’s van dergelijke prachtige Oll’ndeeverse natuur mogen uiteraard niet in ut Deevers Archief ontbreken. Onder geen enkel beding.

Posted in Landschap, Natuur, Oll'ndeever | Leave a comment

Bleuin’de broamboss’n bee de Ruterweg

De redactie van ut Deevers Archief heeft de vier hier getoonde kleurenfoto’s gemaakt op woensdag 22 april 2022.
Op de kleurenfoto’s zijn de bloeiende bremstruiken in de hoek van de Westerdrift en de Ruterweg in Oll’ndeever te zien. Foto’s van dergelijke prachtige Deeverse natuur mogen uiteraard niet in ut Deevers Archief ontbreken. Onder geen enkel beding.

Posted in Landschap, Natuur, Oll'ndeever | Leave a comment

Un olde ansichtkoate van de meule van Oll’ndeever

De hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart met witte rand van de meule van Oll’ndeever en het huis/bedrijf van de molenaar is in januari 1957 uitgegeven. De redactie van ut Deevers Archief weet niet wie de maker van de foto voor deze ansichtkaart is. De redactie weet ook niet welk bedrijf de uitgever van deze ansichtkaart was. De redactie weet wel dat de kaart te koop was in het dorpswarenhuis van Jan Brugging en Griet Oost an de Heufdstroate in Deever.
De redactie herinnert zich zo het huis/bedrijf van molenaar Arend Uiterwijk Winkel en zijn gezin. De meule van Oll’ndeever stond aan de rand van de gelukkig toen nog kale onbebouwde Westeresch. Het boerderijtje bij de molen had in zijn jeugd nog een siedbaander, uiteraard aan de straatkant. De redactie herinnert zich uit zijn jeugd dat hij daar biks voor zijn konijn kocht. Biks en andere diervoeders waren opgeslagen achter de zijmuur aan de linkerkant van de baander. Op een jongere ansichtkaart is te zien dat de siedbaander niet meer aanwezig is en is vervangen door een muur en een deur.
De redactie beschouwt deze ansichtkaart als een topstuk, als Oll’ndeevers fotografisch aarfgood. Ech wè. Let vooral op de kraaiepoten onder de stelling.
Volgens de heer Meint W. Noordhoek, de huidige liefhebber-molenaar van korenmolen De Vlijt, is de voorganger van de huidige molen een grondzeiler. Hij reageerde op 8 mei 2022 als volgt.
Voor deze molen stond op dezelfde plek een grondzeiler, dat wil zeggen een molen zonder stelling, gebouwd in 1879. De huidige molen heeft een gietijzeren as, die afkomstig is van een molen uit Uffelte, die in 1929 is afgebroken. Voor die tijd had de molen een houten wiekenas. De voorganger van De Vlijt was een totaal andere molen met een groter wiekenkruis gezien de delen van houten roeden die als zolderbalken aanwezig zijn. Ook lagen voor de laatste restauratie in de bestrating grote molenstenen, die nooit in de huidige molen gebruikt kunnen zijn.
Als een zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief in het bezit is van (een afbeelding van) een foto van de meule van Oll’ndeever, die ouder of jonger is dan de hier afgebeelde ansichtkaart, dan wil de redactie die uiteraard bijzonder graag in ut Deevers Archief tonen. Wellicht wil de heer Meint W. Noordhoek, de huidige liefhebber-molenaar van korenmolen De Vlijt, mooie afbeeldingen uit zijn ongetwijfeld imposante verzameling beschikbaar stellen.

Posted in Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Topstuk | Leave a comment

Un olde foto van de meule van Oll’ndeever

In de fotoverzameling van Vereniging De Hollandsche Molen is bijgaande oude foto van een Drentsche Molen in de gemiente Deever aanwezig. Het betreft een foto van de achtkante met riet gedekte stellingmolen De Vlijt op de toen nog mooie kale Westeresch in Oll’ndeever. De redactie van ut Deevers Archief beschouwt deze foto als een topstuk, als Oll’ndeevers fotografisch aarfgood. Ech wè. Let vooral op de roggevelden die toen gelukkig nog direct achter de korenmolen lagen. Let vooral ook op de kraaiepoten onder de stelling.
B.G. Lammers is de maker van deze foto.De redactie weet niet precies wanneer hij deze foto heeft gemaakt. Volgens de heer Meint W. Noordhoek, de huidige liefhebber-molenaar van korenmolen De Vlijt, is de afgebeelde foto ná 1929 gemaakt. Hij reageerde op 8 mei 2022 als volgt: De molen op de foto heeft zo te zien een gietijzeren as, die afkomstig is van een molen uit Uffelte, die in 1929 is afgebroken. De redactie van ut Deevers Archief is de heer Meint W. Noordhoek, de huidige liefhebber-molenaar van korenmolen De Vlijt, bijzonder erkentelijk voor deze bijzonder nuttige informatie. De redactie neemt aan dat de foto vóór de Tweede Wereldoorlog is gemaakt, wellicht in 1929 of 1930 is gemaakt.
Als een zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief in het bezit is van (een afbeelding van) een foto van de meule van Oll’ndeever, die ouder of jonger is dan de hier afgebeelde foto, dan wil de redactie die uiteraard bijzonder graag in ut Deevers Archief tonen.

Posted in Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Topstuk | Leave a comment

Un plètie van meule De Vlijt op un lusefasdösie

Lucifers van het merk Molen werden gemaakt in de fabriek van Mennen en Keunen in Eindhoven. Het lag natuurlijk voor de hand om op het etiket van de doosjes Nederlandse molens af te beelden. Die werden in de zestiger jaren van de vorige eeuw met het oog op de sterke Nederlandse verzamel- en spaarwoede in series van tien verschillende molens uitgebracht, teneinde de verkoop van deze lucifers fors te vergroten.
Zo ontkwam ook de in 1882 (?) gebouwde en in de tweede helft van de vijftiger jaren grondig gerestaureerde stellingmolen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever niet aan een afbeelding op een doosje van Molen lucifers.
De afbeelding kreeg nummer 378. De redactie van ut Deevers Archief heeft het vermoeden dat het bij serie 371 tot en met 380 om de Drentsche molens ging.

Posted in Deeverse prullaria, Lusefasdösie, Meule, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

Ut Volkswaèg’nbussie van Oarn’d Uterwiek Winkel

De redactie van ut Deevers Archief is in het bezit gekomen van de bijgaand afgebeelde zwart-wit foto van korenmolen De Vlijt in Oll’ndeever. De redactie weet nog niet of de foto een afdruk van een echt negatief is of dat de foto een afdruk van een negatief van een foto van een ansichtkaart is. Leuker is het niet op te schrijven, misschien wel makkelijker.
Op de afbeelding is de gerestaureerde korenmolen De Vlijt te zien. Deze is in het midden van de vijftiger jaren van de vorige eeuw gerestaureerd. De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief leze daartoe de vele berichten over korenmolen De Vlijt in ut Deevers Archief.
Let vooral ook op het reclamebord van Sluis mengvoerders aan de muur onder de stelling. Let vooral ook op de roggevelden achter de molen op de Westeresch. Let vooral ook op het witte Volkswagen bestelbusje van de laatste beroepsmolenaar Arend Uiterwijk Winkel. Deze zwart-wit foto is weer zo’n fraai nostalgisch fragmentje uit het verleden in de gemiente Deever,
Arend Uiterwijk Winkel verhuisde in de zestiger jaren met zijn vrouw Leny Meester en hun twee kinderen Bert en Anneke naar Hoogeveen. Arend Uiterwijk Winkel is geboren op 22 september 1921 in Hoogeveen en is overleden op 31 december 2009 in Meppel. Zie zijn overlijdensbericht.
De redactie heeft bijgaande kleurenfoto van korenmolen De Vlijt gemaakt op donderdag 4 november 2017.

Posted in Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

De meule in Oll’ndeever veur 1942

De hier afgebeelde zwart-wit foto uit het archief van de voormalige gemiente Deever behoort tot de buitencategorie foto’s uut de gemiente Deever. Een topstuk !
Op deze foto is de stelling van korenmolen ‘de Vlijt’ nog aanwezig. De foto moet derhalve vóór 24 december 1942 zijn gemaakt, op die dag stortte de stelling in.
De foto toont op prachtige wijze hoe het onverharde en met gras begroeide loop- en menpad tussen het zandpad met de naam ‘t Bultie (tegenwoordig helaas de Kloosterstroate) en de Brinkstroate er in of vóór de Tweede Wereldoorlog bijlag.
Na de oorlog werd ter plekke de Veentiesweg aangelegd. Deze straat werd eerst aangelegd tot aan de Tusschendarp, daarna tot aan de Kastanjelaan.
Elektriciteit werd in die jaren nog via bovengrondse draden getransporteerd.
Rechts is de hof van het echtpaar Jacobus Kruid en Roelofje van Goor te zien. Er moet klein vee in de hof gelopen hebben, want langs de vele vreenpoal’n is flink wat prikkeldraad gespannen.
Het land aan de linkerkant was bouwland.
De molen en het molenaarshuis staan in Oll’ndeever aan de rand van de Westeresch.
In die tijd was Jan Albert (Ab) Jansen nog de molenaar.
Via het internet zijn in de webstee korenmolendevlijt.nl wetenswaardige gegevens over korenmolen ‘de Vlijt’ te vinden.
Wie heeft gegevens over de molenaar Jan Albert (Ab) Jansen ?
Wie van de trouwe bezoekers van ut Deevers Archief durft foto’s van korenmolen ‘de Vlijt’ in het Deevers Archief te publiceren ?
De redactie heeft de kleurenfoto op 4 november 2017 gemaakt.


Posted in Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Topstuk, Veentiesweg | Leave a comment

Un neet so mini minibieb bee de meule in Oll’ndeever

De redactie heeft de twee kleurenfoto’s toevallig in het voorbijgaan gemaakt op donderdag 22 april 2021.
Het culturele verschijnsel minibieb is dan eindelijk toch ook doorgedrongen tot in Oll’ndeever. Dit kleine bibliotheekje staat bij het huis bij korenmolen ‘de Vlijt’. En minibieb kan van alles zijn is. Het kunnen enige boeken op een klein plankje bij iemand in de tuin zijn (niet zo handig, want bij regen worden de boeken nat), maar het kan ook een flinke wind- en regendichte kast zijn, zoals op de twee kleurenfoto’s is te zien. Deze kast is gelukkig ook nog eens een keer goed gevuld, bijna uitpuilend goed gevuld. Een minibieb is geen bibliotheek waar je lid van moet zijn. Voorbijgangers kunnen boeken gratis lenen of ruilen. Bij deze minibieb kunnen ze bij mooi weer ook een boek pakken, op het klapstoeltje bij de minibieb gaan zitten, lekker in de zon een stukje in het boek lezen, het boek terugzetten en op een ander zonnig tijdstip terugkomen om verder te gaan met het lezen van het boek. Mits het dan nog aanwezig is. Bijvoorbeeld het op de middelste plank in het midden zichtbare erg grappige stripverhalenboek De avonturen van Pa Pinkelman en Tante Pollewop van Godfried Bomans.

Posted in Oll'ndeever, Toevallige waarneming | Leave a comment

Un neeje reet’n doake op un olde boerdereeje

De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaande kleurenfoto (afbeelding 1) gemaakt op vrijdag 19 november 2021. Op de boerdereeje mit siedbaander met adres Kastanjelaan 20 in Oll’ndeever is aan deze kant -de zuidwestkant- van de woonboerderij een nieuw rieten dak aangebracht.
Rieten daken hebben niet het eeuwige leven. Op afbeelding 2 is de slechte staat van de reet’n doake niet goed te zien, maar wel dat het oude dak met mos is begroeid geraakt. De bron van afbeelding 2 is https://google.com/maps. Afbeelding 2 is gemaakt in augustus 2021. Dan hebben de rietdekkers in de haarfst van 2021 wel heel snel vakwerk geleverd. Is het dak gedekt mit Geeters reet of is het bedekt met riet dat geïmporteerd is uit een ver oosters land ?
De redactie heeft bijgaande kleurenfoto (afbeelding 3) gemaakt op donderdag 4 oktober 2017. Op deze kleurenfoto is wel duidelijk de slechte staat van het rieten dak te zien.
Vergelijk van afbeelding 3 met afbeelding 1 leert dat an de siebaander en aan de zijgevel tussen 4 oktober 2017 en 19 november 2021 is gesleuteld. Dat zal in augustus 2021 zijn geweest. Zie afbeelding 2, waarop de zijgevel met groen zeil is afgedekt, dus vòòr dat de neeje reet’n doake werd aangebracht.
Deze drie afbeeldingen zullen over een aantal jaren toch wel mooie fragmenten uit de geschiedenis van Oll’ndeever zijn geworden.

De gevel van deze boerderij is ten zeerste te bewonderen op de voorkant van de zeer druk belopen toeristische wandelroute Kuierrondtie deur Oldendiever. Wie wil er nou niet een wandeling door het enige echte Olde Deever maken !? Deze afbeelding staat ook in het hoofdstuk Oldendiever op bladzijde 360 van het Magnum Opus van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. In het genoemde hoofdstuk Oldendiever is om voor de redactie onduidelijke redenen geen aandacht besteed aan deze oude geschiedkundig interessante woonboerderij met adres Kastanjelaan 20.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3

Posted in Boerdereeje, Oll'ndeever | Leave a comment

De hulsebossies mit rooie bessies an de Wittelerweg

De redactie van ut Deevers Archief is zich met het schaamrood op de kaken bewust van het feit dat hij in ut Deevers Archief te weinig aandacht besteedt aan het verleden van ut mooie Oll’ndeever. Voor het gemak en vooralsnog verwijst de redactie naar het boek Oldendiever in de twintigste eeuw dat is uitgegeven door de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. Voor het gemak en vooralsnog verwijst de redactie ook naar de bestseller Fragmenten uit het verleden van de vroegere gemeente Diever die is uitgegeven door de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever.
Om die te weinig aandacht een beetje goed te maken, toont de redactie in dit bericht drie kleurenfoto’s van de eerste bocht in de weg van Oll’ndeever hen Wittelte. De redactie heeft deze drie kleurenfoto’s gemaakt op vrijdag 19 november 2021.
Aan beide zijden van deze bocht in de weg stonden en staan nog steeds hulsebossie, zoals is te zien op de drie foto’s. Die hulsebossies hadden en hebben rooie bessies. De redactie herinnert zich uit de zestiger jaren van de vorige eeuw dat deze hulsebossies zo vlak voor de kerstdagen in het langs fietsen zijn aandacht hadden en dat hij in het bijzonder aandacht had voor takk’n mit veule rooie bessies. Als die te zien waren, dan was het tijd om bee donkeroam’d mit ut skaarpe kloesie hen te goan, opdat het ouderlijk huis daarna met natuurlijk materiaal kon worden versierd.

Posted in Oll'ndeever, Wittelerweg | Leave a comment

De greinsstien an de Wittelerweg is ur nog !

Op zondagmiddag 30 mei 2021 om ongeveer 16.35 uur ontstond door nog onbekende oorzaak brand in de woonboerderij met adres Wittelterweg 3 in Oll’ndeever. Ie weet wè, woar vrogger de familie Pouwels woonde. De woonboerderij en de schuur zijn volledig uitgebrand en zijn als verloren te beschouwen.
De redactie van ut Deevers Archief verwijst gemakshalve naar het bericht De boerdereeje mit adres Wittelerweg 3 is ofebraand  en naar het bericht In Oll’ndeever stiet nog een Deeverse greinsstien.
De redactie is op vrijdag 19 november 2021 poolshoogte gaan nemen op het toen al kale terrein waar de woonboerderij en de schuur stonden. De resten van de uitgebrande woonboerderij en de schuur zijn inmiddels afgevoerd naar een puinbreker. De greinsstien mit ut woap’m van de gemiente Deever staat aan de rand van het erf en zal na de herbouw van de woning gelukkig weer bij de woning worden geplaatst. De redactie heeft op die dag de drie bijgaande kleurenfoto’s gemaakt.
De greinsstien mit ut woap’m van de gemiente Deever heeft de brand en het bluswater overleefd en heeft wonder boven wonder geen onherstelbare schade opgelopen. De redactie biedt de eigenaren nog steeds ten zeerste aan te helpen met het restaureren van deze grenssteen. Het beton van de steen moet worden geschuurd en het geheel met inbegrip van de achterkant moeten worden geverfd. De achterkant is in het verleden al een keertje geverfd, want in de originele staat stond op de achterkant de standplaats van de grenssteen vermeld. Dit echte stukje Deevers aarfgoed is het waard duurzaam bewaard te blijven voor toekomstige generaties.

Posted in Aarfgood, Gemiente Deever, Oll'ndeever, Verdwenen object, Woap'm van Deever | Leave a comment

Reinder vön un stien’n biele uut de neeje stientied

De redactie van ut Deevers Archief is zich met het schaamrood op de kaken bewust van het feit dat hij in ut Deevers Archief te weinig aandacht besteedt aan het verleden van ut mooie Oll’ndeever en ook aan het hele verre verleden in de gemiente Deever. Om dit enigszins recht te zetten toont de redactie hier het navolgende bericht dat verscheen in de Olde Möppeler (Meppeler Courant) van 12 januari 1987. Het bericht beschrijft de vondst van een stenen bijl uit de nieuwe steentijd. Reinder van der Helm, boer in Oll’ndeever, vond deze bijl bij werkzaamheden op zijn land.. 

Van der Helm sr. vindt neolitische bijl in Diever
Hier woonden dus altijd al boeren ?
Diever – Bijlen zijn in de landbouw erg belangrijk en toen Reinder van der Helm uit Diever enkele weken geleden een stenen exemplaar op zijn land vond, was hij meteen op zijn hoede. Ook zijn zoon Jan, die oudheidkundig nieuws in de kranten volgt, zag onmiddellijk de waarde van het stenen voorwerp.
Maar wat moet je met zo’n ding ? Veel weet je er niet van en wat is eigenlijk de waarde in geld uitgedrukt ? Mag je zoiets houden of moet het naar een museum ?
Van der Helm sr. besloot de krant te bellen. Hij zocht contact met een man wiens oordeel hij het meest vertrouwde, Rein Schut uit Meppel, die zo mooi over vogels schrijft. Schut waarschuwde het provinciaal museum in Assen en onze redactie en zo kwam het archeologische balletje aan het rollen, want het werd al snel duidelijk dat de stenen bijl archeologische waarde bezat. Althans dat veronderstelden de deskundigen en zo bevonden zich op een winterse dag Arnold Berbers uit Meppel, die veel van steensoorten weet, Rein Schut, de natuurman, iemand van de krant en Jaap Beukers van het provinciaal museum zich per auto onderweg naar de familie Van der Helm aan de Wittelterweg.
Tot in de verre omtrek waren er alleen de silhouetten van bospartijen en woningen te zien. Toen men aankwam bij de Van der Helms, bleek het boerenerf bezaaid met stenen, grote en kleine. Hier woonde, dat was duidelijk, een ‘stenenman’.
Wolken
Dikke sneeuwwolken pakten zich samen boven de eenzame boerderij, toen men er naar binnen ging om ‘de bijl’ te zien, misschien wel de vondst van het jaar. De nieuwsgierigheid was extra geprikkeld door de mededeling van tussenpersoon Schut, die van Van der Helm sr. had gehoord dat er grote stenen gevonden waren in diens akker. Misschien was er wel een hunebed gevonden of resten daarvan. Misschien was Van der Helm wel op een steenkistgraf gestoten, een uit zwerfkeien bestaand langwerpig graf, zoals er al eens een exemplaar gevonden is in Diever.
Van der Helm liet de groep niet lang in het ongewisse. Als een goochelaar die een konijn uit een hoge hoed tovert, stond hij plotseling op kousenvoeten in de kamer met de bijl in de hand.
Geen gat
Het ding ging van hand tot hand. Het was meteen duidelijk, het betrof hier een oorspronkelijk gladde maar door erosie-invloeden beschadigde stenen bijl van het trechterbekertype. Minstens 4700 jaar oud. Van der Helm sr.: ‘Maar er zit geen gat in voor de steel’. Jaap Beuker legde uit: Het is niet zoals nu dat ze de steel in de bijl stopten, nee, het was net andersom, ze stopten de bijl in de steel. Het drukpunt zat daarbij aan de dunne rechte zijkanten en niet aan de gewelfde onder- en bovenkant, want dan zou het hout onmiddellijk splijten. Maar men hakte er hout mee, bomen met name, en je zou versteld staan als je zag hoe effectief men er mee werkte…
Klein
Het bijltje was vrij klein, ongeveer 15 centimeter lang bij een breedte van 6 centimeter en een dikte van 4 centimeter. Het hele oppervlak was sterk geërodeerd en er liepen bruine sporen door de steenaders. Petroloog Berbers stelde na enig wikken en wegen vast dat het hoogstwaarschijnlijk anifiboliet was, vandaar de roestkleur. Maar archeoloog Beukers dacht dat de bruine kleur afkomstig was van de vindplaats niet ver van een waterloopje. Zijn vragen richtten zich dan ook onmiddellijk op een nauwkeurige beschrijving ervan. Deze kon door Van der Helm sr. worden gelokaliseerd op de door Beukers meegebrachte topografische kaarten en alles werd nauwkeurig beschreven en ingetekend.
De landbouwer had de bijl uit het land zien steken met de scherpe kant naar boven. Voor hem was de situatie zo klaar als een klontje: ‘Er hebben hier dus al mensen gewoond ?’ Met deze uitspraak bevestigde hij de in de beroepsarcheologie steeds meer gehoorde mening dat er in de meeste Drentse nederzettingsgebieden sprake is van een doorgaande bewoning vanaf neolithische tijden, toen zich hier de eerste boeren vestigden.
Ook later op de middag getuigden Van der Helm sr. en zoon Jan op een oorspronkelijke en juiste wijze over archeologische vondsten zoals bijlen te kunne oordelen.
Hunebed ?
Bij het ploegen van een akker stootten beiden op een hard voorwerp. Bij controle van de bodem ontdekten vader en zoon Van der Helm op circa 1 meter diepte een dikke kei met er omheen een serie kleinere stenen. Alles leek door mensenhand aangebracht. Beuker wist er niet goed raad mee. Een hunebed ziet er totaal anders uit en van een steenkistgraf was evenmin sprake.
Na enige discussie kwamen de aanwezigen tot d conclusie dat het oordeel moest worden opgeschort. Eerst graven, aldus Beuker, die de situatie ter plekke graag had willen onderzoeken, maar die zich in dit voornemen gehinderd zag door de bevroren grond en het donkere weer.
‘Ik kom nog wel eens terug.’, zei de provinciaal archeoloog.
Wel werden de uitgegraven stenen bekeken. Het waren imposante zwerfkeien die de nog frisse kleuren bezaten van niet aan de buitenlucht blootgestelde gesteenten. Staande bij de verzameling stenen aan de rand van het bosje boerengeriefhout, dat Van der Helm de Tippe noemde, wees Beuker op de eigenaardigheden van de zwerfkeien. Er lagen enkele fraaie zandstenen bij, die vlak zijn en plat. Op deze stenen werden de bijlen gewet. ‘Je hebt hier een paar fraaie slijpstenen liggen Van der Helm,’, zei Beuker.
De landbouwer beschreef de situatie van kort na de oorlog., hoe het er allemaal had uitgezien in het Wittelterveld. Er waren toen nog houtwallen, heideveld zelfs en veel bos. Bij het graven was hij wel eens op oude wegen gestoten. karresporen die door zandverstuivingen leidden. Ook zijn echtgenote wist nog van de verdwenen heidevegetatie en betreurde het verloren gaan van veel moois in het landschap. Dat verdween trouwens langzaam maar zeker onder een dunne laag jachtsneeuw, alleen de paaltjes van de afrasteringen en de bomen toonden hun grauwe gestalte. De talloze grote zwerfkeien hurkten als vormloze gedrochten op de grond. De avond was gevallen.
Van der Helm bleef achter met zijn trechterbekerbijl die had toebehoord aan zijn voorvaderen. Beuker had hem uitgelegd dat die bijl niet naar het museum hoefde, het was zijn eigen land en hij had zelf de vondst gedaan. Alleen bij zeer belangrijke vondsten, zoals munten, grafheuvels en dergelijke speelt de overheid mee. Maar voor Van der Helm was de bijl wel degelijk belangrijk. ‘Dat daar nou nou mensen mee hebben gewerkt.’ Schut repliceerde onmiddellijk: ‘Ja daar werkten boeren vroeger mee en dat doen ze nu nog…’

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het merkwaardige aan dit gemakkelijk leesbare bericht in de Olde Möppeler (Meppeler Courant) is dat een aparte foto van dichtbij van de gevonden stenen bijltje uit de nieuwe steentijd ontbreekt. En daar ging alles toch om ?

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds teksten op papier wil lezen en nog steeds naar afbeeldingen op papier wil kijken, die kan het bovenstaande bericht en de hier getoonde illustraties ook ten zeerste bewonderen op de bladzijde 39, 40 en 41 van het Magnus Opus van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit van dit dikke zware boekwerk zijn of dit dikke zware boekwerk bij iemand in kunnen zien. Wellicht is op de één of andere webstee al een pre-owned -om maar eens een nieuw Nederlands onwoord te gebruiken- exemplaar van dit dikke zware boekwerk te koop.


Posted in Oll'ndeever, Oudheidkunde | Leave a comment

Fokke Hessels emigriède hen Vega, Alberta, Canada

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant verscheen op 16 februari 1948 het volgende bericht over een boelgoed in Oll’ndeever ten huize van Fokke Hessels, vanwege emigratie naar Canada.

Boelgoed Diever
Notaris Heering te Dwingeloo zal op Vrijdag 20 februari eerstkomend des voormiddags van de heer Fokke Hessels Jan Thijmeszoon te Oldendiever 31, gemeente Diever, wegens aanstaande vertrek naar Canada, publiek verkopen:
– paard (6-jarige zwarte ruin),
– 5 melk- en kalfkoeien (tuberculose-vrij),
– 8 kippen en haan,
– zo goed als nieuwe hooimachine,
– maaimachine met nieuwe maalbalk,
– 2 boerenwagens,
– mestbak,
– bascule met gewichten,
– aardappelzeef met roosters,
– varkenhokje,
– schoffelploeg,
– cultivator,
– ploeg,
– eggen,
– aardappellichter,
– weidesleep,
– paardetuigen,
– melkbussen,
– kruiwagen,
– kookpot,
– meelkist,
– werkbank,
– deelgereedschappen,
– partij brandstof,
– hout,
– mest,
– stroo,
– hooi,
– aardappels (Noordeling),
– 12 vruchtboompjes,
– zwarte en rode bessestruiken,
– kachels,
– tuinstoelen,
– 2 kinderledikanten,
– herenrijwiel met banden,
– enzovoort.
Voorts een kapschuur op afbraak, partij weckflessen en kinderstoel.
Betaling: tot en met f. 100,- contant, overigens 1 november eerstkomend onder solide borgstelling.
Bezichtiging 1 uur vóór de verkoop.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De Christian Reformed Church in Canada was bijzonder geïnteresseerd in het bijstaan van emigranten die lid waren van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Van de bijna 150.000 personen, die naar Canada emigreerden na de Tweede Wereldoorlog in de periode 1946-1963, was ongeveer 13 procent lid van de Gereformeerde Kerken in Nederland.
In het rapport ‘Dutch Emigrant Families Assisted by the Immigration Committee of the Christian Reformed Church in North America – 1946-1963’ is Fokke Hessels genoemd.
Fokke Hessels, godsdienst: christian reformed; afkomstig uit: Diever, Drenthe; jaar van aankomst: 1948; bestemming: Vega, Alberta.
Het rapport vermeldt niet of Fokke Hessels alleen naar Canada kwam of met zijn gezin. De redactie heeft het vermoeden dat hij niet getrouwd was, ondanks dat op het boelgoed 2 kinderledikanten en een kinderstoel te koop waren.
Fokke Hessels is geboren op 8 februari 1904 in Oll’ndeever als zoon van boer Jan Thijmes Hessels en Jantje Veenhuis. Hij was al 44 jaar oud, toen hij naar Vega, Alberta, Canada emigreerde. In Canada noemde hij zichzelf Frank Hessels. Hij is overleden op 1 oktober 1991 in Listowel, Ontario, Canada. Hij was toen 87 jaar oud.
De redactie heeft nog heel wat uitzoekwerk te doen. Welk adres heeft Oldendiever 31 tegenwoordig ? Was Fokke Hessels getrouwd en zo ja met wie ? Wat voor werk deed Fokke Hessels in Vega, Alberta, Canada ? Was hij boer ? Woont in de gemiente Deever nog familie van Fokke Hessels ? Fokke Hessels had vier broers en drie zusters.
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heeft gegevens van Fokke Hessels ?

Posted in Emigrant, Oll'ndeever | Leave a comment

De midwinterhoorn van het Andes-gebergte

In Oll’ndeever en omgeving wordt tussen de eerste zondag van de aanloopperiode naar kerst en Driekoningen (van 30 november tot en met 6 januari) sinds een aantal jaren elke dag op de midwinterhoorn geblazen. Met dit type hoorn kan een diepe donkere mistroostige klank worden geblazen.
Op de zaterdag vòòr de dag met de datum 6 januari des avonds wordt het midwinterhoornblaasseizoen afgesloten met een groep blazers uit de soms verre omgeving van Oll’ndeever bij de kerk aan de brink van Deever. Daarna kan iedereen meedoen met een midwinterhoornwandeling verlicht met vuren en onder het genot van warme chocolademelk, gloeiwijn of natuurlijk een alkoholische versnapering uit eigen heupflesje.
Peter Kuiper, de bedenker van dit volksvermaak, heeft ook een eigen webstee met de naam Primitieve Hoorns, waarin hij uitgebreid gewag maakt van de midwinterhoorn. In zijn webstee besteedt hij ook aandacht aan andere hoorns, zelfs aan de Tibetaanse trompet uit het Himalaya-gebergte. Echter de aandacht voor de Inca-trompet uit het Andes-gebergte wordt node gemist. De redactie van ut Deevers Archief wil graag in deze leemte voorzien.

In het zuidelijke deel van het Andes-gebergte in Perú is de yungor (longor, lonccor, llungur, llunqur) een oeroud instrument dat nog steeds deel uitmaakt van de rijke levende muziekcultuur. De yungor wordt traditioneel gemaakt van de bloeiende steel van de maguey (agave americana). De steel wordt ’s nachts bij volle maan gesneden. De maker kiest een steel met een roodachtige kern, want die geeft de beste klank. De yungor heeft meestal een lengte van ongeveer 2 meter, maar kan ook langer zijn. De steel wordt over de lengte geopend en wordt voorzichtig uitgehold, met uitzondering van het laatste stuk. Daarna wordt de steel dichtgemaakt en vastgemaakt. In het gesloten einde wordt een dwars gat gemaakt, waarin voor de bespeelbaarheid van het instrument een houten mondstuk wordt geplaatst. Het andere einde blijft open. Het instrument werd vroeger vaak, tegenwoordig soms over de hele lengte voorzien van linten van wol, tegenwoordig ook wel linten van plastic. Het instrument wordt gebruikt voor de begeleiding van enkele populaire dansen en hoort onlosmakelijk bij de folklore van het Andersgebergte. Kijk naar en geniet vooral van het prachtige geluid van de yungor in het bijgaande voorbeeld.

Posted in Midwinterhoorn, Oll'ndeever | Leave a comment

Sunnepaneel’n bee un boerdereeje in Oll’ndeever

In het gemeenteblad van de gemeente Westenveld, nr. 293162, 30 augustus 2021 verscheen de aankondiging van de aanvraag voor een bouwvergunning voor het plaatsen van vijftig zonnepanelen in veldopstelling in een weiland bij de woonboerderij met adres Holtenweg 2 in Oll’ndeever. Deze boerderij is een rijksmonument. Die vijftig panelen zijn zeker goed voor de produktie van ten minste 15.000.000 wattuurtjes per jaar. Dat moet ook wel, want die slecht geïsoleerde boerderij, waar vroeger Klaas Hofstee boerkte en Peter Sloot en Hans Wiegel woonden, kan in de koude tijd van het jaar wel flink wat eigen energie gebruiken.
De vijftig zonnepanelen zullen ongetwijfeld worden geplaatst in het weiland in de buurt van de boerderij, zie de bijgevoegde luchtfoto. De vijftig zonnepanelen zullen ongetwijfeld worden geplaatst in het weiland in de buurt van de boerderij, zie de twee bijgevoegde kleurenfoto’s van het weiland bij de boerderij, die de redactie van ut Deevers Archief heeft gemaakt op vrijdag 19 november 2021.
De redactie zal te gelegener tijd, maar niet met turbospoed en ook niet in turbodraf, aan dit bericht een luchtfoto toevoegen. Op deze luchtfoto zullen de vijftig zonnepanelen in veldopstelling zijn te zien.

Posted in Duurzame energie, Oll'ndeever, Sunnepaneel’n | Leave a comment

Rogge döss’n bee Kobus Kruut in Oll’ndeever

Twee grote vragen bij deze afbeelding zijn natuurlijk: is de foto voor deze afbeelding in de gemiente Deever gemaakt en zo ja, waar in de gemiente Deever is de hier afgebeelde foto gemaakt ?
De enige molen in Deever is molen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever. En zo te zien heeft de op de afbeelding zichtbare molen de vorm van molen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever. Maar de molen heeft geen stelling. Dat zou wat betreft molen ‘de Vlijt’ kunnen kloppen, want die stelling is in december 1942 bezweken en weggehaald. De afgebeelde foto zou dan ná december 1942 moeten zijn gemaakt. De afgebeelde foto is wel diep in het najaar gemaakt, want de twee kinderen zijn al warm aangekleed en hebben een muts op.
Maar bij welke boerderij staat de döskaaste ? De enige boerderij die dat kan zijn, gelet op de oriëntatie van de boerderij ten opzichte van de molen, is de boerderij van Jacobus Kruid (die in de Deeverse volksmond altijd Kobus Kruut werd genoemd). En dan niet de boerderij an de Brinkstroate, maar de boerderij an de saandweg tuss’n ut Bultie en Oll’ndeever. Maar deze laatste is in september 1932 door een windhoos vernield en niet weer opgebouwd. De afgebeelde foto zou dan vóór september 1932 moeten zijn gemaakt.
Dit is wat de redactie van ut Deevers Archief betreft een echte puzzelafbeelding !
Dit is eindelijk eens echt een echte puzzel voor de serieuze geschiedkundologen van de heemkunduge vurening uut Deever in het post-Jans-Tabak-tijdperk !
Wie is de eigenaar van de afgebeelde foto ?
Weet die eigenaar in welk jaar de afgebeelde foto is gemaakt ?
Of is de afbeelding een scan van een afbeelding in een tijdschrift en zo ja welk tijdschrift ?
Is de afgebeelde foto wel in de gemiente Deever gemaakt ?
Is de molen op de afgebeelde foto wel molen ‘de Vlijt’ ?
Als molen ‘de Vlijt’ wel op de afgebeelde foto staat en de afgebeelde foto is vóór september 1932 is gemaakt, waarom heeft de molen dan geen stelling ?
Is op de afgebeelde foto de dorsmachine van de Oll’ndeeverse dorsvereniging te zien, of is het de dorsmachine van een loonbedrijf ?
De redactie ontvangt bijzonder graag reacties van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.

Posted in Boer'nlee'm, Oll'ndeever | Leave a comment

Stelling van korenmolen ‘de Vlijt’ bezwijkt

In het Duits-gezinde Drentsch dagblad (officieel orgaan voor de provincie Drenthe) verscheen in de Tweede Wereldoorlog op 24 december 1942 het volgende korte bericht over molen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever.

Diever. Toen de molenaar Jansen zijn molen, een z.g. kruien, op den wind wilde zetten, bezweek plotseling de stelling. Alles liep zonder ongelukken goed af. De molen echter heeft een vreemd aanzicht gekregen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Met ‘kruien’ wordt waarschijnlijk bedoeld een zogenaamde bovenkruier. Het is jammer dat bij het berichtje geen foto stond. In de Tweede Wereldoorlog zijn in de gemiente Deever heel weinig foto’s gemaakt.
Wel is de redactie in de gelukkige omstandigheid van de stellingloze korenmolen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever een afbeelding van een op 13 september 1948 verzonden zwart-wit ansichtkaart met witte rand te kunnen tonen. De molen heeft zonder stelling inderdaad een vreemd en kaal aanzicht.
Let vooral ook op ut pothokke bij de boerderij van molenaar Jan Albert (Ab) Jansen. Deze boerderij en ut pothokke zijn afgebroken (wanneer ?).

Het meisje op de boomstam is Tinie van Goor, een dochter van Roef van Goor uut de Kruusstroate in Deever.
Tinie van Goor zal wellicht met haar vader of moeder op bezoek zijn geweest bij tante Roelofje van Goor, die getrouwd was met Jacobus Kruid (Kobus Kruut) en een zuster van Roef van Goor was. De familie Kruid woonde dicht bij molen ‘de Vlijt’ in de boerderij op de hoek van de Veentjesweg en de Brinkstraat. De redactie acht het daarom aannemelijk dat Roef van Goor deze ansichtkaart verkocht in zijn boekhandel an de Kruusstroate in Deever.


Posted in Aarfgood, Ansichtkoate, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Tweede Wereldoorlog, Verdwenen object | Leave a comment

De boerdereeje mit adres Wittelerweg 3 is ofebraand

Op zondagmiddag 30 mei 2021 om ongeveer 16.35 uur ontstond brand in de woonboerderij met adres Wittelterweg 3 in Oll’ndeever. Door nog onbekende oorzaak is de woning in vlammen opgegaan. De brand is overgeslagen van de schuur achter de woonboerderij naar de woonboerderij. De brandweer kampte tijdelijk met een tekort aan bluswater en moest de bluswerkzaamheden staken, totdat voldoende water beschikbaar was. De woonboerderij en de schuur zijn volledig uitgebrand en zijn als verloren te beschouwen.
De redactie van ut Deevers Archief verwijst gemakshalve ook naar het RTV-Drente bericht Weinig over van afgebrande boerderij in Diever. De redactie was tijdens de brand niet ter plekke en daarom niet in de gelegenheid enige foto’s van de brand te maken. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie wel een digitale kopie van enige foto’s van deze brand ter beschikking stellen ?
De redactie toont hier vier kleurenfoto’s (afbeeldingen 1 tot en met 4)  van de woonboerderij en de schuur, welke zijn overgenomen van www.google.com/maps. Deze foto’s zijn in oktober 2010 gemaakt en hebben daarom nu – na de brand – al geschiedkundige waarde.
Inmiddels hebben de eigenaren van het pand Wittelterweg 3 op 30 juni 2021 bij de gemeente Westenveld een vergunning aangevraagd voor het plaatsen van een tijdelijke wooneenheid voor nota bene 2 jaar in verband met de afgebrande woning. Zie afbeelding 5.
En pas op 19 juli 2021 behaagde het de Hoge En Lage Dametjes En Heertjes Van De Voorkant Van Het Grote Almachtige Ambtelijke Vergunningen Gelijk, nota bene in strijd met de wet- en regelgeving voor de ruimtelijke ordening, een vergunning af te geven voor het plaatsen van een tijdelijke woning voor een periode van nota bene ten hoogste 2 jaren. Zie afbeelding 6.
De redactie verwijst ook naar het bericht In Oll’ndeever stiet nog een Deeverse greinsstien. De redactie is wel bijzonder benieuwd of de grenssteen – die eigendom is geweest van de gemiente Deever – de fatale brand en het bluswater heeft overleefd. De redactie biedt zich bij deze ten zeerste aan te helpen met de restauratie van deze grenssteen. Het beton van de steen schuren en opnieuw verven ? Dit echte stukje Deevers aarfgoed moet duurzaam bewaard blijven voor toekomstige generaties.

Afbeelding 1
Deze foto van het pand Wittelterweg 3 is in oktober 2010 gemaakt (bron: www.google.com/maps)

Afbeelding 2
Deze foto van het pand Wittelterweg 3 is in oktober 2010 gemaakt (bron: www.google.com/maps)

Afbeelding 3
Deze foto van het pand Wittelterweg 3 is in oktober 2010 gemaakt (bron: www.google.com/maps)

Afbeelding 4
Deze foto van het pand Wittelterweg 3 is in oktober 2010 gemaakt (bron: www.google.com/maps)

Afbeelding 5
Aankonding zaaknummer 233367 in het gemeenteblad van de gemeente Westenveld van 16 juli 2021.

Afbeelding 6
Aankonding zaaknummer 234122 in het gemeenteblad van de gemeente Westenveld van 19 juli 2021.

Posted in Boerdereeje, Oll'ndeever, Verdwenen object | Leave a comment

Un olde reeg’nwaeterputte in Oll’ndeever

De bewoners van een boerderij in Oll’ndeever besproeien nog steeds hun moestuin en hun bloementuin met regenwater dat wordt verzameld in een betonnen put naast hun boerderij. Een ouderwetse maar duurzame manier om leidingwater te besparen, dat zouden meer mensen in de streek moeten doen. Is deze put al bij de bouw van de boerderij in 1926 aangebracht ?
Het gedeelte van de regenput boven de grond is op een prachtige manier aan het verweren.
De bovenkant van de put is niet voorzien van een door kinderen gemakkelijk te openen metalen deksel, zodat de gebruiker van de nog net zichtbare gieter achter de put elke keer het zware betonnen deksel bij het openen en sluiten van de put moet verschuiven door bijvoorbeeld aan de ijzeren ring te trekken. In de buurt van de regenwaterput is ook geen putemmertje te zien, of staat die niet zichtbaar achter de put ?
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaande kleurenfoto gemaakt op 3 oktober 2012.

Posted in Boerdereeje, Oll'ndeever | Reacties uitgeschakeld voor Un olde reeg’nwaeterputte in Oll’ndeever

Ut woap’m van Deever in Oll’ndeever

Het direct na de Tweede Wereldoorlog door de voorkant van het gelijk bij elkaar gefantaseerde en op 3 september 1946 door de Hoge Raad van Adel goedgekeurde wapen van de gemiente Deever is her en der binnen de grenzen van de gemiente Deever terug te vinden op bewaard gebleven grensstenen.
Zo staat een minder goed onderhouden exemplaar op zijn originele betonnen sokkeltje pal tegen de muur tussen de ramen van de in 1926 gebouwde boerderij van de familie Michels-Hessels in Oll’ndeever; zie de bijgaande foto die de redactie van ut Deevers Archief op 3 oktober 2012 heeft gemaakt. Hulde aan de familie Michels-Hessels, die deze grenssteen gelukkig heeft gered uit de slopershanden van de gezagsgetrouwe medewerkers van de voorkant van het gelijk.
Het grappige is dat de eigenaren de naam Deever op de steen hebben uitgebreid tot Oll’ndeever. En terecht, want de gemiente Deever had eigenlijk de gemiente Oll’ndeever moeten hebben geheten.
Dit stuk versierd beton heeft, tot vóór de dag waarop de gemienten Deever, Dwingel, Vledder en Oavelt gedwongen opgingen in de gemeente Westenveld, langs de Doldersummerweg op de grens van de gemiente Deever en de gemiente Vledder gestaan.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de kleurenfoto van de voorgevel van de boerderij Oll’ndeever 10 mit ut pothokke op 4 november 2017 gemaakt. Het dak van ut pothokke is in 2016 vernieuwd. Hulde aan de eigenaren die dit letterlijke en figuurlijke erfgoed goed weten te onderhouden. Ech wè.

Posted in Aarfgood, Gemiente Deever, Oll'ndeever, Woap'm van Deever | Leave a comment

De koele van Van Wester in Oll’ndeever

Schuin aachter de aamper sichtboare boerdereeje van Van Wester sien jongen midd’n in ’t laand in Oldendeever lig de koele van Van Wester. Ut pothokke mit de rooie pann’n is wel net te seen.
Die koele is dichtegooid ewest, moar ur is al hiel wat joar’n elee’n wièr un soort van koele van emeuk’n.
Wie van de kiender ut de buute hef vrogger neet eskeuvelt op disse koele ?
Sult de kleine jongen doar, as ur ies is, nog steeds skeuveln lièr’n ?
De redaksie van ut Deevers Archief hef disse foto op 2 november 2017 emeuk’n.

Posted in Boerdereeje, Oll'ndeever | Leave a comment

Ut winkeltie van Jantie Pook-Oost in Oll’ndeever

De redactie van ut Deevers Archief heeft in enige berichten aandacht besteed aan Hendrik (Henduk) Pook. Hendrik (Henduk) Pook is een zoon van Jan Pook en Jantje Oost. Zie het bericht Inzate en palmslag van ut huus van Henduk Pook. Zie ook het bericht Un olde foto van de fumilie Pook an de Kruusstroate. Zie ook het bericht De fumilie Pook veur heur huus an de Kruusstroate. De heer Arjan Meijer reageerde op 1 maart 2021 als volgt: Hendrik (Henduk) Pook en Lammigje Wever hebben eerst in Oll’ndeever (nu Oldendiever 12) gewoond, waar Jantje Oost, de moeder van Hendrik Pook, de weduwe van Jan Pook, woonde.

Tussen 1865 en 28 april 1878 woonden Jan Pook en Jantje Oost met hun kinderen in Elp (huisnummer 147). Dan verhuisden zij naar Oll’ndeever (huisnummer 190, dat tussen 1880 en 1890 is vernummerd in huisnummer 217, nu Oldendiever 12).
Hier is Jan Pook op 21 februari 1890 overleden (de aangevers nabuur Jarg Winters en nabuur Roelof Bult geven aan dat het huisnummer 219 is, maar dat zal niet juist zijn geweest, aangezien het bevolkingsregister van 1880-1900 aangeeft dat de familie Pook in de woning met huisnummer 217 woonde.
Jantje Oost, de weduwe van Jan Pook, is hier toen blijven wonen met haar kinderen. In de woning had ze een winkeltje, zie het krantenbericht uit 1895 (afbeelding 1). In 1902 wordt ze ook nog van beroep koopvrouw genoemd.
Haar ongehuwde broer Ante Oost overleed op 12 januari 1913 en toen is de boerderij op ut Kastiel (nu Kasteel 16) verkocht. Deze boerderij was de ouderlijke woning van Jantje Oost. Zij is een dochter van Hendrik Geerts Oost en Anna Roelofs Kerssies. Anna, Klaasje en Roelofje Pook, de drie ongehuwde dochters van Jantje Oost, hebben de boerderij gekocht.
Omstreeks mei 1914 verhuist Jantje Oost naar ut Kastiel in Deever (huisnummer 99, later vernummerd in huisnummer 114, nu Kasteel 16) met haar drie ongehuwde dochters naar de boerderij op ut Kastiel (nu Kasteel 16) verhuist. Na haar overlijden op 14 oktober 1919 zijn de drie ongehuwde dochters daar blijven wonen tot omstreeks 1948.
Anna Pook is geboren op 14 mei 1866 in Elp. Zij is op 28 februari 1948 in Deever overleden. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Klaasje Pook is geboren op 13 augustus 1870 in Elp. Zij is overleden op 28 februari 1948 in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Roelofje Pook is geboren op 6 april 1876 in Elp. Zij is overleden op 18 februari 1954 in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.

Afbeelding 1
Bericht in de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 8 maart 1895.
Afbeelding 2
Ut winkeltie van Jantje Oost, de weduwe van an Pook, was gevestigd in het zichtbare pand op deze afbeelding. Het pand heeft nu als adres Oldendiever 12. De redactie van ut Deevers Archief heeft deze kleurenfoto gemaakt op donderdag 22 april 2021. 

Posted in Alle Deeversen, Neringdoende, Oll'ndeever | Leave a comment

Stien van 13 tunne efun’n in ’t Oldendeeverseveld

De redactie van ut Deevers Archief vond bij het digitaliseren (scannen) van zijn papieren archief bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever bijgaand krantenknipseltje, dat de redactie de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief niet wil onthouden.

De tekst van het onderschrift bij de foto luidt als volgt.
Bij grondwerk voor de ruilverkaveling in het Oldendieverseveld in Diever is een kei van 13 ton gevonden.
Bulldozermachinist J. van Beers haalde het gevaarte naar boven.
De kei, 3,5 meter lang, 2,5 meter breed en 1,5 meter hoog, krijgt vermoedelijk een plaatsje op de brink voor het gemeentehuis van Diever.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie betreurt het wel dat hij op de achterkant van het knipseltje niet heeft genoteerd in welke krant het berichtje heeft gestaan en op welke datum (ergens in de zeventiger jaren van de vorige eeuw ?) het berichtje is gepubliceerd. Maar wie van de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief kan deze gegevens melden bij de redactie ?
De stien van daartien tunne is een stien van de buut’n-categerie. Echt wel. Zelfs de stenensjouwers en bouwvakkers van de stammen uit de nieuwe steentijd zouden deze hiele dikke stien veel te zwaar hebben gevonden voor het bouwen van hun hunnebedden. Echt wel.
De dikke stien is inderdaad naar de brinQ van Deever gesleept (en het was niet eens oudejaarsavond). De redactie verwijst de zeer gewaardeerde trouwe bezoeker van het Deevers Archief voor nog een foto van de Oldendeeverse Stien op de brinQ van Deever naar het berichtje Een hiele dikke stien veur’t gemientehuus van Deever.
De grote vraag is natuurlijk staat deze dikke stien op de lijst van gemeentelijke aardkundige monumenten ?|
De nog grotere vraag is natuurlijk wat de namen van de drie kinderen bee’j de hiele dikke stien zijn. Deze kinderen zullen inmiddels in de vijftig zijn. Wie van de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief herkent de drie kinderen ? De redactie verneemt het graag.
Een scherpere versie van de foto staat op bladzijde 124 van het onvolprezen boekje ‘Oldendiever in de twintigste eeuw’ (elk dorp, elke kluft en elk gehucht in de gemiente Deever heeft het onvervreembare recht op een eigen soort van geschiedkundig boekje, dus bewoners van de Gowe, Kalter’n,
 ’t Moer, ’t Noave, ’t Noord, Olde Willem, Veenhuus’n, Veldhuus’n, Soerte, Wapse, Woater’n en Zorgvlied aan de slag).
Is de Deeverse dorpsfiguur en dorpsfotograaf wijlen Harm Hessels de maker van deze foto ?
De redactie heeft de kleurenfoto van de Oldendeeverse Stien op de BadQualityBrinQ van Deever op 11 november 2017 gemaakt.

Posted in Aardkundig monument, Brink, Deever, Oll'ndeever, Oudheidkunde | Leave a comment

De botterfubriek in Deever besteet vièrtug joar

De Coöperatieve Stoomzuivelfabriek en Graanmaalderij Diever aan het Moleneinde in Deever bestond op woensdag 29 maart 1939 veertig jaar. De raad van commissarissen (in latere jaren commissie van toezicht genoemd), het bestuur en mijnheer de directeur van deze onderneming van boeren uut Deever, Oldendeever, Kalter’n, Wittelte en de Deeverbrogge zijn ter gelegenheid daarvan tussen de maartse buien door buiten bij de fabriek op de foto gezet. De jubilerende boeren hebben zo te zien hun mooiste en duurste zondagse pak aan. Let ook op de dikke (zilveren ?) horlogeketting van Bertus Wemmenhove van de Deeverbrogge. Het zichtbare deel van de zijgevel van ‘de febriek’ bestaat nog steeds. Het lijkt bijna vanzelfsprekend dat de zeer vele keuterboeren, die wel hun melk leverden aan ‘de febriek’, niet vertegenwoordigd waren in het bestuur en in de raad van commissarissen. 

In de wekelijks verschijnende krant ‘de Westervelder’ is een aantal jaren de rubriek ‘Ontbrekende namen op school- en verenigingsfoto’s’ opgenomen geweest. In ‘de Westervelder’ van 8 augustus 2007 werd in de genoemde rubriek bijgaande foto opgenomen. Bij deze foto stond de volgende tekst:
Deze week een foto van de commissarissen, bestuur en de directeur van de Coöperatieve Zuivelfabriek en Korenmalerij te Diever. De Historische Vereniging wil graag in het bezit komen van de namen van de personen op de foto en verder uit welk jaar dateert de foto…………
De heemkundige vereniging uut Deever nam met de twee verzoeken de lezers van deze rubriek niet serieus, want de namen van alle personen op de foto en de datum waarop de foto is gemaakt waren al vóór 1999 op zijn minst bekend bij de secretaris van deze vereniging. Nog betreurenswaardiger is dat de oplossing van het ‘wekelijkse raadseltje’ niet één week of twee weken of drie weken later in ‘de Westervelder’ werd gepubliceerd en dat door goedwillende lezers verstrekte gegevens bij wijze van spreken verdwenen in de vele en dikke plakboeken en ordners van de heemkundige vereniging.
Op de foto zijn staande van links naar rechts te zien:
commissaris Tjeerd Ofrein van ’t Noord (melkbusnummer 133), commissaris Bertus Wemmenhove van de Deeverbrogge (melkbusnummer 119), voorzitter van de raad van commissarissen Jans Bult uut Oldendeever (melkbusnummer 192), secretaris van de raad van commissarissen Roelof (Roef) van Wester uut Oldendeever (melkbusnummer 204), commissaris Hendrik Jonkers van de Oldendeeversebrogge (melkbusnummer 114).
Op de foto zijn zittend van links naar rechts te zien:
bestuurslid Jan Berends van de Berg uut Wittelte (melkbusnummer 177), secretaris van het bestuur Jacob (Jaap) Hessels uut Deever (melbusnummer 59), bestuursvoorzitter Jan Seinen uut Deever (melkbusnummer 42), mijnheer de directeur Jan Andree (die dolgraag de achternaam Andreae zou willen hebben) (de enige met gleufhoed), bestuurslid Dirk (Dörk) Moes uut Deever (melkbusnummer 65), bestuurslid Jan Boerhof uut Wittelte (de enige met pet) (melkbusnummer 186).
De heren hebben allemaal hun glimmend gepoetste zondagse zwarte schoenen aan. En Tjeerd Ofrein heeft zijn zondagse klompen aan !
De redactie van het Deevers Archief verzoekt de lezers van dit bericht eventuele foute verwijzingen naar melkbusnummers door te geven.
De redactie heeft de kleurenfoto van een deel van de zijgevel van ‘de febriek’ op 21 januari 2016 gemaakt, voor wat deze waard is. In de zijgevel is een oorspronkelijk klein raam bij een verbouwing verdwenen.

Posted in Deever, Kalter’n, Meul’nende, Oll'ndeever, Süvelfubriek Deever, Wittelte | Leave a comment

Un tiekening van un olde boerdereeje in Oll’ndeever

De redactie van ut Deevers Archief is een verwoed verzamelaar van afbeeldingen van getekende en geschilderde objecten in de gemiente Deever, en toont al dit moois uiteraard ook graag aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.
Mevrouw Ellen van Ishoven, die in 2020 een paar dagen heeft doorgebracht op camping Oldendiever (voorheen camping De Olde Boerdereeje), is de maker van bijgaand getoonde mooie tekening van de achterkant van de oude boerderij aan de Westerdrift in Oll’ndeever, waar vroeger de ongetrouwde Geert Kok (geboren op 7 november 1909, overleden op 5 mei 1987) woonde. Zij gaf toestemming deze tekening in ut Deevers Archief te tonen. De redactie is haar daar bijzonder erkentelijk voor. De tekening is ook te vinden in de rubriek Kunstgroet van camping Oldendiever. De redactie weet nog niet op welke datum deze tekening is gemaakt.
De redactie heeft bijgaande kleurenfoto van de achtergevel van de oude boerderij aan de Westerdrift in Oll’ndeever gemaakt op donderdag 22 april 2021.
De redactie heeft bijgaande kleurenfoto van de door zon, neerslag en hete schoorsteenrook verkleurde voorgevel van de oude boerderij aan de Westerdrift in Oll’ndeever gemaakt op woensdag 19 september 2018.

Posted in Boerdereeje, Kuunst in de gemiente Deever, Oll'ndeever, Tiekening | Leave a comment

As de haarfstorm’m over ut Oll’ndeeverse veld roast

De redactie van ut Deevers Archief zag toevallig in het voorbijgaan tegen de zijgevel van un olde boerdereeje een bordje gespijkerd. Met vier verroeste spijkers, dat wel. Op het bordje stond de navolgende handgeschreven aandoenlijke tekst.
Als de najaarsstormen over de velden razen en de regen tegen de ramen klettert,
Is het heerlijk toeven in een oude boerderij.
Het kraken van het gebint geeft je het gevoel veilig te zijn voor het natuurgeweld.
Terecht, want de houten constructie vormt het haast onverwoestbare skelet van het gebouw.
De redactie heeft bijgaande foto gemaakt op 22 april 2021.

Posted in Oll'ndeever, Toevallige waarneming | Leave a comment

As ur gien volk is, dan möj ee’m anbell’n

De redactie van ut Deevers Archief hoopt ten zeerste dat na de corona-pandemie de kans op besmetting met het corona-virus door periodieke (jaarlijkse ?) vaccinatie bijzonder klein zal gaan worden. De redactie acht het van belang met de corona-pandemie in verband staande zaken in de gemiente Deever zo veel als mogelijk is te archiveren in ut Deevers Archief. Wat vandaag is gebeurd, is morgen geschiedenis. De redactie toont daarom de hier afgebeelde helaas ongedateerde en bijna onbegrijpelijke aankondiging op de deur van molen De Vlijt in Oll’ndeever. 

Geachte klanten
Vanwege het gevaar van coronabesmetting is de meelverkoop vanaf nu alleen beneden.
U kunt Uw bestelling noteren in het schrijfblok en doorgeven naar boven.
Indien niemand aanwezig gebruik de bel.
Grotere bestellingen van te voren opgeven via 0521-591502 of mwnoordhoek@hetnet.nl.
Voor bezoekers, zie richtlijnen ‘bezoek molen’.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Wat voor nut heeft het de bel te gebruiken in het geval niemand aanwezig is ?
De redactie heeft de twee kleurenfoto’s gemaakt op 22 april 2021.

Posted in Corona-pandemie, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

Foto van de pas restoriède meule an de Westeresch

De redactie van ut Deevers Archief is fervent verzamelaar van mooie en lelijke afbeeldingen van korenmolen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever. Het maakt niet uit of deze molen op een gewone foto, op een ansichtkoate, op een tekening, op een schilderij, op een lucifersdoosje, op een suikerzakje, op een tegeltje, op een lepeltje, op een plakplaatje of op een asbakje is afgebeeld.
De redactie toont de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief hier een afbeelding van een zwart-wit foto (geen ansichtkaart) uit de tijd dat Arend Uiterwijk Winkel nog de molenaar was van deze molen aan de rand van de gave kale onvernielde Westeresch in Oll’ndeever.
De laatste beroepsmolenaar Arend Uiterwijk Winkel van molen ‘de Vlijt’ aan de rand van de kale gave onvernielde Westeresch in Oll’ndeever is in de zestiger jaren met zijn echtgenote en hun twee kinderen Bert en Anneke verhuisd naar Hoogeveen. Arend Uiterwijk Winkel is geboren op 22 september 1921 in Hoogeveen. Hij is overleden op 31 december 2009 in Meppel.
De foto is in elk geval gemaakt na de eerste grote restauratie van korenmolen ‘de Vlijt’ van na de Tweede Wereldoorlog.
Let vooral ook op de onvernielde gave kale Westeresch. Bouwakkers op de gave onvernielde kale Westeresch in de buurt van molen ‘de Vlijt’ hadden oude veldnamen, zoals Meulakkers, ut Knollegie, de Padakker, de Kaampe bee de Meule, Moessiesakker en Pachtkaampie. Hoe nostalgisch wil je het hebben ?
De redactie verneemt van de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief graag aavullingen op zijn tekst bij deze zwart-wit foto.
De redactie zal te gelegener tijd en zeker niet met geschwinde spoed en ook niet in gestrekte draf ongeveer staande op de plek van de fotograaf van deze foto en kleurenfoto maken en toevoegen aan dit bericht.

Posted in Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Westeresch | Leave a comment

Ut swatte pattie hen Oll’ndeever

De redactie van ut Deevers Archief vervangt zo nu en dan voor de broodnodige variatie de kopafbeelding van ut Deevers Archief.
Als jij in het bezit bent van een mooie afbeelding uut de gemiente Deever en jij acht deze echt wel geschikt als kopafbeelding van deze webstee, aarzel dan niet deze afbeelding naar de redactie te sturen.
Het formaat van een kopafbeelding is 940 x 198 puntjes (300 dpi).
Als jij de hier afgebeelde kopafbeelding lelijk vind als kopafbeelding van ut Deevers Archief, aarzel dan niet jouw mening luid en duidelijk aan de redactie kenbaar te maken.
Als jij de hier afgebeelde reeds getoonde kopafbeelding graag nog een keer als kopafbeelding van ut Deevers Archief wilt zien, aarzel dan niet dit luid en duidelijk aan de redactie kenbaar te maken.
De redactie heeft de kleurenfoto van de Kloosterstroate en ut Swatte Pattie hen Oll’ndeever gemaakt in juli 2016.
De uitsnede van de kleurenfoto is als kopafbeelding voor het eerst te zien geweest op 28 september 2017.

Posted in Kloosterstroate, Kopplètie, Oll'ndeever, Veentiesweg | Leave a comment

Un tiekening van un olde boerdereeje in Oll’ndeever

De kunstenaar Arie Goedhart is op zondag 9 augustus 2020 op 76-jarige leeftijd in Hoogeveen overleden. De favoriete bezigheid van wijlen kunstenaar Arie Goedhart was tekenen met pen en inkt, dat is arceren en werken met natuurlijke structuren, maar vooral het weergeven van de stilte en de rust van de natuur. Het motto van kunstenaar Arie Goedhart was: Het is een voorrecht bezig te zijn met de schoonheid van de natuur.
Maar kunstenaarArie Goedhart deed zijn inspiratie niet alleen op in de natuur, maar ook in natuurlijk aandoende bebouwde omgeving van de gemiente Deever en ook bij hunnebed D52. Hij vond daar vaak een verrassend mooi hoekje. Zo ook in Oll’ndeever, waar hij aan de Holtenweg een tekening maakte van één van de oudste boerderijen in de gemiente Deever. De boerderij is volgens de muurankers in de voorgevel gebouwd in 1759, maar is in 1970 gerenoveerd.
De redactie van ut Deevers Archief correspondeerde zo nu en dan per e-mail met kunstenaar Arie Goedhart en kreeg op 30 januari 2019 toestemming van hem een afbeelding van zijn mooie pentekening met de titel ‘Oudste boerderij van Diever’ te tonen in ut Deevers Archief. De redactie is hem daarvoor postuum bijzonder erkentelijk.
De redactie heeft de kleurenfoto (afbeelding 2) gemaakt op 13 november 2014. Aan de rechterkant van de kleurenfoto is nog net het dak van ut pothokke te zien. Ut pothokke is vernieuwd in de tijd dat de boerderij werd bewoond door het echtpaar Harman Jan (Herman) Bennen en Wietske (Wies) Bosscha en hun zoon Jantinus (die in de volksmond altijd Maxi werd genoemd).
De redactie nodigt Jantinus Bennen uit te reageren op dit bericht.

Afbeelding 2
Pentekening van ‘de oudste boerderij van Diever’ van de kunstenaar Arie Goedhart 
Afbeelding 2 
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto van de boerderij met adres Holtenweg 4 in Oll’ndeever bij tegenlicht gemaakt op 13 november 2014.

Afbeelding 3
Deze afbeelding van de boerderij met adres Holtenweg 4 in Oll’ndeever is afkomstig van google.maps. De opname dateert van juni 2016.

Posted in Boerdereeje, Kuunst in de gemiente Deever, Oll'ndeever, Pothokke, Tiekening | Leave a comment

De boer’ngerakkaarkhof an de Oll’ndeeverse Veldweg

De redactie van ut Deevers Archief heeft in het voorbijgaan bijgaande twee kleurenfoto’s van een soort van boerenwerktuigenkerkhof gemaakt op vrijdag 28 november 2020 an de Oll’ndeeverse Veldweg. Het lijkt alsof gebruikers van boerenwerktuigen hier hun afgedankte materieel kunnen dumpen.

Posted in Boer'nlee'm, Oll'ndeever, Toevallige waarneming | Leave a comment

Ansichtkaart van een oude boerderij in Oldendeever

De hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart van de boerderij van ….. Hessels in Oldendeever is uitgegeven door Jan Brugging (de Wiba) in juli 1960. Wat was de voornaam van deze Hessels ?
De redactie van ut Deevers Archief heeft de eerste kleurenfoto van deze boerderij met pothokke gemaakt op 3 oktober 2012.
De tweede afbeelding in kleur is een scan van de voorkant van het boekje ‘Oldendiever in de twintigste eeuw’. De heemkundige vereniging uut Deever heeft dit onvolprezen boekje in 2009 uitgegeven ter gelegenheid van haar 15-jarige bestaan. Wellicht is het boekje voor een paar eurootjes of een habbekratsje nog te koop bij een handeltje in tweedehands boeken ergens in den lande.
Het mag toch wel merkwaardig worden genoemd dat de makers in het boekje ‘Oldendiever in de twintigste eeuw’ geen aandacht hebben besteed aan de boerderij die op de voorkant van het boekje is te zien. Het moet toch wel enigszins belangwekkend zijn wie daar sinds de nieuwbouw in 1818 zoal hebben gewoond en hebben gewerkt en zijn geboren en zijn overleden ?
De redactie kwam de derde afbeelding in kleur in een webstee op het internet tegen. De redactie weet niet wie de maker is van deze foto.


Posted in Ansichtkoate, Boerdereeje, Oll'ndeever | Leave a comment

De greinse löp wat aans in de kaarspel Deever

In de Nieuwe Drentsche Volksalmanak 1905, bladzijden 22 tot en met 39, verscheen het artikel ‘Het voormalige kerspel Diever en de latere grensveranderingen’ van burgemeester H. G. van Os van de gemeente Diever

Bij de mededeling van de oorspronkelijke uitgestrektheid van het kerspel Diever heb ik gemeend niet verder te moeten teruggaan dan tot het begin der 15de eeuw, omdat gegevens omtrent de vroegere indeling van Drenthe in kerspelen nagenoeg ontbreken en ongeveer op dat tijdstip in de oude Landschap ene gewijzigde orde van zaken intrad, welke gedurende de volgende vier eeuwen in hoofdzaak onveranderd bleef. Immers eerst na den afstand van Drenthe door Reynold van Coevorden aan de Utrechtsen bisschop Frederik van Blankenheim in 1395, werd door laatstgenoemde een meer geregeld bestuur in Drenthe ingesteld en het is dan ook van omstreeks deze tijd, dat enigszins betrouwbare inlichtingen, vooral ook aangaande het burgerlijk bestuur in de kerspelen, tot ons zijn gekomen en de benaming kerspel een scherper omlijnde betekenis kreeg.

Deze betekenis van een tweeledige: de indeling in kerspelen betrof zowel het werkelijk als het kerkelijk machtsgebied, zodat men sedert genoemde afstand in de regel in elk kerspel een schulte en een pastoor aantrof.

De oudst bekende volledige opgaaf van de Drentse kerspelen vindt men in een handschrift van omstreeks het jaar 1435, medegedeeld in den Nieuwe Volksalmanak van 1904, bladzijde 182, waarin Diever voorkomt als ‘Deueren’. Uit de vermelding van de namen van de overige kerspelen is na te gaan, dat het kerspel Diever ten Noorden en Noord-Oosten begrensd werd door het kerspel Beilen, ten Oosten door Dwingelo, ten Zuiden door Westerhessel en Wapserveen en ten Westen door Vledder. Overigens grensde het noordelijk aan Friesland (Stellingwerf).

Men zal tegenwoordig deze grenzen niet overal met even grote juistheid kunnen aanwijzen, onder andere op die plaatsen, waar vroeger uitgestrekte onbewoonde heidevelden, moerassen of venen werden aangetroffen; nauwkeuriger echter waar een riviertje of stroom een natuurlijke grens vormde. En daar dergelijke natuurlijke grenzen tussen de tegenwoordige burgerlijke gemeente en de meeste der omliggende gemeenten, in de opgaaf van 1435 reeds als kerspelen voorkomende (de gemeente Havelte als gevormd uit de kerspelen Westerhessel en Wapserveen), bijna overal aanwezig zijn, mag men, ook gelet op de benamingen en grenzen der marken, velden, maden enzovoort van de verschillende buurtschappen en kluften, die natuurlijke grensscheiding veilig aannemen als de grens van het oude kerspel Diever, behoudens de plaats gehad hebbende grensveranderingen, waaromtrent echter voldoende zekerheid bestaat. Deze grenzen waren: de Oude of Beilerstroom tegen het kerspel Dwingelo, de Wapserveensche Aa tegen het kerspel Wapserveen, de Vledder Aa tegen het kerspel Vledder.

De grens tegen het kerspel Westerhessel vormde waarschijnlijk een moeras ter plaatse van het tegenwoordige gehucht ‘het Moer’, dat daaraan blijkbaar zijn naam heeft ontleend (voetnoot 1), terwijl in het Noorden en Noord-Oosten uitgestrekte moerassen en venen werden aangetroffen tussen het kerspel Diever aan de ene zijde, Friesland en het kerspel Beilen aan de andere zijde. Juist terwijl deze streek niet bewoond was, zal het vergeefse moeite zijn, na te sporen, hoever in die tijden het kerspil zich in deze richting uitstrekte. Van ene eigenlijke grenslijn zal wel geen sprake zijn geweest. Eerst later, toen de venen vergraven en de gronden dientengevolge productief gemaakt werden, zal de grens der onder de verschillende kerspelen gelegen marken, als gevolg van het op de voorgrond tredend eigenbelang van de wederzijdse deelgerechtigden, door deze zijn vastgesteld. En deze markegrenzen, welke ook thans nog wel zijn aan te wijzen, werden alzo tevens de grenzen tussen de kerspelen, van welke die marken deel uitmaakten.

Op het tijdstip, waarmede deze verandering begint, bestond het kerspel Diever, behalve uit het dorp Diever (in ene acte van 1181 of 1182 reeds voorkomende als Devere), uit de buurtschappen of gehuchten Kalteren (in 1209 of 1210 Calthorne), Oldendiever (in een register van de jaren 1298-1304 Oldendene, waarschijnlijk een schrijffout voor Oldendever), Wittelte (21 mei 1040 Withelte), Wapse (5 februari 1384), Leggelo (in 1207 of 1208 Leggelo) en Eemster (in 1210 of 1211 Hemsere) (voetnoot 2). Enige kleinere gehuchten schijnen eerst later te zijn ontstaan, zoals Krommevoort (reeds in 1633 bekend), Wateren (in de 17e eeuw bekend als Achter- en Voor-Wateren, terwijl de benaming Klein-Wateren voor ’t eerst in 1761 voorkomt), ’t Moer in 1683, de Brugge of Dieverbruggge in 1685, de Voshaar in 1737, de Geeuwenbrug in 1768 en de Haart in 1772 (voetnoot 3).

Magnin (voetnoot 4) vermeldt nog, dat na de 14e eeuw Lhee onder ’t kerspel Diever heeft gehoord. Ik heb niet kunnen ontdekken, waarop deze mening gegrond is en ben geneigd aan een onwillekeurige vergissing bij die schrijver te denken. Volgens die mening zou Dwingelo, dat toen reeds een afzonderlijk kerspil vormde, behalve aan den kant van Ruinen geheel door ’t kerspel Diever zijn ingesloten geweest, terwijl Lheebroek, dat steeds een deel van Dwingelo heeft uitgemaakt, een enclave zou hebben gevormd. Een en ander komt mij zeer onwaarschijnlijk voor en ook bij overlevering is van een vereniging van Lhee met het kerspel Diever niets bekend.

De enige malen uitgesproken mening, dat Wapserveen nog geruime tijd, althans nog in de 15de eeuw, onder Diever heeft behoord, zal wel op een dwaling berusten. Volgens Romein (voetnoot 4) en waarschijnlijk in navolging daarvan de Nieuwe Drentse Volksalmanak van 1902, bladzijde 73, zou het in 1461 kerkelijk van Diever zijn afgescheiden, terwijl op laatstgenoemde plaats nog vermeld wordt, dat er toen eveneens een schulte werd aangesteld en de schrijver blijkens de bewoordingen wil te kennen geven, dat Wapserveen voor ‘t eerst sedert dat jaar zowel in ’t burgerlijke als in ’t kerkelijke een afzonderlijk kerspel uitmaakte, in overeenstemming met de stelling onder andere bij Magnin (voetnoot 4). Dat dit niet het geval geweest is, mag blijken uit een open brief van het jaar 1285 (voetnoot 4), waarin van de kerk aldaar reeds als van een parochiekerk wordt melding gemaakt, alsook uit de lijst der kerspelen van 1435, waarop Wapserveen eveneens reeds als zodanig voorkomt.

Wel is het aan te nemen, dat Wapserveen in vroegere tijd met Diever en de omgelegen buurtschappen een kerspil vormde. Niet alleen de naam, in verband met die van de buurtschap Wapse onder Diever, maakt dit zeer waarschijnlijk, doch ook de omstandigheid, dat Wapserveen, sedert het een afzonderlijk kerspel werd, meest met Diever tot een schultambt verenigd was. Tot dusver heeft men alleen in de jaren 1461, 1469 en 1480 (voetnoot 4) afzonderlijke schulte van Wapserveen aangetroffen; overigens was de schulte van Diever tevens schulte van Wapserveen, althans van 1595 tot 14 april 1795, toen laatstgenoemd kerspel bij besluit van de Representanten van het volk van Drenthe in ’t burgerlijke bij Havelte werd gevoegd.

Een eigenaardige illustratie van de verhouding tussen de kerspelen Diever en Wapserveen (misschien wel een uitvloeisel van de vroegere afscheiding), leverde de sinds onheugelijke tijden bestaande gewoonte, dat de schulte van Diever van elk erf te Wapserveen een voer turf genoot, waartegenover de schulte om het andere jaar twee tonnen bier placht te geven.

Bij een contract van 17 juni 1768 (voetnoot 6) werd tussen de schulte L. Nysingh en de carspellieden van Wapserveen tot onderling gemak en gerief overeengekomen, dat de carspellieden, zolang de heer Nysingh schulte zou zijn, in plaats van turf voor elk voer zouden betalen 14 stuivers, terwijl de schulte vrij zou zijn van het geven van bier. Er waren toen te Wapserveen 59 of 60 erven.

Behalve Wapserveen, schijnt ook Vledder enige tijd met het kerspel Diever in het burgerlijke te zijn verenigd geweest. Met zou dit kunnen opmaken uit een ordel van de Etstoel, in 1454 te Rolde gewezen, aldus aanvangende: “Soe iss gewiset tusschen den Drost unde den Kasspil van Deueren unde Vledderen…”. Deze vereniging is dan echter slechts zeer tijdelijk geweest, want op de lijst van 1435 komt Vledder als een afzonderlijk kerspel voor, in 1595 weer, terwijl het korte tijd daarna dezelfde schulte had als Havelte. Wellicht dat dus een enkele schulte van Diever tevens schulte van Vledder was, evenals later Hendrik van Barneveld, bijgenaamd Magere Hein, sedert 1530 tegelijkertijd schulte was van Meppel en Diever en Arent Dannenberg in 1737 en 1738 tegelijkertijd van Diever en Hoogersmilde.

In de loop der jaren is de grens van het kerspel Diever, zoals die hierboven is aangegeven als te zijn geweest in het begin van de 15de eeuw, meermalen gewijzigd door de afscheiding van enkele buurtschappen. Deze afscheiding betrof nu eens het wereldlijk, dan weder het kerkelijk gebied, doch nimmer het een en ander tegelijk.

De eerste afscheiding had plaats in 1633 en betrof de uitgestrekte hoge venen in het Noorden en Noord-Oosten van het kerspel onder de marken Diever en Leggeloo, tot de vervening waarvan in 1612 octrooi was verleend. In 1625 waren de meeste gronden reeds van veen ontbloot en ontgonnen, terwijl zich daar inmiddels een kolonie gevormd had, de Hoogersmilde genoemd. Bij een acte van 19 februari 1633 werden door Ridderschap en Eigenerfden ten behoeve van Adriaan Pauw, Ridder, Heer van Heemstede, Raadpensionaris van Holland en Westfriesland, deze venen, genaamd de Dieverder en Leggelder Smilder venen ‘beginnende t’eydens de Crommevoerder veenen (voetnoot 7), streckende opwaerts aen tot aen Hycker- ende andere Marcken ende tot aen de Vriesche Custen respective’ tot een Heerlijkheid verheven onder de naam van ‘de Heerlickheyt van Hooger-Smilde’. Dientengevolge kreeg Hoogersmilde een eigen schulte; een enkele maal was de schulte van Diever tevens schulte van de Heerlijkheid (voetnoot 8).

Kerkelijk bleef ze onder Diever ressorteren en ook de armenzorg, destijds uitsluitend een zaak van de diaconie, bleef aanvankelijk op de oude voet bestendigd. Op de duur gaf dit laatste echter aanleiding tot bezwaren en onenigheden, welke bij de Ridderschap en Eigenerfden werden aanhangig gemaakt. Een notitie in een oud kerkelijk register (voetnoot 6) leert ons de uitslag. Op 22 maart 1711 werd namelijk de kerk te Diever afgekondigd, dat ingevolge sententie van Ridderschap en Eigenerfden, op de laatstgehouden landdag genomen, de diakenen van het kerspil Diever ‘van alle gemeynschap met de Smildinger armen of armcassa ten enemaal aftreden en niet voornemens sijn eenich support an deselve te verlienen. Noch oock van haar armpenningen te profiteeren en dat diensvolgens de Smildinger haar armgeld en almosen separaat sullen konnen manieren, distribueren end imployeren so als sullen goedvinden’. Doch hiermee was het geschil niet uit de weg geruimd, want daarna vinden wij de zaak voor de Etstoel gebracht. Bij een uitspraak van 6 juni 1714 (voetnoot 9) van Gecommitteerden namens de Etstoel werd, na verhoor van diakenen en volmachten van Diever en Smilde, een minnelijke overeenkomst tot stand gebracht, in hoofdzaak hierop neerkomende, dat het armoortjesgeld (voetnoot 10) van de verpachtingen en de opbrengst van de bussen, in de herbergen hangende, door elke diaconie op haar eigen gebied zou worden genoten; evenzo hetgeen in het bekken op het kerkhof te Diever gegeven werd bij de begrafenissen van doden uit het kerspil Diever en uit Smilde. Daarentegen zou de opbrengst  der collecten in de kerk te Diever voor 9/10 aan Diever, voor het overige 1/10 gedeelte aan de Smilder diaconie komen en zouden in dezelfde verhouding de rente en huur van de armengoederen verdeeld worden, uitgezonderd de goederen, welke reeds voor de stichting van Hoogersmilde aanwezig waren en waarvan de opbrengst geheel aan de diaconie van Diever verbleef.

Zoals gezegd , bleef Hoogersmilde kerkelijk onder Diever behoren en het is vrij nauwkeurig na te gaan, hoever zich destijds het gebied van de kerk te Diever noordelijk uitstrekte. Deze grens moet worden aangenomen ongeveer ter plaatse, waar zich tegenwoordig de Leembrug over de Drentse Hoofdvaart bevindt. In de oude doopboeken immers ziet men, dat herhaaldelijk personen van den- achter den- of tegenover de Wolvenberg (gelegen in de nabijheid van de vervening van het Oranjekanaal met de Drentse Hoofdvaart) hun kinderen in de kerk te Diever lieten dopen.

Een grote verandering bracht de vereniging van het Koninkrijk Holland met het Franse Keizerrijk, bij Keizerlijk decreet van 9 juli 1810 en de daarop gevolge verdeling in departementen, arrondissementen, kantons en gemeenten, definitief omschreven bij decreet van 21 oktober 1811, ten opzichte van Diever teweeg.

Werd bij deze verdeling Vledder met Diever tot een commune verenigd, de welvarende buurtschappen Eemster en Leggeloo werden van Diever afgescheiden en in het burgerlijke bij Dwingelo gevoegd. Bij deze afscheiding wens ik enigszins uitvoeriger stil te staan, omdat ze – en vooral de daaruit gevolgde kerkelijke afscheiding – op hevig verzet van de zijde van de belanghebbenden stuitte en vooral ook omdat, zonderling genoeg, noch Magnin in zijn overigens zo volledig ‘Overzicht van de Kerkelijke Geschiedenis van Drenthe’, noch Romein in ‘de Hervormde Predikanten van Drenthe’ hiervan met een enkel woord gewag maken.

De beweegreden voor deze afscheiding schijnt minder te moeten worden gezocht in de wens om de ingezetenen van deze buurtschappen welgevallig te zijn, dan wel om het zielental van Dwingelo tot een behoorlijk cijfer op te voeren; van een andere overweging is mij althans niet gebleken. In Diever schreef men de afscheiding toe aan kuiperijen van de zijde van Dwingelo, gegrond als men ze noemde op willekeurigheid, misverstand, overijling of persoonlijke berekeningen. In elk geval is het duidelijk, dat daarbij geen rekening is gehouden met de wensen van de bevolking van de beide buurtschappen, die op ondubbelzinnige wijze blijk gaf van haar tegenzin tegen deze verandering.

In Dwingelo daarentegen heeft men zich gemakkelijker bij het geval neergelegd en haastte men zich de nieuwe gemeentenaren ook de voorrechten van een kerkelijke vereniging te doen deelachtig worden. Reeds in november 1811 richtte de maire van Dwingelo een verzoek tot de prefect van het departement van de Wester-Eems, om de beide buurtschappen thans ook in de geestelijke onder Dwingelo te doen ressorteren. Dit verzoek werd in dier voege toegestaan, dat bij besluit van de perfect van 16 december daar aan volgende, no. 15, werd verklaard, dat met ingang van 1 januari 1812 Eemster en Leggelo ten aanzien van het kerkelijk zouden gehouden worden tot de mairie van Dwingelo te behoren ‘tenzij daartegen gegronde inconvenienten mogten militeeren, dewelke existerende, door den onderprefekt opgegeven en ter kennisse van den prefekt moeten gebragt worden.’

Niettegenstaande de laatste zinsnede van deze beschikking, die door de onderprefect in het arrondissement Assen ook aan de maire van Diever werd gezonden en die als ’t ware een uitnodiging was aan belanghebbenden om met hun bezwaren voor de dag te komen, bleef men van die zijde aanvankelijk stilzitten. De maire van Dwingelo schijnt daaruit niet zonder reden te hebben afgeleid, dat er geen ‘inconvenienten’ aanwezig waren, waarom hij de vrijheid nam om op de 7 mei 1812 in de kerk te doen afkondigen, dat sedert 1 januari van dat jaar Eemster en Leggelo kerkelijk met Dwingelo verenigd waren.

Deze mededeling was wel in staat, de belanghebbenden op onzachte wijze uit de slaap te wekken. Reeds de 16 mei daarop volgende werd een adres, door een aanzienlijk getal inwoners van Eemster en Leggelo en leden van het Hervormde kerkgenootschap te Diever ondertekend, ingezonden, waarbij zij te kennen gaven ‘niets hartelijker te verlangen dan met de gemeente Diever op de oude voet verknocht te blijven en wel op grond van een door de tijd diep ingewortelde en door niets te wraken gehechtheid aan een gemeente, in welke kring hun voorvaderen sedert onheugelijke jaren en zijzelf de zegeningen van de godsdienst genoten hebben, alsmede op grond van de nadelen, die door de voorgenoemde afscheidingen bedreigen’.

Nu ook achtte de maire van Diever de tijd gekomen om te voldoen aan de aanschrijving van de onderprefect te Assen van 23 december van het vorige jaar, om ten spoedigste te rapporteren ten aanzien van de inconvenienten, die bij hem tegen het besluit van de prefect mochten aanwezig zijn. En nu worden wij bekend gemaakt met tal van bezwaren, sommige wel wat al te breed uitgemeten, andere daarentegen volstrekt niet denkbeeldig, uit welke opsomming blijkt, dat men het ook destijds reeds een goede gewoonte achtte, de meest afdoende argumenten tot het laatst te bewaren.

In de eerste plaats dan zouden de ingezetenen van Diever voor de afscheiding in de onmogelijkheid worden gebracht, hun kerkgebouw en aanhoren naar eis te onderhouden. Deze kerk zou veel te groot worden en die van Dwingelo te klein voor de vermeerderde bevolking. Verder hadden de bewoners van Eemster en Leggelo te Diever in de nabijheid van de kerk sedert jaren bij hun oude vrienden en bloedverwanten, met wie zij – zowel als deze met hen – de broederlijke gemeenschap wensten te onderhouden, een zogenaamde ‘vrije intrek’, waar zij bij slecht weer, te vroege aankomst en tot verblijf tussen de kerkdiensten kosteloos vertoefden en verfrissing vonden, hetgeen zij te Dwingelo misten en zich dus tegen betaling moesten verschaffen. Te Diever hadden zij merendeels in de kerk hun vaste zitplaatsen en eigen voorouderlijke graven; hier waren zij gedoopt en in de echt verbonden, hier stonden ook hun familie van de oudste tijden er in de kerkelijke registers opgetekend en hadden zij van hun jeugd af het godsdienstonderwijs genoten, zodat een onlaakbare vooringenomenheid en van hun kindsheid af aan de plaats, medelidmaten en leraar verbond. Bovendien viel hun de uitoefening van de eredienst te Diever gemakkelijker, terwijl de weg daarheen korter en te allen tijde te voet en per rijtuig begaanbaar was, terwijl die naar Dwingelo, vooral in de winter wanneer de Oude stroom buiten zijn oevers was getreden, veelal onbruikbaar was, bepaaldelijk voor voetgangers. Het slotargument, dat naar de mening van adressanten moest beslissen, was, dat zij voor hun aandeel wettige eigenaars waren van de kerk en pastorie te Diever van welke eigendom zij door de afscheiding verstoken zouden worden, terwijl hun aandeel in de lasten voor rekening van de Dieverse leden zou komen.

De zaak schijnt daarna geruime tijd hangende te zijn gebleven, waarschijnlijk een gevolg van de algemene toestand van het land, welke in het volgende jaar tot de val van het Franse Keizerrijk en de herstelling van onze onafhankelijkheid leidde. Wel opmerkelijk is het, dat juist tussen januari 1812 en juli 1813 geen enkel kind uit Eemster of Leggelo te Diever is gedoopt, later wel weer.

Uit een in mijn bezit gekomen ontwerpadres van ingezeten uit Eemster en Leggelo blijkt, dat men nu de tijd gekomen achtte om opnieuw, ditmaal bij de Staten van de Landschap Drenthe, aan te dringen op een hereniging met Diever, waartoe de op handen zijnde reorganisatie van het inwendig bestuur een ongezochte gelegenheid aanbood. Dit verzoek betrof zowel de burgerlijke als de kerkelijke indeling, zodat wij, behalve de reeds vroeger gebezigde argumenten, daarin ook de bezwaren tegen de politieke afscheiding aantreffen.

Vooropstellende, dat van de oudste tijden er de Oude stroom de natuurlijke grens was geweest tussen de kerspelen Diever en Dwingelo, betoogde men, dat door de afscheiding de evenredigheid tussen bouwland, heide en zandgrond met hooi- en weilanden in eenmaal verbroken werd, daar bijna al het groenland van de gemeente onder de afgescheiden buurtschappen gelegen was. Dientengevolge zou de gemeente niet bestand zijn tegen de aanmerkelijke quota’s en aanslagen, inzonderheid van de grondbelasting, welke over de zo weinig opleverende overgebleven gronden moest worden verdeeld. Talloze onenigheden zouden hieruit voortvloeien, daar de grondeigendommen wederzijds zodanig door elkander waren gelegen, dat dit alleen reeds de afscheiding als geheel absurd en als zonder kennis van zaken tot stand gebracht moest doen voorkomen. Ook had door de afscheiding het traktement van de schoolmeester te Diever een aanmerkelijke vermindering ondergaan, terwijl deze functionaris toch mede door adressanten was beroepen, welke verbintenis zij voor hun aandeel thans verhinderd waren na te komen (voetnoot 11). Ten slotte gaven zij hun vast voornemen te kennen, niettegenstaande alle politie betrekkingen, bij voortduring van het kerkgebouw te Diever gebruik te zullen maken en tot het onderhoud van kerk en eredienst aldaar te blijven bijdragen, wat toch wel niemand hun zou kunnen beletten. Ook hun liefdegaven ten bate van de diaconie zouden zij te Diever blijven besteden.

Deze poging heeft evenmin het gewenst gevolg gehad. In het burgerlijke bleven Eemster en Leggelo met Dwingelo verenigd, terwijl Diever en Vledder afzonderlijke gemeenten werden.

Op 15 juli 1817 heeft de commissaris-generaal, provisioneel belast met de zaken van de Nederlands Hervormde kerk enzovoort, Eemster en Leggelo kerkelijk van Diever afgescheiden en met Dwingelo verenigd. Bij Koninklijk Besluit van 12 september 1823, no. 103, werd die afscheiding definitief tot stand gebracht.

De bedreiging, dat de ingezetenen van de buurtschappen niettegenstaande de burgerlijke afscheiding toch te Diever de bevrediging van hun godsdienstige behoeften zouden blijven zoeken, is niet lang volgehouden. Werden in de eerste jaren na 1823 hun kinderen nog op de oude voet te Diever gedoopt, spoedig verminderde dit, om in 1830 geheel op te houden. Reeds sedert 1814 waren uit Leggelo, sedert 1816 uit Eemster geen nieuwe lidmaten meer te Diever aangenomen. Enkele families daarentegen bleven nog een 30-tal jaren te Diever naar de kerk gaan.

Nog tweemaal moest de kerk te Diever een deel van haar gebied afstaan.
De eerste maal was dit een gevolg van de kolonisatie der buurtschappen Wateren door de Maatschappij van Weldadigheid, die daar een opvoedingsgesticht vestigde. Bij beschikking van de Minister voor de zaken van de Hervormde eredienst enzovoort van 17 april 1834, no. 3, werden de godsdienstige belangen der Protestantse kwekelingen van het opvoedingsgesticht te Wateren en van de Protestantse bewoners van de te Groot-Wateren gelegen woningen aanbevolen aan de predikant te Vledder. Nadat in 1860, dus een jaar nadat de bedelaarsgestichten te Ommerschans en Veenhuizen door het Rijk van de Maatschappij van Weldadigheid waren overgenomen, alle bezittingen van de Maatschappij te Wateren, de kweekschool daaronder begrepen, in openbare veiling waren verkocht en in handen aan bijzondere personen overgegaan, werd bij besluit van dezelfde Minister van 7 maart 1862, no. 8, op een adres van het Classicaal bestuur van Meppel vorenbedoelde beschikking van 1834 ingetrokken, zodat sedert dat jaar geheel Wateren weer kerkelijk onder Diever behoort.
De laatste afscheiding betrof de voormalige Heerlijkheid Hoogersmilde, in 1633 reeds in het burgerlijke van Diever gescheiden. Met het oog op de verre afstand ligt het voor de hand, dat het voor de bewoners op de duur een groot ongerief was, hun godsdienstplichten te Diever blijven te vervullen. Een deel van hen bezocht dan ook reeds sedert jaren de op 17 februari 1788 ingewijde nieuwe kerk te Kloosterveen. Op verzoek van de Hervormde ingezetenen van Hoogersmilde werd hun bij Koninklijk Besluit van 23 maart 1844, no. 70, toegezegd, dat zij van Diever zouden worden afgescheiden en een afzonderlijke kerkelijke gemeente uitmaken, indien zonder bezwaar van ’s lands kas aldaar een geschikt kerkgebouw met predikantswoning werd gebouwd. De kerk te Diever zou alle kerkelijke bezittingen behouden, de ingezetenen van Hoogersmilde zouden daarentegen worden vrijgesteld van de kerkelijke omslag te Diever, in te gaan op 1 januari na het jaar waarin de nieuwe kerk zou zijn ingewijd. Deze inwijding had plaats op 26 december 1844, zodat op 1 januari 1845 ook deze afscheiding haar beslag kreeg.

Volledigheidshalve werd nog vermeld, dat te Wateren, waar voor de afscheiding van de Maatschappij van Weldadigheid door de Rooms Katholieke bewoners gebruik werd gemaakt van de Rooms Katholieke kerk te Frederiksoord. (rectoraat onder de parochie Steenwijkerwold), zich vooral sedert het jaar 1880 meer Rooms Katholieke gezinnen vestigden, zodat zich langzamerhand de behoefte aan een eigen kerk deed gevoelen. In 1883, toen het getal van de gezinnen 9 bedroeg met 50 gezinsleden, richtte de Vikaris Kapitulair van het Aartsbisdom Utrecht tot de Minister van Financiën het verzoek om ten behoeve van de pastoor een te Wateren op te richten parochie een rijksjaarwedde, benevens een subsidie voor de bouw van een kerk, toe te kennen. Niettegenstaande dit verzoek, met het oog op de weinig talrijke nederzetting, werd afgewezen, werd bij beschikking van de Aartsbisschop van Utrecht van 3 september 1884 met ingang van 18 september daaropvolgende te Wateren een kerkelijke parochie opgericht onder de bescherming van de H. Andreas.

Voetnoten:
1)
Van de vroegste tijden af, dat deze naam in oude stukken voorkomt, werd de bevolking van dit gehucht steeds aangeduid als wonende “op het Moer”.
2)
Deze oorkonden zijn te vinden in het Oorkondenboek van Groningen en Drenthe onder de nrs. 39, 48, 199, 19, 726, 44 en 49.
3)
Deze jaartallen zijn geput uit de oude kerkelijke doopboeken, aanwezig op het gemeentearchief te Diever, beginnende op het jaar 1676.
4)
Magnin. Overzicht der Kerkelijke Geschiedenis van Drenthe, bladzijde 141.
5)
De Hervormde Predikanten van Drenthe.
6)
In het gemeentearchief van Diever.
7)
In de nabijheid van de Geeuwenbrug.
8)
Zie de Nieuwe Drentse Volksalmanak van 1902, bladzijde 197.
9)
Kopie in het “Protocol aangaande de administratie der armen wegens de Hooger Smilde”, in het gemeentearchief te Smilde.
10)
Een vierde gedeelte, namelijk een oortje (2 duiten of 4 penningen) van elke stuiver, welke van elke gulden op de pachtsommen der Generale Middelen ten laste van de pachters werd geheven.
11)
Dat Eemster en Leggeloo inderdaad het welvarendste deel van het kerspil Diever hebben uitgemaakt, mag blijken uit de volgende lijst van zuivere bezittingen (daaronder begrepen de gekapitaliseerde waarde van revenuen van ambten, bedieningen en beneficiën) van de ingezeten, welke tot een bedrag van minstens 100 gulden gegoed waren. Deze lijst strekte ten behoeve der heffing van den 100sten penning, ingevolge resolutie van de representanten van het Drentse volk van 11 oktober 1796.
Diever                 83 huizen     201515,– gulden
Oldendiever        19 huizen       38525,– gulden
Kalteren                3 huizen           400,– gulden
Wateren                6 huizen         5400,– gulden
Wittelte               12 huizen       32050,– gulden
’t Moer                  4 huizen         1450,– gulden
Wapse                36 huizen       61990,– gulden
Leggeloo            22 huizen       79550,– gulden
Eemster              25 huizen       57635,– gulden

Posted in Deever, Kaarke an de brink, Kalter’n, Kerspel Diever, Oll'ndeever, ut Moer, Wapse, Wittelte, Woater’n | Leave a comment

De ijzeren man met de vreemde toeter

An de Holteweg in Oldendeever staat het huisje van de Oosies. Bij het huisje staat in de tuin met de nee’jmoedse naam Oostkaampie voor het huis een nogal nieuw uitziend, glanzend gepolijst, gelakt en gelikt ijzeren beeldje. Dat beeldje zal nog minder gaan roesten dan roestvrij staal. Het moet daar nog niet zo lang geleden zijn neergezet. Dit beeldje zou bijvoorbeeld de voor de hand liggende naam ‘de ijzeren man met de vreemde toeter’ kunnen worden gegeven. Is het beeldje een kunstwerk, een kunstigwerk of is het een kunstig gemaakt object ?
De redactie van het Deevers Archief heeft de eerste en de tweede foto op woensdag 19 september 2018 gemaakt.
De redactie heeft de derde in juni 2016 gemaakte foto niet zelf gemaakt, maar is te vinden in Google Maps, voor zolang deze foto niet door een nieuwere wordt vervangen. Op de derde foto is het ijzeren kunstigwerk niet aanwezig.

Posted in Kuunst in de gemiente Deever, Midwinterhoorn, Oll'ndeever | Leave a comment

Die lillukke anbouw is gelokkig vut

De redactie van ut Deevers Archief heeft de kleurenfoto van de achtergevel met aanbouw van de voormalige meubelmakerij van Gijs Smeekes in Oll’ndeever gemaakt op donderdag 11 oktober 2017; zie afbeelding 1.
De redactie hoopte op die dag dat de nieuwe eigenaar met de Amsterdamse tongval in de gaten zou krijgen dat de oerlelijke aanbouw aan de achtergevel van zijn pand niet bij de voormalige boerderij mit twee siedbaanders van de familie Klok-Hessels hoort en hoopte op die dag ten zeerste dat de nieuwe eigenaar met de Amsterdamse tongval deze oerlelijke aanbouw snel zou afbreken en de achtergevel in zijn echt oorspronkelijke staat zou herstellen. Met inbegrip van het herstel van de niet zichtbare stalraampjes van ut Deeverse model, en dan daarbij niet als voorbeeld het rechter stalraampje in de achtergevel nemen, maar het stalraampje direct naast de oerlelijke aanbouw. In het archief van de gemiente Deever is vast en zeker nog wel de bouwtekening van deze voormalige boerderij terug te vinden.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de kleurenfoto van de achtergevel zonder aanbouw van de voormalige meubelmakerij van Gijs Smeekes in Oll’ndeever, nu woonboerderij, gemaakt op maandag 8 juni 2020; zie afbeelding 2.
De redactie zag tot zijn grote vreugde dat de aanbouw is afgebroken, blijkbaar is destijds bij het maken van de aanbouw de achtergevel niet uitgebroken, want de achtergevel is intact. Met het verdwijnen van deze aanbouw is de kwaliteit van ut Oll’ndeeverse boerderijenlandschap weer wat verbeterd. Wel is destijds één stalraampje dichtgemetseld, maar de metselsteen ter plaatse kan heel eenvoudig worden verwijderd, waarna weer een stalraampje van ut Deeverse model kan worden geplaatst.

Afbeelding 1 – Achtergevel van de voormalige meubelmakerij met aanbouw – Oll’ndiever 11

Afbeelding 2 – Achtergevel van de woonboerderij zonder aanbouw – Oll’ndeever 11

Afbeelding 3 – Meubelmakerij G. Smeekes (afbeelding uit Google Streetview – opnamedatum augustus 2010)

Posted in Boerdereeje, Oll'ndeever | Leave a comment

Un beetie olde foto van de meule in Oll’ndeever

De redactie van ut Deevers Archief is verzot op mooie afbeeldingen van korenmolen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever. Het maakt niet uit of deze molen op een gewone foto, op een ansichtkaart, op een tekening, op een schilderij, op een lucifersdoosje, op een suikerzakje of op een tegeltje is te zien.
De redactie toont de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief hier een afbeelding van een zwart-wit foto uit de tijd dat Arend Uiterwijk Winkel nog de molenaar was van deze korenmaalmachine in Oll’ndeever.
De laatste beroepsmolenaar Arend Uiterwijk Winkel van molen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever is in de zestiger jaren met zijn echtgenote en hun twee kinderen Bert en Anneke verhuisd naar Hoogeveen. Arend Uiterwijk Winkel is geboren op 22 september 1921 in Hoogeveen en is overleden op 31 december 2009 in Meppel.
De foto is in elk geval gemaakt na de eerste grote restauratie van na de Tweede Wereldoorlog.
Let vooral ook op het zichtbare reclamebordje aan de muur van de molen.
Let vooral ook rechts achter de molen op het houten kleedgebouwtje van korfbalvereniging O.D.I.V.A.L. (Ontspanning Door Inspanning Voor Alle Leerlingen).
Let aan de linkerkant van de foto vooral ook op de liendepoal van de wasliende van Lenie Meester, de vrouw van Oar’nd Uterwiek Winkel.
De redactie verneemt van de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief graag aavullingen op zijn tekst bij deze zwart-wit foto.
De redactie zal te gelegener tijd en zeker niet met geschwinde spoed en ook niet in gestrekte draf ongeveer staande op de plek van de fotograaf van deze foto en kleurenfoto maken en toevoegen aan dit bericht.

Posted in Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

Un volle moane in ut naachtblauwe Oll’ndeeverseveld

De redactie van ut Deevers Archief vervangt zo nu en dan voor de broodnodige verandering de kopafbeelding van ut Deevers Archief. Als jij in het bezit bent van een mooie afbeelding uut de gemiente Deever en jij acht een deel van deze foto echt wel geschikt als kopafbeelding van ut Deevers Archief, aarzel dan niet deze afbeelding naar de redactie te sturen. Het formaat van een kopafbeelding is 940 x 198 puntjes (200 dpi). De smalle afbeelding is op 15 oktober 2020 gepubliceerd als kopafbeelding.
Als jij de hier afgebeelde kopafbeelding lelijk vind of niet geschikt acht als kopafbeelding van ut Deevers Archief, aarzel dan niet jouw mening luid en duidelijk aan de redactie kenbaar te maken.
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto gemaakt op 13 november 2008 ’s avonds om 18.09 uur in ut naachtblauwe Oll’ndeeverseveld. Die avond was de maan vol. De volle maan stond in het nachtblauwe zwerk. Het was een mooie avond. Toch wel een mooi nostalgisch momentje om in het voorbijgaan die onvermijdelijke klassieke cliché vollemaanfoto te maken. Maar ja, je kan deze dan toch maar mooi en beter in ut naachtblauwe Oll’ndeeverseveld ver van de verlichte bebouwing van Deever hebben gemaakt. Ech wè.


Posted in Kopplètie, Oll'ndeever | Leave a comment

De veiling van un Saksiese boerdereeje in Oll’ndeever

In de Olde Möppeler (Meppeler Courant) verscheen op 22 april 1970 een advertentie waarin de veiling van een Saksische boerenbehuizing met toegangsweg en bijgelegen erf in Oll’ndeever werd aangekondigd.

Huis en land te Oldendiever
Notaris D. Botje te Dwingeloo is voornemens op maandag 27 april 1970, bij inzet, en op dinsdag 19 mei daar aan volgend bij toeslag, telkens des avonds 8 uur in het café Brinkzicht aan de Brink te Diever ten verzoeke van de heer A. Mulder te Westervelde (Norg) en anderen in het openbaar te verkopen:
1. In 2 percelen en combinatie, een Saksische boerenbehuizing met toegangsweg en bijgelegen erf te Oldendiever, groot ongeveer 20 are en bijgelegen groenland, groot ongeveer 2.38.60 hectare, in pacht geweest bij de gebroeders Van Wester, dadelijk na gunning, vrij van pacht te aanvaarden;
2. Bouwland ‘Disselvoet’ en ‘Kruisakker’ aaneengelegen op de Oldendiever Es, gr. 86 are 20 centiare in pacht bij H. Mulder;
3. Groenland ‘Broekje’, groot 1.22.20 hectare, in pacht bij J. Klok.
De percelen 2 en 3 zijn 1 november 1970 pachtvrij te aanvaarden.
Bezichtiging en aanwijzing: op de veilingsdagen om half twee, samenkomst bij de boerderij.
Betaling: 1 juli 1970.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De gebroeders Hendrik, Roelof Willem en Lucas van Wester (van Wester’s jong’n) huurden de Saksische boerderij met toegangsweg en bijgelegen erf van de familie Mulder. De boerderij ligt in ut laand in Oll’ndeever.
In de advertentie wordt de heer A. Mulder genoemd. A. Mulder is boer en schrijver Arend Mulder, zoon van Jan Mulder.
De gebroeders van Wester werden in elk geval de kopers van perceel 1.
De in de advertentie genoemde H. Mulder is boer Hendrik Mulder, die aan de brink van Deever woonde; hij is een broer van Arend Mulder. De in de advertentie genoemde J. Klok is boer Jan Klok van ut Kastiel in Deever.
De hier getoonde kleurenafbeelding van de boerderij van de gebroeders Van Wester is een afdruk van een mooie diapositief, die U.L.O.-meester Henk van den Bos in het begin van de zeventiger jaren van de vorige eeuw heeft gemaakt.
Let vooral op de versiering van het bovenlicht boven de voordeur van de boerderij. De redactie wil de originele versiering van dit bovenlicht toch nog eens een keer van dichtbij fotograferen, mits deze versiering nog aanwezig is.
De boerderij was in 1970 toch niet helemaal origineel Saksisch meer, want de rechterkant van het voorhuis is later verbouwd, het dak sloot na de verbouwing niet meer aan bij het dak van het achterhuis.

 

Posted in Boerdereeje, Oll'ndeever | Leave a comment

De meule van Ab Jansen hef gien stelling mièr

De redactie van ut Deevers Archief is verzot op mooie afbeeldingen van korenmolen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever. Het maakt niet uit of het oude of jonge afbeeldingen zijn. Het maakt niet uit of deze molen op een gewone foto, op een ansichtkaart, op een tekening, op een schilderij, op een lucifersdoosje, op een suikerzakje of op een tegeltje is te zien. En het maakt ook niet uit of de molen op de afbeelding in vervallen of in pas gerestaureerde staat is te zien.
De redactie toont de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief hier een afbeelding van een zwart-wit foto uit de tijd dat Jan Albert (Ab) Jansen nog de mulder was van de molen in Oll’ndeever, voordat hij, zijn vrouw en twee kinderen in 1954 emigreerden naar Grand Rapids in Michigan in de Verenigde Staten van Amerika. De foto is gemaakt op 22 april 1948. De foto is aanwezig in de collectie van de Vereniging de Hollandse Molen. De redactie heeft de afbeelding niet bewerkt. De korenmaalmachine in Oll’ndeever is een stellingmolen, maar had in 1948 geen stelling meer. De woning van de familie Jansen staat een beetje verborgen achter de molen.

Posted in Alle Deeversen, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

Frièrik Westerling hef ok mulder in Oll’ndeever ewest

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant verscheen op 31 maart 1881 het volgende berichtje over de brand in de molen van Frederikus Westerling in Oll’ndeever.

Diever, 29 maart. Hedennacht ten half twee is de voor twee jaar nieuw gebouwde korenmolen van Frederik Westerling totaal afgebrand. Oorzaak natuurlijk onbekend. De molenaar was sedert enige dagen afwezig. Alles verzekerd.


In het Het Nieuws van den Dag : Kleine Courant verscheen op 4 april 1881 het volgende berichtje over de brand in de molen van Frederikus Westerling in Oll’ndeever. De achternaam van de molenaar Westerling is in het berichtje per abuis als Wesseling vermeld.

In de gemeente Diever (Drente) is Maandagnacht de korenmolen van den Heer Wesseling geheel afgebrand. De oorzaak is nog onbekend.


In de Opregte Steenwijker Courant verscheen op 22 december 1884 de volgende advertentie over de verkoop van ‘den windkoornmolen’ van Frederikus Westerling in Oll’ndeever.

De Notaris Mr. J. Beckeringh van Loenen te Dwingelo, zal op Woensdag 24 december 1884, des namiddags om 3 uren, ten huize van Lense Dijkstra te Diever, ten verzoeke van F. Westerling te Oldendiever, bij palmslag publiek verkoopen den windkoornmolen te Oldendiever, gemeente Diever, met daarbij staand nieuw gebouwd huis, benevens eenige perceelen groenland, bouwland en heideveld, een en ander bij den eigenaar in gebruik.


In de Olde Möppeler (Meppeler Courant) verscheen op woensdag 15 juli 1891 de volgende advertentie over de verkoop van de ‘windkoornmolen’ en het daarbij staande huis van molenaar Frederikus Westerling in Oll’ndeever.

Uit de hand te koop: een goed onderhouden en welbeklante windkoornmolen te Oldendiever, met daarbij staand huis, toebehoorende aan en in gebruik bij F. Westerling.
Te aanvaarden 1 november 1891 of 1 mei 1892.
Te bevragen bij den eigenaar en ten kantore van mr. J. Beckeringh van Loenen, notaris te Dwingelo.


In de Olde Möppeler (Meppeler Courant) verscheen op 9 april 1892 de volgende advertentie over de verkoop van dieren en inboedel van molenaar Frederikus Westerling ten huize van en op verzoek van Frederikus Westerling in Oll’ndeever.

Mr. J. Beckeringh van Loenen, notaris te Dwingelo, zal op woensdag 13 april eerstkomende, des voormiddags 10 uur, ten huize en ten verzoeke van Frederikus Westerling te Oldendiever, publiek verkoopen:
een best 12-jarig ruinpaard (mak in alle tuigen), melkkoe, 7 varkens (waarvan 2 drachtig), 2 beste wagensopzet, chais, groote sneeuwslede, koornwinde met sjouw, karn, kookpot van 100 hectoliter, trog en verder boeren-, deel- en melkgereedschappen, eet- en pootaardappelen, stroo, mest, zoden, gezaagd eikenhout, voorts huismeubelen als: ouderwets eikenhouten kabinet, kleerkast, groote kookkachel met ketels, klok, spiegels, tafels, stoelen, glas- en aardewerk en verder huisraad, naaimachine, groote harmonica, enzovoort.


In de Opregte Steenwijker Courant verscheen op 15 januari 1894 de volgende advertentie over de verkoop van een welbeklanten windkorenmolen in Oll’ndeever.

Mr. J. Beckeringh van Loenen, Notaris te Dwingelo, zal op Dinsdag 23 Januari 1894, des voormiddags 11 uur, in het Logement van R. Seinen te Diever, voor de Erven Jan Hessels Rz., publiek bij palmslag verkoopen: een welbeklanten windkorenmolen te Oldendiever, met daarbij staande molenaarswoning en bijgelegen perceel bouwland. Zeer laag ingezet, als: de molen op f. 1450.-, de woning op f. 206.- en het bouwland op f. 101.-.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief

Het moet molenaar Frederikus Westerling in 1884 niet zijn gelukt zijn ‘windkoormolen’  uit de hand te verkopen, want op 15 juli 1891 verscheen in de Olde Möppeler (Meppeler Courant) een nieuwe advertentie over de voorgenomen verkoop van de ‘windkoornmolen’ van Oll’ndeever. Blijkbaar lukte het hem in juli 1891 wel de ‘windkoornmolen’ uit de hand te verkopen, met aanvaarding op 1 mei 1892, want op 9 april 1892 verscheen in de Olde Möppeler (Meppeler Courant) een advertentie, waarin Frederikus Westerling de voorgenomen verkoop van levende have en nogal wat inboedel aankondigt. Frederikus Westerling en zijn gezin verhuisden op 3 juni 1892 van Oll’ndeever naar Odoorn.

Molenaar Jakob Friedrichs Westerling is geboren op 14 juli 1805 in Nieuwe Pekela. Hij is op 14 augustus 1884 op 79-jarige leeftijd overleden in Oll’ndeever. Aleid Geerds Penning is geboren op 11 november 1811 in Bunde in Duitsland. Zij is op 2 augustus 1882 op 70-jarige leeftijd in Oll’ndeever overleden. Zij zijn begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Molenaar
Jacob Friedrichs Westerling en Aleid Geerds Penning zijn de ouders van molenaar Frederikus Westerling.

Molenaar Frederikus Westerling is geboren op 16 februari 1840 in Bunde in Duitsland. Hij is overleden op 11 mei 1912 in Duitsland. Zijn laatste woonplaats was ’t Haantje bij Sleen. Hij was toen in dat dorp de molenaar van molen ‘Alberdina’. Hij trouwde op 3 augustus 1867 in Borger met Geesien Middeljans. Zij is geboren op 24 december 1840 in Borger. Zij is overleden op 19 maart 1924 in ’t Haantje bij Sleen.
Aleida Westerling is geboren op 16 november 1868 in Anloo. Zij is een dochter van molenaar Frederikus Westerling en Geessien Middeljans. Zij trouwde op 8 februari 1918 met boschopzichter Jan Meijer. Zij is overleden op 7 december 1958 in Sleen.
Jacob Westerling is geboren op 31 januari 1871 in Buinen. Hij is een zoon van molenaar Frederikus Westerling en Geessien Middeljans. Hij is overleden op 25 februari 1872 in Buinen.
Jacob Westerling is geboren op 16 november 1872 in Elp. Hij is een zoon van molenaar Frederikus Westerling en Geessien Middeljans. Hij is overleden op 21 februari 1940 in Sleen.
Grietje Westerling is geboren op 18 maart 1875 in Balinge. Zij is een dochter van molenaar Frederikus Westerling en Geessien Middeljans.
Grietje Westerling is geboren op 13 december 1876 in Balinge. Zij is een dochter van molenaar Frederikus Westerling en Geessien Middeljans. Zij is overleden op 12 januari 1839 in Sleen.

Blijkbaar verkocht molenaar Frederikus Westerling zijn welbeklanten windkorenmolen aan Jan Hessels Rz., want begin 1894 stond deze molen weer te koop.

Posted in Meule, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever | Leave a comment

’t Pattie hen van Wester sien koele

In de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw leerden de kinderen die in de buurt van de boerderij van de familie van Wester (van Wester’s jong’n) in Oll’ndeever woonden in de winter ook schaatsen op van Wester sien koele (de koele van van Wester). Dat was een niet zo kleine braandkoele aan de op bijgaande kleurenfoto zichtbare kant van de boerderij. Deze koele is jaren gedempt geweest, maar is zijn ‘oude luister’ hersteld.
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze foto gemaakt op 4 april 2013.
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie helpen aan een goede scan van foto’s uit die wintertijd ?

Posted in Boerdereeje, Oll'ndeever, Pothokke | Leave a comment

Ansichtkoate van de meule in Oll’ndeever

Op deze zwart-wit ansichtkaart uit 1963 is te zien dat het pand bij molen ‘de Vlijt’ in Oll’ndeever van oorsprong un boerdereegie mit siedbaander moet zijn geweest. De siedbaander van het pand van molenaar Arend Uiterwijk Winkel is al dichtgemetseld. De redactie van ut Deevers Archief weet niet wanneer dat is gebeurd; op een zwart-ansichtkaart uit 1954 was de siedbaander nog wel aanwezig.
Het pand stond redelijk dicht an de Brinkstroate (heet de weg ter plaatse van het pand nog Brinkstroate of heet de weg daar Oll’ndeever ?). Later is het pand afgebroken en is op een andere plaats een nieuwe woning gebouwd. De afgebroken boerderij heeft als voorbeeld gediend voor de nieuwe woning. Die kwam verder van de Brinkstroate en wat verder van de straat met de naam Dingspil te liggen. Is (een deel van) het bouwmateriaal dat is vrijgekomen bij het slopen van het oude pand weer gebruikt bij de bouw van het nieuwe pand ?
De redactie van ut Deevers Archief heeft de kleurenfoto op 13 november 2014 gemaakt.
De laatste beroepsmolenaar Arend Uiterwijk Winkel van molen ‘de Vlijt’ is in de zestiger jaren met zijn echtgenote en hun twee kinderen Bert en Anneke verhuisd naar Hoogeveen. Arend Uiterwijk Winkel is geboren op 22 september 1921 in Hoogeveen en is overleden op 31 december 2009 in Meppel. Zie het hier afgebeelde overlijdensbericht.

Posted in Alle Deeversen, Ansichtkoate, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Overlijdensbericht, Verdwenen object | Leave a comment

Wie heeft een foto van een marcherende Excelsior

Van Hendrik (Henk of Henkie) Nijboer uit Beilen ontving de redactie van ut Deevers Archief het volgende bericht.

Ik ben vanaf 1958 tot en met 1964 lid geweest van muziekvereniging Excelsior en had de kleine trom.
Ik liep samen met Anne Nijzingh altijd voorop bij een mars.
Bijvoorbeeld als de bejaarden na een busreis Diever weer binnen kwamen, dan werden ze altijd opgehaald met de muziek vanaf de fabriek.
Nu is mijn vraag wie o wie heeft er een foto van Excelsior waarbij Anne Nijzingh en ik voorop lopen bij een marcherende Excelsior.

Aantekeningen van de redactie ut Deevers Archief
Henk (Hendrik, Henkie) Nijboer woonde eerst aan de Wiitelterweg in Oldendeever (waar nu een of andere commerciële milieuvervuilende leliekweker uit het Westen is gevestigd) (moest dus in Wittelte op school en niet in Deever) en woonde daarna an de Kloosterstroate (komende vanaf Deever, toen het laatste huis aan de rechterkant van de Kloosterstraat, beter gezegd op ut Bultie) (waar daarvoor de familie Van der Laan woonde, waar o waar is Siegertje gebleven ?).
De redactie van ut Deevers archief is bijzonder geïnteresseerd in het reilen en het zeilen van deze prachtige muziekvereniging Excelsior. Wie o wie heeft foto’s, jaarverslagen of krantenknipsels ?? Stuur een scan naar de redactie van ut Deevers Archief !!
Henk Nijboer doelt op de zo genoemde Zonnedag, die jaarlijks voor de Ouden van Dagen in de gemeenge Diever werd georganiseerd. Over participatie-maatschappij gesproken ………………..

Posted in Cultuur, Deever, Oll'ndeever, Participatie-maatschqappij, Vurening | Leave a comment

Op de Wittelterweg in Oll’ndeever in de haast

De redactie van ut Deevers Archief heeft deze kleurenfoto, staande op de Wittelterweg ter hoogte van de boerderij waar vroeger de familie Pouwels woonde en kijkend in de richting van Deever, gemaakt op 21 november 2014.
De redactie vond een uitsnede van deze kleurenfoto wel geschikt te worden gebruikt als kopafbeelding van de webstee van ut Deevers Archief. Als zodanig is deze uitsnede van 21 november 2014 tot en met 18 januari 2015 gebruikt.
De Nederlandse vertaling van het Deeverse woord ‘haast’ is ‘herfst’. De Nederlandse vertaling van het in ut Deevers geschreven zinnetje ‘Gien hoast op de Wittelerweg in Oll’ndeever in de haast’ is ‘Geen haast op de Wittelterweg in Oldendiever in de herfst’.
De redactie vervangt regelmatig de kopafbeelding van de webstee van ut Deevers Archief.
Als je in het bezit van een mooie afbeelding van een onderwerp uut de gemiente Deever en je acht een uitsnede van deze afbeelding geschikt als kopafbeelding van deze webstee, aarzel dan niet deze afbeelding naar de redactie te sturen.

Posted in Kopplètie, Oll'ndeever, Wittelerweg | Leave a comment

Ut verropp’m van un saandweggie in Oll’ndeever

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante, Meppeler Courant) van 6 september 2010 stond een ingestuurde brief van de zeer geachte heer Wim Dooren over ut verropp’m van een old saandweggie in Oll’ndeeverer.

Een zandweggetje in Westerveld
Inwoners van Oldendiever, gemeente Westerveld, voeren een handtekeningenactie. Ze willen dat Burgemeester en Wethouders een oud zandweggetje van zo’n 200 meter lengte in stand houdt. Dat betekent zo nu en dan wat takken snoeien en de begroeiing van het weggetje verwijderen.
Dit Oostwegje komt voor op oude landkaarten uit 1853 en is alleen daarom al cultuur-historisch en landschappelijk waardevol. Veel van zulke weggetjes zijn gesneuveld tijdens de ruilverkaveling. Wat er in het Westerveldse landschap nog over is aan oud en authentiek moet worden behouden.
De Oldendieverse actievoerders zullen ongetwijfeld succes behalen. Zo maakte Progressief Westerveld zich al eerder eens sterk voor een stukje zandweg nabij de openbare basisschool in Diever. Het Oostwegje in Oldendiever is ontegenzeggelijk van veel groter cultuur-historisch belang.
Nog belangrijker dan dit ene weggetje is een gemeentebestuur dat zulke blunders gewoon niet maakt. Zodat burgers niet om de haverklap handtekeningenacties moeten voeren voor iets waarover elke discussie overbodig is.
Nodig is een gemeentebestuur dat simpelweg oog heeft voor de zaken die Westerveld maken tot wat het is: natuurwaarden, cultuur-historische waarden in bebouwd én onbebouwd gebied, kleinschalige economische bedrijvigheid en toerisme vanwege natuur, landschap en cultuur. Projecten zoals Culturele gemeente 2009, Dorpskern Dwingeloo, Havelterberg 2009, Duurzame Landschapsontwikkeling zijn uiteindelijk veel minder belangrijk dan cultureel, historisch en groen besef in de dagelijkse van gewone lopende zaken. Als dat dagelijkse besef ontbreekt, dan zijn die grootschalige projecten eigenlijk alleen maar bestuurlijke protserigheid: de kleren van de keizer.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De veelal niet Deeverse Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk In Het Raadhuis aan de Gemeentehuislaan in Deever hebben zich voor geen ene cultuur-historische mallemoer wat aangetrokken van de ingestuurde zeer terechte brief van de zeer verontruste zeer geachte heer Wim Dooren.
Want heden ten dage is het deel van het verdwenen saandweggie bee’j ut hüsie van de Oosies an de Holteweg niet meer openbaar toegankelijk. Het publiek wordt via het groene bordje an de stiele van ut hekke gesommeerd vooral weg te wezen en rond te lopen. An de stiele van ut hekke is geen bordje ‘Verboden toegang’ en ook geen bordje ‘Eigen weg’ bevestigd. Ut saandweggie is klaarblijkelijk wel toegevoegd aan het landgoedje met de naam Oostkaampie van de twee uitvinders van het midwintertoeteren in Oll’ndeever, top-Oll’nendeeversen , top-interviewers en mede-redacteurs van het boekje ‘Oldendiever in de twintigste eeuw’. Hebben de twee midwintertoeteraars ut saandweggie gekocht van de Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk ?
Zouden de twee midwintertoeteraars uut Oll’ndeever, top-Oll’nendeeversen, top-interviewers en mede-redacteurs van het boekje ‘Oldendiever in de twintigste eeuw’ en bewoners van het landgoedje met de naam Oostkaampie ook deelgenomen hebben aan de handtekeningenactie voor het behoud van het openbare saandweggie vóór hun landhuisje ? Ut saandweggie was een cultuur-historisch juweeltje van de eerste orde.
De redactie betwijfeld ten zeerste dat ut saandweggie ooit de naam Oostweggie heeft gehad. En Oostkaampie is ook geen oude veldnaam. De redactie heeft het kastanjebruine vermoeden dat de twee midwintertoeteraars de bedenkers van de namen Oostweggie, Oostkaampie en Oosthüsie zijn. Maar was is de cultuur-historisch juiste naam van ut saandweggie ?
Het aan het landgoedje Oostkaampie toegevoegde deel van ut saandweggie is op de eerste foto te zien en is door middel van een hek afgesloten van het openbare deel van ut saanweggie.
Het openbare deel van ut saandweggie is te zien op de tweede foto. De Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk, kantoor houdende in het Raadhuis aan de Gemeentehuislaan in Deever, zijn wellicht voor ut saandweggie bewust vergeten voor het snoeien van overhangende takken en het verwijderen van begroeiing een onbetaald contract te sluiten met de midwintertoeterverening uut Oldendeever.
Op de derde foto is de bijna (bewust ?) verborgen ingang van ut saandweggie vanaf de saandweg met de naam Zuurlanderes te zien.
De redactie heeft de drie hier afgebeelde kleurenfoto’s op woensdag 19 september 2018 gemaakt.

Posted in Aarfgood, Oll'ndeever, Saandweg | Leave a comment

Boerderijtje van Hendrik Nijboer brandt in 1939 af

In het Nieuwblad van Friesland (Hepkema’s courant) verscheen op 1 mei 1939 het navolgende bericht over de brand in het boerderijtje van Hendrik Nijboer an de Wittelterweg in Oldendeever..

Brand te Oldendiever.
Diever, 28 april. Hedenmiddag ongeveer half vijf ontstond brand in het boerderijtje van Hendrik Nijboer te Oldendiever. Het vuur greep zoo snel om zich heen, dat de bewoners zich overhaast in veiligheid moesten stellen.
Het op stal aanwezige vee wist men naar buiten te krijgen, doch overigens werd alles een prooi der vlammen.
De brand is vermoedelijk in of nabij den schoorsteen ontstaan.
Huis en inboedel waren verzekerd.
Even bestond er nog gevaar voor het in brand geraken van de arbeiderswoning van Cornelis Hunneman, doch doordat het flink regende, bleef dit huis gespaard.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Op de plek van het boerderijtje an de Wittelterweg in Oldendeever werd een grotere boerderij gebouwd. In deze boerderij is nu een leliekweker gevestigd. De arbeiderswoning (het was een hut) van Cornelis Hunneman bestaat al lang niet meer.

Reactie van Henk Nijboer, versie van 2015-03-30
Mooi stukkie, daar ben ik hartstikke blij mee.
Volgens mijn familie is de brand ontdekt door Hendrik Mulder uut 
Deever, die op zijn land aan het werk was bee de Liendert. Mijn vader vertelde altijd dat als een wagen met hooi op de deel stond, dan stond het paard op de Wittelterweg. Zo dicht stond het boerderijtje op de weg. Zou van dit boerderijtje nog ergens of bij iemand een foto bewaard zijn gebleven ? Wie het weet, die mag dit natuurlijk melden.

Posted in Atlas van de gemeente Diever, Boerdereeje, Keutereegie, Oll'ndeever | Leave a comment

Un modderige Stienwieker saandweg

De redactie van ut Deevers Archief heeft de eerste kleurenfoto van de modderige saandweg tussen Oll’ndeever en de Westerdrift gemaakt op vrijdag 29 november 2019. Dit is een saandweg, zoals een Deeverse saandweg in het natte najaar moet zijn: onbegaanbaar, modderig, uitgereden, vol met kuilen, vol met water. En dat geldt ook voor het naastliggende fietspad.
Driewerf prachtig: prachtig, prachtig, prachtig. Zo zouden alle saandwegen in de gemiente Deever moeten zijn.
Het gemeentelijke verkeersbord aan de rechterkant van de saandweg, bij de gemeentelijke reclame voor Sjakie-uut-Spier geeft aan dat deze saandweg een doodlopende saandweg is. Echter gelet op de vele sporen kunnen auto’s en door paarden getrokken volgeladen boerenkarren de saandweg gewoon gebruiken. Neet aarg, hoe verropter en verrinneweerder un saandweg geraakt, hoe ogenschijnlijk onbruikbaarder deze is, hoe hoger het gebruiksgenot van deze saandweg zal zijn. ’t Is mor hoe ai’j ’t bekiekt.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de tweede kleurenfoto van de droge saandweg gemaakt op woensdag 19 september 2018 gemaakt.

Posted in Oll'ndeever, Saandweg | Leave a comment

Metam-natrium is bij teelt van lelies weer toegestaan

Grondontsmettingsmiddelen waarin metam-natrium zit, zijn weer toegestaan. Dat schrijft staatssecretaris Sharon Dijksma van Landbouw in een brief aan de Tweede Kamer. Deze ‘ontsmettingsmiddelen’ worden bijvoorbeeld gebruikt bij de teelt van lelies in de gemiente Deever.

Volgens Dijksma zijn de middelen van groot belang voor de landbouwsector. Vooral bij de teelt van lelies en aardbeien, maar ook in de boomteelt zijn ze onmisbaar. Ze bestrijden aaltjes in de grond die schadelijk zijn voor planten.
De landbouw zal wel aan verschillende voorwaarden moeten voldoen. Zo moet er een bufferzone komen van 150 meter tussen het behandelde perceel en woningen of openbare gebouwen. Verder moeten behandelde percelen veertien dagen worden afgedekt en moet het middel op minstens 20 centimeter in de grond worden ingebracht. Als laatste mag het oppervlak niet groter zijn dan één hectare.
Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (CTBG) heeft in opdracht van de staatssecretaris onderzoek gedaan naar de effecten van de middelen met metam natrium op de omgeving. Daar zijn de verschillende beperkingen uitgekomen. Het tijdelijke verbod is met ingang van vandaag opgeheven.
Dijksma gaat met de sector overleggen over alternatieven voor metam-natrium:
“Ondanks de noodzaak van beperkende maatregelen ben ik me bewust van de gevolgen voor individuele ondernemers. Om die reden heb ik samen met de sector al stappen genomen om de alternatieven voor grondontsmetting zo snel en goed mogelijk verder te ontwikkelen”.

Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden schrijft op maandag 25 augustus 2014 in zijn webstee:
Ctgb legt beperkende voorwaarden op aan gebruik metam-natrium
Het Ctgb stelt vanaf 25 augustus beperkende voorwaarden aan het gebruik van middelen op basis van metam-natrium. Met deze nieuwe aanvullende voorwaarden wordt voldaan aan het beschermingsniveau voor omwonenden en in het bijzonder die voor kinderen.
Beoordeling nieuwe gegevens
Naar aanleiding van de schorsing (28 mei 2014) van de toelating van de metam-natrium houdende gewasbeschermingsmiddelen, heeft de toelatinghouder nieuwe wetenschappelijke informatie aangeleverd. Daarnaast heeft de toelatinghouder, vanwege een herregistratie, dezelfde informatie aangeleverd aan de Belgische toelatingsautoriteit. De beoordeling van de gegevens heeft dan ook in nauwe samenspraak met België plaatsgevonden.
Hieruit blijkt dat de betreffende middelen veilig kunnen worden gebruikt met aanvullende, strikte voorwaarden; namelijk:
Een onbehandelde bufferzone van 150 meter tussen behandeld perceel en de kadastrale grens van woningen en overige verblijfsplaatsen waar mensen langere tijd verblijven, zoals winkels, scholen, bedrijven en kantoren én
Afdekking van het perceel direct na behandeling voor minstens 14 dagen met VIF (virtually impermeable film) én
Inbrengen op tenminste 20 cm diepte én
Maximaal te behandelen areaal van 1 hectare, met minimaal 150 meter afstand tussen behandelde velden.

Met deze beperkende voorwaarden zijn geen risico’s te verwachten voor omwonenden of in het bijzonder voor omwonende kinderen. Bij het bepalen van deze grens is rekening gehouden met het feit dat de verspreiding van metam-natrium afhankelijk is diverse factoren, zoals de weerscondities tijdens en na gebruik.

Posted in Landbouw, Oll'ndeever | Leave a comment

Op de hoorn bloas’n in de winter in Oldendeever

In het damesblad Libelle, jaargang 2016, nummer 49, week van 18 tot en met 24 november verscheen het volgende berichtje over het midden in de winter blazen op de hoorn in Oldendeever. Het berichtje is geïllustreerd met een afbeelding van een ansichtkaart uit het jaar 1985.

Groeten uit Diever
In het Drentse buurtschap Oldendiever wordt tussen 30 november en 6 januari traditioneel elke dag op de midwinterhoorn geblazen. Op zaterdag 2 januari 2017 wordt het blaasseizoen afgesloten met meer dan dertig hoornblazers bij de kerk in Diever. Aansluitend wordt een midwinterwandeling georganiseerd voor jong en oud met vuren, glühwein, chocolademelk en een spannend verhaal.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
Het midden in de winter (de winter begint niet op 30 november, maar pas op 21 december) blazen op de hoorn is geen Oldendeeverse traditie. Deze exoot onder de Oldendeeverse ‘tradities’ is gecopieerd uit het zuid-oosten van Drenthe, Salland, Twenthe en de Achterhoek. Maar zal het midden in de winter blazen op de hoorn in het gehuchtje Oldendeever bee’j Deever wel ooit een traditie worden ? Een traditie is immers een gebruik of gewoonte die van de ene generatie op de andere wordt doorgegeven. En daar is in het gehuchtje Oldendeever bee’j Deever op dit ogenblik geen sprake van.
In het zuid-oosten van Drenthe, in Salland, in Twenthe en in de Achterhoek blazen de liefhebbers op de hoorn tussen de eerste zondag van de Advent (27 november 2016) (anbloas’n) en Driekoningen (6 januari 2017) (ofbloas’n).
In het gehuchtje Oldendeever bee’j Deever nemen de importeurs van het midden in de winter op de hoorn bloas’n het blijkens het berichtje in het damesblad Libelle niet zo nauw met deze strikte regel (je volgt de traditie of je volgt de traditie niet).
In het gehuchtje Oldendeever bee’j Deever is het midden in de winter blazen op de hoorn nu al verworden tot een soort van kneuterig volksvermaak, söls mit gloepens hiete wien. Bovendien hebben de Oldendeeverse importeurs een soort van handeltje gemaakt van het midden in de winter op de hoorn bloas’n. De hoeders van de traditie van het hoorn bloas’n in het zuid-oosten van Drenthe zijn bijzonder ongelukkig met de negatieve ontwikkelingen in het Oldendeeverse.
Het Libelle-bericht verwijst naar de al jaren niet meer bijgewerkte webstee www.primitievehoorns.nl.
Een wél het hele jaar door gebruikte oer- en oeroude primitieve hoorn is de clarin, waarop wel het hele jaar door wordt geblazen in het departement Cajamarca in Perú, zonder dat sprake is van traditioneel. Luister en kijk naar de resultaten van het bespelen van dit prachtige instrument in bijgaand voorbeeld.
De afbeelding toont een ansichtkaart van het pulptype ‘Groeten uit Diever (Dr.)’. De afgebeelde ansichtkaart is aanwezig in het Deevers Archief. Deze ansichtkaart is een zo genoemde 14-luiks ansichtkaart (één ansichtkaart volgepropt met 14 fotootjes). De suggestie wordt daarbij gewekt dat alle 14 fotootjes in de gemiente Deever zijn gemaakt. Duidelijk herkenbaar zijn de kleine Peperstroate met het huis van Klaas Kleine en de gemeentelijke toren en het kerkgebouw op de brink van Deever, het hunnebed an de Grönnegerweg, de weg door het Groenendal met het wit geschilderde huis van Jitse Betten, de Heufdstroate met zicht op de boerderij van de familie Hessels, molen ‘de Vlijt’ in het gehuchtje Oldendeever bee’j Deever, de cafés an de Kruusstroate en het beeld in de kaarketuun van Deever. De andere fotootjes zijn hoogstwaarschijnlijk niet in de gemiente Deever gemaakt. Wie weet waar en wanneer die andere fototjes heeft gemaakt, die mag het natuurlijk zeggen.

abracadabra-564abracadabra-563

Posted in Ansichtkoate, Midwinterhoorn, Oll'ndeever, Toeristenindustrie, Traditie | Leave a comment

Molens en mensen moeten meer moveren

In een uitvouwblaadje van de Stichting Ouderenbeleid Deever voor alle 55+’ers is bijgaande tekening van molen ‘de Vlijt’ in Oldendeever afgebeeld. De tekening staat in de uitgave 2009, maar ook in de uitgave 2011 van genoemd uitvouwblaadje en wellicht ook in andere uitgaven.
Even dacht de redactie dat hier sprake was van een ter plekke gemaakte tekening van deze molen door een onbekende tekenaar, dat zou prachtig zijn geweest, maar na enig zoekwerk bleek dat de afbeelding -zoals zo vaak gebruikelijk is met Deeverse tekeningen- is overgetekend van de hier afgebeelde ansichtkaart in kleur, die bij Deeverse neringdoenden alweer een aantal jaren geleden te koop was voor € 0,75.
De overtekenaar heeft er wel een mooie hoge blauwe lucht bij bedacht en heeft ook zeilen op de wieken gekleurd, teneinde de suggestie van een molen in beweging te wekken.
De Stichting Ouderenbeleid Deever bestaat sinds 8 januari 1998 en heeft tot doel het organiseren en uitvoeren van het ouderenbeleid in de gemiente Deever in het algemeen belang van de gehele oudere bevolking van deze gemiente, ongeacht religie of levensbeschouwing. Daar kunnen De Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk Van De Gemeente Diever in de verste verte nog geen puntje aan zuigen. Het ouderenbeleid op het niveau van deelgemeente regelen, dat is waarschijnlijk tegen het zere integratiebeen schoppen van genoemde Hoge Heren.
De genoemde Dorpskrachten-stichting geeft in het uitvouwblaadje aan zich te richten op het bewegen van mensen en het in beweging brengen van mensen. Het is met molens net zo als met mensen, molens moeten bewegen, molens moeten moveren. Molens moeten in beweging worden gebracht, want stilstand is achteruitgang, rust roest. Vooral bij een rijksmonumentje van het type molen ‘de Vlijt’.

abracadabra-538

abracadabra-539

abracadabra-537

Posted in Ansichtkoate, Dorpskracht, Gemiente Deever, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Rieksmonement | Leave a comment

Gezicht op molen ‘de Vlijt’ op de Westeresch

De redactie van het Deevers Archief  kwam bijgaande foto tegen bij het ingrijpend veranderen van de ordening van de foto’s in zijn verzameling. De redactie heeft deze kleurenfoto op 17 oktober 2007 gemaakt.
Gelukkig is de hier zichtbare zandweg met apart fietspad tussen Oldendeever en de Westerdrift nog steeds een zandweg. De redactie benadrukt dat dit tot in lengte van jaren zo moet blijven. Veel onnodig verharde wegen in de gemiente Deever (die helaas onderdeel van de gemeente Westenveld moest worden) kunnen ontrokken worden aan het autoverkeer en kunnen weer in een onverharde zanderige staat worden gebracht.
De boermarken en wellicht ook andere hobby-ondernemingen in de gemiente Deever zullen maar wat graag voor een habbekrats deze zandwegen willen onderhouden. To will or not to will, that’s the quesstion.

abracadabra-542

Posted in Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Saandweg, Westeresch | Leave a comment

Ut holt’n beeld van Gijs Smeekes is vut

In de Olde Möppeler (de Meppeler Courant) van 28 april 1982 verscheen het volgende korte bericht over het naamloze houten beeld van de heer Gijs Smeekes naast zijn makerij van massief eiken meubelen in de voormalige boerderij op de hoek van de Wittelterweg en de Kastanjelaan in Oldendeever. Dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels is de maker van de  foto bij het bericht.

Fraai beeld
Dat sommige mensen in hun vrije tijd tot opmerkelijke prestaties kunnen komen, is in de gemeente Diever weer eens gebleken.
Daar heeft de heer Gijs Smeekes, werkzaam bij Teka in Oldendiever, waar meubelen van eikehout worden gemaakt, van een boomstam een beeld gemaakt, dat erg mooi is. Met veel geduld slaagde hij er in aan de ene kant een houthakker en aan de andere kant een man, die een mand aardappelen draagt, af te beelden. Later maakte hij er ook nog een wijze uil bij. Uit een stuk aan de voorzijde sneed hij een fraaie hondekop.
Smeekes, die met tussenpozen ongeveer een jaar aan deze schepping heeft gewerkt, had geen vastomlijnd plan voor ogen. Hij maakte van de overblijvende mogelijkheden gebruik haar verder uit te breiden.
Het beeld, dat enige keren is gelakt om het tegen weersinvloeden te beschermen, is naast de meubelfabriek geplaatst. Het trekt een grote belangstelling, zowel van inwoners als toeristen, en wordt veel gefotografeerd.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
De redactie heeft de twee kleurenfoto’s van het markante houten kunstwerk op donderdag 11 oktober 2017 gemaakt. De redactie wilde begin april 2018 weer een paar foto’s van het beeld maken, maar moest tot zijn verrassing vaststellen dat het beeld verdwenen was en dat de voormalige boerderij, waarin de makerij van massief eiken meubelen van Gijs Smeekes was gevestigd, een andere eigenaar had gekregen; een stedeling met een Amsterdamse tongval.

Posted in Beeld, Boerdereeje, Kuunst in de gemiente Deever, Neringdoende, Oll'ndeever, Verdwenen object | Leave a comment

Tjeerd Bottema is de ontwerper van de Sluis-haan

Rechts van de ingang van korenmolen de Vlijt in Oldendeever hangt al zeker meer dan vijftig misschien wel zestig of zeventig jaren een geëmailleerd reclamebordje met de bekende hanekop van Pieter Sluis, ooit fabrikant van onder meer veevoeders, mengvoeders, diervoeders, vogelvoeders, pluimveevoeders, kippevoer en zangzaad.
Het bordje is helemaal verweerd en was oorspronkelijk kanariegeel van kleur, dat is nog een beetje te zien bij de letters E, N en G van het woord MENGVOEDERS.
Het email is bij de vier schroeven (of zijn het spijkers ?) op de hoeken verdwenen en de schroeven (of zijn het spijkers ?) zijn helemaal weggeroest.
De tanden van de tijd zullen het bordje verder aanvreten en op een dag zal de zwaartekracht het bordje van de muur trekken, maar daar zal dan waarschijnlijk geen haan naar kraaien.
Zo te zien zal het bordje voor de verzamelaar weinig waarde hebben.
Het bordje moet daar zijn opgehangen in de beste jaren van Pieter Sluis, toen het merk Sluis nog een begrip in heel Nederland was. Heeft mulder Jan Albert (Ab) Jansen het bordje opgehangen, voordat hij naar het land Verenigde Staten van Amerika (U.S.A) verhuisde, misschien wel vóór de Tweede Wereldoorlog of heeft zijn opvolger Arend Uiterwijk Winkel dit na 1953 gedaan ?
De redactie van het Deevers Archief heeft de kleurenfoto van het reclamebordje van dichtbij op 3 oktober 2012 gemaakt.
De redactie van het Deevers Archief heeft de andere kleurenfoto op vrijdag 30 november 2018 gemaakt.
Op de afgebeelde zwart-wit ansichtkaart van korenmolen de Vlijt uit het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw is het Sluis-reclamebordje te onderscheiden.

Op 14 februari 2018 schreef Evert de Jong de volgende reactie, waarvoor de redactie hem bijzonder erkentelijk is:
Vermeld mag worden dat de Sluis-haan voor reclamedoeleinden is ontworpen door tekenaar, schilder, etser en illustrator Tjeerd Bottema. Dat moet ver voor de Tweede Wereldoorlog zijn geweest.
Rond 1905 had Tjeerd Bottema het beroemde affiche voor verzekeringsmaatschappij RVS gemaakt: vrouw met paraplu, man met wandelstok en hondje.
In die periode moet hij hoogstwaarschijnlijk ook het beroemde embleem voor P. Sluis hebben gemaakt.
Ik heb ruim 40 jaar geleden een boek geschreven over het leven van Tjeerd Bottema (ISBN 9062720013), getiteld ‘Mijn leven’. Daarin staat een fraaie Friestalige affiche van P. Sluis Ochtendvoer afgedrukt. De datum waarop deze prent werd gemaakt staat er helaas niet bij.
Bottema zegt in het boek onder meer over zijn studententijd aan de Rijksacademie voor Schilderkunst in Amsterdam: ‘Het ging me daar goed. Ik kreeg veel opdrachten voor illustraties en voor reclamewerk’.
Later maakte hij furore als illustrator van voornamelijk kinderboeken en als etser.
In het voorjaar van 1978 is Tjeerd Bottema in Katwijk overleden.
Ik hoop u hiermee naar genoegen te hebben geïnformeerd.

 

Posted in Ansichtkoate, Deever, Kuunst in de gemiente Deever, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Toevallige waarneming | Leave a comment

N.S.B.’ers na de bevrijding gevangen in café Balsma

In de gemiente Deever hielden de leden van de Binnenlandse Strijdkrachten (B.S.) zich in de eerste dagen na de Tweede Wereldoorlog met name bezig met het opsporen en vastzetten van N.S.B.’ers en pro-Duitse Nederlanders uit de omgeving van Deever.
Ze werden vastgezet in café Brinkzicht an de Brink in Deever, dit café was eigendom van de beruchte N.S.B.’er Klaas Marcus Balsma, die zelf eerst ook in zijn eigen café werd vastgezet, nadat hij in Appelscha was opgepakt.
Voor het luchten van deze mensen was een omheind stuk grond buiten het café beschikbaar.
Na verhoor en na opmaak van een eerste proces verbaal door de leiding van de Binnenlandse Strijdkrachten (B.S.) mochten sommigen naar huis, anderen kwamen terecht in kamp Westerbork.
Het is een goede zaak dat betrokkenen over het gebeurde in de Tweede Wereldoorlog willen getuigen.
In de webstee easy.dans.knaw.nl van Data Archiving and Networked Services zijn getuigen-verhalen van N.S.B.’ers die hebben vastgezeten in kamp Westerbork te vinden. Zo ook interview 16 waarin een in de Tweede Wereldoorlog pro-Duits gezinde vrouw uut Oldendeever vertelt over haar ervaringen in en na de Tweede Wereldoorlog.

Posted in Café Balsma, Café Brinkzicht, Klaas Marcus Balsma, N.A.D.-kamp, N.S.B., Oll'ndeever, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Stön ur een pothokke bee’j Oarend van der Helm ?

Oarend (Arend) van der Helm (hij is geboren op 13 augustus 1880 in Oldendeever, hij is overleden op 22 februari 1949 in Möppel) en Lummegie (Lummigje) Hofman (zij is geboren op 23 augustus 1886 in Dwingel, zij is overleden op 12 mei 1950 in Möppel) trouwden op 20 maart 1909. Arend van der Helm was toen 28 jaar oud. Hij was een zoon van Jan van der Helm en Albertje Winters. Lummigje Hofman was wat jonger. Ze was 22 jaar toen ze trouwde. Zij was een dochter van Arend Hofman en Margje Kerssies. Zij gingen na hun huwelijk eerst wonen op een huurplaatsje an de Wittelterbrogge.
Later bewoonden zij vóór de Tweede Wereldoorlog un eig’n boerdereegie an de Wittelterweg in Oldendeever. Zie de afgebeelde zwart-wit foto van het huisje met bijbehorende rietgedekte schuur.
In 1994 stond alleen nog de schuur, toen bedekt met dakpannen, een beetje overeind. Zie de kleurenfoto.
De redactie van het Deevers Archief weet niet precies wanneer het huisje is afgebroken. Het moet volgens zijn benadering in het begin van de vijftiger jaren van de vorige eeuw zijn geweest. Toen verhuisden de leden van de familie Oostra, de laatste bewoners van het huisje, naar een nieuwe woning aan de Binnenesch in Deever.
De redactie heeft gelukkig op 26 augustus 2004 de bijgaande -vanuit geschiedkundig oogpunt toch wel een beetje belangrijke- vier laatste kleurenfoto’s van de toen al jaren ingevallen schuur tussen de mais gemaakt. De puinhoop is een paar jaar later in alle stilte opgeruimd.
De redactie heeft de vijfde kleurenfoto van de akker zonder de resten van de schuur gemaakt op woensdag 6 november 2019.
In een webstee op het internet zijn op een luchtfoto an de Oldendeeverse kaante van het pièrdespul van Hein Peters nog behoorlijk goed de sporen van het keuterijtje en de schuur en het weggetje naar het keuterijtje in het land te zien.
De redactie vraag zich wel af: Stön ur een pothokke bee’j ut huus van Oarend van der Helm en Lummegie Hofman ? De redactie heeft het vermoeden van niet, maar deze vraag kan vast en zeker stellig worden beantwoord door de Hoge Heren Pothokkologische Deskundigen Van De Heemkundige Vereniging Uut Deever.
De zwart-wit foto en de kleurenfoto uit 1994 zijn voor publicatie in het Deevers Archief ter beschikking gesteld door mevrouw Klazien van der Helm. De redactie is haar voor het beschikbaar stellen van deze twee foto’s bijzonder erkentelijk.

 

Posted in Alle Deeversen, Boerdereeje, Keutereegie, Oll'ndeever, Verdwenen object | Leave a comment

Dorpskrachten snoeien struiken en bosschages

In de Meppeler-Courant van 21 februari 2011 verscheen het volgende zeer opmerkelijke bericht over het snoeien van gemeentelijke struiken en gemeentelijke bosschages langs toeristische fietspaden in de gemeente Deever.

Diever.
Vrijwilligers aan het snoeien
Een groep vrijwilligers in Diever is iedere maandag druk doende om struiken en bosschages langs de fietspaden in de voormalige gemeente gemeente Diever te snoeien. Vorige maandag is de Groningerweg behoorlijk aangepakt en vandaag zijn de fietspaden bij de molen en Steenwijkerweg onder handen genomen. Vooral het fietspad langs de molen -opgenomen in de knooppuntenroute- was aan een grondige opknapbeurt toe.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
Het beheer en onderhoud van het groen langs de lange Grönnigerweg, langs de zo genoemde Molenweg en langs de lange Stienwiekerweg is van belang, want deze wegen worden bereden door veel toeristen. De toeristeneconomie brengt toeristenbelasting in het laatje van de kassier van de voorkant van het gelijk. Die inkomstenbron mag onder geen beding in gevaar komen, zeker niet door slecht onderhouden groen.
Het uurtariefje van een ijverige en gemotiveerde dorpskracht uut de gemiente Deever zou voor de gedachtenvorming kunnen worden gesteld op € 10,-. Dat is een laag tarief en is bepaald geen tarief dat commerciële bedrijven in rekening brengen.

De ijverige, gemotiveerde en mondige dorpskrachten uut de gemiente Deever zullen aan het beheer en onderhoud van het groen langs de lange Grönnigerweg, langs de zo genoemde Molenweg en langs de lange Stienwiekerweg bij benadering ongeveer 1.000 uur hebben besteed, Wellicht gratis of voor een habbekratsje of voor een kopje koffie en plakje cake, een borreltje en een toespraakje en een schouderklopje van de dienstdoende wethouder, echter de dorpskrachten hadden op basis van het genoemde tariefje een rekening van € 10.000,- naar de voorkant van het gelijk kunnen sturen.
Als de voorkant van het gelijk het beheer en onderhoud van het groen langs de lange Grönnigerweg, langs de zo genoemde Molenweg en langs de lange Stienwiekerwegvolgens volgens de wettelijke aanbestedingsregels openbaar, niet-openbaar, meervoudig onderhands of handjeklap aan een in de markt opererend commercieel groenbedrijf had aanbesteden, dan zouden de kosten voorzichtig geschat zeker ongeveer drie keer zo hoog zijn geweest, zeg voor de gedachtenvorming ongeveer € 30,000,-.
Nota bene, diezelfde ijverige, gemotiveerde en mondige dorpskrachten maken veelal ook vaak gebruik van het in verregaande staat van verval verkerende maar voor de Deeverse gemeenschap onmisbare Dingspilhuus.
Het advies aan de ijverige, gemotiveerde en mondige dorpskrachten uut de gemiente Deever is zich zo snel mogelijk te verenigen in een Stichting Dorpskrachten en in verhouding tot de voorkant van het gelijk alleen nog maar te werken op basis van werkelijke contracten en werkelijke onderbetaling.
Dan had de voorkant van het gelijk in dit voorbeeld mooi € 20.000,- publieksgeld bespaard en had een Stichting Dorpskrachten die € 10.000,- opbrengst uit eigen arbeid in bijvoorbeeld een Fonds Behoud Dingspilhuus kunnen stoppen.
Mondige Deeverse dorpskrachten let op de Deeverse zaak ! Arbeid is geld ! Tientallen van dit soort arbeidsintensieve opdrachten kunnen worden ondergebracht bij Deeverse dorpskrachten in een op te richten Stichting Behoud Dingspilhuus.
Dus het mes snijdt dan zelfs aan drie kanten. De ijverige, gemotiveerde en mondige Deeverse dorpskrachten werken voor een zeer laag uurtarief een Dingspilhuus bij elkaar, de voorkant van het gelijk hoeft bijvoorbeeld de WOZ-belasting niet te verhogen (zou zelfs verlaagd kunnen worden) en het aantal ambtenaren van de gemeente Westenveld kan wezenlijk woren ingekrompen (de gemiente Deever ligt toch al in een krimpgebied), want de Stichting Dorpskrachten kan het beheer en onderhoud van heel veel objecten overnemen.
De redactie heeft de kleurenfoto van de zandweg aachter de Meule in Oldendeever over de Westeresch op 2 januari 2017 gemaakt.
De voorkant van het gelijk kon het niet nalaten met publieksgeld toch een stukje van deze kostbare en cultuurhistorisch waardevolle zandweg te vernielen met straatstenen en trottoirbanden en nota bene ook een straatkolk met bijbehorende riolering aan te brengen. Aan het andere einde van deze zandweg heeft de voorkant van het gelijk het zandoppervlak zelfs vernield met een halfverharding om boze en gemakzuchtige autorijdende moeders van de lagere school met de naam Singelier bij het halen en brengen van hun kinderen te behagen. Erg duur, maar niet erg duurzaam. 

Abracadabra-578 Abracadabra-579

 

Posted in Deever, Dorpskracht, Gemeente Westenveld, Oll'ndeever, Saandweg | Leave a comment