Category Archives: Zorgvliet

Wie hef de toor’nhèène van de kaarke op Zorgvliet ?

Posted on 4 juni 2025

De redactie van ut Deevers Archief heeft van de heer Ab Bout toestemming het navolgende bericht op te nemen in ut Deevers Archief. De redactie is de heer Ab Bout bijzonder erkentelijk voor deze toestemming, temeer omdat het verhaal is geïllustreerd met een tekening.

Woar was de toor’nhèène van Zorgvliet ?

Het was ongeveer in 1978. Op een zondag in mei. Vanuit Slagharen was ik met mijn vrouw Ria Brinkmann en onze twee dochtertjes op bezoek bij mijn schoonouders aan de Wilhelminastraat in Steenwijk. Het was een prachtige dag en buiten werd de koffie geschonken, de kinderen speelden in de tuin. Tijdens het koffiedrinken stelde mijn schoonvader Gerard Brinkmann, mij voor een ritje te maken naar Zorgvlied. “Ik ken daar nog een familie Van Opzeeland, die heb ik lange tijd niet gesproken en zou ze graag eens willen bezoeken”, gaf hij als reden.

En zo zaten we even later met z’n tweeën in de auto, waar Gerard mij vertelde dat naast de kerk in Zorgvlied een gebouwtje staat waarin in de vorige eeuw een sigarenmakerij was gevestigd. Zijn vader (Bernardus Brinkmann) is van Zorgvlied op klompen naar Steenwijk gelopen en heeft daar later een sigarenfabriek gevestigd.

Na een half uurtje rijden kwamen we aan in Zorgvlied. Een dorpje met veel groen en huizen rondom de kerk. Een plek waar het altijd Zondag leek te zijn. Wat opviel was dat de toren van de kerk tot aan de spits in de steigers stond. “Daar woont Van Opzeeland”, zei Gerard en wees naar een huis dat tegenover de kerk stond. “We gaan kijken of ze thuis zijn, we lopen achterom, dat is hier zo de gewoonte”. Even later stonden we bij de achterdeur. Gerard stak zijn hoofd naar binnen in de halfgeopende deur en riep: “Volluk!” en nog eens “Volluk!”. Het bleef stil, maar even later verscheen een kleine magere man die ons met wantrouwende blik aankeek.  Het was Van Opzeeland. “Of ken je mij niet meer”, zei Gerard en toen in het plat: “Brinkmann uut Steenwiek”. “Ach ja, nou zie ik het”, Van Opzeeland keek ineens blij verrast. “Kom verder”, zei hij. Even later zaten we in de woonkamer aan de tafel met een Smyrna tafelkleed en daarop voor ieder een kopje koffie.

Er werd gepraat over familiezaken, over de doden en de nog levenden en waar die woonden, enzovoort, enzovoort. Ik begreep er niet veel van en toen er een stilte viel, maakte ik van de gelegenheid gebruik ook iets te zeggen. Ik wees naar het raam met uitzicht op de omsteigerde toren en zei: “Nou, dat is een grote restauratie”. “Praat me d’r niet van”, zei Van Opzeeland en keek zorgelijk naar buiten. “We zijn jaren bezig geweest het geld bij elkaar te krijgen. Acties en collectes, je weet hoe moeizaam dat gaat temeer, omdat ik zelf in de bouwcommissie zit. Het kost een paar lieve centen. Alleen hebben we een lastig probleem dat zit namelijk zo. De leidekkers hebben de haan van de toren gehaald en beneden ergens neergezet, zodat deze opnieuw kan worden verguld. Het vreemde is, we kunnen hem nergens vinden. Hij is verdwenen, weg, foetsie. Iedereen beschuldigd elkaar de haan niet goed te hebben opgeborgen. Het is een vervelende situatie.” Gerard had het verhaal aangehoord, liep naar het raam en zei ineens “Ik weet waar die haan is.” Van Opzeeland keek Gerard verbaasd aan en zei: “Hoe kan jij dat nou weten helemaal vanuit Steenwijk ?” “En toch weet ik waar die haan is”. “Waar dan ?” “In Slagharen !”

Wat was er gebeurd…… Pastoor Noordman uit Slagharen ging in diezelfde tijd met emeritaat en moest de pastorie uitruimen voor de nieuwbenoemde pastoor en hij kreeg een huis in een nieuwbouwwijkje van Slagharen. Het eerste wat hij deed, nu hij vrije tijd had, was met de auto een bezoek brengen aan het dorpje van zijn jeugd: Zorgvlied. Op een dag in april reed de pastoor erheen en zag daar de kerktoren in de steigers staan. Hij liep om de kerk en ontmoette daar de dienstdoende kapelaan.
De pastoor vertelde hem over zijn jeugdtijd in het dorp. “Kijk”, zei de pastoor, “kijk, die heeft mijn vader nog gemaakt”. En hij wees op de torenhaan, die bij wat bouwmateriaal stond. “Hij was siersmid en was heel erg trots dat hij die haan mocht maken”. De kapelaan zag dat de pastoor met grote interesse de haan bekeek en vroeg hem of hij de haan wilde hebben.  “Hij staat hier toch maar als oud vuil”. Dat liet de pastoor zich geen twee keer zeggen en laadde de haan in de auto. Enkele dagen later prijkte de haan met een smeedijzeren bord, waarop de naam “Zorgvlied” stond, op een blinde muur van de nieuwe woning van de pastoor in Slagharen.

Mijn schoonvader Gerard Brinkmann had tijdens een bezoek aan Slagharen toevallig gezien dat de haan aan een muur hing en vooral de tekst “Zorgvlied” kwam hem bekend voor. Hij herinnerde het zich, toen wij die zondagmiddag op bezoek waren bij Van Opzeeland. Wanneer de bouwcommissie uit Zorgvlied de torenhaan in Slagharen heeft teruggehaald, dat weet ik niet precies. De haan heeft ongeveer een jaar of misschien langer dan een jaar aan de muur van het huis van pastoor Noordman gehangen. De haan is weer terug op het oude nest, zodat ook deze zorg vliedt.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Hendrikus Johannes Anthonius Noordman was in de periode 1958-1972, tot zijn emeritaat, pastoor van de Rooms-Katholieke parochie Sint Alphonsus de Liguori in Slagharen. Pastoor Noordman is op 9 februari 1907 geboren in Arnhem. Hij is op 24 april 1979 overleden in Slagharen. Hij werd met ingang van 14 maart 1958 benoemd als pastoor in Slagharen.
Zijn vader was siersmid in Arnhem. Het is de redactie niet duidelijk of pastoor Noordman inderdaad in zijn jeugd op Zorgvliet heeft gewoond.
De sigarenfabriek stond niet naast de rooms-katholieke kerk aan de Dorpsstraat op Zorgvliet, maar aan de weg naar Elsloo, vlak bij de Drents-Friese grens. Zie de berichten in ut Deevers Archief.
Sigarenfabriek ‘De Adelaar’ is in 1926 als firma opgericht door Bernardus Brinkmann en was gevestigd aan de Wilhelminastraat 39 in Steenwijk. Bernardus Brinkmann is geboren op 16 juni 1879 in Terband in de gemeente Aengwirden (Fryslân) als zoon van Johannus Frederiks Brinkmann (vervener) en Gala van Balen. Hij is overleden op 17 januari 1942 in Steenwijk.

Afbeelding 1
De heer Ab Bout is de maker van deze tekening. De tekening roept wel enige vragen op. De vijf oude woningen naast de kerk zijn in 1981 afgebroken. Ter plekke zijn daarna vier nieuwe woningen gebouwd. Zie de afbeeldingen in ut Deevers Archief. Dus het zal na 1981 zijn geweest, dat de toren van de rooms-katholieke kerk op Zorgvliet in de steigers heeft gestaan ? Of de maker gebruikte een foto, die ná 1981 is gemaakt, als voorbeeld voor het maken van deze tekening en tekende daarbij een steiger om de toren, maar niet tot de spits ?

Posted in Kattelieke Kaarke, Kuunst, Tiekening, Zorgvliet | Leave a comment

Ur laag nog un beetie snee op Zorgvliet

Posted on 17 februari 2025

De heer Hans Salverda, inwoner van Zorgvliet, bodemkundige, historicus, veldonderzoeker van de historie van de buitenruimte van Zorgvlied en Wateren, kunstschilder-Hans-Kuiper-deskundige, boekenschrijver, artikelenschrijver, paardeliefhebber, winterwandeling-organisator, lokale gids, radioprogrammamaker, kenner van het Stellingwerfs, en mogelijk andere deskundigheden, had op 13 februari 2025 de tegenwoordigheid van geest een paar foto’s van de Dorpsstraat op Zorgvliet met aanliggende bebouwing in de smeltende sneeuw te maken.
De redactie van ut Deevers Archief is de heer Hans Salverda bijzonder erkentelijk voor zijn toestemming zijn foto’s in ut Deevers Archief te mogen tonen.
Vanwege de veranderingen in het klimaat en de stijgende temperaturen in de winter zijn de hier getoonde foto’s over enige jaren ongetwijfeld van historische waarde.
De redactie toont bijzonder graag objecten binnen de grenzen van de gemiente Deever in de sneeuw. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief is bereid zijn (oude) winterfoto’s in ut Deevers Archief te tonen ?

Afbeelding 1 – (© Hans Salverda – 13 februari 2025 – Alle rechten voorbehouden)
De Dorpsstroate op Zorgvliet.
Afbeelding 2 – (© Hans Salverda – 13 februari 2025 – Alle rechten voorbehouden)
Ut eup’mlogtmuseumpie op ut Museumplein, ook wel Tied-Zat-plein genoemd.

Afbeelding 3 – (© Hans Salverda – 13 februari 2025 – Alle rechten voorbehouden).
De kattelieke kaarke en de husies noast de kaarke.

Afbeelding 4 – (© Hans Salverda – 13 februari 2025 – Alle rechten voorbehouden).
De kattelieke kaarke en de husies noast de kaarke.

Afbeelding 5 – (© Hans Salverda – 13 februari 2025 – Alle rechten voorbehouden).
De kattelieke kaarke mit de dorpsvlagge van Zorgvliet en Woater’n. De dorpsvlagge is wel toe aan vervanging.

Afbeelding 6 – (© Hans Salverda – 13 februari 2025 – Alle rechten voorbehouden).
Villa Aurora an de Dorpsstraote.

Afbeelding 7 – (© Hans Salverda – 13 februari 2025 – Alle rechten voorbehouden).
Kuunstwaark en de klokke van Tied Zat op ut Museumplein, ook wel Tied-Zat-plein genoemd.
Ut kuunstwaark is een met behulp van een snijbrander opengewerkt gedeelte van een stalen buispaal.
De redactie van ut Deevers Archief heeft nog steeds geen idee wat dit brok roestend staal moet voorstellen.

Posted in Dorpsstroate, Winter, Zorgvliet | Leave a comment

De gebraandskilderde Lodewiek en Johanna

Posted on 28 januari 2025

In de Sint Andreaskerk op Zorgvliet, an de aandere kaante van de Deeverse bos, die in juli 1924 is ingewijd, bevinden zich in de achtergevel drie gebrandschilderde ramen. Zie afbeelding 5.
Onder in het linker raam is een medaillon met het portret van Lodewijk Guillaume Verwer aangebracht. Zie afbeelding 1.
Onder in het rechter raam is een medaillon met het portret van zijn vrouw Johanna Cornelia Ludovica van Wensen aangebracht. Zie afbeelding 2.
Het is voor de redactie meer dan duidelijk dat de maker van de gebrandschilderde ramen voor het brandschilderen van de twee genoemde medaillons zich in 1924 heeft laten inspireren door de portretfoto’s die fotograaf en kunstschilder Hans Kuiper vóór 1910 van het echtpaar heeft gemaakt. Zie de afbeeldingen 3 en 4.
De redactie verwijst voor meer gegevens naar het bericht Lodewiek en Johanna kiekt oe moar mooi an.
De redactie verwijst voor meer gegevens naar het bericht Op de knee’jn veur Lodewiek en Johanna.
De redactie verwijst voor meer gegevens over Hans Kuiper naar het bericht Aagterkleinseune skref over Hans Kuper.
En het kerkgebouw moet vooral niet worden verward met de parochie, want de Sint Andreasparochie bestond in 1984 al honderd jaar en in september 2024 al honderd en veertig jaar. Zie het bericht De Sint Andreasparochie bestiet honderd joar.

De redactie ontving op 1 oktober 2024 de volgende bijzonder gewaardeerde reactie van de heer pastoor Koos Tolboom.
Wat betreft de drie gebrandschilderde ramen boven het oude hoogaltaar met daarin de medaillons van de heer Lodewijk Guillaume Verwer en zijn vrouw Johanna Cornelia Ludovika Verwer-Van Wensen:
Wat ik er van weet, is dat de ramen een geschenk zijn van nabestaanden van dit echtpaar, beiden waren toen overigens al overleden, hij in 1910 en zij in 1917. Dit geschenk moest natuurlijk de belangrijke rol die de familie Verwer heeft gespeeld bij de totstandkoming van de rooms-katholieke parochie Wateren/Zorgvlied benadrukken.
Volgens mij was het een wens van de familie om de medaillons in de ramen op te nemen. Het komt niet vaak voor dat in gebrandschilderde ramen medaillons zijn te zien. Vaak zijn de gezichten van de schenkers verwerkt in de afbeeldingen. Hier zijn ze als een soort pasfoto opgenomen.
Deze manier heeft nog wel wat wenkbrauwen doen fronsen op het aartsdiocesaan bureau te Utrecht. Er is met de aartsbisschop gecorrespondeerd over de vraag of het zo wel mocht. Het antwoord: de manier van afbeelden van de heer en mevrouw Verwer is onwenselijk, maar kerkrechtelijk is er niets tegen in te brengen. De sfeer van deze correspondentie is wel dat het aartsbisdom deze manier van afbeelden graag had tegengehouden. Gelukkig is dat niet gelukt !
Overigens is de voormalige parochie Zorgvlied/Wateren met ingang van 1 januari 2016 gefuseerd met de voormalige parochies van Drachten, Gorredijk en Oosterwolde. De nieuwe fusieparochie heeft als patroonheilige de Heilige Clara van Assisi.

Afbeelding 1                                                                      Afbeelding 2

Afbeelding 3 – (Collectie Ton van der Meulen)                 Afbeelding 4 – (Collectie Ton van der Meulen)

Afbeelding 5 – (© Kerkfotografie)

Posted in Hans Kuiper, Kattelieke Kaarke, Lodewijk Guillaume Verwer, Zorgvliet | Leave a comment

Ut vurhèèl van Zorgvliet en Woater’n op tien posters

Posted on 21 december 2024

Op 6 juni 2024 zijn op Zorgvliet, an de aandere kaante van de Deeverse bos, op vijf robuust uitgevoerde betonnen sokkels, in de openbare ruimte tegenover Villa Nova, vijf panelen met aan weerskanten een poster met fragmenten uit de rijke geschiedenis van Woater’n en Zorgvliet geplaatst.
En waar zijn de fragmenten uit de rijke geschiedenis van de Olde Willem dan te vinden ? Toch nog maar een paar paneeltjes bijplaatsen ?
Op de tien posters zijn fragmenten uit de rijke geschiedenis van Woater’n en Zorgvliet te zien. Deze vormen tezamen een soort van historisch museumpje in de open lucht. Nu kan de zich vervelende toerist eindelijk in de gemiente Deever weer een museum bezoeken !
Het is wel jammer dat de zeer gewaardeerde bezoeker van het openluchtmuseumpje zelf de chronologsiche volgorde van de posters maar moet zien uit te vinden. Beter ware het geweest de posters te voorzien van bijvoorbeeld een nummer. De redactie van ut Deevers Archief heeft in dit bericht wel een poging gedaan de posters chronologisch te ordenen.   
En de bezoeker kan vóór, tijdens of ná het bekijken en het lezen van de posters met fragmenten uit de rijke geschiedenis van Woater’n en Zorgvliet, plaats nemen op een bankje bij de panelen.
De teksten op de posters zijn bedacht door de heer Paul Gols uit Zorgvliet. Zijn teksten zijn eigenlijk een soort van generale repetitie voor de inleiding van zijn langdurig en zeer grondig in voorbereiding zijnde populair wetenschappelijke geschiedenisboek, wellicht met naam ‘Fragmenten uit de rijke geschiedenis van Zorgvliet, Woater’n en de Olde Willem’. De redactie wenst de heer Paul Gols bijzonder veel succes met de afronding van zijn magnum opus.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de in dit bericht afgebeelde kleurenfoto’s gemaakt op vrijdag 29 november 2024.

Poster 1

Het verhaal van Zorgvlied
Welkom in Zorgvlied.
Een bijzonder dorp met een rijke geschiedenis.
Zorgvlied is een dorp dat nog niet zo lang bestaat.
Meer dan tweehonderd jaar geleden waren hier heidevelden, plassen, veentjes en zandverstuivingen. Het was nat en drassig. De naam Wateren verwijst hiernaar.
Het veranderde met de komst van de Maatschappij van Weldadigheid.


Poster 2

Vrijboeren en arbeiders
Het is 1818. Het gaat niet goed met het Koninkrijk der Nederlanden. Napoleon heeft het land als ‘Koninkrijk der Armen’ achtergelaten. De sociaal bewogen Johannes van den Bosch komt met een ambitieus plan om de armoede te bestrijden door het stichten van landbouwkoloniën. Het begin van een invloedrijke geschiedenis.
In de Proefkolonie Frederiksoord staan 52 boerderijen klaar om de arme stedelingen te ontvangen. Ze kunnen op werk en onderdak rekenen. In ruil voor arbeid op het land. In vijf jaar tijd worden ruim 500 koloniehuisjes in de Vrije Koloniën van Weldadigheid gebouwd. De kinderen gaan verplicht naar school, er is een eigen ziekenfonds en er komen kerken en scholen.

Zorgvlied ontstaat
Op de desolate gronden, waar nu Zorgvlied ligt, liet de Maatschappij van Weldadigheid een schoolgebouw met internaat en een boerderij bouwen. Er werden boomgaarden, groentetuinen, akkers en Verwer bossen aangelegd.
In 1860 verkocht de Maatschappij van Weldadigheid het Landbouwkundig Instituut en alles wat daarbij hoorde.
Een jaar later bouwde de voormalige Oost-Indiëganger De Ruijter de Wildt het herenhuis ‘Zorgvlied’. Het werd een echt dorp toen de gebroeders Verwer, met name Lodewijk Verwer, vanaf 1879 fabrieken, boerenbedrijven, woningen en winkels liet bouwen. De werkgelegenheid die ontstond, trok veel nieuwe bewoners. Zij kwamen vooral uit het nabijgelegen Oost- en Weststellingwerf.


Poster 3

Landbouwend weeshuis
Jongens, tussen de 12 en 20 jaar, werden opgeleid voor de leidinggevende banen in de Koloniën van Weldadigheid. Het ging vooral om opzichters, die toezicht hielden op het boerenwerk dat de kolonisten verrichtten.
De meeste kwekelingen, zoals de leerlingen werden genoemd, waren wezen uit de kolonie Veenhuizen. Het was voor hen een eer op de school te worden geplaatst. De kwekelingen moesten aan kunnen tonen dat ze over de juiste capaciteiten beschikten.
De school werd in 1824 geopend en was in Nederland één van de eerste in haar soort. In de 36 jaar dat de school er was, hebben meer dan 1000 leerlingen hier onderwijs gevolgd. Directeuren van het Landbouwkundig Instituut hadden de regie over het lager onderwijs in alle Vrije Koloniën. Ze waren belangrijke adviseurs voor de Maatschappij van Weldadigheid.

Theorie en praktijk
De kwekelingen hadden een strak programma. Vanaf zes uur in de ochtend kregen ze vijf uur achter elkaar praktijkonderwijs. ’s Middags volgden nog eens vier uur. Het doel was: ‘Leren, door zelf te doen.’ Ervaren kwekelingen leerden leidinggeven door nieuwe jongens te begeleiden. Het boerenwerk was gevarieerd: heide ontginnen, koeien melken, voor dieren zorgen en boter maken. Ook werden er bomen geplant, gesnoeid en akkers bewerkt.
De theorielessen werden gegeven in de twee uur durende rustpauze. De leerlingen kregen les in een groot aantal vakken, zoals plantkunde, scheikunde, wiskunde en werktuigbouwkunde. Niet iedere kwekeling ging werken binnen de Maatschappij van Weldadigheid. Daarbuiten waren ze door hun degelijke opleiding graag geziene werknemers.


 Poster 4

Nieuwe technieken
De boerderijen die al eeuwen in het gehucht Groot-Wateren stonden, werden in de eerste jaren aan kolonisten verpacht. De nieuwe boerderij bij de landbouwschool diende als inkomstenbron. Ook werd er praktijkonderwijs gegeven. Johannes van den Bosch zag dat het beter kon en een andere aanpak nodig was.
In 1831 werden alle boerderijen samengevoegd tot één grote proefboerderij voor de Vrije Koloniën van Weldadigheid. Hier werd geëxperimenteerd met nieuwe methodes om het tekort aan mest en slechte oogstresultaten te verbeteren. Zo werd brem gebruikt als bemesting en er werd meer dierlijke mest ingezet.
Om de kolonisten in de Vrije Koloniën een tweede koe te kunnen geven, kwam er een veefokkerij waar jongvee werd gefokt.

Hoger rendement
Het bestuur van de Maatschappij van Weldadigheid bracht jaarlijks verslag uit. De resultaten van de Vrije Koloniën werden vergeleken met die van de proefboerderij in Groot Wateren. Zo werd het gebruik van verschillende soorten mest in relatie tot de opbrengsten van bijvoorbeeld rogge en aardappelen onderzocht.
Vanaf de oprichting van de Maatschappij van Weldadigheid tot aan het faillissement en de reorganisatie van 1860 bleven tegenvallende oogstresultaten een probleem. Ook de kosten voor aankoop van mest en hooi hielpen daar niet bij. Bovendien waren er vaak meningsverschillen over de juiste aanpak. Het verdienmodel dat Johannes van den Bosch had bedacht, werkte in  de praktijk niet.


Poster 5

Landgoed Zorgvlied
Door geldtekort moest de Maatschappij van Weldadigheid al haar bezittingen in Wateren verkopen. Kopers waren twee bevriende Oud Indiëgangers. J.F. de Ruijter de Wildt kocht het Landbouwkundig Instituut en omgeving. Groot Wateren kwam in het bezit van G.H.R. van Gelder.
Door het harde werken van de kwekelingen was het terrein rond de Landbouwschool veranderd in een aantrekkelijk landschap met bossen, fruitbomen en andere ontginningen. De Ruijter de Wildt gaf het de naam: ‘Landgoed Zorgvlied’. Deze naam is overgenomen van één van de buitenplaatsen aan de Ouder-Amstel waar de vader van De Ruijter de Wildt burgemeester was en een buitenverblijf had.

Castra Vetera
In 1861 liet De Ruijter de Wildt, op zijn nieuw verworden landgoed, ‘Huize Zorgvlied’ bouwen. Het was groots en opvallend en gebouwd in de stijl van de buitenplaatsen aan de Amstel. Door de dorpelingen werd het ook wel ‘Het Kasteel’ genoemd. Het personeel dat in de directie omgeving kwam wonen, gaf Zorgvlied op als woonadres. Het begin van het dorp Zorgvlied.
In de loop van de jaren kwam ‘Huize Zorgvlied’ leeg te staan en werd het verwaarloosd. De laatste bewoner W. Ackermann noemde het herenhuis ‘Castra Vetera’. Het deed hem denken aan de ruïnes en opgravingen van de Romeinse legerplaats bij het Duitse Xanten. In 1938 verkocht Ackermann ‘Castra Vetera’. De nieuwe eigenaar liet het herenhuis een jaar later afbreken. Voor zijn pachter werd vlakbij een nieuwe boerderij gebouwd, die de naam ‘Castra Vetera’ kreeg.


Poster 6

Werkgelegenheid
De dorpen Wateren en Zorgvlied werden in 1879 gekocht door de Friese broers Julius en Lodewijk Verwer. Julius hield het al snel voor gezien, maar Lodewijk Verwer ging in zijn plaats in ‘Huize Zorgvlied’ wonen. Lodewijk had visie en wilde voor de boeren en arbeiders uit deze Drents-Friese uithoek meer werkgelegenheid creëren. Hij stichtte nieuwe bedrijven, zoals een sigarenfabriek en stoomboterfabrieken. Ook bouwde hij zo’n veertig grote en kleine boerderijen. Hij experimenteerde met de verbouw van nieuwe producten, zoals tabak, hop en cichorei. Het plan om een bierbrouwerij te beginnen, mislukte.
Meer bedrijvigheid vroeg om een betere infrastructuur, transport en verkoopkanalen. Verwer kreeg het voor elkaar dat de zandweg van Diever naar Boijl werd verhard. Langs de Friese grens werd een tramlijn aangelegd.

Indrukwekkende villa’s
In Zorgvlied zie je een aantal indrukwekkende villa’s, die elk een rijke historie hadden. ‘Villa Nova’ was oorspronkelijk een logement waar nieuw personeel tijdelijk kon wonen. Links daarvan staat ‘Villa Aurora’, het bankgebouw van de door Lodewijk Verwer gestichte Noordelijke Hypotheekbank. Daarnaast staat een herenhuis, dat werd gebouwd als zomerverblijf voor één van de Amsterdamse connecties van Verwer. De Dieverse burgemeester Van Os, die ook directeur van de Noordelijke Hypotheekbank was, woonde ook in één van deze huizen.
Zorgvlied had uit kunnen groeien tot een dorp met allure, maar omdat niet iedereen de grote stad wilde verlaten, groeide het chique deel van Zorgvlied niet verder. Na het overlijden van Verwer in 1910 stonden verschillende woningen zelfs een tijd leeg.


Poster 7

Tabak- en boterfabriek
Aan de Verwersweg staan vijf geschakelde woningen die destijds, de door Verwer gebouwde sigarenfabriek ‘Cuba’ vormden. In 1890 werkten bij ‘Cuba’ twintig jongens. Kinderarbeid was toen nog een heel gewone zaak.
Aan het einde van de Verwersweg bouwde Lodewijk Verwer in 1886 een roomboterfabriek, die de melk verwerkte van de boerderijen uit de omgeving. Het was één van de eerste boterfabrieken die werkte op een stoommachine. Het voordeel hiervan was dat de melk door de hitte gepasteuriseerd kon worden. Op deze manier bederft het minder snel dan bij verwerking op de boerderij.
Door het afleveren van de melk aan de fabriek had de boer minder invloed op de melkprijs. Dat leverde regelmatig ruzie op. Lokale boeren richtten uiteindelijk een eigen coöperatieve fabriek op.

Winkels en ambachten
Met de groei van Zorgvlied kwamen er ook winkels. Begin 1900 waren er een kruidenier, bakker, manufacturier en een postkantoor. Later kwamen er ook bedrijfjes, zoals een fietsenmaker en een smid. Het was goed toeven in Zorgvlied. Kon men niet in Zorgvlied terecht ? Dan nam men de stoomtram naar Noordwolde of Steenwijk. De halte was bij de melkfabriek aan het einde van de Verwersweg.
Na de Tweede Wereldoorlog, toen mensen meer te besteden hadden, verscheen ook de ‘Winkel van Sinkel’ in het dorp. Hier kon je allerlei spullen kopen, zoals kopjes, vloerbedekking en zelfs elektrische apparaten.


Poster 8

Wonen en werken
Links van Villa Nova waren de meer chique woningen en rechts, richting Diever, stonden ‘gewone’ huizen en winkels. In Wateren, buiten Zorgvlied stonden diverse boerderijtjes. De meeste waren van keuterboeren die een of twee koeien hadden en daarnaast in de buurt als arbeider werkten. Er waren maar enkele grotere boerderijen.
Er waren veel voorzieningen. Dat paste ook bij de tijd, waarin reizen veel tijd kostte en men vooral in de eigen omgeving bleef.
Vrijwel alle boeren en woningen waren eigendom van Lodewijk Verwer. Hij verpachtte zijn bezittingen aan de inwoners en boeren. Na zijn dood kreeg men de kans om het huis, de boerderij en de grond te kopen.

Lager onderwijs
Wateren heeft maar liefst vier scholen voor lager onderwijs gehad. De eerste twee waren voor kolonistenkinderen en stonden daarom bij Groot Wateren. Het eerste gebouwtje was niet meer dan een plaggenhut en werd al snel door een stenen school vervangen.
Doordat de Maatschappij van Weldadigheid in 1860 het gebied verkocht, verdween ook het onderwijs uit Groot-Wateren. De gemeente zorgde ervoor dat dit in 1884 opnieuw werd gefaciliteerd in het gebied. Op de plek naast de huidige schoolgebouw, vlakbij Zorgvlied, werd een nieuwe school gebouwd.
In 1924 werd de stap gemaakt naar een moderner schoolgebouw. Dit is nog altijd te zien bij de Lange Drift. Door gebrek aan voldoende leerlingen stopte de school echter in 1995. De kinderen uit de omgeving moesten vanaf toen naar Boyl of Elsloo om naar school te gaan.


Poster 9

Rooms-katholieke kerk Sint Andreas
De familie Verwer was rooms-katholiek. Enkele maanden nadat Julius Verwer in 1880 in ‘Huize Zoegvlied’ ging wonen, werd een van de kamers als kapel ingericht. Ook kwam een kapelaan in dienst van de familie. De katholieke dorpsbewoners mochten de missen, die hier werden opgedragen, bijwonen. Het aantal katholieken groeide snel. In 1884 werd een parochie opgericht met een kerk in een verbouwd deel van het Landbouwinstituut.
Lodewijk Verwer probeerde meerdere keren een nieuwe kerk te bouwen, maar het lukte hem niet toestemming te krijgen van de kerkelijke overheid. Ruim na zijn overlijden werd in 1824 de huidige kerk in gebruik genomen. In het priesterkoor herinneren de portretjes van Lodewijk en zijn vouw Johanna aan de belangrijke bijdrage van de familie aan de totstandkoming van een katholieke gemeenschap in Zorgvlied en omgeving.

PC-veldkapel Obadja
Rond 1900 kwamen protestantse gelovigen bijeen in het boerencafé van de familie Benthem in Wateren. Deze hervormde gemeenschap telde ongeveer 70 leden, die plannen maakten voor eigen kerkje. In 1904 was er genoeg geld om een eigen kapel te bouwen en in datzelfde jaar kon deze worden geopend. De kapel is een zogeheten veldkapel, in Nederland vind je dit type kerk vaker op het platteland.
In het begin was er niet genoeg geld voor een eigen predikant. De diensten werden daarom eens in de veertien dagen gehouden. Na verloop van tijd werd de evangelist en godsdienstonderwijzer Hendrik Betten aangesteld. Hoewel hij geen dominee was, was men dik tevreden met zijn functioneren. Betten en zijn vrouw woonden in het Amsterdamse Huis aan de Dorpsstraat.


Poster 10

Nationaal Park Drents-Friese Wold
Door de eeuwen heen heeft het landschap van het Drents-Friese Wold zich ontwikkeld. Van een toendra-achtig landschap na de laatste IJstijd en het oerbos daarna, naar een landschap waarin de mens de hand heeft gehad.
Het Nationaal Park Drents-Friese Wold is daardoor een afwisselend bosgebied geworden met veel vennetjes en heidegebieden. De bossen worden door de beheerders momenteel langzaam omgevormd naar bossen met meer ruimte voor de natuur. Er lopen hier runderen, paarden en andere grazers, die meehelpen om de natuur gevarieerder te maken.
Uniek voor het Drents-Friese Wold is het Aekingerzand ofwel De Kale Duinen, zoals de bewoners het gebied noemen. De wind heeft hier vrij spel, waardoor het zand weer kan stuiven en een uniek landschap is ontstaan.

Doldersummerveld
Het Doldersummer veld is één van de grootste heidevelden van Drenthe. Hier vind je unieke flora en fauna. Samen met het naastgelegen Wapserveld is het meer dan 1000 hectare groot. Aan de zuidrand staat een uitkijktoren. Boven op de toren heb je een adembenemend uitzicht.
Droge, vochtige en kletsnatte stukken wisselen zich met elkaar af. Hier en daar liggen ruigtes, veentjes en stuifzand, waar steeds andere planten zich thuis voelen. De schaapskudde en groepjes Schotse hooglanders en Limousin-runderen zijn dagelijks bezig om zoveel mogelijk gras en boompjes uit de heide weg te eten.
Dagelijks gaat de herder met de schaapskudde de heide op. Tussen negen en tien uur vertrekt de kudde uit de schaapskooi en ’s middags tussen vier en vijf uur komen ze weer terug.

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, de Olde Willem, Woater’n, Zorgvliet | Leave a comment

De kastboom’m gaam’m mièr logt dan de gaslaampe

Posted on 8 december 2024

In het voornamelijk op de Stellingwerven gerichte streekblad Aanpakken van 19 december 1960 verscheen het volgende artikel over de geïsoleerd liggende streek Zorgvliet, Woater’n en de Olde Willem. Pas eind 1962 werden Zorgvliet, Wateren en de Olde Willem aangesloten op  het electriciteitsnet en de drinkwaterleiding.

Grote eensgezindheid in Fries georiënteerde Drentse dorpen
Kerstbomen in Wateren geven meer licht dan de gaslamp

Afbeelding 1
De drieënzestigjarige Harmke Sijbring maakt nog steeds gebruik van een petroleumlamp. De enige verbetering die de lamp heeft ondergaan is het aanbrengen van een vergasser geweest. De lamp geeft nu iets meer licht dan vroeger. (Eigen foto van Aanpakken)

In de woonkamer van de boerenhoeve van de dertigjarige Wolter Benthem en zijn even oude vrouw Gezina te Wateren nummer 43, staat een sfeervol opgetuigde kerstboom. Samen met de vier kinderen hebben boer en boerin Benthem enkele dagen geleden de fijnspar versierd. En ’s avonds branden er echte kaarsen in. Wel twintig witte stearinepijpjes branden er in de boom en het is of al deze kaarsen tezamen meer licht geven dan de suizende gaslamp, die alleen maar een lichtkring werpt op de tafel die er recht onder staat. Deze lamp wordt gevoed uit een blauwe stalen fles, die ergens achter een gordijntje in de keuken staat. Bij dat gaslicht moet Wolter Benthem zijn kinderen ook het kerstverhaal voorlezen, moet hij de krant lezen en zijn vakliteratuur bestuderen. En bij dat licht, dat in de hoeken van de kamer al geen licht meer is, spelen nu in deze winterse dagen de kinderen op de vloer in het halfdonker.

De familie Benthem weet niet anders of het is goed zo. Elektrisch licht kennen ze niet en van elektrische hulpmiddelen in de huishouding kan geen gebruik gemaakt worden. De folders voor goede verlichting en met afbeeldingen van wasmachines in allerlei soorten worden in de kachel gemikt, zodra ze worden ontvangen. De boerin strijkt de overhemden en de schorten met ’n strijkbout die door gas verwarmd wordt en de matten in de kamer kan zij niet stofzuigen, maar moet ze met een borstel vegen. Op twee meter van het gaslichtpunt heerst schemer.

De bewoners van Wateren zijn daaraan gewend. Sinds jaar en dag mist men de voordelen van elektriciteit in de boerderijen en de woningen. En pas na de oorlog is het gebruik van gas gekomen. Voor die tijd moesten zowel het woonhuis als de stallen verlicht worden met petroleumlampen. En nog bij de oudere ingezetenen in het dorp vindt men de petroleumlamp terug, niet meer volledig in zijn oude gedaante, maar gemoderniseerd tot vergasser, waardoor hij iets meer licht geeft dan voor die tijd.
Zo is de toestand in Wateren 1960, het jaar waarin de wereld technische en wetenschappelijke hoogtepunten heeft gekend. Het jaar waarin de gehele wereld een onstuimige ontwikkeling heeft beleefd. Alleen in Wateren glijdt men zonder elektrisch licht van de ene dag in de andere.

Afbeelding 2
Waterleiding kent men in Zorgvlied en Wateren niet. Mens en dier lest zijn dorst met water uit een put of uit een bron. ’s Avonds moet men zijn handen wassen onder de pomp.

En daar blijft het nog niet bij. Wateren en Zorgvlied, de beide dorpen die een gemeenschap vormen, kennen ook geen waterleiding. Mens en dier lessen hun dorst met water uit putten en bronnen. Vuile kinderhanden worden daar ’s avonds onder de pomp gewassen. In slechts enkele huizen is het systeem zover gemoderniseerd dat men water via een leiding kan laten stromen. Maar dan moet eerst het grondwater of het regenwater in een veel hoger geplaatste tank worden gepompt. Bij het openen van een kraan loopt het water dan vanzelf van de hogere naar de lagere plaats.

Zorgvlied en Wateren vormen een twee-eenheid. De bewoners van beide dorpen vormen een gemeenschap. Zij maken gebruik van een school, hebben een verenigingsleven en vieren hun feestelijke bijeenkomsten in een café, het enige café in beide dorpen, namelijk dat van de heer Van der Helm in Zorgvlied. De toevallige bezoeker zal in Wateren tevergeefs naar een dergelijke lokaliteit zoeken.

Zorgvlied en Wateren zijn Drentse dorpen die liggen in het meest noordelijke deel van het grondgebied van de gemeente Diever. De bewoners zijn er meer Fries dan Drents georiënteerd. Tevergeefs zal men ook proberen de dorpen van Drentse zijde met een normale dienstbus te benaderen. Dat gaat niet. De dichtstbijzijnde busverbinding wordt op Fries grondgebied onderhouden. Zou men bijvoorbeeld de Drentse hoofdstad willen bezoeken, dan moet men eerst vele kilometers fietsen om Diever te bereiken. Of anders moet men via de Friese lijndienst naar Steenwijk of Oosterwolde en van daar verder.

Is het een wonder, dat de bewoners van deze van normale verbindingen verstoken en daardoor dus bijzonder geïsoleerde dorpen die vlak bij elkaar liggen, één gemeenschap vormen ? Wat zou men moeten beginnen als die saamhorigheid niet bestond ? Het is verheugend deze eensgezindheid, dit samengaan van materieel en geestelijk verschillenden, en men waardeert en stimuleert haar. En men stelt alles in het werk deze gebundelde kracht groter te doen worden.

Het verenigingsleven in Zorgvlied en Wateren is sinds de komst van de nieuwe hoofdonderwijzer, de heer G. de Jager, aanzienlijk geactiveerd en religieus totaal verschillenden zijn enthousiaste leden. En binnen het verenigingsverband wordt. weer rekening gehouden met elkanders levensovertuiging. Er wordt bijvoorbeeld door leden van een sportvereniging deelgenomen aan zaterdag- en zondagcompetities.

Uitvoeringen zullen zoveel mogelijk op zaterdag worden gehouden. En de feestelijke bijeenkomsten worden door iedereen in het dorp bezocht. Door de buitenkerkelijken, de katholieken en de protestanten. Alleen de viering van het kerstfeest vormt hierop een uitzondering. Zoals zo vaak in kleine dorpen hangt de activiteit van de gemeenschap af van enkele stimulerende personen. De onderwijzer De Jager is een van hen. Hij kwam twee jaar geleden uit Naarden naar deze Drentse plattelandsgemeente om hoofd te worden van een tweemansschool. Een openbare lagere school waar ook de katholieke leerlingen les krijgen.

Afbeelding 3
Dominee Faber, de Nederlands hervormde predikant, houdt elke zondag dienst in het houten kerkgebouw, dat vlak buiten de kleine dorpskern van Zorgvlied staat. (Eigen foto Aanpakken)

Slechts eenmaal in de week wordt het verschil in geloofsovertuiging gemerkt. Dat is wanneer dominee Faber en pastoor Doedens naar de school komen om godsdienstonderwijs te geven. En dat alles gaat in de beste harmonie. De onderwijzer trekt zich dan bescheiden terug. De pastoor neemt ‘zijn kinderen’ mee naar een der lokalen en dominee Faber geeft de andere kinderen catechetisch onderwijs. Na afloop drinkt men in de woning van de hoofdonderwijzer gezellig met elkaar een kop koffie en geniet men van een goede sigaar.

Trouwens niet alleen wanneer godsdienstonderwijs gegeven moet worden is de verstandhouding tussen de pastoor en de dominee voortreffelijk. De pastoor bezoekt de predikant in zijn Amsterdams aandoende woning in Zorgvlied en ook andersom worden bezoeken afgelegd. Toen pastoor Doedens enige tijd geleden een bromfietsongeval kreeg en in het ziekenhuis in Leeuwarden moest worden opgenomen, reisde dominee Faber naar Leeuwarden om zijn katholieke collega te bezoeken.
Niet alleen de collegae geestelijken kunnen goed met elkaar overweg, die goede verstandhouding geldt eigenlijk voor de gehele gemeenschap. In een vergadering die belegd was om een sportraad te benoemen in de beide dorpen is pastoor Doedens, hoewel er maar een katholiek naast de pastoor die vergadering bijwoonde, met algemene stemmen benoemd tot lid van die raad. “Dit is wel opmerkelijk.” vertelde pastoor Doedens ons, “Meestal is het zo, dat wanneer er iets aan de hand is, de katholieken het eerst worden buitengesloten.”

De eensgezindheid in Zorgvlied en Wateren heeft zich gemanifesteerd in de Vereniging voor Plaatselijke Belangen en deze vereniging heeft haar vertegenwoordiger in de raad van de gemeente Diever. De 67-jarige heer E. Bergsma behartigt reeds jarenlang de belangen van de beide dorpen in Diever’s raad. En met succes. Onlangs is de goedkeuring afgekomen voor het plan voor aansluiting van negenendertig woningen te Wateren op het elektriciteitsnet. Jarenlang is daarvoor in de raad van Diever gepleit. Het volhouden is thans eindelijk bekroond.

Beide dorpen zullen waarschijnlijk in de loop van 1961 elektrisch licht krijgen en ook de waterleidingmaatschappij zal ongetwijfeld na verloop van tijd overgaan tot aansluiting van de percelen in deze noordelijke punt van de gemeente Diever.

Afbeelding 4
Tekst bij deze foto: De kinderen uit Zorgvlied en Wateren gaan naar een openbare lagere school, waar de heer De Jager de scepter zwaait. Katholieke en niet-katholieke kinderen zitten in één klas. Het weinige verkeer dat door Wateren en Zorgvlied rijdt, wordt evenals in andere plaatsen geattendeerd op de school, die aan de weg staat. (Eigen foto Aanpakken)

Zorgvlied en Wateren mogen dan twee sterk geïsoleerde dorpen zijn die in een onrendabel gebied liggen voor wat betreft waterleiding en elektriciteit, het is niet zo dat de dorpen door de gemeentelijke overheid worden vergeten. Financiële steun bij de oprichting van verenigingen en uitvoeringen van culturele waarde wordt steeds graag verleend. Nog niet zo lang geleden is een van de lokalen van de openbare lagere school op kosten van de gemeente geheel opgeknapt. Dit lokaal neemt nu de plaats in van het dorpshuis. Er worden repetities gehouden en oefenavonden. En een keer in de week is er instuif waarvoor veel belangstelling bestaat. Zo werkt de eigen gemeenschap samen met de gemeentelijke overheid aan de culturele en maatschappelijke verheffing in Zorgvlied en Wateren.

Maar nu in december 1960 viert men voor het grootste deel het kerstfeest bij kerstbomen met echte kaarsen die meer licht geven dan de suizende gaslamp en de kinderen moeten voorlopig hun vuile knuisten ’s avonds nog wassen bij de pomp.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De op Zorgvliet wonende en op de zuivelfabriek in Elsloo werkende Eeltje (Eze) Bergsma (PvdA) was in de periode 1946-1966 lid van de raad van de gemiente Deever, tevens wethouder in de periode 1964-1966)
Kornelis Sijbring is geboren op 4 mei 1893. Hij is overleden op 20 juni 1974. Hij was getrouwd met Harmtien (Harmke)
Venema. Zij is geboren op )27 oktober 1897. Zij is overleden op 4 februari 1990). Zij waren de ouders van Gezina Benthem-Sijbring.
Wolter Benthem en zijn vrouw Gezina Sijbring en hun vier kinderen woonden in de Dorpsstraat naast de Nederlands Hervormde kapel Obadja, an de Woaterse kaante.
De bewoners van de huizen op Zorgvliet, op Woater’n en in de Olde Willem moesten nog tot eind 1962 wachten op de aansluiting op het eleictricteitsnet van Laagspanningsnetten uit Groningen. Zie het navolgende krantebericht.
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief en in die tijd inwoner van Zorgvliet, Woater’n of de Olde Willem kan en wil zijn eigen ervaringen uit de tijd van de handwaterpompen en de gaslampen op papier zetten en in ut Deevers Archief laten opnemen ?

Afbeelding 5
In de Friese Koerier van 13 november 1961 verscheen het voor de bewoners van Zorgvliet, Wateren en de Olde Willem verlossende bericht over de elektrificatie van hun streek.

Zorgvlied en omstreken krijgen elektriciteit
Diever – Nadat reeds meerdere malen de wenselijkheid in de gemeente raad van Diever naar voren was gebracht de buurtschappen Zorgvlied, Wateren en Oude Willem van elektriciteit te voorzien is het thans zover gekomen, dat het college van burgemeester en wethouders een voorstel dienaangaande aan de raad kan doen.
In het buurtschap Zorgvlied bestond reeds op kleine schaal een verlichting, welke door het Provinciaal Energie Bedrijf Friesland verzorgd werd. De uitbreiding van deze verlichting was niet mogelijk, omdat men dan op het gebied kwam van Laagspanningsnetten te Groningen.
Laagspanningsnetten is nu met het Provinciaal Energie Bedrijf  Friesland overeengekomen om de bestaande verlichting over te nemen, waardoor het tevens mogelijk is tot uitbreiding over te gaan en genoemde buurtschappen van elektriciteit te voorzien.
Als de gemeenteraad zich met de gedane voorstellen verenigt, dan zal eind 1962 ook in deze buurtschappen de petroleumlamp vervangen kunnen worden.

Posted in de Olde Willem, Woater’n, Zorgvliet | Leave a comment

Ut berigt van inzet van ut laandgood Castra Vetera

Posted on 7 oktober 2024

In de Opregte Steenwijker Courant van 18 maart 1838, in het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant), in het Nieuwsblad van het Noorden van 19 maart 1938, in de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 19 maart 1938 en in De Tijd (godsdienstig-staatkundig dagblad) van 23 maart 1938 verscheen het volgende bericht van inzet van het Landgoed Castra Vetera op Zorgvlied.

Zorgvlied (Dr.)
Bericht van inzet.
Het Landgoed Castra Vetera, aangesloten aan en nabij den straatweg in het dorp Zorgvlied (Dr.) in de gemeenten Diever en Vledder, bij de Friese grens, bestaande uit groote villa (onder meer 10 grote kamers), afzonderlijke woning, tuin, plusminus 3 hectare groenland, plusminus 7 hectare bouwland en ruim 20 hectare mooie gemengde omrasterde bosschen, doorsneden met wegen en wandelpaden, groot plusminus 34.15.78 hectare, is in 26 percelen ingezet op slechts f. 13692,-.
Toeslag dinsdag 29 maart eerstkomende, des voormiddags 10 uur in de Harmonie te Zorgvlied.
Boekjes en kaart franco per post á 15 cent verkrijgbaar ten kantore van ondergetekende notaris (postrekening 36408) en bij den bewoner F.W. Ackermann, die dagelijks aanwijst. Rondgang 10 en 2 uur.
Het geheel is voor velerlei doeleinden geschikt, gedeeltelijk ook voor het stichten eener boerderij en verdere ontginning.
D.W. Heering, Notaris Dwingeloo (Dr.)

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie zou van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief wel graag willen weten wie het in het bericht genoemde boekje en kaart heeft bewaard.

Posted in Castra Vetera, Verdwenen object, Zorgvliet | Leave a comment

De kattelieke parochie op Zorgvliet besteet 140 jaor

Posted on 3 oktober 2024

In de krant de Nieuwe Ooststellingwerver verscheen op 4 juli 2024 een artikel over het honderdjarige bestaan van de Sint Andreas kerk van de rooms-katholieke geloofsgemeente op Zorgvlied.

Andreas waakt eeuw over Zorgvlied
Rooms-katholieke kerk Heilige Andreas bestaat honderd jaar

ZORGVLIED – De rooms-katholieke kerk Heilige Andreas in Zorgvlied bestaat honderd jaar. Bisschop Mgr. Dr. Ron van den Hout van het bisdom Groningen – Leeuwarden kwam zondag naar het piepkleine Drentse dorpje voor de feestelijke eucharistieviering. “De parochianen zijn zeer betrokken.”

Net als overal is ook in Zorgvlied sprake van vergrijzing, daar draait pastoor Tolboom (58) niet om heen. “Tijdens de zondagse viering zitten er zo’n vijfentwintig à dertig mensen in de kerk. Dopen en trouwen maken we de laatste jaren niet meer mee. Maar de gemeenschap houdt nog steeds stand en is zeer betrokken.”
Hoe het in de toekomst zal gaan, is nog onduidelijk. Tolboom wijst in dit verband op het gebouwenbeleidsplan, waarin het beleid voor de komende jaren wordt uitgestippeld. De Heilige Clara van Assisi parochie, waar Zorgvlied onder valt, kwam acht jaar geleden tot stand na een fusie tussen Zorgvlied, Gorredijk, Drachten en Oosterwolde.

Woord toepassen
De activiteiten van de kleine kerkgemeenschap spitsen zich voornamelijk toe op de zondagse eredienst. Tolboom: “Daar is Jezus Christus aanwezig. We komen immers samen rondom Zijn persoon en boodschap. Dat is de kern van het geloof. Tijdens de vieringen wordt Gods Woord uitgelegd, zodat iedereen het kan toepassen in het dagelijkse leven.”
Naast de zondagse diensten zijn er ook eucharistievieringen op donderdag en de jaarlijkse viering bij de start van het kerkelijk seizoen in de stal bij de boerderij van Tolbooms ouders. Samen met pastoraal werkster Susanna Terwisscha van Scheltinga behartigt pastoor Tolboom het pastoraat van de katholieke geloofsgemeenschap van Zorgvlied.
De parochianen zijn overigens ook actief buiten de vieringen om. Zo worden er in de veertigdagentijd activiteiten opgezet ter bevordering van de vrede en bestrijding van armoede in Afrika en Latijns-Amerika. Verder hebben de leden van de kerk onlangs tijdens twee parochiebrede bijeenkomsten hun mening gegeven in het kader van het synodale proces dat momenteel binnen de wereldwijde rooms-katholieke kerk plaatsvindt. Daarmee wil paus Franciscus meer invloed van onderaf tot stand brengen.
Tolboom is pastoor geweest op verschillende plekken in het Noorden en is inmiddels al weer vier jaar werkzaam in Zorgvlied. Hij weet veel van de geschiedenis van de parochie en heeft er een boekje over geschreven toen hij nog maar 18 jaar was. “Sinds 1880 konden de katholieken in Zorgvlied voor hun zondagse vieringen terecht in de huiskapel van landhuis Zorgvlied, waarvan de gebroeders Verwer eigenaar waren geworden. Daarvoor hadden ze toestemming gekregen van niemand minder dan paus Leo XIII. Hij bemoeide zich met de kerk in Zorgvlied.”|

Heilige Hart
In 1884 werd de eerste parochiekerk gerealiseerd na de verbouwing van een pand van het voormalige Landbouwinstituut van de Maatschappij van Weldadigheid. Dat kerkgebouw werd in 1923 afgebroken om een jaar later plaats te maken voor het huidige. Vóór in de kerk zijn drie gebrandschilderde ramen geplaatst met daarin onder meer afbeeldingen van het Heilig Hart van Jezus en het echtpaar Verwer, verwerkt in medaillons.
Het eeuwfeest van zondag startte met een feestelijke eucharistieviering. Na afloop was er voor de parochianen een borrel en een lunch in pension Villa Nova.
Het was overigens de laatste keer dat Van den Hout als bisschop van Groningen – Leeuwarden in Zorgvlied de Heilige Mis opdroeg. Onlangs is hij namelijk benoemd tot bisschop van Roermond.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In september 1884 is de Sint Andreasparochie opgericht. De parochiekerk was een verbouwd gedeelte van het voormalig Landbouwinstituut van de Maatschappij van Weldadigheid. Het was een onaanzienlijk kerkje, waarin de geloofsgemeenschap bijna veertig jaar heeft gekerkt.
In 1923 werd begonnen met de bouw van de huidige kerk, die gebouwd werd op plek van de eerste kerk. Op 27 september 1923 is de eerste steen gelegd en op 15 juli 1924 is de kerk door deken Vaas uit Wolvega plechtig ingewijd.
De parochie Zorgvlied/Wateren is met ingang van 1 januari 2016 gefuseerd met de parochies van Drachten, Gorredijk en Oosterwolde. De fusieparochie heeft als patroonheilige de Heilige Clara van Assisi.
In september 2024 behoorden de rooms-katholieke gelovigen op Zorgvliet en Woater’n 140 jaar tot een parochie.

Posted in Kattelieke Kaarke, Zorgvliet | Leave a comment

Feest in en bee de Heilige Andreaskaarke

Posted on 2 oktober 2024

De redactie van ut Deevers Archief ontving op vrijdag 4 oktober 2024 van de heer pastoor Koos Tolboom de digitale versie van de uitnodiging voor het bijwonen van de feestelijkheden ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de Heilige Andreaskaarke. De redactie is de heer pastoor Koos Tolboom bijzonder erkentelijk voor deze aimabele geste 

Uitnodiging

Hierbij nodigt de locatieraad van de rooms katholieke Heilige Andreaskerk te Zorgvlied u uit voor het bijwonen van de feestelijkheden rondom het 100-jarig bestaan van ons kerkgebouw op zondag 30 juni 2024.
We beginnen om 11.00 uur met een eucharistieviering onder leiding van Mgr. C.F.M. van den Hout en het pastoresteam K. Tolboom en S. Terwisscha van Scheltinga-Burri.
Daarna gaan we naar Villa Nova voor een gezellig samenzijn en een feestelijke lunch.
Als u deel wilt nemen aan de lunch, dan graag van te voren opgeven via de mail naar: clara.zorgvlied@outlook.com. Voor het bijwonen van de viering in de kerk hoeft u zich niet op te geven.
Graag tot ziens op 30 juni.

Aan de oorsprong van de katholieke gemeenschap van Zorgvlied en omstreken ligt de komst van de familie Verwer in 1880. Zij had het landgoed ‘Zorgvlied’ aangekocht en in het landhuis liet de familie een huiskapel inrichten. Daar konden de katholieken ’s zondags ter kerke gaan.
In september 1884 is de Sint Andreasparochie opgericht. De parochiekerk was een verbouwd gedeelte van het voormalig Landbouwinstituut van de Maatschappij van Weldadigheid. Het was een onaanzienlijk kerkje, waarin de geloofsgemeenschap bijna veertig jaar heeft gekerkt.
In 1923 werd begonnen met de bouw van de huidige kerk, die gebouwd werd op plek van de eerste kerk. Op 27 september 1923 is de eerste steen gelegd en op 15 juli 1924 is de kerk door deken Vaas uit Wolvega plechtig ingewijd. Sindsdien is de katholieke geloofsgemeenschap in deze kerk ontelbare keren samengekomen om God en elkaar te ontmoeten.


 

Posted in Kattelieke Kaarke, Zorgvliet | Leave a comment

Ansichtkoate van pension Villa Nova op Zorgvliet

Posted on 25 september 2024

Van het pension Villa Nova van de familie Jan Krans op Zorgvlied zijn na de Tweede Wereldoorlog in het tijdperk van de zwart-wit foto enige ansichtkaarten uitgegeven, waaronder de hier afgebeelde. In de communistische krant ‘de Waarheid’ verscheen op 26 april 1947 het navolgende bericht.

IWilt u een prettige vacantie bij bos, hei en openluchtzwembad ?
Pension f. 4 per dag per persoon.
J. Krans, Zorgvlied, gemeente Diever, Drente.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Met openluchtzwembad wordt bedoeld het openluchtzwembad Dieverzand an de aandere kaante van de Deeverse bos.
Jan Krans is geboren op 1 januari 1917 en is overleden op 18 april 1994.
Hij ligt begraven op Zorgvlied op de hof van de kapel van Obadja. 

Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Villa Nova, Zorgvliet | Leave a comment

Un ansichtkoate van de firma Klaas Hielkema

Posted on 17 september 2024

De firma K. Hielkema, Dorpsstraat 26, Zorgvlied verkocht de hier afgebeelde kleuren ansichtkaart. Het is een zogenaamde vijfluiks ansichtkaart. Op zo’n ansichtkaart is niet één foto te zien, maar wel vijf. Van Leer’s Fotodrukindustrie in Amsterdam gaf deze kaart in juni 1986 uit. Het pand waarin de firma K. Hielkema was gevestigd, is op de foto links onder op de ansichtkaart te zien. Vanaf links gezien gaat het om het derde pand. Dit pand is ook te zien op afbeelding 3.
Gerrit Hielkema is geboren op 25 april 1928 en is overleden op 22 november 1987. Wemke Wilhelmina (Willy) Maria Bos is geboren op 9 maart 1930 op Zorgvlied en is overleden op 11 december 2019 in Deever. Gerrit Hielkema trouwde in 1949 met Willy Bos. Hun enige zoon Klaas Hielkema is geboren op 22 juni 1949 en is overleden op 14 januari 1987.
De naam firma K. Hielkema op de achterkant van de ansichtkaart uit 1986 doet vermoeden dat zoon Klaas Hielkema de beoogde opvolger was in het ‘bedrijf’ van zijn ouders Gerrit Hielkema en Willy Bos. Het heeft niet zo mogen zijn.

Mevrouw Janneke Hielkema stuurde op 18 september 2024 de volgende zeer gewaardeerde reactie naar ut Deevers Archief.
Mijn broer Klaas Hielkema heeft vanaf 1979 met zijn vrouw Margje het huis aan de Dorpsstraat 26 overgenomen van onze ouders. Margje runde de winkel. Ook verhuurden ze toen de twee zomerhuisjes die op het erf stonden. Mijn vader Gerrit bleef het postkantoor doen, dat ook in het huis zat.
Toen mijn broer overleden was heeft mijn schoonzus nog een tijd de winkel voortgezet. Uiteindelijk is ze naar Dwingeloo verhuist. Ik kan me niet herinneren in welk jaar dat was. Dat zou ik aan mijn zussen kunnen vragen, of in oude agenda’s terug zoeken. Wie er nu in de winkel woont weet ik ook niet. Vorig jaar stond het een tijd te koop.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3
Bericht in het periodiek Da’s Mooi van 25 november 2014

Posted in Dorpsstroate, Neringdoende, Zorgvliet | Leave a comment

Un 110 joar olde foto van ut vuwèèrloosde Kastiel

Posted on 15 september 2024

In het bevolkingsregister van de gemiente Deever zijn op 13 oktober 1919 ingeschreven het echtpaar Friedrich Wilhelm Ackermann en Luise Henriette Frederike Hahne en de kinderen Berendina Berta Louise Wilhelmina Ackermann en Martin Wilhelm Robert Ackermann. Zie afbeelding 3.

Friedrich Wilhelm Ackermann is geboren op 30 mei 1888 in Sloten (thans Amsterdam). Hij is op 9 december 1969 overleden in de stad Groningen.
Luise Henriëtte Frederike Hahne is geboren op 7 maart 1886 in Neuhückeswagen (kreis Lennep). Zij is op 17 december 1936 overleden op Zorgvliet (an de aandere kaante van de Deeverse bos). Zij is nog een tijdje begraven geweest bij het landhuis Castra Vetera ! Zij is daarna begraven op de kaarkhof van Zorgvliet.
Kraamverpleegster Berendina Berta Louise Wilhelmina Ackermann is geboren op 3 mei 1914 in Sloten (thans Amsterdam). Zij is overleden op 19 juni 1947 in de stad Groningen. Zij is bij haar moeder begraven op de kaarkhof van Zorgvliet.
Martin Wilhelm Robert Ackermann is geboren op 7 oktober 1916 in Sloten (thans Amsterdam). Hij is overleden op 21 juni 2000 in Zweeloo. Hij is begraven op de kaarkhof van Zweel. Zie zijn grafsteen. Hij was boswachter. De redactie van ut Deevers Archief  heeft hem in 1998 bezocht en hem geïnterviewd over Castra Vetera, maar is er steeds nog niet toe gekomen dit digitaal opgenomen interview in een bericht uit te werken.

Het gezin Ackermann ging wonen in het verwaarloosde landhuis Zorgvliet, dat vanaf 1912 leeg had gestaan. Aan Friedrich Wilhelm Ackermann en Luise Henriëtte Frederike Hahne valt de grote eer te beurt de naam van het landhuis te hebben veranderd in Castra Vetera ! Maar het landhuis bleef in de volksmond gewoon ut Kastiel genoemd worden. Op 13 oktober 1919 was volgens het bevolkingsregister van de gemiente Deever het adres van het landhuis Wateren 50. Dat was wellicht een vergissing. Het landhuis had volgens het bevolkingsregister van de gemiente Deever tot de afbraak in 1939 het adres Zorgvliet 65.

De grote vragen zijn natuurlijk wanneer de hier afgebeelde zwart-wit foto (zie afbeelding 1) is gemaakt, wie de maker is van deze foto en wie in het bezit is van een exemplaar van deze foto.
Wellicht is de foto gemaakt vóór 13 februari 1919, want het landhuis ziet er verwaarloosd uit. En voor de ramen hangen geen gordijnen. Het zou kunnen dat op de foto arbeiders van Bossch-Exploitatie Gebroeders Buitenhuis & Pleij staan ?
Of is de foto wellicht ná 13 februari 1919 gemaakt ? Was de man die bij het paard staat Friedrich Wilhelm Ackermann ? Was de vrouw midden op de voorgrond Luise Henriëtte Frederike Hahne ? Waren de arbeiders bezig met het opknappen van het landhuis en de tuin en het park bij het landhuis ?

De hier afgebeelde zwart-wit foto is ook te zien op één van de tien panelen van het openluchtmuseumpje in het Tied-Zat-park aan de Dorpsstraat op Zorgvliet, waarop kort maar krachtig de geschiedenis van Zorgvlied/Wateren/Oude Willem is beschreven. Zie afbeelding 4.

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 21 oktober 1924 verscheen een kort bericht (zie afbeelding 2) waarin melding wordt gemaakt van de verkoop van het blijkbaar op 13 oktober 1919 nog aanwezige pijporgel in het landhuis Castra Vetera aan het protestants kerkbestuur in Beilen. Dat pijporgel moet in de rooms katholieke huiskapel van de familie Lodewijk Guillaume Verwer hebben gestaan en bij het vertrek van de familie Verwer daar zijn achtergelaten.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3

Afbeelding 4
De redactie van ut Deevers Archief heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op vrijdag 12 juli 1924.

Posted in Castra Vetera, Landgoed Zorgvliet, Zorgvliet | Leave a comment

Frièrik haar veul leever boer dan tolk ewest

Posted on 2 september 2024

In het Nieuwsblad van het Noorden verscheen op 29 april 1966 een artikel over Friedrich Wilhelm Ackermann, die in 1919 het nog resterende deel van het landgoed van de erven van Lodewijk Guillaume Verwer kocht en in 1938 zijn landgoed Castra Vetera verkocht.

Frederik was veel liever boer dan tol
Als je één koe had, dan kreeg je veertig gulden; twee van die beesten leverden zestig op; had je drie koeien dan kreeg je niks, want dan was je een hele grote boer in de dertiger jaren” glimlacht Frederik Wilhelm Ackermann, een nog krasse baas van 78 die in afgemeten zinnetjes smeuïg over zijn enerverende leven kan vertellen Op 20 mei 1888 werd hij in Lutkemeerpolder bij Halfweg geboren. Van meet af aan wilde Frederik Wilhelm (“m’n voorvaders waren Duits, m’n vrouw trouwens later ook”) boer worden. Maar omdat zijn vader rond de eeuwwisseling zitting had in de commissie voor bevoorrading van de Stelling Amsterdam moest zoonlief talen gaan leren aan een instituut om pa in zijn internationale contacten taalkundig aan te vullen.

“Best loon”
Toch kocht Ackermann voor zijn vrije tijd een boerderijtje, boerde er naast zijn ambt als tolk er wat op, maar verkocht het spul weer wegens de te hoge lasten.
Volgens de scheurkalenders was het toen 1918, het jaar waarin Frederik Wilhelm Ackermann zijn activiteiten naar onze contreien ging verleggen. Hij tikte voor f 17.000 het landgoed van de Ruiter de Wildt in Zorgvliet bij Diever op de kop, bestaande uit een woonhuis met een twintig kamers, zestig hectare land en een koetshuis. Met behulp van acht arbeiders die ieder een rijksdaalder per dag verdienden (“een best loon voor die dagen”) begon hij zestien hectare als bouwland te ontginnen, de rest werd bos, wat het voor de Eerste Wereldoorlog ook geweest was.

“Rennen geblazen”
Door gebrek aan brandstof was het woud echter in 1917 gekapt en trof Ackermann alleen een groot gebied met verlaten stronken aan. Na veel moeite kreeg hij van de diverse instanties gedaan, dat hij die stronken met behulp van ’n springstof, die ook in zeemijnen werd gebruikt, mocht opblazen. “We groeven eerst met een grondboor een gat onder de wortels, plaatsten dan die springstof, en dan was het rennen geblazen. Die stronken spoten wel een honderd meter de lucht in, en de knal kon je tien kilometer verder horen. Per dag rooiden we zo een honderd stronken.”

“Varkensvoer”
De tijden werden voor Frederik Wilhelm Ackermann in de dertiger jaren ook minder. Eieren leverden hem twee cent per stuk op, een liter melk vier cent, en voor een mud aardappelen maakte hij zes en een halve gulden. “Die tijd kwam de tomaat net uit. Ik begon ze flink te verbouwen, maar je moet niet denken, dat die Drenten er een mond op wilden zetten. Als varkensvoer, anders kon ik ze niet kwijt. Het was hun te vreemd !”, verzucht de heer Ackermann, nu ik op zijn gehuurde kamertje aan de Ernst Casimirlaan 56 in Groningen-stad met hem zit na te praten. Zijn gezicht is hoekig verweerd; zijn brilletje is in de loop der tijden in zijn neus weggegroeid.

“Eten hele land op”
“In 1938 verkocht ik dat spul in Zorgvliet; het was niet meer te doen. Ik ging naar Berlijn en zag daar duizenden vliegers en vliegtuigen, die in de grond verdwenen. Ik dacht, dat gaat mis, die eten straks in een week ons hele land op. Ik ben teruggegaan en heb onmiddellijk een schuilkelder in de Drentse bossen gebouwd, met slaapvertrekken en al. Toen ik later, in de oorlog in de stad Groningen woonde, ben ik er een keer naar toe gegaan. Maar toen er dichtbij een Messerschmitt naar beneden kwam, bij de aanval op Havelte, en alles in brand vloog, leek het me in de stad wel veiliger.”
Na de oorlog heeft de heer Ackermann zich beperkt tot het bijhouden van tuintjes, op zijn zeventigste begon hij te schilderen, op zijn vijfenzeventigste sloeg hij aan het fotograferen. Hij is wel tevreden met zijn leven zo op dat kamertje, “waar ze me al jaren uit willen hebben, maar dat lukt ze niet !”

“Handje helpen”
In 1963 kwam hij nog even in het nieuws toen hij de hele buurt sneeuwvrij maakte. Verder kennen weinigen hem. De buren doen wat geheimzinnig over zijn contacten met baronnen en professoren. Hij zelf praat er liever niet over, wel zegt hij dat hij zelf allicht ook van adel is. Wel heeft hij het graag over de landbouw:
“Het is me weer wat met die natte kleiboeren. Ze komen nooit klaar met dat regenweer. Ik las in het Nieuwsblad dat men weer met de hand wil gaan zaaien, maar dat er maar zo weinig mensen zijn die dat kunnen. Nou, ik heb het m’n hele leven gedaan en ik zou best nog eens een handje willen helpen.”

Blikvanger

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft zich een slag in de rondte gezocht naar de naam achter het pseudoniem Blikvanger, maar heeft die naam helaas nog niet kunnen vinden.
Friedrich Wilhelm Ackermann kocht in 1918 het landgoed niet van de Ruiter de Wildt, maar van de erven Lodewijk Guillaume Verwer.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van het lezen van Deeverse artikelen op papier is, kan het hier weergegeven bericht ook ten zeerste lezen op de bladzijden 201, 202 en 203 van het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerk of dat papieren boekwerk bij iemand in kunnen zien.

Posted in Castra Vetera, Zorgvliet | Leave a comment

Greinspoaltie 47 is neet op deselde stee nièr eset

Posted on 19 augustus 2024

In de Olde Möppeler (Móppeler Kraante, Meppeler Courant) van 30 juli 2012 én vervolgens in het Dagblad van het Noorden van 1 augustus 2012 verscheen ongeveer hetzelfde volgende mini-berichtje.

ZORGVLIED – Grenspaal op nieuwe plaats
De gerestaureerde grenspaal is herplaatst op de oude landweer bij de Willingehoek van camping Groot Bartje in Zorgvlied. De grenspaal is onder het puin vandaan gehaald. Henk Schurer doopte op de historische grens tussen Elsloo en Zorgvlied de paal met water uit de Linde. De vinder van de paal, Hans Salverda, werd als voogd van de paal benoemd. Met het vinden van de paal wordt de historische grens tussen Friesland en Drenthe zo langzamerhand weer zichtbaar.

In het Dagblad van het Noorden van 1 augustus 2012 verscheen het nagenoeg zelfde volgende mini-bericht.

ZORGVLIED – Historische grenspaal tussen Drenthe en Friesland
De gerestaureerde paal die de historische grens markeert tussen Friesland en Drenthe, is op de oude landweer bij de Willingehoek in Zorgvlied herplaatst. Op de historische grens tussen Elsloo en Zorgvlied werd de paal gedoopt met water uit de Linde. Vinder Hans Salverda werd als voogd van de paal benoemd. Door de herplaatsing van de paal wordt de historische grens tussen Friesland en Drenthe langzaam weer zichtbaar.

Aantekeningen van de redactie van ut Dievers Archief
De schrijver van de veel op elkaar lijkende mini-berichten gebruikt de term ‘historische grens’, echter om de ligging van deze grens is in het verleden nooit enige strijd geweest, in feite gaat het om een greinspoaltie op de kunstmatige scheidingslijn tussen twee bestuurlijke eenheden, te weten de provincie Fryslân en de provincie Drente.
Greinspoalties worden in elk geval geplaatst op het punt waar de grens een knik maakt, zo ook de greinspoalties tussen de provincies Fryslân en de provincie Drente in de gemiente Deever. Van oudsher moet bij het ene greinspoaltie het volgende greinspoaltie zijn te zien.
Het artikel geeft niet aan om welk grenspoaltie het gaat, maar het is waarschijnlijk dat het hier om greinspoaltie XLVI (greinspoaltie 46) gaat.

De heer Harry ten Veen reageerde op 9 april 2019 als volgt.
Goedemiddag.
Ik kijk weleens op de site vanwege de grenspalen.
Dat is mijn grootste interesse.
Bij de herplaatsing van deze grenspaal was ik aanwezig.
Ik heb ook veel foto’s.
Het nummer van de grenspaal is 47.
Dat is absoluut juist.
Het filmpje dat te vinden is op http://www.gemeentediever.nl/dorpen/zorgvlied/index.html (even naar beneden scrollen) is trouwens van mij.
Groet, Harry ten Veen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief van 9 april 2019
De redactie is de heer Harry ten Veen bijzonder erkentelijk voor zijn reactie.
De redactie heeft in de titel van het bericht het romeinse nummer XLVI (nummer 46) gewijzigd in het romeinse nummer XLVII (nummer 47).
De redactie verwijst ook naar het bericht Paal maakt oude grens zichtbaar in de digitale krant Nieuwe Ooststellingwerver.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De heer Hans Salverda heeft op 19 april 2023 met zijn smartphone de coördinaten van grenspaal 47 opgemeten:
52°55’34.7″ Noorderbreedte en 6°15’11.9″ Oosterlengte.

Posted in Aarfgood, Greinse, Greinspoal, Zorgvliet | Leave a comment

Johannes Franciscus was gien schout-bee-naacht

Posted on 17 augustus 2024

Op 20 september 1983 schreef een achterkleinzoon (!) van Johannes Franciscus De Ruiter de Wildt, de grondlegger van het dorp Zorgvliet een brief aan een kleinzoon (!) van Lodewijk Guillaume Verwer, de ontwikkelaar van het dorp Zorgvliet.

Aan de heer mr. L.G. Verwer
(straat en woonplaats hier weggelaten)

Zeer Geachte Heer Verwer,

Hiernevens zend ik U, onder dankzegging terug, de ansichtkaart van het door mijn overgrootvader gebouwde landhuis en de fotocopie van een ansichtkaart, waarop zijn afgebeeld de vier bejaardenwoningen op de plaats alwaar het landbouwinstituut van de Maatschappij van Weldadigheid heeft gestaan met daarnaast het eenvoudige kerkje.
De tekst onder deze kaart “Een bakermat van Neerlands Zeehelden” houdt waarschijnlijk verband met het feit, dat in de periode 1831 tot en met 1840 van de 145 vertrokken leerlingen van het Instituut niet minder dan 57 jongens beroepsmilitair [1] werden, terwijl wellicht de afstamming van Johannes Franciscus de Ruijter de Wildt daarbij ook een rol heeft gespeeld.
In uw toespraak op 2 september j.l. in Zorgvlied hebt u voorts gezegd, dat mijn overgrootvader een gepensioneerde schout-bij-nacht is geweest, doch dit is diens broer Johan Willem de Ruijter de Wildt geweest.
Het beroep van Johannes Franciscus de Ruijter de Wildt in Oost-Indië was employé bij het agentschap van de factorij te Semarang van de Nederlandse Handelsmaatschappij.
Uit het artikel in de “Landbouwcourant” van 21 oktober 1869 (overgenomen uit de Purmerender Courant van 25 augustus 1869) is mij gebleken dat mijn overgrootvader veel ontginningswerk heeft verricht.

Ik wens U met Uw echtgenote een mooie vakantie op Rhodos toe.

Met vriendelijke groeten, mede namens mijn vrouw,
H.O.J. de Ruijter de Wildt
(straat en woonplaats hier weggelaten)

[1] F.W. Fabius. De Maatschappij van Weldadigheid, in hare werking, strekking en geldelijken toestand. Amsterdam, 1841, bladzijden 59 en verder.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In deze brief zet de achterkleinzoon (!) van Johannes Franciscus de Ruijter de Wildt het -ook onder Zorgvlieders, Zorgvlieters, Zorgvliedenaren, Zorgvlietenaren- wijdverspreide misverstand recht dat niet zijn grootvader, maar de broer van zijn overgrootvader schout-bij-nacht was. Dus dorpskrachten, leden van het plaatselijke filiaal van de heemkundige vereniging uut Deever, let op: Johannes Franciscus de Ruiter de Wildt was geen schout-bij-nacht !!
Wie kan de redactie helpen aan een digitale kopie van het bedoelde artikel uit de ‘Landbouwkrant’ ?
Bijgaand is te zien een afbeelding van een oude ansichtkaart van het armoedig uitziende ‘kleine kerkje’, zoals genoemd in de brief. Deze ansichtkaart is op 23 maart 1917 verzonden.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 189 een nogal bijgeknipte afbeelding van een exemplaar van de hier afgebeelde ansichtkaart opgenomen.

Posted in Ansigtkoate, de Ruiter de Wildt, Kattelieke Kaarke, Lodewijk Guillaume Verwer, Sint Anthonij Gasthuis, Zorgvliet | Leave a comment

Ansigtkoate van Villa Nova op Zorgvliet

Posted on 12 augustus 2024

Van het pension Villa Nova van de familie Jan Krans op Zorgvliet (an de aandere kaante van de Deeverse bos) zijn na de Tweede Wereldoorlog in het tijdperk van de zwart-wit foto enige mooie ansichtkaarten uitgegeven, waaronder de bijgaand afgebeelde ansichtkaart.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de kleurenfoto van hotel-restaurant Villa Nova op woensdag 6 november 2019 gemaakt.

Posted in Ansigtkoate, Villa Nova, Zorgvliet | Leave a comment

De hüsies van de Stichting Sint Anthony Gasthuis

Posted on 23 juli 2024

Op bijgaande afbeelding van een zwart-wit foto (afdruk van een 6 cm bij 6 cm negatief), die in april 1976 door een fotograaf van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is gemaakt, is in een min of meer oorspronkelijke staat de voorgevel van de huisjes van de toen nog bestaande liefdadigheidsinstelling Stichting Sint Anthony Gasthuis van de familie Verwer naast het kerkgebouw van de rooms-katholieke geloofsgemeente op Zorgvliet an de aandere kaante van de Deeverse bos te zien.
De voordeur in het midden van het rijtje van vijf woningen bood via een tot de achtergevel doorlopende gang toegang tot twee woningen. Alleen die twee woningen hadden un dakkapelle an de kaante van de Dorpsstroate.
De huisjes in hun oorspronkelijke staat waren Deevers aarfgood, ech wè.
De redactie van ut Deevers Archief heeft enige berichten over de Stichting Sint Anthony Gasthuis in ut Deevers Archief opgenomen; de zeer gewaardeerde bezoeker gelieve voor het openen van deze berichten te klikken op de categorie Sint Anthony Stichting onder aan dit bericht.

Posted in Aarfgood, De aandere kaante van de Deeverse bos, Sint Anthonij Gasthuis, Zorgvliet | Leave a comment

Rooms Katholiek Vacantie Centrum op Zorgvliet

Posted on 17 juli 2024

Het Olde-Willem-Groot- en Klein Wateren-Zorgvliet filiaal van de heemkundige vereniging uut Deever an de aandere kaante van de Deeverse bos heeft in de beschrijving van de historische wandeling op Zorgvliet en op Wateren de volgende tekst (voor wat deze waard is) over het op de ansichtkaart afgebeelde pand opgenomen.

Dit huis stond aanvankelijk in Oldeterp. Een tegenover het huis wonende freule vond het een lelijk huis en wilde dat het afgebroken zou worden. Dat geschiedde rond 1900. Timmerman Dalstra kocht het huis en bouwde het in Zorgvliet weer op. Daarna was het een timmerwinkel en een boerderij, annex kruidenierswinkel. Ook was het enige tijd een vakantiecentrum voor Rooms Katholieken.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het was rond 1900 toch wel een komen en gaan van huizen op Zorgvlied.
Het zo genoemde Amsterdamse huis aan de Dorpsstraat kwam volgens zeggen uit Amsterdam.
Het hier afgebeelde lomp ogende pand aan de Dorpsstraat kwam volgens zeggen uit Oldeterp.
Villa Laanzicht aan de Dorpsstraat werd afgebroken en weer opgebouwd an de Deeverbrogge.
Diverse boerderijtje zouden in Friesland zijn afgebroken en weer zijn opgebouwd op Zorgvlied.
Als verzamelaar van ansichtkaarten uut de gemiente Deever moet je bij een nieuwe aanwinst soms wel een beetje geluk hebben. De redactie kocht deze kaart van het Rooms Katholieke Vacantie Centrum aan de Dorpsstraat op Zorgvliet (of is het de Zorg Vliedt ?) voor een grijpstuiver op een ansichtkaartenverzamelaarsbeurs bij Rotterdam.
De redactie laat de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief graag meegenieten van al het moois uut de gemiente Diever.

Posted in Ansigtkoate, Dorpsstroate, Zorgvliet | Leave a comment

De kaarke van de Sint Andreas parochie

Posted on 14 juli 2024

De redactie van ut Deevers Archief wil graag alle ooit uitgegeven ansichtkaarten van de aandere kaante van de Deeverse bos tonen aan de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief.
De foto voor de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart is gemaakt in het najaar van 1968. De kaart is uitgegeven in maart 1969 en werd blijkbaar goed verkocht, want deze kaart werd in elk geval heruitgegeven in juni 1972 en in juli 1973, de heruitgave vond plaats in de nadagen van de zwart-wit ansichtkaart.
De hier afgebeelde ansichtkaat was te koop in het levensmiddelenbedrijf A. v.d. Heide op Zorgvliet, telefoon 7242.
De redactie zal nog enig populair-wetenschappelijk onderzoek naar de geschiedenis van deze neringdoende. Wie van de bezoekers van ut Deevers Archief kan bruikbare gegevens aanleveren ?
Op de kaart is onder meer het kerkgebouw van de rooms-katholieke Sint Andreas parochie te zien. De fotograaf heeft zijn best gedaan om tussen de bomen door ook de spits van de toren geheel zichtbaar op de foto te krijgen.
De redactie heeft bijgaande afgebeelde kleurenfoto gemaakt op vrijdag 12 juli 2024.

Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Kattelieke Kaarke, Zorgvliet | Leave a comment

Doctor in de regten Lodewijk Guillaume Verwer

Posted on 8 juli 2024

In de Leeuwarder Courant van 2 oktober 1868 verscheen het volgende korte bericht over de promotie van mr. Lodewijk Guillaume Verwer van Makkum tot doctor in de regten aan de hooge school te Leijden, tegenwoordig Rijks Universiteit Leiden. Wat de titel van zijn dissertatie was, dat moet de redactie van het Deevers Archief nog uitzoeken.
Niet lang daarna kocht mr. dr. Lodewijk Guillaume Verwer het landgoed Zorgvlied in de gemiente Deever.
Ongetwijfeld heeft hij zijn over Nederland verspreide in Leiden opgebouwde netwerk gebruikt voor de voorspoedige ontwikkeling van zijn ondernemingen in Friesland en Drenthe.

Posted in Lodewijk Guillaume Verwer, Zorgvliet | Leave a comment

Zorgvliet hef sien eup’mlogtmuseumpie

Posted on 11 juni 2024

Op 6 juni 2024 plaatste een medewerker van het ontwerpbureau In Ontwerp uit Assen op Zorgvliet, an de aandere kaante van de Deeverse bos, op vijf robuust uitgevoerde betonnen sokkels, in de openbare ruimte tegenover Villa Nova, vijf panelen met aan weerskanten een poster met fragmenten uit de rijke geschiedenis van Woater’n en Zorgvliet.
De redactie van ut Deevers Archief is de heer Hans Salverda uit Zorgvliet en het ontwerpbureau In Ontwerp uit Assen bijzonder erkentelijk voor de toestemming voor het tonen van de bijgaand afgebeelde kleurenfoto’s. De genoemde personen hebben deze kleurenfoto’s gemaakt op 9 juni 2024.
De tien posters met fragmenten uit de rijke geschiedenis van Woater’n en Zorgvliet vormen tezamen een soort van historisch museumpje in de open lucht. Nu kan eindelijk in de gemiente Deever weer een museum worden bezocht, weliswaar een soort van museumpje en weliswaar in de open lucht, maar toch !!
En de bezoeker kan vóór, tijdens of ná het bekijken en lezen van de posters met fragmenten uit de rijke geschiedenis van Woater’n en Zorgvliet, plaats nemen op een bankje bij de panelen. Heeft het ontwerpbureau In Ontwerp uit Assen het ontwerp voor de twee bankjes gemaakt ?
Wethouder Jacob Boonstra van de gemeente Westenveld heeft het openluchtmuseumpje in de openbare ruimte tegenover Villa Nova op 11 juni 2024 officieel geopend. De redactie las tot zijn grote schrik dat de openbare ruimte tegenover Villa Nova is omgedoopt tot Museumplein. Uhhhh !? Hèèè !? Watttt !?
Jacob Boonstra (CDA) is de wethouder van het sociaal domein met inbegrip van zorg en onderwijs, recreatie en toerisme met inbegrip van het programma vitale vakantieparken, financiën, grondexploitatie, volksgezondheid en participatie.
De redactie zal te gelegener tijd aan dit bericht enige aanvullende foto’s toevoegen en ook de tekst op elke poster toevoegen aan dit bericht..


 

Posted in Museum, Zorgvliet | Leave a comment

De ièste kroeg an de aandere kaante van de bos

Posted on 9 juni 2024

In de Nederlandsche Staatscourant Nummer 261 van zaterdag 3 november 1888 verscheen het volgende bericht over de verlening van een vergunning voor het uitoefenen van een kleinhandel in sterke drank, zeg maar voor het uitbaten van de eerste kroeg met een vergunning op Zorgvliet.

Plaatselijke besturen
Burgemeester en wethouders van Diever brengen naar aanleiding van artikel 8, alinea 2, der wet van 28 juni 1881 (Staatsblad nummer 97), zooals dat is luidende na de wijziging bij de wet van 16 april 1885 (Staatsblad nummer 78), ter kennis:
1°. dat zij, ingevolge machtiging van Gedeputeerde Staten van Drenthe, bij resolutie van 24 augustus 1888, nummer 13, aan Johannes Steenbergen, koffie- en bierhuishouder en winkelier te Wateren, vergunning hebben verleend tot het uitoefenen van den kleinhandel in sterken drank in het door hem bewoonde huis nummer 8a te Zorgvlied;
2°. dat heeren Gedeputeerde Staten hebben overwogen:
a. dat in Wateren en Zorgvlied, welke te zamen eene afzonderlijke buurtschap uitmaken en respectievelijk 1½ en 2 uur zijn verwijderd van de kom van het dorp Diever, op geen enkele plaats sterke drank in het klein wordt verkocht;
b. dat vooral Zorgvlied door verschillende omstandigheden druk wordt bezocht en het belang en het gemak der bezoekers het wenschelijk maken daar een lokaal aanwezig te doe zijn, waarin het tappersbedrijf wordt uitgeoefend.
Diever, 31 October 1888.
Burgemeester en Wethouders, voornoemd,
L.W. van Os, Burgemeester.
K. H. Smidt, Wethouder,

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In de gemiente Deever waren vanwege de jaarmarkten ook veel illegale kroegen, kroegen zonder vergunning, kroegen die sterke drank onder de tafel verkochten, zo genoemde stille kroegen,
Het verkrijgen van een vergunning voor het tappen van sterke drank was in die jaren toch wel een heel bureaucratisch en betuttelend gedoe, tot en met het publiceren van de verlening van de vergunning in de Nederlandsche Staatscourant.
Burgemeester Leonard Willem van Os – waarvan de Deeverse volksmond zei dat hij ‘er niet in speejde’ – zal bij de verlening van de sterke-drank-vergunning aan Johannes Steenbergen vast en zeker niet in zijn objectieve overwegingen hebben meegenomen dat hij zelf woonde op een jong en groeiend dorp, dat in het bericht van het plaatselijke bestuur toen nog Wateren werd genoemd, dat blijkbaar pas later de naam Zorgvliet kreeg.
De redactie is met het publiceren van dit berichtje wel twee uitdagingen rijker geworden, want waar stond het pand van Johannes Steenbergen met adres Zorgvliet 8a en waar woonde burgemeester Leonard Willem van Os op Zorgvliet ?

Abracadabra-1270

Posted in Burgemeisterwoning, De aandere kaante van de Deeverse bos, Gemientebestuur, Woater’n, Zorgvliet | Leave a comment

Veiling van veer vielaas van Verwer

Posted on 8 juni 2024

In het Nieuwsblad van Friesland verscheen op 6 augustus 1915 de navolgende advertentie over de veiling van vier huizen, twee boerenwoningen met landbouwgrond  en een perceel boschgrond op Zorgvlied.

Veiling huizen en land Zorgvlied
Notaris Bon te Dwingelo zal op woensdag 6 october bij palmslag, telkens des middags 12 uur, te Zorgvlied, gemeente Diever, in de herberg van den heer Meijerink, ten verzoeke van de Noordelijke Hypotheekbank, gevestigd te Zwolle, en van de familie Verwer, publiek verkoopen:
a. Een 4-tal huizen, bevattende 6 à 7 kamers en keuken, met tuinen, staande en gelegen te Zorgvlied, gemeente Diever, in boschrijke, rustige omgeving, alle zeer geschikt voor buitenverblijf.
Aanvaarding dadelijk na den verkoop. De huizen zijn solide gebouwd en goed onderhouden.
b. Twee boerenwoningen, elk met circa 5 hectare land.
c. Een perceel boschgrond, groot circa 12 hectare.
Op het verkochte kan ongeveer 60% der koopsom als eerste hypotheek gevestigd blijven. Inmiddels uit de hand te koop.
Een en ander gelegen op ongeveer 15 minuten afstand van de halte Boijl der stoomtram Steenwijk-Oosterwolde.
Dagelijks te zien op aanvrage bij den tuinbaas Boetje te Zorgvlied.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De vier huizen moeten Villa Nova, Villa Aurora, Villa Cornelia en Villa Laanzicht zijn geweest. De drie eerst genoemde villa’s bestaan nog steeds op Zorgvlied. Volgens de vastgoed-deskundigen van de in Diever gevestigde heemkundige vereniging zou Villa Laanzicht nog bestaan en an de Deeverbrogge staan.
De vraag is of de vier villa’s van de erven van de in 1910 gestorven mr. Lodewijk Guillaume Verwer waren. Op basis van de advertentie zou kunnen worden geconcludeerd dat de toen al niet meer op Zorgvlied gevestigde Noordelijke Hypotheekbank eigenaar of mede-eigenaar was van Villa Aurora.

Posted in Lodewijk Guillaume Verwer, Noordelijke Hypotheekbank, Villa Aurora, Villa Cornelia, Villa Laanzicht, Villa Nova, Zorgvliet | Leave a comment

Ansichtkoate van pension Villa Nova uut 1972

Posted on 23 mei 2024

Van het pension Villa Nova van de familie Jan Krans an de Dorpsstroate op Zorgvlietan de aandere kaante van de Deeverse bos zijn na de Tweede Wereldoorlog in de begintijd van het drukken van kleurenfoto’s op ansichtkaarten, zo in het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw enige ansichtkaarten uitgegeven, waaronder de bijgaande.
De kaart is uitgegeven door Uitgeverij Van der Meulen in Sneek en was te koop bij pension Villa Nova van de familie Krans.
De redactie van ut Deevers Archief wil een afbeelding van deze ansichtkaart zeker niet aan zijn zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief onthouden.

Posted in Ansigtkoate, Lodewijk Guillaume Verwer, Toeristenindustrie, Villa Nova, Zorgvliet | Leave a comment

Johannes Franciscus wol in de poletiek

Posted on 5 mei 2024

Op 18 januari 1868 verscheen in de Provinciale Drentsche en Asser Courant het volgende bericht over de kandidatuur voor het lidmaatschap van de Tweede Kamer van Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt.

Voor het lidmaatschap van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, wenschen wij de aandacht onzer medekiezers in Drenthe te vestigen op den heer J.F. de Ruijter de Wildt, wonende op het landgoed “Zorgvlied” in de gemeente Diever; een begaafd man met veel talenten, die gedurende een twintigtal jaren in verschillende residentiën en vooral in de binnenlanden van Java, in de gelegenheid was, de Indische toestanden en belangen van nabij te leeren kennen en beoordeelen, en wiens braafheid en vaderlandsliefde boven onzen lof is verheven.
Eenige kiezers in Drenthe

Aantekeningen van de redactie ut Deevers Archief
De redactie moet nog uitzoeken of Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt inderdaad volksvertegenwoordiger is geweest. 
Wellicht was Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt in zijn koloniale periode assistent-resident of misschien wel resident op Java. Een assistent-resident was in Nederlands-Indië de hoogste Nederlandse ambtenaar in een afdeling (assistent-residentie) van het plaatselijk bestuur, dat viel onder het Binnenlands Bestuur. Enige afdelingen samen vormden een residentie, met aan het hoofd een resident. Boven de resident stond de gouverneur-generaal, die Nederlands-Indië regeerde.

Posted in de Ruiter de Wildt, Zorgvliet | Leave a comment

Grote bosch- en heidebraand op Zorgvliet en Woater’n

Posted on 3 mei 2024

In het Nieuwsblad van Friesland: Hepkema’s courant van 5 augustus 1905 verschenen de volgende drie berichten over een grote bos- en heidebrand te Zorgvlied en Wateren.

Grote Bosch en Heidebrand te Zorgvlied en Wateren
ZORGVLIED, 2 augustus.
Hedenmorgen omstreeks 10 uur zag men in westelijke richting een zware rookwolk opstijgen. Aanvankelijk dacht men aan een gewoon heidebrandje, doch weldra zag men over een groote oppervlakte een vuurgloed, die zich ernstig liet aanzien.
Door den wind meer en meer voortgedreven, bereikten de vlammen weldra de dennenbosschen, deels toebehoorende aan de Maatschappij van Weldadigheid, deels aan Mr. L.G. Verwer alhier, zoodat men vreesde dat ook huizen en op het veld staande granen door het felle vuur aangetast zouden worden. Dit zou ongetwijfeld zijn gebeurd, wanneer niet krachtige hulp was toegesneld. Een paar afdeelingen soldaten, onder leiding van officieren, kwamen uit het kamp te Diever met schoppen en bijlen te hulp en aan hen is het blusschingswerk hoofdzakelijk te danken. Op verschillende punten werden loopgraven aangebracht en op sommige plaatsen werden gangen door de bosschen gehakt. Ook werden door de Maatschappij van Weldadigheid met een met vijf ossen bespannen groote ploeg groote geulen geploegd om het vuur binnen zekeren kring te houden.
Vele boeren en arbeiders brachten hun have en goed zoo goed mogelijk in veiligheid. Een akker aardappelen verschroeide en ook een partijtje nog op ’t veld staande rogge werd aangetast. Eene woning, welke vuur vatte, wist men nog te behouden. Een militair bekwam ernstige brandwonden aan het been. Hij werd voorloopig alhier verbonden en is daarna per rijtuig naar het kamp teruggevoerd.
Het is nu 10 uur ’s avonds. Ik word weer opgeroepen. Men zegt, dat het vuur opnieuw is uitgebroken.
(Tot op zeer verren afstand is deze brand te zien geweest. Midden over dag kon men op het vrije veld bij Heerenveen en zelfs tusschen Grouw en Wartena ver in het Oosten en Zuidoosten dikke rookwolken zien opstijgen. Redactie)

Later bericht
ZORGVLIED, 3 augustus
Nog altijd is het gevaar voor ons dorp niet geheel geweken. Den geheelen nacht en ook hedenmiddag woedde het vuur nog door, hoewel men ijverig met het blusschingswerk door gaat, terwijl het terrein voortdurend bewaakt wordt door militairen en birgers.
De militairen, die gisteren zoo vlug en vaardig loopgraven maakten, waardoor Wateren voor verder vuur bevrijd bleef, waren onder bevel van Kapitein Thomson.
In sommige huizen blijft nog de inboedel etc. gepakt. Voor Zorgvlied is heden de wind gunstiger geworden. Over een uitgetrektheid bosch en heideveld van minstens een half uur lengte en breedte heeft het vuur zich brandende en smeulende nu reeds verbreid. Veel schoons gaat verloren. Men hoopt echter door waken en werken ons dorp vrij te houden.
Naar men mededeelt is de brand ontstaan door onvoorzichtigheid van twee personen, die in het waren te plaggensteken en de slechte gewoonte volgden om in het open veld hunne koffie te koken. Door den Rijksveldwachter Dijkermans moeten ze reeds in verhoor zijn genomen en, naar we vernemen, hebben ze erkend, dat op boven omschreven wijze de brand was ontstaan.
Uit Frederiksoord schrijft men ons, dat ongeveer 40 H.A. is afgebrand en dat voor de Maatschappij van Weldadigheid de schade geschat wordt op f. 4000.

Wat een soldaat ons van den boschbrand vertelde.
LEEUWARDEN, 3 Augustus.
Uit het kamp tusschen Wapse en Diever zijn heden morgen alhier gearriveerd met een extra trein van Steenwijk een 700 man soldaten, na een verblijf van 10 dagen aldaar. Opgewacht dooreen breede schare nieuwsgierigen, ging het met de muziek voorop in optocht naar de kazerne, waar een welverdiende rust werd gevonden. Vierdehalf uur toch hadden de manschappen van morgen moeten marcheeren om aan hot station Steenwijk te komen, terwijl de meesten ook gisteren een zwaren werkdag hadden gehad, ’t Was de verjaardag van H.M. de Koningin-Moeder, die met het houden van volksspelen gevierd zou worden, doch om middag kwam de tijding van een geweldigen heide- en boschbrand onder Zorgvlied en Wateren en kapitein Thomson verzocht zijn bataillon hulp te verleenen, waaraan eenparig bereidwillig gevolg werd gegeven. Een der manschappen deelde ons dienaangaande het volgende mede.
Om halftien moet onder Frederiksoord de brand zijn ontstaan tengevolge van een koffievuurtje van een paar arbeiders, werkzaam in het veld. Aangewakkerd door den stevigen wind, verbreidde zich het vuur met een verbazende snelheid. Aller gemoederen in wijden omtrek vervuld van angst en zorg. De gevolgen waren niet te overzien en het volk stond machteloos. Zo werd der soldaten hulp ingeroepen en trok het gehele bataillon van Thomson, onder diens leiding derwaarts. Gewapend met schoppen, kwamen na een geforceerden marsch van ongeveer vijf kwartier ter plaatse bij de vlammenzee, die pas een groot dennenbosch, geschat op wel 40 hectare, had aangetast, dat met zijn hooge, droge heide onder de stammen, dan ook totaal is verloren gegaan. Het was niet meer te behouden en voor den wind lagen weer andere uitgestrekte bosschen en er stonden huizen die bedreigd werden, evenals Zorgvlied met zijn omgeving, eigen aan de familie Verwer.
Al een paar uur gaans had de brand zich uitgestrekt en groote schade aangericht. Fluks begonnen we met man en macht in goede orde een geul te graven, een paar honderd meter vóór de snel naderende vlammen, die zich ook zijwaarts voortplantte. Bij ’t graven der geul, werd naar de zijde van den te bekampen vijand de heide in brand gestoken, zoodat de vlammen tegen elkander ingingen en het vuur geen voedsel meer vond, om vóór den wind verder te gaan.
Wel ging het zijwaarts af, en wat daar in de verte gedaan werd door burgers, weet ik niet, doch ons gelukte het na een inspannenden arbeid van eenige uren den voortgang van den brand te stuiten. Een uitgestrekt bosch voor ons en wat daarachter lag werd door ons behouden. Naar mijne berekening hebben we met ons bataillon van klein 400 man van ’s middags goed twee uur tot ’s avonds bijna zeven, een geul gegraven van pl.m. 20 minuten gaans.
Toen was het gevaar zoo goed als geweken en hebben manschappen van het andere bataillon nog dienst gedaan. Ook heb ik een ploeg met vier ossen aan het reddingswerk zien deelnemen.
Heden in de kazerne werd ons medegedeeld, dat een gift, van f 100 was ingekomen, waarvan ik 29 cnt als mijn rechtmatig deel heb ontvangen. Dat is betrekkelijk weinig, doch om geld was het niet begonnen alleen de attentie mag worden gewaardeerd. Een der soldaten heeft zijn voeten gebrand en zou in het kamp zijn achtergebleven.
Van het kamp zelf hoorden we dat het veel grooter is en beter drinkwater heeft, dan dat te Mildam en dat het direct weer in orde wordt gemaakt voor de ontvangst van een 1500 manschappen in September.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft vooralsnog geen opmerkingen bij dit bericht.




Posted in de Kaamp op de Oeren, Lodewijk Guillaume Verwer, Maatschappij van Weldadigheid, Wapse, Woater’n, Zorgvliet | Leave a comment

Vurbou van tabak, hop en cichorei op Woater’n

Posted on 9 april 2024

In de krant Het Nieuws van den Dag verscheen op 12 oktober 1895 het navolgende bericht over landbouwactiviteiten van de Friese ondernemer mr. Lodewijk Guillaume Verwer op Wateren en Zorgvlied.

Te Wateren, in Drenthe, heeft de tabaksbouw dit jaar gunstige uitkomsten opgeleverd, uitgezonderd op een stukje van ongeveer 1/4 hectare te Zorgvlied, dat in het voorjaar met gaskalk was bestrooid.
De pluk is geëindigd, en met den napluk zijn enige jongens bezig. De bladeren zijn van uitmuntende hoedanigheid, waarom zij aan de sigarenfabriek te Zorgvlied worden gebruikt voor dekbladeren (onderdek). Aan deze fabriek werken ruim twintig jongens die voor het maken van 100 sigaren 13 à 14 cents ontvangen.
De fabriek wordt thans gedreven door de heeren Langemeier, De Vries en Van der Zee, de twee eersten wonen op “Villa Cornelia”, te Zorgvlied, de laatste te Leeuwarden.
De hopbouw heeft te Wateren nog niet veel te beteekenen. De grond is daarvoor echter, bij voldoende bemesting, niet ongeschikt, zoodat de Heer Verwer wil trachten nog twee of drie gezinnen uit Limburg of uit Noord-Brabant te doen overkomen, uitsluitend voor den hopbouw.
De proeven met den verbouw van cichorei kunnen aldaar als mislukt beschouwd worden. De grond is licht en eischt eene te zware bemesting, om met eenig voordeel cichoreiwortels te kunnen telen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven papieren Magnum Opus van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is het hier opgenomen artikel uit de krant Nieuws van den Dag in zijn geheel opgenomen op de bladzijden 182 en 183.

Posted in Lodewijk Guillaume Verwer, Tabak, Woater’n, Zorgvliet | Leave a comment

Van de keuning mög Obadja sien kaarkie bau’n

Posted on 5 april 2024

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant verscheen op 17 juni 1904 het volgende bericht over de publicatie van de statuten van de Vereeniging Ter Behartiging Van Godsdienstige Belangen Te Zorgvlied-Wateren in de Staatscourant, nummer 139

De Staatscourant bevat de statuten der Vereeniging ter behartiging van godsdienstige belangen te Zorgvlied-Wateren, gemeente Diever. Het doel der vereeniging is de bevordering van het godsdienstig leven onder de Protestanten. Zij tracht dit doel te bereiken door het oprichten en in stand houden van een gebouw voor godsdienstoefeningen en godsdienstonderwijs.

Afbeelding 1

In de krant Het Vaderland verscheen op 18 juni 1904 het volgende korte bericht over de publicatie van de statuten van de Vereeniging Ter Behartiging Van Godsdienstige Belangen te Zorgvlied-Wateren in de bijlagen van de Staatscourant, nummer 139.

Met nummer 139 van de Staatscourant worden verzonden afdrukken der statuten van de navolgende verenigingen: Vereeniging ter behartiging van godsdienstige belangen, te Zorgvlied-Wateren, gemeente Diever; ……………..

Afbeelding 2

Op donderdag 22 september 1904 schreef architect Oene Melles Meek uit Donkerbroek de volgende brief naar het college van burgemeester en wethouders van de gemiente Deever.

Donkerbroek 22 september 1904
Aan Heeren Burgemeester en Wethouders der Gemeente Diever.
Verzoekt ondergeteekende namens de heer F. Houwing in zijne hoedanigheid van Voorzitter der ‘Vereniging tot behartiging van godsdienstige belangen, gevestigd te Zorgvlied-Wateren, goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van den 10 mei 1904, beleefd vergunning tot den bouw van een kerkje aldaar, waarvan calque en korte beschrijving hiermee gaan.
Wanneer daartegen geene bezwaren mochten bestaan, zal terugzending van de calque op prijs worden gesteld.
Met hoogachting inmiddels van Uwedelachtbaren, de dienstwillige dienaar,
O.M. Meek

Afbeelding 3 en 4
Bij de brief van 22 september 1904 van architect Oene Melles Meek uit Donkerbroek was ook een korte beschrijving van het kerkje gevoegd.

Korte beschrijving van een te bouwen kerkje voor de Hervormden te Zorgvlied van architect O.M. Meek
Het gebouw zal worden opgericht op een terrein tegenover Laanzicht aan de buurtweg te Zorgvlied, liggend op meer dan 00 m afstand van de R.C. Kerk.
Zoals op bijgaande calque is aangeduid zal het gebouw de volgende afmetingen bekomen, als:
lengte 9,25 m, breedte 5,80 m, hoogte der wanden 3,10 m, van het plafond 4,10 m boven de vloer, die op 0,25 m boven den omringenden grond wordt aangebracht.
Boven eene grondmuur worden de wanden samengesteld uit hout, dat inwendig met een laag drijfsteen wordt beklampt en gepleisterd.
De afdekking van plankhout en verglaasde muldenpannen.
De buitendeuren zullen naar buiten opendraaien.
Ten behoeve van de verwarming wordt een schoorsteentje gemaakt.
De vloer bestaat uit plankhout.
Donkerbroek, 22 september 1904.
O.M. Meek
arcitect.

Afbeelding 5 en 6
In de krant Het Nieuws Van Den Dag verscheen al op 20 december 1904 het volgende korte bericht over het in gebruik stellen van het kerkje der Vereeniging Ter Behartiging Van Godsdienstige Belangen op Zorgvliet-Woater’n, gemiente Deever

Te Zorgvlied (Dr.) is met eenige plechtigheid het nieuwe kerkje der ‘Vereeniging ter behartiging van godsdienstige belangen’ aldaar ingewijd door dr. Kan, uit Boijl.

Afbeelding 7

Afbeelding 8
Bijgaand afgebeelde zwart-wit ansichtkaart van de nog niet verlengde kapel van Obadja an de Dorpsstroate op Zorgvliet was vanaf maart 1969 te koop bij het levensmiddelenbedrijf A. van der Heide an de Dorpsstroate op Zorgvliet.

Posted in Obadja, Zorgvliet | Leave a comment

De villa Villa Cornelia is publiek bee insate eveilt

Posted on 29 maart 2024

Op 15 april 1892 verscheen in de krant het Nieuws van den dag de volgende advertentie over de publieke verkoop van Villa Cornelia op Zorgvliet.

Publieke Verkoop “Villa Cornelia”, (naaste station Peperga).
Op donderdag 20 april eerst komende des middags te 12 uur, zal ten huize van Rudolphus, te Zorgvlied, gemeente Diever, publiek bij inzate worden geveild, ten verzoeke van den weledelgeboren heer Du Crocq, te Amsterdam:
De ‘Villa Cornelia”, staande te Zorgvlied, gemeente Diever, nieuwgebouwd en zeer doelmatig ingericht woonhuis; beneden: 3 geplafonneerde kamers met gang, keuken en kelder; boven: twee logeerkamers, meidenkamer en zolder. Flinke bak voor regenwater en een pomp met welwater.
Het terrein is ongeveer 50 aren groot, met opgaand hout, vijver en vruchtbaren moestuin.
Aanvaarding dadelijk na den palmslag, begin mei eerst komende.
Inlichtingen te bekomen bij mr. L.G. Verwer, te Zorgvlied, gemeente Diever, en ten kantore van
mr. J. Beckeringh van Loenen,
notaris te Dwingelo.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Toch wel een enigszins belangwekkende advertentie. Naast villa Villa Nova en villa Villa Aurora liet mr. Lodewijk Guillaume Verwer blijkbaar ook villa Villa Cornelia bouwen.
De architect van deze villa zal de heer H.G. du Crocq uit Amsterdam zijn geweest, die was ook de architect van villa Villa Nova en villa Villa Aurora en zal als bouwmeester van het werk zijn opgetreden.
Waarom verzocht de heer du Crocq om de verkoop van de villa ? Was hij gevolmachtigde van mr. Lodewijk Guillaume Verwer en was hij ook de eigenaar of mede-eigenaar van villa Villa Cornelia ? En wanneer is villa Villa Cornelia gebouwd ? En wat was de reden van de verkoop van het pas gebouwde huis ?
Was Rudolphus in die tijd de plaatselijke kroegbaas, zo ja waar stond dan zijn kroeg ?
Het zou best een zo kunnen zijn dat villa Villa Cornelia is gekocht door de eigenaren van het sigarenfabriekje op Zorgvliet, want in 1895 werd deze villa bewoond door Langemeier en de Vries, twee van de drie eigenaren van het sigarenfabriekje.
Als dit soort vragen zouden mooi uitgezocht kunnen worden door de plaatselijke dorpskrachten, die lid zijn van de dependance Zorgvliet-Woater’n-Olde Willem van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de bijgevoegde kleurenfoto van villa Villa Cornelia gemaakt op 21 november 2014.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 206 een afbeelding van het hier afgebeelde krantenbericht.

Reactie van de heer G.J. van Opzeeland van 1 september 2017
De getoonde woning is later aan de Rooms Katholieke kerk geschonken en is bewoond geweest door de familie Theo van Opzeeland.

Posted in Dorpskracht, Lodewijk Guillaume Verwer, Villa Cornelia, Zorgvliet | Leave a comment

Jacobus Franciscus lig bee de kaarke in Buil

Posted on 23 maart 2024

Op de hof van de kerk van Buil (Boijl) in de buurt van Zorgvliet ligt landbouwondernemer Jacobus Franciscus de Ruiter de Wildt (geboren in Nieuwer Amstel, 20 december 1800, overleden in Deever (op Woater’n), den 25 november 1870) en stichter van Zorgvliet al meer dan honderd en vijftig jaar in de buurt van de kerk en de apart staande houten klokkestoel onder een grote brede deksteen begraven. Ruimte voor twee personen zou je zo zeggen. Echter zijn echtgenote jonkvrouw Henriëtte Ottoline Clara Elisabeth Holmberg de Beckfeldt ligt niet onder de grote brede deksteen, die hebben ze ergens in Arnhem begraven.
De muurtjes die de deksteen dragen zijn nog niet zo heel lang geleden opnieuw opgemetseld (door wie en voor wiens rekening ?). Op de hof van de kerk in Buil (Boijl) worden nog steeds mensen begraven. Zo hoort het ook. Dat kom je niet veel meer tegen. De redactie van ut Deevers Archief heeft beide hier afgebeelde kleurenfoto’s gemaakt op 11 april 2013.

Posted in de Ruiter de Wildt, Zorgvliet | Leave a comment

Greinspoaltie 49 an de Mond’n op Zorgvliet

Posted on 22 maart 2024

In de webstee www.lc.nl van de Leeuwarder Courant verscheen op 22 september 2011 het volgende bericht:
Grenspaaltjes Friesland-Drenthe gerestaureerd
ZORGVLIED – Met de herplaatsing van grenspaal 49 op de Fries-Drentse grens bij Zorgvlied is een restauratieproject van de provincie Fryslân voltooid. Van de 148 gietijzeren palen die de grens sinds 1894 afbakenden, waren nog 51 over. Deze zijn allemaal opgeknapt. Beide provinciewapens zijn op de paaltjes te zien.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Greinspoaltie IL (je mag blijkbaar ook XLIX of XXXXVIIII of XXXXIX noteren) (dat wil zeggen greinspoaltie 49) op de grens van de provincie Friesland en de provincie Drente staat op Zorgvliet in de gemiente Deever bij camping De Twee Provinciën.
Bij dit greinspoaltie staat een paaltje waaraan het straatnaambordje ‘De Monden’ is bevestigd. Het gegalvaniseerde paaltje staat op kosten van de gemeente Westenveld in het gebied van de gemiente Deever op ongeveer 20 cm van de grens. Daar komt de gemeente Ooststellingwerf mooi mee weg.
Het  roestgevoelige gietijzeren greinspoaltie IL (greinspoaltie 49) bevond zich op 11 december 2019 nog in een goede staat van onderhoud. Dit greinspoaltie is helaas wel kwetsbaar voor diefstal, want gemakkelijk bereikbaar met een auto met aanhanger.
De redactie heeft de eerste kleurenfoto gemaakt op 21 november 2014. De redactie heeft de tweede en de derde kleurenfoto, waarop een stukje van de weg met de naam ‘de Monden’ is te zien, gemaakt op woensdag 11 december 2019.
In google.nl/maps zijn ook afbeeldingen van greinspoaltie IL (greinspoaltie 49) te vinden, waaronder een afbeelding uit maart 2019.

Posted in Aarfgood, Greinse, Greinspoal, Zorgvliet | Leave a comment

Greinspoaltie 45 stiet an de Verwersweg op Zorgvliet

Posted on 21 maart 2024

In 1886 werden de gemeenten op de grens van Friesland en Drente gevraagd het tracé en de markering van de grens te controleren. In 1894 zijn 147 gietijzeren palen op de grens van de provincie Drente en de provincie Friesland geplaatst.
De zwart-witte paaltjes staan ongeveer 60 cm boven het maaiveld en een even groot deel van het paaltje zit onder de grond. De paaltjes stonden gemiddeld 500 meter uit elkaar en staan op oude kaarten als GP met een getal aangegeven.
Op een grenspaaltje staat het wapen van de provincie Friesland aan de Friese kant van het paaltje en staat het wapen van de provincie Drente aan de Drentse kant van het paaltje. Zo te zien is dat bij grenspaaltje XLV (grenspaaltje 45) wel in orde.
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaande kleurenfoto vroeg in het voorjaar op 9 april 2013 gemaakt.
Op de foto is greinspoaltie XLV (grenspoaltie 45) in de berm aan de zuidzijde van de Verwersweg op Zorgvliet te zien.
In google.nl/maps zijn ook afbeeldingen van greinspoaltie 45 (greinspoaltie 55) te vinden, waaronder bijgaande afbeelding uit maart 2019.

Posted in Greinse, Greinspoal, Zorgvliet | Leave a comment

Aan den Jongeheer Dirk de Wit Dz. in Bovenkarspel

Posted on 19 maart 2024

Naast zwart-wit ansichtkaarten met dorpsbeelden waren in 1917 op Zorgvliet ook kaarten, zoals de hier afgebeelde verkrijgbaar. Een uitgever kon dit soort kaarten in grotere goedkopere hoeveelheden drukken, dan ansichtkaarten. Als hij in een stad, dorp of gehucht een klant voor 100 of 200 of wat voor ander aantal exemplaren dan ook had gevonden, dan kon hij in de witte rechthoek de naam van de plaats stempelen, in dit geval Zorgvliet in Drente (an de aandere kaante van de Deeverse bos).

De kaart is gestuurd aan den Jongeheer Dirk de Wit dz., p/a den D. de Wit, Bovenkarspel, Noord-Holland.

De tekst op de achterkant van de kaart luidt als volgt.
Wateren, 15 juni 1917,
Beste Vriend,
Hiermede bericht ik je dat ik verleden week goed en gezond ben gearriveert (redactie: gearriveerd).
En het eerste waar men hier over klaagde was over de droogte en ook dat er geen gras wilde groeien.
Meer nieuws was hier ook niet.
Schrijft u ook eens hoe het bij jullie er bij staat.
Ontvangt allen de hartelijke groeten van uw vriend.
Hein

Op 15 juni 1917 zat Zorgvliet in het midden van een unieke hittegolf, namelijk eentje van 10 dagen achter elkaar, en dat nog wel in deze periode van het jaar! Van 10 tot en met 19 juni 1917 had De Bilt 10 zomerse dagen op rij, en van 16 tot en met 18 juni 1917 zouden de vereiste 3 tropische dagen ook komen. En dat dus juist in de tweede helft van juni, wanneer het gemiddeld genomen 2 van de 3 jaren wisselvallig is.

Het gedicht op de prentkant van de kaart luidt als volgt.
Zij heeft zelf haar op de post gedaan,
Uit angst dat iemand ’t zou vergeten.
Want al, wat in die brief moog’ staan,
Zou zij voor niemand willen weten.
Zij beschreef haar liefde en ook haar groeten,
Met de wensch hem spoedig te ontmoeten.

Uit de tekst is op te maken dat vriend Hein zeker geen toerist was.
De grote vraag is dan natuurlijk wat deed toch die vriend Hein in Zorgvliet ?

Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Zorgvliet | Leave a comment

Bakkereeje en kruudenierswinkel van Alle Brouwer

Posted on 18 maart 2024

Op deze zonnige zomerdag in 1930 ligt de brood-, koek- en banketbakkerij en kruidenierswinkel van Alle Brouwer aan de Dorpsstraat op Zorgvliet er rustig en gezellig bij. Het is een echte dorpswinkel geweest. Op de geëmailleerde reclameborden staan wervende teksten voor Ster tabak (pruimtabak, de boerenbevolking van Wateren en Zorgvliet pruimde) en Douwe Egberts koffie. Een houten fietsrek met reclame voor koffie, thee en tabak van Van Nelle staat bij de ingang. Links naast het pand van de familie Brouwer woonde de familie Schwering. Rechts staat het oude café De Harmonie met het karakteristieke overstekende dak van Jan van Opzeeland.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie stelde in 2003 ten behoeve van de leden van de plaatselijke heemkundige vereniging de zo genoemde ‘historische kalender’ (hoe kan een kalender historisch zijn ?) voor het jaar 2004 samen.
Deze foto stond afgebeeld op het kalenderblad voor de maand juni 2004.
De redactie herinnert zich het samenstellen van deze kalender als een bijzonder leerzame wandeling op de wegen der vrijheid.


Posted in Bedrief, Dorpsstroate, Neringdoende, Topstuk, Zorgvliet | Leave a comment

Greinspoaltie 44 steet vlak bee de Verwersweg

Posted on 13 maart 2024

In 1886 werden de gemeenten op de grens van Friesland en Drente gevraagd het tracé en de markering van de grens te controleren. In 1894 zijn 147 gietijzeren grenspaaltjes geplaatst. Veertig van deze provinciale grenspaaltjes staan op de grens van de gemiente Deever en de gemiente Ooststellingwaarf.
De zwart-wit geverfde grenspaaltjes staan ongeveer 60 cm boven het maaiveld en een even groot deel van het paaltje zit onder de grond. De paaltjes stonden gemiddeld 500 meter uit elkaar en staan op oude kaarten als GP (grenspaal) met een getal aangegeven.
Greinspoaltie XLIV (greinspoaltie 44) staat bij een sloot (een grensslootje) een paar honderd meter ten zuiden van de Verwersweg op Zorgvliet bij een knik in de grens. Dit gietijzeren en roestgevoelige paaltje zat in april 2013 keurig in de verf, het lijkt alsof het paaltje in 2012 of 2013 een verfbeurtje heeft gehad. In september 2018 vertoonde de bovenkant van het paaltje al weer enige roeststrepen.
Het is wel zaak ut Deeverse aarfgood blijvend goed te onderhouden !
Op de twee hier afgebeelde kleurenfoto’s is op de achtergrond de Verwersweg op Zorgvliet te zien. De grens loopt aan de linkerkant van de sloot.
Het kan zijn dat de grens tussen de twee provincies van invloed is op de inrichting van het cultuurlandschap, zeg maar het aanharken van de uithoeken van de gemiente Deever.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de hier afgebeelde kleurenfoto (Afbeelding 1) gemaakt op 9 april 2013, in het vroege voorjaar, met water in de sloot, met bomen zonder bladeren.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de hier afgebeelde kleurenfoto (Afbeelding 2) gemaakt op woensdag 19 september 2018, in de late zomer, zonder water in de sloot, met bomen met bladeren.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Aarfgood, Greinse, Greinspoal, Zorgvliet | Leave a comment

Un neemoedse traplift in ut olde Amsterdamse huus

Posted on 10 maart 2024

In het Goettsch Journaal, jaargang 1, nummer 2, 1998 verscheen het volgende bericht over het Amsterdamse huis aan de Dorpsstraat op Zorgvliet en zijn bewoner Gerard Goettsch. De heer Ruud Goettsch, de initiatiefnemer van het Goettsch Journaal, heeft dit bericht geschreven na een bezoek aan Gerard Goettsch. Dat prachtige initiatief heeft helaas maar zes jaren bestaan. De grootvader van Gerard Goettsch is de overovergrootvader van de heer Ruud Goettsch. De heer Ruud Goettsch gaf de redactie van ut Deevers Archief toestemming zijn bericht op te nemen in ut Deevers Archief. De redactie is de heer Ruud Goettsch bijzonder erkentelijk voor deze toestemming.

Het Amsterdamse huis in Zorgvlied
Als je door de Dorpsstraat in Zorgvlied (in het noordwesten van Drente) rijdt, valt je op nummer 21 meteen een huis op met een bijzonder inpandig balkon met daaronder een houten plank met de tekst: ’t Amsterdamse huis.
In de voorkamer beneden zit achter de planten meestal een oudere man: Gerard Goettsch, geboren 1903 te Putten, zoon van Johan Frederik Goettsch (geboren in 1863 in Utrecht, overleden in 1943 in Boijl) en Anna Francina Dorresteijn (geboren in 1865 in Zeist, overleden in 1941 in Assen).
De foto geeft aan dat het een vreemd gebouwd huis is. De benedenverdieping is nogal aan de lage kant, terwijl de bovenverdieping extra hoog is. De heer L.G. Verwer, die in 1879 het meer dan tweeduizend hectaren grote landgoed Groot en Klein Wateren aankocht en het land ervan ontgon, heeft rond die tijd opdracht gegeven het huis uit Amsterdam te verplaatsen naar Zorgvlied. Het waarom van deze kostbare verplaatsing is nog steeds onbekend.
Vanaf 1956 heeft Gerard het huis gehuurd en vervolgens later gekocht voor minder dan f. 10.000,- Volgens zijn zeggen heeft hij al meerdere aanbiedingen ontvangen het huis voor het twintigvoudige te verlaten. Maar ja, Gerard kan ondanks zijn hoge leeftijd nog goed voor zichzelf te zorgen en een bejaardenhuis is niets voor hem.
Bij een bezoek aan hem, eind februari 1998, heette hij mijn vrouw en mij hartelijk welkom.
Het tientje voor een abonnement op het Goettsch Journaal had hij al klaar liggen. Hoewel hij de nodige waardering voor het initiatief kon opbrengen, vond hij het spijtig dat hij er niet in voorkwam. Bij deze is dit manco verholpen.
Hij praatte – al pruimend – honderd uit over het verleden en heden. De rondleiding door het huis was een bijzondere ervaring. Hoewel het huis al oud is, beschikt Gerard wegens zijn zwakke rug over een moderne traplift, zodat hij naar de bovenverdieping kan, die hij overigens maar beperkt gebruikt.
Een bijzonder huis en een markant mens deze oudste Goettsch.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Dorpsfiguur Gerard Goettsch is geboren op 18 september 1903 in Putten in Gelderland en is overleden op 13 juni 2000 in het Amsterdamse huis an de Dorpsstroate op Zorgvliet. Hee is begreu’m op de neeje kaarkhof aagter Obadja an de aandere kaante van de weg. Zie de grafsteen.
Zorgvlied ligt niet in het noordwesten, maar is het zuidwesten van Drente.

Posted in Amsterdamse huus, Dorpsfiguur, Gerard Goettsch, Zorgvliet | Leave a comment

Un foto van de bau van de kattelieke kaarke

Posted on 10 januari 2024

In Spinning Houwe, het papieren blad van de Stichting Waalres Erfgoed, jaargang 15, nummer 4, december 1915 verscheen het artikel Familie Brinkmann, geschreven door Harrie van de Laak. De redactie van ut Deevers Archief heeft toestemming van de de Stichting Waalres Erfgoed dit artikel in ut Deevers Archief op te nemen. De redactie is de Stichting Waalres Erfgoed bijzonder erkentelijk voor deze toestemming.

Familie Brinkmann
Twee jaar terug stond onderstaande foto op Facebook Oud-Aalst-Waalre met bijgaande tekst: 1934 – verbouwing aan de kerk van Onze Lieve Vrlouwe Presentatie in Aalst. Volkert Brinkmann (waarschijnlijk degene boven aan de ladder) heeft hierbij geholpen.. De vraag hierbij is: is dat juist ?
Het probleem is dat de raamindeling niet klopt. Tussen twee steunberen zitten steeds drie smalle ramen, terwijl er bij de Aalster kerk slechts één breed raam tussen de steunberen zit. Na enig speurwerk op internet heb ik de kerk met de drie ramen tussen de steunberen gevonden: Zorgvlied, een klein gehucht in Drente. Deze kerk is in 1924 gebouwd, dus de tekst bij de foto had moeten zijn: boven aan de ladder staat Volkert Brinkmann bij de bouw van de kerk in Zorgvlied, gemeente Diever.
Natuurlijk was het niet toevallig dat ik in Drente ging zoeken, in het bevolkingsregister van Waalre kunnen we zien dat Valentinus Brinkmann zich met zijn gezin op 4 mei 1933 in Aalst gevestigd heeft vanuit Diever, Zorgvlied 55. Zorgvlied maakt deel uit van de gemeente Diever in Drente, een plaatsje vlak bij de grens met Friesland. Zijn beroep was koopman en timmerman, dus het is mogelijk dat hij meegewerkt heeft aan de verbouwing van onze kerk in 1934, echter de foto is in Zorgvlied genomen.
In het kort de geschiedenis van de familie Brinkmann: Johann Friedrich Brinkmann is geboren in 1807 in Südmerzen in Duitsland, een plaatsje enkele kilometers ten noorden van Mettingen. Hij vertrekt naar Friesland, naar Haskerdijke, trouwt daar met Aaltje Berends Kruis en zijn beroep is veenbaas.
Zijn zoon Bernardus Frederick Brinkmann geboren in 1845 trouwt met Johanna Elisabeth van Putten, hij is boer en herbergier in Zorgvlied.
Zijn zoon Valentinus geboren in Zorgvlied Diever in 1882 vestigt zich met zijn vrouw Riemke Kingma en 12 kinderen in Aalst. Hij is echter niet de eerste Brinkmann die zich in Aalst vestigt, dat is zijn zus Maria Margaretha getrouwd met Johannes Halman.
Daarvóór was het gedrag van Johannes Halman vergelijkbaar met een asielzoeker. In 1924 komt hij vanuit Weesperkarspel in Luyksgestel, in 1928 vertrekt hij naar Veldhoven, in 1930 gaat hij weer terug naar Luyksgestel, in hetzelfde jaar vestigt hij zich in Aalst.
Volkert (die naam is afgeleid van Valentinus) was in zijn jeugd een verdienstelijk schaatser, blijkens de uitslagen in de krant, onder andere in Hepkema’s courant van 24 januari 1903. In 1905 overlijdt zijn vader, maar zijn moeder blijft herbergierster.
Uit Hepkema’s courant van 23 mei 1908. Volkert was de enige zoon, dus waarschijnlijk betreft het hier Volkert.
In Aalst zijn verschillende families verbonden met de Brinkmannen. Onder andere Gilsing, Flapper, Piepenbrock, Habraken, Strijbos, Heesterbeek, Baselmans, enzovoort.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Zie ook het bericht De fumilie Halman woonde op Woater’n en Zorgvliet.
De redactie heeft het bestuur van de Stichting Waalres Erfgoed verzocht een goede scan van de in afbeelding 1 afgebeelde foto van de rooms katholieke kerk op Zorgvliet ter beschikking te stellen voor publicatie in ut Deevers Archief.
Op de afbeeldingen 3 en 4 zijn de gegevens uit het bevolkingsregister van de gemiente Deever van het echtpaar Valentinus Brinkmann en Riemkje Kinkma en hun 13 kinderen te lezen. Het gezin werd op 10 september 1929 uitgeschreven uit het bevolkingsregister van de gemiente Deever. Het gezin vertrok naar Veldhoven in Noord-Brabant.

Het gezin Brinkmann was als volgt samengesteld.
1.  Valentinus (Volkert) Brinkmann
Hij is geboren op 17 april 1882 op Zorgvliet. Hij is overleden op 14 juni 1961 in Aalst. Hij trouwde op 8 oktober 1910 in Deever met Riemkje Kingma.
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van hem.
2.  Riemkje (Regina) Kingma
Zij is geboren op 18 november 1888 in Wirdum (Leeuwarderadeel). Zij is overleden op 22 september 1964 in Aalst. Zij trouwde op 8 oktober 1910 in Deever met Valentins Brinkmann.
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van haar.
3.  Bernardus Antonius Brinkmann
Hij is geboren op 10 juli 1911 op Zorgvliet. Hij is overleden op 9 september 1988 in Waalre. Hij trouwde op 26 september 1940 in Waalre met Barbara Hendrica Cox.
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van hem.
4.  Emerentiana Maria Brinkmann
Zij is geboren op 30 oktober 1912 op Zorgvliet. Zij is overleden op …
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van haar.
5.  Ignatius Willebrordus Brinkmann
Hij is geboren op 27 juli 1914 op Zorgvliet. Hij is overleden op 20 … in Eindhoven.
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van hem.
6.  Johannes Frederik Brinkmann
Hij is geboren op woensdag 10 mei 1916 op Zorgvliet. Hij is overleden op woensdag 16 januari 1985 op 68-jarige leeftijd in Valkenswaard. Hij trouwde met Hendrika Wilhelmina Gerrits. Zij is geboren op zondag 10 juli 1921 in Nijmegen en is overleden op donderdag 23 maart 2006 op 84-jarige leeftijd in Velden.
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van hem.
7.  Johanna Alida Brinkmann
Zij is geboren op maandag 29 juli 1918 op Zorgvliet. Zij is overleden op zondag 21 december 1997 op 79-jarige leeftijd in Veldhoven. Zij trouwde op donderdag 21 mei 1953 op 34-jarige leeftijd met de 32-jarige Christianus (Chris) Antonius Gilsing. Hij is een zoon van Petrus Leonardus Gilsing en Maria Gerarda Walraven. Christianus is geboren op vrijdag 11 maart 1921 in Eindhoven. Hij is overleden op dinsdag 2 mei 1989 op 68-jarige leeftijd in Waalre. Van Johanna en Christianus zijn vijf kinderen bekend.
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van haar.
8.  Agatha Maria Brinkmann
Zij is geboren op 10 mei 1920 op Zorgvliet. Zij is overleden op 13 maart 1921 op Zorgvliet, oud: 10 maanden.
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van haar.
9.  Willebrordus Joseph Brinkmann
Hij is geboren op 1 juli 1922 op Zorgvliet. Hij is overleden op ….
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van hem.
10.  Antonius Bernardus Brinkmann
Hij is geboren op 6 oktober 1923 op Zorgvliet. Hij is overleden op ….
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van hem.
11.  Valentinus Johannes Brinkmann
Hij is geboren op 14 januari 1925 op Zorgvliet. Hij is overleden op ….
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van hem.
12.  Bernardinus Johannes Brinkmann
Hij is geboren op 3 september 1926 op Zorgvliet. Hij is overleden op ….
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van hem.
13. Agatha Maria Brinkmann
Zij is geboren op 10 mei 1928 op Zorgvliet. Zij is overleden op ….
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van haar.
14. Reginald Antonius Brinkmann
Hij is geboren op 11 december 1929 op Zorgvliet. Hij is overleden op ….
De redactie moet in de openbare archieven nog op zoek naar meer gegevens van hem.

Afbeelding 1
Bladzijde 3 van het papieren blad Spinning Houwe van de Stichting Waalres Erfgoed, jaargang 15, nummer 4, december 1915.
Op de links afgebeelde foto is de man in het zwart pastoor M.D.N.J. Epping en is de man boven aan de ladder Valentinus (Volkert) Brinkmann.


Afbeelding 2
Het bovenste deel van bladzijde 4 van het papieren blad Spinning Houwe van de Stichting Waalres Erfgoed, jaargang 15, nummer 4, december 1915.

Afbeelding 3

Afbeelding 4

Posted in Kattelieke Kaarke, Zorgvliet | Leave a comment

Manneke Pis van Zorgvliet op un protestplaquette

Posted on 2 januari 2024

De oorspronkelijke keramische protestplaquette is in 1977 ontworpen en gemaakt door mevrouw de Vos, een kunstenares die op Woater’n woonde. Het bestuur van de Vereniging voor Plaatselijk Belang van Zorgvliet, Woater’n en de Olde Willem en Koos van der Meer, eigenaar van camping d’ Olde Lantschap op Woatern waren de opdrachtgevers van deze kunstenares. De aanleiding was het feit dat na een periode van 25 jaar eindelijk weer een aantal woningwetwoningen op Zorgvlied waren gebouwd.
In 2006 bleek dat de keramische protestplaquette niet meer was te herstellen. De Vereniging Plaatselijk Belang van Zorgvliet, Woater’n en de Olde Willem besloot toen een nieuwe protestplaquette te laten maken. De gemeente Westenveld zegde tijdens de jaarvergadering van de Vereniging Plaatselijk Belang eind 2006 haar bepaald niet belangeloze medewerking toe en gaf begin 2007 een opdracht aan kunstenaar Arie Fonk uit Rolde een replica van de keramische protestplaquette te maken van brons, een duurzamer materiaal.
Op de protestplaquette is de Wateraar te zien en moet een inwoner van de streek voorstellen die met zijn rug naar de kijker toe symbolisch over het bestuur van de gemiente Deever staat te pissen, de straal is niet afgebeeld, want het moest wel netjes blijven. De protestplaquette symboliseert de gevoelens van de bevolking van Zorgvliet, Woater’n en de Olde Willem in de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw, toen zij zich in de steek gelaten voelden door de Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk Van De Gemiente Deever op het gebied van de woningwet.
De Wateraar is te vinden in de openbare ruimte tegenover Villa Nova op Zorgvliet. Maak als import-Wateraar, import-Zorgvlieder of import-Olde-Willemer of lid van het plaatselijk filiaal van de heemkunduge vurening uit Deever vooral niet de wijsneuzige fout deze ruimte een echte brink te noemen, want dat is verre van juist. Zorgvliet is pas aan het einde van de negentiende eeuw ontstaan en is zeker geen eeuwenoud organisch gegroeid saksisch boerendorp. Wel zou deze ruimte bijvoorbeeld koloniebrink kunnen worden genoemd.
De tekst op het plaatje van messing op het betonnen sokkeltje (merkwaardig genoeg is hiervoor geen veldkei gebruikt) van de plaquette is gelijk gebleven: “Ter herdenking aan het feit dat na 25 jaar woningwet, woningen in Zorgvlied zijn gebouwd”. De datum van de plaatsing van de oorspronkelijke plaquette staat erbij vermeld, namelijk 12 februari 1977.

Posted in Beeld, Gemientebestuur, Kuunst, Zorgvliet | Leave a comment

Fumilie Verwer vurkoch 928 iekeboo’m

Posted on 31 december 2023

In het Nieuwsblad van het Noorden van 24 november 1926 verscheen het volgende verslag van de besluiten genomen in de op 23 november 1926 gehouden vergadering van de gemeenteraad van Deever

Diever, 23 november.
In de voltallige raadsvergadering waren van Gedeputeerde Staten goedgekeurd terug ontvangen de gemeente-begrooting 1927 en de gemeente-rekening 1925.
Het suppletoir kohier hondenbelasting voor het jaar 1926 werd vastgesteld met een totaal bedrag van f. 65.
In verband met een schrijven van de familie Verwer, werd besloten van genoemde erven onderhands aan te koopen 928 eikenboomen, staande aan weerszijden op de bermen van den straatweg Diever-Boijl, van den handwijzer te Groot-Wateren af tot aan de voormalige villa ‘Laanzicht’ en van de Drentsch-Friesche grens af tot aan den straatweg Boijl-Elsloo, alsmede het plantrecht op de bermen van het in Friesland gelegen gedeelte, een en ander voor een bedrag van f. 4362. Ten gevolge van dezen aankoop zal een tijdelijke kasgeldlening groot f. 3000 moeten worden aangegaan, waartoe wordt besloten.
De vergoeding bedoeld in artikel 101 der Lagere Onderwijswet 1920 voor de bijzondere lagere school te Diever over 1925 werd bepaald op f. 416.64.
Benoemd werd tot lid van de commissie van plaatselijk toezicht op het lager onderwijs de heer J. Bos Hzn. te Zorgvlied.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Blijkbaar was in 1926, meer dan vijftien jaar na het overlijden van mr. Lodewijk Guillaume Verwer, zijn erfenis nog steeds niet verdeeld.
Of de dicht aan de weg staande eiken aan weerskanten van de Verwersweg tussen grenspaal XLV en de voormalige melkfabriek van Elsloo nog steeds eigendom zijn van de gemiente Deever (de gemiente Deever is helaas opgegaan in de gemeente Westenveld) is niet bekend bij de redactie van ut Deevers Archief, evenals niet bekend is of alle oorspronkelijke eiken nog langs de weg staan of dat alle eiken of een groot deel daarvan inmiddels in de loop van de jaren zijn vervangen of verdwenen. Wellicht dat de dorpskrachten van het filiaal Zorgvliet-Wateren-Oude-Willem van de in Deever gevestigde heemkunduge vurening in staat zijn dit uit te zoeken.
in het verslag van de vergadering van de gemeenteraad wordt ook de ‘voormalige villa Laanzicht’ genoemd. Volgens de ontroerend goede onroerend goed deskundigen van de in Deever gevestigde heemkunduge vurening zou villa ‘Laanzicht’ afgebroken zijn op Zorgvliet en weer opgebouwd zijn an de Deeverbrogge, waar dit huis nog steeds zou staan. Wie kan de redactie meer gegevens verschaffen over villa ‘Laanzicht’ ?

Posted in Dorpskracht, Lodewijk Guillaume Verwer, Villa Laanzicht, Zorgvliet | Leave a comment

Greinspoaltie 49 steet now an de Mond’n

Posted on 4 december 2023

In de webstee www.lc.nl van de Leeuwarder Courant verscheen op 22 september 2011 het volgende bericht:
Grenspaaltjes Friesland-Drenthe gerestaureerd
ZORGVLIED – Met de herplaatsing van grenspaal 49 op de Fries-Drentse grens bij Zorgvlied is een restauratieproject van de provincie Fryslân voltooid. Van de 148 gietijzeren palen die de grens sinds 1894 afbakenden, waren nog 51 over. Deze zijn allemaal opgeknapt. Beide provinciewapens zijn op de paaltjes te zien.

Van de oorspronkelijke plaats van ut Dreins-Fryske-greinspoaltie 49 (greinspoaltie XLIX) zijn de Rijksdriehoek-coördinaten 213612.180 en 549292.388 en zijn de GPS-coördinaten 52.92752 en 6.25882. De oorspronkelijke plaats van greinspoaltie 49 is met behulp van de GPS-coördinaten weergegeven in afbeelding 1.
Op zijn oorspronkelijke plaats is het oorspronkelijke greinspoaltie 49 verdwenen, derhalve kan greinspoaltie 49 niet zijn herplaatst, beter geschreven niet zijn verplaatst. Aan de Monden, tussen de oorspronkelijke plaats van de greinspoalties 48 en 49, staat nu un greinspoaltie dat elders op de Dreins-Fryske-greinse heeft gestaan.. Dit greinspoaltie heeft nummer 49 gekregen. Zie de afbeeldingen 2 en 3.

Afbeelding 1
Oorspronkelijke plaats van greinspoaltie 49.

Afbeelding 2
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaande kleurenfoto van greinspoaltie 49 aan de Monden op Zorgvliet op 1 december 2023 gemaakt.

Afbeelding 3
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaande kleurenfoto van greinspoaltie 49 aan de Monden op Zorgvliet op 1 december 2023 gemaakt.

Posted in Dreins-Fryske-greinse, Greinspoal, Zorgvliet | Leave a comment

Hoe sit dat now pusies mit greinspoaltie 45 ?

Posted on 3 december 2023

In de webstee www.lc.nl van de Leeuwarder Courant verscheen op 22 september 2011 het volgende bericht:
Grenspaaltjes Friesland-Drenthe gerestaureerd
ZORGVLIED – Met de herplaatsing van grenspaal 49 op de Fries-Drentse grens bij Zorgvlied is een restauratieproject van de provincie Fryslân voltooid. Van de 148 gietijzeren palen die de grens sinds 1894 afbakenden, waren nog 51 over. Deze zijn allemaal opgeknapt. Beide provinciewapens zijn op de paaltjes te zien.

Afbeelding 1
Op deze afbeelding is de oorspronkelijke positie van het oorspronkelijke Dreins-Fryske greinspoaltie 45 aan de noordzijde van de Verwersweg op Zorgvliet te zien. De GPS-coördinaten van de originele positie van grenspaal 45 zijn 52.92199 en 6.24609. 
Afbeelding 2
Grenspaalliefhebber, grenspaalkenner en grenspaalonderzoeker Harry ten Veen heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto van het originele greinspoaltie 45 op zijn originele plaats gemaakt op 22 december 2007. Dat is alweer lang geleden. Dit greinspoaltie stond op die datum aan de noordzijde van de Verwersweg.

Afbeelding 3
Grenspaalliefhebber, grenspaalkenner en grenspaalonderzoeker Harry ten Veen heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto gemaakt op 22 december 2007. Dat is alweer lang geleden. Het op deze foto zichtbare greinspoaltie staat aan de zuidkant van de Verwersweg. De grote vraag is natuurlijk waarom dit greinspoaltie tegenover greinspoaltie 45 is geplaatst geweest geworden. Het is in elk geval geen origineel greinspoaltie op zijn originele positie.

Afbeelding 4
Grenspaalliefhebber, grenspaalkenner en grenspaalonderzoeker Herman Posthumus heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto gemaakt. Aan de overkant van de Verwersweg is het originele greinspoaltie 45 op zijn originele plaats te zien. De redactie weet nog niet wanneer Herman Posthumus deze historisch waardevolle foto heeft gemaakt. De redactie weet wel dat deze foto ruim vóór 22 oktober 2011 is gemaakt.
Afbeelding 5
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto gemaakt op 1 december 2023. Het hier zichtbare niet originele greinspoaltie 45 staat aan de zuidzijde van de Verwersweg. De redactie heeft voor alle zekerheid nog even achter het bruine hoopje rommel naast de ekkelboom gekeken, maar daar was geen origineel greinspoaltie 45 te ontwaren.
Bij het restauratieproject van de greinspoalties op de Dreins-Fryske-greinse in 2011 is het originele greinspoaltie 45 ongetwijfeld niet opzettelijk weggerestaureerd. Nu zit Zorgvliet opgescheept met een niet-origineel greinspoaltie 45 op de verkeerde stee aan de verkeerde kant van de Verwersweg. Wellicht is het vrijgekomen originele greinspoaltie 45 van de noordzijde van de Verwersweg verplaatst naar de Monden.

Posted in Dreins-Fryske-greinse, Greinspoal, Zorgvliet | Leave a comment

Echte sigaar’n van Lodewiek Willum uut Zorgvliet

Posted on 18 november 2023

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 17 een zwart-wit foto van mensen vóór de sigarenfabriek van Lodewijk Guillaume Verwer op Zorgvliet opgenomen. Deze zwart-wit foto is in 1908 gemaakt. In de tekst bij de afgebeelde foto is enige aandacht besteed aan de activiteiten van Lodewijk Guillaume Verwer op Zorgvliet. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

17 – Zorgvlied – Sigarenfabriek van Lodewijk Guillaume Verwer – 1908
In 1859 verkocht de Maatschappij van Weldadigheid de kolonie Groot- en Klein-Wateren in twee delen. Jacobus Fransiscus de Ruijter de Wildt kocht het deel dat de naam Zorgvlied kreeg. Het tweede deel kreeg een andere eigenaar en behield de naam Groot- en Klein-Wateren. Zo’n tien jaar later kwamen Zorgvlied en Groot- en Klein-Wateren in het bezit van de heer Enger uit Arnhem. In 1879 kochten de gebroeders mr. Lodewijk Guillaume en dr. Julius Verwer uit het Friese Makkum beide landgoederen.
Een eerste citaat uit het boek Erf en Wereld luidt:
Met name mr. Lodewijk Guillaume Verwer was een man van initiatief, wiens geest zich vermeide in zakelijke bespiegelingen, en wiens hand niets liever deed dan zijn zakelijk denken in daden om te zetten.
Een tweede citaat uit hetzelfde boek luidt:
Hij ontgon het land, waarbij hij aanvankelijk van terpaarde en later van kunstmest gebruik maakte; hij bouwde boerderijen en arbeidershuizen; hij stichtte een sigarenfabriek, die een bezetting kreeg van dertig jongens en twee directeuren, voorts een cichoreifabriek, terwijl hij tegelijkertijd zijn pachters tot het verbouwen van cichorei verplichtte. Te Zorgvlied vestigde hij de Noord-Nederlandse Hypotheekbank en een levensverzekeringsmaatschappij. Hij liet uit Brabant tabaksplanters met kinderrijke gezinnen overkomen en bouwde grote schuren voor de berging van de tabaksoogst. Uit Friesland trok hij verspreid wonende katholieke boeren aan, liet hun schuren en huizen afbreken en van de materialen nieuwe boerderijen in Zorgvlied en Wateren opbouwen, kortom mr. Lodewijk Guillaume Verwer bouwde een nieuwe parochie, en hij deed dat met de allure van een groot zakenman en met een vermetelheid die inderdaad verbluffend was.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het in 1959 bij uitgeverij Laverman in Drachten verschenen boek ‘Erf en wereld’ van J.P. Wiersma gaat over de agrarische toestand in Friesland na 1870, de doorbraak van de coöperatieve gedachte en de opkomst van de Friese landbouwcoöperatie en haar ontwikkeling tot in onze tijd.
De samensteller van een eventueel populair-wetenschappelijk geschiedenisboek over Zorgvliet, Olde Willem, Klein Wateren en Groot Wateren kan in het boek ‘Erf en wereld’ nuttig bronmateriaal voor zijn geschiedenisboek vinden.
De afgebeelde foto laat mensen bij de coöperatieve sigarenfabriek met bijbehorende woningen op Zorgvliet aan de weg naar Elsloo op een paar meters van de Dreins-Fryske greinse zien. De redactie denkt niet dat alle mannen, grotere jongens en kleine jongens werkzaam waren bij deze sigarenfabriek. Op de voorgrond is een houten sigarenpers te zien.
Het pand waarin de coöperatieve sigarenfabriek met bijbehorende woningen was gevestigd bestaat niet meer. Op de plaats van de sigarenfabriek is een blok van 5 arbeiderswoningen gebouwd. De 5 woningen zijn in 1921 gebouwd door de N.V. Landontginningsmaatschappij ‘De Drie Provinciën te Amsterdam na afbraak van de sigarenfabriek met bijbehorende woningen.
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto van de huidige situatie ter plekke van de sigarenfabriek gemaakt op 1 december 2023.
Bijgaande afbeelding is helaas in nogal bijgeknipte vorm opgenomen op bladzijde 183 van het papieren Magnum Opus Fragmenten uit het verleden van de vroegere gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever.

Abracadabra-1211

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, Diever, ie bint 't wel ..., Lodewijk Guillaume Verwer, Sigarenfabriek, Zorgvliet | Leave a comment

Un hiele mooie olde fotokoate van de Dorpsstroate

Posted on 11 november 2023

De hier afgebeelde fotokaart is in 1926 verstuurd vanuit Zorgvliet hen Deever. Mejuffrouw Margje deed de ‘Groeten uit Zorgvlied’ aan mejuffrouw Schippers per adres Jan Kloeze in Deever. Mejuffrouw Margje maakte geen gebruik van het schrijfgedeelte op de achterkant van de fotokaart. Ze had wellicht niet veel ’te zeggen, wellicht niet meer dan ‘groeten uit Zorgvlied’.
De foto voor de hier afgebeelde fotokaart is gemaakt door fotograaf Dirk van der List Jr. Zie het vignet D.v.d.L. op de hier afgebeelde achterkant van de fotokaart.
In die jaren werden ansichtkaarten van dorpsbeelden van Zorgvliet in een oplage van 250 of 500 exemplaren gedrukt en aan de man gebracht door plaatselijke winkeliers. Dat zal ook zo gebeurd zijn met de hier afgebeelde fotokaart. Dat zal de eigenaar van het kruidenierswinkeltje aan de linkerkant van de hier afgebeelde fotokaart zijn geweest. Maar wie was de eigenaar van het kruidenierswinkeltje ?
Van die 250 of 500 exemplaren hebben wellicht enige exemplaren de tand des tijds overleefd, wellicht heeft slechts één exemplaar de tand des tijds overleefd. Slechts zelden zal dus nog een fotokaart met een oud dorpsbeeld van Zorgvliet an de aandere kaante van de Deeverse bos in het openbaar te koop worden aangeboden. In het begin van november 2023 gebeurde dat wel met de hier afgebeelde fotokaart. En toen was het voor de ware ‘die-moet-en-zal-en-wil-ik-hebben’ verzamelaar wel zaak deze kostelijke fotokaart vooral wel zelf te bemachtigen, want een tweede exemplaar van de hier afgebeelde fotokaart zal wel haast zeker nooit meer tijdens zijn leven opduiken.
De enige tekst die de redactie van ut Deevers Archief op de hier afgebeelde fotokaart heeft kunnen lezen, is de tekst Niemeyer tabak op het bord boven het fietsenrek vóór het kruidenierswinkeltje.
Op bijgaande afbeelding 3 is de situatie ter plekke in april 2023 te zien.
Na de sluiting van het in 1996 geopende soort van kruidenierswinkeltje Ut Winkeltie (in wel jaar ?) is het betreffende pand verbouwd tot woning.
In ut Deevers Archief is van het hier afgebeelde dorpsbeeld nog een ansichtkaart opgenomen.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3
Kleurenfoto van de Dorpsstraat in april 2023 (bronvermelding: https://google.com/maps)

Posted in Ansigtkoate, Dorpsstroate, Zorgvliet | Leave a comment

Un aarg net huus mit twee braandvreeje kluus’n

Posted on 16 september 2023

In ‘De boerderij; weekblad gewijd aan den land- en tuinbouw, veeteelt, pluimveehouderij’ verscheen op 27 december 1922 het hier afgebeelde bericht over de verkoop van Villa Aurora en een burgerwoning op Zorgvliet.

TE KOOP
1.
Een zeer net, solied HUIS met tuin, in het Katholieke dorp Zorgvlied (Dr.), met 8 kamers, groot en klein en 2 brandvrije kluizen, eenig geschikt voor een financieele zaak.
Dit huis is gebouwd door en voor ‘De Noordelijke Hypotheekbank’, indertijd aldaar gevestigd.
Prachtige rentenierswoning en geschikt voor pension. (57070)
2.
Een zeer nette BURGERWONING, met grooten tuin, 4 kamers en een alcoof, eenig geschikt voor renteniers en winkelhuis, ook te Zorgvlied.
Te bevragen bij J. WITVOET, te Oud-Appelscha (Fr.)

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In 1922 stond Villa Aurora op Zorgvliet, an de aandere kaante van de Deeverse bos weer te koop. De redactie moet nog uitzoeken wie toen de eigenaar was en wie toen de nieuwe eigenaar is geworden.
De redactie heeft zich suf gepiekerd over het adres van de zeer nette burgerwoning met grooten tuin, maar dat heeft geen resultaat opgeleverd. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief weet wel om welke nette burgerwoning het ging ?
De redactie heeft de bijgaand afgebeelde kleurenfoto van Villa Aurora gemaakt op zaterdag 17 december 2022.

Posted in Villa Aurora, Zorgvliet | Leave a comment

’24 Gezichten te Zorgvlied’ bee Noordwolde in 1895

Posted on 22 augustus 2023

Op 30 november 1895 verscheen de volgende verrassende advertentie in de Leeuwarder Courant.

24 Gezichten te Zorgvlied bij Noordwolde.
Photographien, vervaardigd door H. Kuiper, Noordwolde.
Afzonderlijk 25 cent.
10 stuks f. 2.
24 stuks f. 4.
Prachtige Mappe met inscriptie 60 cent.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie zou bijzonder graag willen weten waar een mappe met de 24 foto’s van het Zorgvliet uit 1895 of vroeger van de in het dorp Deever op 8 juli 1855 geboren schilder en fotograaf Hans Roelofs Kuiper bewaard is gebleven. Deze 24 zeer oude en ongetwijfeld eerste foto’s van het jonge dorp Zorgvliet in wording zijn van grote waarde voor het beter kunnen beschrijven van de geschiedenis van dit dorp.
Wellicht heeft Hans Kuiper deze 24 gezichten op Zorgvliet gemaakt in opdracht van Lodewijk Guillaume Verwer.
De redactie is al jaren bezig met het volgen van diverse sporen, maar deze hebben tot nu toe niet naar enig resultaat geleid.
Van Hans Kuiper is wel bekend dat hij enige tijd na het afronden van een opdracht de betreffende glasplaatnegatieven in een gat achter in de tuin achter zijn huis in Noordwolde gooide, maar het heeft nu uiteraard geen zin meer daar te gaan graven.
Wie kan de redactie helpen bij het zoeken naar deze 24 photographieën van Zorgvliet ? Wellicht is ergens een prachtige mappe met inscriptie met daarin de 24 photografieën bewaard gebleven.

Posted in Hans Kuiper, Lodewijk Guillaume Verwer, Topstuk, Zorgvliet | Leave a comment

Henriëtte Ottoline Clara Elisabeth is overlee’n

Posted on 10 augustus 2023

In de Leeuwarder Courant van 7 december 1886 verscheen het volgende bericht van overlijden van jonkvrouw Henriëtte Ottoline Clara Elisabeth Holmberg de Beckfelt.

Op den 3en December 1886 overleed te Arnhem, in den ouderdom van 66 jaren, mijne geliefde Moeder Jonkvrouw Henriëtte Ottoline Clara Elisabeth Holmberg de Beckfelt, Weduwe van Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt.
Arnhem, 6 December 1886. Mr. A. de Ruijter de Wildt. Volstrekt eenige en algemeene kennisgeving.

Aantekeningen van de redactie van ut Dievers Archief
De koloniaal Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt leerde zijn vrouw Henriëtte Ottoline Clara Elisabeth Holmberg de Beckfelt kennen in de kolonie Nederlands Indië. Zij werd geboren op 19 december 1819 in Semarang. Zij was een dochter van Jonkheer Otto Carel Holmberg de Beckfeldt (geboren op 8 juli 1794 te Culemborg, overleden in 1857) en Henriëtte Marie Claire Smissaert (geboren 20 januari 1802, overleden op 13 augustus 1832).
Bij Koninklijk Besluit van 31 december 1838 werd de uit lage Zweedse adel afstammende Otto Carel Holmberg de Beckfelt in de Nederlandse adelstand opgenomen.
Het overlijdensbericht werd geplaatst door haar zoon mr. Alexander de Ruijter de Wildt (geboren op 2 juni 1841 te Semarang, Nederlands Indië, overleden op 3 januari 1913 in Arnhem), die toen burgemeester op de Smilde was.
Jonkvrouw Henriëtte Ottoline Clara Elisabeth Holmberg de Beckfelt zal zo’n kleine tien jaar op Zorgvliet hebben gewoond. Na de verkoop van het landgoed Zorgvliet in 1871 verhuisde ze naar Arnhem.
Dat in het landhuis Zorgvliet een adellijke dame woonde, weliswaar niet afkomstig uit hoge landadel, maar uit laag stedelijk patriciaat, kan er toe hebben bijgedragen dat het statige landhuis in de volksmond de naam ‘het Kasteel’ kreeg.

Posted in de Ruiter de Wildt, Overlijdensbericht, Zorgvliet | Leave a comment

De Doldersumse kemping ‘de Zonnekamp’

Posted on 6 augustus 2023

In de Leeuwarder Courant – Hoofdblad van Friesland verscheen op 10 februari 1962 voor het eerst een advertentie van camping ‘de Zonnekamp’. Deze luidt als volgt.

Doldersum (Dr.), camping ‘het Zonnekamp’, prachtige natuur, midden in bossen. Kampeerboerderij en kampeerterrein en zomerhuisje. J. Reinbergen, Doldersum 1, post Zorgvlied (Dr.), tel 05212-457.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Camping ‘de Zonnekamp’ had wel een uniek adres, te weten Doldersum 1 in de gemeente Vledder. Dus ligt niet in de gemiente Deever. Dus valt in principe buiten het aandachtsveld van de redactie.
Eigenaar J. Reinbergen wilde zich blijkbaar met de advertentie op het Friese publiek richten.
Dit is ook wel begrijpelijk, want van oudsher stond de bevolking van Zorgvliet altijd al een beetje met de rug naar ‘de aandere kaante van de Deeverse bos’ in de richting van Friesland te kijken.
Tegenwoordig heeft camping Zonnekamp als adres: de Ruyter de Wildtlaan 7, 8437 PC, Zorgvlied.
Een van de eerste zwart-wit ansichtkaarten die de Doldersumse camping ‘de Zonnekamp’ heeft uitgegeven is op bijgaande afbeelding te zien. Deze kaart is in augustus 1964 uitgegeven.
Het kan van belang zijn dat de historische werkgroep ‘Groot-en-Klein-Wateren-Oude-Willem-Zorgvlied’ in een aanstaand populair-wetenschappelijke boek over de geschiedenis van Zorgvliet, Groot- en Klein Wateren en Oude Willem aandacht besteedt aan het ontstaan en de opkomst van de toeristenindustrie in de streek, en recreatie-ondernemingen ook met naam en toenaam te vermelden in het boek, temeer omdat dit de kans op sponsoring van het boek door deze ondernemingen sterk vergroot. Te denken valt bijvoorbeeld aan het opnemen van advertorials of publireportages.

Abracadabra-1590
Abracadabra-1575

Posted in Ansigtkoate, Camping De Zonnekamp, De aandere kaante van de Deeverse bos, Toeristenindustrie, Zorgvliet | Leave a comment

De burgemeister is de boas van de hypotheekbaank

Posted on 3 augustus 2023

In het Algemeen Handelsblad van 10 juni 1887 verscheen de volgende advertentie van de Noordelijke Hypotheekbank, gevestigd te Zorgvliet, gemeente Diever.

Noordelijke Hypotheekbank, gevestigd te Zorgvlied, gemeente Diever.
Commissarissen:
mr. W. Terpstra, Ridder der Orde van den Nederlandschen Leeuw, President van het Gerechtshof te Leeuwarden, President-Commissaris.
L.M. de Laat de Kanter, Ridder der Orde van den Nederlandschen Leeuw, Burgemeester te Leiden, Vice-President.
Mr. D.J.R. Brants, Lid der Rechtbank te Heereveen.
J.F.H. Bekhuis, Lid der Provinciale Staten van Friesland, te Leeuwarden.
Mr. B.H.M. Driessen, Ridder der Orde van den Nederlandschen Leeuw en van de Leopoldsorde, Wethouder te Amsterdam.
Mr. H.W. de Blocq Scheltinga, Burgemeester van Schoterland, te Oranjewoud.
Dr. R. Wartena, te Noordwolde.
Mr. L.G. Verwer, Advocaat te Zorgvlied.
Directeuren:
L.W. van Os, Burgemeester van Diever.
E. Venhuizen.
De bank leent gelden uit op onroerende goederen onder verband van eerste hypotheek, hoogstens tot een bedrag van 50 procent der waarde van de gebouwde en 65 procent der waarde van de ongebouwde eigendommen.
Zij geeft 4 procents pandbrieven uit, welke, voor zooverre de voorraad strekt à part verkrijgbaar zijn ten kantore van de Twentsche Bankvereeniging te Amsterdam, en verder, door tusschenkomst van alle Kassiers en Commissionairs in effecten, ten kantore der Bank.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In het pand met de naam Aurora (Latijn = dageraad) aan de Dorpsstraat op Zorgvliet was in de tijd van mr. Lodewijk Guillaume Verwer het hoofdkantoor van zijn Noordelijke Hypotheekbank gevestigd.
Leonard Willem van Os (geboren op 6 juli 1844 in Sneek, overleden op 28 mei 1900 in Deever, zoon van Pieter van Os en Johanna Nicolasina Romswinckel, gehuwd geweest met Leentje Mulder) kon blijkbaar binnen de wettelijke en ambtelijke ruimte van het burgemeesterschap zonder problemen de ongetwijfeld niet slecht betaalde bijbaan of hoofdbaan van mede-directeur van de Noordelijke Hypotheekbank aanvaarden en uitoefenen. Hij woonde in die tijd ook op Zorgvliet.
Directeur Egge Venhuizen woonde in Zorgvliet in het pand met de naam Aurora.
In de webstee van het Streekarchief van Voorne Putten en Rozenburg is een verwijzing naar een notariële actie met als datum 5 augustus 1887 te vinden, waarbij het volgende is vermeld:
Gerrit Machiel Louter, koffiehuishouder te Geervliet, bekent aan Leonard Willem van Os, burgemeester van Diever, en Egge Venhuizen, beiden wonend te Zorgvlied gemeente Diever, vormend de directie van de Noordelijke Hypotheekbank, een schuld van f 2250. Hij verleent hypotheek op een huis annex herberg, waarin tevens de metselaarsaffaire wordt uitgeoefend, met erf en tuin te Geervliet, kad. B 861.
Bijgaand afgebelde kleurenfoto van het netjes opgeknapte, maar levensloos ogende pand met de naam Aurora is gemaakt op 11 april 2013.

Posted in Gemiente Deever, Lodewijk Guillaume Verwer, Noordelijke Hypotheekbank, Villa Aurora, Zorgvliet | Leave a comment

De paus hef Henduk Bos ok un goll’n medallie egee’m

Posted on 19 juli 2023

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 1 mei 1981 verscheen een artikeltje over boer in ruste Hendrik Bos uit Zorgvliet. De tekst van het artikeltje luidt als volgt.

De 77-jarige Hendrik Bos in Zorgvlied is onderscheiden met de eremedaille in goud, verbonden aan de Orde van Oranje Nassau.
De heer Bos, thans rustend landbouwer, was van 1921 tot 1976 organist van de Rooms Katholieke te Zorgvlied en van 1925 tot 1976 kerkmeester van deze kerk.
Sedert 1962 is hij ook voogd van de Stichting Sint Anthony Gasthuis te Zorgvlied en in die functie was hij tot voor kort ook belast met de dagelijkse zorg voor de provenierswoningen naast de Rooms Katholieke kerk (welke binnenkort worden gerestaureerd).
Naast zijn jarenlange activiteiten voor de Rooms Katholieke kerk in Zorgvlied was hij ook hulp en toeverlaat voor de bewoners van de proveniershuisjes en voor vele anderen in de kleine dorpsgemeenschap.
Voor zijn verdiensten ontving de heer Bos enige jaren geleden reeds de pauselijke onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het was vroeger goed zo nu en dan eens een middagje bij het archief van de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) langs te gaan en materiaal te verzamelen dat de moeite waard is op te nemen in ut Deevers Archief.  Tegenwoordig is het archief van de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) via het internet te raadplegen. De Olde Möppeler (Möppeler Kraante), de krant van ‘de aandere kaante van de Deeverse bos’ publiceert wel degelijk over zaken van ‘de aandere kaante van de Deeverse bos’.
In ut Deevers Archief  moet zeker ook aandacht moeten worden besteed aan ‘de katholieke kerk’ op Zorgvliet en ook aan de rol van Hendrik Bos (geboren op 2 juli 1903, overleden op 9 januari 1983). Hij is onderscheiden met de eremedaille in goud verbonden aan de Orde van Oranje Nassau en de medaille in goud verbonden aan Pro Ecclesia et Pontifice (Latijn voor: Voor Kerk en Paus). Hendrik Bos was drager van een respectabele wereldlijke en kerkelijke onderscheiding.
Burgemeester Hermen Gerrit Overweg reikte de gouden eremedaille van de Orde van Oranje Nassau uit aan Hendrik Bos.
De zwart-wit foto is gemaakt door boer, dorpsfiguuur en dorpsfotograaf Harm Hessels uut Deever, dat ligt an de aandere kaante van de bos.

Abracadabra-1568Abracadabra-1567

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, Haarm Hessels, Kattelieke Kaarke, Lodewijk Guillaume Verwer, Sint Anthonij Gasthuis, Zorgvliet | Leave a comment

Un fragmentie uut ut vurlee’n van Hotel Villa Nova

Posted on 18 juli 2023

De redactie van ut Deevers Archief nam bij één van zijn regelmatige bezoeken aan Zorgvliet, en dan iets drinken en eten bij Hotel Villa Nova van de familie Krans an de Dorpsstroate, in 2012 een exemplaar mee van de jubileumkrant ‘Villa Nova – 1952-2012’, uitgegeven in februari 2012 in een oplage van 5000 exemplaren. Op de eerste bladzijde van deze jubileumkrant is over Villa Nova het fijne berichtje ‘Een stukje geschiedenis’ te lezen. De redactie heeft toestemming van mevrouw Renate Krans dat bericht op te nemen in ut Deevers Archief. De redactie is haar daarvoor uiteraard bijzonder erkentelijk.

Een stukje geschiedenis
In 1952 was de villa vanaf de weg nagenoeg aan het oog onttrokken, zoveel struiken en heesters groeiden tot aan de voordeur toe. Het leek wel een jungle ! Het gebouw zelf verkeerde in een zeer slechte staat van onderhoud: verveloos aan de buitenkant, binnenin jurken als behang aan de muur. Bij de koop hebben opa en zijn vader, wel vastgesteld dat het hout van deuren en kozijnen van uitstekende kwaliteit was. Een mes van het merk Herder werd er tegenaan gedrukt en kwam nog geen millimeter naar binnen: het hout leek wel van graniet.
Rondom het huis was de tuin verwilderd. Er groeide van alles. Maar de oude kern was duidelijk te onderscheiden: de majestueuze rij lindebomen, prachtige beuk, kastanje, reusachtige tua, rododendrons… Een boomgaard met heerlijke appels. er waren allerlei soorten bessenstruiken, een grote moestuin. De vijver met eenden en in het midden een eilandje met een hunebedje van echte zwerfkeien. Vooral in de lente was het met bloeiende boomgaard en ontluikend groen een lustoord.
Achter de villa stond een houten schuur, waar opa een stal van heeft gemaakt. Hij was tenslotte ook nog boer, al was dat niet van ganser harte. Het was echt geen uitzondering dat de melkbussen te laat aan de weg stonden. Er zijn ansichtkaarten van ‘Vita Nova’ met de melkbussen op de voorgrond. In die tijd werd de melk bij de boerderijen opgehaald door een melkrijder met paard en wagen en naar de zuivelfabriek De Drie Gemeenten gebracht. Opa had land in Zorgvlied, maar ook in Vledder, tien kilometer verderop, aan de andere kant van de Koloniebossen. Dat Vledderse land was de erfenis van de ouders van oma. Er hoorde ook een boerderij bij. Die staat daar met rieten dak nog steeds, maar is nu verbouwd tot een appartementencomplex. Het was met paard en wagen een hele reis naar Vledder. Heerlijk was het te liggen bovenop een wagen met geurig hooi, terwijl het bladerdak van een tunnel van eikenbomen vlak boven je hoofd voorbij schoof. Weer iets anders was het verweiden van koeien. We moesten door bossen heen, wel over zandpaden, maar er wilde nog wel eens een beest de vlucht nemen. Alleen de voorste koe zat namelijk aan een touw vast, de andere liepen er los achteraan. Het leek soms wel Wild West.
Zorgvlied was weliswaar een klein dorp, maar… er waren twee kruidenierswinkels en een echte bakker in het dorp, en ook nog eens een bakker uit Elsloo, die het brood langs de huizen bracht. Zoals nu was er een kerk en een kapel, maar toen was er ook een pastoor en een predikant. De eerste woonde in een riante pastorie met grote tuin en de andere in het zogenaamde Amsterdamse Huis.
De pastorie is later op afbraak door opa gekocht. De stenen zijn stuk voor stuk gebruikt voor de bouw van de grote kelder, waar nu de vergaderzaal is.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Van Villa Nova zijn na de Tweede Wereldoorlog in het tijdperk van de zwart-wit foto enige ansichtkaarten uitgegeven, waaronder de bijgaande afgebeelde ansichtkaarten. Aan de rechterkant van de ansichtkaart zijn de melkbussen van pensionhouder en ook nog boer Jan Krans te zien.
De tweede afbeelding (afbeelding 2) toont een zwart-wit ansichtkaart met witte rand met de titel ‘Zorgvlied. Huize Vita Nova’, deze is in juli 1955 uitgegeven. Achter op deze ansichtkaart staat niet vermeld bij wie op Zorgvliet de ansichtkaart te koop was. Het ligt voor de hand aan te nemen dat dit bij pensionhouder Jan Krans in Villa Nova was.
In augustus 1955 verscheen een tweede druk van deze zwart-wit ansichtkaart, nu zonder witte rand, maar wel met de juiste titel ‘Zorgvlied. Huize Villa Nova’. Zie afbeelding 3.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 204 een afbeelding van een exemplaar van de hier afgebeelde ansichtkaart (afbeelding 2) opgenomen.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 203 en 204 het bijgaand weergegeven bericht ‘Een stukje geschiedenis’ opgenomen.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3

Posted in Ansigtkoate, Dorpsstroate, Zorgvliet | Leave a comment

Roadsstokk’n lees’n in Ut Winkeltie op Zorgvliet

Posted on 16 juli 2023

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant verscheen op 21 november 1996 het volgende kort berichtje bij een interieurfoto van het laatste winkeltje op Zorgvliet.

Raadsstukken te lezen in dorpswinkel
De sluiting van de openbare lagere school Groot en Klein Wateren in augustus dit jaar, betekende voor de inwoners van die dorpen ook dat de leestafel voor de raadsstukken wegviel. Deze lagen altijd in de school ter inzage. Plaatselijk Belang Zorgvlied-Wateren-Oude-Willem liet het er niet bij zitten en vanaf deze week kunnen de inwoners van de drie dorpen de stukken van de gemeenteraad lezen aan de paktafel van Us Winkeltie in Zorgvlied.
Plaatselijk Belang heeft er ook een stoel geplaatst, zodat de mensen in alle rust de raadsstukken kunnen doornemen. Dat moet dan met de papieren op schoot, want de paktafel is te hoog om aan te lezen. De vereniging is daarom nog op zoek naar een barkruk.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het laatste winkeltje op Zorgvliet (an de aandere kaante van de Deeverse bos) stond niet op Groot Wateren of op Klein Wateren, maar an de Dörpsstroate op Zorgvliet. Het pand is na een flinke verbouwing en vernieuwing nu een woonhuis.
De schrijver van de tekst bij de foto van het interieur van het laatste winkeltje op Zorgvliet moet wel een op Friesland georiënteerd persoon zijn geweest of moet gedacht hebben dat de dörp’m an de Freese kaante van de Deeverse bos bij Fryslân horen, want hij of zij heeft het winkeltje de naam Us Winkeltie gegeven, terwijl de eigenaren zelf aan het winkeltje de naam Ut Winkeltie hadden gegeven, want op Zorgvliet en op Woater’n wordt of misschien beter gezegd werd Weststellingwerfs gesproken.
Het jaar 1996 ligt nog zo’n beetje in het vóór-digitale papieren tijdperk. Tegenwoordig zijn de raadsstukken van de gemeente Westenveld, waarin de gemiente Deever gedwongen is ondergebracht, gewoon thuis achter de vaste computer, op de schootcomputer, op de tablet of op de slimme telefoon te lezen in de webstee van de Hoge Dames En Heren Van De Voorkant Van Het Grote Gigantische Gelijk In Het Raadhuis Van De Gemeente Westenveld Aan De Gemeentehuislaan In Deever..
Maar waar zijn de eigenaren van Ut Winkeltie gebleven ?
Wie kan de redactie een goede scan van de interieurfoto van Ut Winkeltie doen toekomen ?
Hebben de eigenaren van Ut Winkeltie andere foto’s van het interieur van hun winkeltje ?

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, Neringdoende, Zorgvliet | Leave a comment

De olde kapelle van Obadja op Zorgvliet

Posted on 28 juni 2023

In het in 1999 verschenen Deeverse fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is de volgende tekst opgenomen bij afbeelding 15, zijnde een afbeelding van de oudste ansichtkaart van het kerkje van de ‘Vereniging tot behartiging van Godsdienstige belangen der Hervormden’  op Zorgvliet. Deze vereniging werd later ‘Evangelisatievereniging Obadja’ genoemd. Deze ansichtkaart is in 1908 uitgegeven.

15 – Zorgvlied – Kapel van de Evangelisatievereniging Obadja – 1908
Op 4 februari 1904 werd onder leiding van predikant dr. Arnold Izak Kan de ‘Vereniging tot behartiging van Godsdienstige belangen der Hervormden’ opgericht in het boerencafé van Wolter Benthem. De vereniging werd goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 10 mei 1904.
Al op 18 oktober 1904 werd begonnen met de bouw van een eenvoudige kapel.
Deze is ontworpen door architect O.M. Meek uit Donkerbroek. De prijs van de houten kapel met stenen fundamenten, met uitzondering van het schilderwerk en het meubilair, werd begroot op duizend gulden.
Het werk is uitgevoerd door aannemer B. Offringa uit Makkinga. Het grondwerk is door de leden zelf gedaan. Andere leden voerden met boerenwagens de bouwmaterialen aan.
Al op 14 december 1904 werd de kapel in gebruik genomen. In het begin werd eens in de twee weken ’s avonds een dienst gehouden, omdat de evangelisatieverenigng te weinig geld had om alleen een voorganger te kunnen betalen.
In 1908 werd het bos rond de kapel gerooid en werd bij de weg een hek geplaatst.
In 1915 werd de zondagschool opgericht.
In 1916 werd de erfpacht van het terrein voor 10 gulden afgekocht van mevrouw Johanna van Wensen, weduwe van mr. Lodewijk Guillaume Verwer.
In 1918 werd achter deze kapel een begraafplaats aangelegd. De gemeente Diever gaf daarvoor een subsidie van 250 gulden.
In 1928 kon eindelijk samen met de rechtzinnig Hervormde Kerk in Boijl een eigen evangelist worden aangetrokken.
De vereniging kocht het Amsterdamse huis van Paulus Mulder om de voorganger te kunnen huisvesten. Het huis werd in 1929 in gebruik genomen door evangelist Hendrik Betten en zijn gezin. Hij bleef de kerkgemeenschap tot aan zijn dood op zondag 2 februari 1947 dienen.
In 1932 werd het fraaie torentje door een blikseminslag vernield. Daarvoor in de plaats kwam een degelijk rechtlijnig exemplaar.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Uit het Beleidsplan 2015-2015 van de Hervormde Gemeente te Diever van de Kerkenraad van de Hervormde Gemeente Diever van 8 oktober 2014 is het volgende belangwekkende citaat overgenomen:
De hervormde houten kapel te Zorgvliet is van de Nederlandse hervormde evangelisatievereniging. De kapel dateert uit 1904 en werd gebouwd door de ‘Vereniging tot behartiging van Godsdienstige Belangen der Hervormden’, later kreeg zij de naam Obadja.
De evangelisatievereniging is opgezet vanuit de hervormde gemeente Diever als afstandsevangelisatie. Later is de evangelisatie meer een richtingsevangelisatie geworden.
Tussen de evangelisatievereniging en de kerkenraad van de hervormde gemeente Deever is een plaatselijke regeling opgesteld. De kerkenraad van de hervormde gemeente Deever heeft 1 (één) boventallige ouderling en 1 (één) boventallige diaken ten behoeve van de evangelisatievereniging Obadja. Eén keer per jaar worden de ambtsdragers met een bijzondere opdracht en het bestuur van de evangelisatievereniging Obadja uitgenodigd voor een moderamenvergadering.
Het bijbelboek Obadja is het vierde boek van de kleine profeten en is volgens het opschrift van het boek geschreven door de profeet Obadja. Zijn naam betekent ‘Dienaar van God’.
Op 14 juli 1932 verscheen in de krant ‘de Telegraaf’ het volgende korte bericht over de brand in het houten torentje van de houten kapel van de hervormde evangelisatievereniging:
In Zorgvlied sloeg de bliksem in een kerktoren welke in brand geraakte, doch met vereende krachten wist men het vuur te blusschen.

Abracadabra-1636

 

Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Diever, ie bint 't wel ..., Lodewijk Guillaume Verwer, Obadja, Zorgvliet | Leave a comment

De kapelle van Obadja noa de uutbreiding

Posted on 26 juni 2023

In het fotoboekje met de snorkerige titel ‘De historie en prehistorie van Diever in woord en beeld’ van de in Deever geboren en getogen, echter bij leven in Westervelde bij Norg wonende Arend Mulder (zoon van Jan Mulder, die in de volksmond Jan Boatie werd genoemd) is op de laatste bladzijde (bladzijde 140) enig aandacht besteed aan de houten kapel van de hervormde evangelisatievereniging op Zorgvliet.
Bij de foto op bladzijde 140 uit het genoemde boekje is de volgende tekst vermeld:
Dit zo vriendelijk aandoend houten kapelletje dateert van plusminus 1904 en werd gebouwd voor de vereniging tot behartiging van de godsdienstige belangen te Zorgvlied en kreeg later de naam Obadja. In 1968 werd vóór een gedeelte aangebouwd, zoals op de foto duidelijk is te zien. Eerste evangelist van de evangelisatievereniging was de heer Hendrik Betten te Zorgvlied, aldaar overleden op 2 februari 1947. Achter de kapel vindt men een klein kerkhof.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Op de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart is de houten kapel ná de verbouwing te zien. Duidelijk is aan de voorkant van het gebouw het nieuwe gedeelte te zien. De vraag is of bij de uitbreiding het oude torentje en de oude voorgevel zijn vervangen of weer zijn gebruikt ? Zo te zien is de verbouwing nog niet helemaal af, want bij het nieuwe gedeelte ontbreekt de dakgoot. De hier getoonde ansichtkaart is in juni 1969 is uitgegeven door Villa Nova, Zorgvlied, telefoon  05212-7212.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 199 een afbeelding van een exemplaar van de hier afgebeelde ansichtkaart opgenomen.
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto van de kapel van Obadja, compleet met het haantje op het torentje, gemaakt op 17december 2022.

Abracadabra-1638

Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Obadja, Zorgvliet | Leave a comment

De kapelle van Obadja veur de uutbreiding

Posted on 25 juni 2023

In het fotoboekje met de snorkerige titel ‘De historie en prehistorie van Diever in woord en beeld’ van de in Deever geboren en getogen, echter bij leven in Westervelde bij Norg wonende Arend Mulder (zoon van Jan Mulder, die in de volksmond Jan Boatie werd genoemd) is op de laatste bladzijde (bladzijde 140) enig aandacht besteed aan de houten kapel van de hervormde evangelisatievereniging op Zorgvliet.
Bij de foto op bladzijde 140 uit het genoemde boekje is de volgende tekst vermeld:
Dit zo vriendelijk aandoend houten kapelletje dateert van plusminus 1904 en werd gebouwd voor de vereniging tot behartiging van de godsdienstige belangen te Zorgvlied en kreeg later de naam Obadja. In 1968 werd vóór een gedeelte aangebouwd, zoals op de foto duidelijk is te zien. Eerste evangelist van de evangelisatievereniging was de heer Hendrik Betten te Zorgvlied, aldaar overleden op 2 februari 1947. Achter de kapel vindt men een klein kerkhof.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De foto die op bladzijde 140 van het fotoboekje van Arend Mulder staat, is hier niet afgebeeld.
Op de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart is de houten kapel van vóór de uitbreiding te zien. De betreffende ansichtkaart is in 1968 verzonden, dus vlak vóór de verbouwing van de houten kapel. Deze ansichtkaart is aanwezig in de verzameling van ut  Deevers Archief. De ansichtkaart is uitgegeven door A. van der Heide, Levensmiddelenbedrijf, Zorgvlied, telefoon 7242. Deze ansichtkaart is nota bene ná de verbouwing in juni 1972 en augustus 1973 nog een keer uitgegeven door A. van der Heide, Levensmiddelenbedrijf, Zorgvlied, telefoon 7242.


Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Obadja, Zorgvliet | Leave a comment

Twee ansichtkoat’n van de Dorpsstroate op Zorgvliet

Posted on 7 juni 2023

Zo te zien zijn de zwart-wit foto’s voor deze twee ansichtkaarten van dit café an de Dorpsstroate op Zorgvliet niet op dezelfde dag gemaakt. De redactie van ut Deevers Archief moet dit bericht nog uitbreiden met meer informatie.


Posted in Ansigtkoate, Dorpsstroate, Zorgvliet | Leave a comment

Andreas-parochie viert 100-jarig bestoan in 1984

Posted on 29 mei 2023

In de Leeuwarder Courant van 29 september 1984 verscheen het navolgende artikel ‘Parochie in Zorgvliet ontstond uit liefdadigheid’ ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de rooms-katholieke Andreas-parochie op Zorgvliet.

Parochie in Zorgvlied ontstond uit liefdadigheid
De Andreas-parochie in Zorgvlied, waartoe ook een flink deel van Zuidoost-Friesland behoort, heeft al vele jaren geen eigen pastoor meer. Samen met Gorredijk en Oosterwolde, parochies die pas in de dertiger jaren ontstonden uit het initiatief van de paters Franciscanen, vormt de 100-jarige parochie een pastoraal verband onder leiding van pater Johan Meertens en pastoraal werkster Margaret Dekker.
De kiem van de parochie Zorgvlied werd gelegd door de Verwers, een rijke familie die veel aan liefdadigheid deed. Lodewijk Quillaume Verwer en zijn vrouw haalden arme Brabantse boeren naar het grensgebied tussen Friesland en Drenthe om kleine bedrijfjes te runnen op de grond die daar op grote schaal door de familie was aangekocht. In hun fraaie buiten ‘Huize Zorgvlied’ was ook een kapel ingericht en daar werden in 1880 de eerste kerkdiensten gehouden.
Al spoedig werd besloten één van de bijgebouwen van Huize Zorgvlied tot kerk om te bouwen. In september 1884 werd de eerste pastoor geïnstalleerd, Petrus Johannes Conradus van Haagen. Aan de Friese kant van de provinciegrens werkte hij onder meer in Appelscha, Haule, Oosterwolde, Donkerbroek, Makkinga, Noordwolde en Olde en Nieuwe Bercoop.
Een paar jaar later kocht de parochie een stuk grond van de familie Verwer op voorwaarde dat er een kerk, een pastorie en een eigen kerkhof zouden komen. De kerk verrees in 1923 en 1924, terwijl de pastorie werd gevestigd in ‘het Witte Huis’, dat de familie in 1919 aan de rooms-katholiek gemeenschap schonk.
Vanaf 1936 heeft Zorgvlied geen eigen pastoor meer gehad. Er ontstond eerst samenwerking met Veenhuizen, later met Wateren. Sinds de komst van pater Meertens, die tevens deken is van Heerenveen, werkt Zorgvlied samen met Oosterwolde en Gorredijk. De parochie telt ongeveer driehonderd zielen.
Het 100-jarig jubileum wordt morgen gevierd met een eucharistieviering om 10.00 uur en een receptie na afloop in ‘Villa Nova’. ’s Middags is er een feestprogramma voor de kinderen en ’s avonds samenzang en de opvoering van een revue. Over de geschiedenis van de jubilerende parochie is een boekje verschenen. 

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De familie Lodewijk Guillaume (dus niet Quillaume) Verwer gaf aan ‘Huize Zorgvlied’ de naam ‘Castra Vetera’ ?
De vraag is of de parochiegrond van de familie Verwer is gekocht of ten geschenke is gekregen ?
De eerste pastoor Petrus Johannes Conradus van Haagen is op 24 september 1847 in Nijmegen geboren. Hij overleed op 22 april 1933 in Groenlo. Hij was toen 85 jaren oud. Hij schopte het in de rooms-katholieke kerk tot deken.
Volgens het bijgaande bidprentje werd Petrus Johannes Conradus van Haagen op 18 september 1884 niet pastoor op Zorgvliet, maar pastoor te Wateren. Zelfs in 1884 was de naam van het dorp Zorgvliet nog niet gevestigd. Dus het 150-jarig bestaan van het dorp Zorgvliet voor alle zekerheid maar na 2034 vieren ?
Wie kan de redactie op het spoor zetten van het uit 1984 daterende boekje over de geschiedenis van de 100-jarige Andreas parochie ? Wie is in het bezit van dit boekje ? Wat is de titel van het boekje ?
De foto bij het artikel is gekopieerd van een ansichtkaart, die in 1935 is uitgegeven door de firma J.F. le Roux te Assen. Een scan van deze ansichtkaart is aanwezig in de verzameling van ut Deevers Archief, zie de bijgaande afbeelding. Het huis ‘het Witte Huis’ aan de linkerkant van de foto op de ansichtkaart is de pastorie van de rooms-katholieke geloofsgemeente.

Abracadabra-1616
Abracadabra-1615Abracadabra-1612Abracadabra-1611

Posted in Ansigtkoate, Bidplètie, De aandere kaante van de Deeverse bos, Kattelieke Kaarke, Sint Anthonij Gasthuis, Witte Huis, Woater’n, Zorgvliet | Leave a comment

Woar is ut pièdeheufdbaankie van Jan Haarm Pol ?

Posted on 18 mei 2023

De op Woater’n geboren Jan Haarm Pol, meer bekend van de tillevisie als ‘the incredible dr. Pol’ (‘de ongelooflijke dr. Pol’), heeft alweer enige tijd geleden bij Obadja an de Dorpsstroate op Zorgvliet, an de aandere kaante van de Deeverse bos, van de gemeente Westenveld een eigen zitbankje aangeboden gekregen. Jan Haarm Pol was nota bene zelf hoogstpersoonlijk aanwezig bij de aanbieding van dit paardehoofdbankje.
De redactie heeft de drie hier afgebeelde kleurenfoto’s gemaakt op woensdag 17 mei 2023. Op die dag stond het paardehoofdbankje van Jan Haarm Pol niet meer voor Obadja. Zo te zien hebben de Hoge Dametjes En Heertjes Van De Voorkant Van Het Grote Genadeloze Zitbankjes Gelijk In De Gemeente Westenveld In Het Raadhuis Aan De Gemeentehuislaan In Deever vervangen door een oersaai standaard bankje van geperst plastic.
Weet dr. Jan Haarm Pol van deze schoffering af ?  Of heeft hij ingestemd met de verwijdering van zijn eigen paardehoofdbankje ?
Maar waar is het paardehoofdbankje gebleven ?
Is het bankje teruggegeven aan de maker van het bankje, te weten kettingzaagkunstenaar Henri Koeling (die zichzelf woodcarver noemt) uut de Peperstroate in Deever ?
Of is het bankje verplaatst naar elders ? Als dat zo is, wie van de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Achief kan dan de nieuwe staplaats van het Jan-Haarm-Pol-bankje melden ?
De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief leze vooral ook het bericht Ut pièdeheufdbaankie van Jan Haarm Pol.

Afbeelding 1 – (© Ut Deevers Archief – woensdag 17 mei 2023 – Alle rechten voorbehouden)
Afbeelding 2 – (© Ut Deevers Archief – woensdag 17 mei 2023 – Alle rechten voorbehouden)

Afbeelding 3 – (© Ut Deevers Archief – woensdag 17 mei 2023 – Alle rechten voorbehouden)

Posted in Dr. Pol, Jan Haarm Pol, Kuunst, Obadja, Verdwenen object, Zorgvliet | Leave a comment

Un kattelieke jeugdhaarbaarg van de K.V.C.

Posted on 16 mei 2023

De redactie van ut Deevers Archief laat de bezoekers van de webstee van ut Deevers Archief graag meegenieten van al het moois uut de gemiente Deever. De redactie toont hier een exemplaar uit zijn verzameling ansichtkaarten. 
De historische werkgroep Zorgvliet-Groot-en-Klein-Wateren-Oude-Willem, deel uitmakend van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever uut Deever, heeft in de beschrijving van een historische wandeling door Zorgvliet en Wateren de volgende tekst (voor wat deze waard is) over het op bijgaande zwart-wit ansichtkaart afgebeelde pand opgenomen.

Dit huis stond aanvankelijk in Oldeterp. Een tegenover het huis wonende freule vond het een lelijk huis en wilde dat het afgebroken zou worden. Dat geschiedde rond 1900. Timmerman Dalstra kocht het huis en bouwde het in Zorgvlied weer op. Daarna was het een timmerwinkel en een boerderij, annex kruidenierswinkel. Ook was het enige tijd een jeugdherberg voor Rooms Katholieke jongeren.

In de Heerenveensche Koerier van 17 februari 1950 verscheen het volgende korte berichtje

Een katholieke jeugdherberg te Zorgvlied 
Diever. Naar we vernemen, ligt het in de bedoeling van de Katholieke Vacantiehuizen- en Jeugdherbergencentrale een jeugdherberg te stichten te Zorgvlied in de gemeente Diever. De mooie omgeving leent zicht uitstekend voor dit doel.


In het Limburgsch Dagblad verscheen op 19 juli 1952 de volgende advertentie van de Katholieke Vacantiehuizen- en Jeugdherbergen Centrale (K.V.C.), waarin ook de jeugdherberg van Zorgvlied wordt genoemd. Aardig is te lezen wat destijds de kosten voor het verblijf in een katholieke jeugdherberg waren.Abracadabra-1578
De katholieke jeugdherberg op Zorgvlied, adres Zorgvlied 3, bestond nog in 1965, gelet op de volgende advertentie, die op 9 april 1965 verscheen in de krant De Telegraaf.Abracadabra-1577Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Er is op Zorgvliet heel wat afgesjouwd met panden !
Het afgebeelde pand zou afkomstig zijn uit Oldeterp ?
Het Amsterdamse huis aan de Dorpsstraat zou helemaal vanuit Amsterdam zijn versleept naar Zorgvliet ?
Villa Laanzicht is vanaf de Dorpsstraat op Zorgvliet versjouwd naar de Deeverbrogge.
Het is van groot belang dat de historische werkgroep ‘Groot-en-Klein-Wateren-Oude-Willem-Zorgvlied’ in een mogelijk aanstaand populair-wetenschappelijke boek over de geschiedenis van Zorgvliet, Groot- en Klein Woater’n en de Olde Willem aandacht besteedt aan de invloed van de katholieke kerk in deze streek, een katholieke jeugdherberg is daar een exponent van.

Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Kattelieke Kaarke, Zorgvliet | Leave a comment

Oprigting van un tabakskaarvereeje op Zorgvliet ?

Posted on 3 mei 2023

Op 1 september 1896 verscheen in de krant Het Nieuws van den Dag het volgende bericht over de tabaksindustrie op Zorgvlied.

Te Zorgvlied (Dr.), alwaar de tabaksbouw voortdurend gunstige uitkomsten oplevert, zal naast de sigarenfabriek ook eene tabakskerverij worden opgericht.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Mr. Lodewijk Guillaume Verwer begon met de verbouw van tabak an de aandere kaante van de Deeverse bos op Woater’n en Zorgvliet. De verbouwde tabak werd verwerkt tot sigaren, maar tabak kon ook worden gekerft, dat wil zeggen fijn worden gesneden voor rook- of pruimtabak. Of de tabakskerverij ooit op Zorgvliet is opgericht, dat is nog een onderwerp van onderzoek van de redactie. Maar dit onderzoekje zou ook door de deskundigen van de heemkundige werkgroep Zorgvliet-Wateren-Oude-Willem kunnen worden uitgevoerd.

Posted in Sigarenfabriek, Tabak, Zorgvliet | Leave a comment

Ut looppad an de Dorpsstroate bee Obadja

Posted on 30 april 2023

Deze zwart-wit ansichtkaart ‘Groeten uit Zorgvlied’ is vóór 28 december 1929 verstuurd.
Aan de linkerkant is de nog niet verlengde Obadja-kapel van de Nederlands hervormde gemeente aan de Dorpsstraat op Zorgvliet te zien.
Op het zandpad naast de weg -blijkbaar liet de begaanbaarheid van de klinkerweg voor voetgangers nogal te wensen over- staat of loopt een vrouw met twee emmers.
De verstuurders van deze kaart waren de familie Sjouke Benthem, Gerrit en Boukje (Baukje ?).
De kaart is verstuurd naar Jan Benthem, Tweede Oostwijkstraat 2 in Steenwijk.
Jan Benthem is de eerste zoon van Wolter Benthem (geboren op 11 juli 1850 op Woater’n, overleden op 1 juli 1925 op Woater’n) en Baukje Stelma (geboren op 16 juni 1854 in Makkinga, overleden op 28 december 1929 op Woater’n). Jan Benthem is geboren op 22 mei 1878 op Woater’n. Hij werkte -toen hij de kaart ontving- in Steenwijk bij de N.V. Stoomtabak- en Sigarenfabriek ‘de Tabaksplant’.
Sjouke Benthem is de jongste broer van Jan Benthem. Sjouke Benthem is geboren op 23 december 1891 en is op 2 oktober 1976 overleden in Meppel.
Baukje is de hiervoor genoemde Baukje Stelma, de moeder van Jan en Sjouke Benthem
De redactie moet nog uitzoeken wie de mede-afzender Gerrit is. Gerrit Benthem ?
De uitgever van de kaart is volgens het logo v.d.L te D. De redactie moet nog uitzoeken wie achter dit logo schuil gaat.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 198 een afbeelding van een exemplaar van de hier afgebeelde ansichtkaart opgenomen.

Posted in Ansigtkoate, Dorpsstroate, Obadja, Topstuk, Zorgvliet | Leave a comment

Buut’ncentrum De Jonge Wacht aagter ut Witte Huus

Posted on 29 april 2023

De Katholieke Jeugdbeweging De Jonge Wacht voor jongens in de leeftijd van 12 tot 17 jaren had in de tweede helft van de dertiger jaren van de vorige eeuw een zo genoemd ‘buitencentrum’ op Zorgvliet. Dit aspect van het rijke roomsche leven op Zorgvliet moet zeker aan de orde komen in een eventueel aanstaand populair wetenschappelijk geschiedenisboek over Zorgvliet, Wateren en Oude-Willem.
Het was geen vast buitencentrum met barakken voor de jongens, een barak voor de leiders, een sanitaire barak, een keukenbarak, een kapelbarak, maar het was meer een tijdelijk kampeercentrum voor in de zomer, bij de pastorie met de naam Het Witte Huis, naast de rooms-katholiek kerk.
Als de jongens op kamp gingen, dan droegen ze frisse en fruitige groene uniformhemden. Waarschijnlijk waren het een soort van Katholieke Verkenners.
De jongens sliepen in tenten achter Het Witte Huis, ze maakten gebruik van de sanitaire voorzieningen in Het Witte Huis. De leiders sliepen in Het Witte Huis. Ongetwijfeld zal ook gebruik zijn gemaakt van de keuken in Het Witte Huis. Voor het deelnemen aan de mis hoefden de jongens niet ver te lopen.
Volgens dorpsfiguur wijlen Gerard Goettsch waren het buut’nlaanders, waren het jong’n uut de grote stad.
De vraag is of Het Witte Huis in de tweede helft van de dertiger jaren van de vorige eeuw leeg stond of dat het nog werd bewoond door een pastoor ?
De bijgaand afgebeelde voorkant van een in 1938 verstuurde -nu zeldzame- ansichtkaart -je kunt zo’n prachtig exemplaar toch maar beter wel in jouw verzameling hebben- toont de achtertuin en de achterkant van Het Witte Huis. Let daarbij ook op de twee masten waaraan een vlag is bevestigd, te denken valt aan de vlag van Nederland en de vlag van de Katholieke Jeugdbeweging of de Katholieke Verkenners.

Abracadabra-1607

Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Kattelieke Kaarke, Witte Huis, Zorgvliet | Leave a comment

De ièste stee van de greinspoal’n 41 tot en mit 77

Posted on 27 april 2023

De redactie van ut Deevers Archief ontving van de heer Jan Lautenbach van de provincie Fryslân op 3 mei 2023 een lijst met de coördinaten van de oorspronkelijke plaats van de greinspoal’n 41 tot en met 77 op de grens van de gemiente Deever en de provincie Fryslân. Zie de in dit bericht weergegeven lijst. De redactie is de heer Jan Lautenbach bijzonderlijk erkentelijk voor het verstrekken van deze waardevolle historische gegevens.
De coördinaten in die lijst zijn RD-coördinaten, dat wil zeggen Rijksdriehoekscoördinaten, dat wil zeggen coördinaten in het stelsel van de Rijksdriehoeksmeting.
De redactie heeft voor de zeer gewaardeerde hedendaagse moderne bezoeker van ut Deevers Archief, die in het bezit is van zo’n slimme telefoon met GPS-systeem, de RD-coördinaten in de lijst van de provincie Fryslân omgerekend naar GPS-coördinaten (graden-notatie). Zie de in dit bericht weergegeven lijst met GPS-coördinaten.
De redactie heeft als voorbeeld met behulp van de GPS-coördinaten van greinspoal 47 op de Friese landweer achter de vakantiebungalow van de heer Hans Salverda op Zorgvliet de oorspronkelijke plaats van greinspoal 47 in de bijgaande afbeelding weergegeven. Niets staat de peetvader en beschermheer en beheerder van greinspoal 47 in de weg met behulp van de GPS-coördinaten en zijn slimme telefoon met GPS-systeem de vervanger van de oorspronkelijke greinspoal 47 van zijn huidige standplaats te verhuizen naar zijn oorspronkelijke standplaats. Moar wè ee’m un skuppe mitneem’m.

Lijst van RD-coördinaten en GPS-coördinaten van de oorspronkelijke plaats van de greinspoal’n 41 tot en met 77. 

Greinspoal 41 – RD: 212473.461, 548225.506 = GPS: 52.91806, 6.24170;
Greinspoal 42 – RD: 212554.422, 548292.789 = GPS: 52.91865, 6.24292;
Greinspoal 43 – RD: 212681.798, 548398.645 = GPS: 52.91959, 6.24483;
Greinspoal 44 – RD: 212699.497, 548542.481 = GPS: 52.92088, 6.24512;
Greinspoal 45 – RD: 212762.995, 548667.086 = GPS: 52.92199, 6.24609;
Greinspoal 46 – RD: 212859.514, 548857.571 = GPS: 52.92369, 6.24756;
Greinspoal 47 – RD: 213160.183, 549081.436 = GPS: 52.92567, 6.25207;
Greinspoal 48 – RD: 213462.155, 549304.340 = GPS: 52.92764, 6.25660;
Greinspoal 49 – RD: 213612.180, 549292.388 = GPS: 52.92752, 6.25882;
Greinspoal 50 – RD: 213872.674, 549271.634 = GPS: 52.92730, 6.26269;
Greinspoal 51 – RD: 214271.411, 549239.867 = GPS: 52.92698, 6.26862;
Greinspoal 52 – RD: 214655.195, 549209.290 = GPS: 52.92666, 6.27432;
Greinspoal 53 – RD: 215043.963, 549178.317 = GPS: 52.92634, 6.28009;
Greinspoal 54 – RD: 215185.754, 549167.021 = GPS: 52.92622, 6.28220;
Greinspoal 55 – RD: 215247.558, 549162.097 = GPS: 52.92617, 6.28312;
Greinspoal 56 – RD: 215335.659, 549155.078 = GPS: 52.92610, 6.28443;
Greinspoal 57 – RD: 215388.292, 549150.885 = GPS: 52.92605, 6.28521;
Greinspoal 58 – RD: 215662.084, 549129.071 = GPS: 52.92583, 6.28927;
Greinspoal 59 – RD: 215952.514, 549105.933 = GPS: 52.92559, 6.29359;
Greinspoal 60 – RD: 216194.019, 549086.692 = GPS: 52.92538, 6.29718;
Greinspoal 61 – RD: 216277.454, 549080.045 = GPS: 52.92532, 6.29841;
Greinspoal 62 – RD: 216362.505, 549073.269 = GPS: 52.92525, 6.29968;
Greinspoal 63 – RD: 216573.616, 549056.450 = GPS: 52.92507, 6.30281;
Greinspoal 64 – RD: 216815.226, 548817.233 = GPS: 52.92289, 6.30636;
Greinspoal 65 – RD: 217046.886, 548587.866 = GPS: 52.92081, 6.30976;
Greinspoal 66 – RD: 217255.808, 548381.013 = GPS: 52.91892, 6.31283;
Greinspoal 67 – RD: 217433.462, 548205.118 = GPS: 52.91732, 6.31544;
Greinspoal 68 – RD: 217641.673, 547998.970 = GPS: 52.91545, 6.31849;
Greinspoal 69 – RD: 217764.943, 547876.920 = GPS: 52.91433, 6.32030;
Greinspoal 70 – RD: 217917.129, 547726.241 = GPS: 52.91296, 6.32253;
Greinspoal 71 – RD: 218155.185, 547490.542 = GPS: 52.91082, 6.32603;
Greinspoal 72 – RD: 218393.242, 547254.843 = GPS: 52.90867, 6.32952;
Greinspoal 73 – RD: 218649.881, 547000.745 = GPS: 52.90636, 6.33328;
Greinspoal 74 – RD: 218728.938, 547025.581 = GPS: 52.90657, 6.33446;
Greinspoal 75 – RD: 219041.260, 547262.377 = GPS: 52.90866, 6.33915;
Greinspoal 76 – RD: 219360.004, 547504.042 = GPS: 52.91080, 6.34394;
Greinspoal 77 – RD: 219678.748, 547745.708 = GPS: 52.91293, 6.34872.

Posted in Greinse, Greinspoal, Zorgvliet | Leave a comment

See hept de uutbau van villa Zonsopgang wegeknooit

Posted on 20 april 2023

De redactie van ut Deevers Archief toont bijzonder graag afbeeldingen van oude huizen en boerderijen op Zorgvliet, op Woater’n en in de Olde Willem (an de aandere kaante van de bos). Hoe meer afbeeldingen van oude huizen en boerderijen op Zorgvliet, op Woater’n en in de Olde Willem (an de aandere kaante van de bos) de redactie in ut Deevers Archief kan tonen, hoe liever het hem is.
In de collectie met de naam ‘Collectie Provinciale Monumentenzorg’ van het Drents Archief in Assen is bijgaand afgebeelde en op 7 februari 1987 gemaakte zwart-wit foto (nummer MZ10708010602) van Villa Zonsopgang aan de Dorpsstraat op Zorgvliet aanwezig. In 1987 was de uitbouw aan Villa Zonsopgang nog aanwezig. De grote vragen zijn dan natuurlijk de volgende. Wanneer is deze uitbouw gemaakt ? Is dat gebeurd toen het hoofdkantoor van de N.V. Noordelijke Hypotheekbank nog in de villa was gevestigd ? Waarom was deze uitbouw noodzakelijk ?
De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto van Villa Zonsopgang gemaakt op zaterdag 17 december 2022. De huidige eigenaren van Villa Zonsopgang hebben de uitbouw na aankoop van de woning gesloopt. De grote vragen zijn natuurlijk de volgende. Wanneer is de uitbouw gesloopt ? Waarom is de uitbouw gesloopt ? Waren in de uitbouw nog overblijfselen van de N.V. Noordelijke Hypotheekbank aanwezig ?
De zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kunnen enige afbeeldingen van kleurenfoto’s van Villa Zonsopgang zonder uitbouw vinden in ut Deevers Archief. Bijvoorbeeld deze afbeelding.

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, Villa Aurora, Zorgvliet | Leave a comment

Olde spull’n van Migieltie op Zorgvliet

Posted on 18 april 2023

In het Leidsch Dagblad van 9 januari 1913 verscheen het volgende verrassende bericht over de nazaten van admiraal Michiel Adriaenszoon de Ruijter.

Mr. A. de Ruijter de Wildt
Naar aanleiding van het bericht van overlijden van mr. A. de Ruijter de Wildt, mag in herinnering worden gebracht, dat deze een van de nakomelingen was van den grooten zeeheld.
In een levensbeschrijving van De Ruijter werd in ‘Levensberichten van Zeeuwen’ medegedeeld, dat op de tentoonstelling in 1870 te Middelburg aanwezig waren tal van voorwerpen van De Ruijter afkomstig, berustende bij den heer Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt, te Diever, afstammeling van Alida, de oudste dochter van den admiraal, eerst in kinderloozen echt gehuwd met Johan Schorer en daarna met den predikant Thomas Potts, aan welke nakomelingen bij koninklijk besluit van februari 1817, vergunning werd verleend, om den naam en het wapen van De Ruijter aan te nemen.
Onder de voorwerpen bij die familie bewaard, werd ook in eere gehouden een met edele stenen bezette koammando-staf van schildpad door den Koning van Spanje aan den admiraal geschonken; een kostbaar rapier met gevest van bloedkoraal; een scheepshouwer met zilver handvat door De Ruijter gewoonlijk gedragen, en een Turksche sabel in 1655 verkregen na een gevecht met een roover bij Salee.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Dus eigenlijk had de op de kerkhof van Buil begraven ex-koloniaal Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt (hij was employé bij het agentschap van de factorij te Semarang van de Nederlandse Handelsmaatschappij in Nederlands Indië) gewoon de achternaam Potts of Pietersen of Jansen moeten hebben, maar mochten de nazaten van de admiraal zich na februari 1817 legaal De Ruijter noemen. De contacten van de nazaten van de admiraal in het ambtelijke en politieke Haagse circuit moeten wel erg goed zijn geweest om zo’n privilege voor elkaar te krijgen. Is er dan nog een koninklijk besluit aan te pas gekomen om ook de tweede achternaam De Wildt (of was het De Wild ?) blijvend aan de eerste nep-achternaam te mogen plakken ? Of was dat op eigen initiatief van de familie ? Klinkt erg voornaam en heldhaftig: de Ruijter de Wildt.
De voorkant van het gelijk an de aandere kaante van de bos vond die ‘ij’ (ij met puntjes) niet voornaam genoeg, want gaf een laan op Zorgvlied de naam ‘de Ruyter de Wildtlaan’, dus met ‘y’ (y zonder puntjes).
Het moet de leden van de historische werkgroep ‘Oude-Willem-Groot-en-Klein-Wateren-Zorgvlied’ wel een kick geven dat in het landhuis Zorgvlied ooit zeker meer dan 50 voorwerpen van admiraal Michiel Adriaenszoon de Ruijter aanwezig zijn geweest. Dat kan bij een historische wandeling bij de standplaats van het landhuis mooi als ‘annekkedote’ worden verteld.
Wellicht zijn deze voorwerpen ter plekke nooit aan de nederige hardwerkende bescheiden bevolking van Groot- en Klein Wateren getoond.
De zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief kunnen de voorwerpen gelukkig wel zien. En wel in de zalen 0.7, 0.9, 0.12 en 0.123 van het Rijksmuseum in Amsterdam.

Abracadabra-1591

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, de Ruiter de Wildt, Zorgvliet | Leave a comment

De narciss’n stoat bee greinspoal 47 mooi in de blui

Posted on 26 maart 2023

De heer Hans Salverda vond in 2012 onder een berg puin op het terrein van camping Groot Bartje op Zorgvliet de verloren gewaande Drents-Friese-grenspaal 47 terug. Een mooi voorbeeld van moderne archeologie. Grenspaal 47 stond op de oude landweer op de grens van de provincie Drente en de provincie Fryslân.
Grenspaal 47 is in zijn oude staat gerestaureerd en is eind juli 2012 op juiste wijze herplaatst op de Drents-Friese grens bij de Willingehoek van camping Groot-Bartje, dat wil zeggen dat op de grenspaal het wapen van de provincie Drente an de Dreinse kaante en het wapen van de provincie Fryslân oan de Fryske kant is te zien. De redactie van ut Deevers Archief verwijst eenvoudigheidsgemakshalve voor meer gegevens naar het bericht Greinspoaltie 47 is neet op deselde stee neer eset.
Grenspaal 47 staat op de rand van de achtertuin van de heer Hans Salverda, de terugvinder, de beschermheer en de beheerder van grenspaal 47. Hij is de maker van de bijgaande afgebeelde kleurenfoto’s van zijn troetelgrenspaaltje. Bij grenspaal 47 staan de narcissen mooi in bloei. Beheerder en grenspaalvertroetelaar Hans Salverda heeft de eerste bollen van deze narcissen ongetwijfeld na juli 2012 gepoot. De redactie weet uit eigen wandeltochten langs de Drents-Friese grenspalen op de grens van de gemiente Deever, dat de laatste jaren grenspaal 47 met directe omgeving het best is verzorgd. Eigenlijk zou elke Drents-Friese grenspaal op de grens van de gemiente Deever een beschermheer en beheerder moeten hebben. Daar is een mooie rol weggelegd voor de hielejoardeurvurening Tied Sat uut Zorgvliet.
De oorspronkelijke positie van grenspaal 47 (GP 47) is te zien op bijgaand afgebeeld detail van de topografische kaart uit 1926. Zie afbeelding 4. De nieuwe positie van grenspaal 47 (Gp) is te zien op bijgaand afgebeeld detail van de topografische kaart uit 2016. Zie afbeelding 5. De teruggevonden grenspaal 47 is nogal een stuk naar het noordoosten herplaatst. Maar dat mag de pret van de ware grenspalenliefhebber niet drukken.
Wellicht moet de heer Hans Salverda ook maar eens archeologisch onderzoek doen naar de verdwenen grenspaal 48, die een eindje verderop in een knik van de grens tussen de provincie Drente en de provincie Fryslân stond.
De redactie van ut Deevers Archief mocht bijgaand afgebeelde kleurenfoto (afbeelding 1) overnemen van de fraaie webstee Verdwaal Niet van de heer Hans Salverda. De redactie is de heer Hans Salverda hiervoor bijzonder erkentelijk. De redactie vraagt zich wel af of hij ook wandeltochten met gids organiseert van grenspaal 41 tot grenspaal 77 , met inbegrip van de doorwading van ut Greinsstuwmeer, en weer terug. Wandelen van grenspaal naar grenspaal, dan verdwaal je zeker niet.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief van 19 april 2023
De heer Hans Salverda heeft op 19 april 2023 met zijn slimme telefoon de coördinaten van grenspaal 47 opgemeten: 52°55’34.7″ Noorderbreedte en 6°15’11.9″ Oosterlengte.

Afbeelding 1
Grenspaal 47 op de landweer met bloeiende narcissen
Foto Hans Salverda – © 2016-03-21.

Afbeelding 2
Grenspaal 47 op de landweer met bloeiende narcissen.
Foto Hans Salverda – © 2023-03-30.

Afbeelding 3
Grenspaal 47 op de landweer met bloeiende narcissen en blauwe druifjes.
Foto Hans Salverda – © 2023-03-30.

Afbeelding 4
Detail van de topografische kaart uit 1926.

Afbeelding 5
Detail van de topografische kaart uit 2016.

Posted in Greinse, Greinspoal, Zorgvliet | Leave a comment

Ut Witte Huus bee de kattelieke kaarke op Zorgvliet

Posted on 23 maart 2023

Bij de redactie van ut Deevers Archief was de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart tot nu toe niet bekend. Bij wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief is deze ansichtkaart wel bekend ? Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heeft deze zeldzame ansichtkaart wellicht in zijn of haar verzameling ?
Op de ansichtkaart is de rooms-katholieke pastorie naast de rooms-katholieke Sint Andreas kerk op Zorgvliet (an de aandere kaante van de Deeverse bos) te zien. De woning van de pastoor had de naam Witte Huis.
De redactie heeft in ut Deevers Archief in verschillende berichten aandacht besteed aan het Witte Huis. Deze pastorie was in elk geval in september 1952 nog niet afgebroken. De pastorie was in april 1953 niet meer in gebruik. De redactie zou van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief wel graag willen weten wanneer ter plekke de nieuwe rooms-katholieke pastorie is gebouwd. Wie heeft kranteknipsels bewaard ?

Posted in Ansigtkoate, Witte Huis, Zorgvliet | Leave a comment

Op Zorgvliet wödd’n ok klomp’m emeuk’n

Posted on 13 maart 2023

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papperrassies scannen en vervolgens die papperrassies in de container voor het oude papier gooien), bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders uut de gemiente Deever, en zo voort, en zo voort, en zo voort, zo nu en dan een door hem belangwekkend geachte afbeelding. In dit geval gaat het om het hier afgebeelde voorblad van het niet meer bestaande maandblad Oeze Volk, nummer 9, jaargang 15, september 1970. Wim Hiddingh uit Gasselte is de maker van de zwart-wit foto voor bijgaand afgebeeld voorblad. De redactie heeft dit voorblad na het scannen niet bij het oude papier gegooid.

In 2016 is na ruim zestig jaren helaas een einde gekomen aan het mooie Drentstalige maandblad Oeze Volk. Het Drentstalige tijdschrift Zinnig is met ingang van 1 januari 2017 de opvolger van Oeze Volk. Het Huus van de Toal is de uitgever van het tijdschrift Zinnig.

De redactie heeft toestemming van de redactie van het tijdschrift Zinnig het mooie voorblad van Oeze Volk, nummer 9, jaargang 15, september 1970 in ut Deevers Archief te tonen. De redactie van ut Deevers Archief is de redactie van Zinnig bijzonder erkentelijk voor deze toestemming.

Op het hier afgebeelde voorblad is klompenmaker J. van der Leij te zien. Hij had een klompenmakerij en loonzagerij op Zorgvlied naast de vijf huisjes van het Sint Anthony Gasthuis, die naast de rooms katholieke kerk stonden. Blijkbaar maakte hij in 1970 nog klompen. De redactie wil bijzonder graag wat meer gegevens van klompenmaker J. van der Leij is dit bericht opnemen. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie helpen aan gegevens, bijvoorbeeld scans van foto’s of krantenartikelen.

Posted in Ambacht, Zorgvliet | Leave a comment

Date et dabitur vobis. Geeft en u zal gegeven worden.

Posted on 19 februari 2023

Op 9 oktober 1923 kreeg het bestuur van de Sint Andreas parochie op Zorgvliet van de aartsbisschop van Utrecht toestemming voor het bouwen van een nieuw kerkgebouw voor de rooms katholieke geloofsgemeente. Het inzamelen van het benodigde geld voor de bouw verliep voorspoedig, zodat al op 27 november 1923 de eerste steen kon worden gelegd. Op 15 juli 1924 werd de kerk op plechtige wijze ingewijd.
Bij het inzamelen van het benodigde geld kreeg een donateur als dank bijgaande kaart met daarop de tekst:
Date et dabitur vobbis. Geeft en u zal gegeven worden.
De tekst is afkomstig uit de Bijbel:
Lucas 6:38.
In het Latijn luidt de tekst van Lucas 6:38 als volgt:
Date dabitur vobis mensuram bonam confersam et coagitatam et supereffluentem dabunt in sinum vestrum eadem quippe mensura qua mensi fueritis remetietur vobis.
In het Nederlands luidt de tekst van Lucas 6:38 als volgt:
Geeft, en u zal gegeven worden: eene goede, neergedrukte en geschudde overlopende maat zal men in uwen schoot geven; want met dezelfde maat waarmede gijlieden meet, zal ulieden wedergemeten worden.
De tekst uit de Bijbel zal wel niet letterlijk en niet materieel, naar overdrachtelijk en spiritueel bedoeld zijn geweest.
Blijkbaar waren na de geldinzamelingsactie nog wat kaartjes overgebleven, want meneer pastoor M.D.N.J. Epping verzond bijgaand exemplaar in 1926 aan den Weledele Heer C. Willemse, Strijbeek 359, te Ginneken. Ginneken ligt bij Breda in Noord-Brabant. Kwam meneer pastoor M.D.N.J. Epping uit Ginneken ?
De redactie van ut Deevers Archief raadt de maker van het beoogde populair-wetenschappelijke geschiedenisboek over Zorgvliet-Woater’n-Olde Willem aan bijgaande prachtige afbeelding op te nemen in zijn boek.
Het voordeel van het onderhouden van een webstee, zoals die van ut Deevers Archief, boven een boek (een boek ? ik heb al een boek), is dat niet veel teksten over de Sint Andreas kerk hoeven te worden overgeschreven, linken naar van belang zijnde gegevens in andere webstees volstaat, bijvoorbeeld naar de betreffende pagina in de webstee van het Monumentenregister.

Voor het overschrijven van teksten is gebruikt gemaakt van de Bijbel, dat is de gansche heilige schrift, bevattende alle de canonieke boeken boeken des ouden en nieuwen testaments; de gebruikte uitgave is op last van de hoogmogende heeren Staten-Generaal der Vereenigde Nederlanden en volgens het besluit van de nationale synode gehouden te Dordrecht in de jaren MDCXVIII en MDCXIX, uit de oorspronkelijke talen in onze Nederlandsche getrouwelijk overgezet en in 1902 uitgegeven door het Nederlands bijbelgenootschap, Herengracht 366, Amsterdam.

Abracadabra-1517
Abracadabra-1518

Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Kattelieke Kaarke, Zorgvliet | Leave a comment

Tillefoons an de aandere kaante van de bos in 1955

Posted on 12 februari 2023

Vanwege de vele hedendaagse mogelijkheden om zich via een draad of draadloos met elkaar in verbinding te stellen is het wel aardig om te zien dat op 21 maart 1955 op Zorgvliet, op Woater’n en in de Olde Willem slechts enige huizen waren aangesloten op het openbare telefoonnet. Het kengetal van Zorgvliet, Woater’n en de Olde Willen was 05212.

De aangeslotenen waren:
Telefoonnummer 1
Gerrit Hielkema, Textielhandel en luxe autoverhuur, Zorgvlied 29.
Telefoonnummer  2
Meinte Jan Boersma, Landbouw- en veeteeltbedrijf, Wateren 3.
Telefoonnummer 3
Thijs Oenema, Landbouw- en veeteeltbedrijf, Wateren 4.
Telefoonnummer 4
J…. R…. Doornbos, Landbouwer, Wateren 39.
Telefoonnummer 6
Rijkspolitie, Post Zorgvlied van de groep Diever, woonhuis postcommandant, Zorgvlied 24a.
Telefoonnummer 7
Weduwe A. Bigot, Landbouwonderneming ‘Het Oude Willemsveld’, Hoeve De Goede Weide
Telefoonnummer 8
I. Hunse, Brood- en banketbakker, kruidenier, Zorgvlied 37.
Telefoonnummer 9
H. Kooistra, Nederlands Hervormde Pastorie.
Telefoonnummer 10
J. van der Leij, Klompenfabriek en loonzagerij, Zorgvlied 12.
Telefoonnummer 13
Willem Zwiers, Rijwiel-, motoren- en bandenhandel, Zorgvlied 24b.
Telefoonnummer 14
Hendrik Onstee, Hoofdonderwijzer, Wateren 16 a.
Telefoonnummer 15
Rooms Katholieke pastorie, Zorgvlied 9.
Telefoonnummer 18
Franke Tjassing, Zorgvlied 13.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De lijst van aangeslotenen geeft een mooi beeld van de aanwezige en in opkomst zijnde ondernemers. Zo had bijvoorbeeld boer Jan Krans van Villa Nova in 1955 nog geen telefoon. In de zeer vele advertenties van Pension Villa Nova is pas op 15 april 1961 in de Leeuwarder Courant het telefoonnummer te lezen: 05212-467. Ergens tussen 1955 en 1961 is de telefoonmaatschappij door het toenemende aantal telefoonaansluitingen overgegaan op driecijferige abonneenummers.
Telefoonnummer 1
Gerrit Hielkema is geboren op 25 april 1928 en hij is overleden op 22 november 1987. Het is begraven op de kaarkhof bee de kapelle van Obadja.
Telefoonnummer 2
Meinte Jan Boersma is geboren op 31 mei 1862 en hij is overleden op 20 juli 1954 op Zorgvliet. Hij is begraven op de kaarkhof bee de kapelle van Obadja. Hij was getrouwd met Marianne Terwisscha van Scheltinga.
Telefoonnummer 7
Hoeve De Goede Weide is tegenwoordig Minikampeerterrein De Goede Weide in de Olde Willem, Oude Willemsweg 1, de Olde Willem, telefoon 0521-388494.
Telefoonnummer 8
De redactie van ut Deevers Archief probeert al lange tijd gegevens van bakker Hunse te achterhalen, wie kan helpen met informatie ? Bakker Hunse ventte in de zestiger jaren van de vorige eeuw ook met een Citroën bestelwagentje. Hij kwam ook wel in Diever te venten.
Telefoonnummer 10
Zie de navolgende advertentie uit de krant De Heerenveensche koerier (onafhankelijk dagblad voor Midden-Zuid-Oost-Friesland en Noord-Overijssel) van 11 maart 1952, waarin het nummer van de telefoon en het bedrijfje van J. van der Leij wordt bevestigd. Het bedrijfje was gevestigd op de plaats van het voormalige ‘koetshuis’ van de villa Castra Vetera (was het pand in 1952 al vernieuwd ?).
Telefoonnummer 13
Willem Zwiers vertrok later naar Meppel, waar hij een autobedrijf begon. Dit bedrijf bestaat nog steeds.
Telefoonnummer 18
Franke Tjassing was boer op de boerderij met de naam Castra Vetera. Deze boerderij (nu woonboerderij) bestaat nog steeds.
Hij is geboren op 30 augustus 1909 en hij is overleden op 28 januari 1990 op Zorgvliet. Hij is begraven op de kaarkhof bee de kapelle van Obadja.

  

Posted in Bedrief, Communicatie, De aandere kaante van de Deeverse bos, de Olde Willem, Woater’n, Zorgvliet | Leave a comment

Un tiekening van Roelof Otto van Koert op un leie

Posted on 16 januari 2023

In 1984 was de toen zestigjarige toren van de Sint Andreaskerk an de Dorpsstroate op Zorgvliet toe aan onderhoud. De dakbedekking van leisteen is daarbij vervangen. Tweehonderd vrijgekomen leien zijn bedrukt met een tekening van de Sint Andreaskerk en verkocht als souvenir.

Koop ’n lei van de Kerk
, dan kunnen we weer verder met het restauratiewerk.
Deze lei is nr. … van de 200; deze 60 jaar oude lei is gered tijdens de restauratie van de toren van de Heilige Andreaskerk te Zorgvlied.
De lei is bedrukt in het ‘Atelier van Koert te Elsloo’ naar het idee en ontwerp van Anny van der Berg – van der Hengel te Elsloo.
De opbrengst uit de verkoop van deze lei komt ten goede aan de restauratie van de Heilige Andreaskerk.
Namens het restauratiefonds..

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De Sint Andreaskerk an de Dorpsstroate op Zorgvliet is op 15 juli 1924 ingewijd door deken Vaas uit Wolvega. Derhalve was de toren in 1984 zestig jaren oud. Dus dat onderhoud aan het dak van de toren in 1984 was wellicht niet helemaal toevallig, want in dat jaar bestond de Sint Andreasparochie honderd jaren. En het eeuwfeest van de parochie kon natuurlijk niet met een lekkend dak worden gevierd.
De maker van de tekening op de hier afgebeelde leisteen is de in 1943 geboren kunstenaar Rudolf Otto van Koert uit Elsloo vlak bij Zorgvliet. De kunstenaar heeft op elk exemplaar van de tweehonderd geredde leistenen deze tekening gedrukt. De redactie zou wel graag van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief willen weten welke druktechniek de kunstenaar heeft gebruikt.
Elke leisteen had een nummer, dat met de hand werd ingevuld op een bijbehorend hier afgebeeld paperasje.
De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto gemaakt op woensdag 6 november 2019.

Posted in Kattelieke Kaarke, Sint Andreasparochie, Tiekening, Zorgvliet | Leave a comment

Laandgood Castra Vetera op Zorgvliet wöd vukogt

Posted on 27 december 2022

De heemkundige werkgroep Zorgvliet-Groot-en-Klein-Wateren-Oude-Willem helpt tegenwoordig mee met het vullen van het blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever (an de aandere kaante van de bos). In Opraekelen 12/3 (september 2012) werd daarvoor gebruik gemaakt van het volgende artikel ‘Het landgoed Castra Vetera te Zorgvlied’ dat op 25 maart 1938 verscheen in het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant). 

Even over de grens tusschen Friesland en Drenthe ligt het aardige dorpje Zorgvlied. Van verre is het al te herkennen aan den rijzigen toren van de Rooms-Katholieke kerk en het hooge gebouw Castra Vetera.
Komen we uit de richting Elsloo, dan ligt aan onze rechterhand het uitgestrekte, plm. 40 H.A. groote landgoed. Zuidelijk sluiten de Staatsbosschen bij de bosschen, die bij het landgoed hooren, aan. Veel vacantiegangers zullen op hun doorreis naar Appelscha of Diever de groote, massale villa wel hebben opgemerkt en misschien hebben ze zich wel eens afgevraagd, hoe men men er toch toe heeft kunnen komen, om in zoo’n kleine plaatsje zoo’n groot heerenhuis te bouwen. Daar het heele landgoed en de villa a.s. dinsdag verkocht zullen worden, leek het ons wel interessant, om eens iets meer van Castra Vetera te weten te komen. Daarom hebben we een dezer dagen den tegenwoordigen eigenaar van het landgoed, den heer F.W. Ackermann, eens opgezocht en hij was dadelijk bereid het een en ander te vertellen.
Direct bij het binnentreden van de villa werden we getroffen door de groote gang met de marmeren vloer. Aan de wanden zagen we een tiental opgezette hertekoppen en tal van andere jachttropheeën. Daartusschen hangen enkele oude wapens, zooals krissen, dolken, sabels, die getuigden van de liefhebberij voor de jacht van de eigenaar.

De geschiedenis
De naam Castra Vetera herinnert ons aan een Romeinse nederzetting in de buurt van Emmerich (Duitsland). Dit gebouw zouden we dan ook best met een vesting kunnen vergelijken. Van buiten lijkt het één massale steenklomp, van binnen ziet alles er ook hecht en solide uit. De vloeren bestaan uit heel dikke planken, waaronder lange eiken balken, die een doorsnee hebben van 30 bij 30 cm. Het gebouw bestaat uit twee verdiepingen, met daarboven een zeer ruime zolder. Vanaf den beganen grond is het plm. 15 meter hoog. Boven op het platte dak staande, heeft men een prachtig vergezicht en ‘kan bij helder weer de toren van Steenwijk en de belvedère in Oranjewoud worden waargenomen’. Als bijzonderheid menen we te moeten vertellen, dat het Duitsche luchtschip Graf Zeppelin op zijn tocht over Nederland mede Castra Vetera als orieënteeringspunt gebruikte. Vóór het huis is een bordes en rechts bij de hoofddeur is een looden gevelsteen aangebracht met de naam van den bouwer J.F. de Ruyter de Wildt, die het plm. 1850 bouwde. Deze heer kwam toen als gepensioneerde Schout bij Nacht uit Indië en vatte het plan op, temidden van de heide een heerenhuis te bouwen.

Uit den naam zien we ook al wel, dat genoemde heer een verre nakomeling van den bekenden Michiel Adriaansz. de Ruijter was. Hij bracht niet alleen den naam mee, maar ook enkele erfstukken van zijn voorvaderen. Nadat deze voorwerpen een poos op Castra Vetera waren geweest, werden ze afgestaan aan het Rijksmuseum te Amsterdam.

Het bouwen leverde vele moeilijkheden op: zoo moesten bijvoorbeeld de benoodigde steenen (ongeveer 250.000) vanuit Willemsoord naar Zorgvlied worden vervoerd. Dit gebeurde met paard en wagen langs de moeilijk begaanbare zandwegen en de paarden hadden het tijdens den langen tocht zwaar te verantwoorden. Zelfs moesten enkele het met den dood bekoopen. Vooral de lange balken leverden bij het transport vele moeilijkheden op.

Tezelfder tijd werd ook een aanvang gemaakt met het ontginnen van de heide. In het jaar 1861 werd de familie Verwer eigenares vaan het landgoed, alsmede van groote delen van het tegenwoordige Wateren. Vooral van den heer L.G. Verwer ging veel initiatief uit en in die dagen werd de ontginning met kracht voortgezet. Een hondertal arbeiders hielp mee bij dit reusachtige werk. Enkele dezer kwamen heel uit Noordwolde loopen en na een harden dag werken hadden ze slechts 30 cent verdiend. Aan dezen heer was het ook te danken, dat in Zorgvlied een zeevaartschool verrees (midden op de heide!!), een bankgebouw kwam en mede gaf hij een krachtigen stoot tot de oprichting van de tegenwoordige zuivelfabriek De Drie Gemeenten. In 1997 werd deze fabriek opgericht onder den naam van Zorgvliedsche Natuurboterfabriek. Deze fabriek was de eerste in den Zuidoosthoek van Friesland, spoedig gevolgd door die van Steggerda en Oosterwolde. Vlak voor 1900 beleefde Zorgvlied zijn glorietijd!

Tegenwoordig is van de zeevaartschool nog over de rij huizen naast de nieuwe Roomsch Katholiek kerk en enkele leegstaande villa’s wijzen op de vergane glorie van Zorgvlied.

Van 1913 tot 1919 was Castra Vetera onbewoond en het bijbehoorende boschcomplex werd aan de natuur overgeleverd. Houthakkers e.d. vernielden zooveel van de aanplantingen en de woning, dat het eens zoo trotsche landgoed er als een wildernis uitzag en het huis veel had van een ruïne. ‘Toen ik in 1919 met mijn vrouw en twee jongens hier kwam’, aldus onze zegsman, ‘was er bijna geen ruit meer heel. De schoorsteenen hingen scheef en het heeft me honderden guldens gekost om alles weer in orde te maken. Het was net, alsof ook Nederland had deelgenomen aan den wereldoorlog en Castra Vetera was gebombardeerd. Toen had ik ook wel een bordje kunnen maken met de woorden Ruïne Castra Vetera. Bij de plaats Emmerich staat ook een dergelijk bordje, maar dit verwijst naar het werkelijke Castra Vetera.’

Het heele huis werd gerestaureerd en met forsche hand werd begonnen de wildernis te veranderen in een gecultiveerd bosch; nieuwe boomen werden geplant en diverse paden aangelegd. Heel oude, dikke boomen (enkele hadden een doorsnee van anderhalve meter) werden met behulp van Duitsche springstoffen, die oorspronkelijk voor Turkije bestemd waren, gerooid. Geleidelijk werd nu een boschcomplex aangelegd, waarbij enkele jongens van de stichting Kinderzorg, waarop de heer Ackermann het toezicht had, behulpzaam waren. Bij het aanplanten van nieuwe boomen had men veel last van de konijnen en daarom werd een 4 kilometer lange afrastering aangebracht, om de knagers te weren. In den loop der jaren is er nu een oppervlakte van ongeveer 20 H.A. bosch aangelegd en met den heer Ackermann hebben we alles eens op ons gemak bekeken. Het heele boschcomplex met zijn talrijke kronkelpaden zag er prachtig verzorgd uit. Op enkele plaatsen ontwaarden we te midden der sparren aardige veldjes met tulpen.

Nadat we een twintig minuten hadden geloopen, zagen we plotseling midden in het bosch een zwembad! Het bleek hier een grootsch opgezet plan te zijn voor den aanleg van een soort natuurbad, hetwelk echter door den plotselingen dood van Mevrouw Ackermann, geboren Hahne, niet heelemaal was voltooid. Over een oppervlakte van 3000 m2 was alle grond weggegraven en zoodoende was het bassin verkregen. De vrijgekomen aarde was aan den kant opgeworpen tot een grooten heuvel van plm. 10 m. hoogte en hierop staande heeft men een prachtig uitzicht over het geheel. Midden in het bad is een geul gegraven van 3 m. diepte en overigens is het er 1,50 m. diep. Zelfs een kinderbad en een strand ontbreken niet. Wanneer we nu nog meedeelen, dat er helder water is en de heele zwemgelegenheid is omringd door bosch, kunnen we gerust zeggen, dat we hier met een fraai natuurbad hebben te doen. Vele bezoekers en vooral jongens, die in de leegstaande pastorie, een buitencentrum van de Katholieke Jeugdvereeniging De Jonge Wacht, verblijf hielden, maakten reeds druk gebruik van deze schitterend gelegen zwemgelegenheid, die bereikt wordt langs slingerpaadjes.


Op den terugweg naar Castra Vetera ging het langs een anderen weg. Natuurliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen. Primitieve bruggetjes en talrijke kronkelpaadjes vormen met het lage struikgewas en opgaande geboomte een prachtig stukje natuurschoon. Wat er nu verder met het landgoed gaat gebeuren, moeten we afwachten. In elk geval is het te hopen, dat het in zijn geheel wordt bewaard. We vernamen, dat er groote belangstelling voor deze verkooping wordt getoond uit vele streken van ’t land.

Posted in Castra Vetera, de Ruiter de Wildt, Opraekelen, Zorgvliet | Leave a comment

Gerrit Hielkema bee de ièste ijscobak op Zorgvliet

Posted on 22 december 2022

Mevrouw Alie Kraaij-Hielkema, oudste dochter van Gerrit Hielkema en Wemke Wilhelmina (Willy) Maria Bos, stuurde op 21 december 2022 bijgaand afgebeelde met haar telefooncamera gemaakte foto van een zwart-wit foto uit haar album met oude foto’s van Zorgvliet. De redactie van ut Deevers Archief heeft toestemming van haar deze foto in ut Deevers Archief te tonen. De redactie is haar hiervoor bijzonder erkentelijk.
Mevrouw Alie Kraaij-Hielkema schrijft:
Deze foto van mijn vader bij de ‘ijscobak’ vind ik erg mooi. We verkochten als eersten ijsco’s in Zorgvlied en dat was een bijzonderheid. Op mooie zondagmiddagen verzamelden zich veel mensen op de dam voor ons huis. Rechts naast de ijscobak staat Jan Groen, de oudste zoon van Arend Groen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het pand voor de zaak en het woonhuis van het echtpaar Gerrit Hielkema en Willy Bos en hun kinderen stond aan de Dorpsstraat op Zorgvliet. Heden ten dage is het een woonhuis met adres Dorpsstraat 26. Zie de bijgevoegde kleurenfoto, die is gemaakt in de zomer van 2022. 

Posted in Dorpsstroate, Neringdoende, Zorgvliet | Leave a comment

De Ruijter de Wildt overleed in 1870 op Woater’n

Posted on 16 december 2022

De redactie van het Deevers Archief heeft al een keer in een bericht en nog een bericht aandacht besteed aan speculaties over het geboortejaar van het dorp Zorgvlied. Is het 1861 of 1862 of 1863 ?
In de webstee Zorgvlied-Drenthe.nl is een populair-wetenschappelijk artikel te vinden met de titel 150 jaar Zorgvlied. Een van de leden van de historische werkgroep ‘Groot-en-Klein-Wateren-Zorgvlied-Oude-Willem’ gaat in dat artikel op basis van de resultaten van enig onderzoek uit van het geboortejaar 1863.
Het is dan ook best opmerkelijk te noemen dat aan de aandere kaante van de bos de ambtenaar van de burgerlijke stand in 1870 nota bene in de overlijdensakte van Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt, nota bene de bedenker van de naam Zorgvlied, als plaats van overlijden gewoon Wateren vermeldde.
‘Het kan verkeren’, zei Gerbrand Adriaenszoon Bredero (geboren op 16-03-1585, overleden op 23-08-1618), die bijna een tijdgenoot was van Michiel Adriaenszoon de Ruijter (geboren op 24 maart 1607, overleden op 29 april 1676).
Dus 150-jaren Zorgvlied voor alle zekerheid toch maar in een nader te bepalen jaar na 2020 vieren ?

Abracadabra-1592

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, de Ruiter de Wildt, Zorgvliet | Leave a comment

Henduk Onstee Sr. op de moter van sien swoager

Posted on 15 december 2022

De redactie van ut Deevers Archief  mocht in 1999, dat is a wièr un hiel posie elee’n, de foto’s in het album mit olde plaèties uut Woater’n en Zorgvliet van Hendrik (Henk) Onstee – enig kind van schoolmeester Hendrik (Henk) Onstee Sr. van de skoele op Woater’n – en Harmke Urff – scannen en voor geschiedkundige doeleinden gebruiken. De redactie is Hendrik (Henk) Onstee Jr. en Harmke Urff daar postuum alsnog bijzonder erkentelijk voor. Bijvoorbeeld beetje bij beetje voor geschiedkundige doeleinden gebruiken in het papieren blad Opraekelen van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, maar daar is het niet van gekomen.
Hendrik (Henk) Onstee Sr. was vanaf 1929 tot aan zijn pensionering in het begin van 1965, (hoofd)onderwijzer van de skoele op Woater’n. Zie de foto’s van de skoele van Woater’n in ut Deevers Archief. Hij woonde in de meesterswoning bee de skoele op Woater’n. Dus zonder enige moeite is hij een echte Woateraar te noemen. Per slot van rekening is op Zorgvliet een straat naar hem vernoemd. Na zijn pensionering woonde hij an de Veentiesweg 2 (tegenwoordig nummer 3) in Deever, waar pijp roken en tuinieren en in zijn Dafje rijden zijn hobby’s waren. Hij is op 11 april 1977 gestorven in het Diaconessenhuis in Meppel; zie het bijgaand afgebeelde overlijdensbericht, dat op 13 april 1977 is gepubliceerd in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante).
Op de hier afgebeelde kwalitatief wat mindere foto zit Hendrik (Henk) Onstee Sr. op de motorfiets met nummerplaat D-2650. De zeer geachte bezoeker van ut Deevers Archief moet niet denken dat de motorfiets eigendom was van Hendrik (Henk) Onstee Sr. De provinciale griffie van Drente heeft het kentekenbewijs voor deze motorfiets op 10 juni 1922 afgegeven aan Hendrik Scholten. Hij was de zwager van Hendrik (Henk) Onstee Sr. Slager Hendrik Scholten uut Geeter’n trouwde op 16 mei 1919 in de Wijk met Albertje Onstee uit De Wijk, een zuster van Hendrik (Henk) Onstee Sr. De zeer geachte bezoeker van ut Deevers Archief moet niet denken dat de foto in Wapse of op Woater’n of op Zorgvliet is gemaakt. Nee, de foto is gemaakt in Geeter’n bij de slagerij van de familie Scholten. Werd het vlees in een bakkersmand voor op de transportfiets rondgebracht ?  Geeter’n ligt weliswaar buiten de gemiente Deever, en daarmee buiten het aandachtsgebied van de redactie van ut Deevers Archief, maar op de foto is wel een echte Woateraar te zien.

De redactie van ut Deevers Archief ontving op 13 februari 2023 de volgende zeer gewaardeerde reactie van de heer Wico Mol.
De foto is niet gemaakt bij de familie Andries Scholten in Giethoorn, die zag er zo uit:
https://museumgiethoorn.collectiebank.nl/beeldbank/pwcache/10216/80/nl-gthnmg-d-12885_0b939.jpg
Waarschijnlijk is de foto gemaakt in Koekange bij de slagerij van Hendrik Scholten. Deze slagerij was later eigendom van de broers Jans en Jan Eshuis. Zie de beeldbank van de Historische Vereniging De Wijk-Koekange. Is de foto in ieder geval in Drenthe gemaakt.

Reactie van ut Deevers Archief van 13 februari 2023
Enig zoekwerk in de beeldbank van de Historische Vereniging De Wijk-Koekange leverde een resultaat op. Het betreft inderdaad de slagerij van de broers Jans en Jan Eshuis.

Posted in Olde moter, Overlijdensbericht, Zorgvliet | Leave a comment

Trek oen jasse moar an, dan goa’w hen de netoaris

Posted on 28 november 2022

De redactie van ut Deevers Archief is bezig met het beetje bij beetje digitaliseren (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) van zijn vele A5-boekjes met aantekeningen die betrekking hebben op het verleden in de gemiente Deever en vindt daarbij veel aantekeningen die de redactie nog wil en moet en zal verwerken in berichten in ut Deevers Archief.
De redactie vond in één van de A5-boekjes uit 1999 aantekeningen van een gesprek dat de redactie op 21 oktober 1999 met dorpsfiguur Gerard Goettsch had. Gerard Goettsch is geboren op 18 september 1903 in Putten in Gelderland en is overleden op 13 juni 2000 op 96-jarige leeftijd in het Amsterdamse huis an de Dorpsstroate op Zorgvliet. Hij is begraven op de neeje kaarkhof aagter Obadja an de aandere kaant van de weg.

De redactie van ut Deevers Archief is de jaren 1998 en 1999 een aantal keren op bezoek geweest bij boer in ruste Gerard Goettsch in zijn woning met de naam het Amsterdamse Huis. Bij die bezoeken kwam het gesprek op allerlei zaken die betrekking hadden op Zorgvliet, Wateren en Oude Willem. En natuurlijk kwam bij één van die bezoeken het gesprek ook op zijn Amsterdamse Huis. Hij vertelde daarover het volgende.

Het Amsterdamse huis is in 1928 eigendom geworden van de evangelisatievereniging Obadja. In het Amsterdamse Huis hebben evangelisten gewoond. De eerste evangelist was Hendrik Betten, toen kwam evangelist Van Ginkel en toen evangelist Faber. Alle evangelisten zijn elders dominee geworden.
Het huis heeft anderhalf jaar leeg gestaan, nadat evangelist Faber was weggegaan. Nieuwe predikanten wilden niet meer in het oude huis wonen. In een vergadering van de kerkeraad werd toen besloten dat het beter was het huis te verhuren, dan leeg te laten staan. Ik heb het huis 5 jaren gehuurd. Het huis stond daar al 100 jaren, toen ik in het huis ging wonen.
Het Amsterdamse Huis was toen ik het huurde al bouwvallig en werd al gestut. In een storm waaide de zijkant met veranda en al van het huis. Wolter Smit en timmerman Sieme Houwer uit Diever kwamen naar Zorgvlied om de stormschade op te nemen. Het herstel zou vele duizenden gulden gaan kosten, maar de kerk had het benodigde geld niet. De kerkeraad wilde daarom het huis verkopen. Ik heb toen een zuinig bod gedaan. Maar de kerkeraad wilde 1000 gulden meer dan mijn bod. Toen heb ik mijn bod met 500 gulden verhoogd. En ik zei daarbij tegen de kerkeraad dat dit mijn laatste bod was en dat als ze meer geld wilden, dat ze het huis dan maar aan iemand anders moesten verkopen. Want de stormschade moest ook worden hersteld. De kerkeraad wilde geen napraat en besloot toen: Trek oen jasse moar an, dan goa’w hen de netoaris um ut te beskrie’m.’
Ik had een schoonzoon, die was timmerman en mijn zoons konden me ook helpen. Dus het herstel van de stormschade heeft me weinig geld gekost. Ik heb drie jaar geleden nog een nieuwe kap op het huis laten zetten.
Ik heb mijn hele leven gewerkt. Nadat ik gestopt was als boer en nadat ik gestopt was met werken op de melkfabriek in Wapse, heb ik meneer de Jongh nog geholpen met het bouwen van bungalows in De Gavere. Ik heb daar ook nog een keer een put gegraven, toen ik 78 jaar oud was. En tegenwoordig gaan ze op hun 55-ste met de V.U.T.

Afbeelding 1
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaande kleurenfoto van het Amsterdamse huis gemaakt op 27 januari 2010.

Afbeelding 1
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaande zwart-wit foto van het Amsterdamse huis gemaakt op 10 november 1999.

Posted in Amsterdamse huus, Dorpsfiguur, Gerard Goettsch, Zorgvliet | Leave a comment

Ut landgood Castra Vetera wödde vurkocht an Pasman

Posted on 4 november 2022

In het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant) verscheen op 30 maart 1938 het bericht dat het landgoed Castra Vetera op Zorgvliet is verkocht. Dit bericht is ook als bladvulling gebruikt in nummer 12/3 (september 2012) van het papieren blad Opraekelen van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge verening uut Deever.

Landgoed Castra Vetera verkocht.
Zorgvlied, 29 maart – Zooals algemeen ook verwacht werd, was er voor de palmslag van het landgoed Castra Vetera buitengewoon groote belangstelling. In het café van den heer De Bree, waar de verkooping plaats vond, waren meer dan 100 personen aanwezig, onder wie enkelen uit andere provincies.
Na diverse verhoogingen is het geheele landgoed tenslotte aangekocht door den heer D.H. Pasman te ’s Gravenhage, eertijds mede-directeur van Pasman’s fabrieken te Steenwijk voor de som van f. 16.850,-, met een overname van f. 533,50, zoodat het totaal bedrag f. 17.113,50 was. Wij vernamen dat de heer Pasman hier speciaal de paardensport wil beoefenen. Omtrent de bestemming van de villa kon de aanstaande eigenaar nog niets positiefs meedelen.

Een nagenoeg gelijkluidend bericht verscheen in de rubriek Uit den Omtrek van de Opregte Steenwijker Courant van 1 april 1938.

Landgoed Castra Vetera verkocht.
Kooper de heer D.H. Pasman
Zooals algemeen ook verwacht werd, was er voor de palmslag van het landgoed Castra Vetera buitengewoon groote belangstelling.
Na enkele verhoogingen is het geheele landgoed tenslotte aangekocht door den heer D.H. Pasman te ’s Gravenhage, eertijds directeur van Pasman’s fabrieken te Steenwijk, voor de som van f. 16.850, met een overname van f. 533,50, zoodat het totaal bedrag f. 17.113,50 was. Wij vernamen nog, dat de heer Pasman hier speciaal de paardensport wil beoefenen. Omtrent de bestemming van de villa kon de aanstaande eigenaar nog niets positiefs meedelen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De koper D.H. Pasman is Dirk Hendrik Pasman, directeur van Pasman’s Fabrieken N.V. te ’s Gravenhage. Hij is geboren op 17 juni 1888 in Steenwijk.


Posted in Castra Vetera, Opraekelen, Zorgvliet | Leave a comment

Dorpsstroate in de 80-joar’n van de veurige eeuw

Posted on 31 oktober 2022

De situatie aan het begin van de Dorpsstraat bij de Verwersweg, de Ruijter de Wildtlaan en de Waterseweg op Zorgvliet (an de aandere kaante van de bos) was in de tachtiger jaren van de vorige eeuw wel een beetje anders en dorpser dan tegenwoordig.
Nu staat in de buurt van de plek, waar het bord met de naam Zorgvliet in de berm aan het begin van de Dorpsstraat stond, helaas een niet-duurzame nutteloze overbodige berg aan elkaar gemetselde zwerfkeitjes en wordt onterecht de suggestie gewekt dat de passeerder van deze berg zwerfkeitjes het nationaal park Drents-Friese Wold binnenloopt of binnenrijdt.
Op het schild aan de linkerkant op de berg zwerfkeitjes is het ‘wapen’ van het dorp Zorgvliet te zien. Is dit ‘wapen’ ter gelegenheid van het 150-jarige bestaan van het dorp in ongeveer 2011/2012 bij elkaar gefantaseerd of is het ‘wapen’ al eerder in elkaar gesleuteld ?
De redactie van ut Deevers Archief heeft de twee hier afgebeelde kleurenfoto’s, waarop aan de rechterkant de boerderij met de naam Castra Vetera is te zien, gemaakt op 4 november 2017.

Posted in Castra Vetera, De aandere kaante van de Deeverse bos, Dorpsstroate, Zorgvliet | Leave a comment

Ansichtkoate van De Gavere en van De Robijn

Posted on 21 oktober 2022

Van bedrijven die op Zorgvliet, an de aandere kaante van de bos, opereren in de toeristenindustrie zijn heel veel ansichtkaarten bekend. De redactie van ut Deevers Archief besteedt zo nu en dan aandacht aan het verleden van de vele vakantiecentrums op Zorgvliet, op Woater’n en in de Olde Willem.
De redactie was wel bekend met enige ansichtkaarten van recreatiecentrum De Gavere op Zorgvliet, maar niet met ansichtkaarten van de opvolger recreatiecentrum De Robijn.
De redactie toont hier een afbeelding van een kleuren-ansichtkaart van recreatiecentrum De Gavere op Zorgvliet. Zie afbeelding 1. Deze kaart is in oktober 1982 uitgegeven door Van Leer’s Fotodrukindustrie in Amsterdam en was te koop bij recreatiecentrum De Gavere, de Gavere 1, 8437 PE op Zorgvliet.
De redactie kwam onlangs in het bezit van een kleuren-ansichtkaart van recreatiecentrum De Robijn, adres De Gavere 1, 8437 PE, Zorgvliet. Zie afbeelding 2. Deze kaart is in 1987 uitgegeven door Van Leer’s Fotodrukindustrie in Amsterdam. Dit is tot nu toe de enige bij de redactie van ut Deevers Archief bekende ansichtkaart van dit recreatiecentrum. De redactie had tot dan toe nog nooit gehoord van recreatiecentrum De Robijn.
Heeft recreatiecentrum De Robijn maar zo kort bestaan, dat uitbater Jelle Robijn niet is toegekomen aan het laten maken van andere ansichtkaarten ? Jelle Robijn huurde het recreatiepark van Meindert en Rijkele de Jong.
De redactie heeft nog niet uitgezocht tot wanneer De Robijn heeft bestaan en wie het vakantiecentrum vervolgens heeft gehuurd/gepacht/geleased/gekocht/geëxploiteerd. Maar wellicht kunnen zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief daar uitsluitsel over geven.

De redactie van ut Deevers Archief ontving op 23 oktober 2022 van een vroegere campinggast (de naam is bekend bij de redactie) de volgende zeer gewaardeerde reactie.
Bij toeval stuitte ik op de ansichtkaart van De Robijn. Leuk om iets te herkennen van vroeger. Een stukje geschiedenis van hoe ik het me herinner.
Wij (mijn ouders, mijn broer en ik) waren vanaf 1983 vaste gasten op camping De Gavere. Voor zover ik weet, was de camping eigendom van de familie de Jong, waarvan een volwassen zoon altijd met een alpinopetje over het terrein liep.
De camping werd gedraaid door Jan en Ans Roering. Die hebben later een friettent gehad aan het einde van de Dorpsstraat, nog voorbij het huis van Hof, aan de andere kant van de straat, richting Wateren. Zij hadden twee zonen: Reinder en een jongere zoon Bas. De familie Roering woonde achter de receptie in een huis naast de paardenstal.
De familie de Jong woonde (als ze in Nederland waren) in een grote bungalow op het terrein, tussen de huurbungalows en de campingveldjes in.
In die periode was er nog geen zwembad, maar vermaakten wij (ik was toen 14) ons met hutten bouwen in het bos, bomen klimmen nabij het kerkhof, kampvuur maken en helpen met de paarden. De paardrijlessen werden gegeven door Els Karbet uit Wateren. Zij had een broer Alex.
Na het vertrek van de familie Roering heeft de camping inderdaad De Robijn geheten. Daarna is de boel overgenomen door een bedrijf Maat. Dat bedrijf verhandelde stacaravans in de buurt van Sliedrecht. De naam van de camping is toen veranderd in Groot Bartje.
Ik heb nog een zomer gewerkt in het zwembad, dat toen overkoepeld was met een grote tent (die op druk gehouden werd, anders stortte hij in), met een glijbaan en een bar. Dat zal zo rond 1988 zijn geweest. In die periode ging ik op zaterdagavond met leeftijdgenoten van de camping, maar ook uit het dorp uit, naar Smithy’s in Eesveen. Ik herinner mij Alex Karbet, Adrie Bartels uit Elsloo en Bert Jansen uit Oude Willem.
Ik weet het niet precies meer, maar mijn ouders hebben tot in het begin van deze eeuw een stacaravan op deze camping gehad.
Hopelijk hebben jullie iets aan mijn verhaal om het verleden van De Gavere uit te zoeken.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Ansigtkoate, Toeristenindustrie, Zorgvliet | Leave a comment

De auto mit kentiek’n D-11935 van Henduk Brouwer

Posted on 16 oktober 2022

Hendrik Brouwer is geboren op 26 februari 1916. Hij is overleden op 2 oktober 2002 in Deever. In Deever was hij de uitbater van een autorijschool an de Heufdstroate. Hij trouwde met Sjoerdje Gorter. Zij is geboren op 7 augustus 1919. Zij is overleden op 15 september 1995 in Deever. Beiden zijn begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hendrik Brouwer is een zoon van bakker Alle Brouwer en Everdina van Sleen. Zij hadden een brood-, koek- en banketbakkerij en kruidenierswinkel an de Dorpsstroate op Zorgvliet.
Het kentekenbewijs voor kentekenplaat D-11935 is op 26 augustus 1938 afgegeven aan Hendrik Brouwer. Het kentekenbewijs was afgegeven voor zijn automobiel. Hij woonde in 1938 nog an de Dorpsstroate op Zorgvlied op het adres Zorgvlied 47.
Op de hier afgebeelde foto staat Hendrik Brouwer (met sigaret) bij de auto. Het jongetje op de motorkap is de oudste zoon Alle van Hendrik Brouwer. Die zoon is ná de Tweede Wereldoorlog geboren. Dan moet de hier afgebeelde foto ook ná de Tweede Wereldoorlog zijn gemaakt, wellicht omstreeks 1950. De grote vragen zijn: waar is deze foto gemaakt, wie heeft deze foto gemaakt en van welk merk en type was de auto ?
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor meer tekst en uitleg over de Deeverse D-nummers naar het bericht Kentiek’nplaèt’n mt ut D-nummer in Deever.
De bijgaand afgebeelde zwart-wit foto is aanwezig in de verzameling van Bert Brouwer, de jongste zoon van Hendrik Brouwer en Sjoerdje Gorter. De redactie heeft toestemming van hem oude foto’s van de familie Brouwer op Zorgvlied in ut Deevers Archief te tonen.

Posted in Olde auto, Zorgvliet | Leave a comment

Bouw van Villa Nova anbesteed veur 6777 guln’s

Posted on 5 oktober 2022

In de Leeuwarder Courant van 3 februari 1888 verscheen het volgende bericht over de aanbesteding van de bouw van een villa op het landgoed Wateren.

Ooststellingwerf, 29 februari. Het bouwen eener villa op het landgoed Wateren (Zorgvlied) voor den heer H.G. du Crocq te Amsterdam is gegund aan den laagsten inschrijver Jan Eitz Mz. te Noordwolde, voor f. 6777.
Verdere inschrijvers waren:
O. Offringa te Donkerbroek f 6785,
J.L. Eggenga te Lippenhuizen f. 6900,
R.A. v. d. Veen te Terwispel f 6944,
Jan E. Mulder te Noordwolde f. 7580,
A.R. v. d. Wijk te Lippenhuizen f. 7587,
J. Eizinga te Kortzwaag f. 8150.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Opvallend is dat alleen Friesche aannemers en geen Drentse (Deeverse, Vledderse) aannemers inschreven op dit bouwwerk van de Friesche mr. Lodewijk Guillaume Verwer. Betrof het een aanbesteding met voorafgaande selectie van Friesche aannemers ?
Met de villa op het landgoed Wateren (Zorgvlied) wordt Villa Nova bedoeld, dit pand bestaat nog steeds. De eerste steen van de villa is gelegd op 23 juni 1888 door de op 27 augustus 1874 geboren Idse Johannes Verwer, de zoon van Lodewijk Guillaume Verwer en Johanna Cornelia Ludovika van Wensen.
De heer H.G. du Crocq uit Amsterdam was de architect van Villa Nova en zal als bouwmeester van het werk zijn opgetreden. Hij was ook de architect van het hoofdkantoor met conciërgewoning van de Noordelijke Hypotheekbank, dat in 1890 vlak bij Villa Nova werd gebouwd, ook dit pand bestaat ook nog steeds.
De redactie van ut Deevers Archief heeft de hier afgebeelde kleurenfoto van Villa Nova gemaakt op 4 april 2013.

 

 

 

 

Posted in Lodewijk Guillaume Verwer, Villa Nova, Zorgvliet | Leave a comment

Un tiekening van de Sint Andreas kaarke op Zorgvliet

Posted on 16 juli 2022

In 1984 is de publicatie ‘Heilige Andreasparochie 1884 – 1984’ uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarige bestaan van deze parochie op Zorgvliet. Mevrouw Marijke Westerveld en pastoor Koos Tolboom zijn de schrijvers van dit prettig te lezen boekje. De voorkant van het boekje is geïllustreerd met een tekening van de Sint Andreaskerk en de panden naast de kerk. Zie afbeelding 1
De redactie kwam de tekening bekend voor. Na enig zoeken vond de redactie de ansichtkaart die als voorbeeld voor de tekenaar kan hebben gediend. Zie afbeelding 2. De redactie weet helaas nog niet wie de maker is van deze tekening. Deze kleurenansichtkaart is in 1982 uitgegeven door uitgeverij Van der Meulen, Sneek b.v. De redactie weet niet bij welke neringdoenden op Zorgvliet deze ansichtkaart te koop was.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Ansigtkoate, Kattelieke Kaarke, Sint Andreasparochie, Tiekening, Zorgvliet | Leave a comment

De Sint Andreasparochie bestiet honderd joar

Posted on 3 juli 2022

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 24 september 1984 verscheen het bericht dat op 30 september 1984 de Andreasparochie op Zorgvliet haar 100-jarige bestaan ging vieren.

Zorgvlied viert jubileum:
Honderd jaar Andreasparochie
Zorgvlied. De Andreasparochie te Zorgvlied viert eind deze maand het 100-jarig bestaan. Twee mensen in Zorgvlied hebben een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Zorgvlied en in het ontstaan van de parochie. Het zijn Lodewijk Guillaume Verwer en zijn echtgenote Johanna Cornelia Ludovica van Wensen. Lodewijk Guillaume Verwer werd geïnspireerd door de Maatschappij van Weldadigheid, die vooral in de omgeving van Frederiksoord en Vledder in het verleden veel liefdadigheid heeft verricht. Hij kocht een groot stuk bos en hei en stichtte hierop kleine bedrijfjes, waardoor hij onder andere Brabantse boeren aantrok. De familie liet ‘Huize Zorgvlied’ of ‘Castra Vetera’ bouwen, waarin één der kamers was ingericht als huiskapel. In 1880 krijgen enkele gelovigen toestemming van de paus, hun zondagsplicht in de huiskapel te vervullen met uitzondering van de grote feestdagen. Dan moest men naar de eigen parochiekerk te Steenwijkerwold.
De familie Verwer beschikte over een herenhuis met bijgebouwen los van het huis. In 1880 werden die bijgebouwen verbouwd en een gedeelte direct naast het herenhuis werd kerkje met afmetingen 5,5 bij 9,5 meter.
In september 1884 wordt de eerste pastoor geïnstalleerd. Het is Petrus Johannes Conradus van Haagen. De parochie omvat de volgende dorpen en gehuchten: Zorgvlied, Doldersum, Vledder, Veldhuizen, Appelscha, Nieuw-Appelscha, Fochteloo, Haule, Oosterwolde, Donkerbroek, Makkinga, Langedijk, Beuil, Noordwolde, Older- en Nieuwerberkoop.
In 1887 wordt een stuk grond gekocht van de familie Verwer, met als voorwaarde dat op deze grond een kerk, pastorie en kerkhof worden gesticht. In 1919 schonk de familie Verwer ‘Het Witte Huis’ aan de parochie. Tot 1966 heeft in deze woning steeds de pastoor gewoond.
Op 7 oktober 1923 werden de eerste stappen ondernomen tot de bouw van een nieuwe kerk. De bouw heeft negen maanden in beslag genomen. Hendrik Bos haalde met paard en wagen 180.000 stenen uit Dieverbrug, die daar per schip werden aangevoerd en bovendien haalde hij 150 kubieke meter zand uit Appelscha.
De kerk werd op 15 juli 1924 ingewijd door deken Vaas uit Wolvega. Deze was van 1881 tot 1897 pastoor te Zorgvlied.
Auto
In 1936 komt er een grote verandering, want Zorgvlied heeft geen eigen pastoor meer en dat was toch wel hard voor de parochianen. De pastoor en de kapelaan van Veenhuizen wisselen elkaar af in de zielezorg over Zorgvlied. De pastoor kreeg toestemming van de aartsbisschop om een tweedehands auto aan te schaffen. Zo kon één van beiden iedere dag naar Zorgvlied.
Op 12 oktober 1947 ging de benoeming in van pater Isaïas Onings als kapelaan van Veenhuizen belast met de zielezorg van Zorgvlied en Wateren. Hij nam zijn intrek in de pastorie, waar ook al reeds twee gezinnen woonachtig waren. In 1949 werd pater Onings benoemd tot pastoor van Bolsward.
Van 1949 tot de benoeming van pater J. Meertens hebben pater Jeroen Doedens en pater Groen hun herderlijke zorgen aan de parochianen in Wateren en Zorgvlied gegeven. Pater Meertens ging wonen in Oosterwolde. Hij is momenteel pastor van drie parochies, te weten Gorredijk, Oosterwolde en  Zorgvlied. Door de instelling van een nieuw parochiebestuur is er een verdeling van parochiële taken gekomen, waardoor de pastor enigszins ontlast kon worden.
Feest
Op 30 september aanstaande wordt dan het 100-jarig bestaan gevierd. De eeuwfeestcommissie onder leiding van Johan Wesselink heeft veel werk verzet. Men heeft dan ook een feestprogramma opgesteld. ’s Morgens na de kerkdienst, die om 10.00 uur wordt gehouden, is er een receptie in huize ‘Villa Nova’. Hierna is ’s middags een feestprogramma speciaal afgestemd voor de kinderen.
’s Avonds is er een ouderwetse kerksamenzanglof en daarna wordt er door alle commissies een zogenaamde revue opgevoerd. Als dit programma is afgewerkt, dan is er nog gelegenheid om een dansje te maken.
De datum van 30 september is bewust gekozen, want twee dagen eerder bestaat de openbare basisschool in Wateren 100 jaar. Vele oud-inwoners komen dat weekend ongetwijfeld naar Wateren-Zorgvlied om beide jubilea bij te wonen. Ter gelegenheid van dit eeuwfeest is er een herdenkingsboekje over de Andreasparochie te Zorgvlied verschenen. Het is geschreven door Marijke Westerveld en Koos Tolboom. Het biedt een goed historisch beeld van het katholieke leven in dit gedeelte van Zuidwest-Drente en Zuidoost-Friesland.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie merkt op dat in het bericht toch wel enige feitelijke onjuistheden staan. Het bericht lijkt een soort van in de gauwigheid opgeschreven van horen zeggen verhaal te zijn. De redactie vermeldt slechts de volgende feitelijke onjuistheid: ‘De familie Verwer liet ‘Huize Zorgvlied’ of ‘Castra Vetera’ bouwen …..’. Echter Jacobus Fransiscus de Ruiter de Wildt liet het landhuis bouwen en gaf het enkel de naam ‘Huize Zorgvlied’.
De redactie is niet achter de betekenis van de term ‘kerksamenzanglof’ gekomen. Wie het wel weet, die mag het uiteraard uitleggen.
De afgebeelde foto bij het bericht is gemaakt door de Deeverse dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels. Harm maakte daarvoor een foto van een oude ansichtkaart, waarop zijn te zien de pastorie, de rooms-katholieke kerk en de bejaardenwoningen van het Sint Anthonij Gasthuis. Hij heeft voor publicatie bij het bericht nog een foto gemaakt van een oude ansichtkaart, waarop zijn te zien de pastorie en de rooms-katholieke kerk. Maar die is niet bij het bericht opgenomen.
De redactie heeft de bijgevoegde kleurenfoto gemaakt op woensdag 19 september 2018.

Posted in Kattelieke Kaarke, Sint Andreasparochie, Verdwenen object, Zorgvliet | Leave a comment

Zorgvlied – Gegevens in de webstee dbnl.org

Posted on 23 juni 2022

In de webstee dbnl.org van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren zijn in de rubriek Monumenten in Drenthe enige wetenswaardige gegevens over Zorgvlied te vinden. In de gegevens wordt nergens verwezen naar bronnen. In de webstee is ook niet te vinden wie de schrijver/toevoeger/bedenker van deze gegevens is. Wel zijn in de webstee een aardige foto te vinden van de Openbare Lagere School en de Rooms Katholieke kerk met het rijtje woonhuizen naast de kerk.

Posted in Kattelieke Kaarke, Woaterse skoele, Zorgvliet | Leave a comment

De evangelist Henduk Bett’n lig aachter Obadja

Posted on 17 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard dit te tonen in ut Deevers Archief. De redactie vond in een van de dozen met de papieren nalatenschap van zijn moeder de bijgaand afgebeelde, naar haar gestuurde, rouwbrief van Hendrik Betten, de eerste evangelist van Obadja op Zorgvlied. Zij kende Hendrik Betten en zijn gezin goed, omdat ze jarenlang zondagschooljuffrouw in Obadja was geweest. 

Heden overleed plotseling, tot onze diepe droefheid, onze lieve Man en Vader, de Eerwaarde Heer
Hendrik Betten
in leven Evangelist te Zorgvlied, in de ouderdom van 57 jaar.
Geloofd zij Jezus Christus !
Uit aller naam
T. Betten-Louw
Janna
Adriaan
Zorgvlied, 2 februari 1947.
De begrafenis, waarbij U beleefd wordt uitgenodig, zal plaats vinden te Zorgvlied op Vrijdag 7 Februari. Tevoren zal in de Nederlands Hervormde Kerk een rouwdienst worden gehouden, aanvangende 1 uur.


Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De evangelisatievereniging Obadja kocht in 1928 het Amsterdamse Huis, met adres Zorgvlied 53, aan de Dorpsstraat op Zorgvlied. Vanaf 28 mei 1929 hebben de evangelist en godsdienstonderwijzer Hendrik Betten, zijn vrouw Trijntje Louw en hun kinderen Janna en Adriaan in het huis gewoond. In elk geval tot 2 februari 1947.
Hendrik Betten is geboren op 4 november 1889 in Oosterwolde (gemeente Weststellingwerf). Hij trouwde op 26 mei 1921 in Monnickendam met Trijntje Louw. Hij is overleden op 2 februari 1947 op Zorgvlied. Hij is begraven op de monumentale olde kaarkhof aachter Obadja op Zorgvlied.
Trijntje Louw is geboren op 18 oktober 1892 in Monnickendam. Zij is op 16 december 1960, op 68-jarige overleden, in ’s Gravenhage. Zij is op 20 december 1960 begraven bij haar echtgenoot Hendrik Betten op de monumentale olde kaarkhof aachter Obadja op Zorgvlied.
Janna Henderika Betten is geboren op 18 maart 1922 in Bellingwolde (Groningen). Zij emigreerde in 1954 op 32-jarige leeftijd naar Canada. Zij is overleden op 20 november 2011 na een korte ziekte in het Royal Jubilee Hospital in Victoria, British Columbia, Canada. De redactie verwijst naar haar overlijdensbericht in het engels op het internet.
Adriaan Betten is geboren op 25 juli 1926 in Bellingwolde (Groningen). Hij is overleden op 13 september 1981 in Leidschendam.

Afbeelding 1 – Kapel van Obadja – Foto © Gert Hardeman, 31 mei 2009, webstee ghardeman.nl

Afbeelding 2 – Kapel van Obadja – Foto © Gert Hardeman, 11 juni 2011, webstee ghardeman.nl

Afbeelding 3 – Kapel van Obadja – Foto © Gert Hardeman, 25 augustus 2019, webstee ghardeman.nl

Posted in Emigrant, Kaarkhof aachter Obadja, Obadja, Zorgvliet | Leave a comment

De stroom op Zorgvliet was in de oorlog op rantsoen

Posted on 15 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (document scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard dit te tonen in ut Deevers Archief. De redactie vond in een van de dozen met de papieren nalatenschap van zijn moeder een toewijzing van electriciteit vanwege de rantsoeneeringsregeling voor verlichting en huishoudelijk gebruik ingaande op 25 januari 1943 voor aansluiting nummer 123 op Zorgvliet.

Rantsoeneering van electriciteit
Met ingang van 1 juli 1941 is het rantsoen voor electriciteit, ingevolge de beschikking van den secretaris-generaal van het departement van handel, nijverheid en scheepvaart van 30 juni 1941, nummer 33487 Ng, in het algemeen vastgesteld op 75% (drie vierden) van het normale gebruik.
In de volgende tabel is opgenomen het voor u als normaal te beschouwen verbruik in elk der 6 perioden van een jaar.
Wanneer u een verhooging is toegekend op grond van gegevens, die u ons hebt verstrekt en voor doeleinden, waarvoor thans nog een extra-rantsoen mag worden toegekend, is deze opgenomen in de kolom onder ‘extra’.
U zult niet meer mogen gebruiken dan 75% van de hoeveelheid, vermeld onder ‘normaal’, ‘exrtra’ of ’tezamen’.
Omdat de rantsoeneeringsregeling voor verlichting en huishoudelijk gebruik bepaalde hoeveelheden (minima) noemt, die in elk geval mogen worden afgenomen, is aan de tabel een kolom toegevoegd, waarin die minima zijn vermeld. Deze mogen per periode worden verhoogd met 150 kWh, indien u volledig electrisch kookt en u voor de bereiding der maaltijden geen extra rantsoen vaste brandstoffen ontvangt. Deze 150 kWh gelden voor een gezin van 3 personen.
Wanneer dus in eenige periode het voor u geldend minimum hooger is dan 75% (drie vierden) van den grondslag in diezelfde periode, dan moogt u dit hoogste afnemen. Voor aansluitingen uitsluitend ten behoeve van industriële doeleinden (krachtaansluitingen) zijn geen minima vastgesteld.
Dee boetebepaling luidt thans, dat bij overschrijding 50% tot 300% wordt geheven over het meerdere verbruik, afhankelijk van de grootte der overschrijding. Bovendien kan bij overschrijding van het rantsoen de stroomtoevoer worden afgesloten.
Bij eventuele correspondentie over deze toewijzing, welke zoo beknopt mogelijk moet zijn, dient u boven aan den brief duidelijk te vermelden: naam en volledig adres, transformatorgebied en aansluitingsnummer (zie meterkaart of kwitantie). Brieven, waarin deze gegevens ontbreken of welke onleesbaar zijn, worden zonder meer terzijde gelegd.
Om teleurstellingen te voorkomen zij er op gewezen dat voor ruimteverwarming door middel van electriciteit geen stroom kan worden toegewezen.
Provinciaal Electriciteitsbedrijf in Friesland, de directeur, Van Dijk.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Wat opvalt is dat de toewijzing van het rantsoen electriciteit is uitgeschreven op 20 februari 1943 en rücksichtlos met terugwerkende kracht is ingegaan op 25 januari 1943 ! Zo tegen het einde van februari 1943 zal de toewijzing in handen zijn gekomen van de weduwe R. Donker, bewoonster van één van de huisjes van het Sint Anthonij Gasthuis naast de rooms katholieke kerk op Zorgvliet. Toen was de eerste periode (januari/februari) 1943 al voorbij. Het is te hopen dat de weduwe R. Donker in die periode niet meer dan 44 kWh heeft verbruikt.
In 1943 bestond de periode januari/februari uit 59 dagen. Het rantsoen in die periode was voor haar 44 kWh, dat wil zeggen ongeveer 0,8 kWh per dag, ongeveer 800 Wh per dag. Een gloeilamp van 40 W zou dan ongeveer 20 uur per dag kunnen branden. Twee gloeilampen van 40 W zouden dan 10 uur per dag kunnen branden. Maar het tegelijkertijd laten branden van twee gloeilampen van 40 W gedurende 10 uur per dag zal in die oorlogsdagen niet zijn gebeurd. Stel dat in deze donkere winterperiode met korte dagen één lamp van 40 W ongeveer 12 uur per dag brandde, dan zou het verbruik 480 Wh zijn. Dan kon per dag 320 Wh of per week 2240 Wh worden gebruikt voor bijvoorbeeld een elektrisch strijkijzer of voor het luisteren naar de verboden radio.
De zomerperiode juli/augustus bestaat uit 62 dagen. Het rantsoen in die periode was voor haar 18 kWh, dat wil zeggen ongeveer 0,29 kWh per dag, ongeveer 290 Wh. Stel dat in deze zomerse periode met lange dagen één lamp van 40 W ongeveer 4 uur per dag brandde, dan zou het verbruik 160 Wh zijn. Dan kon per dag slechts 130 Wh of per week slechts 910 Wh worden verbruikt voor een elektrisch strijkijzer of voor het luisteren naar de verboden radio.
Wat opvalt aan het formulier is dat in plaats van het woord ‘maximum’ het woord ‘minimum’ is gebruikt.
Het Provinciaal Electriciteitsbedrijf Friesland leverde via de transformator in Elsloo de stroom aan de bewoners van Zorgvliet, Woater’n en de Olde Willem (an de aandere kaante van de Deeverse bos). De N.V. Laagspanningsnetten heeft de levering van stroom aan Zorgvliet, Wateren en Oude Willem (an de aandere kaante van de Deeverse bos) altijd onrendabel gevonden, vanwege de lange stroomkabel tussen Deever en de Olde Willem, Woater’n en Zorgvliet deur de Deeverse bos.

Afbeelding 1
Voorkant van het formulier
Afbeelding 2
Achterkant van het formulier

Posted in Tweede Wereldoorlog, Zorgvliet | Leave a comment

Berigt’n in heufdstok Zorgvlied van de Magnum Opus

Posted on 11 juni 2022

Vrijdag 9 juli 2021 was een zeer heuglijke en gedenkwaardige en historische dag, want op die dag reikte de heer Homme Geertsma, toen nog steeds voorzitter van het hoofdbestuur van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, het eerste exemplaar van de in eigen beheer uitgegeven maar vet gesponsorde fotobijbel Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever uit aan zijn vroegere collega de heer doctorandus Hendrikus (Rikus) Jager, voorzitter van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Westenveld. De uitreiking vond plaats in het opgepimte krimpfiliaaltje van scholenmoloch Stad en Esch uut Möppel op de Westeresch van Deever.
De redactie van ut Deevers Archief beschouwt dit prachtige bijna 600 bladzijden tellende standaardwerk, let op, nota bene, mind you, toch echt wel als een echt soort van Magnum Opus van de veteranen onder de vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever.
De redactie betreurt het toch, och arm, wel enigszins dat in het paar kilo zware boek geen overzicht van de uit periodieken gekopieerde berichten, advertenties, artikelen, enzovoort met bronvermelding is opgenomen. Teneinde deze omissie in enige mate te compenseren is in dit bericht het overzicht van alle gekopieerde berichten in het hoofdstuk Zorgvlied in de Magnum Opus opgenomen.
Als een kopie van een bepaald bericht aanwezig is in ut Deevers Archief, dan is hier een link naar dat bericht aangebracht. De redactie zal uiteraard zijn uiterste best doen alle gekopieerde berichten in de Magnum Opus te tonen in ut Deevers Archief. Wat heden niet is, dat kan morgen wel zo zijn. Hodi tibie, cras mihi.

Hoofdstuk 4 – Zorgvlied

Bladzijden 174 , 175 en 176
Paul Gols, Werkgroep Zorgvlied, Wateren, Oude Willem
Zorgvlied bestaat 150 jaar !

Bladzijden 178, 179, 180, 181 en 182
Artikel van Lourens Loyenga in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van maandag 23 februari 2015
Jacobus Franciscus de Ruiter de Wildt, nazaat Michiel de Ruyter, naamgever van Zorgvlied

Bladzijde 182
Provinciale Drentse en Asser Courant van 5 augustus 1905
Boschbrand tusschen Kolonie Zeven en Zorgvlied

Bladzijden 182 en 183
Nieuwblad van de Dag van 12 oktober 1895
Bericht over de verbouw van tabak, hop en cichorei op Wateren

Bladzijden 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192
Paul Gols, Werkgroep Zorgvlied, Wateren, Oude Willem
De eerste landbouwschool van Drente: een geschiedenis van het gebouw

Bladzijden 195, 196 en 197
Nieuwsblad van het Noorden van 25 mei 1978
Gulden regeling – Geen huur, maar geld toe in Zorgvlied is nu voorbij.

Bladzijden 201, 203 en 203
Nieuwsblad van het Noorden van 29 april 1966
Frederik Ackermann was veel liever boer dan tolk.

Bladzijden 203 en 204
Jubileumkrant Villa Nova 1952-2012
Een stukje geschiedenis

Bladzijden 205 en 206
Algemeen Handelsblad van 24 mei 1887
Bewilliging statuten Noordelijke Hypotheekbank

Bladzijde 207
Nieuwsblad van Friesland van 6 augustus 1915
Veiling huizen en land Zorgvlied

Bladzijden 210 en 211
Nieuwsblad van het Noorden van 31 maart 1993
Nieuwe kans voor dorpswinkel

Bladzijde 211
De Westervelder van 19 april 2001
Sluiting hotel-restaurant Het Drentse Wold

Bladzijde 214 en 215
Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 2 juni 1995
Kunstwerk voor Zorgvlied

Posted in Magnum Opus, Zorgvliet | Leave a comment

Roubreef van de mow van Luise Ackermann-Hahne

Posted on 10 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vond in een van de dozen met de papieren nalatenschap van zijn moeder de rouwkaart van Frau Robert Hahne, Bertha geboren Ranke. Bertha Ranke was getrouwd met Robert Hahne. Bertha Ranke was de moeder van Luise Hahne. Luise Hahne was de echtgenote van Friedrich Wilhelm Ackermann.
De rouwkaart is in oktober 1933 vanuit Lüttringhausen in Duitsland verstuurd aan de familie R. Donker, Zorgvlied, Drenthe, Holland. De familie Donker en de familie Ackermann waren goede kennissen van elkaar.
Friedrich Wilhelm Ackermann woonde van 1919 tot 1938 in het landhuis met de naam Castra Vetera op Zorgvliet.
De volledige naam van Luise Hahne was Luise Henriette Frederike Hahne. Luise Henriette Frederike Hahne is geboren op 7 maart 1886 in Neuhückeswagen (kreis Lennep). Zij is op 17 december 1936 overleden op Zorgvliet (an de aandere kaante van de Deeverse bos). Luise Henriette Frederike Hahne is nog een tijdje begraven geweest bij het landhuis Castra Vetera ! Zij is daarna begraven op de kaarkhof van Zorgvliet. Zie de hier afgebeelde kleurenfoto van de grafsteen van Luise Henriette Frederike Hahne. De redactie heeft deze kleurenfoto gemaakt op woensdag 17 mei 2023.
De juiste naam van Friedrich Wilhelm Ackermann was Frederik Wilhelm Ackermann. Hij is geboren in Sloten (thans Amsterdam). Hij is op 9 december 1969 overleden in de stad Groningen.
Kraamverpleegster Berendina Berta Louise Wilhelmina Ackermann, de dochter van Frederik Wilhelm Ackermann en Luise Henriette Frederike Hahne, is overleden op 19 juni 1947 in de stad Groningen. Zij is geboren op 3 mei 1914 in Sloten (thans Amsterdam). Zij is bij haar moeder begraven op de kaarkhof van Zorgvliet.

In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven onvolprezen Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is opgenomen in het hoofdstuk Zorgvlied op de bladzijden 201, 202 en 203 de tekst van het bericht ‘Frederik Ackermann was veel liever boer dan tolk’, dat op 29 april 1966 verscheen in het Nieuwsblad van het Noorden. De redactie van ut Deevers Archief zal dit bericht zeer zeker te gelegener tijd opnemen in ut Deevers Archief.

Posted in Zorgvliet | Leave a comment

Ansichtkoate van café-petit restaurant De Harmonie

Posted on 5 juni 2022

Bijgaand afgebeelde zwart-wit ansichtkaart, gelukkig zonder gekartelde rand, in is juni 1972 uitgegeven door JosPé in Arnhem. De kaart was te koop bij Café-Petit Restaurant De Harmonie, adres Zorgvlied 38, telefoon 05212-7254.
Let op de reclame voor Martini Vermouth, Benegas, Horna IJs, Sparks frisdrank en Oranjeboom bier aan de gevel en op het terras. En let ook op de stoelen en de ijscobak op het terras.
De redactie weet niet wanneer de naam Café-Petit Restaurant De Harmonie is veranderd in Hotel-Restaurant Het Drentse Wold. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief weet dat wel ?
Hotel-restaurant Het Drentse Wold sloot op 1 mei 2002 voorgoed haar deuren. De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief wordt geattendeerd op het bericht Café-restaurant Ut Dreinse Wold besteet neet mièr.

In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 211 een flink bijgesneden afbeelding van een exemplaar van de hier afgebeelde ansichtkaart opgenomen. De redactie merkt wel op dat in het genoemde Magnum Opus heel veel afbeeldingen van foto’s, ansichtkaarten en zo voort nodeloos zijn bijgesneden.

Posted in Ansigtkoate, Hotel Het Drentse Wold, Zorgvliet | Leave a comment

Groet’n uut Zorgvliet bee Noordwolde in Fryslân

Posted on 4 juni 2022

Bijgaand afgebeelde zwart-wit ansichtkaart, een zo genaamde zes-luiks ansichtkaart, is op 2 juli 1908 voorzien van een adres en is op 3 juli 1908 op het postkantoor van Zorgvliet voorzien van een postzegel en een poststempel.
Fotograaf Hans Kuiper (geboren op 8 juli 1855 in Deever, overleden op 3 november 1937 in Blesdijke) is de maker van de zes foto’s, die voor deze prachtige ansichtkaart zijn gebruikt.

Afbeelding 1
Op deze ansichtkaart staan mooie fragmenten uit het rijke verleden op Zorgvliet. In ut Deevers Archief is ook een afbeelding van een ander exemplaar van deze ansichtkaart aanwezig; zie de betreffende afbeelding in het bericht Waarm eet’n bee de fumilie Verwer op ut Kastiel

Afbeelding 2
De kapel van Obadja is op 14 december 1904 in gebruik genomen. Zie het bericht De olde kapelle van Obadja op Zorgvlied.

Afbeelding 3
De redactie heeft het vermoeden dat het sigarenfabriekje in het gebouwtje aan de rechterkant naast het rijtje woonhuizen was gevestigd. Die woonhuizen bestaan nog, het gebouwtje naast de woonhuizen bestaat niet meer. Zie ook de foto in het bericht Echte sigaar’n van Lodewiek Willum uut Zorgvliet.

Afbeelding 4
Villa Villa Laanzicht staat niet meer op Zorgvlied. De villa Villa Laanzicht is in 1913-1914 afgebroken en weer opgebouwd an de Deeverbrogge. Zie het bericht Villa Villa Laanzicht steet now an de Deeverbrogge.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 207 een enigszins bijgesneden afbeelding van bijgaande afbeelding opgenomen. 

Afbeelding 5
Het oude rooms katholieke kerkje is in 1924 afgebroken. Ter plekke is de nog steeds bestaande rooms katholieke Sint Andreas kerk gebouwd.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 192 een afbeelding van bijgaande afbeelding opgenomen. Echter hier is iets meer aan de hand. De afbeelding die op bladzijde 192 van de Magnum Opus is opgenomen is breder dan de hier getoonde afbeelding. De redactie heeft het vermoeden dat de redactie van de Magnum Opus beschikt over een aparte foto, waarschijnlijk een afdruk van de originele foto, en dat op deze ansichtkaart een bijgesneden afbeelding van die foto is gebruikt. 

Afbeelding 6
De Noordelijke Hypotheekbank was gevestigd in de villa Villa Aurora. Deze villa bestaat nog steeds.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 205 een enigszins bijgesneden afbeelding van bijgaande afbeelding opgenomen. 

Afbeelding 7
Op deze afbeelding is de winkel van Wolfs te zien. Voor de winkel staan enige mensen. De ansichtkaart was vermoedelijk in de winkel van Adrianus Wolfs te koop. Adrianus Wolfs is geboren op 1 november 1861 in Steenwijkerwold. Hij kwam op 21 november 1900 in Zorgvliet aan uit Vledder. Hij was winkelier en zijn adres was toen Wateren 36. Hij vertrok in juni 1906 naar Weststellingwerf. Dat betekent dat de op 2 juli 1908 verstuurde ansichtkaart al ongeveer in 1905 moet zijn gemaakt !
Het aan de linkerkant van de afbeelding zichtbare huis vlak naast de winkel van Wolfs bestaat niet meer; zie de volgende afbeelding.

Posted in Kattelieke Kaarke, Obadja, Sigarenfabriek, Villa Aurora, Villa Laanzicht, Zorgvliet | Leave a comment

Plèties in heufdstok 4 van de Magnum Opus

Posted on 2 juni 2022

Vrijdag 9 juli 2021 was een zeer heuglijke en gedenkwaardige en historische dag, want op die dag reikte de heer Homme Geertsma, toen nog steeds voorzitter van het hoofdbestuur van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, het eerste exemplaar van de in eigen beheer uitgegeven maar vet gesponsorde fotobijbel Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever uit aan zijn vroegere collega de heer doctorandus Hendrikus (Rikus) Jager, voorzitter van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Westenveld. De uitreiking vond plaats in het opgepimte krimpfiliaaltje van scholenmoloch Stad en Esch uut Möppel op de Westeresch van Deever.
De redactie van ut Deevers Archief beschouwt dit prachtige bijna 600 bladzijden tellende standaardwerk, let op, nota bene, mind you, toch echt wel als een echt soort van Magnum Opus van de veteranen onder de vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever.
De redactie betreurt het toch, och arm, wel enigszins dat in het paar kilo zware boek geen overzicht van de opgenomen plaèties met bronvermelding is opgenomen. Teneinde deze omissie in enige mate te compenseren is in dit bericht het overzicht van de plaèties in het hoofdstuk Zorgvlied (hoofdstuk 4) opgenomen. Als een bepaald plaètie aanwezig is in ut Deevers Archief, dan is een link naar dat plaètie aangebracht. De redactie zal zijn uiterste best doen van de plaèties in de Magnum Opus, die niet aanwezig zijn in ut Deevers Archief een digitaal exemplaar op de kop te tikken en te tonen in ut Deevers Archief. Wat heden niet is, dat kan morgen wel zijn. Hodi tibie, cras mihi.

4. Zorgvlied
01 – Bladzijde 173 – Ansichtkaart van de winkeltjes aan de Dorpsstraat op Zorgvliet, omstreeks 1917
02 – Bladzijde 174 – Kaart met gebied van de marke van Deever, marke van Wapse, marke van Wateren
03 – Bladzijde 175 – Advertentie verkoop landgoed Zorgvliet in de Drentsche en Asser Courant van 18 juli 1871
04 – Bladzijde 175 – Kaart met de ligging van huize Zorgvliet en Voormalige Landbouwschool, kadaster 1880
05 – Bladzijde 176 – Ansichtkaart van de Dorpsstraat gezien vanaf de Verwersweg in 1930
06 – Bladzijde 176 – Foto van het koetshuis en de Rooms Katholieke kerk in 1935
07 – Bladzijde 176 – Foto van de Dorpsstraat met woonwagen van een scharenslijper
08 – Bladzijde 176 – Ansichtkaart van de Dorpsstraat met café de Harmonie, omstreeks 1930
09 – Bladzijde 177 – Ansichtkaart van de Dorpsstraat met panden bij café de Harmonie
10 – Bladzijde 177 – Foto van de achterzijde van de Rooms Katholieke kerk, oktober 1927
11 – Bladzijde 178 – Foto grafsteen van Jacobus Franciscus de Ruiter de Wildt
12 – Bladzijde 179 – Foto van Castra Vetera op Zorgvliet in de Leeuwarder Courant van 2 april 1938
13 – Bladzijde 180 – Foto van Lodewijk Guillaume Verwer, gemaakt door Roelof Kuiper
14 – Bladzijde 180 – Foto grafsteen van Lodewijk Guillaume Verwer op de RK-kaarkhof van Zorgvliet
15 – Bladzijde 181 – Foto van zuivelfabriek ‘De Drie Gemeenten’ aan de Verwersweg in  Elsloo
16 – Bladzijde 181 – Foto van het bestuur van de zuivelfabriek ‘De Drie Gemeenten’ omstreeks 1887
17 – Bladzijde 181 – Luchtfoto van de zuivelfabriek ‘De Drie Gemeenten’ omstreeks ……
18 – Bladzijde 181 – Foto van de zuivelfabriek ‘De Drie Gemeenten’ in verval
19 – Bladzijde 182 – Afbeelding bericht uit de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 5 augustus 1905
20 – Bladzijde 182 – Foto van het graf van Jacobus Franciscus de Ruiter de Wildt op het kerkhof van Boyl
21 – Bladzijde 183 – Foto van sigarenfabriek Cuba op Zorgvliet omstreeks 1900
22 – Bladzijde 183 – Foto van voormalige tabaksfabriek aan de Verwersweg op Zorgvliet
23 – Bladzijde 183 – Afbeelding van een document van de sigarenfabriek ‘Cuba’
24 – Bladzijde 184 – Tekening van het grondbezit van de Maatschappij van Weldadigheid
25 – Bladzijde 185 – Detail van Wateren op de Franse-Kaarten 1811-1813, H.J. Versfelt, Eelde, 2010
26 – Bladzijde 186 – Plattegrond van het Landbouwkundig Instituut naar een schets van Van den Bosch uit 1923
27 – Bladzijde 186 – Tekening van het Landbouwkundig Instituut van Wateren in 1828
28 – Bladzijde 187 – Plattegrond naar kadaster 1866 van de gebouwen ter plaatse van het voormalige instituut
29 – Bladzijde 187 – Detail van een zwart-wit ansichtkaart van kerk en koetshuis aan de Dorpsstraat
30 – Bladzijde 188 – Ansichtkaart van Witte Huis, nieuwe RK-kerk en de huisjes van het Sint Anthonij Gasthuis
31 – Bladzijde 189 – Schets van gegevens uit het kadaster van 1880 aanwezig in het Drents Archief
32 – Bladzijde 189 – Ansichtkaart van de oude Rooms Katholieke kerk op Zorgvliet rond 1900
33 – Bladzijde 190 – Schets van de situatie bij de RK-kerk op basis van gegevens uit 1912 van het kadaster.
34 – Bladzijde 191 – Foto uit 1981-1982 van de situatie ter plaatse van de RK-kerk na de afbraak van de huisjes
35 – Bladzijde 192 – Foto van de Dorpsstraat met eerste RK-kerk en de woningen van het Sint Anthonij Gasthuis
36 – Bladzijde 193 – Ansichtkaart van het Witte Huis, de RK-kerk en het Sint Anthonij Gasthuis
37 – Bladzijde 193 – Ansichtkaart met luchtfoto van de RK-kerk, Sint Anthonij Gasthuis en Witte Huis
38 – Bladzijde 193 – Ansichtkaart van het Witte Huis, de RK-kerk en het Sint Anthonij Gasthuis
39 – Bladzijde 194 – Foto van het Witte Huis, dit is de pastorie van de Sint Andreas parochie, omstreeks 1930
40 – Bladzijde 194 – Foto van het Witte Huis, dit is de pastorie van de Sint Andreas parochie, omstreeks 1930
41 – Bladzijde 194 – Foto van het interieur van de rooms katholieke kerk an de Dorpsstroate op Zorgvliet
42 – Bladzijde 194 – Ansichtkaart van het interieur van de RK-kerk an de Dorpsstroate op Zorgvliet
43 – Bladzijde 196 – Ansichtkaart van de oude RK-kerk met de huisjes van het Sint Anthonij Gasthuis
44 – Bladzijde 196 – Foto uit een krantenartikel met mevrouw Schipper-Grit bij haar slaapplaats
45 – Bladzijde 196 – Foto uit een krantenartikel met de heer de Boer achter de huisjes
46 – Bladzijde 197 – Foto uit een krantenartikel meer de heer H. Bos voor het Sint Anthonij Gasthuis
47 – Bladzijde 197 – Foto van Harm Hessels van de huisjes van het Sint Anthonij Gasthuis vlak voor de afbraak
48 – Bladzijde 197 – Foto van de vier nieuwe woningen naast de Rooms Katholieke kerk in 2018
49 – Bladzijde 198 – Foto van een kleurenschilderij van de familie Benthem bij hun dorpsherberg
50 – Bladzijde 198 – Ansichtkaart van de Dorpsstraat op Zorgvliet met de kapel van Obadja
51 – Bladzijde 199 – Ansichtkaart van de oorspronkelijke kapel van Obadja met het oude kerkhof op Zorgvliet
52 – Bladzijde 199 – Ansichtkaart van de verlengde kapel van Obadja op Zorgvliet
53 – Bladzijde 199 – Advertentie van de aanbesteding van de bouw van het herenhuis van De Ruiter de Wildt
54 – Bladzijde 200 – Detail topografische kaart uit 1904 met ligging van het herenhuis van De Ruiter de Wildt
55 – Bladzijde 201 – Ansichtkaart van het herenhuis Castra Vetera
56 – Bladzijde 201 – Foto uit een krantenartikel van Frederik Wilhelm Ackermann
57 – Bladzijde 202 – Foto van Castra Vetera op Zorgvlied in de Leeuwarder Courant van 2 april 1938
58 – Bladzijde 202 – Advertentie verkoop Castra Vetera in de Steenwijker Courant van 25 maart 1938
59 – Bladzijde 203 – Foto van de villa Villa Nova met bord ‘Verboden toegang’ en gesloten hek
60 – Bladzijde 203 – Detail van een ansichtkaart van villa Villa Nova an de Dorpsstroate op Zorgvliet
61 – Bladzijde 204 – Ansichtkaart van villa Villa Nova met melkbussen van Hendrik Krans
62 – Bladzijde 204 – Foto van de gevelsteen in villa Villa Nova, de eerste steen gelegd door I.J. Verwer
63 – Bladzijde 205 – Detail van een ansichtkaart met op het detail villa Villa Aurora in het jaar 1905
64 – Bladzijde 205 – Advertentie Hypotheekbank in de Prov. Drentsche en Asser Courant van 8 maart 1909
65 – Bladzijde 205 – Foto van villa Villa Aurora uit 2020
66 – Bladzijde 206 – Foto van villa Villa Cornelia uit 2020
67 – Bladzijde 206 – Advertentie veiling van villa Villa Cornelia in Het Nieuws van den Dag van 14 april 1892
68 – Bladzijde 207 – Detail van een ansichtkaart met op het detail villa Villa Laanzicht in het jaar 1905
69 – Bladzijde 207 – Foto van villa Villa Laanzicht an de Brogge in 2020
70 – Bladzijde 208 – Ansichtkaart van het pand Dorpsstraat 15, waarin een jeugdherberg was gevestigd
71 – Bladzijde 208 – Foto van melkboer Theo van Opzeeland op zijn melkkar
72 – Bladzijde 209 – Foto van Coen Broekema van het Amsterdamsche Huis en de huizen daarnaast
73 – Bladzijde 209 – Foto van postbode Egbert Huging en Gretha Huging-Baks voor hun woning
74 – Bladzijde 210 – Foto in een krantenartikel van Hilma van Goor in Ut Winkeltie
75 – Bladzijde 211 – Foto van winkel en huis van Gerrit Hielkema en Willie Bos
76 – Bladzijde 211 – Ansichtkaart van hotel-restaurant Het Drentse Wold
77 – Bladzijde 212 – Foto van de Dorpsstraat met rechts het Amsterdamsche Huis
78 – Bladzijde 213 – Foto van de reisvereniging Zorgvliet-Wateren-Oude Willem
79 – Bladzijde 214 – Foto van een dorpsfeest op Zorgvliet
80 – Bladzijde 215 – Foto van de het kunstwerk ‘de symbiontische zuil’ op Zorgvliet
81 – Bladzijde 215 – Foto van de maker van het kunstwerk’de symbiontische zuil’
82 – Bladzijde 216 – Ansichtkaart van de Dorpsstraat met bakkerij/kruidenierswinkel en café De Harmonie
83 – Bladzijde 216 – Foto van de familie Visser voor hun kruidenierswinkel op Zorgvliet
84 – Bladzijde 216 – Ansichtkaart van café De Harmonie aan de Dorpsstraat op Zorgvliet

Posted in Magnum Opus, Zorgvliet | Leave a comment

Logtfoto van de rooms kattelieke kaarke op Zorgvliet

Posted on 27 mei 2022

Het bedrijf Verkoop Onderneming Luchtfoto’s gevestigd aan de Kapteinstraat 50 in Leiden gaf in september 1952 bijgaand afgebeelde mooie luchtfoto van het linker deel van de vijf oude bejaardenwoningen in het Sint Anthonij Gasthuis, de rooms katholieke Sint Andreas kerk en de pastoorswoning met de naam Witte Huis an de Dorpsstroate op Zorgvliet (an de aandere kaante van de Deeverse bos). Bij de redactie van ut Deevers Archief zijn vooralsnog geen andere luchtfoto’s van objecten op Zorgvlied bekend. Maar wie van de zeer geachte bezoekers van ut Deevers Archief beschikt wel over andere luchtfoto’s van objecten op Zorgvliet ?
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 193 een bijgesneden afbeelding van een exemplaar van de hier afgebeelde ansichtkaart opgenomen. De redactie merkt wel op dat in het genoemde Magnum Opus heel veel afbeeldingen van foto’s, ansichtkaarten en zo voort zijn bijgesneden.

Posted in Ansigtkoate, Kattelieke Kaarke, Sint Anthonij Gasthuis, Witte Huis, Zorgvliet | Leave a comment

Ut winkeltie van Hidde Visser en Trientie Diekstroa

Posted on 25 mei 2022

Hidde Visser is geboren op 23 februari 1905 in Schraard in Fryslân. Hij is overleden op 24 juni 1970 in Gorredijk in Fryslân. Trijntje Dijkstra is geboren op 26 januari 1900 in Schraard in Fryslân, Zij is overleden op 15 februari 1988 in Gorredijk in Fryslân. Hidde Visser en Trijntje Dijkstra zijn op 6 april 1932 getrouwd.
Het echtpaar Hidde Visser en Trijntje Dijkstra nam in april 1932 de kruidenierswinkel van Kees Bos en Trui Beun over.
Het pand had toen als adres Zorgvliet 4. Op de winkelruiten wordt reclame gemaakt voor Douwe Egberts koffie en thee, Ata, Imi, Erdal schoensmeer, Persil zeeppoeder, Henco was- en inweeksoda, Sunlight zeep en Radion zeep.
Hidde Visser en Trijntje Dijkstra hebben in 1963 hun winkel verkocht aan de familie Van der Heide. Maar naar welke plaats is het echtpaar vertrokken ? Gorredijk ?
Zo te zien aan de naam boven de deur had Klaas de Boer in het aangrenzende pand toen nog zijn manufacturenwinkeltje.
Het winkeltje in de voorkamer van Klaas de Boer was maar klein. Het was bijna helemaal gevuld met manufacturen. Er stond een toonbankje. Er was nauwelijks ruimte om te staan. In het gangetje achter de linker voordeur stonden stellages met rimmen (planken) die ook volgestouwd waren met stoffen.
De elektrische stroom werd in die jaren nog bovengronds getransporteerd, let op de twee keer twee zichtbare porseleinen potjes, de draden zijn niet te zien.

Op de hier afgebeelde zwart-wit foto (afbeelding) zijn van links naar rechts te zien: Tjebbe Visser, Hidde Visser, Sietske Visser, Trijntje Dijkstra en Wiebe Visser. Waar zijn Tjibbe, Sietske en Wiebe gebleven ? Leven zij nog ?

De redactie van ut Deevers Archief heeft de hier afgebeelde zwart-wit foto (afbeelding 1) ook gepubliceerd op het februari-blad (afbeelding 3) van de zo genoemde historische kalender voor het jaar 2004 van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever voor de zeer gewaardeerde lezers van het blad Opraekelen.

Als tweede foto (afbeelding 2) is op het februari-blad de situatie ter plekke op 9 november 2003 geplaatst. De redactie van ut Deevers Archief heeft deze zwart-wit foto gemaakt. Voorwaar nu al weer een bijna historisch waardevolle foto.

In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 216 een afbeelding van de hier afgebeelde zwart-wit foto opgenomen. De samenstellers/redacteuren van de Magnum Opus hebben met een bijna aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de afbeelding in dit bericht digitaal gekopieerd. De redactie beschouwt dit toch wel als een hele eer !

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, Dorpsstroate, Historische kalender, Neringdoende, Zorgvliet | Leave a comment

Lodewiek en Johanna kiekt oe moar mooi an

Posted on 13 mei 2022

De redactie van ut Deevers Archief loopt al tientallen jaren elk jaar wel een paar keer over Zorgvliet, an de aandere kaante van de Deeverse bos, maar kwam bij elk bezoek steeds weer voor een dichte voordeur van de rooms-katholieke Sint Andreaskerk te staan. Maar op woensdag 11 mei 2022 was het dan zo ver. De voordeur stond wagenwijd open. Dus gauw naar binnen gegaan. De redactie heeft die dag onder meer bijgaande twee kleurenfoto’s gemaakt van het interieur van deze kerk.
Boven het hoofdaltaar zijn drie gebrandschilderde ramen te zien.
In het linker raam is Maria, de moeder van Jezus, te zien.
In het rechter raam is Sint Andreas, de patroonheilige van deze kerk, te zien. Hij draagt een x-vormig kruis, het Andreaskruis. Volgens de overlevering is Andreas de marteldood gestorven aan een dergelijk kruis.
In het raam in het midden is Christus met het Heilig Hart te zien.
Onder in het linker raam is een medaillon met het portret van Lodewijk Guillaume Verwer aangebracht. Onder in het rechter raam is een medaillon met het portret van zijn vrouw Johanna Cornelia Ludovica van Wensen te zien. Het is de redactie helaas niet gelukt een foto van de twee medaillons van dichtbij te maken.
De redactie verwijst de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief graag ook naar het bericht Op de knee’jn veur Lodewiek en Johanna. Van het interieur van de rooms-katholieke kerk op Zorgvlied bestaat ook een mooie zwart-wit ansichtkaart.

Posted in Kattelieke Kaarke, Lodewijk Guillaume Verwer, Zorgvliet | Leave a comment

De palmslag van ut laandgood Castra Vetera

Posted on 6 mei 2022

In het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant) verscheen op 25 maart 1938 de navolgende advertentie over de palmslag van het landgoed Castra Vetera op Zorgvlied.

Zorgvlied (Dr.)
 De palmslag van het langoed Castra Vetera te Zorgvlied, geheel groot ruim 34 H.A. en ingezet in 26 percelen op f. 13.692,-, alsmede van 1 perceel heideveld, groot 6.05.80 H.A., ingezet op f. 601,-, alles breeder omschreven in vorige advertentie, blijft bepaald op dinsdag 29 maart eerstkomend, des voormiddags 10 uur, in de Harmonie te Zorgvlied.
Boekjes met kaart verkrijgbaar bij den bewoner van de op het landgoed staande villa, den heer F.W. Ackermann, die dagelijks om 10 uur en om 2 uur aanwijst.
D.G. Heering, Notaris, Dwingelo (Dr.)

Posted in Castra Vetera, Zorgvliet | Leave a comment

Veul groet’n veur nichie Carla Verwer

Posted on 30 april 2022

De redactie van ut Deevers Archief kwam de hier afgebeelde ansichtkaart bij wel heel erg veel toeval tegen in een doos met Nederlandse ansichtkaarten in een winkel met tweedehands spullen in Den Hoorn bij Delft en kon deze kopen voor 7 gulden. Je kunt zo’n merkwaardig goed bewaard gebleven kaart maar beter wel in jouw verzameling hebben.
De kaart is op 6 juni 1908 verzonden door Hans en Clemens Becker aan Fraulein Carla Verwer, Witte Huis, Zorgvlied, Drente, Holland. De tekst in de Raum für Mittellungen luidt als volgt: Oom Hans en Clemens zenden hun nichtje vele groeten, en wensen hun nichtje, tevens Pa en Ma plezierig Pinksterfeest.
Caroline (Carla) Elisabeth Maria Verwer is op 5 januari 1905 geboren op Zorgvliet als dochter van Idse Johannes Verwer en Elisabeth Maria Becker. Idse Johannes Verwer is een zoon van Lodewijk Guillaume Verwer en Johanna Cornelia Ludovica van Wensen. Idse Johannes Verwer was de directeur van Noordelijke Hypotheekbank.
Blijkbaar beschikten de zonen van koopman Clemens Anton Arnold Franz Becker en Francisca Josephina Carolina Strater voor die tijd over voldoende geld om zich zo’n Pinkstervakantiereisje langs de Rijn te kunnen permitteren. Of wellicht waren ze op familiebezoek in Remagen en bezochten ze de burcht Rolandseck en het Zevengebergte.

Abracadabra-1477

Abracadabra-1478

Posted in Ansigtkoate, Lodewijk Guillaume Verwer, Noordelijke Hypotheekbank, Witte Huis, Zorgvliet | Leave a comment

Sic transit gloria mundi exercitum Castra Vetera

Posted on 26 april 2022

In het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant) verscheen op 27 december 1938 het volgende bericht over de aanstaande afbraak van de villa Castra Vetera. Het bericht is ook als bladvulling opgenomen op bladzijde 22 van het papieren blad Opraekelen, nummer 12/3, van de heemkundige vereniging uut Deever. 

Diever – Het landgoed Castra Vetera te Zorgvlied in deze gemeente, dat voor eenigen tijd in andere handen is overgegaan, zal de laatste phase intreden van het einde eener glansperiode. Aan het einde van de vorige eeuw en begin deze eeuw een prachtig natuurschoon-rijk park met groote villa, de laatste tientallen van jaren van haar bosschen beroofd, zal het in de toekomst een meer nuchtere metamorphose ondergaan. Gesticht in de heidevelden, later omgeven door een reeks van zeer nederige arbeiderswoningen en landbouwbedrijfjes, zal het nu passend gemaakt worden bij de omgeving. Het groote oude heerenhuis zal worden afgebroken, de bosschage, die er nog is, wordt gekapt en er voor in de plaats zullen treden een tweetal boerderijen met bijbehoorende gronden. Sic transit gloria mundi.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Sic transit gloria mundi betekent in de context van het bericht ‘Zo vergaat de wereldse grootsheid’. De redactie heeft een poging gedaan het bericht de vertaling in het Latijn van de Nederlandse titel ‘Zo vergaat de wereldse grootheid van het Oude Legerkamp’ te geven. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan en wil mogelijke onvolkomenheden in deze vertaling aan de redactie willen doorgeven ? 

Posted in Castra Vetera, De aandere kaante van de Deeverse bos, Verdwenen object, Zorgvliet | Leave a comment

Wanneer is Klein Woater’n Zorgvliet ewödd’n ?

Posted on 25 april 2022

In het Algemeen Handelsblad van 14 januari 1861 en 16 januari 1861 plaatste Johannes Fransiscus de Ruiter de Wildt de volgende advertentie inzake de onderhands uit te besteden bouw van een herenhuis in de nabijheid van het voormalige Gesticht op Klein Wateren, op een stuk grond dat had toebehoord aan de Maatschappij van Weldadigheid.

Heeren Aannemers.
De ondergetekende, eigenaar der gronden te Klein Wateren (provincie Drenthe), vroeger toebehoord hebbende aan de Maatschappij van Weldadigheid, wenscht in de onmiddelijke nabijheid van het aldaar bestaande voormalige gesticht te doen bouwen:
Een heerenhuis, en dien bouw in massa onderhands uit te besteden, met bijlevering val alle daartoe benoodigde materialen en arbeidsloonen, transportkosten, enzovoort.
Noodigt bij deze alle heren aannemers, die genoemden bouw wel op zich zouden willen nemen, beleefdelijk uit, zich aan hem ondergeteekende zoo spoedig mogelijk schriftelijk te willen aanmelden, ten einde hunedelen later het bestek en de voorwaarden waarop genoemde uitbesteding zal plaats hebben kunnen worden toegezonden.
Amsterdam, 10 januari 1861.
J.F. de Ruiter de Wildt.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het meest opvallend aan de advertentie is de schrijfwijze van de achternaam van de ondergetekende: de Ruiter de Wildt. En niet dat opgefokte de Ruyter de Wildt of dat opgefokte de Ruijter de Wildt. De redactie gebruikt derhalve de achternaam de Ruiter de Wildt in berichten in ut Deevers Archief. 
De bouw van het herenhuis moet na een onderhandse aanbestedingsprocedure van wellicht hooguit een maand zijn gegund.
De aannemer zal kort na de gunning zijn begonnen met de bouw en zal het herenhuis mogelijk uiterlijk in het voorjaar van 1862 hebben opgeleverd. Jacobus Franciscus de Ruiter de Wildt gaf het herenhuis de naam Huize Zorgvliet.
De redactie heeft de naam van de uitvoerenden aannemer en de aannemingssom nog niet kunnen achterhalen.
Het is vooralsnog moeilijk aan te tonen wanneer de bewoners van de streek voor de gegroeide bebouwing op Klein Wateren helaas onnodig de naam Zorgvliet zijn gaan gebruiken. Het meest voor de hand liggend is 1861 als geboortejaar van het dorp Zorgvliet te beschouwen, wat zou betekenen dat in 2011 het dorp Zorgvliet 150 jaar heeft bestaan.
Als de heemkundigen van Zorgvliet (an de aandere kaante van de Deeverse bos) in al hun wijsheid echter 1862 -het opleverjaar van het heerenhuis- als geboortejaar van de dorpsnaam Zorgvliet zouden willen beschouwen, dan zou in 2022 op feestelijke wijze het 160-jarig bestaan van Zorgvliet (an de aandere kaante van de Deeverse bos) kunnen worden gevierd.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 199 bijgaande afbeelding van het bericht in het Algemeen Handelsblad opgenomen.

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, de Ruiter de Wildt, Huize Zorgvliet, Woater’n, Zorgvliet | Leave a comment

Zorgvliet – Pension Villa Nova- Ansichtkoate

Posted on 21 april 2022

Van het pension Villa Nova van de familie Jan Krans zijn na de Tweede Wereldoorlog in het tijdperk van de zwart-wit foto enige ansichtkaarten uitgegeven, waaronder de bijgaande.
Was de auto op de foto de auto van Jan Krans ?

Posted in Ansigtkoate, De aandere kaante van de Deeverse bos, Villa Nova, Zorgvliet | Reacties uitgeschakeld voor Zorgvliet – Pension Villa Nova- Ansichtkoate

Johanna Cornelia Ludovica van Wensen is 70 ewöd’n

Posted on 23 maart 2022

In de krant ‘De Tijd: godsdienstig-staatkundig dagblad’ van 27 maart 1917 verscheen het bericht van overlijden van Johanna Cornelia Ludovica van Wensen, weduwe van mr. Lodewijk Guillaume Verwer.

Heden overleed tot onze diepe droefheid na voorzien te zijn van de H.H. Sacramenten der Stervenden, onze lieve Moeder, Behuwd- en Grootmoeder
Johanna Cornelia Ludovica van Wensen,
Weduwe van den Weledel Gestrenge Heer Mr. L.G. Verwer,
in den ouderdom van ruim 70 jaren.
Leiden:
L.Y.M. Verwer.
Oegstgeest:
C.J. Meddens-Verwer.
Mr. J.L.J. Meddens.
en kind.
Zwolle:
J.Joh. Verwer.
E.M. Verwer-Becker.
en kinderen.
Oegstgeest:
I.J.M. van Sonsbeeck-Verwer.
Th. van Sonsbeeck.
Leiden, 25 maart 1917.
Geen Bloemen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Johanna Cornelia Ludovica van Wensen
Zij is geboren op 17 juli 1846 in Leiden. Zij trouwde op 11 augustus 1869 met Lodewijk Guillaume Verwer. Zij is overleden op 25 maart 1917 in Leiden. Johanna Cornelia Ludovica van Wensen is niet begraven bij mr. Lodewijk Guillaume Verwer op de rooms-katholieke begraafplaats.
L.Y.M. Verwer is Louisa IJsbranda Maria Verwer.
Zij is een dochter van Lodewijk Guillaume Verwer en Johanna Cornelia Ludovica van Wensen. Zij is geboren op 27 juni 1870 in Leeuwarden. Zij trouwde op 3 juli 1924 in Zoeterwoude met Petrus Carolus Aloysius Wap. Zij is overleden op 28 juli 1944 in Zoeterwoude. Petrus Carolus Aloysius Maria Wap is burgemeester van Nibbixwoud geweest.
C.J. Meddens-Verwer is Cecilia Johanna Verwer.
Zij is een dochter van Lodewijk Guillaume Verwer en Johanna Cornelia Ludovica van Wensen. Zij is geboren op 10 september 1872 in Leeuwarden. Zij trouwde op 3 augustus 1904 in Deever met Jacobus Livinus Joannes Meddens. Zij is overleden op 7 juni 1923 in Soest.
J.L.J. Meddens is Jacobus Livinus Joannes Meddens.
Hij is geboren op 2 oktober 1878 in Groningen. Mr. dr. Jacobus Livinus Joannes Meddens was als kassier werkzaam in de levensverzekeringenbranche.
I.Joh. Verwer is Idse Johannes Verwer.
Hij is een zoon van Lodewijk Guillaume Verwer en Johanna Cornelia Ludovica van Wensen.
Hij is geboren op 27 augustus 1874 in Leeuwarden. Hij trouwde op 22 juli 1902 in Amsterdam met Elisabeth Maria Becker. Hij is overleden op 19 januari 1926 in Nijmegen. Hij was directeur van de Noordelijke Hypotheekbank.
E.M. Verwer-Becker is Elisabeth Maria Becker.
Zij is geboren op 2 februari 1878 in Amsterdam, Damrak 91. Zij is overleden op 15 juli 1948 in Amsterdam.
J.J.M. van Sonsbeeck-Verwer is Johanna Josephina Maria Verwer.
Zij is een dochter van Lodewijk Guillaume Verwer en Johanna Cornelia Ludovica van Wensen. Zij is geboren op 29 september 1879 in Leeuwarden. Zij trouwde op 15 juli 1908 in Deever met Theodorus van Sonsbeeck. Zij is overleden op 11 februari 1942 in Overveen.
Th. van Sonsbeeck is Theodorus van Sonsbeeck.
Hij is geboren op 30 april 1871 in Zwolle. Hij is overleden op 13 augustus 1955 in Heemstede

Posted in Lodewijk Guillaume Verwer, Overlijdensbericht, Zorgvliet | Leave a comment

De neeje kattelieke kaarke en parochie op Zorgvliet

Posted on 22 maart 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is opgenomen als afbeelding 51 een ansichtkaart van de pastorie, de nieuwe rooms-katholieke kerk en de huisjes van de Stichting Sint Anthonij Gasthuis op Zorgvliet. In de tekst bij de afgebeelde ansichtkaart is aandacht besteed aan de totstandkoming van de nieuwe rooms-katholieke kerk en parochie op Zorgvliet. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

51 – Zorgvlied – Katholieke Kerk en Witte Huis – 1928
Op 30 mei 1880 kreeg de familie Verwer toestemming om in de kapel van de villa Castra Vetera de gewone mis te laten opdragen aan gelovigen, die dienstbaar waren aan de familie. Op 3 september 1884 besloot aartsbisschop Snickers van Utrecht vanwege het groeiende aantal rooms katholieken te Wateren een nieuwe parochie op te richten onder de bescherming van de Heilige Andreas. Op 18 september van dat jaar werd het eerste kerkje ingezegend en werd de eerste pastoor geïnstalleerd.
In juli 1887 kocht het parochiebestuur de grond waarop het eerste kerkje en het op de foto zichtbare Witte Huis stonden en een
stuk grond in de buurt voor 500 gulden van de familie Verwer. Deze stelde daarbij als voorwaarde dat de grond bestemd was voor een kerk, een pastorie en een kerkhof, waarvan een deel bestemd werd voor een familiegraf. Alleen de op 8 november 1910 overleden mr. Lodewijk Guillaume Verwer ligt daarin begraven. In 1919 schonk de familie Verwer hun Witte Huis aan de parochie. Tot in 1966 is het huis in gebruik geweest als pastorie.
Op 7 oktober 1923 verzocht het parochiebestuur aan aartsbisschop Van de Wetering van Utrecht een nieuwe kerk te mogen bouwen voor 20.000 gulden en het oude kerkje voor 250 gulden te kopen van Idse Johannes Verwer te Zwolle. De aartsbisschop gaf twee dagen later al toestemming onder bepaling dat van den bouw der kerk afzonderlijk rekening en verantwoording aan ons moeten worden overlegd. De parochie kreeg toestemming om het geld voor de bouw in te zamelen.
De aartsbisschop gaf met een schenking van 7000 gulden het goede voorbeeld aan mogelijke schenkers. Het inzamelen van geld verliep voorspoedig, zodat al op 27 november 1923 de eerste steen kon worden gelegd. Ook de bouw verliep zonder problemen. Op 15 juli 1924 werd de kerk op plechtige wijze ingewijd.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De nieuwe rooms-katholieke kerk op Zorgvliet bestaat op 15 juli 2025 honderd jaar. De redactie verwijst de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief voor de volledigheid naar het bericht Sint Andreas kaarke stiet bijna 100 joar op Zorgvliet.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 188 ook een afbeelding van een exemplaar van de hier afgebeelde ansichtkaart opgenomen.

Posted in Kattelieke Kaarke, Sint Anthonij Gasthuis, Witte Huis, Zorgvliet | Leave a comment

Sint Andreas kaarke stiet bijna 100 joar op Zorgvliet

Posted on 28 februari 2022

Op 21 juli 1924 verscheen in de krant Het Centrum het volgende bericht over de inzegening van de nieuwe rooms katholieke kerk op Zorgvliet.

Plaatselijke berichten 
Zorgvlied (Dr.), 15 juli
Dinsdag 15 juli was een feestdag voor de kleine parochie Wateren. Het nieuwe kerkje, gebouwd door den heer A.A. v.d. Liefvoort uit Arnhem, werd dien dag plechtig ingezegend door den hoogeerwaarden deken G.J. Vaas van Wolvega. Van de huizen van alle katholieken wapperde de driekleur en het feestelijke gebrom der klok kondigde het begin der plechtigheid aan.
Tegen 10 uur verzamelde de kleine, maar trouwe kudde zich op het kerkplein. Geassisteerd door twee oud-pastoors, pastoor Bruggen en pastoor Boekhorst, verrichtte de deken, die vroeger ook pastoor was van deze parochie, de liturgische plechtigheden.
Onder de plechtige hoogmis hield kapelaan D. van Wijk, van Bemmel, een schoone rede, waarin hij, na pastoors Eppings, den bouwmeester en alle parochianen geluk gewenscht te hebben met hun mooie kerkje, hen wees op het nut van onze katholieke kerken. Daar worden wij niet alleen meer dan elders opgewekt tot God te bidden, en onze harten naar den hemel te verheffen, maar daar vinden we ook troost en opbeuring in moeilijkheden, sterkte en kracht in den strijd des levens, en worden wij overladen met Gods zegeningen en genaden.
Na de heilige mis klonk een hartgrondig Te Deum, door alle parochianen gezamenlijk gezongen, waarin ze uiting gaven aan hun dankbaarheid en blijde stemming.
Op het priesterkoor waren aanwezig een zestiental geestelijken uit de omgeving die mede met de parochianen en den herder dankbaar gedachten onder het heilig misoffer de edele weldoeners, door wier gaven het mogelijk was geworden in het arme Zorgvlied zulk een waardig kerkje te bouwen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Op 9 oktober 1923 kreeg het bestuur van de Sint Andreas parochie op Zorgvlied van de aartsbisschop van Utrecht toestemming voor het bouwen van een nieuw kerkgebouw voor de rooms katholieke geloofsgemeente. Het inzamelen van het benodigde geld voor de nieuwbouw verliep voorspoedig, zodat al op 27 november 1923 de eerste steen kon worden gelegd. Op 15 juli 1924 werd de kerk op plechtige wijze ingewijd.
In het weekblad ‘De Katholieke Illustratie, de zondagslectuur voor het katholieke Nederlandsche volk’, jaargang 58, 1923-1924, nummer 49, 27 augustus 1924, was op bladzijde 607 bijgaande sepiakleurige afbeelding te zien van de buiten- en de binnenkant van de nieuwe rooms katholieke kerk van de Sint Andreas parochie an de Dorpsstroate op Zorgvliet.
Toch weer een mooi fragmentje uit het verleden in het dorp Zorgvliet. En noteer 15 juli 2024 alvast maar in de agenda, want dan zal de Sint Andreas parochie het eeuwfeest van de Sint Andreas kerk vieren.
De redactie verwijst uiteraard ook naar de webstee van de Heilig Clara van Assisi parochie
De redactie heeft de kleurenfoto van de Sint Andreas kerk gemaakt op vrijdag 19 november 2021.
Een afbeelding van een ansichtkaart van het interieur van deze kerk is opgenomen in ut Deevers Archief.

De redactie ontving op 21 juli 2022 de volgende zeer gewaardeerde reactie van pastoor Koos Tolboom
In uw ‘Dievers Archief’ is een foto te vinden van het interieur van de kerk van Zorgvlied, toen hij net was opgeleverd. U ziet dat de ramen in het priesterkoor toen kleiner waren dan de huidige ramen en ook lager aangebracht, bovendien alle drie op dezelfde hoogte. Met een hoogaltaar daarvoor dat van buitenaf opwaarts naar het midden oploopt, dat was geen kijk.
Ik vermoed dat men toen al vrij gauw is begonnen tot een aanpassing van de ramen in het priesterkoor. De aanpassing is zeer fraai gedaan. De foto van het interieur waarin het oorspronkelijke nog is vastgelegd, doet me denken dat de ramen alleen glas-in-lood waren en niet gebrandschilderd. De verfraaiing van latere datum betreft dan: grotere ramen, aangebracht als omlijsting van het hoogaltaar, daarbinnen gebrandschilderde ramen, die in de oorspronkelijke setting nog niet waren aangebracht.
Onlangs heb ik alles bekeken met een deskundige. De gebrandschilderde ramen -waarschijnlijk dus van 1925 of later- zijn zuiver neogotisch, terwijl de neogotiek toen al voorbij was.
Ook heeft hij het hoogaltaar bekeken. Ik ben er altijd van uitgegaan dat het een neogotisch tweedehandsje was. Mijn vader zei wel eens dat hij gehoord had dat het uit Hilversum kwam. Maar hoe langer onze deskundige er naar keek, hoe meer hij er van overtuigd raakte dat dit hoogaltaar toch voor deze kerk is gemaakt in de jaren twintig van de vorige eeuw. Het lijkt neogotisch, maar hij wees elementen aan die typisch zijn voor de twintiger jaren van de vorige eeuw. Al met al een beetje een verhaal met mysteries omgeven. Ik herinner mij niet dat ik, toen ik in 1984 mijn boekje ‘Heilige Andreasparochie – 1884-1984’ schreef, over dit hoogaltaar documentatie ingezien heb.
Wat de deskundige vreemd vond, dat was de afbeelding van het zalig afsterven van de Heilige Jozef onder de mensa van het hoogaltaar. Dit heb ik op een hoogaltaar één keer eerder gezien, namelijk ergens in de Gelderse Achterhoek. Was het een kerk in de buurt van Wehl ? Of een kerk in de Liemers ? Hier hoop ik binnenkort achter te komen.

Posted in Kattelieke Kaarke, Zorgvliet | Leave a comment