Category Archives: Castra Vetera

In het Nieuwsblad van het Noorden verscheen op 29 april 1966 een artikel over Friedrich Wilhelm Ackermann, die in 1919 het nog resterende deel van het landgoed van de erven van Lodewijk Guillaume Verwer kocht en in 1938 zijn landgoed Castra Vetera verkocht.

Frederik was veel liever boer dan tol
Als je één koe had, dan kreeg je veertig gulden; twee van die beesten leverden zestig op; had je drie koeien dan kreeg je niks, want dan was je een hele grote boer in de dertiger jaren” glimlacht Frederik Wilhelm Ackermann, een nog krasse baas van 78 die in afgemeten zinnetjes smeuïg over zijn enerverende leven kan vertellen Op 20 mei 1888 werd hij in Lutkemeerpolder bij Halfweg geboren. Van meet af aan wilde Frederik Wilhelm (“m’n voorvaders waren Duits, m’n vrouw trouwens later ook”) boer worden. Maar omdat zijn vader rond de eeuwwisseling zitting had in de commissie voor bevoorrading van de Stelling Amsterdam moest zoonlief talen gaan leren aan een instituut om pa in zijn internationale contacten taalkundig aan te vullen.

“Best loon”
Toch kocht Ackermann voor zijn vrije tijd een boerderijtje, boerde er naast zijn ambt als tolk er wat op, maar verkocht het spul weer wegens de te hoge lasten.
Volgens de scheurkalenders was het toen 1918, het jaar waarin Frederik Wilhelm Ackermann zijn activiteiten naar onze contreien ging verleggen. Hij tikte voor f 17.000 het landgoed van de Ruiter de Wildt in Zorgvliet bij Diever op de kop, bestaande uit een woonhuis met een twintig kamers, zestig hectare land en een koetshuis. Met behulp van acht arbeiders die ieder een rijksdaalder per dag verdienden (“een best loon voor die dagen”) begon hij zestien hectare als bouwland te ontginnen, de rest werd bos, wat het voor de Eerste Wereldoorlog ook geweest was.

“Rennen geblazen”
Door gebrek aan brandstof was het woud echter in 1917 gekapt en trof Ackermann alleen een groot gebied met verlaten stronken aan. Na veel moeite kreeg hij van de diverse instanties gedaan, dat hij die stronken met behulp van ’n springstof, die ook in zeemijnen werd gebruikt, mocht opblazen. “We groeven eerst met een grondboor een gat onder de wortels, plaatsten dan die springstof, en dan was het rennen geblazen. Die stronken spoten wel een honderd meter de lucht in, en de knal kon je tien kilometer verder horen. Per dag rooiden we zo een honderd stronken.”

“Varkensvoer”
De tijden werden voor Frederik Wilhelm Ackermann in de dertiger jaren ook minder. Eieren leverden hem twee cent per stuk op, een liter melk vier cent, en voor een mud aardappelen maakte hij zes en een halve gulden. “Die tijd kwam de tomaat net uit. Ik begon ze flink te verbouwen, maar je moet niet denken, dat die Drenten er een mond op wilden zetten. Als varkensvoer, anders kon ik ze niet kwijt. Het was hun te vreemd !”, verzucht de heer Ackermann, nu ik op zijn gehuurde kamertje aan de Ernst Casimirlaan 56 in Groningen-stad met hem zit na te praten. Zijn gezicht is hoekig verweerd; zijn brilletje is in de loop der tijden in zijn neus weggegroeid.

“Eten hele land op”
“In 1938 verkocht ik dat spul in Zorgvliet; het was niet meer te doen. Ik ging naar Berlijn en zag daar duizenden vliegers en vliegtuigen, die in de grond verdwenen. Ik dacht, dat gaat mis, die eten straks in een week ons hele land op. Ik ben teruggegaan en heb onmiddellijk een schuilkelder in de Drentse bossen gebouwd, met slaapvertrekken en al. Toen ik later, in de oorlog in de stad Groningen woonde, ben ik er een keer naar toe gegaan. Maar toen er dichtbij een Messerschmitt naar beneden kwam, bij de aanval op Havelte, en alles in brand vloog, leek het me in de stad wel veiliger.”
Na de oorlog heeft de heer Ackermann zich beperkt tot het bijhouden van tuintjes, op zijn zeventigste begon hij te schilderen, op zijn vijfenzeventigste sloeg hij aan het fotograferen. Hij is wel tevreden met zijn leven zo op dat kamertje, “waar ze me al jaren uit willen hebben, maar dat lukt ze niet !”

“Handje helpen”
In 1963 kwam hij nog even in het nieuws toen hij de hele buurt sneeuwvrij maakte. Verder kennen weinigen hem. De buren doen wat geheimzinnig over zijn contacten met baronnen en professoren. Hij zelf praat er liever niet over, wel zegt hij dat hij zelf allicht ook van adel is. Wel heeft hij het graag over de landbouw:
“Het is me weer wat met die natte kleiboeren. Ze komen nooit klaar met dat regenweer. Ik las in het Nieuwsblad dat men weer met de hand wil gaan zaaien, maar dat er maar zo weinig mensen zijn die dat kunnen. Nou, ik heb het m’n hele leven gedaan en ik zou best nog eens een handje willen helpen.”

Blikvanger

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft zich een slag in de rondte gezocht naar de naam achter het pseudoniem Blikvanger, maar heeft die naam helaas nog niet kunnen vinden.
Friedrich Wilhelm Ackermann kocht in 1918 het landgoed niet van de Ruiter de Wildt, maar van de erven Lodewijk Guillaume Verwer.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van het lezen van Deeverse artikelen op papier is, kan het hier weergegeven bericht ook ten zeerste lezen op de bladzijden 201, 202 en 203 van het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerk of dat papieren boekwerk bij iemand in kunnen zien.

In het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant) verscheen op 25 maart 1938 de navolgende advertentie over de palmslag van het landgoed Castra Vetera op Zorgvlied.

Zorgvlied (Dr.)
De palmslag van het langoed Castra Vetera te Zorgvlied, geheel groot ruim 34 H.A. en ingezet in 26 percelen op f. 13.692,-, alsmede van 1 perceel heideveld, groot 6.05.80 H.A., ingezet op f. 601,-, alles breeder omschreven in vorige advertentie, blijft bepaald op dinsdag 29 maart eerstkomend, des voormiddags 10 uur, in de Harmonie te Zorgvlied.
Boekjes met kaart verkrijgbaar bij den bewoner van de op het landgoed staande villa, den heer F.W. Ackermann, die dagelijks om 10 uur en om 2 uur aanwijst.
D.G. Heering, Notaris, Dwingelo (Dr.)

In Onze Tuinen, geïllustreerd weekblad voor amateur tuiniers, verscheen op 26 april 1918 in jaargang 12, nummer 43 op bladzijde 544 – zie de afbeelding – een vraag over de Chileensche slangenboom, die de vraagsteller op Zorgvlied in de tuin van villa Castra Vetera zag staan.

Vraag No. 413:
Ik zag gisteren te Zorgvlied (Drenthe) een prachtige sierboom; van verre den vorm van een Den, groeit als een Den met kransen van takken.
Deze bestonden uit slangvormig hangende takken. Deze en de stam waren geheel geschubd. Kleur zeer donkergroen. Het geheel een prachteffect.
Men noemde den boom daar Chileensche slangenboom. De bewoner van den villa gaf hem mij als naam op Araucaria imbricata.
Kent u dezen boom ? En zoudt u mij kunnen mededeelen of en waar ik deze kan kopen ?
S.W.
Antwoord:
De boom welke u zag, is inderdaad Araucaria imbricata; den naam Chileensche slangenboom vind ik erg leelijk en Chileensche den (zooals men ook wel zegt is) is zeer onjuist. ’t Is te hopen, dat deze boom wat algemeener wordt, en dan onder den juisten naam. In Onze Tuinen is deze boom al vaak beschreven en afgebeeld. (Jgr. II, 323; III, 657,;V, 113; VI, 270; VII, 163;  IX, 210 en X, 74).
’t Is een prachtboom voor een open plaats, enigszins beschut tegen Noorden en Oosten winden. In groepjes geplant, zooals in Arnghem op een der pleinen, sterven de onderste takken af, wat aan de sierwaarde groote schade veroorzaakt.
Adressen mogen hier niet genoemd worden; maar in de Advertentie-rubriek vindt u meerdere adressen van boomkweekers, waar u uitstekend terecht kunt.
B.B.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De Araucaria imbricata of Araucaria araucana wordt in het Nederlands slangenboom, slangenden, kandelaarden, apeboom, apetreiter, apepuzzel of apeverdriet genoemd. 
Het is verbazingwekkend te lezen dat amateur tuiniers zich al in 1906 konden abonneren op een geïllustreerd weekblad met de naam Onze Tuinen. Het is verbazingwekkend te lezen dat een voorbijganger in 1918 in de tuin van villa Castra Vetera op Zorgvlied een luxe exotische Araucaria imbricatia waarnam. Die apeboom moet daar al vóór de eeuwwisseling zijn geplant. Zou mr. Lodewijk Guillaume Verwer óf zijn echtgenote of een van zijn kinderen deze luxe exotische sierboom hebben geplant ? En dat in een tijd dat behoorlijk wat inwoners van de gemiente Deever nog in plaggen hutten zonder moestuin en zeker zonder siertuin moesten leven.

Historische kringen op Zorgvlied zijn bezig uit te zoeken wie toch de bedenker is van de naam Zorgvlied of hoe de naam Zorgvlied is ontstaan.
Was Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt de bedenker van deze naam ?
Of komt Lodewijk Guillaume Verwer de eer toe ?
Of heeft het dorp zijn naam ontleend aan Huize Zorgvlied, de villa die Jacobus de Ruijter de Wildt liet bouwen op het toen nagenoeg lege Wateren ?
Maar wie gaf de naam Huize Zorgvlied aan de villa ? Was het de eerste eigenaar Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt of was het de tweede eigenaar Lodewijk Guillaume Verwer ?
Had de villa eerst de naam Castra Vetera om vervolgens omgedoopt te worden tot Huize Zorgvlied of omgekeerd ? Of kreeg de villa pas veel later de naam Castra Vetera ?
De redactie van ut Deevers Archief wacht rustig de resultaten van dit diepgaande en belangwekkende heemkundige uitzoekwerk af en zal hier te zijner tijd over berichten.
Wellicht weet een zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief de antwoorden, aarzel dan niet een reactie in te sturen.