Category Archives: Beltmeule

Ut ende van de meule an ut Katt’nende in Deever

Op 6 maart 1915 verscheen de volgende advertentie in het Nieuwsblad van Friesland over de veiling van den ondergrond van een windkorenmolen met aangelegen grond, den molen op afbraak en een dorschmachine. Het ging om de molen aan het Katteneinde, later Moleneinde genoemd, in Deever.

Molen  – Diever (Dr.)
Notaris Bon te Dwingelo zal op maandag 15 maart 1915, des voormiddags ten 11 ure, ten huize van T. Wesseling te Diever, ten verzoeke van Jan Rabbinge aldaar, publiek bij inzate veilen:
1. den ondergrond van een windkorenmolen met aangelegen grond groot 7 aren 90 centiaren, zeer gunstig bij het dorp gelegen aan den straatweg Diever-Dieverbrug; zeer geschikt voor huisplaats;
2. den molen op afbraak in twee percelen a. het houtwerk met zwaar eikenhouten achtkant en 2 maalsteenen; b. de steenen en verder metselwerk en het riet; de bliksemafleider wordt afzonderlijk verkocht;
3. een zoo goed als nieuwe dorschmachine door den molen gedreven wordende.
Vreemde bieders gelieven zich te voorzien van een verklaring van gegoedheid afgegeven door hun notaris.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Als onderdeel van de Coöperatieve Stoomzuivelfabriek, ‘de fabriek’, aan het Katteneinde in Deever werd in 1908 een korenmalerij ingericht.
Jan Rabbinge, de molenaar van de windkorenmolen naast ‘de fabriek’ zal uiteindelijk in de concurrentiestrijd met de korenmalerij van ‘de fabriek’ het onderspit hebben gedolven. Zo gebeurde het dat hij zijn beltmolen in 1915 door notaris Bon uit Dwingelo liet veilen in het boerencafé van Teunis Wesseling aan de Hoofdstraat in Deever. Roelof Willem Fledderus werd de koper van de molen op afbraak. Wellicht dat het vrijgekomen eikenhout in de streek is hergebruikt bij de bouw of de verbouwing van een boerderij.
Jan Rabbinge werd op 11 juli 1872 geboren in Bloemberg (Zuidwolde) als zoon van landbouwer Jan Rabbinge en Lummigje ten Kate. Hij overleed op 2 januari 1954 in Zuidwolde. Jan Rabbinge trouwde op 15 juni 1900 in Ruinerwold met Hilligje Nijsingh. Zij werd geboren op 23 april 1874 aan het Oosteinde in Ruinerwold en overleed op 21 juni 1911 in Deever. Zij was een dochter van Jan Hendriks Nijsingh en Vrougje Karsten.
Jan Rabbinge hertrouwde op 15 maart 1913 in Deever met 
Janna Smid. Zij werd op 22 oktober 1883 geboren aan de Anserweg in Ruinen en overleed op 3 maart 1951 in Zuidwolde. Zij was een dochter van Arend Smid en Marchien Willems.
De boerderij met het boerencafé van Teunis Wesseling stond op de hoek van de Hoofdstraat en de Tusschendarp, op de plek waar nu een zelfbedieningswinkel is gevestigd.

Posted in Beltmeule, Deever, Meule | Leave a comment

De meule van Frièrik Westerling is ofebraand

In de krant ‘Het Nieuws van de dag: kleine courant’ verscheen op 4 april 1881 het volgende korte bericht over het afbranden van de korenmolen van de heer Wesseling.

In de gemeente Diever (Drente) is Maandagnacht de korenmolen van den Heer Wesseling geheel afgebrand. De oorzaak is nog onbekend.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De vraag is natuurlijk welke van de drie Deeverse korenmolens het betrof. Was het de korenmolen in Oldendiever, was het de korenmolen aan het Katteneinde of was het de korenmolen op het Marktterrein ? Het betrof de korenmolen op de Westeresch in Deever. En wie was de heer Wesseling ?
In het bericht is de heer Wesseling per abuis genoemd als eigenaar. De eigenaar was de heer Frederik Westerling.

Posted in Beltmeule, Deever, Meule van Oll’ndeever | Leave a comment

De saandweg hen de Deeverbrogge in 1906

De redactie van ut Deevers Archief toont graag zijn mooiste ansichtkaarten aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief. In dit geval betreft het bijgaand afgebeelde  zwart-wit ansichtkaart (briefkaart), die op 11 juli 1921 is verstuurd vanuit Deever naar Den Haag. Uitgeverij H. ten Brink te Meppel is de drukker en uitgever van deze kaart.

Op de kaart is in het vrije tekst gedeelte de volgende tekst te lezen:
Beste Amalia,
Hartelijke groeten uit Drenthe ! Ik heb het heerlijk op de hei en tusschen de dennen. Alleen is het erg warm. Wil je tante de groeten doen ? Ontvang ook zelf de groeten van …… (naam van de afzender is helaas niet leesbaar). 11 juli 1921.
De kaart is verzonden aan Mejuffrouw A. van Willigenburg, Beeklaan 440, Den Haag.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De hier afgebeelde ansichtkaart (briefkaart) is ook opgenomen in het boekje met de snorkende titel ‘De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld’ van Arend Mulder Jzn.
Op de hier afgebeelde ansichtkaart (briefkaart) (kenmerk nummer 231/A R) zijn te zien de stoomzuivelfabriek en de beltmolen, die in 1915 is afgebroken. Jan Rabbinge was in 1915 de molenaar van de beltmolen.
Dat wil zeggen dat de op 11 juli 1921 verzonden kaart dateert van vóór de afbraak van de molen, de precieze datering is 1906. De plaatselijke neringdoende verkocht in 1921 dus een herdruk van de oorspronkelijke ansichtkaart (briefkaart) uit 1906.
Op de afbeelding is aan de linker kant te zien een deel van de boerderij Egbert (Eppe) Bennen (geboren op 4 augustus 1863 in Deever, overleden op 15 april 1912 in Deever) en Jantien Zoer (geboren op 14 oktober 1872 in Lhee, overleden op 20 april 1961 te Wapse)

De redactie wil in ut Deevers Archief tevens graag verwijzen naar het bericht Stoomzuivelfabriek aan het Katteneinde – 1908, naar het bericht Einde van de molen een het Moleneinde en naar het bericht Korenmolen van den Heer Wesseling afgebrand.

Jan Rabbinge (1867-1954) is geboren op Rabbinge als zoon van Jan Rabbinge en Lummigje ten Kate. In 1900 trouwt hij met Hilligje Nijsingh (1873-1911) uut Runerwold. Jan Rabbinge heeft gewerkt als molenaar in Beilen (1900-1905), Pesse (1906-1907) en Deever (1911-1915). In 1911 overlijdt zijn eerste vrouw en hertrouwt Jan Rabbinge met Janna Smid (1883-1951) ut Rune. Uit het eerste huwelijk worden zes kinderen geboren, uit het tweede huwelijk worden vijf kinderen geboren, waarvan uiteindelijk zeven kinderen de volwassen leeftijd zullen bereiken.
In maart 1915 verkocht Jan Rabbinge de beltmolen – een achtkante bovenkruier – aan het Katteneinde in Deever. Hij verkocht de molen aan molenaar Roelof Coster uit Staphorst, die hem liet afbreken en in de onmiddellijke nabijheid van zijn standerdmolen aan de Muldersweg op Staphorst op liet bouwen. De komst van dit maalwerktuig leidde tot de sloop van de oude standerdmolen. 

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van afbeeldingen van mooie ansichtkaarten op papier is, kan de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 34 van het in 2007 uitgegeven onvolprezen papieren boekwerkje Voormalige Gemeente Diever in oude ansichten, dat is samengesteld door vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerkje of dat papieren boekwerkje bij iemand in kunnen zien.

Abracadabra-1400
Abracadabra-1401

Posted in Ansichtkoate, Beltmeule, Deever, Meul’nende, Meule, Süvelfubriek Deever, Topstuk | Leave a comment

Ik hep oarig wat last van mien voot’n

De redactie van ut Deevers Archief toont graag afbeeldingen van mooie ansichtkaarten aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief. In dit geval betreft het bijgaande afbeelding van een zwart-wit ansichtkaart, die op 21 augustus 1906 door soldaat Johan is verstuurd vanuit Deever naar zijn meisje mejuffrouw W. Jeelof in Leeuwarden.

Op de achterkant van de ansichtkaart is de volgende tekst te lezen:
L.M.,
Wij zijn vanmorgen om half 12 aangekomen.
Ik heb nogal wat last van mijn voeten, maar anders is alles bij het ouwe.
Ik heb vanmorgen Klaas en de gebroeders Sinnema ook gezien, maar zij mij niet, ik liep anders nog wel een paar pas van hun af, daar wij vlak achter de muziek liepen.
Nu zal ik maar ophouden, daar de inkt amper en ruimte zich er geheel niet toe leenen.
Nog 6 dagen dienst doen, dan 1 dag reizen en dan 1 dag rust, dan zit ik al weer in Leeuwarden.
Nu gegroet van je liefhebbende Johan.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het zal de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief wel direct duidelijk zijn dat de tekst is geschreven door soldaat Johan, die in 1906 op herhalingsoefeningen in de tijdelijke legerkamp (de Kaamp) op de Oeren tussen Kalteren en Soerte was.
En dat soldaat Johan waarschijnlijk pijn in zijn voeten had van het marsje van het treinstation in Steenwijk of het tramstation in Frederiksoord naar de legerkamp bij Kalteren. Hadden de schoenen van soldaat Johan niet de juiste maat, of was soldaat Johan een kleinzerig mannetje ?
De hier afgebeelde ansichtkaart is ook opgenomen in het boekje met de snorkende titel ‘De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld’ van Arend Mulder Jzn. H. ten Brink uit Meppel was de uitgever van deze ansichtkaart.
Op de ansichtkaart (briefkaart) (kenmerk nummer 4243) zijn te zien de stoomzuivelfabriek en de beltmolen, die in 1915 is afgebroken. Jan Rabinge was in 1915 de molenaar van de beltmolen.
Op de afbeelding is aan de linker kant nog net te zien een deel van de boerderij van Egbert (Eppe) Bennen (geboren op 4 augustus 1863 in Deever, overleden op 15 april 1912 in Deever) en Jantien Zoer (geboren op 14 oktober 1872 in Lhee, overleden op 20 april 1961 te Wapse). Egbert (Eppe) Bennen was in 1899 nog de molenaar van de beltmolen.
De redactie wil in het Deevers Archief tevens graag verwijzen naar het bericht Stoomzuivelfabriek aan het Katteneinde – 1908, naar het bericht Einde van de molen een het Moleneinde en naar het bericht Korenmolen van den Heer Wesseling afgebrand.
De afbeelding van een latere uitgave van deze ansichtkaart is te vinden in ut Deevers Archief.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van afbeeldingen van mooie ansichtkaarten op papier is, kan de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 34 van het in 2007 uitgegeven onvolprezen papieren boekwerkje Voormalige Gemeente Diever in oude ansichten, dat is samengesteld door vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerkje of dat papieren boekwerkje bij iemand in kunnen zien.

Posted in Ansichtkoate, Beltmeule, Meul’nende, Meule, Süvelfubriek Deever, Topstuk | Leave a comment

Veiling koornmolen met bijbehoorenden molenberg

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 28 januari 1882 verscheen het volgende korte bericht.

De notaris mr. W. G. Servatius te Dwingelo zal, ten verzoek van H. Kok en H.K. Mulder, op maandag 6 februari 1882, des morgens om elf uren, ten huize van K. Kok te Diever, publiek bij inzate veilen:
een koornmolen en daarbij behoorenden molenberg, staande en gelegen aan den straatwerg te Diever.

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 3 februari 1882 verscheen het volgende korte bericht

Koornmolen te Diever
De notaris mr. W.O. Servatius te Dwingelo maakt bekend dat de koornmolen te Diever uit de hand is verkocht en dat dientengevolge de geannonceerde publieke veiling van dien molen aanstaanden maandag, den 6den februarij, niet zal plaats hebben.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het ging om de verkoop van de beltmolen aan het Katteneinde (Moleneinde) van Deever.
H,K. Mulder was molenaar Hendrik Klaassen Mulder.
Wie van de trouwe bezoekers van ut Deevers Archief kan gegevens van K. Kok, H. Kok en Hendrik Klaassen Mulder aan de redactie verstrekken ? Waar in Deever stond het café van K. Kok ?
In 1882 kon de persoon (Jan Rabinge ?), die de korenmolen op de molenberg uit de hand kocht, niet vermoeden dat in 1899, bijna vlak naast zijn molen, zijn grootste concurrent zou worden gebouwd, te weten de coöperatieve melkfabriek, die enige jaren daarna werd uitgebreid met een korenmalerij.
De beltmolen draaide in 1915 voor het laatst.

abracadabra-528

 

 

 

 

 

abracadabra-529

Posted in Beltmeule, Deever, Meul’nende, Meule | Leave a comment

Afzender K. Dijkstra- 9R3K3B

Soldaat K. Dijkstra stuurde op 17 september 1906 de hier afgebeelde ansichtkaart naar de heer H. Stuut in de Pluimerstraat in de stad Groningen. Soldaat K. Dijkstra was gelegerd in het soldatenkamp op de Oeren tussen Kalteren en Soerte. De Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Grote Gelijk hebben de weg langs het vroegere soldatenkamp de naam de Kamp gegegeven, maar moet natuurlijk de naam de Kaamp op de Oeren krijgen.
Soldaat K. Dijkstra gaf aan dat hij behoorde tot 9R3K3B (derde bataljon van de derde compagnie van het negende regiment infanterie van de Landweer), maar dat is niet juist. Hij had moeten aangeven 9R3B3K (derde compagnie van het derde bataljon van het negende regiment infanterie van de Landweer).
Het is toch wel jammer dat soldaat K. Dijkstra het linker deel van de kaart wel heeft benut voor het plakken van de postzegel van 1 cent en niet heeft benut voor het delen van enige ongetwijfeld nu historisch waardevolle kampervaringen met de geadresseerde. Bijzonder fraai is wel het scherpe poststempel van het postkantoor in de stad Groningen.
Op de ansichtkaart is de 1899 opgerichte stoomzuivelfabriek aan het Katteneinde in Deever te zien.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van afbeeldingen op papier is, kan de hier afgebeelde foto ook ten zeerste in zwart-wit weergave bewonderen op bladzijde 27 van het papieren blaadje Opraekelen nr. 23/3 (september 2023) van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit van dat papieren blaadje zijn of dat papieren blaadje bij iemand in kunnen zien.

Posted in Beltmeule, de Kaamp op de Oeren, Meul’nende, Süvelfubriek Deever | Leave a comment

Stoomzuivelfabriek aan het Katteneinde – 1908

Op 29 februari 1899 werd op initiatief van den heer H. Krol, landbouwer en veehouder in Deever een bijeenkomst gehouden voor de oprichting van de Coöperatieve Stoomzuivelfabriek en Korenmalerij ‘Diever’. Aanwezig waren 50 belanghebbenden, die besloten tot oprichting over te gaan.
Op 29 maart 1899 werd voor notaris Johannes Beckering van Loenen (geboren 12 maart 1842, overleden 8 april 1900) te Dwingel de akte gepasseerd, waarbij 46 leden tot de vereniging toetraden.
Het eerste bestuur bestond uit de heren L.W. van Os, voorzitter, C. Offerein, K.W. Fledderus, Hessel Harm Hessels (geboren op 16 juli 1851, overleden op 29 juli 1935) en R. Seinen.
De eerste raad van commissarissen bestond uit de heren H. Krol, B. de Ruiter, H. Kok, W. Bakker en R. Hummelen.
De eerste directeur was de heer J.H. Bentum, die 19 mei 1899 als zodanig in functie trad.
Het eerste personeel bestond uit de heren Jan Jonkers, Arend Klaster en Roelof van Nijen.
Onder architectuur van de heer Ten Bosch, opzichter van de Rijkswaterstaat an de Deeverbrogge, werd op 1 april 1899 de bouw der fabriek aanbesteed. De bouw werd opgedragen aan timmerman Johannes Noorman te Deever voor f. 2736. Binnen 3 maanden was het gebouw gereed en de inventaris, welke werd geleverd door de firma Boeke en Huidekoper te Groningen, opgesteld. Het was toen nog een handkrachtbedrijf.
Op 25 juli 1899 werd de fabriek in werking gesteld. De eerste morgen werd 2194 kg melk verwerkt, het eerste boekjaar (25 juli 1899 – 30 april 1900) 450.000 liter. Het gemiddelde vetgehalte bedroeg toen 3,10 %.
De vereniging dreef vanaf het begin wel handel in koeken en rijstmeel, maar pas later en wel in 1908 werd de korenmalerij ingericht. Het bedrijf ging toen meteen over op stoomkracht en werd eveneens uitgebreid, omdat de boeren van Wittelte toetraden tot de coöperatie.
Op de foto is links naast de fabriek de schoorsteen te zien, de foto zal derhalve gemaakt zijn in 1908, direct na de overgang op stoomkracht. Bij het hek zullen de eerste personeelsleden staan, waaronder Jan Jonkers, Arend Klaster en Roelof van Nijen. Links achter de fabriek is de beltmolen van Jan Rabinge te zien. Deze windkorenmolen werd in 1915 geveild en daarna afgebroken. Rechts op de afbeelding is te zien de boerderij van Egbert (Eppe) Bennen te zien.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief.
Op bladzijde 9 van ut Deeverse Blattie van 18 juli 1996 toonden de geschiedschrijvers van de onvolprezen Historische Vereniging Gemeente Diever bijgaand afgebeeld bericht in de rubriek ‘Wat weet u nog vroeger ?’ Dat na bijna 90 jaar nadat de botterfubriek was overgegaan van handkracht op stoomkracht, niemand nog iets wist te vertellen over deze afbeelding, dat mag duidelijk zijn. De opmerking van de geschiedschrijvers van de onvolprezen Historische Vereniging Gemeente Diever dat de hier afgebeelde ansichtkaart ook in het boekje ‘De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld’ van Arend Mulder is opgenomen, is niet juist. In het boekje is een afbeelding van een andere oude ansichtkaart te zien.

Posted in Alle Deeversen, Ansichtkoate, Beltmeule, Meul’nende, Meule, Süvelfubriek Deever | Leave a comment