Category Archives: Gemiente Deever

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 1 december 1927 verscheen het volgende bericht over de aanbesteding van het rijden met de sneeuwslede in de winter van 1927-1928 in de gemiente Deever.

Diever.
Aanbesteding rijden sneeuwslede, (30 Nov.)
Na gehouden openbare inschrijving is het rijden met de sneeuwslede in den winter 1927-’28 gegund aan H. Moes en M. Boelens te Wapse voor f. 5,40 per rit voor den straatweg Dieverbrug – Vledder.
Ingeschreven was als volgt: H. Ofrein en J. van Dijk f. 7; K. Kerssies f. 6.75; L. Klok f. 6.50; H. Daleman en J. Nijzingh f. 5.75 en H. Moes en M. Boelens f. 5.40.
De rit Wittelte – Boyl is gegund aan W. van Olphen en A. Barelds te Wateren voor f. 10.93 per rit.
Ingeschreven was hiervoor als volgt: J.J. Betten f. 17; H. Ofrein en J. van Dijk f. 12.50; L. Klok f. 11; Van Olphen en Barelds f. 10.93.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De sneeuwslede werd voortgetrokken door een werkpaard. Boeren gebruikten werkpaarden voor het zware boerenwerk. In de rustige wintertijd hadden de boeren in de gemiente Deever wel belangstelling voor een bijverdienste. Maar hoe vaak zouden ze in de winter van 1927-1928 met de weinig effectieve houten sneeuwslede, die bepaald geen sneeuwploeg was, de twee hoofdroutes hebben gereden ? De redactie is uiteraard op zoek naar een oude foto van de sneeuwsleden van de gemiente Deever.

H. Moes is Harm Moes uut Wapse. De redactie heeft nog geen gegevens van hem kunnen vinden.
M. Boelens is Mans Boelens uut Wapse. Hij is geboren op 20 maart 1877. Hij is overleden op 30 september 1973. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
H. Ofrein is Hendrik Ofrein uut Oll’ndeever. De redactie heeft nog geen gegevens van hem kunnen vinden.
J, van Dijk is Jan van Dijk uut Oll’ndeever. De redactie heeft nog geen gegevens van hem kunnen vinden.
K. Kerssies is Kornelis Kerssies uut Deever. Hij is geboren op 15 maart 1885. Hij is op 10 april 1945 vermoord door Fritz Habener op ut maarktturrein an de Bosweg in Deever. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
L. Klok is Leffert Klok van de Deeverbrogge. Hij is geboren op 16 juli 1893. Hij is overleden op 9 juni 1974. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
H. Daleman is Hendrik Daleman uut Deever. Hij is geboren op 19 juli 1877. Hij is overleden op 20 juli 1957. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
J. Nijzingh is Johannes Nijzingh uut Wapse. De redactie heeft nog geen gegevens van hem kunnen vinden.
W. van Olphen is Willem van Olphen uut Woater’n. Hij is geboren op 25 augustus 1898 in Vledderveen.
A. Barelds is Arend Barelds uut Wapse. Hij was boer/melkrijder. Hij is geboren op 23 oktober 1897. Hij is overleden op 25 februari 1977. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
J.J. Betten is Jan Johan Betten uut Zorgvliet ? De redactie heeft nog geen gegevens van hem kunnen vinden.

Bijgaand afgebeelde zwart-wit foto van sneeuw ruimen op de weg tussen Deever en de Bolderhook, met aan de rechterkant de woning van Geert Grit, is gemaakt in de sneeuwrijke winter van 1962-1963 of 1978-1979 of wanneer ???? Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief het weet, die mag het zeggen. Zo veel sneeuw zal in de strenge winters van vóór de Tweede Wereldoorlog ook vaak gevallen zijn. Tegen zo veel sneeuw kon geen sneeuwslede op.
De redactie heeft bijgaand afgebeelde kleurenfoto gemaakt op 18 december 2022.

In de digitale krant Westervelder is op woensdag 30 november 2022 in de informatierubriek van de gemeente Westenveld bijgaand afgebeeld bericht over de strooiroutes in de winter 2022/2023 opgenomen. Het bericht is versierd met een foto van een vrachtwagen met een zoutstrooier en een sneeuwploeg, die de hedendaagse metalen versie van de houten sneeuwslede is.

Rinse Willem Hugo Suringar (geboren op 7 december 1834 in Leeuwarden, overleden op 20 januari 1911 in Wageningen) was een Nederlandse uitgever die was gevestigd in Leeuwarden. Hij is bekend van onder meer de uitgave Gemeente-atlas van Nederland uit 1871, die zich nu in het publieke domein (vrij van auteursrecht) bevindt.
Deze uitgave bevat van elk van de in totaal 1200 gemeenten een door cartograaf Jacob Kuyper getekende kaart. Ook van de gemiente Deever is in de Gemeente-atlas van Nederland uiteraard een kaart aanwezig. Links onder aan de kaart staat het jaartal 1865. Zie de bijgaande afbeelding. Ten noorden van Deever is het Deeverse Saand ingetekend, zeg maar kort door de bocht de Deeverse Woestijn.

In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven papieren Magnum Opus van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is de hier afgebeelde kaart van de gemiente Deever zonder bronvermelding opgenomen op bladzijde 46.

De redactie van ut Deevers Archief vond bij het digitaliseren (scannen) van zijn papieren archief bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever de hier afgebeelde sölfklever van Deever met twaalf sterren.

Een sölfklever is een stuk papier of plastic dat aan één zijde klevend is en meestal aan de andere niet-klevende zijde een bepaalde tekst of afbeelding heeft.

De hier afgebeelde sölfklever vermeldt de tekst Diever (dat wil zeggen de gemiente Deever) en rondom Diever zijn twaalf sterren (dat wil zeggen de dorpen, gehuchten en kluften in de gemiente Deever) te zien, te weten:
– Deever (ster 1);
– An de Deeverbrogge (Deeverbrogge) (ster 2);
– Oll’ndeever (ster 3);
– Wittelte (met inbegrip van ut Noord en ut Moer) (ster 4);
– An de Gowe (Geeuwenbrug) (ster 5);
– de Olde Willem (ster 6);
– De aandere kaante van de bos (dat wil zeggen Groot-Wateren en Zorgvlied) (ster 7);
– Ten Darp (het dorp Wapse) (ster 8);
– ’t Noave (de kluft Ten Have) (ster 9);
– Soerte (de kluft Soerte ster 10);
– Veenhuus’n (de kluft Veenhuus’n) (ster 11);
– Veldhuus’n (de kluft Veldhuus’n) (ster 12).

In het Algemeen Dagblad van 10 augustus 1954 verscheen een artikel over het afschaffen in de gemiente Deever van een gemeentelijke verordening, die Burgemeester en Wethouders de mogelijk gaf ingezetenen van de gemeente te dwingen tot het verlenen van hand- en spandiensten.

Oude Drentse gebruiken geraken in onbruik – Diever schaft hand- en spandiensten af
(Van onze correspondent) Meppel, 10 Augustus
De gemeente raad van Diever heeft een oude verordening ingetrokken, waarbij het Burgemeester en Wethouders mogelijk was de ingezetenen tot zogenaamde hand- en spandiensten te verplichten. Het ging hier om een verordening van 13 september 1865, waarin de invordering van hand- en spandiensten als belasting in natura was geregeld. Volgens deze regeling waren de ingezetenen verplicht gedurende bepaalde rijd werkzaam te zijn ten behoeve van een aan de gemeente toebehorend werk, hetzij persoonlijk, hetzij met behulp van een wagen, bespannen met één of twee paarden.
De verordening was eigenlijk een vastlegging van een in de Drentse dorpen sinds eeuwen bestaande gewoonte, die van het boerwerk. Van ouds vormden de dorpen afgesloten gemeenschappen, die geheel ‘self-supporting’ waren. In de gezamenlijke essen, de weiden, de bossen en de heide had ieder zijn aandeel. Voor woningbouw, voor het werk op de essen en andere werkzaamheden was onderlinge hulp nodig. Daaruit groeide het boerwerk, hetwelk niet alleen de onderlinge hulp van de ‘noabers’, de buurtgenoten omvatte, maar ook de gezamenlijke hulp bij werken, die het algemeen belang ten nutte waren. waar ‘de gemeyne bueren’ een regeling troffen, kwamen ook overtredingen voor. De ‘buurspraak’ was dan ook een der oudste vormen van rechtsbedeling.
Toen het isolement der dorpen werd verbroken, het gezamenlijke bezit door de verdeling der marken verdween, bleef het boerwerk in ere waar de omstandigheden dat eisten. Dorsen, het graven van sloten, het ontginnen van het land, het graven van turf, het aanleggen of verbeteren van wegen, dat alles geschiedde nog gezamenlijk. Voor het dorsen heeft men thans evenwel de dorsverenigingen, die er een of meer dorsmachines op na houden. Het turfgraven geschiedt voor eigen rekening, waar het nog mogelijk is. Het ontginnen van land neemt geen grote vlucht meer, omdat er nog maar heel weinig te ontginnen valt. Het graven van sloten geschiedt waar nodig in waterschapsverband. Een van de weinig voorkomende gevallen van hand- en spandiensten op dit gebied vond onlangs onder Ruinerwold plaats, waar de boeren gezamenlijk een in onbruik geraakte sloot schoonmaakten om een noodafvoer te verkrijgen voor het water, dat door de hevige regenval hun landerijen bedreigde.
Aanleg van wegen geschiedt thans van gemeenteweg, onderhoud van wegen eveneens of soms door een marke. Slechts een enkele keer komt het nog voor, in een gemeente, zoals Zuidwolde, bijvoorbeeld, dat de hulp van de aanwonenden wordt ingeroepen voor het verbeteren van één van de nog weinige zandwegen door het aanvoeren van zand met paard en wagen. de samenwerking in de dorpen komt in onze tijd meer tot uitdrukking in de steun aan de instellingen ten algemene nutte, zoals kruisverenigingen, de stichting van wijkgebouwen en buurthuizen en dergelijke.
De Dieverder verordening vond in de laatste jaren in de praktijk geen toepassing meer. Het was daarom, dat van de zijde van het provinciaal bestuur in overweging werd gegeven het in 1865 genomen besluit maar in te trekken.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De grote vraag is natuurlijk waarom het voorstel voor het in overweging nemen van het afschaffen van de in het artikel beschreven feodale archaïsche dwangmiddel van het provinciaal bestuur moest komen en waarom burgemeester en wethouders, in casu Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd) met de zijnen, niet zelf met een voorstel aan de gemeenteraad kwamen. Wist burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd) wel van het bestaan van dit feodale archaïsche dwangmiddel af ? Of had burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd) vanwege zijn voortdurende bemoeienis met het openluchttheater geen tijd of geen zin aan de gemeenteraad voor te stellen uit de tijd geraakte gemeentelijke verordeningen te schrappen ?
De redactie zal in het archief van de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) het verslag van de betreffende vergadering van de gemiente Deever opzoeken en toevoegen aan dit bericht. Voor wat het waard is.

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van vrijdag 11 februari 2005 verscheen het volgende bericht over de eigen vlag van de gemiente Deever.

Dieverse trots op nagemaakte vlag
Een witte vlag met rode banen, een Maple leaf en een urn erop, wappert fier in de wind voor de Jan Thijs Seinenhof in Diever. Wie niet beter weet zou denken dat het de vlag is die vanaf het midden van de jaren zeventig tot eind jaren negentig voor het gemeentehuis hing. Niets is echter minder waar, dit exemplaar is gemaakt door Geertje Kragt-van Gijssel (80), bewoonster van de Jan Thijs Seinenhof. Ze naaide eigenhandig een nieuwe vlag toen de oude te zwak bleek om nog langer buiten te hangen. De precieze betekenis en achtergrond van de vlag kent Geertje Kragt-van Gijssel niet. Volgens de Historische Vereniging kreeg Diever de vlag in 1946, toen de gemeente ook een gemeentewapen kreeg. De vlag wapperde bij speciale gelegenheden voor het gemeentehuis. De Maple-leaf staat voor de bevrijding door de Canadezen.
Raadsel
Hoe de vlag in een kast in de Jan Thijs Seinenhof terechtkwam is de Dieverse een raadsel, maar feit is dat een hulp de vlag daar op een dag vond, naast de Nederlandse vlag. ‘We hebben de vlag bekeken en toen eerst opgevouwen laten liggen’, vertelt de Dieverse. Maar op een gegeven moment kregen de bewoners het idee de vlag gewoon op te hangen. ‘De stof was hier en daar wat verstaft, de vlag zag er echt niet best uit’, weet Kragt-van Gijssel nog, ‘maar ik heb hem opgeknapt.’ Het doek hing er een klein jaartje, toen de stof ging rafelen. Mevrouw Kragt-van Gijssel naaide er nog eens een lapje op, maar toen het doek weer kapot ging, besloot ze hem niet meer te maken.
‘Ik heb toen niets gezegd, maar eens de vlaggencentrale gebeld om een stukje stof. Ik heb de vlag daarna helemaal nagemaakt. Het was een heidens karwei’, vertelt ze. De witte vlakken werden uitgemeten en de Mapleleaf en de urn zijn er met flinke zigzagsteken opgezet.
Sinds september 2003 hangt de vlag voor de ingang van de Jan Thijs Seinenhof. ‘We hebben hem nog een winter binnengehaald, omdat we het anders zonde vonden’, vertelt Kragt-van Gijssel, die de vlag ook echt als ‘haar vlag’ beschouwt.
Sinds vorig jaar mei hangt de vlag elke dag aan de mast’, mits er geen rood-wit-blauw. ‘We weten niet wat er mee gebeurt als de nieuwbouw klaar is, maar ik houd het wel goed in de gaten’, zegt de maakster.
De Historische Vereniging heeft de originele vlag.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Mevrouw Geertje Kragt-van Gijssel is te beschouwen als de pionier van het letterlijke en het figuurlijke behoud van de Deeverse vlag en het uitsteken van de Deeverse vlag.
De redactie ziet gelukkig in de gemiente Deever sinds enige tijd bij steeds meer huizen de vlag van de gemiente Deever wapperen. De redactie vindt dat een positieve ontwikkeling. Dat steeds meer mensen de behoefte hebben de Deeverse vlagge te tonen, dat mag worden beschouwd als een gebrek aan binding tussen de bewoners van de hoofddorpen van de gemeente Westenveld en een gebrek aan vertrouwen in de fusiegemeente Westenveld, want anders zou bij steeds meer huizen in de gemiente Deever wel die rare vlag van de gemeente Westenveld aan de vlagstok hangen.   

Op 5 september 1924 verscheen in de Provinciale Drentsche en Asser Courant het navolgende bericht over de stand der electrificatie in de gemiente Deever.

De electrificatie
Met de electriciteitsvoorziening onzer gemeente begint het al aardig op te schieten. In de kom van het dorp en ook te Dieverbrug zijn de meeste aansluitingen, zoowel buiten als binnenshuis gereed, het transformatorengebouwtje te Dieverbrug is zowat voltooid, terwijl met het bouwen van dat bij de boterfabriek een aanvang is gemaakt.
Het elektrisch licht belooft een heele verbetering te worden, vooral ook wat de straatverlichting betreft. Tot heden was alleen de kom door petroleumlantaarns verlicht; straks wordt ook de hele weg naar Dieverbrug electrisch verlicht, wat vooral een groot gemak beteekent voor menschen, die van of naar het tramstation Dieverbrug moeten.
Nu de avonden weer beginnen te komen, begint men allerwege reeds naar een spoedige stroomlevering te verlangen, hoewel dat nog wel enige tijd zal duren.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De aanleg van de electriciteitsvoorziening van Oldendeever, Kaltern, Wapse, Wittelte en ’t Moer gebeurde in de jaren na 1924.
In het bericht in de Provinciale Drentsche en Asser Courant wordt met de boterfabriek bedoeld de zuivelfabriek (de botterfebriek) aan het Moleneinde in Deever (nu is Garage Boer in het gebouw gevestigd). In dat bericht wordt met het tramstation Dieverbrug bedoeld het in het hotel-café an de Deeverbrogge gevestigde station van de Nederlandsche Tramweg Maatschappij. De tramlijn langs de voart werd in 1933 opgeheven.
Op bijgaande afbeelding van de ‘overzichtkaart van den stand der electrificatie in de provincie Groningen en in het noordelijk deel der provincie Drente op 31 december 1924’ te zien. Deze overzichtskaart is afgebeeld in het gedenkboek ‘Tweestromenland, electriciteitsvoorziening in Groningen en Drenthe’ , dat is 1988 uitgegeven ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het Electriciteitsbedrijf Groningen en Drenthe (EGD) 
Op de helaas niet zo scherpe afbeelding is zichtbaar de netkaart van het concessiegebied van het Electriciteitsbedrijf Groningen en Drenthe op 31 december 1924. Het concessiegebied in de provincie Drenthe werd aan de zuidzijde begrensd door een lijn lopende door de gemeenten Emmen en Sleen, langs de zuidgrens van de gemeente Zweeloo, door de gemeenten Westerbork en Beilen en langs de zuidgrens van de gemeenten Dwingelo, Diever en Vledder’.
De ononderbroken rode lijnen stellen de 10 kV (10.000 V) lijnen voor. De 10 kV-lijn langs de Drentsche Hoofdvaart eindigde in 1924 in Wittelte. An de Deeverbrogge liep een zijtak naar Deever en Vledder.
Op de kaart is aan de gele kleur te zien dat de aandere kaante van de bos (Olde Willem, Woater’n en Zorgvlied) niet was aangesloten op het hoogspanningsnet (voor zover 10.000 V als hoogspanning is te beschouwen) van het Electriciteitsbedrijf Groningen en Drenthe.