Category Archives: Opraekelen

De seu’m lange staarke ieser’n balk’n van Oere Chris

YDe redactie van ut Deevers Archief heeft het navolgende door hem gehouden interview met aannemer Albert Schipper ook in het papieren blad Opraekelen 07/1, nummer 1 van het jaar 2007, gepubliceerd. Opraekelen is nog steeds het papieren blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Albert Schipper was ten tijde van het interview 93 jaar. Hij is geboren op 7 augustus 1913 in Leggel. Hij is overleden op 1 december 2007 in Dwingel. Hij is begraven op de kaarkhof an de Drift in Dwingel. Zie zijn overlijdensbericht aan het einde van dit bericht.

Noodbrug draagt zware tanks dankzij de zeven ijzeren balken van Oere Chris
Albert Schipper vertelt over de bouw van de noodbrug an de Deeverbrogge

Aannemer Albert Schipper uit Leggel (was een van de drie Dwingeler timmermannen die in de nacht van 11 op 12 april 1945 an de Deeverbrogge meebouwde aan de noodbrug over de Drentse Hoofdvaart. Het was dank zij Albert Schipper, die zeven lange ijzeren balken wist te liggen op de Molenstad, dat ze de noodbrug uiteindelijk voldoende sterk konden maken voor de opmars van de derde Canadeze Infanterie Divisie, via Deever en Steenwijk naar Leeuwarden. Hij stemde in met het publiceren van zijn verhaal in het streekdialect: “Ik viene ut wè good d’ai ut in oense toal opskrieft.” Hij en zijn twee overleden collega-timmermannen hebben zich er altijd over verwonderd, waarom zij in Deever nooit een blijk van waardering hebben gegeven voor hun daad. ”As wee ut neet edoane haad’n, wie wet wat ur dan in Deever ebeurt was.”

Die dag in ut begun van de oorlog, dat mien vè overleed
Ik ware 27 joar, toe mie vè overleed, ut was in ut begun van de oorlog. Doar he’k ’t wè ontzettend moeilijk mit ehad. Ut was op un soaterdag. Wee waarkt’n op soaterdag. ’s Mön’s kwaamp mie vè hiel vrog bee mee. Hee see teeg’n mee: ”As ie now ies ee’m hen Suudwolde goat.” Wee möss’n doar nog un klein keweigie kloar mèèk’n, ut was wat skilderwaark. Dat kön tot an die dag nog neet of ewaarkt wödd’n. Mie vè see: ”As ie dat now is ee’m kloar mèèkt. Kan weed’n, d’ai mit de middag d’r mit kloar bint. Ik see: “Now ja, ik kan ut allicht probiè’n.” Ik gung op de fietse hen Suudwolde. ’s Mön’s um zes ure.
Toe ak weer kwaam van Suudwolde, mös ik eerst nog ee’m bee de olde van der Laan langes. Die saat woar Klaas van der Laan ok eseet’n hef en doar woar die jonge vent now ok zit. Ik mösse bee de olde van der Laan wat betonieser mitneem’n. We möss’n nog een betonplèète stött’n op ut kaarkhof. Die plèète was veur ut graf van Hendrik Jonkers van de Gow’nbrogge, van ut café, die was overleed’n. Mie vè haar mee esegd: “Dan goa ik wè ee’m hen de Concordia. Dan könt die nog wat grind en saand en portlaand hen ut kaarkhof breng’n. Dan kö’w noamedag ee’m die betonplèète stött’n.” Now dat was good. Afijn, ik kwaam wièr uut Suudwolde. Ik gung bee van der Laan an. In name ut betonieser mit. En wie komp doar an mit pièd en wèg’n ? Willem Fledderus van Jan Fledderus, die kwaamp van Leggel en die wol hen Lhee, hen sien vè. Hee see: ”Ho, pièd.”, en toen: ”Albert !” Ik see: ”Wat hei ?” Hee see: ”Hei al hen huus ewest ?” Ik see: ”Nee, ik bin d’r net weer van Suudwolde, wat is d’r dan?” Toe see hee: “Ie mag ’t wel mèèk’n d’ai hen huus koompt, want oe vè is dood!” Hee see ut ok moar so teeg’n mee. Ik see: ”Loop now toch gauw hen ! Wat hei veur proaties ? Wat hei ? Bee neet good ?” Hee see: ”Nee, nee, hee is harstikke dood.” Ik bin so bee de olde van der Laan weg efietst, hen huus, doar kwaam ik an, Ut was zo, mie vè was dood.
Hee was bee de Corcordia, bee Jan Kannegieter um materioal te bestell’n. Bee Jan Kannegieter haar’n see ut d’r over ehad. Over de oorlog. Jan Kannegieter was ok so teeg’n de Duutsers. Moar mie vè, oh mien God, die was so fel teeg’n de Duutsers. Ik see seins teeg’n hum: ”Man, ut komp wè weer terechte. Ut komp allemoale wè weer good. Ie moot geduld hebb’n. Kan weed’n dat alles wè wièr good komp.” Moar dat kön volg’s hum neet so weed’n.
Wie komp doar bee Jan Kannegieter binn’n ? Ut was un boer van ’t Strovledder. Veur die boer haare we vlak veur de oorlog een neje boerdereeje eset. Hee was N.S.B.’er. En woar krie’t in de oorlog over ? Over de oorlog ! En so ok mit die boer. Mie vè kwaamp oarig an ut bekvecht’n mit hum. ”Donder ie toch dood”, haar mien vè teeg’n hum esegd. Jan Kannegieter heft mee lèèter dat allemoale wè vurteld. Mie vè leup mit de gekke kop bee Concordia weg. Bee de Deeverbrogge gunk hee over de leuning hang’n. Doar kwaamp die boer van ut Strovledder ok an. Hee vreug: ”Wat hei Schipper ?” Mie vè haar teeg’n hum esegd: ”Ie moot deur goan, want aans bin ik in stoat um oe in de voat te drokk’n !”. ”Now”, haar die boer esegd, ”mee in de voat drokk’n kö’j now neet, doar bin ie veul te minnig veur. Wat ai hebt dat weer ik neet, moar dat kreeg ie now neet kloar. Ik daachte da’k oe moar mit neme, d’ai hen huus kwaa’m, d’ai bee Greetie kwaa’m.” Dat hef hee ok edoane. He hef mien vè hen huus ebraacht. Dat meut ik hum noagee’m, dat hee dat veur mie vè edoane hef.
Mie mow haar esegd: ”De dokter möt koo’m.” ”Now”, see die boer, ”dan zal ’k wè ee’m bee de dokter angoan en teeg’n hum zegg’n dat hee möt koo’m. De dokter hef ur ewest. Hee see teeg’n mie mow: ”Ik zal hum un spuitie gee’m, dan is hee over een half uurtie wè wièr de man.” Hee hef hum un spuitie gee’m. Toe haar mie vè teeg’n mie mow esegd: ”Mèèk ut eet’n moar kloar, dan koon’k d’r dommiet wè of.” Eempies lèèter gunk mie mow hen kiek’n, moar toe was hee al dood. Mie mow hef ok neet bee hum ewest. Hee was nog moar 57 joar.

Ik mösse as annemer alles nog leer’n
In de oorlog hare wee prakties gien waark. Moar d’r gung wel ies wat kapot, wat emeuk’n mös wödd’n. Neebouw was d’r hielemoale neet. Ok drekt noa de oorlog neet. Pas in de viefteger joar’n wödde ‘t wat beter. As d’r wat te reek’n was of so sowat, dan zee mien vae: ”Tieken ie moar. Waark ie de tiekenings en de details moar uut.” Ik haar een paer joar tiekenles ehad bee ’n architect in Assen. Mien vae zee: ”Ik reek’n wè, ie könt nog reek’n genog doon, mien jonge. Ut zal oe de strötte nog wè goan uuthang’n. Ik bin ’t amit ok wè zat, moar ie muut wat um oen waark te holl’n. En so sowat meer. Ik zee teeg’n hum: ”Ik weere neet hoe ai rekent en so.” Hee zee: ”Dat komp wè jonge, ie muut oe neet so naer maek’n. Mien vae was d’r al neet meer, toe kwaamp d’r iene bee mee, die wol ’n nee aachterhuus, ’t olde aachterhuus was in mekaer eweit mit ’n storm. Hee vreug mee: ”Kö’j ’n nee aachterhuus veur mee zett’n. Ik zee: “Oh, joawè, dat kan ‘k wè.” Ik mösse toe uutreek’n wat ‘t kostte, moar ik wösse neet hoe a’k mös reek’n. Dat hef me toe geld ekost. Mien mow mös beespring’n, want ik kunt neet betaelen. Teeg’n de man hek ’t ok ezegd: “Ie hebt een goedkoop aachterhuus.” Ik haare beter de papier’n en rekens van mien vae noa mött’n kiek’n.

De Canadezen kwaa’m uut de bos de Drift deur
Ik was zölf op de fietse hen de Brink egoane, umdat wee eheurd haad’n dat de Canadezen in Dwingel kwaa’m. Ik zee: ” Now, ik wil ies ee’m hen kiek’n wat er is.” Toe ’k op de Brink ware, stön’n doar Johannes Noorman en Albert Noorman ok. Doar bin’k toe bee goan stoan. We stön’n posie op de Brink, toe kwaa’m de tanks binn’n ried’n. De Canadezen kwaa’m uut de bos, de Drift deur. Zee bint van Rune koo’m, de bos deur. Zee wödd’n opevöng’n bee Wesseling.

De Deeverbrogge möt gauw weer kloar, aans bee’w te laete
Wee stönn’n doar mit sien dree’n te proat’n, Johannes Noorman, Albert Noorman en ikke. Wee haad’n ’t over de Canadezen en so sowat. Zo ieniens kwaamp Koers, de opzichter van de Riekswaeterstoat, bee oens. Koers woonde an de Deeverbrogge. Die zee teeg’n oens: ”Jonges, ik bin oe alle dree neudig. Ik kan oe alle dree wè gebruuk’n. Wee moot de Deeverbrogge weer kloar hemm’n.” We vreug’n hum: ”Hoe weer ie dan, dat dat möt gebeur’n. Hee zee: ”Ik heb Bart Schoemaker bee mee ehad.” Bart haar ezegd: ”De Duutsers koomt weer hen Deever.” Die haar’n doar ja zo huus ehöll’n. Bart Schoemaker haar ’t mit Koers d’r over ehad. Bart haar ezegd: ”D’r möt wat gebeur’n. We muut zeen dai’w de Canadezen over de brogge kreegt. Zee muut oens help’m, aans binne wee ’t te laete. Koers haa’r overlegd mit de Canadeze commandant. Die haa’r ja ezegd. Wee zeed’n: ”Hoe murre wee dat dan doon ?” Hee zee: ”Ik heb al ’t materioal al, doar he’k wè veur ezörgd. En ik heb ’m praeme weg estopt in ’t Voartie. En holt lig ’r zat op de löswal. Dan zie’w wè, dai’w ’t spullegien an de brogge weer bee mekaer kreegt.” So gebeurde ’t dan.

Op weg hen de Deeverbrogge
Teeg’n de oam’d gunge wee hen de brogge. We gung’n bee Wesseling weg mit twee tanks. En mit ’n dikke zestig man. Alleman wol mit op die dikke tanks. Wee waar’n de Stroombrogge nog neet over, toe waar’n wee de helfte van de mann’n al kwiet. Woar now de holtzaegereeje van Ten Oever is, doar binne wee estopt. Albert Santing woonde d’r toen, ’t was een boerdereeje, hee is laeter hen de Voshaere egoane. Toe zee de Canadeze commandant: ”Hier stopp’m, d’r kan van de Gowenbrogge ok onroad koo’m. Wee moot van dizze kaante eerst de zaeke verkenn’n.” No ja, dat gebeurde, moar d’r kwaamp niks. Dus wee könn’n deur goan. Bee Santing was weer ’n diel van de mann’n vöt. Op ’t laeste kwaa’m wee mit acht man bee de brogge an. Het waar’n jonge kerels, net so as ikke. Wee hebt mit sien achten ewaarkt. De Noormannen en ikke, wee waar’n mit sien dree’n de tummerlui. Wee deud’n ’t tummerwaark. Wie die aandere mann’n waar’n, dat wee ’k neet meer. Van de Deeverse kaante waar’n d’r gien helpers, d’r hef gien meinse uut Deever bee ewest. Ie gaa’m d’r gien acht op, ie waar’n drok an ’t waark, ’t mös ee’m gebeur’n. De Canadeze soldoat’n hebt ok mit ehölp’n. Iene Canadeze soldoat zee drekt al onder ’t waark dat ’t niks wödde. Dat verstönne wee dan neet, moar dat heurd’n wee wè van Koers. Moar wee hebt stiekem deur edoane. We waar’n gewaer ewödd’n dat die mann’n bee ’t kaarkhof in Deever waar’n dood eskeut’n, dat Hendrik Zoer neer escheut’n was en dat Jan Keuning esneuvelt was. We daacht’n toe teminn’n: “Now möt ee’m gebeur’n.” In huus waar’n zee d’r neet zo drok op, da’k hen de brogge egoane ware. Mien vrouw hef wel ’n benauwde naacht ehaad, dèènk erumme.

Wee hebt de noodbrogge ’s naachts ebouwd
Wee haad’n d’r gien locht bee, wee hebt in ’t donker ewaarkt, moar ’t was wel helder weer. ’t Was een heldere naacht, we könn’n alles beste zeen. ’s Naachts was ’r gien volk bee te kiek’n, niks gien volk. De mein’s die an de brogge woond’n, die leut’n heur ok neet zeen. Gien meinse leut heur zeen. Misschien dat d’r laeter wel goent’n ewest bint .Doar geef ie gien acht op. Die he’k neet ezeene. Wee waar’n mit de brogge bezig.

An materioal was er an de Deeverbrogge gien gebrek
Materioal laag er zat op de löswal. Spiekers en so sowat, alles laag er zat op de löswal. Bult’n holt stön d’r. Bee de brogge stön een klein holten gebougie. Doar zaat’n spiekers in, hiele grote spiekers en haemers en gereedschap. Er was zat. We könn’n pakk’n wai ’w woll’n. De Deeverbrogge was ien van de eerste brogg’n over de voart, die op en daele gung. Zee haad’n de brogge opebloas’n. Hee was zo daele ezakt. De brogge was gedieltelijk in mekeaere zakt. Die laag mit deale, doar so. Die lag dwars an Blok zien kaante. We möss’n eerst wat opruu’m bee de brogge. Doar hew eerst ies mit an ewest, zodat de praeme onder de brogge deur kon. Dat kreeg’n we dan ok kloar. We hebt holt eheul’n en hen de brogge esleept. Ja, hoe mörre wee dat doon. We wöss’n neet hoe zwoar zo’n tank was. An dizze kaante van de brogge, over ’t remmingwaark, hei ’w de holt’n balkens en so so wat elegd. Dat hei ’w edoane. Doar is de noodbrogge toe ekoo’m. An dizze kaante van de brogge mösse wee balk’n legg’n over ‘t remmingwaark. Tot de brogge kloar was. Now toe möst ’t moar ies ee’m gebeur’n mit de lichte tank. Die möst ’t eerst ies probeer’n. Hee was nog moar good en wel halfweg de brogge, doar kraekte de zaeke hen. Dat kleine lichte tankie, die zakte halfweg deur de noodbrogge, die stön mit de snoete in ’t waeter. Van ’t iene remmingwaark hen ’t aandere remmingwaark, dat was ’n hiele ofstaand. De lichte tank was veul te zwoar. Die tank is neet in ’t water evöll’n. Hee stön op de kop in de brogge, moar de zwoare tank trök’’m er mit de kettens so weer uut. Die trök ‘m zo de wal op. Nee dat kön neet, nee de brogge was lange neet staark genog. Opzichter Koers stön er toe ok bee. We begreep’m toe ok wè dat de brogge lang neet staark genog was. D’r mös aans wat gebeur’n. D’r mös veele meer holt koo’m. We weer an ’t holt sleep’m. En ondertied, so opiens zee ik: ”Blikstiender, jonges. Ik weere seum lange iezern balkens te liggen!” Zee vreug’n an mee: ”Seum iezern balkens ? Woar dan ? Ik zee: “Bee Oere Chris op de Meulestad!” Dat vertelde ik an Koers, de opzichter. Ik zee teeg’n hum: “Ik weere iezern balkens ligg’n, moar dan muu’w hen de Meulestad.” Hee hef mit de Canadeze commandant eproat en so so wat. Die zee: “Loa alles moar ligg’n, goa moar hen iezern balkens haelen.” Het waar’n seum lange iezern balkens.

Die seum iezern balkens van Oere Chris hebt de noodbrogge ered
Veur de oorlog was Chris d’r ok al, ok nog in de oorlog. Ik heb Chris good ekend. Oere Chris hef joaren oere ekart, joar’n lang. D’r wödde vaeke Oere Chris ezegd. We zeer’n ok wel ies Chris Kraak. Ik weere sien echte achternème al neet eens meer. Ik zitte al de hiele tied te prakkezeer’n hoe hee hedde. Hee heul allemoale oere mit van die kiepkarr’n bee de Stroom weg. Over de Stroom laag’n dan lange iezern balkens. Hee kochte bee de boer’n in ’t laand de oere op. Hee haa’r doar als ies epolst of epunt. Hee wös dan: hier zit oere, doar zit oere. Dan gunk hee de boere’n en zee: ”Ie hebt oere onder oen laand zitt’n, woi’t mee verkoop’m?” De boeren woll’n dat vaeke wè. Dan könn’n zee weer paer cent’n beur’n. ’t Was ’n slechte tied. Dan wödde de oere verkocht. Hee haar oeregraevers an ’t waark. Dat waar’n vaaste waarklui. Die gung’n van ’t iene stuk laand hen ’t aandere. De oere wödde verkard hen ’t schip an de Deeverbrogge. Ik weere neet woar de oere hen gunk. Ik daachte dat de oere hen ’t Westen gung. Die mann’n haad’n die iezern balkens over de Stroom ligg’n, veur ’t gleis (redactie: smalspoor). Doar wödde mit de oerekarr’n over hen ereed’n. Dat waar’n kiepkarr’n. Het gleis gung tot halfweg de Deeverbrogge en de Gowenbrogge. An de stille kaante van de voart. Doar net teeg’nover Klaas Fledderus, doar die zaat, moar dan an de aandere kaante van de voart. Doar wödde al die oere hen ekard. En doar laag’n de scheep’m. Doar wödde de oere ’t schip in ekiept. Er kwaam ok wel oere uut Lheebroek. Dat gung allemoale hen de voart. Die zeum lange iezern balkens laag’n toe allemoale bee Oere Chris bee huus, halfweg de Meulestad. Zee laag’n buut’n. Bee Harm Koers en Jannegie Wiechers, net an de aandere kaante van de weg. Die iezern balkens laag’n in de baarm van de weg. Toevallig da’k er toe pas iens langes ekoo’m ware, da’k daachte wat een mooie iezern balkens. Die naacht an de Deeverbrogge scheut mee dat toevallig in ’t zin. Oere was zwoar, gleis was zwoar, kiepkarr’n waar’n zwoar. Die zeum iezern balkens möss’n hiel wat gewichte kön’n till’n as zee over de remmingswaark’n bee de brogge laag’n.

Mit de lichte en de zwoare tank hen de Meulestad
We möss’n van de Canadeze commandant mit de beide tanks die zeum iezern balkens haelen, van die lange iezern balkens. Wee hebt veere op de zwoare tank elegd en dreee an de lichte tank vaast emeuk’n. Dat was ok nog zo mooi. Toe wee die iezeren balkens opheul’n. An dizze kaante van Roelof Koops, doar mösse we over ’n tankval hen. Die tankval laag doar deur de stroate hen, doar mös’n wee toe over een holt’n brogge hen. Het daegelijkse verkeer gung ’r ok over, boerenwaegens en alles gung ’r over hen. Hen gung ’t wel mit de tanks, moar toe wee weer kwaa’m gebeurde ’t. De lichte tank was ’r net good en wel over, toe mit de zwoare tank de holt’n brogge over de tankval in mekaer zakte Dat kwaamp deur die zwoare iezern balkens. Wee zeed’n: ”Now moe wee hier ok nog mit de brogge an.” Moar die grote zwoare tank, die klum soo dwars deur de tankval hen, mit iezern balkens en alles teeg’n de wal op. Die tankval waarkte neet, die was niks eweerd, die hebt de Duutsers veur niks loat’n egrae’m.

De verstaarking van de noodbrogge mit iezern balkens
Mit weer hen de Deeverbrogge. ‘t Holt wödde wat op eruumpt en toe de iezern balkens over de remmingwaark’n en doar weer holt overhen. Van de wal hen ‘t remmingwaark dat kön wel, dat gung wel mit holten balkens. Van ’t iene remmingwaark hen ’t aandere, dat gung neet mit holten balkens, die overspanning was veul te groot. Die praeme mös aachter dat remmingwaark langes. Doar haare wee nog wel moeilijk mit. Aans könne wee d’r neet met de iezern balkens an ’t waark. Wee möss’n eerst al best wat grind in de praeme sleep’m, want hee mös zakken’n, want hee mös onder de brogge deur. Die praeme hei wee tussen de remmingwaark’n  elegt. Toe hei wee al ’t grind d’r weer uut eschöpt, want de praem mös weer hen boo’m koo’m. En toe die iezeren balkens d’r over. Die iezern balkens möss’n vlak ligg’n, die kö’j neet rond legg’n. En toe hei wee d’r weer grind in esleept, want de balkens möss’n zakk’n um op de plekke te koo’m. Dwars over de iezern balkens kwaam een holten dek. Zo hei’w de noodbrogge emeuk’n. Eerst gung’n de lichte tank de brogge op en toe die an de aandere kaaant kwaam gung ’r een hoera op. Toe mös die grote tank ok, die was helder weg zwoarder. Doar stönne wee dan te kiek’n Moar die gung ’r ok wel over, heur. Die lange iezern balkens höll’n ’t wel, D’r laag’n d’r zeum onder.

We möss’n ok nog veur’n ’n bepoalde tied kloar weed’n
Bart Schoemaeker kwaamp allenig op de fietse uut Deever. Twee moal hef hee bee oens ewest. an de brogge. Bart was toe kantoorhouder in Deever. Hee wös dat de Duutsers in Wapse waar’n. Hee zee: ” Ie muut gauw anmaek’n, want zee bint in Wapse.” D’r bint die naacht wel goent’n over schut van Deever hen Dwingel evlucht. De Duutsers haad’n ezegd, dat zee weer kwaa’m. Zee zöll’n grote opruuming holl’n. We möss’n ok nog veur’n ’n bepoalde tied kloar weed’n. Bart Schoemaeker haar doar bericht van ekreeg’n, dat zee in Wapse waar’n. Bart kwam toe ondertied nog weer bee oens. Hee zee: ”Jonges ie muut anmaek’n, want aans bee ’w te laete. Dan pakt zee alles op. Wie wet wat zee dan uuthaelt.” Ik miene dat de Duutsers um zes uure al weer in Deever woll’n weed’n. We waar’n gelokkeg wel op tied kloar mit de noodbrogge. In ’t laeste toe wee bijna kloar waar’n, gung’n ’r meer militairen over de brogge. Toen gunk ’r een militair in de richting van Möppel, Assen en Deever. Die soldoat die bee de Concordia stön, skeut een keer per ongeluk. Ie möss’n iens zeen hoe rap wee van de brogge of waar’n en plat op de grond laag’n. Dat hebt de Duutsers ok eheurd. Toe bin ’t de Duutsers weerum egoane hen Stienwiek. Zee hebt eheurd dat ’r escheut’n wödde. Dat möt de Duutsers ok eheurd hebb’m. Ze möt edaacht hebb’m dat de Canadezen al in Deever waar’n, moar zee waar’n nog moar an de Deeverbrogge. De Duutsers bint neet verder egoane dan Wapse.

De Canadeze commandant hef oens wel bedaankt
Die hef oens mit eneu’m hen Dwingel, toe de noodbrogge kloar was en so sowat. Die hef oens mit eneu’m hen Wesseling We hebt doar lekker eten heur. Zee haad’n de spull’n allemoal bee heur. Doar kön Wesseling van kook’n. Een veuroadwaegen kwaamp laeter aachter heur an. Die was ok mit ekoo’m. Die stön doar bee Wesseling op de Brink. Doar hei’w lekker eet’n ehad, potverdorie. Hei jong, hei jong, dat hare wee ’n schoft neet ehad (redactie: Albert Schipper geniet zichtbaar en lacht, terwijl zijn ogen bij deze herinnering glimmen).

De Canadezen bint hen Stienwiek egoane
Wee waar’n ’s mörns um zesse uur mit de brogge kloar. De Canadezen bint over Deever en Wapse hen Frederiksoord en verder egoane. We waar’n d’r neet bee, ik weere neet wat d’r die mör’n allemoale over de noodbrogge egoane is. Toe waar’n wee bee Wesseling an ’t eet’n. See bint deur egoane hen Deever en van Deever hen Stienwiek. Aans was Deever d’r neet best of ekoo’m. Vaaste neet.

Wie hef mien fietse eliend ?
Ik bin toe de Canadezen d’r an kwaa’m op mien fietse hen Dwingel egoane. Mien fietse haar ’k bee Wesseling teeg’n de mure anezet. Toe ’k de aandere mörn terogge ware in Dwingel was mien fietse weg. Die hef iene eliend en nooit weer terogge ebraacht. Ik heb een aandere fietse weer moot’n koop’m.

Ik heb mien verhael over de noodbrogge in de kaarke verteld
Ik heb laeter nooit ies wat van de Canadezen eheurd. Misschien Koers wel, dat weer ’k neet. We zeed’n onder mekaer: ”Wee hebt ’r nooit weer wat van eheurd, da’w de brogge weer kloar emeuk’n haar’n Van Deever hei’w niks eheurd, in Dwingel is ’r nooit meer over eproat. We hebt ’r laeter nooit weer wat van eheurd Koers hef ok gien contact meer ehad mit die Canadezen. Ik heb ok nooit gien contact meer ehad mit Koers, hee is toe ok nog al gauw noar de oorlog ’n keer weg egoane. Koers was een paer joar older dan ikke. Ik hebt d’r laeter mit de Noormannen nog wel ies over ehad. Die zee’n ok: Gek hè, Deever zeg niks, Dwingel zeg ok niks, d’r wödt nooit over eproat. As wee dit neet edoane haar’n, dan was ’t in Deever neet best ofeloop’m. D’r wödt nooit over prakkezeerd, as wee ’t neet edoane haad’n, wat d’r dan in Deever gebeurd was. Wee hebt d’r nooit weer wat van eheurd. Wee hebt d’r nog wè ’n paer moal over ehad onder mekaer (redactie: Albert Schipper doelt op de drie timmermannen Johannes Noorman, Albert Noorman en hij zelf) Een joar of veere, viefe eleed’n he’k ’t nog ies mit Johannes Noorman over de noodbrogge ehad. Hee begun d’r zölf over. Hee zee: ”Ie könt oe wel dood waark’n veur de meins’n, zee waardeert ’t toch nooit.” Ik zee: ”Wat hei dan te dood waark’n.” Hee zee toe: “Mit de oorlog ok, hei’w doar die noodbrogge emeak’n. Wat heur ie d’r van ! Gien meinse hei’w d’r ooit ies weer over eheurd!” Dan zegt Albert Schipper: “Verleed’n joar he’k hier (redactie: in Dwingelo) in de kaarke een lezing höll’n over de noodbrogge. Ik heb ’t neet meer op papier stoan, mien papiertie is vöt. Moar ie könt ja so oen koptillefoon op zett’n en dan mien verhael opskrie’m.”

Noot van de interviewer
Het moet hem een goed gevoel hebben gegeven, dat hij vorig jaar eindelijk werd uitgenodigd zijn verhaal over de bouw van de noodbrug in aanwezigheid van publiek te vertellen. En prachtig en aandoenlijk is dan hoe Albert Schipper, 93 jaar oud, maar levenswijs en bijzonder helder van geest, de interviewer zacht pratend wijst op het betrekkelijke van herinneringen uit een alweer lang verleden oorlogstijd: D’r is altied nog el ies wat ai vergeet, dat zö’j wel ontdekt hem’m. Zo now en dan schöt mee weer wat te bin’n. Ondertied komp mee weer van alles in ’t zin.” En hij lacht zachtjes. Er schoot hem heel wat te binnen. Maar geschiedenis is niet meer dan wat een geheugen in een paar uur prijs kan geven.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Op de navolgende afbeelding van een luchtfoto is te zien de oude opgeknapte Dieverbrug, zoals deze er in het begin van de vijftiger jaren van de vorige eeuw bij lag. De noodbrug lag aan de kant van de Geeuwenbrug over de remmingwerken. 
Op de navolgende kleurenafbeelding is het schild van de Royal Canadion Dragoons te zien
In het Dagblad van het Noorden van 2 december 2007 stond het bijgevoegde overlijdensbericht van Albert Schipper.



Posted in An de Deeverbrogge, Canadees’n, Operatie Amherst, Opraekelen, Overlijdensbericht, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Veur de tente in de kaamp bee Deever in 1906

Op 21 augustus 1906 verscheen in de Leeuwarder Courant in de rubriek Stadsnieuws het volgende korte bericht.

De beide bataljons van het 9e regiment infanterie alhier hebben heden het kamp bij Diever betrokken tot het houden van compagnie- en bataljonsoefeningen.
Met de leiding dier oefeningen is belast de kolonel C.P. de Veer, commandant van het regiment alhier.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het soldatenkamp (de Kaamp) bij Deever stond op de Oeren tussen Deever en Wapse. Vanaf 1905 oefende de Landweer een aantal jaren achter elkaar elk jaar in de zomer of het najaar op de heidevelden tussen Wapse en Deever.
De redactie van ut Deevers Archief is op zoek naar meer historisch feitenmateriaal over deze soldatenkampen.
Van dit kamp zijn ook hele mooie ansichtkaarten verschenen. Bij een grote vraag van de soldaten in het kamp naar briefkaarten, ontstond vanzelf een aanbod van ansichtkaarten van neringdoenden in de gemiente Deever. 
De kaarten zijn zeer gewild bij en gezocht door hedendaagse verzamelaars van ansichtkaarten uut de gemiente Deever. Sommige slordige verzamelaars stoppen dit soort kaarten diep weg in een schoenendoos in een kabinet, een andere verzamelaar bewaart zijn kaarten helemaal voor zichzelf alleen in dure zuurvrije plastic opbergmappen in dure opbergsystemen.
De bedoeling van de redactie van ut Deevers Archief is zoveel mogelijk ansichtkaarten uut de gemiente Deever zoveel mogelijk uit eigen verzameling aan een breed publiek te tonen. Elke zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief moet kunnen meegenieten van al het moois uit het verleden van de gemiente Deever.
De hier afgebeelde ansichtkaart, waarop een deel van de derde compagnie van het derde bataljon van het negende regiment is te zien, is in 1906 verstuurd vanuit Deever..
In nummer 3 van 2014 (nr. 14/3) van Opraekelen, het blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever, is deze kaart ook afgebeeld in het artikeltje ‘Uit de verzameling van Klaas Vording’. Het artikeltje vermeldt niet wie Klaas Vording is. Dus de grote vraag is: Wie is of was toch die Klaas Vording ?

Abracadabra-1246Abracadabra-1247

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Deever, Opraekelen, Wapse | Leave a comment

Ee’m un tiek’n van lee’m uut Deever, 22 juli 1943

Bij het verzamelen van ansichtkaarten uut de gemiente Deever gaat het de redactie van ut Deevers Archief in de eerste plaats om de afbeelding, maar vaak is het aanschaffen van een kaart pas echt de moeite waard als op de achterkant iets staat dat verband houdt met het verleden van de gemiente Deever, bijvoorbeeld bekende namen (elke Deevenaar maakt deel uit van het verleden van de gemeente Deever) of een mooie waardevolle tekst.
De afgebeelde ansichtkaart met op de achterkant de hierna weergegeven tekst bevindt zich in de verzameling van ut Deevers Archief.
De redactie van ut Deevers Archief publiceerde bijgaand bericht in nummer 2001/2 van Opraekelen, het blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever.

De afgebeelde ansichtkaart was al vanaf 1938 te koop bij Copieerinrichting Roelof van Goor an de Kruusstroate in Deever. Deze mooie kaart werd blijkbaar goed verkocht, want van deze kaart is een aantal herdrukken gemaakt.

De kaart werd op 22 juli 1943 door een zekere Martha verstuurd naar mejuffrouw Lena Marree, Fultonstraat 140, ’s Gravenhage. De Fultonstraat in ’s Gravenhage is niet ver verwijderd van de kust.

De tekst op de achterkant van de kaart luidt als volgt:
Beste Lena,
Even een levensteeken vanuit Diever. Je zult wel snappen dat we geweldig boffen met het weer. We hebben nog geen mantel aan gehad.
De omgeving van Diever is schitterend. Prachtige bosschen en korenvelden.
Ook een mooi bad. Annie en ik hebben er al gezwommen.
Verder merken we totaal niets van den oorlog. Geen vliegmachines, geen militairen, geen N.S.B.’ers en natuurlijk nooit luchtalarm.
We drinken iedere dag ettelijke bekers volle melk en ook het middagmaal is goed, maar niet overdadig.
Hoe gaat het in ‘t Haagje? Nog geen Engelschen op de kust? Wegens plaatsgebrek stop ik.
Groet je Moeder en Hanna van ons en wees zelf van ons allen hartelijk gegroet.
Martha.

De rijkswerkkampen Diever A en Diever B in de Oude Willem werden in 1942, tijdens de Tweede Wereldoorlog, door de Duitse bezetter gebruikt als verzamel- en isolatiekamp van joodse Nederlanders. Het waren voorportalen van het kamp Westerbork, zoals Westerbork een voorportaal was van de Duitse vernietigingskampen in Duitsland en Polen.
In de loop van 1943 werden de twee rijkswerkkampen in gebruik genomen voor het huisvesten van evacué’s, voornamelijk vrouwen en kinderen, die in plaatsen vlak aan de kust woonden.
Martha en de in tekst genoemde Annie waren, gelet op de verwijzing naar ‘Engelschen op de kust’, waarschijnlijk vrouwen die vanwege de aanleg van Duitse verdedigingswerken langs de Nederlandse kust tijdelijk in de Deeverse rijkswerkkampen waren ondergebracht.
Met het door Martha genoemde mooie bad kan niet het bosbad Dieverzand aan de Bosweg zijn bedoeld. Dat was in de zomer van 1943 nog niet gegraven. Wellicht doelde de schrijfster op het grote diepe zandgat, dat in het heideveld achter de twee rijkswerkkampen werd gegraven ten behoeve van de aanleg van het nabijgelegen Duitse schijnvliegveld. Dat zandgat bevatte helder grondwater. In dat gat gingen na de oorlog ook wel mensen uit Deever zwemmen.

Abracadabra-1219Abracadabra-1220

Posted in Ansichtkoate, Griffemiède skoele, Heufdstroate, Opraekelen, Tweede Wereldoorlog, Verdwenen object | Leave a comment

Fraanse aksies op 9 april 1945 an de Gowe

Gevechtshandelingen op 9 april 1945 aan de Geeuwenbrug

Een stick van vijftien Franse parachutisten van de Special Air Service (S.A.S.) kwam in de nacht van 7 op 8 april 1945 in de buurt van de Grönnegerweg bee ut Aarm’mhuus neer. Op 9 april 1945 kwamen de parachutisten voor het eerst in actie tegen de Duitsers, nadat ze 8 april 1945 hadden besteed aan het installeren van een kamp, het verkennen van de omgeving en het leggen van contacten met het plaatselijke verzet.

Franse parachutisten hielden de wacht aan de rijksweg Meppel-Assen, nabij de woning van Albert Oostra [1], [2] te Geeuwenbrug, gemeente Diever. Er passeerden voor zover bekend op 9 april 1945 Duitsers en Nederlanders, die door de parachutisten werden staande gehouden. Twee Duitsers gaven zich onmiddellijk over en werden door de Fransen ingerekend. Vier der Nederlanders, te weten: Sijtse van der Bij, oud 25 jaren, rechercheur van politie, wonende te Amsterdam [3]; Cornelis Charles Dierikx, oud 34 jaren, rechercheur van politie, wonende te Amsterdam [4]; Pieter Luchtenberg, oud 37 jaren, rechercheur van politie, wonende te Groningen [5]; Geert Steenbergen, oud 28 jaren, bedrijfsleider ijzerhandel, wonende te Groningen, deze laatste ook een politiefunctie bekledende [6]; trachten aan de haal te gaan. De eerst drie genoemden werden op staande voet neergeschoten en aan de kant van de weg gelegd. Genoemde Steenbergen sprong in de Drentsche Hoofdvaart, doch werd door de parachutisten daarbij dodelijk getroffen door een schot.
De vijfde Nederlander, die zich ook daar bevond, schijnt aanvankelijk niet aan de haal te zijn gegaan. Hij moet door de Fransen bij de drie doden aan de kant van de weg zijn gebracht, waar men hem én in de borst én in de nek geschoten moet hebben.
Desondanks schijnt hij in leven te zijn gebleven, daarbij misschien voor schijndode [7] te hebben gespeeld. Naderhand is een Duitse Rode Kruisauto verschenen, die, naast de één of meer gesneuvelde Duitsers, die zich aldaar hebben bevonden, deze Nederlander hebben meegenomen.
Het lijk van Steenbergen is naderhand uit de Drentse Hoofdvaart opgehaald en overgebracht naar het lijkenhuisje te Diever door de Binnenlandse Strijdkrachten (B.S.) te Diever. De papieren die op het lijk werden aangetroffen, zijn meegenomen door de B.S. te Dwingelo, doch later naar Diever overgebracht, omdat zich daar ook het lijk van Steenbergen bevond. Ook de lijken van Van der Bij, Dierikx en Luchtenberg zijn naar Diever gebracht en met het lijk van Steenbergen op de algemene begraafplaats te Diever in één graf ongekist begraven. Van deze vier overlijdensgevallen zijn overlijdensakten opgemaakt op 3 mei 1945 (nummers 38 t/m 41).

De boerderij van Albert Oostra en Klaasje Dijkman aan de Drentse Hoofdvaart is op zondag 8 april 1945 na een luchtaanval vanuit een geallieerd vliegtuig op een Duitse vrachtwagen met munitie, die verscholen stond onder de bomen voor hun boerderij, zwaar beschadigd en afgebrand. De boerderij, die in de buurt van de Haarsluis stond, is niet herbouwd. De grond, waarop de boerderij stond, is nu in gebruik als weiland. (© 23-02-2006, Coen Broekema, Diever)

Notities bij het document
[1] De boerderij van de familie Albert Oostra is op 8 april 1945 afgebrand, als gevolg van een beschieting vanuit een geallieerd vliegtuig op een Duitse vrachtwagen, die onder de bomen voor de boerderij was verscholen.
[2] Verwezen wordt onder meer naar de artikelen: Bevrijding van Diever in Opraekelen 95/1; Twee verhalen van luitenant parachutist Gilles Anspach in Opraekelen 03/1; Landing in Nederland: Missie Amherst; Herinneringen van René Giguelay in Opraekelen 04/1.
[3] Hij is begraven in perk B in graf 268. Volgens overlijdensakte 38 werd hij geboren in Oostdongeradeel en woonde hij in Amsterdam.
[4] Hij is begraven in perk B in graf 61. Volgens overlijdensakte 39 werd hij geboren in Middelburg en woonde hij in Amsterdam.
[5] Hij is begraven in perk B in graf 60. Volgens overlijdensakte 40 werd hij geboren in Slochteren en woonde hij in Groningen.
[6] Hij is begraven in perk B in graf 235. Volgens overlijdensakte 41 werd hij geboren in Norg en woonde hij in Groningen.[7] Volgens een verklaring van de overlevende Nederlander, een zekere Sikkens, die een politiefunctie bekleedde en tijdelijk gedetacheerd was bij de Sicherheits Dienst (S.D.), zijn het niet de Franse parachutisten geweest, die de Nederlanders en de Duitsers hebben neergeschoten, doch Duitse Fallschirmjager, die vloeiend Duits spraken. Sikkens heeft zich inderdaad schijndood gehouden.
Bron: Archief van de voormalige gemeente Diever, dossier 200-6.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie publiceerde dit artikel in het Opraekelen 06/1, dit blad wordt uitgegeven door de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening  uut Deever.

Posted in de Gowe, Gemiente Deever, Opraekelen, Tweede Wereldoorlog, Verdwenen object | Leave a comment

See hept wièr alle rogge uut de meule usteul’n

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 30 december 1854 verscheen het navolgende berichtje over een grote diefstal van rogge uit de korenmolen van Wapse.

Wapse, 28 december, Heden nacht is de molen alhier weer bestolen. De dieven (er zijn zeker meer dan één geweest) hebben al de in de molen aanwezige rogge er uitgehaald, zoveel zij konden medegenomen, en de overige buiten den molen op den grond geworpen, terwijl ze de ledige zakken, insgelijks mede genomen hebben. Tot nu toe heeft men de daders niet ontdekt.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In 1854 zal Jan Klaassen Haveman (zie vijfde generatie Haveman in het navolgende artikel) de mulder van de Wapser korenmolen zijn geweest. De redactie van ut Deevers Archief publiceerde het navolgende artikel in Opraekelen 02/2. Opraekelen is het nog steeds bestaande blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de lokale heemkunduge vurening.

De molenaarstak van de familie Haveman in Wapse
Het navolgende artikel is een reactie op het artikel ‘Toen en nu – De korenmolen van Veldhuizen’ in Opraekelen 01/4. In dat artikel is toegezegd dat enig onderzoek zou worden gedaan naar de molenaarstak van de familie Haveman in Wapse. Het onderstaande is een samenvatting van genealogisch onderzoek dat uitgevoerd is door Bert Haveman uit Hoogezand en Egbert Sinkgraven uit Dieverbrug.

Eerste generatie Haveman
Tot nu toe kan Jan Klaesen Haveman de ‘oervader’ van de Wapser molenaarsfamilie Haveman worden genoemd. Zijn geboortedatum is niet bekend, maar hij moet omstreeks 1670 zijn geboren. Hij was getrouwd met Lummechien Pieters. Een zoon van het echtpaar was Klaas Jans (zie tweede generatie Haveman).

Tweede generatie Haveman
Klaas Jans Haveman werd geboren op 17 februari 1697. Hij trouwde met Claesjen Jans. Een van hun kinderen was Jan Klaas (zie derde generatie Haveman).

Derde generatie Haveman
Jan Klaas Haveman zal in 1732 geboren zijn, want hij werd op 3 november 1732 gedoopt. Hij stierf op 24 mei 1811. Hij was getrouwd met Jantjen Hendriks Gerrits. Een zoon van het echtpaar was Klaas Jans (zie vierde generatie Haveman).

Vierde generatie Haveman
Klaas Jans Haveman moet in 1767 zijn geboren. De geboortedatum is niet bekend, maar uit de kerkelijke boeken is wel bekend dat hij op 3 mei 1767 werd gedoopt. Hij is in 1831 overleden. Klaas Jan was landbouwer en mulder te Wapse. Uit de archieven is niet te achterhalen of zijn voorvaders ook mulder zijn geweest. Hij trouwde met Aaltien Alberts Fokken, die rond 1750 werd geboren en in 1812 overleed. Zij was een dochter van Albert Fokken Veenhuis. De kinderen uit dit huwelijk waren Annigje (geboren rond 1794) en Jan Klaassen (zie vijfde generatie Haveman).

Vijfde generatie Haveman
Jan Klaassen Haveman werd geboren op 7 januari 1799 te Wapse. Hij was landbouwer en mulder te Wapse. Hij was in 1832 eigenaar van de windkoornmolen te Wapse. Hij trouwde op 9 juni 1822 op 23-jarige leeftijd met Geesje Mighiels, geboren op 11 september 1800, dochter van Michiel Roelofs en Klaasje Jans. Hun kinderen waren Klaas Jans (geboren rond 1823), Mighiel Jans (Michiel) (zie zesde generatie Haveman), Hendrik Jans (geboren rond 1834), Geesje (geboren rond 1836), Annigje (geboren rond 1838) en Berend (geboren rond 1840).

Zesde generatie Haveman
Landbouwer en korenmolenaar Migchiel Jans (Michiel) Haveman werd geboren op 9 juli 1826 te Wapse. Hij trouwde op 30 april 1853 te Diever met Stijna Roelofs van Noord, geboren op 9 maart 1827 te Lhee, dochter van Roelof Gelmerts van Noord, landbouwer te Lhee, en Klaasje Jans Wesseling. Uit dit huwelijk werd Roelof Machiel (zie zevende generatie Haveman) geboren.

Zevende generatie Haveman
Roelof Machiel Haveman was landbouwer en de laatste mulder van de Wapser molen. Hij werd geboren op 18 februari 1858 en overleed op 9 oktober 1941. Hij trouwde vóór 1900 met Jantje de Ruiter (overleden vóór 1900). Uit dit huwelijk werd zoon Michiel Jans in 1894 geboren, die op 2 juli 1952 overleed en niet getrouwd is geweest. Roelof Machiel Haveman hertrouwde op 41-jarige leeftijd op 21 januari 1900 te Diever met Aaltje Muggen, geboren op 21 augustus 1871 te Dwingelo, overleden op 22 april 1935, dochter van Lucas Muggen en Jantje Duker. De kinderen uit het tweede huwelijk waren: Stina (geboren op 28 november 1900, overleden op 11 augustus 1993), Lucas (geboren op 17 december 1902, overleden op 5 juni 1991) (zie achtste generatie Haveman), Lutina, geboren in 1905, overleden op 15 januari 1991) en Jantinus(geboren in 1907, overleden op 18 september 1988) (zie achtste generatie Haveman). Stina trouwde met Hendrik van der Berg (geboren in 1895, overleden op 12 juli 1967). Lutina trouwde met Klaas Snoeken (geboren op 29 september 1902, overleden op 28 november 1974).

Achtste generatie Haveman
Lucas Haveman trouwde met Roelofje Barelds (geboren op 13 november 1902, overleden op 19 mei 1948). Uit dit huwelijk werden geboren: Aaltje (geboren op 3 juni 1935) en Alida (geboren op 13 februari 1934). Jantinus trouwde met Trijntje Snoeken (geboren op 1 augustus 1907, overleden op 10 september 1972). Kinderen van hen waren Aaltje (geboren op 17 oktober 1936) en Jacob (geboren op 9 maart 1940, overleden op 31 maart 1992) (zie negende generatie Haveman).

Negende generatie Haveman
Jacob Haveman trouwde met Stijna van Zomeren (geboren op 16 januari 1940). Uit dit huwelijk werden twee kinderen geboren: Jantinus Albertus (geboren op 13 september 1962) en Albertus Jantinus (geboren op 4 mei 1964). Beiden zijn getrouwd, maar hebben geen mannelijke nakomelingen.

Bronnen:
Informatie van Bert Haveman, Hoogezand;
Informatie van mevrouw Aaltje Wink-Haveman, Wapse;
Informatie van Egbert Sinkgraven, Dieverbrug.

Posted in An de Deeverbrogge, Meule, Meule in Veldhuus’n, Opraekelen, Wapse | Leave a comment

Veur wie in de gemiente Deever de klokk’n luut

Uit de nalatenschap van de heer Hendrik Onstee, die schoolmeester in Wapse en Zorgvlied was, is het volgende artikel afkomstig. Uit zijn nagelaten aantekeningen kon helaas niet worden opgemaakt welke bronnen hij voor dit artikel heeft geraadpleegd. De redactie heeft het vermoeden dat het een document uit het kerkelijke of het gemeentelijke archief betreft.
Het artikel werd de redactie ter beschikking gesteld door wijlen Hendrik Onstee uit Vledder, de zoon van Hendrik Onstee. 
Het artikel sluit mooi aan bij wat dorpsfiguur Jan Hessels in nummer 99/3 van Opraekelen, het blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever, in het artikel ‘Naoberhulp bij geboorte, ziekte en overlijden’ schrijft over het luiden van de klokken.

Bij overlijdensaangiften
Dit ging tot 1943 als volgt. De aangevers van een overlijden gingen eerst naar het gemeentehuis voor het doen van de aangifte en daarna gingen ze naar de kerk voor het ver luiden. Dan was een veel gestelde vraag op het dorp: ‘Wie zul ‘r verlut weed’n ?’.
Bij het overlijden van een man werd met de grote klok driemaal geklept, dat wil zeggen er werd drie keer geslagen met de klepel. Daarna werd met beide klokken enige tijd geluid.
Bij het overlijden van een vrouw of een kind werd met de kleine klok drie keer geklept. Daarna werd met beide klokken enige tijd geluid.
Heel vroeger kende men nog een derde wijze van verluiden. Die werd toegepast bij het overlijden van een kraamvrouw. Er werd dan drie keer geklept met de kleine klok en daarna enige tijd met beide klokken. Dit kleppen en luiden werd daarna nog twee keer herhaald.
Het drie keer kleppen en luiden bij al deze gevallen was bedoeld om het geloof in de heilige Drie-eenheid (God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest) aan te geven.
Sedert 1946 wordt bij overlijdensaangiften, zowel bij mannen als bij vrouwen en kinderen, gedurende korte tijd geluid met de klok. Vanaf die tijd werd niet meer geklept.

Bij begrafenissen, ongeacht de geloofsrichting van de overledenen
Eerder werd met beide klokken en nu wordt alleen met de grote klok geluid, voor zover het sterfhuis in het dorp Diever was gelegen, vanaf het moment dat de lijkstoet zich in beweging zet tot aan het ogenblik waarop de stoet weer bij het sterfhuis was teruggekeerd van het kerkhof.
Voor het geval het sterfhuis buiten het dorp Diever was gelegen, begon men te luiden vanaf het moment dat de lijkstoet de grens van het dorp Diever was genaderd tot aan het ogenblik waarop de lijkstoet de grens van het dorp Diever weer had bereikt.
Zodra op de dag van de begrafenis het graf gereed was, werd hiervan vroeger den volke kond gedaan door gedurende enige tijd met de grote klok te kleppen.

Bij openbare verkopingen en boelgoeden
Bij dit soort gebeurtenissen op doordeweekse dagen werd tot 1943 ongeveer dertig maal geklept met de grote klok.

Bij brand
Vroeger werd zowel overdag als ’s nachts verluid, dat wil zeggen dat het luiden en kleppen werd afgewisseld om het volk op de noodzaak tot het verlenen van hulp bij brand te wijzen.

Bij het zoekraken van kinderen
Als er een kind zoek was, dan werd vroeger enige tijd geklept met de grote klok.

Bij het sneeuw ruimen
Als er sneeuw moest worden geruimd, dan werd vroeger enige tijd geklept met de grote klok.

Bij boerwerken
Als men moest gaan boerwerken (redactie: boerwerken is werkzaamheden verrichten voor de boerschap), dan werd vroeger enige tijd geklept met de grote klok.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft het artikel van Hendrik Onstee ook gepubliceerd in nummer 00/2 van Opraekelen, het blad van de heemkundige vereniging uut Deever. Toen de redactie besloot het artikel van Hendrik Onstee in Opraekelen te publiceren, was hij niet bekend met de inhoud van het in 1999 verschenen boekje ‘Het mirakel’ van Klaas Kleine. In dat boekje heeft Klaas Kleine het luiden van de klokken ook beschreven. Klaas Kleine baseerde zich daarbij op het artikel in de Meppeler Courant van 5 september 1955, getiteld ‘Diever – In en om de oude dingspilkerk’. De schrijver van dat artikel is vermoedelijk Jan Poortman.
De redactie heeft bijgaande kleurenfoto van de klok van de gemeentelijke toren aan de brink van Deever op 8 februari 2006 ’s avonds om 18.52 uur onder winterse omstandigheden gemaakt. Gelukkig was het die avond niet nodig enige tijd met de grote klok te kleppen; het had niet zo veel gesneeuwd.

Abracadabra-1608

Posted in Brink, Kaarke an de brink, Klaas Kleine, Opraekelen, Toor'n an de brink | Leave a comment

Voetbalclub SHELL – Sport Houdt Elk Lichaam Lenig

Bijgaand afgebeelde foto uit de jaren 1935/1936 is afkomstig uit de verzameling van Jochem Smit uit het verre Steenbergen in Noord-Brabant. Hij kreeg deze foto van zijn vader Helprig Smit, die op deze foto staat.
De foto van het elftal van voetbalclub SHELL (Sport Houdt Elk Lichaam Lenig) is gemaakt op het weiland van boer Roelof Bisschop an de Aachterstroate in Deever, het weiland naast het vroegere restaurant The Shakespeare, nu naast het huidige Landhuis Noordes. Achter de jongens op de afgebeelde foto is een akker met rogge op de Noorderesch te zien. Aan de rechterkant van de afgebeelde foto zijn eikebomen aan de Bosweg te zien.
De jongens staan in de klassieke drie-twee-vijf elftalformatie opgesteld. In het midden vooraan zit de keeper met de voetbal, geflankeerd door de twee backs, de drie spelers in het midden zijn de linkshalf, de stopperspil en de rechtshalf. Achteraan staan de linksbuiten, de linksbinnen, de midvoor, de rechtsbinnen en de rechtsbuiten.

1.  Jan Mulder Tzn.
Hij was de linksback.
Hij is geboren op 18 april 1910 in Deever als zoon van Teunis Mulder en Maria Houwer.
Zijn dochter Monique Mulder vulde deze gegevens op 29 oktober 2016 als volgt aan.
Hij is geboren op ’t Kasteel in Deever. Hij is in 1947 getrouwd met Pietertje de Jong. Zij is geboren op 8 september 1915 in Bleskensgraaf. Jan Mulder is overleden op 14 mei 1988 in Apeldoorn. Zijn beroep was timmerman.

2.  Jacob (Jaap) Kannegieter
Hij was de keeper.
Hij is geboren op 18 februari 1913 en is overleden op 26 mei 1974.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?

3.  Albert Vos
Hij was de rechtsback
Hij is geboren op 10 augustus 1915 an de Bosweg in Deever. Hij was een zoon van postbode Roelof Vos (bode Vossie) en Jansje ter Heide van de Bosweg. Hij is op 26 januari 2005 overleden. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?

4.  Albert Geerts
Hij was de linkshalf.
Hij is op 25 juni 1912 geboren in Eursinge (bij Havelte) als zoon van Klaas Geerts en Femmigje van de Pol.
Hij trouwde met Grietje Ofrein
Hij is geëmigreerd naar Zuid-Afrika.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?

5.  Jan Oostenbrink
Hij was de stopperspil.
Hij is geboren op 5 februari 1913 an de Deeverbrogge. Hij is overleden op 11 september 1979 in Deever. Hij was timmerman.
Hij trouwde met Aaltje van der Helm. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?

6.  Johannes Mulder Tzn.
Hij was de rechtshalf .
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?

7.  Helprig Smit
Hij was de linksbuiten. Was hij linksbenig ?.
Zijn dochter mevrouw Sina Raadgever-Smit (woonachtig in Amsterdam) stuurde op 3 november 2016 de volgende zeer gewaardeerde gegevens.
Hij is op 14 mei 1916 in Deever geboren. Hij was een zoon van Hilbert Smit en Elsje Oost. Hij is op 25 oktober 2003 overleden in Capelle aan den IJssel.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?


8.  Jacob Hulshof
Hij was de linksbinnen. Was hij linksbenig ?
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?

9.  Hendrik Punt
Hij was de midvoor.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?

10.  Geert Andree (Andrea ? Andreae ?)
Hij was de rechtsbinnen.
Hij is geboren op 30 oktober 1913 n Deever als zoon van Cornelis Andree (Andrea ? Andreae ?) en Jantje Schoenmaker. Hij is overleden in Groningen op 1 februari 1968, hij was toen 54 jaar oud.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?

11.  Arend de Groot
Hij was de rechtsbuiten.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar aanvullende gegevens van hem.
Wie kan aanvullende gegevens verstrekken ?

Op 3 november 1932 verscheen in het Nieuwsblad van het Noorden het volgende bericht:
Diever, 2 november. De voetbalclub SHELL alhier is toegetreden tot den Drentsche Voetbal Bond. Een onmiddelijk gevolg hiervan was dat een nieuw terrein gehuurd moest worden, aangezien het oude niet aan de eischen voldeed. Het bestuur is er in geslaagd een stuk weiland te vinden en heeft nu het terrein meteen in het dorp liggen, hetgeen aan het bezoek zeker ten goede zal komen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
SHELL speelde in de dertiger jaren eerst op het Mastenveldje bij de Studentenkamp aan de Bosweg.
In het jubileumboekje Geschiedenis van de voetbalvereniging Diever,
dat ter gelegenheid van het 65-jarig bestaan van de voetbalvereniging Diever is uitgegeven, is bijgaande foto helaas niet opgenomen, is bijgaand artikeltje helaas niet opgenomen en is helaas maar heel beperkt dus veel te weinig aandacht besteed aan de voorlopers van de voetbalvereniging Diever.
Bijgaand afgebeelde  foto is ook gepubliceerd in nummer 10/2 van het blad Opraekelen, het papieren blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkundige vereniging uut Deever.

Abracadabra-1521Abracadabra-1528

Posted in Deever, Opraekelen, Topstuk, Voetbal | Leave a comment

Laandgood Castra Vetera op Zorgvliet wöd vukogt

De heemkundige werkgroep Zorgvliet-Groot-en-Klein-Wateren-Oude-Willem helpt tegenwoordig mee met het vullen van het blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever (an de aandere kaante van de bos). In Opraekelen 12/3 (september 2012) werd daarvoor gebruik gemaakt van het volgende artikel ‘Het landgoed Castra Vetera te Zorgvlied’ dat op 25 maart 1938 verscheen in het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant). 

Even over de grens tusschen Friesland en Drenthe ligt het aardige dorpje Zorgvlied. Van verre is het al te herkennen aan den rijzigen toren van de Rooms-Katholieke kerk en het hooge gebouw Castra Vetera.
Komen we uit de richting Elsloo, dan ligt aan onze rechterhand het uitgestrekte, plm. 40 H.A. groote landgoed. Zuidelijk sluiten de Staatsbosschen bij de bosschen, die bij het landgoed hooren, aan. Veel vacantiegangers zullen op hun doorreis naar Appelscha of Diever de groote, massale villa wel hebben opgemerkt en misschien hebben ze zich wel eens afgevraagd, hoe men men er toch toe heeft kunnen komen, om in zoo’n kleine plaatsje zoo’n groot heerenhuis te bouwen. Daar het heele landgoed en de villa a.s. dinsdag verkocht zullen worden, leek het ons wel interessant, om eens iets meer van Castra Vetera te weten te komen. Daarom hebben we een dezer dagen den tegenwoordigen eigenaar van het landgoed, den heer F.W. Ackermann, eens opgezocht en hij was dadelijk bereid het een en ander te vertellen.
Direct bij het binnentreden van de villa werden we getroffen door de groote gang met de marmeren vloer. Aan de wanden zagen we een tiental opgezette hertekoppen en tal van andere jachttropheeën. Daartusschen hangen enkele oude wapens, zooals krissen, dolken, sabels, die getuigden van de liefhebberij voor de jacht van de eigenaar.

De geschiedenis
De naam Castra Vetera herinnert ons aan een Romeinse nederzetting in de buurt van Emmerich (Duitsland). Dit gebouw zouden we dan ook best met een vesting kunnen vergelijken. Van buiten lijkt het één massale steenklomp, van binnen ziet alles er ook hecht en solide uit. De vloeren bestaan uit heel dikke planken, waaronder lange eiken balken, die een doorsnee hebben van 30 bij 30 cm. Het gebouw bestaat uit twee verdiepingen, met daarboven een zeer ruime zolder. Vanaf den beganen grond is het plm. 15 meter hoog. Boven op het platte dak staande, heeft men een prachtig vergezicht en ‘kan bij helder weer de toren van Steenwijk en de belvedère in Oranjewoud worden waargenomen’. Als bijzonderheid menen we te moeten vertellen, dat het Duitsche luchtschip Graf Zeppelin op zijn tocht over Nederland mede Castra Vetera als orieënteeringspunt gebruikte. Vóór het huis is een bordes en rechts bij de hoofddeur is een looden gevelsteen aangebracht met de naam van den bouwer J.F. de Ruyter de Wildt, die het plm. 1850 bouwde. Deze heer kwam toen als gepensioneerde Schout bij Nacht uit Indië en vatte het plan op, temidden van de heide een heerenhuis te bouwen.

Uit den naam zien we ook al wel, dat genoemde heer een verre nakomeling van den bekenden Michiel Adriaansz. de Ruijter was. Hij bracht niet alleen den naam mee, maar ook enkele erfstukken van zijn voorvaderen. Nadat deze voorwerpen een poos op Castra Vetera waren geweest, werden ze afgestaan aan het Rijksmuseum te Amsterdam.

Het bouwen leverde vele moeilijkheden op: zoo moesten bijvoorbeeld de benoodigde steenen (ongeveer 250.000) vanuit Willemsoord naar Zorgvlied worden vervoerd. Dit gebeurde met paard en wagen langs de moeilijk begaanbare zandwegen en de paarden hadden het tijdens den langen tocht zwaar te verantwoorden. Zelfs moesten enkele het met den dood bekoopen. Vooral de lange balken leverden bij het transport vele moeilijkheden op.

Tezelfder tijd werd ook een aanvang gemaakt met het ontginnen van de heide. In het jaar 1861 werd de familie Verwer eigenares vaan het landgoed, alsmede van groote delen van het tegenwoordige Wateren. Vooral van den heer L.G. Verwer ging veel initiatief uit en in die dagen werd de ontginning met kracht voortgezet. Een hondertal arbeiders hielp mee bij dit reusachtige werk. Enkele dezer kwamen heel uit Noordwolde loopen en na een harden dag werken hadden ze slechts 30 cent verdiend. Aan dezen heer was het ook te danken, dat in Zorgvlied een zeevaartschool verrees (midden op de heide!!), een bankgebouw kwam en mede gaf hij een krachtigen stoot tot de oprichting van de tegenwoordige zuivelfabriek De Drie Gemeenten. In 1997 werd deze fabriek opgericht onder den naam van Zorgvliedsche Natuurboterfabriek. Deze fabriek was de eerste in den Zuidoosthoek van Friesland, spoedig gevolgd door die van Steggerda en Oosterwolde. Vlak voor 1900 beleefde Zorgvlied zijn glorietijd!

Tegenwoordig is van de zeevaartschool nog over de rij huizen naast de nieuwe Roomsch Katholiek kerk en enkele leegstaande villa’s wijzen op de vergane glorie van Zorgvlied.

Van 1913 tot 1919 was Castra Vetera onbewoond en het bijbehoorende boschcomplex werd aan de natuur overgeleverd. Houthakkers e.d. vernielden zooveel van de aanplantingen en de woning, dat het eens zoo trotsche landgoed er als een wildernis uitzag en het huis veel had van een ruïne. ‘Toen ik in 1919 met mijn vrouw en twee jongens hier kwam’, aldus onze zegsman, ‘was er bijna geen ruit meer heel. De schoorsteenen hingen scheef en het heeft me honderden guldens gekost om alles weer in orde te maken. Het was net, alsof ook Nederland had deelgenomen aan den wereldoorlog en Castra Vetera was gebombardeerd. Toen had ik ook wel een bordje kunnen maken met de woorden Ruïne Castra Vetera. Bij de plaats Emmerich staat ook een dergelijk bordje, maar dit verwijst naar het werkelijke Castra Vetera.’

Het heele huis werd gerestaureerd en met forsche hand werd begonnen de wildernis te veranderen in een gecultiveerd bosch; nieuwe boomen werden geplant en diverse paden aangelegd. Heel oude, dikke boomen (enkele hadden een doorsnee van anderhalve meter) werden met behulp van Duitsche springstoffen, die oorspronkelijk voor Turkije bestemd waren, gerooid. Geleidelijk werd nu een boschcomplex aangelegd, waarbij enkele jongens van de stichting Kinderzorg, waarop de heer Ackermann het toezicht had, behulpzaam waren. Bij het aanplanten van nieuwe boomen had men veel last van de konijnen en daarom werd een 4 kilometer lange afrastering aangebracht, om de knagers te weren. In den loop der jaren is er nu een oppervlakte van ongeveer 20 H.A. bosch aangelegd en met den heer Ackermann hebben we alles eens op ons gemak bekeken. Het heele boschcomplex met zijn talrijke kronkelpaden zag er prachtig verzorgd uit. Op enkele plaatsen ontwaarden we te midden der sparren aardige veldjes met tulpen.

Nadat we een twintig minuten hadden geloopen, zagen we plotseling midden in het bosch een zwembad! Het bleek hier een grootsch opgezet plan te zijn voor den aanleg van een soort natuurbad, hetwelk echter door den plotselingen dood van Mevrouw Ackermann, geboren Hahne, niet heelemaal was voltooid. Over een oppervlakte van 3000 m2 was alle grond weggegraven en zoodoende was het bassin verkregen. De vrijgekomen aarde was aan den kant opgeworpen tot een grooten heuvel van plm. 10 m. hoogte en hierop staande heeft men een prachtig uitzicht over het geheel. Midden in het bad is een geul gegraven van 3 m. diepte en overigens is het er 1,50 m. diep. Zelfs een kinderbad en een strand ontbreken niet. Wanneer we nu nog meedeelen, dat er helder water is en de heele zwemgelegenheid is omringd door bosch, kunnen we gerust zeggen, dat we hier met een fraai natuurbad hebben te doen. Vele bezoekers en vooral jongens, die in de leegstaande pastorie, een buitencentrum van de Katholieke Jeugdvereeniging De Jonge Wacht, verblijf hielden, maakten reeds druk gebruik van deze schitterend gelegen zwemgelegenheid, die bereikt wordt langs slingerpaadjes.


Op den terugweg naar Castra Vetera ging het langs een anderen weg. Natuurliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen. Primitieve bruggetjes en talrijke kronkelpaadjes vormen met het lage struikgewas en opgaande geboomte een prachtig stukje natuurschoon. Wat er nu verder met het landgoed gaat gebeuren, moeten we afwachten. In elk geval is het te hopen, dat het in zijn geheel wordt bewaard. We vernamen, dat er groote belangstelling voor deze verkooping wordt getoond uit vele streken van ’t land.

Posted in Castra Vetera, de Ruiter de Wildt, Opraekelen, Zorgvliet | Leave a comment

Ut landgood Castra Vetera wödde vurkocht an Pasman

In het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant) verscheen op 30 maart 1938 het bericht dat het landgoed Castra Vetera op Zorgvliet is verkocht. Dit bericht is ook als bladvulling gebruikt in nummer 12/3 (september 2012) van het papieren blad Opraekelen van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge verening uut Deever.

Landgoed Castra Vetera verkocht.
Zorgvlied, 29 maart – Zooals algemeen ook verwacht werd, was er voor de palmslag van het landgoed Castra Vetera buitengewoon groote belangstelling. In het café van den heer De Bree, waar de verkooping plaats vond, waren meer dan 100 personen aanwezig, onder wie enkelen uit andere provincies.
Na diverse verhoogingen is het geheele landgoed tenslotte aangekocht door den heer D.H. Pasman te ’s Gravenhage, eertijds mede-directeur van Pasman’s fabrieken te Steenwijk voor de som van f. 16.850,-, met een overname van f. 533,50, zoodat het totaal bedrag f. 17.113,50 was. Wij vernamen dat de heer Pasman hier speciaal de paardensport wil beoefenen. Omtrent de bestemming van de villa kon de aanstaande eigenaar nog niets positiefs meedelen.

Een nagenoeg gelijkluidend bericht verscheen in de rubriek Uit den Omtrek van de Opregte Steenwijker Courant van 1 april 1938.

Landgoed Castra Vetera verkocht.
Kooper de heer D.H. Pasman
Zooals algemeen ook verwacht werd, was er voor de palmslag van het landgoed Castra Vetera buitengewoon groote belangstelling.
Na enkele verhoogingen is het geheele landgoed tenslotte aangekocht door den heer D.H. Pasman te ’s Gravenhage, eertijds directeur van Pasman’s fabrieken te Steenwijk, voor de som van f. 16.850, met een overname van f. 533,50, zoodat het totaal bedrag f. 17.113,50 was. Wij vernamen nog, dat de heer Pasman hier speciaal de paardensport wil beoefenen. Omtrent de bestemming van de villa kon de aanstaande eigenaar nog niets positiefs meedelen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De koper D.H. Pasman is Dirk Hendrik Pasman, directeur van Pasman’s Fabrieken N.V. te ’s Gravenhage. Hij is geboren op 17 juni 1888 in Steenwijk.


Posted in Castra Vetera, Opraekelen, Zorgvliet | Leave a comment

De naèm’m op un wandelkoate van Baark’nheuvel

In het papieren blad Opraekelen 09/4 (december 1999) van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkundugge vurening uut Deever, verscheen als gemakkelijke bladvulling (16 van de 32 bladzijden) het artikel ‘Een wandeling op het landgoed Berkenheuvel’.
De samensteller van het artikel maakt terecht trots melding van het feit dat de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkundugge vurening uut Deever, in het bezit is van een wandelkaart uit 1936, die is uitgegeven door de N.V. Maatschappij tot Exploitatie van het Landgoed Berkenheuvel. De naamloze vennnootschap was het geldverdienvehikel van eigenaar mr. Albertus Christiaan van Daalen uit Bennekom.
Zie ook het bericht Un wandelkoate veur Baark;nheuvel uut 1936.
De wandelkaart is gemaakt met behulp van de dunne metalen drukplaat, zoals op de bijgaande afbeelding 1 is te zien.
Dus houd een spiegel voor het scherm en de wandelkaart zal zichtbaar en wellicht leesbaar worden, maar tegenwoordig kunnen computerprogrammaatjes voor het bewerken van foto’s dit ook, zie afbeelding 2. En zie ook een afbeelding van een gedrukt exemplaar van deze wandelkaart.
De schrijver van het artikel in het papieren blad Opraekelen 09/4 (december 1999) vraagt zich ook terecht af wie alle namen van de zandwegen, de plassen, de veentjes, de stukken bos en diverse objecten nog kent.
De redactie van ut Deevers Archief doet daarom een poging niet alleen alle namen vast te leggen, maar daarbij ook een verklaring van het waarom van deze namen te geven.
Deze zullen in nieuwere versies worden herzien, waarbij ook afbeeldingen zullen worden geplaatst. De redactie verzoekt de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief gescande foto’s in te sturen.
De redactie van ut Deevers Archief baseert zich daarbij voor een deel op een serie interviews uit de periode 1999-2002 met Albert (Bert) Christiaan Doorman, kleinzoon van mr. Albertus Christiaan van Daalen, die toen met zijn gezin in de door hem in de zestiger jaren van de vorige eeuw gebouwde bungalow Kon Tiki tegenover de weg naar het Openluchtspel woonde, zeg maar in de tippe grond bij de Bosweg en het begin van de zandweg langs de Noorderesch.
Het lijkt de redactie van ut Deevers Archief een uitdagende taak voor de dorpskrachten uut Deever (vrijwilligers van de heemkundugge vurening uut Deever) en de dorpskrachten uit Zorgvlied, Wateren en Oude Willem (in plaats van naar niet bestaande Friesche en Germaansche karresporen te zoeken) om bij elk van de hierna genoemde wegen, enzovoort, in samenwerking met Nederlandsche Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten uit het verre ‘s Graveland weer van die mooie witte kleine naambordjes aan bomen vast te spijkeren. Je mag van de Nederlandsche Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten uit het verre ‘s Graveland toch wel bordjes aan bomen vast spijkeren ? Nestkastjes worden in de Deeverse bos toch ook aan bomen vast gespijkerd ?). Ook in die gevallen dat de Nederlandsche Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten uit het verre ’s Graveland de weg al heeft laten overwoekeren door kunstmatige tekentafelcultuurnatuur ! Laten we ons eigen Deeverse culturele erfgoed behouden en de steeds meer verloren gegane en verloren gaande namen aan de vergetelheid ontrukken. Zie het voorbeeld voor zo’n naambordje in bericht Ut naèmbröttie van de Greinsweg op Baark’nheuvel.

Afbeelding 1
Dunne metalen drukplaat van de wandelkaart van Berkenheuvel uit 1936. Deze zwart-wit foto is gemaakt op 26 april 2000 door Coen Broekema.

Afbeelding 2

Adderveenweg
Weg die langs het Adderveen loopt.
Albertweg
Albert Christaan van Daalen is geboren op 21 mei 1927. Hij was de oudste zoon van civiel-ingenieur Mello van Daalen, geboren op 14 september 1897 te Bennekom, en Johanna Maria Klik, geboren op 3 juli 1889 te Den Helder.
Mello van Daalen en Johanna Maria Klik trouwden op 12 mei 1925 in Heemstede.
Albert Christiaan van Daalen trouwde op 6 september 1952 met jonkvrouw Anny Leonore Elizabeth Röell, geboren op 7 november 1930 in Soerabaja.
Albertinaweg
Albertina Johanna Sichterman is geboren op 23 juni 1861 te Groningen. Zij is overleden op 30 maart 1935 in Huize Dorpszicht, Dorpsstraat 54 in Bennekom. Zij was de echtgenote van mr. Albertus Christiaan van Daalen. Hij is geboren op 1 juni 1853 in Bennekom. Hij is overleden op 16 januari 1939 in Huize Dorpszicht, Dorpsstraat 54 in Bennekom.
Albertina was ook de tweede voornaam van de derde dochter Christina Albertina van het echtpaar Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman. Christina Albertina van Daalen is geboren op 21 april 1896 in Arnhem. Zij is overleden op 30 september 1989 in Wassenaar. Bert Doorman noemde haar tante Zus. Zij trouwde op 29 maart 1920 in Bandoeng met Karel Meerkamp van Embden. Hij is geboren op 8 juli 1892 in Manilla. Hij was administrateur van de suikerfabriek Soerawinangoen van de Nederlandsche Handelsmaatschappij in Nederlands Indië.
Almaweg
Alma was een dochter van Christina Albertina van Daalen en Karel Meerkamp van Embden. Alma Meerkamp van Embden overleed op 28 december 1972 op 51-jarige leeftijd in Hoogeveen.
Annieweg
Antoinetta (Annie) was de jongste dochter van mr. Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman. Zij is op 3 juni 1934 op 41-jarige leeftijd in Ede gestorven na een val van het paard. Zij kon goed piano spelen. Zij speelde op feestjes voor de kinderen van Bennekom. Bert Doorman heeft van haar pitriet leren vlechten.
Berkenheuvel
De naam van het landhuis van de beheerder en de vakantiewoning van de aandeelhouders van Berkenheuvel b.v.
Dit landhuis staat afgebeeld op veel ansichtkaarten.
Het landhuis is ontworpen door civiel-ingenieur Mello van Daalen, een zoon van mr. Albertus Christiaan van Daalen.
De afgebeelde ansichtkaart (afbeelding 3) is in juli 1963 uitgegeven door JosPé in Arnhem en was te koop in het dorpswarenhuis van Jan Brugging en Griet Oost an de Heufdstroate in Deever.

Afbeelding 3

Afbeelding 2
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze kleurenfoto gemaakt op donderdag 4 november 2017.


Berkenheuvel

De naam van het gehele landgoed (bosgoed).
De Berkenwal
De naam van een gedeelte van de bos.
Berkenwalweg
Weg door de Berkenwal.
Bertlaan
Bert is de roepnaam van Albert (Bert) Christiaan Doorman.
Hij is de eerste kleinzoon die naar mr. Albertus Christiaan van Daalen is vernoemd.
Albert Christiaan Doorman werd geboren op 3 maart 1918 en is op 12 oktober 2004 in Deever overleden.
Hij was een zoon van Paul Carel Louis Doorman en Josephine Harmanna Johanna van Daalen.

Blauwwater
Naam van een plas. Maar waarom had deze plas de naam Blauwwater ?
Boltsweg
Wie van de bezoekers van het Dievers Archief weet wie Bolts was.
Het zal wel een vrindje van mr. Albertus Christiaan van Daalen zijn geweest.
Wie van de aandeelhouders van de Berkenheuvel b.v. kan de redactie van ut Deevers Archief hierover inlichten ?
Brandpaal
Verticaal in een betonnen sokkel geplaatse houten paal met klimijzers, die in de zomer gebruikt werd als post voor het waarnemen van bosbrand. De dienstdoende waarnemer moest  daarvoor zo nu dan naar boven klimmen.
De Brandpaal heeft gestaan aan de Middenlaan, bij het begin van de Kelderweg en de Juniperusweg in het Laatste Zand.
Christinaweg
Christina (1896) was de eerste voornaam van de vierde dochter van mr. Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman. C.A. van Daalen en Karel Meerkamp van Embden, gescheiden in 1953.
C.J.O.-kamp
Het C.J.O.-kamp was een kamp van de Christelijke Jongeren Organisatie.
In 1951 is grond verkocht voor de ‘De Eikenhorst’, het kamp voor verwaaarloosde jeugd an de Gowe.
Het C.J.O.-kamp staat op verschillende ansichtkaarten afgebeeld.
De Haar
De naam van een gedeelte van de bos. De Haar is de oude naam van het gebied bij de Haarsluis.

De Dennekamp
De naam van een gedeelte van de bos. Mr. Albertus Christiaan van Daalen bedacht deze naam.
De Kelder
De naam van een gedeelte van de bos.
De Nul
De naam van een gedeelte van de bos in de buurt van de Wapser es met de oude naam De Nul.
De Veentjes
De naam van een veentje.
Dit veentje staat afgebeeld op ansichtkaarten.
Dieverveld
De naam van een gedeelte van de bos.
Dieverzand
De naam van een gedeelte van de bos.
Het zwembad Dieverzand aan de Bosweg is genoemd naar dit gedeelte van de bos.
Het zwembad Dieverzand staat op veel ansichtkaarten afgebeeld.
Eerste Dwarsweg
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Eerste Veentjesweg
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Evapad
Eva was de jongste zuster van Albertus (Bert) Christiaan Doorman
Ewoudweg
Ewoud was de zoon van Mello van Daalen en Johanna Maria Klik.
Gerardinaweg
Gerardina Barelds is geboren op 14 december 1889 in Rogat (de Wijk) als dochter van machinist Jan Barelds en Aaltje Middelbrink. Na hun verhuizing naar Deever was Jan Barelds de koffiehuishouder van café Brinkzicht an de brink van Deever..
Wolter Smit is geboren op 5 mei 1893, hij was een zoon van de Harm Smit, de tweede boschbaas op Berkenheuvel, en Jacoba Monis. Wolter Smit was de derde boschbaas op Berkenheuvel.
Wolter Smit en Gerardina Barelds trouwden op 30 oktober 1914 in Deever. Wolter Smit overleed op vrijdag 19 december 1947 in Rheden. Is hij vlak na de oorlog verhuisd naar Rheden ?
Gezina Catharina Smit was een dochter van Harm Smit en Jacoba Monis. Zij was een zuster van Wolter Smit. Zij was getrouwd met de in de Tweede Wereldoorlog in Deever beruchte N.S.B.’er Klaas Marcus Balsma. Harm Smit kocht café Brinkzicht van zijn zwager Jan Barelds.
Grensweg Greinsweg)
Weg langs de grens van het landgoed Berkenheuvel.
Zie ook de afbeelding van de Grensweg op een zwart-wit ansichtkaart uit 1951.
Groningerweg (Grönnegerweg)
Deze bekende al heel oude zandweg (vooral zo houden), die loopt van het Kasteel naar de Gowe, was een weg langs de grens van Berkenheuvel.
 De Grönnegerweg is ook te zien op een aantal mooie ansichtkaarten.
Haarbos
Perceel bos in de Haar.
Haarweg (Hoarweg)
De weg die van de Bosweg naar de Haar loopt. De Haar is de oude naam van het gebied bij de Haarsluis.
De Hoarweg is ook op enige ansichtkaarten te zien.

Harm Smitweg
Harm Smit was de tweede boschbaas op Berkenheuvel, de opvolger van de eerste boschbaas Marten Wouwenaar.
Hertekamp
De naam van een gedeelte van de bos.
Zag mr. Albertus Christiaan van Daalen hier voor het eerst een hert ?
Het Laatste Zand (Ut Laèste Saand)
De naam van een gedeelte van de bos.
Voor de bebossing was dit een gebied van woeste zandduinen.
Deze al zeer oude naam is niet bedacht door mr. Albertus Christiaan van Daalen.
Hezeneschweg
Weg langs de Heezeresch.
Hoekeveenscheweg
Weg langs het Hoekveen.
Hoekveen
De naam van een gedeelte van de bos.
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt nog.
Hunnebedweg
De Hunnebedweg loopt langs de plaats van het verdwenen hunnebed met de naam Potties Baargie.
De Hunnebedweg is ook op enige ansichtkaarten te zien.
Janweg
Jan was de broer van Albertus (Bert) Christiaan Doorman.
Jodenzand
De naam van een gedeelte van de bos.
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Johannaweg
Johanna was de tweede voornaam van de echtgenote van mr. Albertus Christiaan van Daalen.
Johanna (1894) was ook de voornaam van de derde dochter van mr. Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman.
Juniperusweg
Juniperus is de Latijnse naam voor de jeneverbes.
Deze struik komt niet veel voor op Berkenheuvel.
Kalterschegat
De oude naam van een gedeelte van Berkenheuvel
Drassige weilanden waar Albertus (Bert) Christiaan Doorman wel naar kievitseieren zocht.
Kampweg
Weg in het Deeverse Zaand.
De weg loopt langs het terrein van het V.C.J.C.-kamp.
Kanaalweg
Deze weg loopt van de Tolweg naar het Kanaal (Drentsche Hoofdvaart), vandaar de naam Kanaalweg.
Karelweg
Karel Meerkamp van Embden was een zoon van Christina Albertina van Daalentante en Karel Meerkamp van Emden
Karel is geboren op zaterdag 26 mei 1923 in Tjikini in Nederlands Indië.
Kelderweg
Weg in het bosgedeelte met de naam De Kelder.
Kijkduin
Toepasselijke naam van de heuvel waarop een houten brandtoren (de opvolger van de brandpaal) stond. De resten van de vier palen zijn nog steeds aanwezig. Het is een mooie heuvel met een lange helling om in de winter bij sneeuw van af te sleeën.  
Koekoeksvijver
Plas in de buurt van de Torenlaan, niet zo diep in de bos, is makkelijk vindbaar.
Het was in de zestiger jaren van de vorige eeuw een mooie grote plas om ’s winters bij ijs op te spelen, bijvoorbeeld ijshockey met een zelfgemaakte stick van een tak van een eik.

Kogelvangers
Resten van de plaats waar in het begin van de twintigste eeuw (1906-1908) schietoefeningen werden gehouden door het leger.
Kogelvangerweg
Langs deze weg liggen vier kogelvangers.
Krater
De naam van een heuvel in de buurt van de Tolweg.
Kraterweg
Weg naar de heuvel met de naam Krater.
Op de Krater heeft ook een uitkijktoren gestaan. Van deze uitkijktoren is geen foto bekend.
Kronkelweg
De naam van deze weg spreekt voor zich.
Martenshoek
De naam van een gedeelte van het bos dat is vernoemd naar Marten Wouwenaar, de eerste boschbaas van Berkenheuvel.
De naam van Marten Wouwenaar staat ook op het Monument.
Marten Wouwenaarweg
Marten Wouwenaar was de eerste boschbaas van Berkenheuvel.
De naam van Marten Wouwenaar staat ook op het Monument.
Mastenveldje
De naam van een veentje aan de Bosweg bij de Studentenkamp.
Dit veentje staat vaak afgebeeld op ansichtkaarten van voor de Tweede Wereldoorlog.
Meeuwenplas
Grote ondiepe plas achter in de bos.
Het is een mooie plas om in het voorjaar doorheen te banjeren en eieren te zoeken.
Deze plas staat afgebeeld op enige ansichtkaarten.
Melloweg
De Melloweg loopt vlak langs de Koekoeksvijver.
Mello van Daalen was de tweede en jongste zoon van mr Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman. Hij is geboren op 14 september 1897 in Bennekom. Civiel-ingenieur Mello van Daalen heeft in Indië gewerkt. Hij bouwde daar spoorbruggen.
Midden Dwarsweg
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Middenlaan
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Monument
Herdenkingsteken, geplaatst ter gelegenheid van de voltooiing van de bebossing van Berkenheuvel.
Het monument staat vaak afgebeeld op ansichtkaarten.
Nulweg
Weg in het gedeelte van de bos bij Wapse met de naam de Nul.
Ooster Schaapsdrift
Naam moet te maken hebben met de tijd dat Deever nog een kudde schapen had.
Oude Willemspark
De naam van een gedeelte van de bos in de Oude Willem.
Oude Willemsweg
Weg in het Willemspark.
Pastorieweg
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Paulweg
P
aul is de vader van Albertus (Bert) Christiaan Doorman. Paul Christiaan Louis Doorman is geboren op 6 april 1891 in Limbangan in Midden-Java. Hij is in 1943 overleden in Soekamiskien op Bandoeng. Hij trouwde op 23 oktober 1913 in Bennekom met Josephine Harmanna Johanna van Daalen.
De Paulweg loopt van de Ringweg naar de Adderveenweg.
Peterweg
Peter was ….., moet nog worden uitgezocht.
Reeënheuvel
Heuvel in de buurt van de Grensweg.
Ringweg
De langste zandweg van het landgoed Berkenheuvel.
Schaapsdrift
Looproute van de kudde schapen van Groot- en Klein Wateren.
Simonslaan
Simon was ….., moet nog worden uitgezocht.
Slangenbad
Plas in het Wapser Zand.
Een verklaring voor het ontstaan van het Slangenbad is dat ter plekke leem is afgegraven. Mr. Albertus Christiaan van Daalen gaf als verklaring dat het Slangenbad is gegraven voor de afwatering van het Adderveen. Klinkt logisch.
Sluisbos
Perceel bos in de buurt van de Haarsluis.
Snoekveen
Aaltje Smit, de dochter van Wolter Smit, wist te vertellen dat bij het Snoekveen turf is gegraven.
Studentenpad
Studenten die vóór de Tweede Wereldoorlog in de zomer hun kamp hadden in de boerderij De Uilenhorst in de Olde Willem hebben mede gewerkt aan de aanleg van deze weg.
Stroetlaan
De Stroeten zijn nog in het bezit van Berkenheuvel b.v. Deze zijn gedeeltelijk verpacht.
Tilgrup (Tillegröppe)
Een verklaring voor de naam van deze stroom ontbreekt nog.
Tolweg
Een verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt nog.
Toren
Uitkijktoren op de heuvel met de naam Kijkduin.
Deze uitkijktoren staat afgebeeld op een paar ansichtkaarten.
Torenlaan
Komende vanuit Wateren was vroeger in het verlengde van deze weg de toren van de gemiente Deever te zien.
Torenweg
Aan de Torenweg ligt een heuvel met de naam Kijkduin. Op deze heuvel heeft een houten uitkijktoren gestaan. De fundamenten van deze toren bevinden zich nog op de heuvel.  Het ontwerp van deze toren is gemaakt door civiel-ingenieur Mello van Daalen.
Tweede Veentjesweg
Deze plas staat afgebeeld op ansichtkaarten.
Van Daalenweg
Dit is de weg die mr. Albertus Christiaan van Daalen naar zichzelf vernoemde.
Van Tienhovenpark
De naam van een gedeelte van de bos.

Mr. Pieter Gerbrand van Tienhoven, was voorzitter van de Nederlandse Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. Hij was ongetwijfeld een vrindje van de familie Van Daalen, wellicht een studievrindje van mr. Albertus Christiaan van Daalen.
Het Van Tienhovenpark staat afgebeeld op ansichtkaarten.
Van Tienhovenweg
Weg in het van Tienhovenpark.
Veldweg
Deze weg staat afgebeeld op ansichtkaarten.
V.C.J.C.-kamp
Zomerkamp van de Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale bij het Mastenveldje aan de Bosweg.
Wapser Schaapsdrift
Oude naam van de looproute van de Wapserse kudde schapen naar de heide.
Wapserweg
Naam behoeft geen uitleg.
Wapser Veld
Vóór de bebossing was dit een gebied van woeste zandduinen van de marke van Wapse.
Wapser Zand
Wapser Zand is een andere naam voor Wapser Veld.
Vóór de bebossing was dit een gebied van woeste zandduinen van de marke van Wapse.
Wester Schaapsdrift
Oude naam van de looproute van de Dieverse kudde schapen naar de heide.
Wolter Smitweg
Wolter Smit was de zoon van Harm Smit en Gerdardina Barelds, zie hiervoor voor gegevens.
Hij was de tweede boschbaas op Berkenheuvel. Zie ook de inscriptie op het Monument.
Zandblokken
Naam van een stuk woeste grond.
Zandlotten
Zandlotten = Zandvlokken ?
Naam van een stuk woeste grond.
Zuurlandweg
Vrouw Kappe wist te vertellen dat ten westen van de Zuurlandweg in de buurt van de Vledder A ook turf is gegraven.

Posted in Aarfgood, Albertus Christiaan van Daalen, Ansichtkoate, Bosgesigte, Landgoed Berkenheuvel, Opraekelen | Leave a comment

Alle kiender op de skoelfoto uut 1920 bint bekent

De redactie publiceerde de inhoud van dit bericht in een enigszins andere volgorde in nummer 02/4 (december 2002) van het papieren blad Opraekelen. Dit is het blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, dat is de heemkunduge vurening uut Deever. De tekst van het artikel is geredigeerd en aangepast aan gevonden feiten.

Wijlen de heer Albertus Andree (Andreae ? of Andrea ?) (die in de Deeverse volksmond altijd Bart Eulie werd genoemd) schreef in 1978 in het fotoboekje Diever in oude ansichten bij de hier afgebeelde foto uit 1920 de tekst:
“Hier nogmaals een foto van een schoolklas van de openbare lagere school (van Deever, redactie). We plaatsen deze niet alleen om de kinderen die hier op staan, maar ook om de man die geheel rechts staat. Dit was meester C. Klijn, hoofd van de school. Hij was de opvolger van meester Kuiper. Uiteraard was deze nieuwe meester nog jong en vol idealen. Hij gaf op moderne wijze onderwijs aan zijn leerlingen. Voordien was er van “doorleren” op het dorp weinig of geen sprake. Vaak was er op de boerderij of anderszins thuis wel werk. Doch deze nieuwe meester wees de leerlingen op, voor zover mogelijk, doorstuderen en hoewel hij natuurlijk wel eens weerstand bij de ouders ontmoette, heeft hij toch bij enkelen wel succes gehad. En zo was meester Klijn toch wel een pionier.” (verzameling Alberdina Doorten-Slagter, Deever)

Bij de afgebeelde foto, die buiten voor de school aan de kant van de Hoofdstraat is gemaakt, schreef wijlen de heer Albertus Andree (Andreae ? of Andree ?) (geboren 18 maart 1908 in Deever, overleden 27 maart 1988 in Deever) (hij had ook op de foto moeten staan) (die in de volksmond altijd Bart Eulie werd genoemd) in 1978 mooie zalvende lovende woorden over meester Klijn. Je zou zeggen een goed voorbeeld doet goed volgen, maar dat gaat niet altijd op. Dat ging zeker niet op bij hem.
Helaas nam hij niet de kleine moeite bij de foto de namen van de kinderen te vermelden. Wellicht baalde hij dat hij zelf niet op de foto stond en had hij daardoor geen zin de namen van de kinderen op de foto uit te zoeken. Wellicht hoefde hij niets uit te zoeken en zaten alle namen van deze kinderen in zijn geheugen. Wellicht was hij eenvoudig weg niet geschikt de amateur-historicus uit te hangen.
Het origineel van deze foto leende hij in 1978 van mevrouw Alberdina Doorten-Slagter (geboren 27 januari 1914 in Deever, overleden 7 januari 2008 in Dwingel). Wij hoefden weinig moeite te doen om achter de namen te komen van de leerlingen op de foto, want dezelfde mevrouw Alberdina Doorten-Slagter noemde ze zelfs in 2002 achter elkaar aan wijlen Jans Roelof Tabak, de alles-van-Deever-weter, de kampioen van de oral history van Deever. De redactie is Alberdina Doorten-Slagter daarvoor postuum zeer dankbaar en is zich bewust dat zij ons veel wist te verhalen. De redactie is ook wijlen Jans Roelof Tabak erkentelijk voor de grote volhardendheid waarmee hij de namen van kinderen op oude schoolfoto’s trachtte te achterhalen. Het is bij de redactie niet bekend of er oudere schoolfoto’s dan deze uut de gemiente Deever zijn, waarvan de namen van alle kinderen ook bekend zijn.


De bovenste rij bestaat van links naar rechts uit:

1.  Jantina (Tine) Doorten
Zij is  geboren op 25 november 1908. Zij is overleden op …….
Zij is een dochter van brievengaarder Koop Doorten en Grietje Tissingh. Zij woonde toen an de Deeverbrogge.
Zij trouwde met Jan Dekker. Hij is geboren op 16 december 1915 in Kloosterveen bij Assen. Hij is overleden op 24 juli 1950 in Assen. Jan Dekker was de leider van de Distributiedienst.
Zij woonde tijdens haar huwelijk aan de Rollestraat in Wapse.  Daarna heeft zij altijd an de Veentiesweg in Deever gewoond.

2.  Dina Klasen
Zij is een dochter van snikkevaarder Gerard Klasen
Van haar zijn nog geen gegevens bekend.

3.  Jansje Daleman
Zij is  geboren op 25 oktober 1907 in Wittelte. Zij is overleden op 8 januari 1976. Zij is begraven in Smilde-Kerkenveld.
Zij is een dochter van Hendrik Daleman en Jantje Oldenkamp.
Zij trouwde met Aafko Voorma. Hij is geboren op 25 mei 1899 in Kloosterveen. Hij is overleden op 18 september 1989

4.  Jantje Wesseling Gdr.
Zij is een dochter van Geert Wesseling uut de Aachterstroate in Deever.
Zij is geboren op 2 augustus 1911 in Deever. Zij is overleden op 26 december 2004 in Deever.
Zij trouwde met Hendrik Mulder.

5.  Reina Mulder Wdr.
Zij is geboren op 5 november 1910. Zij is overleden op 4 januari 1970.
Zij trouwde met Roelof Remmelts.

6.  Roelofje Kloosterman
Zij trouwde met politieman Gerrit Noorman
Van haar zijn nog geen gegevens bekend.

7.  Jantje Oost Adr.
Zij is geboren op 27 maart 1908. Zij is overleden op 9 november 1996.
Zij trouwde met Jans Daalman.

8.  Albertje ter Mast
Zij is geboren op 26 december 1909 bee de Dikke Stien’n an de Grönnegerweg bee Deever. Zij is overleden op 29 juli 1998.
Zij trouwde met Barteld Oost (eerste huwelijk). Zij trouwde met Jan Wicher Bosman (tweede huwelijk).

9.  Annigje Boelens
Zij is geboren op 2 december 1908. Zij is overleden op 10 maart 1999.
Zij trouwde met Aaldert Barelds.

10.  Lammigje Seinen
Zij is geboren op 29 april 1909. Zij is overleden op 9 augustus 1998.
Zij is een dochter van Jan Seinen en Hilligje Hessels. Zij woonde in de boerderij noast ut olde gemientehuus an de brink van Deever.
Zij trouwde met Teunis Wesseling. Hij is geboren op 4 oktober 1910. Hij is overleden op 25 september 1994.

11. Meester Cornelis Klijn
Hij was hoofd van de lagere school an de Heufdstroate van Deever van 18 oktober 1920 tot 28 april 1924.
Hij is geboren op 24 maart 1884 in Vinkeveen. Hij is overleden op 8 april 1964 in Amsterdam ?
Hij is op 14 oktober 1920 getrouwd met Eva Maria van der Knoop.
De redactie is op zoek naar aanvullende gegevens van hem. Wie reageert ?

De vier zittende jongens op de tweede rij zijn van links naar rechts:

12.  Roelof Willem van Wester
Hij is geboren op 6 augustus 1908. Hij is overleden op 28 juli 1987.
Hij trouwde met Lammigje Zegeren. Hij is een tweelingbroer van Hendrik van Wester.

13.  Hendrik Seinen
Hij is geboren op 14 juli 1907 in Deever. Hij is overleden op 15 augustus 1992 op Rünerwold.
Hij is een zoon van Jan Seinen en Hilligje Hessels. Hij woonde in de boerderij noast ut olde gemientehuus an de brink van Deever. Hij trouwde op 1 mei 1937 met Annigje Prins uut Rünerwold.

14.  Albert Koning Hzn.
Hij is geboren op 19 mei 1909. Hij is overleden op 27 september 1929.
Hij is jong overleden.

15.   Hendrik van Wester
Hij is geboren op 6 augustus 1908. Hij is overleden op 6 maart 1986.
Hij is niet getrouwd geweest. Hij is een tweelingbroer van Roelof Willem van Wester.

De zeven op het schoolplein zittende jongens zijn van links naar rechts:

16.  Arend Bennen Ezn.
Hij is geboren op 29 september 1909. Hij is overleden op 26 november 1998.
Hij was een zoon van Eppe (Egbert) Bennen en Jentie (Jantje) Zoer, die tegenover de botterfabriek aan het Moleneinde woonden. Hij trouwde met Zwaantje Santing. Zij is een dochter van smid Santing uut Wapse. Zij is geboren op 3 januari 1909. Zij is overleden op 25 juli 1964. Hij heeft later een boerderij gehad in Wapse.

17.  Harm Buiter
Hij is geboren op 3 november 1908. Hij is overleden op 7 september 1977.
Hij woonde toen aachter in de Bolderhook.
Hij trouwde met Rensje Donker.

18.  Klaas Daleman
Hij is geboren op 22 mei 1906. Hij is overleden op 10 april 1945.
Hij werd op 10 april 1945 vermoord op ut maarktturrein an de Bosweg in Deever.
Hij trouwde met Jacoba Fledderus.

19.  Pieter Folkerts
Hij is geboren op 22 maart 1907. Hij is overleden op 17 november 1995.
Hij trouwde met Albertje Vos.

20.  Geert Kok Gzn.
Hij is geboren op 7 november 1909. Hij is overleden op 5 mei 1987.
Hij woonde zijn hele leven in de boerderij an de Dwarsdrift in Oll’ndeever.
Hij is niet getrouwd geweest.

21.  Jan Slagter Bzn.
Hij is geboren op 23 juni 1908. Hij is overleden in oktober 1986.
Hij trouwde met Beertje Mennink.

22.  Tjibbe Krol
Hij is geboren op 9 september 1907. Hij is overleden op 11 maart 1994.
Hij trouwde met Jantje Kok.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Een aantal kinderen blijkt relatie met het Schultehuis te hebben. De moeder van Klaas en Jansje Daleman was Jantje Oldenkamp. Haar vader Engbert Oldenkamp woonde in het Schultehuis en was daar boer en postkantoorhouder aan het begin van de vorige eeuw. In die tijd was het Schultehuis nog het voorhuis van de er tegenaan gebouwde boerderij (en soort van zo hoort het ook). In 1918 werd het Schultehuis bewoond door het echtpaar Jan Krol en Romkje van der Burg en hun kinderen Saakje, Geesje, Koendert en de rechts vooraan op de foto zittende Tjibbe.

Bij de razzia op 10 april 1945 pakten de Duitsers ook Klaas Daleman op. Hij woonde met zijn gezin tegenover de Offeskeid’n Skoele an de Heufdstroate in Deever. Klaas Daleman werd samen met negen andere mannen op het marktterrein vermoord. Zie de betreffende berichten in ut Deevers Archief.

Posted in Alle Deeversen, Legere skoele in Deever, Opraekelen | Leave a comment

Ut winkeltie van Hidde Visser en Trientie Diekstroa

Hidde Visser is geboren op 23 februari 1905 in Schraard in Fryslân. Hij is overleden op 24 juni 1970 in Gorredijk in Fryslân. Trijntje Dijkstra is geboren op 26 januari 1900 in Schraard in Fryslân, Zij is overleden op 15 februari 1988 in Gorredijk in Fryslân. Hidde Visser en Trijntje Dijkstra zijn op 6 april 1932 getrouwd.
Het echtpaar Hidde Visser en Trijntje Dijkstra nam in april 1932 de kruidenierswinkel over van Kees Bos en Trui Beun.
Het pand had toen als adres Zorgvliet 4. Op de winkelruiten wordt reclame gemaakt voor Douwe Egberts koffie en thee, Ata, Imi, Erdal schoensmeer, Persil zeeppoeder, Henco was- en inweeksoda, Sunlight zeep en Radion zeep.
Hidde Visser en Trijntje Dijkstra hebben in 1963 hun winkel verkocht aan de familie Van der Heide. Maar naar welke plaats is het echtpaar vertrokken ?
Zo te zien aan de naam boven de deur had Klaas de Boer in het aangrenzende pand toen nog zijn manufacturenwinkeltje.
Het winkeltje in de voorkamer van Klaas de Boer was maar klein. Het was bijna helemaal gevuld met manufacturen. Er stond een toonbankje. Er was nauwelijks ruimte om te staan. In het gangetje achter de linker voordeur stonden stellages met rimmen (planken) die ook volgestouwd waren met stoffen.
De elektrische stroom werd in die jaren nog bovengronds getransporteerd, let op de twee keer twee zichtbare porseleinen potjes, de draden zijn niet te zien.
Op de foto (die eigendom is van de redactie van ut Deevers Archief) zijn van links naar rechts te zien: Tjebbe Visser, Hidde Visser, Sietske Visser, Trijntje Dijkstra en Wiebe Visser.
De redactie van ut Deevers Archief het Deevers heeft deze foto in 2004 ook gepubliceerd op de februari-pagina van de zo genoemde historische kalender van de heemkundige vereniging uut Deever voor de lezers van het blad Opraekelen.
Als tweede foto werd daarbij de situatie ter plekke op 9 november 2003 geplaatst.
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze zwart-wit foto gemaakt. Voorwaar nu al weer een bijna historisch waardevolle foto.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Zorgvlied op bladzijde 216 een afbeelding van de hier afgebeelde foto opgenomen. De samestellers/redacteuren van de Magnum Opus hebben met een bijna aan zekerheid grenzende onwaarschijnlijkheid de afbeelding in dit bericht digitaal gekopieerd.

Posted in De aandere kaante van de Deeverse bos, Dorpsstroate, Historische kalender, Neringdoende, Opraekelen, Topstuk, Zorgvliet | Leave a comment

Ut stoefmaèl hung as un dichte wolke um Deever

In het supplement ‘de Landbouwgids’ van de courant ‘de Grondwet’ (Rosendaalsche en Nieuwe Zevenbergsche courant voor godsdienst, koning en vaderland) verscheen op 28 juni 1892 bijgaand korte maar wel bijzondere bericht uit de veraf gelegen kleine gemiente Deever in Drente.

Diever, 6 juni. Zelden heeft de rogge zoo heerlijk gebloeid als dit jaar. De groei was buitengewoon snel, de bloei inderdaad prachtig. Het stuifmeel hing als eene dichte wolk rondom ons dorp. Soms was dit zoo erg, alsof wij in eenen dichten nevel gehuld waren. Het vochtige weder der laatste dagen heeft ook de groenlanden uitstekend doen ontwikkelen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In 1892 waren in Deever nog geen uitbreidingsplannen, in Deever was nog geen enkele nieuwbouw, de Brinkstroate, de Kloosterstroate, de Vlasstroate, de Tusschendarp, de Binnenesch en de Veentiesweg bestonden gelukkig nog niet. De essen met de akkers rogge reikten tot in het dorp, tot direct achter de boerderijen. Het is heel goed voorstelbaar dat Deever in die zomer van 1892 helemaal was omringd door akkers met rogge.
De korrels van het stuifmeel (de pollen) van rogge zijn betrekkelijk groot en blijven bij het verwaaien liggen in de buurt waar zij groeien, maar toch zal het voor mensen met hooikoorts een beroerde periode zijn geweest.
Bijgaand afgebeelde zwart-wit foto toont een goed voorbeeld van hoe dicht de akkers met rogge bij de bebouwing lagen.
Boer Roelof (Roof) Fransen (die in de volksmond ‘de Fraanse’ werd genoemd) uut de Heufdstroate heeft bij het ‘gaarv’n bien’n’ enige hulp van een stadse struise schone, die op vakantie was op zijn boerderij. Weet Wil (Willie) Fransen nog de naam van dit meisje ? Op de hier zichtbare Tusschendarpakkers bevindt zich nu de bebouwing aan de straten de Tusschendarp, de Vlasstroate en de Binnenesch. Rechts achter het meisje is de toen nog nieuwe Lagere School aan de Tusschendarp te zien. De oude Lagere School an de Heufdstroate en het huis van de schoolschoonmaker naast de oude school zijn niet zien. Links achter het meisje bevindt zich de boerderij waarin het bedrijf van garagehouder Lambert Rolden was gevestigd. De boerderij van Roelof (Roof) Fransen en Klaassien Mulder an de Heufdstroate is aan de linkerkant van Roelof (Roof) Fransen te zien. De afgebeelde foto moet vlak na de Tweede Wereldoorlog zijn gemaakt.
Roelof (Roof) Fransen is geboren op 8 oktober 1904 in Nijeveen en is overleden op 22 september 1977 in Deever. Klaassien Mulder is geboren op 28 januari 1911 in Deever en is overleden op 22 december 1969 in Deever. Beiden zijn begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Wie giet ee’m hen de stien um ’t noa te kiek’n ?

Posted in Boer'nlee'm, Opraekelen, Tusschendarp, Veldnème | Leave a comment

Deever – de Doolhof – Tekst van Arend Mulder

In nummer 09/4 van Opraekelen, het papieren blad van de heemkunduge vurening uut Deever, is op bladzijden 24 en 25 als bladvulling het stukje tekst ‘de Doolhof’ uit het boekje ‘De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld’ van Arend Mulder (uitgave Boekhandel van Goor, Diever, 1975) klakkeloos en zonder enige heemkundige kanttekeningen overgeschreven. Het betreft de navolgende tekst.

Aan de noordelijke rand van Diever, vlak aan het marktterrein, ligt een eendenvijver, ‘de Doolhof’ geheten. Deze naam heeft echter niets gemeen met de betekenis die men er aan zou willen geven. Hoe komt men dan aan deze bijzondere naam ‘de Doolhof” ?
D’r is een tijd geweest, dat er in Diever slechts enkele huizen om de kerk stonden. Op de plaats waar nu de eendenvijver ligt, was het toen een volslagen wildernis, aan de rand van zand en heide. De Dieverders kwamen er zelden. De es en het groenland lagen immers aan de andere kant van het dorp. Zodoende was het daar een ideale plaats voor het wilde gedierte. In deze wildernis heeft destijds waarschijnlijk een ‘loze’ Dieverse een grote kuil gegraven en er struiken omheen geplant, zodat er een ware eendenkooi of ‘dool’ ontstond. Wellicht van de Friezen afgekeken, omdat daar zo’n vanginrichting nog een ‘dool’ heet. Wie weet hoeveel ‘enten’ daar de nek zijn omgedraaid.
Toen Diever zich in deze richting ging uitbreiden, moest de dool verdwijnen en deed hij dienst als brandkuil. De eerste hof of boerderij bij de dool werd ‘de Doolhof’ genoemd. Zeer waarschijnlijk de boerderij van Sieme Smidt, die er de eenden en ganzen in liet zwemmen. De naam is later van de boerderij overgegaan op de brandkuil ‘de Doolhof’.
Het is dus voor de Dieversen een levensteken uit de grijze oudheid, die waard is behouden te blijven voor het nageslacht.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het verhaal lijkt meer op een verzinsel, het is in elk geval geen met bronvermeldingen onderbouwd verhaal.
Zijn de bewoners van Deever nu Deeverders of Deeversen ? De redactie denkt dat het Deeversen zijn.
Aan de noordelijke rand van Deever lagen en liggen de Noorderesch en de Heezenesch, derhalve was het aan de noordelijke rand van Deever geen eenzame wildernis.
Aantoonbaar is dat op verschillende plaatsen in Deever en dicht in de buurt van meerdere boerderijen een braandkoele was gegraven voor de snelle en nabije beschikbaarheid van bluswater in geval van brand, bijvoorbeeld de braandkoele op de Brink, op ’t Kastiel, an ’t Zwatte Pattie en aachter ’t Kleine Brinkie. Was de koele van Van Wester ook een braandkoele ?
Arend Mulder beweert dat een doolhof een eeendenkooi is, dat valt gelet op de betekenis van doolhof te betwijfelen.
Arend Mulder beweert dat de dool moest verdwijnen om dienst te gaan doen als brandkuil. Het omgekeerde zal eerder het geval zijn geweest. De braandkoel’n raakten in onbruik, toen de gemotoriseerde brandspuit zijn intrede had gedaan in de gemeente Deever. Alle braandkoel’n werden gedempt, behalve blijkbaar de braandkoele op het marktterrein, daar werd een eendenvijver van gemaakt, nota bene voorzien van een omheining, waarvoor vervolgens de verkeerde naam ‘de Doolhof’ werd bedacht.
Het levensteken uit de grijze oudheid zal naar schatting zo’n 200 jaar oud zijn. Als het waard is dergelijke dode dingen te behouden voor het nageslacht, dan hebben de verschillende vrijwilligersploegen in Deever er een mooi en waardevol tijdverdrijf bij, namelijk het ontgraven en onderhouden van alle gedempte braandkoel’n.
Belangstellende zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kunnen in de webstee encyclopediedrenthe.nl terecht voor gegevens over de schrijversloopbaan van Arend Mulder. In het boek ´Geschiedenis van de Drentse literatuur 1816/1956´ van Henk Nijkeuter wordt ook uitgebreid aandacht besteed aan de schrijver Arend Mulder.

Posted in Deever, Eendeviever, Noorderesch, Opraekelen | Leave a comment

Bee de scheerboas in Deever

De redactie van ut Deevers Archief heeft van Lammert Joustra toestemming de door hem geschreven artikeltjes voor het papieren blad Opraekelen van de heemkundige vereniging uut Deever op te nemen in ut Deevers Archief. Bijgaande drie korte artikeltjes -voorzien van een korte inleiding van de redactie- zijn gepubliceerd in het papieren blad Opraekelen 03/4 (december 2003) van de heemkunduge vurening in Deever..

De redactie heeft Lammert Joustra uit Zuidwolde (Drente) bereid gevonden grappige herinneringen en voorvallen (annekedotes) uit de tijd dat hij in Deever kapper was op papier te zetten.
Hij begon in 1956 als leerling-kapper in de zaak van Geert Vierhoven an de Heufdstroate (tegenover de Wiba) in Deever. In de tijd dat hij leerling was, ging hij ’s maandagmiddags naar de vakschool in Grönning’n. Hij was tot in 1962 in dienst van Geert Vierhoven, toen nam Lammert de herenkapsalon van Geert over. Geert heeft toen nog een paar jaar bij Lammert gewerkt.
In 1965 begon Lammert zijn dames- en herenkapsalon in de voormalige Boerenleenbank an de Heufdstroate in Deever. In december 1991 heeft hij zijn zaak verkocht aan Wemmenhove, waarna hij naar Zuidwolde is verhuisd.
In sommige van zijn korte verhaaltjes worden om voor de hand liggende redenen geen namen van personen genoemd, maar misschien herkent iemand zichzelf of iemand uit zijn of haar familie.
In sommige verhaaltjes worden wel namen genoemd, maar dan gaat het om dorpsfiguren, zoals Geert Dekker, Harm (Haarm) Hessels, de gebroeders Mulder (Gaarke Bakker’s jongen) of Jans (Jansie) Grit.
Als lezers zich ook mooie of leuke voorvallen in de kapsalon herinneren, dan vernemen wij die graag ! De redactie zoekt ook foto’s van het interieur van de zaak !

Over kauwers van sigarentabak
Wij hadden klanten die tabak pruimden, we hadden ook klanten die op sigarentabak kauwden. We verkochten aan onze klanten ook sigaren per stuk (losse sigaren). Als in een doos een kapotte sigaar zat, dan verkochten we die aan een kauwer van sigarentabak. Die klanten keken zelf of in de dozen kapotte sigaren zaten.
Er was op een gegeven moment één bepaalde klant, die altijd kapotte sigaren vond. Bij andere klanten was dat veel minder het geval. Toen we bij hem iets scherper opletten, bleek ons dat zo gauw hij een doos open deed, hij dan met zijn duim op de sigaren drukte. Zo ‘vond’ hij steeds één of twee beschadigde of kapotte sigaren, die hij dan voor weinig geld kon kopen. Toen hebben we zelf maar weer de controle van de dozen ter hand genomen.

Over het in model knippen van haar
Op een keer kwam een jonge klant binnen met in zijn hand een briefje, waarop de instructie stond hoe hij moest worden geknipt. De moeder had het duidelijk opgeschreven. Er stond: “Gaarne model zo laten, recht van voor, schuin af, van achteren aflopend op.” Ze moet gedacht hebben dat het zo voor ons wel duidelijk zou zijn.
Ik begreep de tekst toch niet helemaal. Harm Hessels kwam juist de zaak binnen en ik vroeg hem om advies. Harm was bekend in Deever als fotograaf en adviseur. Harm las het briefje en zei: “Wat hier staat is mij volkomen duidelijk, maar ik kan niet knippen.”

Over het knippen van kinderen op woensdagmiddag
We knipten in onze kapsalon op woensdagmiddag kinderen voor een gereduceerde prijs. De reden daarvan was dat de kinderen op woensdagmiddag vrij van school hadden. Zodoende hadden we minder kinderen op andere dagen te knippen.
Op een woensdagmiddag voor de kerstdagen was het ontzettend druk. Er zaten en stonden wel tweeëntwintig kinderen te wachten op hun beurt. Geert en ik deden wie het snelste de kinderen kon knippen. We werkten razendsnel en pakten zelf de kinderen op en zetten deze in de stoel.
Ik pakte een jongen op, zette hem in de kinderstoel, sloeg hem het kaplaken om, knipte hem, deed hem het kaplaken af en zette hem weer op grond. Toen keek hij mij verwonderd aan en zei: “Ik moest niet geknipt worden, maar ik moet sigaretten hebben voor mijn vader.” Deze zaak is gelukkig zonder problemen opgelost en werd hij toch nog een betalende klant voor ons.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft de kleurenfoto op woensdag 11 december 2019 gemaakt ten tijde van de uitvoering van het peperdure herbestratingswerk met de eufemisiische naam Diever op Dreef (in ut Deevers: Deever op Drift).
Geert Vierhoven had zijn kapperszaak in het pand waarvan op de kleurenfoto aan de linkerkant de voorgevel is te zien. De kapperszaak zat aan de rechterkant van het pand. De ingang zat rechts van het grote winkelraam, die ingang is later dichtgemetseld. 

Tekst bij de foto van Geert Vierhoven
Geert Vierhoven is geboren op 3 oktober 1902 in Deever en is overleden op 14 augustus 1985 in Deever. Hij had van 1945 tot 1962 een kapperszaak an de Heufdstroate in Deever. De herenkapsalon werd overgenomen door Lammert Joustra. Dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels is de maker van de foto van Geert Vierhoven.

Tekst bij de afbeelding van een deel van een bladzijde van het ‘opschrijfboek’
Een detail van een bladzijde uit het ‘opschrijfboek’ van de kapsalon; schulden van klanten werden vaak ‘opgeschreven’. In het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw kostte een pakje North State sigaretten f. 1,40, een pakje Stuyvesant sigaretten f. 1,50 en een doos Hofnar sigaren f. 2,80. Als de schulden waren afbetaald, dan werd een streep door de betreffende schuld gehaald. (document uit de verzameling van Lammert Joustra, Zuidwolde)

Posted in Alle Deeversen, Deever, Dorpsfiguur, Haarm Hessels, Heufdstroate, Neringdoende, Opraekelen | Leave a comment

Bee de schièrboas

De redactie van ut Deevers Archief heeft van Lammert Joustra toestemming de door hem geschreven artikeltjes voor het blad Opraekelen van de heemkundige vereniging uut Deever op te nemen in ut Deevers Archief.
Bijgaande vijf korte artikeltjes -voorzien van een korte inleiding van de redactie- zijn gepubliceerd op bladzijden 11, 12 en 13 van Opraekelen 04/2 (juni 2004).

De redactie heeft Lammert Joustra uit Zuidwolde (Drenthe) bereid gevonden herinneringen en voorvallen (annekkedotes) uit de tijd dat hij in Deever kapper was op papier te zetten. De eerste aflevering van deze serie is gepubliceerd op bladzijden 19 tot en met 21 van Opraekelen 03/4 (zie het bericht Bee’j de scheerboas). Voor meer informatie over Lammert Joustra wordt de lezer verwezen naar de inleiding bij de eerste aflevering.
Deze aflevering gaat over de dorpsfiguur Jans (Jansie) Grit. Jans Grit werd op 8 maart 1897 geboren en overleed op 26 november 1969. Hij was de laatste verpleegde van ut Aar’mhuus an de Grönnegerweg. Hij kwam, nadat de Nederlands Hervormde kerk ut Aar’mhuus in 1967 had verkocht, en na nog enige tijd op ut Kastiel in Deever te zijn gehuisvest, helaas terecht in het bejaardenhuis Dickninge in De Wiek. Zijn lichaam is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deeverde.

Goeie mörn saem’m
Op de 2002-kalender van de Historische Vereniging Gemeente Diever staat Jans Grit afgebeeld. Hij woonde in het Armenhuis aan de Groningerweg in Deever. Jans was vaste klant bij ons, hij liet zich één keer per week scheren.
Wij scheerden Jans gratis, omdat hij weinig geld had. Maar… hij moest wel aan één voorwaarde voldoen. Zo gauw hij de zaak binnenstapte, moest hij zeggen: ‘Goeie mörn saem’m.’
Op een zaterdagmorgen vergat hij deze zin te zeggen bij het binnenstappen. We zeiden tegen Jans, toen hij aan de beurt was: ‘Jans, als we jou nu gaan scheren, dan moet je helaas wel betalen.’ Jans keek ons heel verwonderd aan. ‘Wat is dit nou toch’, moet hij gedacht hebben. Tijdens zijn consternatie zei een klant: ‘Hé, Jans, dan ga je toch even naar buiten en kom je weer binnen en dan zeg je: Goeie mörn saem’m.’ Jans vond dat de beste raad, hij ging naar buiten en kwam weer binnen met: ‘Goeie mörn saem’m.’ We hebben Jans die zaterdagmorgen net zo geschoren als op andere zaterdagen.

Betalen met een erfenis
Jans Grit was zeer gecharmeerd van horloges en klokken, dat was algemeen bekend. In de kapsalon hadden we boven op de kaptafel een klokje staan. Alleen Jans Grit mocht dit klokje opwinden.
Na ettelijke jaren van gratis scheren deden we Jans Grit een voorstel. Geert zei: ‘Jans, ik scheer je nu al zoveel jaren voor niks, kunnen we het niet zo regelen dat ik alle horloges krijg als jij er straks niet meer bent.’ Na veel nadenken -ja het duurde wel enkele weken- besloot Jans te voldoen aan die wens. ‘Now vuruit dan moar, dan doe’k dat wel.’ Er werd een stukje papier gepakt, waarop Jans eigenhandig schreef: ‘Als ik overleden ben, krijgt Geert alle horloges.’ Altijd is dat briefje bewaard in het klokje op de kaptafel. Na jaren is Jans van het Armenhuis verhuisd naar het bejaardenhuis Dickninge in de Wijk en is daar ook overleden. Maar de schenking van Jans is wel uitgevoerd. Hij was de enige klant die via een erfenis betaalde. Meer erfenissen hebben we niet gehad.

Jans en zijn horloges
Jans liep elke zondag op zijn gele klompen van het Armenhuis aan de Groningerweg naar Dwingelo, daar woonde horlogemaker Kempema. Al die uurwerken daar maakten veel indruk op de Jans. Daarom ruilde hij vaak een horloge of een klokje. Een kleine bijbetaling en hij had weer een ander uurwerk en Jans was weer de koning te rijk. Hij had twee polshorloges en twee zakhorloges. Een horloge had zelfs op de achterzijde een afbeelding van een paard. Dat horloge was zeer waardevol voor Jans.

Het luilekkerland van Jans
Jans wist zeker dat luilekkerland bestond. Wij ontkenden dat vaak, maar Jans hield vol dat het er wel was. Dat was niet uit z’n hoofd te praten. Hij wist niet precies waar het lag, ja in de buurt van Amerika. Hij wist wel dat als je daar naar binnen wilde je je dan door een berg rijstebrij met bruine suiker moest eten, maar die berg was zo groot, je kon je er gewoon niet doorheen vreten en daarom kwam je er volgens Jans nooit: ‘Ie muut oe deur ‘n baarg mit riesenbreej hen vreet’n en dat lokt oe neet, joh.’

Jans op de foto
Jans had een keer een foto bij zich waarop hij stond afgebeeld bij een dressoir, het was duidelijk te zien, de foto was genomen in een normale huiskamer. We vermoedden dat die foto was gemaakt bij horlogemaker Kempema in Dwingelo. Onze eerste vraag was: ‘Ja, hoe kom je toch aan die foto ?’ Volgens Jans was dat wel duidelijk, die had Frits, de zoon van Kempema meegenomen. Onze vraag was toen: ‘Waar woont die man dan toch ?’ ‘Now, die woont in Enschede.’ ‘Zeg Jans, ben je daar dan geweest ?’ ‘Nee’ zei Jans, ‘ik bin doar nooit ewest.’ Ik vroeg hem toen: ‘Is die foto dan misschien in Dwingelo gemaakt ?’ ‘Nee’, zei Jans ontkennend, maar toch wel iets venijniger vervolgde hij met: ‘Ie snapt ‘r ok niks van man, die Frits hef die foto mit eneum’m. Lammert, ie begriept ‘r ok niks van.’ Ik vroeg toen: ‘Hoe kan dat dan ?’ Hij antwoordde: ‘A joh, dat Fritsie kent mee’j wel van slag.’

Posted in Aar'mhuus, Neringdoende, Opraekelen | Leave a comment

Afbraak van het mooie oude boerencafé Trompetter ?

In de Friese Koerier verscheen op 1 februari 1964 het volgende bericht met foto over de mogelijke afbraak van de mooie oude boerderij van Arend Trompetter en Roelina Pit op de hoek van de Hoofdstraat en de Kruisstraat in Deever

Afbraak mooie oude boerderij ?
Dit is de boerderij van de heer A. Trompetter, Hoofdstraat 25 te Diever, vroeger onder meer in gebruik als dorpsherberg, ook als betaalplaats voor de belastingen. Omdat het gebouw van 1720 vooral ook inwendig merkwaardig is, heeft het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen besloten het op de Monumentenlijst te plaatsen. Maar de raad heeft andere plannen. Het komplan komt er door in gevaar en het pand is ook hinderlijk voor het verkeer. Daarom heeft de raad aan de minister gevraagd, het huis van de Monumentenlijst te doen afvoeren.

Posted in Boerdereeje, Café Trompetter, Deever, Gemientebestuur, Heufdstroate, Kruusstroate, Opraekelen | Leave a comment

De valse aquamanile in ut Schultehuus an de brink

De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor de goede orde en de volledigheid naar het uitstekende artikel ‘De aquamanile van Diever’ van Jan Albert Zoer, dat hij publiceerde in nummer 15/3 van Opraekelen, het papieren tijdschrift van de heemkundige vereniging uut Deever.

Een aquamanile is niet meer dan een enigszins lompe kan, waarmee water, in dit geval over handen, kon worden gegoten. Een dergelijke kan werd eerst in de rooms-katholieke kerk ten behoeve van het wassen van de vuile handen van de priester gebruikt, later ook wel buiten de rooms-katholieke kerk. Een misdienaar goot het water uit de waterkan over de vuile handen van de priester, die deze vervolgens waste en droogde, waarna hij de mis opdiende en met schone handen de ouwel aan de gelovigen uitdeelde. De priester kon in die tijd in Deever niet even langs de Wiba lopen en voor zijn doeleinden een bloemengieter van blik of plastic kopen.
De maker van een aquamanile kon het voorwerp allerlei fantastische vormen geven, vaak kreeg het de vorm van een beest en was het gemaakt van metaal. Zo ook de aquamanile van Deever.
De aquamanile die door Jan Albert Zoer, zoon van straatmaker Hendrik Zoer en Wilhelmina (Mina) Vos, in de tuin achter de voormalige smederij van ‘de Kloeze’ an de Heufdstroate in Deever is gevonden, schijnt gemaakt te zijn in de periode die ligt tussen de tiende en de twaalfde eeuw.
In het zo genaamde Oermuseum, voorheen Archeologisch Centrum, dat gevestigd is in ut Schultehuus an de brink van Deever, bevindt zich een kopie van de originele waterschenkkan, zie de bijgaande kleurenfoto.
Een citaat uit het voornoemde artikel van Jan Albert Zoer over zijn aan het Oermuseum (voorheen Archeologisch Centrum) uitgeleende echte aquamanile luidt als volgt: ‘…. Toen ik op retournering bleef aandringen, vroeg de directeur conservator mij of er een kopie mocht worden gemaakt voor het Centrum. Ik heb geantwoord dat ik daar geen voorstander van was en weigerde mijn toestemming hiervoor…. Uiteindelijk bleek dat er toch illegaal kopieën zijn gemaakt. Eén daarvan is in het bezit van het Centrum….’.
De redactie van ut Deevers Archief heeft bijgaande kleurenfoto van de valse aquamanile op 7 augustus 2015 gemaakt in het zo genoemde Oermuseum, voorheen Archeologisch Centrum, dat gevestigd is in ut Schultehuus an de brink van Deever.
Maar waarom houdt een museum, dat zichzelf nota bene Oermuseum is gaan noemen, zich bezig met een niet-oeroud gebruiksvoorwerp uit de rooms-katholieke kerk van Deever ?
Wordt de valse aquamanile nog wel tentoongesteld in het zo genoemde Oermuseum ?
En waarom is een zo genoemd Oermuseum gevestigd in een gebouw dat niet echt past bij de aard van het zo genoemde Oermuseum ?

Abracadabra-1473

Posted in de Kloeze, Deever, Kattelieke Kaarke, Kitsch in de gemiente Deever, Opraekelen | Leave a comment

Oude gemeentehuis aan de brink werd verlaten

Het volgende artikel over de verhuizing van het gemeentelijke apparaat van het oude gemeentehuis aan de brink van Deever naar het noodgemeentehuis op ut Bultie is gepubliceerd in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 16 november 1955. Dit artikel is ook als bladvulling gepubliceerd in nummer 00/3 (september 2000) en 00/4 (december 2000) van Opraekelen, het papieren blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge verening uut Deever.

Uit Diever en omgeving – Oude gemeentehuis werd verlaten
Nu van de voormalige hervormde pastorie nog slechts een troosteloze puinvlakte is overgebleven is het aloude vervallen gemeentehuis aan de Brink nu ook voor sloping gereed gekomen, want eind vorige week heeft de grote verhuizing naar het tijdelijke gemeentehuis op het Bultje plaats gehad. Dit nieuwe onderkomen voor het gemeentelijke overheidsapparaat is reeds een herademing. Van ‘scheiden doet lijden’ was dan ook bij het verlaten van het oude gebouw geen sprake. Of er ook in dezen zo iets als een veurspooksel (redactie: spookachtig voorteken) was, daarover het volgende.

Muizenschemering aan de Brink
Grijs en grauw is de mistrijke dag vergleden. Langzaam hult de avond het dorp Diever in zijn donkere sluiers. Rustig en stil ligt de Brink in avondstemming. Een eenzame wandelaar, die het paadje voorlangs het gemeentehuis en de voormalige pastorie wil betreden, stuit op een bord, dat verlicht is door een rode lantaarn, dat wil aangeven dat het paadje voor verkeer is afgesloten. Over het paadje ontrolt zich een miniatuur-spoorbaan, die zijn eindpunt vindt vlak vóór het oude gemeentehuis. De oude pastorie is geheel ten offer gevallen aan slopershanden, evenals de schuur achter het gemeentehuis. Een met puinbrokken bezaaide vlakte is naast het gemeentehuis ontstaan rond welke her en der afbraakhout ligt opgestapeld.
Onze wandelaar heeft zich niet aan het bord, dat hem een halt heeft toegeroepen, gestoord en is door alle afbraak en puin heen bij het afgeleefde gemeentehuis aangekomen. Hier wordt zijn oor getroffen door ongewone geluiden in het gebouw. Het ritselt en piept er op haast lugubere wijze. Zijn aandacht is gewekt en zijn nieuwsgierigheid geprikkeld. Hij stapt over het vervallen hek heen en gluurt door de ramen, die hem als holle ogen aanstaren, naar binnen. Gelukkig dat de maansikkel hem gunstig gezind is en de vertrekken in een mysterieus bleek licht hult. Hij ziet dat zich daar iets spookachtig afspeelt, dat zo sterk van het alledaagse afwijkt, dat het zijn zinnen bijna begoochelt.
Midden in het grote vertrek, dat overdag als secretarie fungeert, ontwaart hij een enorme muizen-aartsvader, tronend tussen ware heirlegers van muizen, die uit alle hoeken en gaten te voorschijn zijn gekomen. Dan neemt de oppermuis het woord: Gij die gekomen zijt van de zolders, vanuit de diverse kamers, achter het behang vandaan. Mannen uit Apeldoorn zijn gekomen en hebben onze broeders uit de pastorie verdreven en dit eerbiedwaardige gebouw tot puinhopen doen verworden. En hoe benard de woonruimtepositie ook is, we hebben deze bloedverwanten uit de pastorie inwoning verleend. Maar we zijn er nog lang niet. De vijand staat op het punt ons ook dit bolwerk te ontnemen. Ik heb hen, die hier daags werken horen zeggen: ‘Dit moet eerst weg. Dan dat. Het verhuizen begint vrijdagmiddag’. Het zal dus nodig zijn dat we ons terugtrekken naar de boerderij van Seinen. Die biedt veel ruimte en herbergt veel eten voor ons.’ Dan gaan al die grauwe diertjes naar de plaats van waar ze gekomen zijn. De man, die dit aanschouwt, herademt. Als hij vrijdagmiddag en zaterdag de heuse verhuizing aanschouwt, twijfelt hij geen opgenblik meer aan dat wat zijn voorgeslacht met het woord veurspooksel aanduidde.

Verhuizing
Zo is dan vrijdagmiddag het overbrengen van de gehele inventaris van het oude gemeentehuis naar de barak op het Bultje, dat als tijdelijk gemeentehuis zal fungeren, begonnen. Dit was een enorm karwei, dat pas zaterdagmiddag zijn beslag heeft gekregen.
De burgemeester, de gemeetesecretaris, de gemeentebode en het personeel van secretarie en gemeentewerken zijn hiervoor in de weer geweest en met het grootste plezier, omdat ze zich eindelijk verlost wisten uit dit vunzige, ongezonde, totaal uitgeleefde gebouw.
De barak die al eens als tentoonstellingslokaliteit en als noodwoning dienst deed, is verdeeld in een ruime secretarie, een burgemeesterskamer, een secretariskamer in een kleinere personeelskamer.
Als gevolg van een nieuwe vloerbedekking, een nieuw behang, een kwastje verf en doordat ze op een na alle prachtig op de zon zijn gelegen, zijn het aantrekkelijke hygiënische appartementen, die het tot een lust maken om er tijdens de overbruggingsperiode te werken. Het ligt in de bedoeling de raadsvergaderingen op de secretarie te blijven houden en de vergaderingen van burgemeester en wethouders en trouwpartijen in de burgemeesterskamer. Bij de barak is zaterdag een nieuwe kleinere loods gebouwd voor het kantoor van gemeentewerken.
Het oude gemeentehuis is woensdag meteen ook onder de slopershanden gevallen. De kop werd reeds voor het grootste gedeelte verwijderd. De terreinen met de er achter gelegen tuinen kunnen na de afbraak rijp gemaakt worden voor de bouw van het nieuwe huis der gemeente, waarvoor de aanbesteding reeds op 5 november jongstleden plaats had.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In het najaar van 1955 viel het oude gemeentehuis, dat daarvoor dienst deed als lagere school en daarvoor als boerderij, onder de slopershamer. Opnieuw verdween een prachtig oud pand uit het dorp.
Het noodgemeentehuis was een houten barak op ut Bultie, gelegen aan de zo genoemde Kloosterstraat. Zou er een klooster op ut Bultie hebben gestaan ? Wat heeft de cultuurhistorische waardenkaart van de gemeente Westenveld hierover te melden ? Op ut Bultie is eigenlijk in ut Bultie, want het werkelijk hoger liggende gedeelte van de akkers lag meer in de richting van de Binnenesch en werd Scholten’s Bultie genoemd, zeg maar de bult in de akker van Scholten, derhalve zou de zo genaamde Kloosterstraat omgenaamd moeten worden naar Scholten’s Bultie, met als onderschrift: oude akkernaam.
Nadat het ambtenarencorps zich riant had gevestigd in het nieuwe gemeentehuis aan de brink vn Deever werd de barak in gebruik genomen als lesruimte voor de leerlingen van de school voor uitgebreid lager onderwijs (U.L.O).
Was het op de foto’s zichtbare spoorlijntje een gemakkelijk verplaatsbaar smalspoortje van het type Decauville ? De Decauville-deskundige bij de Zorgvlied-Wateren-Oude-Willem dependance van de heemkundige vereniging uut Deever weet daar vast wel een antwoord op.

Posted in Binnenesch, Brink, Gemiente Deever, Gemientehuus, Kloosterstroate, Opraekelen | Leave a comment

Inleveren van radio’s in de Tweede Wereldoorlog

In het historisch archief van de gemiente Deever bevindt zich een document, waarin burgemeester Jan Cornelis Meiboom, uitvoering geeft aan een beschikking van 13 mei 1943 van Hanns Albin Rauter, de Höhere Schutzstaffel en Polizeiführer (zie de betreffende pagina in wikipedia.org) van het door de Duitsers bezette Nederland. De tekst van het document luidt als volgt.

De burgemeester van Diever maakt bekend, dat ingevolge beschikking van den Höheren S.S. und Polizeiführer d.d. 13 mei 1943, alle zich in het bezette Nederlandse gebied bevindende radioontvangtoestellen met toebehoren en eventuele reserveonderdelen met ingang van 13 dezer zijn verbeurd verklaard en moeten worden ingeleverd.
De inlevering moet voor deze gemeente geschieden gedurende de week van 7 t/m 12 juni 1943 in het Schultehuis te Diever en wel als volgt:
Maandag 7 juni:
8-10 uur: Oldendiever
10-11 uur: Kalteren
11-12 uur: Diever: Groningerweg, Bosweg, Noordes, Berkenheuvel
13-14 uur: Dieverbrug, huisnummers 1 t/m 30
14-15 uur: Dieverbrug, huisnummers 31 t/m 65
15-16 uur: Geeuwenbrug
16-18 uur: Wittelte en Het Moer
Dinsdag 8 juni:
8-10 uur: Diever: Brink, Brinkstraat
10-12 uur: Diever: Moleneinde, Kruisstraat
13-14 uur: Diever: Hoofdstraat, huisnummers 1 t/m 20
14-15 uur: Diever: Hoofdstraat, huisnummers 21 t/m 40
15-16 uur: Diever: Hoofdstraat, huisnummers 41 t/m 61
16-17 uur: Diever: Peperstraat, Achterstraat
17-18 uur: Diever: Burgemeester van Oslaan
Woensdag 9 juni:
8-9 uur: Wapse: Huisnummers 1 t/m 30
9-10 uur: Wapse: Huisnummers 31 t/m 60
10-11 uur: Wapse: huisnummers 61 t/m 90
11-12 uur; Wapse: Huisnummer 91 t/m 120
13-14 uur: Wapse: Huisnummer 121 t/m 149 en Doldersum
14-15.30 uur: Wapse: Oude Willem en Wateren
15.30-17 uur: Zorgvlied en alle overige hiervoor niet genoemden.
Degene, op wie de inleveringsplicht rust, dient aan de in te leveren voorwerpen een kartonnen kaartje, groot 10 x 15 cm, stevig te bevestigen.
Voorts moet bij de inlevering een formulier worden overlegd. Dit formulier is tegen betaling van 5 cent op het postkantoor verkrijgbaar. Op elk formulier moeten de naam van het model (type), het nummer van het toestel, alsmede naam, beroep en adres van degene, die het toestel inlevert, worden ingevuld.
Radio-handelaren moeten van de in hun bezit zijnde radioontvangtoestellen en onderdelen (ook golfmeters en dergelijke) een inventarisatielijst opmaken en deze lijst binnen drie weken bij mij, in triplo indienen.
Voor vrijstelling van inlevering verwijs ik naar hetgeen daaromtrent in de bladen is vermeld.

Diever, 31 mei 1943.
De burgemeester voornoemd, J.C. Meyboom.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
Bij de redactie is niet bekend of de originele beschikking van de Duitse bezetter nog aanwezig is in het historisch archief van de gemiente Deever.
Wel is een andere uitwerking van de beschikking te vinden in de webstee geheugenvannederland.nl, waarin veel meer is terug te vinden van de originele beschikking.
Ook is niet bekend of een lijst met de namen van de inleveraars van een radioontvangtoestel bewaard is gebleven in het historisch archief van de gemiente Deever.
Moest een N.S.B.’er ook zijn radiotoestel inleveren ?
Ook is niet bekend wat de overheid met de in beslag genomen radioontvangtoestellen heeft gedaan.
Wie durfde na 31 mei 1943 nog een nieuw toestel bij een radiohandelaar te kopen en welke radiohandelaar was na 31 mei 1943 nog bereid een radio te verkopen ?
Meer over het inleveren van radiotoestellen in de Tweede Wereldoorlog is te vinden in de webstee van Oud-Ommen en is beschreven in het boek ‘Het radiotoestel in de Tweede Wereldoorlog’ van Gidi Verheijen.

Voor de volledigheid zij vermeld dat het document van burgemeester Jan Cornelis Meiboom ook als bladvulling is opgenomen in januari 2010 in nummer 10/1 van Opraekelen, het papieren blad van de heemkundige vereniging uut Deever.

Posted in Opraekelen, Skultehuus, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Het reglement van het Armenwerkhuis

Het gesticht Armen-Werkhuis van de Nederlands Hervormde Kerk aan de Groningerweg werd in het jaar 1861 opgericht. Voor de gang van zaken in het gesticht Armen-Werkhuis onderhield de kerkeraad een reglement dat om de zoveel tijd werd aangepast aan nieuwe inzichten. De laatste ‘verpleegde’ was de in Diever welbekende Jans (Jansie) Grit (geboren 8 maart 1897, overleden 26 november 1969). Hij kwam, nadat de Nederlands Hervormde Kerk het gesticht Armen-Werkhuis in 1967 had verkocht, en na nog enige tijd op het Kasteel in Diever te zijn ondergebracht, terecht in het bejaardenhuis Dickninge in De Wijk.

Het navolgende is ook als bladvulling opgenomen in nummer 01/4 van Opraekelen, het papieren blad van de lokale heemkundige vereniging. Het hierna volgende reglement is de versie van 25 mei 1932. Het is niet bekend of het daarna nog is aangepast. Het origineel van het reglement bevindt zich in het Drents Archief in Assen. 

Algemene artikelen
Artikel 1:
Het doel van ons Armen-Werkhuis is de opname van behoeftigen onzer Kerkelijke Gemeente, die wanneer zij daartoe in staat zijn de nodige werkzaamheden verrichten.
Artikel 2:
De Kerkeraad der Nederlands Hervormde Gemeente te Diever vormt het bestuur.
Artikel 3:
Bij de vergaderingen neemt de Predikant de betrekking van President en van Secretaris waar.
Artikel 4:
Op de diakenen rust de verplichting om alles aan te wenden wat ten waren nutte der verpleegden kan strekken.
Artikel 5:
Zij zullen eens in de maand en wel bij voorkeur op den Maandag voor vollen maan hunne gewone vergaderingen houden en wel zoveel mogelijk in het Armen-Werkhuis. Buitengewone vergaderingen zullen gehouden worden wanneer de omstandigheden het eischen.
Artikel 6:
Bij de gewone en buitengewone vergaderingen zullen alle noodelooze onkosten ten bezware der Diaconie Kas worden vermeden.
Artikel 7:
De diakenen benevens de ouderlingen zijn verplicht met den Predikant de vergaderingen zoo mogelijk bij te wonen.
Artikel 8:
Het doel van de vergaderingen is om toe te zien op het gedrag der verpleegden, om dwalenden te vermanen, verkeerd gezinden ernstig te waarschuwen en hen, die goed oppassen een maandelijkse gift te schenken. Voorts toe te zien op de orde in het huis en op de netheid van de meubelen en van de kleederen der verpleegden, terwijl aan de diakenen het recht wordt toegekend om te allen tijde inzage te eischen in kasten en kisten.
Artikel 9:
Op de maandelijksche vergaderingen zullen de rekeningen der winkeliers worden nagezien en vergeleken met de Rekening en verantwoording van armvader en armmoeder.
Artikel 10:
Indien daartoe aanleiding bestaat zal voor of na de vergadering de boerderij worden bezichtigd.

De Armvader en de Armmoeder
Artikel 1:
Er wordt voor onbepaalden tijd een vader en een moeder benoemd op een door de Kerkeraad vast te stellen traktement, terwijl ze tevens vrije woning hebben en kostelooze geneeskundige behandeling. Ook brand en licht zijn vrij. Zij zullen kunnen bedanken of door de diakenen kunnen worden bedankt worden na daarvan voor 1 Januari kennis te hebben gegeven.
Artikel 2:
Zij aanvaarden hunne betrekking gewoonlijk 1 Mei. Zij moeten lidmaten der Nederlands Hervormde Gemeente zijn. Bij voorkeur zonder kinderen of zonder kinderen ten hunnen laste. De vader en de moeder moeten zooveel in hun vermogen is de christelijke opvoeding der jeugd bevorderen en trachten door woord en voorbeeld een christelijke zin bij allen aan te kweeken.
Artikel 3:
Zij zijn verplicht den Kerkeraad op eene behoorlijke wijze bij hunne vergaderingen ten dienste te staan zonder het recht te hebben daarbij tegenwoordig te zijn.
Artikel 4:
De vader is gehouden nauwkeurig boek te houden van hetgeen er wekelijks in het Armen-Werkhuis gebruikt wordt, bepaaldelijk ook wat de veldvruchten, boter en eieren en verder de opbrengst der boerderij betreft.
Artikel 5:
Zij zullen zooveel mogelijk zorgen, dat zoowel des zomers als des winters de bedeelden steeds doelmatig worden bezig gehouden met veldarbeid, huis- of handwerk, terwijl de moeder er voor heeft te zorgen dat de meisjes het breien en naaien leeren.
Artikel 6:
De vader heeft het recht om wegens vergrijp tegen huisorde of wegens luiheid, onzindelijkheid of onwil, na gepleegd overleg met den boekhouder-diaken, de volgende straffen toe te passen.
I huisarrest voor eenigen tijd.
II opsluiting in de prevoost op water en brood voor ten hoogste drie dagen.
De vader zal in een daartoe aan te leggen strafregister den naam van den gestrafte, de overtreding en de toegepaste straf opteekenen.
Artikel 7:
Willen vader en moeder zich gelijktijdig uit huis begeven, dan moeten zij den boekhouder-diaken hiervan vooraf in kennis stellen en zijne toestemming vragen.
Artikel 8:
De vader en de moeder zullen dezelfde spijs gebruiken als de verpleegden. Ofschoon vader en moeder in eigen vertrek eten zal de vader verplicht zijn voor en na den morgen-, middag- en avondmaaltijd te bidden en te danken. Voorts rust de verplichting op hem om elken morgen-, middag- en avondmaaltijd een gedeelte uit de Heilige Schrift en bij afwisseling een Psalm of Evangelisch gezang voor te lezen of voor te laten lezen, opdat de dag beginne met God en met hem geëindigd worde.
Artikel 9:
De vader en de moeder zullen geen aanverwanten mogen ontvangen op kosten van het huis.

De verpleegden
Artikel 1:
Ieder, die onderstand uit de Diaconiekas begeert, kan verplicht worden zich in het huis te begeven. Bij onwilligheid daartoe kunnen de diakenen zich van diens onderhoud ontslagen achten.
Artikel 2:
De verpleegden zijn verplicht zich stipt aan de orders en regels van het huis te houden, zich toe te leggen op orde en ijver in hun werk, op zindelijkheid van het lichaam en van de kleeding, waaronder ook begrepen is dat niemand des morgens aan het ontbijt of des middags aan de tafel mag verschijnen zonder zich vooraf behoorlijk te hebben gewaschen of gereinigd, terwijl verder de wekelijksche verschooning geregeld behoort te geschieden. De kleederen moeten worden hersteld of aan de moeder ter hand gesteld.
Artikel 3:
Zij zullen aan den kerkeraad een gepaste eerbied betoonen en jegens vader en moeder de noodige bescheidenheid en onderdanigheid in acht nemen en bewijzen.
Artikel 4:
De vader of de moeder zal verplicht zijn elken zondag ter kerke te komen met de verpleegden, die niet door ziekte of zwakheid verhinderd zijn, de schoolkinderen bij den onderwijzer of ter catechisatie bij den Predikant te zenden.
Artikel 5:
Het zal den verpleegden vrij staan hunne bloed- en aanverwanten en vrienden op gepasten tijd, mits zonder kosten voor het gesticht, bij zich te ontvangen. Zij moeten ’s avonds om negen uur het gesticht verlaten hebben.
Artikel 6:
Des winters wordt het huis om negen uur, des zomers om tien uur gesloten, terwijl vader en moeder voor het naar bed gaan hebben nagezien of alles in orde is.

Slotbepalingen
Artikel 1:
Er zal op bepaalde tijden en viermaal daags worden gespijzigd.
Artikel 2:
Aan den vader is opgedragen het besturen en regelen van de boerderij en het landwerk in overleg met de Diakenen. Verder heeft hij volgens order van den boekhouder-diaken het vee te verzorgen naar zijn beste weten en het te verkoopen vee aan de markt te brengen en verder te handelen volgens opdracht van den boekhouder-diaken en voorts zijn vader en moeder in alles onderdanigheid verschuldigd.
Artikel 3:
Alles wat in dit Reglement niet is opgenomen, maar wat bij voorkomenden gelegenheid nadere regeling behoeft zal door den boekhouder-diaken met vader en moeder nader geregeld worden.

Aldus gelezen en goedgekeurd op de kerkeraadsvergadering van 27 januari 1921.
Getekend door Jans Noorman, R.H. Wesseling, F. de Jonge en J.B. van Dalfsen.

Aldus gelezen en goedgekeurd op de kerkeraadsvergadering van 25 mei 1932.
Getekend door E. Winters, W. Mulder Azn, Joh. de Jong, E. Was, voorzitter, enzovoort

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
R.H. Wesseling was Roelof Hessels Wesseling (geboren op 11 juli 1868 in Deever, overleden op 27 januari 1928 in Deever). Hij had een boerderij aan het kleine Brinkie in Deever.
J.B. van Dalfsen was de predikant Jochem Berend Martinus van Dalfsen. Hij werd op 11 juli 1978 geboren in Aalsmeer en is op 6 mei 1957 overleden in Zutphen. Hij was van 1905 tot 1931 dominee van de hervormde gelooofsgemeente van Deever.

Posted in Aar'mhuus, Brink, Deever, Kaarke an de brink, Opraekelen, ut Kastiel | Leave a comment

Braand in ut boerdereegie van Henduk Grupp’m

De redactie van ut Deevers Archief publiceerde het bijgaande bericht in Oprakelen 07/02. Opraekelen is het papieren blad van de heemkundige vereniging uut Deever. Het bericht betreft de brand in het boederijtje van Hendrik Gruppen an de Heufdstroate in Deever. Dit boerderijtje is op 21 juni 1946 na een blikseminslag afgebrand en niet weer opgebouwd. De plek van het boerderijtje is nu een stuk grasveld aan de zo genoemde Kerkstraat bij het kerkgebouw aan de brink.

Bij de brand in het boerderijtje van Hendrik Gruppen kwamen een paard en drie varkens om het leven. Het brandweerrapport vermeldt: Het beschikbare aantal slangen was net voldoende. Aangezien de zuigslang te kort is voor de nortonput, kon slechts uit de open brandkuil (redactie: de braandkoele op de brink van Deever) worden gepompt, zodat na beëindiging van de brand de watervoorraad ook geheel was uitgeput. Het dak van deze boerderij bestond uit riet en stroo, zoals zoveele daken in de kom. Indien de voorafgaande regen de omliggende daken niet voldoende nat had gemaakt, was een groote ramp niet te voorkomen geweest.

Afbeelding 1
Het huis naast het boerderijtje van Hendrik Gruppen an de Heufdstroate was eigendom van Jan Schoemaker. In het linker deel van het voorhuis was het postkantoor gevestigd. Het rechter deel was in gebruik als voorkamer. In het huis daarnaast woonde Jantje Kiers. Dit huis is later gekocht door Lambertus (Bart) Schoemaker, die ook een beetje makelaar in grond en huizen was. Hij heeft het huis afgebroken om zo ruimte te krijgen voor een tuin.Abracadabra-410
Afbeelding 2
In Deever an de Heufdstroate op de hoek van het smalle straatje dat nu de naam Kerkstraat heeft, stond het boerderijtje van Hendrik Gruppen. Deze foto uit 1937 toont verloren gegaan bijzonder erfgoed, te weten de fraaie bestrating van veldkeitjes bij de boerderij en toont een vervallen kerkgebouw met een omheinde hof van de kaarke – ook wel kaarketuun genoemd – en pas geplante armzalige boompjes. Het pas gebouwde hotel-café Brinkzicht van de in de Tweede Wereldoorlog berucht geworden N.S.B.’er Klaas Marcus Balsma en zijn echtgenote Gezina Smit is achter het kerkgebouw.Abracadabra-413

Posted in Ansichtkoate, Boerdereeje, Braandwièr, Heufdstroate, Kaarke an de brink, Opraekelen, Postkantoor, Verdwenen object | Leave a comment

Kiender van de Witteler skoele in de somer van 1965

De redactie van ut Deevers Archief wil graag alle schoolfoto’s van alle scholen binnen de grenzen van de gemiente Deever in ut Deevers Archief tonen. In dit bericht is een foto uit 1965 opgenomen van de de openbare lagere school van Wittelte (de Witteler skoele).
De hier afgebeelde schooolfoto is ook gepubliceerd in Opraekelen 05/2, het papieren blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever.
In de zomer van 1965 zijn de leerlingen van de Witteler skoele met hun onderwijzers en begeleiders en de buschauffeur tijdens een schoolreisje (naar vliegveld Eelde en de speeltuin in Paterswolde?) op de foto gezet.
Het grote gezin van Hendrik Baaiman en Klaasje Velthuizen moest in het najaar van 1958 van de Peperstraat in Deever naar een huis aan de Wapserveenseweg in Wittelte. Elders in ut Deevers Archief is een foto van de Witteler skoele uit 1959 gepubliceerd, waarop Wolter, Theo, Klaasinus (Sinus), Albert (Appie) en Annigje (Annie, An) Baaiman zijn te zien. Op de hier afgebeelde foto, die gemaakt is in de zomer van 1965, zijn Albert (Appie), Annigje (Annie, An), Margje (Marrie), Lambert en Jacoba (Cobie) te zien.
Bij kinderen uit het gezin Baaiman zijn weinig foto’s aanwezig uit de tijd dat ze aan de Wapserveenseweg in Wittelte woonden. De redactie van ut Deevers Archief denkt ze een plezier te kunnen doen met de hier afgebeelde schoolfoto.
In het midden op de voorgrond zit buschauffeur Luchie Jan Smit uut Dwingel. Hij was in die tijd in dienst van touringcarbedrijf Van Echten in Ruinen. Het is niet bekend wat de bestemming was van het schoolreisje. Wie reageert ?
De zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief worden uitdrukkelijk gevraagd te reageren op de juistheid van de vermelde gegevens en zo mogelijk een verhaal te vertellen bij deze foto.


In de bovenste rij staan van links naar rechts de volgende leerlingen:

01.  Klaasje Oosterhof
Zij is geboren 10 februari 1953. Zij trouwde met Dirk Westerhof. Zij woont in Dwingel

02.  Bertha Berends
Zij is geboren op 31 juli 1952 in Wittelt. Zij trouwde met Egbert Warnders. Zij woont in Uffelte.

03.  Jans Tabak
Hij is geboren op 26 september 1953 in Wittelte. Hij trouwde met Tineke Koning. Hij woont in Beilen.

04.  Jacob Rozeboom
Hij is geboren op 24 juni-1953 in Oll’ndeever. Hij is overleden op 11 oktober 1969.

05.  Albert (Appie) Baaiman
Hij is geboren op 8 januari 1952. Hij is getrouwd met Josefien Smit. Hij woont in Steenwijk.

06.  Jan Roelof Stapel
Hij is geboren op 31 januari 1954 op ’t Moer. Hij is overleden op 13 december 2011. Hij was getrouwd met Marga Schoonvelde. Hij woonde in Havelte;

07.  Albert (Appie) Jongebloed
Hij is geboren op 10 januari 1952. Hij is getrouwd met Annie Wobben. Hij woont in Meppel.

08.  Tietje (Thea) Hunneman
Zij is geboren op 26 februari 1953 in Wittelte. Zij is getrouwd met Willem Willems. Zij woont in Uffelte.

09.  Jan Tabak
Hij is geboren op 7 oktober 1954. Hij is getrouwd met Siska Benniks. Hij woont in Groningen.

Tussen de onderste en de bovenste rij staan van links naar rechts de volgende leerlingen:

10.  Jan Krol
Hi is geboren op 26 maart 1957. Hij is getrouwd met Aly Meinder. Hij woont in Beilen.

11.  Jan Westerveen
Hij is geboren op 29 oktober 1957. Hij is getrouwd met Sita Karsten. Hij woont in Appelscha.

12.  Grietje Lensen
Zij is geboren op 8 mei 1954. Zij is getrouwd met Koop Zoer. Zij woont in Dwingel.

13.  Dinie Oosterhof
Zij is geboren op 24 december 1954. Zij is getrouwd met Hilbert Zoer. Zij woont in Dwingel.

14.  Egbert van de Berg
Hij is geboren op 17 maart 1954 in Wittelte. Hij is overleden op ….., . Hij woonde in Wittelte an de Wapserveenseweg.

15.  Gerrit Vrielink
Hij is geboren op 18 februari 1954. Hij is getrouwd met Trijntje Pekel. Hij woont in Havelte.

16.  Annigje (Annie, An) Baaiman
Zij is geboren op 3 augustus 1953. Zij is getrouwd met Pieter Schraal. Zij woont in Lelystad.

17.  Lidia Berends
Zij is geboren op 24 januari 1955. Zij is getrouwd met Lambertus Tiemes. Zij woont in Havelte;

18.  Jacoba (Cobie) Boerhof
Zij is geboren op 13 juli 1954. Zij is overleden op 23 mei 1989. Zij was getrouwd met Henk Schra. Zij woonde in Deever.

19.  Margje (Marie) Baaiman
Zij is geboren op …… Zij is getrouwd met Hilko Nijenbrink. Zij woont in Pesse.

De onderste rij wordt gevormd door de volgende volwassenen en leerlingen:

20.  Lina Berends-Poepe
Zij is geboren op 8 september …. Zij is overleden op ,,,,,, . Zii was getrouwd met Hendrik Berends. Zij woonde in Wittelte en in Deever.

21.  Engel Broer-van Delden
Zij was schooljuffrouw.
Zij is geboren op 12 mei 1923. Zij is overleden op …, . Zij was getrouwd met Luite (Lu) Wolter Broer. Zij woonde in Deever an de Kloosterstroate.

22.  Lambert Baaiman
Hij is geboren op 23 december 1956. Hij is getrouwd met Marja Pak. Hij woont in Kamerik.

23.  Jacoba (Cobie) Baaiman
Zij is geboren op 16 maart 1958. Zij is getrouwd met Kees Nap. Zij woont in Kamerik.

24.  Jan de Weerd
Hij is geboren op 5 oktober 1957. Hij is  etrouwd met Pietje Gerrits. Hij woont in Meppel.

25.  Annigje (Annie) Vrielink
Zij is geboren op 9 juni 1957. Zij is getrouwd met Geert Jaspers. Zij woont in Kallenkote;

26.  Janneke Berends
Zij is geboren op 5 juni 1957. Zij is getrouwd met Paul Hogerheyde. Zij woont in Dwingel.

27.  Chauffeur Luchie Jan Smit
Hij is geboren op 2 april 1936. Hij is getrouwd met Trijntje Oord. Hij woont/woonde in Ruinen.

28.  Wemmigje (Wemmie) Berends
Zij is geboren op 18 december 1957 in Wittelte. Zij is getrouwd met André van Eisden. Zij woont in Meppel.

29.  Peter Seggers
Hij is geboren op 22 oktober 1956. Hi is getrouwd met Marion Bralds. Hij woont in Groningen.

30.  Jacob Oost
Hij is  geboren op 18 maart 1958 in Wittelte. Hij is getrouwd met Lammie van Wester. Hij woont in Hoogeveen.

31.  Hendrik (Henk) Boer
Hij is geboren op 15 september 1957. Hij is niet getrouwd. Hij woont in Oll’ndeever..

32.  Lamminus Tabak
Hij is  geboren op 1 mei 1957. Hij is getrouwd met Anna Scholtens. Hij woont in Deever.

33.  Geertje Wuite
Zij is  geboren op 29 januari 1922 in Giethoorn. Zij is overleden op 26 maart 2020 in Groningen. Zij was getrouwd met Hendrik (Henk) Broer. Zij woonde in Wittelte en in Deever.

34.  Hendrik (Henk) Broer
Hij was hoofdmeester.
Hij is geboren op 26 augustus 1914. Hij is overleden op 1 februari 1996. Hij was getrouwd met Geertje Wuite. Hij woonde in Wittelte en in Deever.

Posted in Opraekelen, Witteler skoele, Wittelte | Leave a comment

Ik heb bee disse aksie un sölver’n theelepeltie esteul’n

De redactie van ut Deevers Archief publiceerde in 2002, in nummer 02/1 van Opraekelen, het papieren blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, het volgende artikel ‘Maurice Domingo was één van de parachutisten’ voor de Deeversen met belangstelling voor het verleden van de gemiente Deever.
In de nacht van 7 op 8 april 1945 om elf uur ’s avonds werd de eenheid waar Maurice Domingo deel van uitmaakte boven Drente gedropt. Ze moesten landen bij Appelscha, maar kwamen neer in de bossen bij het gesticht Armenwerkhuis, in de buurt van de Ossekoele an de Grönnegerweg bee Deever.
De geharde Franse parachutist is zich wel bewust geweest van de bijdrage van Geesje (die zichzelf Gees noemde) Schoemaker, de dochter van postkantoorhouder Lambert Schoemaker, aan de acties van de Franse parachutisten in en bee Deever.
Geesje van der Werf-Schoemaker is zondag 11 augustus 2013 op 92-jarige leeftijd in haar woonplaats Den Helder overleden. See is op donderdag 15 augustus 2013 vanuut de kaarke an de brink begreu’m op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Geesje Schoemaker was in de Tweede Wereldoorlog vooral actief als koerierster van het verzet.

Maurice Domingo was één van de parachutisten
In maart 1999 kwam op het postkantoor van Deever een pakje aan met als adres: Madame La Postière de Diever. Postière en 1945. Hollande. Het pakje bleek bestemd te zijn voor de in Den Helder wonende mevrouw Geesje van der Werf-Schoemaker, dochter van Lambert Schoemaker, die in de Tweede Wereldoorlog de postkantoorhouder van Deever was. Zij zat toen in het verzet in Diever. Het pakje bevatte een document, waarin Maurice Domingo herinneringen ophaalt aan de Tweede Wereldoorlog. Bij de geallieerde operatie ‘Amherst’ zat hij in de eenheid onder leiding van luitenant Edgard Thomé die bij Deever landde. Onderstaand artikel is een samenvatting van het door mevrouw Karin Broekema uit het Frans vertaalde document ‘Iedere ontvluchte van Frankrijk heeft zijn verhaal’.

Maurice Domingo werd geboren op 19 mei 1921 in Narbonne in Frankrijk. Hij was een zoon van Spaanse ouders, maar had de Franse nationaliteit. Hij vervulde zijn dienstplicht in het Franse leger. Maurice was pas vijftien jaar oud, als hij in 1936 ten tijde van de Spaanse burgeroorlog meehielp met het vervoer van voedsel en wapens naar de strijders tegen de fascist Franco. Een keer werd een vrachtwagen aangevallen door aanhangers van Franco. Hij en de chauffeur werden gedwongen om de geladen vrachtwagen achter te laten. In 1942 sloot hij zich in Narbonne aan bij de eerste vormen van verzet. Hij bracht dienstweigeraars van Narbonne via Perpignan naar de Spaanse grens, vanwaar ze verder trokken naar Engeland om te gaan vechten tegen de Duitsers. Op één van die tochten werd hij in 1943 gearresteerd. Maurice zat vier en een halve maande gevangen in Barcelona in Spanje. Ook werd hij door de Gestapo in Narbonne gearresteerd en in een treinwagon op transport gezet naar Duitsland, maar hij wist onderweg te ontsnappen.

De Engelse consul vroeg hem naar Engeland te komen om vandaar naar Afrika te vertrekken. Maurice vertrok via Spanje naar Engeland en nam dienst in het derde regiment van de Special Air Service (S.A.S.). In Engeland maakte hij zijn eerste oefensprong als parachutist uit een heteluchtballon. Op 1 januari 1944 liet Maurice Domingo in Londen op verzoek van een legeraalmoezenier zijn eerste testament opmaken. Het luidde: “Ik schenk mijn leven aan Frankrijk.”

In 1944 werd Maurice voor het eerst gedropt. Dat gebeurde boven Bretagne in Frankrijk. Hij kwam alleen neer in het dorpje Andivisiau. Hij voegde zich daar bij de verzetstrijders. Hij gaf deze raad en leerde hen hoe met Engelse wapens om te gaan. Maurice heeft daar ook een brug en een spoorweg opgeblazen. Toen de geallieerden in Bretagne arriveerden voegde hij zich weer bij het derde regiment van de SAS.

De volgende opdracht waaraan Maurice deelnam, was een dropping, zijn tweede, boven de Franse Jura. De parachutisten moesten eerst verzetstrijders in het fort Homon bevrijden. Vervolgens moesten zij het leger van generaal de Lattre helpen. Dit leger was in de Provence aan land gekomen. De officieren van generaal de Lattre hadden behoefte aan informatie over de plaats waar de zware pantservoertuigen van de vijand zich bevonden. De parachutisten staken enkele nachten achter elkaar de linies over om uit te zoeken waar deze wapens waren. Dat gebeurde tussen bombardementen door die om de drie minuten een paar minuten stopten. In Clerval in de Jura hebben de parachutisten een lange nacht zwaar gevochten met de Duitsers. Maurice Domingo was gedurende dat hele verschrikkelijke en bloedige gevecht aanwezig. Er vielen doden en gewonden en alles stond in brand, maar de parachutisten kwamen als overwinnaars uit de strijd. Zij hadden de route vrijgemaakt voor het leger van generaal de Lattre, dat in de ochtend arriveerde.

In de nacht van zeven op acht april 1945 om elf uur ’s avonds werd de eenheid waar Maurice deel van uitmaakte boven Drenthe gedropt. Ze moesten landen bij Appelscha, maar kwamen neer in de bossen bij Diever. Volgens Maurice hebben ze in Diever en omgeving vier opdrachten uitgevoerd, namelijk de burgemeester van Diever kidnappen, de belangrijkste route blokkeren, een vliegveld aanvallen en een uitkijktoren bezetten en in het kanaal schuiten aanvallen, die het front van explosieven voorzagen.
Het eerste wat de luchtcommando’s in Diever deden was de burgemeester gevangen nemen. Maurice schrijft hierover: “De burgemeester van Diever werd door mij gevangen genomen. Hij was net een kop koffie aan het drinken. Ik heb bij deze actie een zilveren theelepel gestolen. Deze lepel heb ik nog steeds in mijn bezit. Wij hebben de burgemeester aan de autoriteiten overgebracht.”

Maurice Domingo moest schuiten van de Duitsers in de Drentsche Hoofdvaart saboteren. Dat gebeurde bij slecht weer. Maurice schrijft: “We hebben de hele nacht in de regen gewacht op die rotschuiten !” Die schuiten zaten vol met explosieven. Door een explosie op een van de schuiten raakte Maurice gewond. Hij werd naar de eerste divisie van het Canadese leger gebracht. Hij verbleef daarna enige tijd in Schotland om te herstellen.

Terugdenkend aan zijn dropping in Drenthe schrijft Maurice: “Het slagen van onze opdracht in Drenthe is te danken aan de postbeambte van Diever, die ons naar verschillende locaties in Diever heeft gebracht.”

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De Franse Union Nationale de Parachutistes besteedde op 6 juni 2006 in haar blad aandacht aan Maurice Domingo:
Parachuté dans la nuit du 7/4/45 dans la région de Diever (Frisseland) a participé à toutes les attaques de la section et a notamment contribué par son sang froid à l’immobilisation puis à l’attaque et à la destruction d’un remorqueur chargé d’explosifs. Pour cette action la croix de guerre commémorative avec boucle “Krijg te land 1940-1945” lui sera décernée par la Reine Juliana le 2 janvier 1951. Maurice Domingo rejoindra la France le 23 avril 1945 et sera démobilisé le 10 septembre de la même année. Il est nommé sergent chef de réserve le 1° janvier 1946.

Met de postbeambte wordt Geesje Schoemaker bedoeld.
Mau
rice Domingo werd op 2 januari 1951 door koningin Juliana onderscheiden met het Oorlogsherinneringskruis met de gesp Krijg te land 1940-1945.

Posted in Aar'mhuus, Café Balsma, Deever, Fraanse parachutist, Geese Schoemaker, N.S.B.'er, Opraekelen, Pier Obe Posthumus, Tweede Wereldoorlog, Verzet | Leave a comment

Excelsior in de consistoriekamer op 22 mei 1954

De redactie van het Dievers Archief publiceerde in nummer 07/1 van Opraekelen, het blad van de in Diever gevestigde heemkundige vereniging, het volgende bijschrift bij een foto van muziekvereniging Excelsior. De foto is bij deze tekst opgenomen.  Deze foto komt uit de verzameling van Arent Ekkelboom, die ook op de foto staat.

Oude in binnenruimten in de gemeente Diever gemaakte groepsfoto’s zijn zeldzaam. Deze foto van muziekvereniging Excelsior, opgericht op 22 mei 1924, is vermoedelijk op 22 mei 1954 ter gelegenheid van het dertigjarig bestaan van de vereniging gemaakt in de oude consistoriekamer van de Nederlands Hervormde Kerk in Diever.
Arent Ekkelboom heeft het vermoeden dat niet alle leden van de vereniging op deze foto staan, want in zijn tijd waren en man of twintig lid. Zo ontbreken op deze foto onder meer smid Frederik (Freerk) Offerein en schoenmaker Jan Mulder (Jan Pikkie).
Achteraan zijn van links naar recht te zien:
Anne Vierhoven (met tuba, geboren op 22-10-1918, overleden op 10-11-1963);
Ido Hunze (gegevens niet bekend),
Reinder van Leeuwen (gegevens niet bekend, wonende te Vledder, hij wordt verzocht te reageren op deze foto);
Hendrik Broekman (met trompet, geboren op 26-7-1930, wonende te Steenwijk);
Arent Ekkelboom (met piston, geboren op 27-10-1938, wonende te Joure);
Frederik (Freek) Bremer (met trompet, geboren op 18-11-1922, overleden op 28-12-1992)
Frederik (Freek) Klok (met bugel, geboren op 8-7-1937, overleden op 20-5-1987)
Hendrik Jan Rolden (met klarinet, geboren op 10-3-1921, overleden op ….);
Hilbert Bijker (met tuba, geboren op 16-9-1900, overleden op 20-1-1983).
De rij zittende muzikanten bestaat van links naar rechts uit:
Hendrik Oost (met klarinet, geboren op 21-3-1915, overleden op 12-2-2000);
Dirk van Leeuwen (met tuba of bariton in handen, maar blies eerst cornet, geboren op 4-1-1896, overleden op 17-9-1985);
Hendrik Nijzingh (met de ringbas, geboren op 18-7-1901, overleden op 12-5-1969);
Menno (Minne Pieter) de Raaf (met trombone, geboren op 19-3-1923, overleden op 18-4-1992);
Willem Krol (met piston, geboren op 20-10-1920).
Zittend voorzaan zijn van links naar rechts te zien:
Mans Nijzingh (met klarinet, geboren op 17-2-1940, wonende te Dwingelo);
Anne Nijzingh (met kleine trommel, geboren op 16-8-1932, wonende te Diever);
Jan Thalen (gegevens niet bekend, wonende te Assen, hij wordt verzocht te reageren op deze foto).

Posted in Cultuur, Deever, Kaarke an de brink, Opraekelen, Vurening | Leave a comment

Woar was ok a weer ’t Bultie, bin ’t ee’m kwiet

In een gesprek dat de redactie van het Deevers Archief op 9 september 2005 had met wijlen boer in ruste Jans Bult uit Oldendeever, heeft de redactie de volgende reactie vastgelegd. Deze reactie biedt meer inzicht in de voor vele Deeversen bekende plek met de naam ‘t Bultie. Jans Bult reageerde echter toen als volgt.

Toen an de Brink ’t olde gemientehuus is offebreuk’n, hef ’t gemientehuus tiedelijk in ‘n noodgebouw ezeet’n. Het noodgemientehuus stön op een plek die ’t Bultie wödde enuumd. Vanof de boerdereje van Jan de Ruuter in Oldendeever leup ’r een zaandpad hen. Het pad zölf wödde ok altied ’t Bultie enuumd. Ai’j over dat pad leup’m, dan leup ie over ’t Bultie.
We haad’n an dat pad nog een klein akkertie van twee-en-daartig are en dat wödde ok altied ’t Bultie enuumd. Dat akkertie laag woar now, vanof de Kloosterstroate bekeek’n, de eerste dree huuz’n an de Veentiesweg stoat.
Noast oens akkertie laag an de Deeverse kaante een akker van Derk Vording (Dörk Vodding). Die akker wödde ok ’t Bultie enuumd. Een stuk van de Kloosterstroate was dus vrogger ’t Bultie.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief

In het Deevers Archief is al heel wat aandacht besteed aan ’t Bultie, beter gezegd de discussie over de ligging van ’t Bultie, Voorgaande in het Deevers weergegeven reactie van wijlen boer Jans Bult uit Oldendeever geeft een duidelijke en positieve bijdrage aan deze discussie.
Deze reactie werd ook gepubliceerd in Opraekelen 05/4 (december 2005). Opraekelen is het blad van de heemkundige vereniging uut Deever. 

In het noodgebouw aan de Kloosterstroate, dat op deze uit 1964 daterende kleurenfoto is te zien, werd toen nog les gegeven aan leerlingen van de U.L.O.-school. Het noodgebouw stond dus niet op ’t Bultie, maar een flink eind naast ’t Bultie.
Boven het gammele houten gebouw (met gevaarlijke asbesthoudende dakplaten ?) is nog net een stukje van de spits van de gemeentelijke toren An de brink van Deever te zien.
Aan de linkerkant is niet helemaal scherp het voorhuis van de boerderij van Hendrik Mulder Jzn, en Jantje Wesseling te zien.

De heer Wobke Vermaat reageerde op 13 oktober 2016 als volgt.
In 1963 zat ik in het witte noodgebouw op de U.L.O. We hadden daar ook schaakles.
Ik ben opgegroeid (familie Vermaat) in één van de dubbele woningen in de Kloosterstraat.
(redactie: De vader van Wobke Vermaat was leraar aan deze U.L.O.-school; de familie Vermaat woonde op nummer 18 in de Kloosterstraat, de door hem bedoelde dubbele woning is in 2014 afgebroken.

Abracadabra-417

Posted in Bultie, Deever, Deevers, Kloosterstroate, Opraekelen, U.L.O.-skoele | Leave a comment