Category Archives: Hans Kuiper

Villa Olde Legerplaese op Zorgvliet in 1895

Posted on 17 februari 2021

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 6 een afbeelding van in 1904 verstuurde ansichtkaart van een in 1895 gemaakte foto van de in Deever geboren fotograaf Hans Kuiper uit Noordwolde opgenomen. Bij de afbeelding is de volgende tekst over het verleden van Huize Zorgvlied van Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt en villa Castra Vetera van Lodewijk Guillaume Verwer opgenomen.

Zorgvlied – Villa Castra Vetera – 1895
Het huis met de achttien kamers werd in opdracht van Jacobus Fransiscus de Ruijter de Wildt, nazaat van admiraal Michiel Adriaanszoon de Ruijter, gebouwd en in 1862 voltooid. De villa werd door zijn indrukwekkende afmetingen ook wel het Kasteel genoemd. Jacobus Franciscus de Ruijter de Wildt stierf hier op 25 november 1870.
In 1885 werd de villa bewoond door mr. Lodewijk Guillaume Verwer, zijn vrouw Johanna Cornelia Ludovica van
Wensen en hun kinderen Cecilia Johanna, Idse Johannes, Johanna Josephina Maria, Elisa Julia en Louisa Ysbranda Maria.
De vrome familie Verwer had blijkbaar heel goede contacten in de rooms-katholieke kerk, want op een audiëntie van Zijne Doorluchtige Hoogheid den Aartsbisschop van Utrecht bij Zijne Heiligheid Paus Leo XIII op 30 mei 1880 heeft Zijne Heiligheid welwillend toegestaan, dat alle dienstbaren -op welke wijze dan ook- van de familie Verwer in de huiskapel van Huize Zorgvlied hun zondagsplicht konden vervullen, behalve op de groote feestdagen, dan moesten zij naar hun eigen parochiekerk in Steenwijkerwold.
Het aardige is dat in dit verslag sprake is van de naam Huize Zorgvlied en niet van de Latijnse naam Castra Vetera, dat Oude Legerplaats betekent. Het dorpje dankt zijn naam aan Huize Zorgvlied.
Ouderen herinneren zich nog dat het plafond van de kamers op de begane grond waren voorzien van mooi stucwerk en fraaie decoraties. Deze waren geschilderd door de in Diever geboren decoratieschilder Hans Kuiper. Later legde deze zich ook toe op fotograferen. Op 27 november 1895 stond in de Leeuwarder Courant dat bij Hans Kuiper te Noordwolde een map met 24 foto’s van Zorgvlied was verschenen. Dit is één van de foto’s uit die serie.
Op de openbare verkoping van het landgoed Castra Vetera op 29 maart 1938 in café De Harmonie op Zorgvlied werd het herenhuis, met erf, tuin en 1.27.75 ha grond bij palmslag voor 2060 gulden verkocht, waarna het werd afgebroken.
Op Zorgvlied is materiaal van dit huis hergebruikt. Zo is in de bovenramen van de achterslaapkamer van het Amsterdamse Huis uit de villa afkomstig gekleurd-glas-in-lood aangebracht. In boerenschuren zijn de oude bakstenen verwerkt.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Van de betreffende bladzijde uit het boekwerkje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht een afbeelding opgenomen.
In de eerste regel van de tekst bij afbeelding 6 zit een foutje, Fransiscus moet zijn Franciscus.
De makers van het in 2020 verschenen boekwerkje ‘Uit de geschiedenis van Wateren, Zorgvlied en Oude Willem’ hebben de hier afgebeelde foto van Hans Kuiper helaas niet in hun onvolprezen geschiedkundige boekwerkje opgenomen. Hoe oud en geschiedkundig waardevol moet een oude foto eigenlijk zijn, om het waard te zijn getoond te worden in een plaatselijk geschiedkundig boekwerkje ?
Op het hier afgebeelde detail van een topografische kaart uit 1934 is met een rode pijl de plaats van villa Castra Vetera op Zorgvlied aangegeven. Het was op Zorgvlied bekend dat de bewoners van villa Castra Vetera vanuit de keuken van de villa recht een laan in konden kijken, die laan heeft daarom de naam Keukenlaan gekregen.

Posted in Ansichtkaart, Castra Vetera, de Ruiter de Wildt, Diever, ie bint 't wel ..., Hans Kuiper, Huize Zorgvlied | Leave a comment

Obbe Verwer groet zijn zuster Euphemia Verwer

Posted on 17 mei 2020

De redactie van ut Deevers Archief laat de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief graag de mooiste ansichtkaarten uut de gemiente Deever zien. De hier getoonde ansichtkaart – een zo genoemd drieluik – is op 2 maart 1904 verstuurd en is daarmee een van de oudste bewaard gebleven ansichtkaarten uut de gemiente Deever.

Bijgaande ansichtkaart is op 2 maart 1904 op Zorgvlied verstuurd naar mejuffrouw E. Verwer, woonachtig aan de Oosterdijk in Sneek. De kaart is in Noordwolde gestempeld. De afzender is Obbe Verwer. De redactie van ut Deevers Archief zal uitzoeken wie Obbe Verwer en mejuffrouw E. Verwer waren. De redactie zal ook uitzoeken wat hun familierelatie met de gebroeders Lodewijk Guillaume en Julius Verwer was.
De foto’s op de ansichtkaart zijn waarschijnlijk gemaakt door de fotograaf en schilder Hans Kuiper uit Noordwolde.
Op de foto rechtsboven op de ansichtkaart is de voorgevel van het grote landhuis Castra Vetera op Zorgvlied te zien. Dit is een van de weinige foto’s waarop Castra Vetera is te zien. De familie Lodewijk Guillaume Verwer woonde tot de dood van Lodewijk Guillaume Verwer in 1910 in dat landhuis, dat ook wel het Heerenhuis of het Kasteel werd genoemd.
Is op de foto linksonder de Dorpsstraat op Zorgvlied te zien ?
Links boven is een foto van een brug in het wandelbos van villa Castra Vetera te zien, die heeft gediend als voorbeeld voor het schilderij Brug in ’t bos op Zorgvlied van fotograaf en schilder Hans Kuiper uit Noordwolde.

De redactie hoefde het in het bericht toegezegde uitzoekwerk niet te doen, want de heer Claudio Verwer stuurde naar aanleiding van dit bericht op 19, 21 en 22 september 2016 en 9 oktober 2016 enige waardevolle reacties. De redactie is hem bijzonder erkentelijk voor deze reacties. De redactie heeft de vier reacties geredigeerd tot de volgende tekst.
De schrijver van de getoonde ansichtkaart uit 1904 was een verre oom van mij. Ik heb hem nooit gekend. Mijn vader en zijn broers en zusters zijn in Zeeland opgegroeid en voor zover ik weet hadden zij geen contact (meer) met de Friese tak.
Abondus Theodorus Franciscus (Obbe)Verwer stuurt op 2 maart 1904 een prentbriefkaart naar zijn moeder Elise Verwer-Thies. Hij is op 8 augustus 1886 in Sneek geboren. Hij is op 30 maart 1945 in Sneek overleden. Hij was koopman en had een manufacturenzaak aan de Oosterdijk 12-14 in Sneek (het adres op de ansichtkaart). Hij trouwde op 15 april 1920 met Geertruida Agatha Wajer. Zij is in 1899 in Medemblik geboren, Zij is op 28 mei 1981 in Sneek overleden.
Albertus Regnerus Obbes Verwer is de vader van Abondus Theodorus Franciscus (Obbe) Verwer. Hij is op 20 december 1851 in Sneek geboren. Hij is op 26 december 1895 in Sneek overleden. Hij was koopman en had een manufacturenzaak aan de Oosterdijk 12-14 in Sneek (het adres op de ansichtkaart). Hij trouwde op 18 april 1882 in Rethen an der Leine in Duitsland met Maria Margaretha (Elise) Thies. Zij is op 8 oktober 1856 in Brandlecht in het graafschap Bentheim in Duitsland geboren. Zij is op 14 december 1928 in Sneek overleden.
Obbe Verwer is de grootvader van Abondus Theodorus Franciscus (Obbe) Verwer. Hij is op 4 oktober 1813 in Sneek geboren. Hij is op 23 december 1863 in Sneek overleden. Hij was koopman en drankhandelaar en tot zijn dood exploitant van de Buiten-Sociëteit De Harmonie in Sneek. Hij trouwde op 6 juni 1841 in Bolsward met Johanna Sijbes Oosterbaan. Zij is op 27 september 1813 in Bolsward geboren. Zij is op 10 juli 1904 in Sneek overleden.
Lodewijk Guillaumes Verwer is de overgrootvader van Abondus Theodorus Franciscus (Obbe) Verwer. Hij is op 29 januari 1790 in Leeuwarden geboren, Hij is op 24 november 1827 in Sneek overleden. Hij was koopman. Hij trouwde op 5 augustus 1810 in met Thekele Obbes Schaap. Zij is op 14 maart 1785 in Sneek gedoopt. Zij is op 8 augustus 1850 in Sneek overleden.
Idse (Ytzen) Johannes Verwer was een zoon van Lodewijk Guillaume Verwer en Thekele Obbes Schaap en een jongere broer van Obbe Verwer. Hij is op 5 november 1815 in Sneek geboren. Hij is op 28 juni 1877 in Bolsward overleden. Hij is op 2 juli 1877 in Blauwhuis op de Rooms Katholieke begraafplaats ter aarde besteld. Hij was notaris te Makkum tot september 1866 en daarna te Bolsward. Hij trouwde op 18 mei 1845 in Bolsward met Sytske IJsbrands Galama. Zij is op 11 juni 1823 in Tjerkwerd geboren. Zij is op 1 september 1897 in Bolsward overleden.
Idse Johannes Verwer en Sytske IJsbrands Galama kregen vier zonen, waarvan alleen Lodewijk Guillaume en Julius volwassen werden:
Lodewijk Guillaume Verwer was een zoon van Idse Johannes Verwer en Sytske IJsbrands Galama. Hij is geboren op 4 maart 1846 in Makkum. Hij is overleden op 8 november 1910 op Zorgvlied. Hij was advocaat. Hij trouwde met Johanna Cornelia Ludovica van Wensen (zuater van Elisabeth Maria Louisa van Wensen). Zij is geboren op 17 juli 1846 in Leiden. Zij is overleden op 25 maart 1917 in Leiden.
Julius Verwer was een zoon van Idse Johannes Verwer en Sytske IJsbrands Galama. Hij is op 11 augustus 1853 in Makkum geboren. Hij is op 6 november 1917 in Hilversum overleden. Hij was advocaat. Hij trouwde met Elisabeth Maria Louisa van Wensen (zuster van Johanna Cornelia Ludovica van Wensen). Zij is geboren op 19 januari 1850 in Leiden. Zij is overleden op 19 november 1921 in Hilversum.
De conclusie is als volgt. De opa van Abondus Theodorus Franciscus Verwer (Obbe) (de verzender van de ansichtkaart) was een broer van de vader van Lodewijk Guillaume Verwer en Julius Verwer.
Op de website wordt vermeld dat de familie Verwer tot de dood van Lodewijk Guillaume Verwer op Zorgvlied woonde. De Leidse Courant bericht op 10 april 1912 dat Johanna Cornelia Ludovica van Wensen met haar gezin in Leiden is ingeschreven op het adres Hoogewoerd 144. Op 8 mei 1916 verscheen nog een advertentie waarin gevraagd werd naar een huishoudelijke hulp op hetzelfde adres. Vermoedelijk is zij dus in Leiden begraven.
De uit Friesland afkomstige familie Verwer was belijdend rooms-katholiek. De bemoeienis van de twee broers in Zorgvlied moet mijns inziens vooral in het licht van de emancipatiebeweging van de katholieken in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw worden beoordeeld.
Ik complimenteer u met uw website die ik met veel genoegen en interesse heb bekeken en ook verder zal volgen. De geschiedenis rond Zorgvlied heeft namelijk vele aspecten die ik interessant vind. Ruim een week geleden heb ik samen met mijn vrouw nog heerlijk op het terras van Villa Nova gezeten.

De heer Klaas van der Hoek stuurde op 18 mei 2020 de volgende reactie
Onlangs kocht ik een ansichtkaart van Workum die in 1907 is verstuurd aan een mejuffrouw E. Verwer, Oosterdijk, Sneek. Zoekend naar haar identiteit kwam ik onder meer op deze website terecht.
De geadresseerde Mej. E. Verwer is, denk ik, niet Obbe Verwers moeder Maria Margaretha Elisabeth Verwer-Thies, maar zij moet wel Euphemia Agatha Lucia Verwer zijn., het jongere zusje van Obbe Verwer. Zij is geboren op 9 januari 1889 in Sneek en is overleden op 21 december 1973 in Amsterdam. Zij huwde in 1915 met Theodorus Anthonius Wajer (1889–1975), een broer van de latere echtgenote van Obbe.

abracadabra-1490

Posted in Ansichtkaart, Castra Vetera, De aandere kaante van de bos, Dorpsstraat, Hans Kuiper, Julius Verwer, Lodewijk Guillaume Verwer, Topstuk, Verdwenen object, Zorgvlied | Leave a comment

Schilderij ‘Landweg in Zorgvlied’ van Hans Kuiper

Posted on 24 oktober 2019

De redactie van het Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief, bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders uut de gemiente Deever, en zo voort, en zo voort, en zo voort, zo nu en dan een door hem belangwekkend geachte foto. In dit geval betreft het een foto van een schilderij van de schilder Hans Kuiper.

De in Deever geboren fotograaf en kunstschilder Hans Kuiper maakte van enige onderwerpen op Zorgvlied ook een schilderij. In de catalogus van zijn kleinzoon Hermannus Deuling is onder nummer 110 het schilderij ‘Landweg in Zorgvlied’ te vinden. Hij maakte dit schilderij in opdracht van de gebroeders Lodewijk Guillaume en Julius Johannes Verwer.
Hans Kuiper schilderde dit doek tussen 1900 en 1910, de precieze datum staat niet vermeld in de hiervoor genoemde catalogus. De redactie heeft het vermoeden dat Hans Kuiper eerst een foto van de situatie ter plekke heeft gemaakt en dat hij vervolgens in zijn atelier in Noordwolde het schilderij heeft gemaakt met behulp van de foto.
Het schilderij ‘Landweg in Zorgvlied’ heeft lange tijd in de stad Vancouver in Canada gehangen, maar is in ruil voor twee flessen jenever van eigenaar veranderd en hangt nu weer in Nederland.
De redactie van het Deevers Archief heeft geen idee welke landweg op Zorgvlied hier is geschilderd. Vaag zijn aan de rechterkant de contouren van een boerderijtje te zien. Het lijkt alsof aan de linkerkant tussen de bomen ook een bouwwerk is waar te nemen.
De redactie heeft de zwart-wit foto van het schilderij in 1998 gemaakt bij kleinzoon Hermannus Deuling, die toen de eigenaar van het in nogal slechte staat verkerende schilderij zonder lijst was. De redactie weet niet wie nu de eigenaar van het schilderij is en waar het schilderij nu aan de muur hangt of op zolder staat.

Posted in Hans Kuiper, Kunst, Schilderij, Zorgvlied | Leave a comment

Hans Kuiper, schilder en fotograaf te Noordwolde

Posted on 10 juli 2019

In jaargang 14, nummer 55, november 1995 van ‘de Stelling’, het blad van de Vereniging Historie Weststellingwerf en omstreken, stond het artikel ‘Hans Kuiper, schilder en fotograaf te Noordwolde’ van Geert Lantinga uit Wolvega. Het bestuur van de genoemde vereniging gaf de redactie van het Deevers Archief toestemming dit artikel in het Deevers Archief op te nemen, De redactie is het bestuur van genoemde vereniging daarvoor bijzonder erkentelijk.

Hans Kuiper, schilder en fotograaf te Noordwolde
Zoals in de vorige Stelling reeds opgemerkt was er tot 1 november in het Rotanmuseum in Noordwolde een overzichtstentoonstelling van het werk van Hans Kuiper.
Hans Kuiper werd in 1855 in Diever geboren en overleed op 82-jarige leeftijd als gevolg van een ongeluk in Blesdijke. Een groot deel van zijn leven woonde hij in Noordwolde, waar hij aan de weg naar Frederiksoord ter hoogte van het Westersche Veld, een veelzijdig bedrijf uitoefende.
Zo stond hij bekend als winkelier, als vergunninghouder, als kastelein, als boer, als fotograaf en als kunstschilder van portretten, boerderijen en landschappen. De grootste bekendheid verwierf hij in de omgeving als fotograaf, maar in den lande als kunstschilder.
Opvallend en dus vermeldenswaard is dat hij opdrachten kreeg tot het vervaardigen van portretten van schatrijke personen, iets wat meestal werd gegund aan beroemde(re) kunstschilders uit die tijd. Zo schilderde hij een gezinsgroep voor de heer Dreesman, oprichter-directeur van het Vroom en Dreesmanconcern.
Voor ons evenwel is zijn fotograaf zijn belangrijker hoewel dat weer alles te maken heeft met zijn kunstschilderspraktijk. Kuiper had namelijk de gewoonte om vanaf foto’s te schilderen. Daarnaast maakte hij vele foto’s waarvan hij prentbriefkaarten maakte. Van zijn hand verschenen vele schilderijen, geschat circa 500 of meer plus diverse (series) prentbriefkaarten, waarvan de meeste exemplaren in zwart-wit verschenen, later ook ingekleurd en vervolgens in kleur, al dan niet uitgebracht met de vermelding ‘Fotographie H. Kuiper’.
De prentbriefkaarten werden veelal geleverd op bestelling van opdrachtgevers, veelal in een oplage van 500 en in series van circa 24 verschillende onderwerpen gelegen in Noordwolde en wijde omgeving. Verder maakte hij (tover)lantaarnplaatjes, de voorloper van de latere dia’s.
Hans Kuiper was een fervent sportvisser en verbleef vaak aan de waterkant. Tot zijn dood op 82-jarige leeftijd gebruikte hij de fiets als vervoermiddel, zo ook op zijn sterfdag, toen hij in Blesdijke weer had gevist aan de Linde en op terugweg naar huis in de mist door een auto werd aangereden, als gevolg waarvan hij met inwendige kneuzingen later die dag is overleden.
Veel materiaal van Hans Kuiper is in het bezit gebleven van de familie.
Daarnaast blijken er met de regelmaat van de klok ansichtkaarten van deze begaafde man bij particulieren op te duiken en prijkt in diverse gezinnen in onze omgeving nog een echte Kuiper aan de muur.
Bovenstaande gegevens zijn overgenomen uit een zeer uitgebreide beschrijving van het leven van Hans Kuiper, opgetekend door zijn kleinzoon E. Deuling.
Wolvega, Geert Lantinga

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
De redactie heeft al in een aantal berichten aandacht besteed aan Hans Kuiper.
Bijna-alleskunner Hans Kuiper is op 8 juli 1855 an de Heufdstroate in Deever geboren. Hij is op 3 november 1937 op 82-jarige leeftijd overleden in Blesdijke.
De redactie weet van één ansichtkaart van Zorgvliet zeker dat deze is gemaakt door Hans Kuiper. Zie de afgebeelde ansichtkaart in het bericht Castra Vetera – Zorgvliet – 1895 – Foto Hans Kuiper. Op de achterkant van deze ansichtkaart is vermeld: Uitgave H. Kuiper, Fotograaf, Noordwolde (Fr.).
Ook heeft Hans Kuiper een keer een serie van 24 ansichtkaarten met onderwerpen uit Zorgvlied uitgegeven. Zie het bericht 24 gezichten te Zorgvlied bij Noordwolde in 1895.
De webstee van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie vermeld het bestaan van enige olieverfschilderijen van Hans Kuiper , echter helaas zonder een afbeelding.

Posted in Ansichtkaart, Diever, Hans Kuiper, Kunst, Schilderij | Leave a comment

Het schilderij ‘Vrouw aan de was’ van Hans Kuiper

Posted on 16 mei 2019

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, Ie bint ’t wel …’ is bij de afbeeldingen 30 en 31 de volgende tekst over de in Deever geboren schilder en fotograaf Hans Kuiper opgenomen. Zie de bijgaande afbeelding van de betreffende bladzijde uit het genoemde fotoboekje.

30 – Diever – Smederij Albert Kloeze – ± 1914
31 – Diever – Vrouw aan de was – ± 1914
Hans Kuiper maakte vanwege banden met zijn geboortedorp Diever ook enkele schilderijen van onderwerpen uit dit dorp en zijn omgeving. Daarbij gebruikte hij vaak een foto als voorbeeld. Ook de links afgebeelde familiefoto bleek daar geschikt voor te zijn. Voor het maken van deze foto stond zijn toestel opgesteld in de Peperstraat. Daar maakte hij deze unieke foto van de achterkant van de smederij en het huis van Albert Kloeze aan de Hoofdstraat, adres Diever 152.
Links op de foto staat Margje Johanna Eits, de vrouw van Hans Kuiper. Naast haar staat hun dochter Cornelia Johanna. De man is haar verloofde Jan Willem Deuling. De vrouw die in de deur van het achterhuis nieuwsgierig toekijkt is Lammige Santing, de vrouw van Albert Kloeze.
Met deze foto als voorbeeld liet Hans Kuiper zich omstreeks 1914 inspireren tot het afgebeelde schilderij met de naam Vrouw aan de was.
De voorovergebogen vrouw met het witte mutsje is Griet Kuiper. Zij was de oudste zuster van Hans Kuiper en was de tweede vrouw van Willem Huiskes, boer en caféhouder aan de Hoofdstraat, adres Diever 150 (oud Diever 123). Albert Kloeze en Willem Huiskes waren buren. Het café is niet zichtbaar, maar stond links achter de smederij.
Hans Kuiper nam gelukkig de vrijheid om de foto niet precies na te schilderen. Zo plaatste hij rechts op het schilderij de toren van de Hervormde Kerk, als duidelijke aanwijzing dat het hier ging om een Dieverder schilderij.
Het op board geschilderde werkje heeft een breedte van 41 cm en een hoogte van 31 cm. In de catalogus van Hermannus Deuling is Vrouw aan de was onder nummer 204 opgenomen. In die catalogus is onder nummer 518 het doek Gezicht op Diever te vinden. Dit olieverfschilderij is omstreeks 1912 gemaakt. Het schilderij Laantje in Diever is in de genoemde catalogus onder nummer 520 geregistreerd. Ook dit werk is omstreeks 1912 geschilderd.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
Hans Kuiper is geboren op 8 juli 1855 in Deever en is overleden op 3 november 1935 in Blesdijke.
De in de Heufdstroate (adres Diever 129) in Deever geboren fotograaf en schilder Hans Kuiper maakte van een aantal onderwerpen uut de gemiente Deever ook een schilderij.
In de catalogus van zijn kleinzoon Hermannus Deuling is het hier afgebeelde schilderij ‘Vrouw aan de was’ onder nummer 204 te vinden.
De volgende twee afbeeldingen zijn met bijbehorende tekst opgenomen in het ín 1999 uitgegeven fotoboekje ‘Diever, ie bin ’t wel …’.
De door Hans Kuiper gemaakte zwart-wit foto van de achterkant van het woonhuis bij de smederij van Albert Kloeze is afkomstig uit de verzameling van de heer Hermannus Deuling, kleinzoon van Hans Kuiper.
De redactie heeft de kleurenfoto van de achterkant van het woonhuis bij de voormalige smederij van Albert Kloeze staande in de Peperstroate op maandag 3 september 2018 gemaakt.

Abracadabra-287

Abracadabra-288

Posted in Diever, ie bint 't wel ..., Hans Kuiper, Hoofdstraat, Kunst, Peperstraat, Schilderij | Leave a comment

24 Gezichten te Zorgvlied bij Noordwolde in 1895

Posted on 21 april 2019

Op 30 november 1895 verscheen de volgende verrassende advertentie in de Leeuwarder Courant.

24 Gezichten te Zorgvlied bij Noordwolde.
Photographien, vervaardigd door H. Kuiper, Noordwolde.
Afzonderlijk 25 cent.
10 stuks f. 2.
24 stuks f. 4.
Prachtige Mappe met inscriptie 60 cent.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
De redactie zou bijzonder graag willen weten waar een mappe met de 24 foto’s van het Zorgvlied uit 1895 of vroeger van de in het dorp Deever op 8 juli 1855 geboren fotograaf Hans Roelofs Kuiper bewaard is gebleven. Deze 24 zeer oude en ongetwijfeld eerste foto’s van Zorgvlied in wording zijn van grote waarde voor het beter kunnen beschrijven van de geschiedenis van dit dorp.
Wellicht heeft Hans Kuiper deze 24 gezichten op Zorgvlied gemaakt in opdracht van Lodewijk Guillaume Verwer.
De redactie is al jaren bezig met het volgen van diverse sporen, maar deze hebben tot nu toe niet naar enig resultaat geleid.
Van Hans Kuiper is wel bekend dat hij enige tijd na het afronden van een opdracht de betreffende glasplaatnegatieven in een gat achter in de tuin achter zijn huis in Noordwolde gooide, maar het heeft nu uiteraard geen zin meer daar te gaan graven.
Wie kan de redactie helpen bij het zoeken naar deze 24 gezichten te Zorgvlied ? Wellicht is ergens een prachtige mappe met inscriptie bewaard gebleven.

Posted in Hans Kuiper, Lodewijk Guillaume Verwer, Topstuk, Zorgvlied | Leave a comment

Van deze prachtigen stoet werd menig kiekje genomen

Posted on 9 juni 2018

In de krant ‘het Nieuwsblad van Friesland – Hepkema’s-Courant’ verscheen op 10 augustus 1904 het navolgende bericht over de festiviteiten op Zorgvlied ter gelegenheid van het kerkelijk huwelijk van Cecilia Johanna Verwer en Jacobus Livinus Joannes Meddens op 8 augustus 1904.

Eerbetoon
Zorgvlied, 8 augustus. ’t Was feest in het dorp. De huizen met groen versierd, bijna overal de driekleur uit, eerebogen langs de wegen en ieder in feestelijke stemming. Wat was er aan de hand ? ’t Geld alles tot eerbetoon aan de hier zoo hooggeachte familie Verwer, van wie eene dochter in het huwelijk trad.
Een eerewacht geleidde den trouwstoet naar de kerk. Bij den terugkeer stond het hoofd der school met de onderwijzers en een aantal leerlingen het jonge paar op te wachten; een feestlied werd gezongen en het hoofd hield een toespraak.
Hierna werd een optocht met 17 versierde wagens gehouden, voorstellende het verleden en het heden. In volgorde stelde elke wagen voor:
1. Kweekschool voor zeevaart.
2. De goede oude tijd (een oude vrouw met spinnewiel op een ossewagen).
3. Het onderwijs.
4. Naaischool.
5. Veenderij.
6. Heidebewoners.
7. Boschcultuur.
8. Landbouw.
9. Zonder mij geen bier (hopteelt).
10. Het laatste voer.
11. Zorgvliedsche bouwtrant.
12. ’s Lands welvaren.
13. Voorheen en thans.
14. De gezonde apotheek (bakkerij).
15. Vliegende concurrent.7
16. Leve de coöperatie (sigarenfabriek).
17. Zegewagen (handel en nijverheid)
Van deze prachtigen stoet werd menig kiekje genomen.
’s Avonds werd een vuurwerk afgestoken.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
Dochter Cecilia Johanna van Lodewijk Guillaume Verwer en Johanna Cornelia Ludovica van Wensen trouwde dan toch nog op 31-jarige leeftijd met blijkbaar een acceptabele partij.
Cecilia Johanna Verwer is op 10 september 1872 in Leeuwarden geboren, zij is op 7 juni 1923 in Soest overleden, ze was toen pas 50 jaren oud.
Cecilia Johanna Verwer en Jacobus Livinus Joannes Meddens waren al op 3 augustus 1904 voor de wet getrouwd in Diever. Het echtpaar is kerkelijk getrouwd in de door Lodewijk Guillaume Verwer tot kerk verbouwde schuur, de voorganger van de huidige kerk van de rooms-katholieke geloofsgemeente op Zorgvlied
Het eerbetoon van de Zorgvlieders/Zorgvlieters/Zorgvliedenaren/Zorgvlietenaren was wel bedoeld voor dochter Cecilia Johanna, maar goed beschouwd toch meer voor vader Lodewijk Guillaume Verwer.
De onderwerpen van de 17 versierde wagens laten mooi zien wat de Zorgvlieters rond de eeuwwisseling bezig hield: vooruitgang, vooruitgang, vooruitgang.
Het onderwerp van versierde wagen 10 trekt de aandacht. Voor de vele ‘not-native-speakers’ die tegenwoordig Zorgvlied en Woater’n bevolken: het Deeverse woord ‘voer’ betekent ‘vracht’ of ‘lading’. Het laatste voer betekent de laatste lading, wellicht reed in de optocht een boerenwagen volgeladen met hooi mee, ‘ut laetste voer heuie’, of was ‘de heuiing’ begin augustus 1904 nog niet voorbij ?
Het onderwerp van versierde wagen 11 trekt ook de aandacht. Wat was de Zorgvliedsche bouwtrant ? Was dat de architectuur van de villa’s van de familie Verwer ? Of betrof het de wederopbouw van de van her en der aangesleepte huizen en boerderijtjes, zoals het Amsterdamsche huis ?
De redactie kan de onderwerpen van de versierde wagens 14 en 15 niet duiden. Wie kan dat wel ?
De redactie vindt het verheugend dat tijdens de optocht menig kiekje is genomen. Was de Deeverse fotograaf Hans Kuiper uit Noordwolde – in betaalde opdracht van Lodewijk Guillaume Verwer – de maker van deze kiekjes ?
De redactie heeft de goede hoop dat vroeg of laat meer mooie afbeeldingen van Zorgvlied boven wateren zullen komen.
De hiervoor beschreven trouwerij vond op 8 augustus 1904 plaats. De zwart-wit-ansichtkaart is in 1904 verzonden, da’s ook toevallig. De pastoor had het gemakkelijk. Hij hoefde voor het inzegenen van het huwelijk niet ver te reizen, want hij woonde in het huisje direct rechts van de kerk.

Abracadabra-1599

Posted in De aandere kaante van de bos, Hans Kuiper, Lodewijk Guillaume Verwer, Rooms Katholieke Kerk, Skoele Woater'n | Leave a comment

Diever – Hoofdstraat – Gezicht op Diever – ± 1912

Posted on 28 december 2017

In het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is de volgende mini-essay (nummer 22) over de Deeverse schilderijen van de in Noordwolde geleefd hebbende, maar in Deever geboren kunstschilder Hans Kuiper met een zwart-wit afbeelding van het schilderij ‘Gezicht op Diever’ uit ± 1912 gepubliceerd. Zie de bijgaande afbeelding van de betreffende bladzijde uit het genoemde fotoboekje.

De in de Hoofdstraat (adres Diever 129) van Diever geboren fotograaf en schilder Hans Kuiper maakte van onderwerpen uit Diever ook een aantal schilderijen. In de catalogus van zijn kleinzoon Hermannus Deuling is het hier afgebeelde doek Gezicht op Diever onder nummer 518 te vinden. Links is de Hoofdstraat in de buurt van de dokterswoning te zien. Rechts achter de bomen is de toren van de Nederlands Hervormde Kerk zichtbaar. Het olieverfschilderij is omstreeks 1912 gemaakt.
Het eveneens omstreeks 1912 gemaakte schilderij Laantje in Diever is in de genoemde catalogus onder nummer 520 geregistreerd.
Hans Kuiper was op Zorgvlied bevriend met mr. Lodewijk Guillaume Verwer en dr. Julius Johannes Verwer. Hij heeft tussen 1900 en 1910 in opdracht van de gebroeders Verwer een aantal doeken geschilderd.
De genoemde catalogus vermeldt Brug in ’t Bosch te Zorgvlied (nummer 104), Lodewijk Guillaume Verwer (nummer 109), Landweg in Zorgvlied (nummer 110) en Familie Leemkoel (nummer 120).
Het schilderij Landweg in Zorgvlied heeft lange tijd in Vancouver in Canada gehangen, maar is in ruil voor twee flessen jenever terug in Nederland. Het mooie schilderij Familie Leemkoel hangt in de directiekamer van het Sint Joseph Ziekenhuis in Harlingen.
De nazaten van Hans Kuiper hebben een aantal van de genoemde schilderijen gekocht van de familie Verwer.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
Het schilderij ‘Gezicht op Diever’ was in 1998, toen de tekst voor het fotoboekje ‘Diever, Ie bint ’t wel …’ is geschreven, in het bezit van Hermannus Deuling, een kleinzoon van Hans Kuiper.
De in het fotoboekje ‘Diever, Ie bint ’t wel …’ opgenomen afbeelding is bijgaande zwart-wit afbeelding, die de redactie in 1998 heeft gemaakt.
De redactie is bezig uit te zoeken wie de actuele eigenaar van dit schilderij is en waar het schilderij zich bevindt, teneinde mogelijk zelf een kleurenfoto van het schilderij te kunnen maken en deze eigengemaakte afbeelding te tonen in het Deevers Archief, want de trouwe bezoekers van het Deevers Archief hebben daar wel recht op.
Tot zolang is van het schilderij bijgaande kleurenfoto uit de fotoverzameling van mevrouw Margje Dekker-van der Meulen uit Alkmaar te zien. De waarde heer Fred Jansen – secretaris van de Historische Vereniging Gemeente Diever – stuurde deze kleurenfoto op 23 december 2017 naar de redactie. De redactie is hem daarvoor bijzonder erkentelijk.
Op de kleurenfoto is duidelijk te zien dat het schilderij met name vanwege de ernstig gecraqueleerde verf erg hard toe is aan een grondige restauratie.
In de tekst staat dat het standpunt van de schilder in de buurt van de dokterswoning lag, maar het zal bij nadere beschouwing meer in de buurt van de voormalige burgemeesterswoning hebben gelegen.
De vraag is eigenlijk niet of Hans Kuiper het schilderij ter plekke heeft geschilderd, nee de vraag is meer of zijn eigen foto van de situatie op het schilderij en of het betreffende glasplaatnegatief door hem is bewaard en bewaard is gebleven. De redactie heeft het vermoeden dat dit niet het geval is.

Posted in Diever, Diever, ie bint 't wel ..., Hans Kuiper, Hoofdstraat, Kunst, Schilderij, Topstuk, Toren aan de brink | Leave a comment

Schilderij en foto van ‘Brug in ’t bos’ op Zorgvlied

Posted on 27 december 2017

De an de Heufdstroate in het centrum van Deever geboren schilder en fotograaf Hans Kuiper werkte tussen 1900 en 1910 ook in opdracht van de broers Lodewijk Guillaume en Julius Johannes Verwer op Zorgvlied, bijvoorbeeld in het geval van het hier afgebeelde schilderij ‘Brug in ’t bos’. Dit schilderij zou bij wijze van speculatie kunnen zijn gesitueerd in het parkachtig aangelegde bos achter ‘het Kasteel’ van de familie Lodewijk Guillaume Verwer op Zorgvlied (an de aandere kaante van de bos). Het schilderij is vermoedelijk in 1910 gemaakt. Het schilderij ‘Brug in ’t bos’ is onder nummer 104 geregistreerd in de catalogus van Hermannus Deuling, een kleinzoon van Hans Kuiper.
De redactie van het Deevers Archief is bezig uit te zoeken wie de actuele eigenaar van dit schilderij is en waar het schilderij zich bevindt, teneinde mogelijk zelf een kleurenfoto van het schilderij te kunnen maken en deze eigengemaakte afbeelding te tonen in het Deevers Archief, want de trouwe bezoekers van het Deevers Archief hebben daar wel recht op.
Tot zolang is van het schilderij bijgaande kleurenfoto uit de fotoverzameling van mevrouw Margje Dekker-van der Meulen uit Alkmaar te zien. De waarde heer Fred Jansen -secretaris van de Historische Vereniging Gemeente Diever- stuurde deze kleurenfoto op 23 december 2017 naar de redactie. Daarvoor hartelijk dank.
Op de kleurenfoto is duidelijk te zien dat het schilderij met name vanwege de ernstig gecraqueleerde verf hard toe is aan een grondige restauratie.
De redactie toont bij de afbeelding van het schilderij een zwart-wit afbeelding van de ‘Brug in ’t bos’. Deze foto is onderdeel van een zo genoemd vierluik (een ansichtkaart met vier kleine foto’s). De betreffende ansichtkaart is afgebeeld in het bericht De groeten uit Zorgvlied op 2 maart 1904. De redactie heeft het vermoeden dat Hans Kuiper deze foto spiegelbeeldig heeft nageschilderd.
Wel kunnen enige zaken met een schier aan grote zekerheid grenzende waarschijnlijkheid als bewezen worden geacht, te weten 1) de vier kleine foto’s op de ansichtkaart zijn al omstreeks 1904 gemaakt door Hans Kuiper; 2) de ansichtkaart is geproduceerd en uitgegeven door Hans Kuiper; 3) de schilder Hans Kuiper schilderde in dit geval zijn door hem zelf gemaakte zwart-wit foto ongeveer na in zijn atelier in Noordwolde; 4) de schilder moet daarbij zelf de kleuren hebben gekozen, tenzij hij zich de kleuren en de lichtval en de schaduwen in het bos uit een soort van fotografisch geheugen kon herinneren.
De redactie heeft het vermoeden dat de ansichtkaart in 1904 verkocht is geweest in de kruidenierswinkel van Wolffs an de Dorpsstroate op Zorgvlied (hedde de Dorpsstroate in 1904 al de Dorpsstroate ?). De redactie heeft daarmee wel even een uitdaging uit te zoeken wie Wolffs was.

Reactie van de heer Paul Gols van 2 januari 2018
De informatie over Wolfs komt op de website niet goed over.
Adrianus Wolfs is geboren op 1 november 1861 in Steenwijkerwold. Hij kwam op 21 november 1900 in Zorgvlied aan uit Vledder. Hij was winkelier en zijn adres was toen Wateren 36. Hij vertrok in juni 1906 naar Weststellingwerf.

Posted in Alle Deeversen, De aandere kaante van de bos, Hans Kuiper, Kunst, Lodewijk Guillaume Verwer, Schilderij, Zorgvlied | Leave a comment

De Deeverse Hans Kuiper maakte foto’s en schilderijen

Posted on 11 december 2017

In het Weststellingwerver nieuwsblad Aanpakken (dit nieuwsblad houdt helaas per 1 januari 2018 op te bestaan) verscheen op 16 augustus 1997 (??) het artikel ‘Hans Kuiper maakte historische foto’s’ over de in Deever geboren huisschilder, fotograaf, kunstschilder, decorateur, glazenier en caféhouder Hans Kuiper. De vier bladzijden van het artikel zijn in dit bericht nagenoeg onleesbaar afgebeeld. De redactie van het Deevers Archief heeft enige op Deever en Zorgvlied betrekking hebbende stukken tekst uit genoemd artikel hierna weergegeven.

Verder is onder meer over Hans Kuiper bekend dat hij het plafond van de Rooms Katholieke huiskapel van de familie Lodewijk Guillaume Verwer in villa Castra Vetera in Zorgvlied heeft geschilderd gelijk Michelangelo de gewelven van de Sixtijnse Kapel beschilderde.

Hans Kuiper was de jongste van zeven kinderen. Zijn vader was huisschilder in Diever. Zoals toen te doen gebruikelijk trad Hans in de voetsporen van zijn vader. Hij werd huis- en decoratieschilder. Over zijn jeugd is minder bekend. Kuiper was erg ondernemend en nam aktief deel aan het verenigingsleven. Diever was te klein voor hem. Hij verbreedde zijn horizon met bezoeken aan verschillende plaatsen in Nederland.

Op 23 oktober 1890 trad hij in het gemeentehuis in Diever in het huwelijk met Margje Johanna Eits uit Noordwolde. Het huwelijk werd daar in de Nederlands Hervormde Kerk bevestigd. Uit het huwelijk werden vier dochters en een zoon geboren.

Tot de door Kuiper geportretteerden behoren de bekende familie Verwer uit Zorgvlied, de familie Fa. Becker & Co., Grossier en Groothandel Textiel in Amsterdam, B. Broekman van de Algemene Nederlandse Militie Verzekeringsmaatschappij te Heerenveen, vijf of meer portretschilderijen van familieleden E.D. de Jong, directie en/of voorheen directie Douwe Egberts, gezinsgroep schilderij familie Leemkoel uit Zorgvlied, Harlingen en Sneek plus circa vijf portretschilderijen. Ook Dreesman uit Bussum, oprichter/directeur van het Vroom & Dreesman-concern werd door de Noordwoldiger vereeuwigd.

De ongeschoolde schilder vergaarde veel kennis en kreeg waardevolle adviezen van bevriende en reeds bekende kunstschilders, zoals A.J. Sap (van Drenthe) van de bekende Schillergroep, vader en zoon Van Kregten (zoon Fedor was de bekendste) en Jan Manken. Zijn fotografische benadering van schilderen veranderde al vrij snel in de vereiste en juiste manier.

De Noordwoldiger schilderde ook het plafond van de Rooms Katholieke huiskapel van de familie Verwer in villa Castra Vetera in Zorgvlied. Verwer, grootgrondbezitter en eigenaar van Groot- en Klein Wateren en Zorgvlied had in zijn villa, ook wel ‘het Kasteel’, een eigen huiskapel. Later werd in Zorgvlied het nu nog bestaande Rooms Katholieke kerkje gebouwd. Daarin bevinden zich achter het altaar twee gebrandschilderde ramen met de portretten van Lodewijk Guillaume Verwer en zijn gemalin Eliza van Wensen. De door Kuiper gemaakte ontwerpfoto’s zijn bewaard gebleven. Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kan worden aangenomen dat voornoemde glas-in-lood-portretten van het echtpaar Verwer zijn vervaardigd door Hans Kuiper. Hij was derhalve dus ook werkzaam als glazenier.

Van Hans Kuiper verschenen vele schilderijen (naar schatting zo’n 500) plus diverse (series) prentbriefkaarten, later ansichtkaarten genoemd. De eerste waren in zwart-wit, later werden de kaarten ingekleurd. De prentbriefkaarten werden veelal geleverd op bestelling van opdrachtgevers, winkeliers en verschenen meestal in een oplaag van 500 en in series van 24 verschillende onderwerpen. De door hem gekozen locaties lagen in Noordwolde en omliggende plaatsen, zoals Zorgvlied, Wateren, Boijl, Frederiksoord, Diever en Nijensleek. Verder maakte Kuiper (tover)lantaarnplaatjes, de voorloper van de latere dia’s.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
De redactie besteedt in een groeiende aantal berichten aandacht aan de an de Heufdstroate in Deever geboren Hans Kuiper.
Deze berichten zijn te selecteren door in de kolom aan de rechterkant de categorie Hans Kuiper aan te klikken of onder aan het bericht de categorie Hans Kuiper aan te klikken.
Als een trouwe bezoeker behoefte heeft een mooie digitale kopie van de vier bladzijden van het artikel, dan wordt hij of zij verzocht dit te melden bij de redactie.
De heer Jan Veldhuizen vroeg zich in een reactie op 15 april 2018 af of met de genoemde schilder Jan Manken de Heerenveense schilder Jan Mankes wordt bedoeld. Dat is inderdaad het geval. De redactie verwijst naar enige gegevens van Jan Mankes op het internet.

Posted in Alle Deeversen, Hans Kuiper | Leave a comment

Diever – Op het kerkhof – ± 1914

Posted on 23 november 2017

In het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is gepubliceerd de volgende mini-essay (nummer 29) over de in Noordwolde geleefd hebbende, maar in het dorp Deever geboren huisschilder, decoratieschilder, kunstschilder en fotograaf Hans Kuiper met een zwart-wit afbeelding van Hans Kuiper, zijn vrouw Margje Johanna Eits, hun dochter Cornelia Johanna en haar verloofde Jan Willem Deuling op de kaarkhof an de Grönnegerweg in Deever.

De twee graven bevinden zich op het kerkhof van Diever.
Op de linker grafsteen staat vermeld: Rustplaats van Roelof Kuiper, geboren 20 juli 1808, overleden 24 december 1888, echtgenoot van M. Oosterveld. Het bijzondere is echter dat op de overlijdensacte van Roelof Kuiper is vermeld dat hij op 7 augustus 1808 is geboren.
Roelof Kuiper was huisschilder (verver) en winkelier. In 1888 was zijn adres Diever 129 en dat was in de Hoofdstraat in de buurt van het café van Willem Huiskes met adres Diever 123.
Op de rechter grafsteen is te lezen: Rustplaats van Margje Oosterveld, geboren 13 september 1813 en overleden op 1 maart 1888, echtgenote van R. Kuiper.
Het echtpaar Roelof Kuiper en Margje Oosterveld kreeg vijf kinderen: Grietje, Deeltje, Aaltje, Geertje en Hans.
Hans Roelofs Kuiper was hun jongste kind en werd op 8 juli 1855 in Diever geboren. Hij was aanvankelijk huis- en decoratieschilder. Op 23 oktober 1890 trad hij in het huwelijk met Margje Johanna Eits uit Noordwolde.
In die plaats begon hij zelf een schildersbedrijf. Op Zorgvlied schilderde hij het houtwerk van onder meer de villa Castra Vetera van mr. Lodewijk Guillaume Verwer. Ook maakte hij diverse decoraties in deze villa.
Mr. L.G. Verwer had gemerkt dat Hans Kuiper aanleg had voor tekenen en gaf hem zijn eerste betaalde opdracht voor het maken van een portret, waarna hij van de familie Verwer meer opdrachten voor portretten van familieleden en schilderijen van Zorgvlied kreeg. Daarnaast ontwikkelde hij zich als een goed fotograaf. Aan hem zijn de oudste en mooiste opnamen van Zorgvlied te danken.
Hans Kuiper overleed op 3 november 1937 te Blesdijke aan de gevolgen van een ongeval, dat gebeurde toen hij op zijn fiets in de mist werd aangereden door een automobiel.
Op deze niet alledaagse foto op het kerkhof staat Hans Kuiper aan de linkerkant. Naast hem staat zijn vrouw Margje Johanna Eits. De jonge vrouw op de foto is hun dochter Cornelia Johanna. De man aan de rechterkant is haar verloofde, de marechaussee Jan Willem Deuling. Het gezelschap maakte een uitstapje naar Diever ter gelegenheid van de verloving van Cornelia Johanna en Jan Willem.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
De afgebeelde foto was in 1998 aanwezig in de collectie van Hermannus Deuling, zoon van Jan Willem Deuling en Cornelia Johanna Kuiper.
De redactie heeft het vermoeden dat Hans Kuiper is geboren in een voorloper van het huis dat nu als adres Hoofdstraat 68 in Deever heeft, maar zal nader onderzoek doen naar het geboortehuis van hem.
Jan Willem Deuling is geboren op 9 augustus 1898 in Ter Apelkanaal. Zijn ouders waren Harmannus Joannes Josephus Deuling en Engelina Maria Zudinga.
Cornelia Johanna Kuiper is geboren op 1 augustus 1896 in Noordwolde.
Jan Willem Deuling en Cornelia Johanna Kuiper trouwden op 6 juni 1925 in Noordwolde.
Daarmee is wel duidelijk dat de foto niet omstreeks 1914, maar omstreeks 1923-1925 moet zijn gemaakt.
Het is natuurlijk belangwekkend te weten wie het fototoestel (op een driepoot) van Hans Kuiper heeft bediend. Was de fotograaf een vijfde lid van het gezelschap uit Noordwolde ? Was de fotograaf een toevallige behulpzame bezoeker van de kaarhof ? Was de fotograaf misschien Geert Dekker, de orgelpomper en de menner van de liekwaeg’n ? Of was het fototoestel van Hans Kuiper zo modern, dat het al een zelfontspanner had ?
In de webstee van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie zijn enige gegevens over de kunstschilder Hans Kuiper te vinden; als kunstwerken worden vermeld: portret van Hans Kuiper (zelfportret), portret van Anton Dreesman, portret van Clemens Becker, portret van De Jong, portret van Lodewijk Guillaume Verwer.