Category Archives: Deevermarkt

Ut maarktturrein van Deever is ut maarktplein

In Drente is een brink een met bomen beplante centrale ruimte in het dorp, waaromheen boerderijen staan gegroepeerd.

Dat lijkt voor de brink van Deever niet te kloppen, maar het is wel zo. Waar het vooroorlogse gemeentehuis stond, stond tot 1840 een boerderij. Het zo genaamde schultehuis was tot 1935 het woongedeelte van de daaraan vastgebouwde schulteboerderij. En ook op de plek waar nu nog steeds het huis met de naam ‘Zonnehoekje’ staat, stond een boerderij. Zie bijvoorbeeld een afbeelding van het gevelfront in 1924. Café Brinkzicht was tot in 1927 een boerderij met een boerencafé in het voorhuis.

Maar het is wel zo dat de brink van Deever geen origineel Saksische brink is.
Bij een origineel Saksische brink bouwden de boeren eerst hun boerderijen om een centrale ruimte. Want dat was onder meer bevorderlijk voor ut noaberschop. En pas ná de kerstening bouwden ze naar behoefte een kerk aan de brink.
In Deever is het omgekeerd gegaan. In Deever is rond 900 eerst een houten katholiek kerkje gebouwd op de puinhopen van een paganistische tempel. Het moet er in die tijd van de kerstening met al die prekende monniken uit Ierland hard aan toe zijn gegaan. Pas daarna bouwden de tot het christendom bekeerde boeren uit de omgeving hun boerderij dicht in de buurt van het houten katholieke kerkje om een centrale ruimte. Vandaar dat Deever een niet-Saksische brink naast een katholieke kerketuin heeft.

De Deeverse historielogen – niet gehinderd door al te veel historische kennis – beweren vaak met de grootste stelligheid en koppigheid dat het terrein aan het begin van de Bosweg in Deever een brink is. Ze beweren zelfs met de grootste stelligheid en koppigheid dat het de ‘Marktbrink is, dat wil zeggen een brink waarop veemarkten werden gehouden.

In de stevige populair-wetenschappelijke publicatie Brinkenboek – een verkenning van de brinken in Drenthe van de Werkgroep Brinken uit 1981 wordt als brink in Deever ook ‘De doolhof’ of  ‘Marktbrink’ aangemerkt. De naam Doolhof is klakkeloos overgenomen uit de brief die de gemiente Deever op 19 juni 1979 aan de Werkgroep Brinken stuurde. Blijkbaar had de Werkgroep Brinken een brief naar de gemiente Deever gestuurd, met het verzoek een opgave te doen van alle in de gemiente Deever bekende ‘brinken’.

Het ligt voor de hand dat de overijverige slimme ambtenaartjes van de gemiente Deever in 1979 de naam ‘De doolhof’ klakkeloos hebben overgenomen van bladzijde 61 van het boek De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld van Arend Mulder uit 1975. Skrief dat moar in de breef. See weet ur toch niks van.

Maar wie van die overijverige ‘slimme ambtenaartjes in ut gemientehuus an de brink van Deever heeft bedacht dat het terrein waar vroeger de vee- en paardemarkten werden gehouden, een brink is ? Het terrein voldoet in de verste verte niet aan de definitie van brink. Het terrein is geen centrale ruimte in het dorp. Om het terrein staan geen boerderijen gegroepeerd. De westkant van het terrein grenst nota bene aan een dodenakker. Op en om het terrein stonden/staan wel veel bomen. Dat dan weer wel.

Toen de Noorderesch nog niet was vernield door de in de dertiger jaren van de vorige eeuw aangelegde Betonweg (nu Ten Darperweg) behoorde het terrein bij de braandkoele met de naam Doolhof ook tot het marktterrein. Het gedeelte van het marktterrein bij de braandkoele was de verhandelplaats van kleinvee. Op het gedeelte van het marktterrein ten westen van de Bosweg werden koeien verhandeld. Het gedeelte ten oosten van het marktterrein diende als verhandelplaats van werkpaarden.
Zie bijvoorbeeld het bericht Ut maarktturrein an ut begun van de Bosweg in 1924.
Zie ook de afbeelding van een foto uit 1924.
Zie ook de afbeelding van een ansichtkaart uit 1929.

Als die overijverige slimme ambtenaartjes in ut olde gemientehuus an de brink van Deever in 1979 enig krantenonderzoek hadden gedaan, dan waren ze vast en zeker gestuit op het volgende belangwekkende berichtje in de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 29 april 1912.
———————————————————————————————————————————————————-
Diever, 28 April.
Aanstaande Vrijdag, 3 Mei, zal ons nieuw marktplein in gebruik worden genomen. ’t Is een ruim, fraai terrein.
Door zware palen met ijzeren buizen is het in vakken verdeeld voor plaatsing van ieder soort vee. Onze gemeenteraad heeft hiermee zeker een goed werk gedaan.
De nieuwe regeling voor marktgeldheffing wordt ook aanstaande Vrijdag, toegepast. De opbrengst hiervan zal dienen, om én rente én aflossing van aankoopkapitaal te vinden, zoodat de hoofdelijke omslag hierdoor niet zal worden verhoogd.
We hopen dat de aanvoer groot mag zijn.
———————————————————————————————————————————————————-

Dus het terrein waar in 1912 (zie tabel 1) en 1918 (zie tabel 2) de vee- en paardemarkten werden gehouden is geen Marktbrink, is geen Marktterrein, is geen Marktplaats, maar het is verrassenderwijs – let wel, mind you, nota bene – een Marktplein !! Hoe nu verder ?

Als die overijverige slimme ambtenaartjes in ut olde gemientehuus an de brink van Deever dat op 29 juni 1979 hadden geweten, dan hadden ze wellicht niet ‘Marktbrink’ maar ‘Marktplein’ als brink in die brief genoemd. Want die overijverige slimme ambtenaartjes in ut olde gemientehuus an de brink van Deever waren wel ambtelijke ambtenaartjes, die met de grootste stelligheid en koppigheid overtuigd van hun onwrikbare ambtelijke gelijk waren. Want wat in hun ambtelijk kop zat, dat zat niet in de weg bij hun ambtelijke stoelgang.

En dat kan nader worden gedemonstreerd met het volgende voorbeeld.
In het ‘Beleids- en Beheersplan Brinken’ van de gemeente Westenveld van 9 oktober 2013 – 34 jaar na die gemeentelijke blunder van 1979, staat een bonte blunderige lulkoekerige fantasietekst over ut maarktturrein an de Bosweg in Deever:
Brinken zijn historische dorpsruimten. In het verleden hadden ze een agrarische functie. De brink werd gebruikt om het vee te laten drinken in de vaak aanwezige drinkput en ’s nachts te stallen. Tevens kwamen de dorpelingen hier bij elkaar om met elkaar van gedachten te wisselen. Het hout van de bomen (veelal eiken) werd gebruikt voor allerlei bouwactiviteiten. Later werd de brink een marktplek en evenementen terrein.
De ambtelijke wens was de vader van de ambtelijke gedachte.

Dus wat in de kop van die Slimme Betweterige Ambtenaartjes In Het Raadhuis Aan De Gemeentehuislaan In Deever zit, dat zit niet in de weg bij hun ambtelijke stoelgang.

Het marktplein werd dus gebruikt voor het houden van vee- en paardemarkten. Zie als voorbeeld de lijst van maandelijkse markten, die in 1912 werden gehouden (tabel 1).
Het marktplein wordt al vele tientallen jaren niet meer gebruikt voor het houden van veemarkten, maar vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever hebben in 2002 het marktplein wel weer enigszins in beperkte mate als zodanig ingericht. Toen werden weer ‘zware palen met ijzeren buizen’ geplaatst.
Het ontbreekt de redactie van ut Deevers Archief aan een foto van de vrijwilligers aan het werk met de zware palen en de ijzeren buizen.
Om vervolgens in 2019/2020 bij de uitvoering van het peperdure overbodige herbestratingsplan van de straten van het oude Deever en de vernieling van ut maarktturrein zonder omkijken te worden gesloopt. Dat plan had de naam Deever op dreef‘. Dat hebben ze in Deever geweten. De slimme ambtenaartjes waren vooral op dreef met het uitgeven van veel te veel belastinggeld.

En in het ‘Beleids- en Beheersplan Brinken’ van de gemeente Westenveld’ van 9 oktober 2013 stond ook dat in de voorschriften voor de bestemmingsplannen regels opgenomen gingen worden die de cultuurhistorische en landschappelijke waarde van de ‘marktbrink’ moesten beschermen, waarbij het belangrijk was dat te allen tijde moest worden voorkomen dat op de ‘marktbrink’ nieuwe (al dan niet tijdelijke) bouwwerken worden geplaatst. Want het overbodige V.V.V.-kantoor op het paardemarktterrein was al in 2001 gebouwd. Of golden die regels met terugwerkende kracht ?

Tabel 1
In 1912 werden de volgende veemarkten in Deever gehouden:
– dinsdag 9 januari (louwmaand);
– dinsdag 13 februari (sprokkelmaand);
– dinsdag 12 maart (lentemaand);
– dinsdag 9 april (grasmaand);
– vrijdag 3 mei (bloeimaand);
– dinsdag 11 juni (zomermaand);
– woensdag 3 juli (hooimaand);
– zaterdag 10 augustus (oogstmaand);
– dinsdag 10 september (herfstmaand);
– dinsdag 22 oktober (wijnmaand); (jaarmarkt);
– dinsdag 12 november (slachtmaand);
– dinsdag 10 december (wintermaand).

Tabel 2
In 1918 werden de volgende veemarkten in Deever gehouden:
– dinsdag 8 januari (louwmaand);
– maandag 11 februari (sprokkelmaand);
– dinsdag 12 maart (lentemaand);
– dinsdag 9 april (grasmaand);
– vrijdag 3 mei (bloeimaand);
– dinsdag 11 juni (zomermaand);
– woensdag 3 juli (hooimaand);
– zaterdag 10 augustus (oogstmaand);
– dinsdag 10 september (herfstmaand);
– dinsdag 22 oktober (wijnmaand), (jaarmarkt);
– dinsdag 12 november (slachtmaand);
– dinsdag 10 december (wintermaand).

Afbeelding 1

Posted in Deevermarkt | Leave a comment

Veur un koe mus 10 cent maarktgeld wöd’n betèèlt

In de regionale krant Overijssel van uitgever J. Zeehuizen uit Genemuiden verscheen op 6 mei 1846 het volgende bericht (zie afbeelding 1) over de aanvoer van dieren op de jaarmarkt van 1 mei 1846.

Op de jaarmarkt den 1 jl. te Diever, waren aangebragt 370 paarden, 360 runderen en 50 varkens; de handel was in alles niet bijzonder levendig; voor hetgeen evenwel verkocht is, werden nog al goede prijzen besteed.
Paarden golden van f. 300 tot f. 325; runderen van f. 80 tot f. 120 en varkens van f. 20 tot f. 28.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie weet niet in welk jaar de gemeentelijke marktmeester van de jaarmarkt in Deever het hier afgebeelde ontvangstbewijsje voor betaald marktgeld van f. 0,10 voor 1 rund heeft afgegeven. 
De redactie heeft het vermoeden dat dat zeker niet het jaar 1846 is geweest, want gelet op het kaartje ligt het meer voor de hand dat het ná 1900 is afgegeven. De grote vraag is: in welk jaar ?

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Deevermarkt | Leave a comment

Dames van de buurtvurening van ut Kastiel

De redactie van ut Deevers Archief heeft als streven in zijn berichten zoveel mogelijk Deeversen op foto’s te tonen en daarbij ten minste de naam van de personen op de foto’s te noemen; iedere Deeverse heeft zijn of haar eigen geschiedenis.
Op bijgaande foto zijn enige dames van de buurtvereniging van ut Kastiel in Deever te zien.
De foto is zo te zien tijdens een Deevermaarkt in de zomer op het marktterrein gemaakt. Het is niet bekend op welke datum deze foto is gemaakt.
De redactie roept de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief vooral te reageren op dit bericht, want veel is nog onduidelijk. De redactie is dringend op zoek naar aanvullende gegevens.
Gelet op het feit dat Grietje Jonker afkomstig is uit Havelte, zal deze foto na haar trouwen met Willem Dijkman zijn gemaakt, dus na 1924, waarschijnlijk rond 1930 ?
Woonden alle dames op ut Kastiel ?
Of woonden maar een paar dames op ut Kastiel en waren de anderen vriendinnen ?
Zijn alle dames geboren op ut Kastiel ?
Woonde het echtpaar Willem Dijkman en Grietje Jonker op ut Kastiel, zo ja waar dan ? Of woonden ze in Oll’ndeever ?

Van links naar rechts zijn de dames op de foto voor het gemak van 1 tot en met 6 genummerd.

1.
Annigje (Anna) van Nijen
Zij is geboren op 22 september 1899 in Deever. Zij is een dochter van Roelof van Nijen en Geertje Westerhof. Zij is overleden op 7 december 1992 in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Zij is op 29 mei 1926 in Deever getrouwd met rietdekker Dirk Nijboer.
Dirk Nijboer is geboren op 17 februari 1898 in Deever. Hij is een zoon van rietdekker Mannes Nijboer en Eltje Kuiper. Hij is overleden op 18 augustus 1968 in Deever. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.

2.
Margje Bel
Zij is geboren op 7 november 1899 in Deever. Zij is een dochter van koopman Berend Bel en Zijntje Bakker.
Zij is op 25 april 1925 getrouwd met bakker Gerard Kloosterman.
Gerard Kloosterman is geboren op 30 januari 1897 an de Deeverbrogge. Hij is een zoon van arbeider Arent Kloosterman en Hilligje Booiman uut Oll’ndeever.

3.
Jantje Klaster
Zij is geboren op 19 maart 1898 in Deever. Zij is een dochter van arbeider Berend Klaster en Lammegien Moes
Zij is op 6 december 1924 in Deever getrouwd met boer Harm Kloosterman.
Harm Kloosterman is geboren op 16 januari 1893 in Deever. Hij is een zoon van boer Hendrik Kloosterman en Geertje Klaster. Hij is overleden op 28 maart 1963 in Meppel. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.

4.
Grietje (Griet) Jonker
Zij is geboren op 17 januari 1902 in Havelte. Zij is een dochter van arbeider Lambert Jonker en Margje Pouwels. Zij is overleden op 7 december 1973 in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Zij is op 3 mei 1924 in Deever getrouwd met veekoopman Willem Dijkman.
Willem Dijkman is geboren op 16 maart 1901 in Oll’ndeever. Hij is een zoon van arbeider Harm Dijkman en Lammigje Woudstra. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.

5.
Margaretha (Griet) Oost
Zij is geboren op 15 april 1903 op ut Kastiel in Deever. Zij is een dochter van arbeider Jacob Oost en Elsje Davids. Zij is overleden op 15 februari 2001.
Zij is getrouwd geweest met Jan Brugging.
Jan Brugging is geboren op 20 augustus 1901 in Wapse. Hij is een zoon van arbeider Lambert Brugging en Meintje Noorman. Een broer van Jan Brugging was Jan Bruggink, die was getrouwd met Roelofje Roelofs; zij woonden op het Achterste Kalteren. Jan Bruggink en Roelofje Roelofs waren de grootouders van schoolmeester en historicus wijlen Reinder Smit uut Dwingel.

6.
Albertje Folkerts
Zij is geboren op 28 november 1902 in Deever. Zij is een dochter van timmerman Wolter Folkerts en Maria Smit
Zij is getrouwd op 4 augustus 1923 in Deever met melkmeter Roelof Ofrein.
Roelof Ofrein is geboren op 1 januari 1889 in Deever. Hij is een zoon van boer Hendrikus Ofrein en Hillechien Bruggink. Hij is overleden op 1 april 1984 in Deever. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.

Abracadabra-1454
Posted in Alle Deeversen, Cultuur, Deevermarkt, Topstuk, ut Kastiel, Vurening | Leave a comment

Ut maarktturrein an ut begun van de Bosweg in 1924

Bijgaande prachtige zwart-wit foto van ut maarktturrein an ut begun van de Bosweg in Deever is gemaakt in 1924. De foto is gemaakt in de richting van het tolhuis. De Bosweg was vroeger een schapendrift.
Deze foto is afgebeeld op een zeldzaam verzamelplaatje voor het album ‘Wim en Bram met Sara op reis’ van N.J. Wouda’s Meelfabriek N.V. uit Sneek..
Links en rechts van de Bosweg zijn betonnen palen en buizen te zien. Aangevoerde paarden en koeien werden aan de buizen vastgebonden. De paardenmarkt werd aan de rechterkant van de Bosweg gehouden. De koeienmarkt werd aan de linkerkant van de Bosweg gehouden.
Op de foto is aan de rechter kant achter het hek een woonwagen te zien. Ut maarktturrein was de plek waar woonwagens mochten staan. De paarden van de eigenaar van de woonwagen zijn eveneens aan de rechter kant van de foto te zien.
Aan de rechterkant van de foto ligt ook de kaarkhof an de Grönnegerweg bee’j Deever.
Zo te zien hebben de dorpskrachten van de heemkundige vereniging uut Deever voor het restaureren van de oude situatie nog wel enig hekwerk te verrichten.
In die jaren werd een paar keer per jaar veemarkt gehouden op dit maarktturrein; zie de bijgevoegde advertentie die op 28 oktober 1924 nota bene in de Nieuwe Rotterdamsche Courant verscheen.
De niet met merkbare cultuurhistorische kennis behepte veelal neet-Deeverse (import) brinkexperts van de heemkundige vereniging uut Deever noemen ut maarktturrein bij gelegenheid en vooral te onpas een marktbrink, wellicht zijn zij daarbij zó ver op drift geraakt dat zij het gedeelte aan de linker kant van de Bosweg een koeienbrink noemen en het gedeelte van ut maarktterrein aan de rechter kant van de Bosweg een paardenbrink. Gelukkig staat op de kleurenfoto op de richtingaanwijzer het parkeerterrein op ut maarkturrein nog steeds met maarkturrein aangeduid.
Verontrustend is echter wel dat de in Deever geboren en getogen projectdirecteur en de zijnen kantoor houdend achter de vele ramen van het luxe kantorencomplex in het Raadhuis aan de Gemeentehuislaan in Deever niet erg op dreef zijn, maar wel erg op drift zijn geraakt – ech wè – en in hun ontwerp- en bouwtekeningen van het in uitvoering zijnde en met schaars belastinggeld gefinancierde peperdure Brinkenplan 2018-2019-2020 ut maarktturrein helaas wel de naam marktbrink hebben gegeven.
De redactie van het Deevers Archief heeft de kleurenfoto van ut maarktturrein an de Bosweg op 21 januari 2016 gemaakt. Het had die ochtend een beetje te weinig gesneeuwd. Ech wè.


Abracadabra-1503

Posted in Bosweg, Deever, Deevermarkt, Maarktturrein, Topstuk | Leave a comment