Category Archives: de Kaamp op de Oeren

Groet’n uut de Kaamp bee Deever

In 1905, 1906, 1907 en 1908 hield het negende regiment infanterie van de landmacht zijn veldoefeningen op de heidevelden in het Watersche, het Dieversche, het Oldendieversche en het Wapserveld. Het soldatenkamp stond op de Oeren bij Wapse. Dit is tot nu toe de enige bekende foto waarop de zeer grote omvang van het tentenkamp is te zien. Er waren ongeveer vierentwintig honderd soldaten gelegerd. De schietoefeningen werden gehouden bij de kogelvangers in ut Wapser saand. In het kamp was een aantal soldatenkeukens ingericht, er was een watervoorziening aangelegd en er was een kantine.
Bovenstaande ansichtkaart is op 25 september 1906 vanuit Wapse verstuurd naar Veenhuizen (Dr.).

De redactie van ut Deevers Archief is als verzamelaar van ansichtkaarten van Deever, de Deeverbrogge De Olde Willem, De Gowe, Oll’ndeever, Ut Moer, Wapse, Woater’n, Wittelte en Zorgvliet steeds op zoek naar ontbrekende exemplaren in zijn verzameling. Het internet is daarbij tegenwoordig een aardig hulpmiddel. Zo kwam de redactie op de webstee www.legerplaats.nl de hier afgebeelde fraaie ansichtkaart tegen. Deze kaart ontbreekt helaas nog in de verzameling, ontbreekt in de verzameling van heel veel verzamelaars. De eigenaar was echter echt niet bereid zijn unieke exemplaar te verkopen. Gelukkig stuurde hij wel een bruikbare scan van zijn ansichtkaart.

De hier etoonde ansichtkoate van de soldoat’nkaamp op de Oeren tuss’n Kalter’n en Soerte is un hiele mooie swat-wit koate uut 1907, misschien wè de mooiste die de redactie van ut Deevers Archief ooit hef eseene, want ur bint wè hiel aarg veule legertent’n te seen. De koate is anwesug in de vusèmeling van Hans R. Holdijk uut Dronten.

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren | Leave a comment

De cantineholders in de Kaamp bint good tevree’n

In het Nieuwsblad van het Noorden verscheen op 27 juni 1906 het navolgende bericht over de aankomst in de kaamp op de Oeren van de 2e afdeeling van de landweer.

DIEVER, 25 Juni
Hedenmiddag arriveerde hier in ’t kamp de 2e afdeeling landweer, komende van Steenwijk. Van deze plaats tot Frederiksoord werden ze begeleid door een deel der marechaussee-brigade Steenwijk en van daar naar het kamp door een deel der brigade van Dwingeloo.
Tot Vledder schijnt de troep nogal wat luidruchtig geweest te zijn en moesten de begeleiders de orde herstellen.
De landweer mannen verlaten over ’t algemeen noode hun haardsteden: de werkzaamheden op het land zijn thans in vollen gang en eischen dringend hun tegenwoordigheid.
In ’t kamp was Maandagavond alles leven en beweging en naar ’t ons toescheen heerschte er een opgewekte stemming. Persoonlijk kan men zich daarvan moeilijk overtuigen: burgers werden niet in het kamp toegelaten, ’t Vorige jaar heeft men ons op dat punt wel wat verwend.
Morgenavond beginnen de schietoefeningen. Zaterdag heeft men bij de kogelvangers alles heel leuk opgeborgen: de seinborden sluiten de openingen der observatie-posten af en worden door sloten op hun plaatsen gehouden.
De cantinehouders zijn tot dusver goed tevreden.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Tot nu toe meende de redactie dat alleen Koop Boer van de Deeverbrogge een kantine in de Kaamp op de Oeren had. Maar dat blijkt uit het voorgaande krantartikeltje niet helemaal juist te zijn, in dat artikeltje is in de laatste zin sprake van cantinehouders. Maar ja, met zoveel soldaten in de zomermaanden en in een aantal jaren durfden wellicht ook andere lokale ondernemers het risico wel aan.
Op bijgaand afgebeelde ansichtkaart, die op 18 september 1905 is verstuurd, is een tamelijk grote en ogenschijnlijk snel in elkaar gezette halfopen houten kantine te zien. Het hout zal wel holt uut de bos van Baark’nheuvel zijn geweest. De grote vraag is of deze kantine van Koop Boer was of van een andere kantinehouder.

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Wapse | Leave a comment

Aagter de meid’n an, moar wè mit militaire putroejes

In het archief van de gemiente Deever is aanwezig een boek met afschriften van brieven die zijn verzonden door het college van burgemeester en wethouders van de gemiente Deever. Zo ook afschriften van de brieven van het jaar 1907. Op 8 augustus 1907 verstuurde de burgemeester de volgende brief naar de kolonel-commandant van het negende regiment infanterie in de legerplaats op de Oeren tussen Kalter’n en Wapse.
Op bijgaand afgebeelde ansichtkaart zijn enige militairen bij een veldkeuken in de Kaamp op de Oeren te zien.

Politiemaatregelen jaarmarkt
Ik heb de eer uwe hoogedelgestrenge mede te deelen, dat op Zaterdag 10 augustus aanstaande te Diever jaarmarkt wordt gehouden.
Ten vorigen jare hebben tijdens het vóórkamp bij eene dergelijke gelegenheid ongeregeldheden plaats gevonden tusschen militairen en burgers en de vrees schijnt mij gewettigd dat ook ditmaal bij het samentreffen dier verschillende elementen, vooral bij de danspartijen in de herbergen, het geringste voorval tot ernstige verstoring der orde kan aanleiding geven.
Het is daarom, dat ik uwe hoogedelgestrenge beleefd verzoek, om voor het geval de militairen op den avond van dien dag vrijheid hebben om zich naar Diever te begeven door het zenden van militaire patrouilles voor de handhaving der orde onder de militairen te helpen waken.

Posted in de Kaamp op de Oeren | Leave a comment

Neeg’nde regiment, tweede batteljon, daarde compenie

Op 8 augustus 1907 verscheen in de Provinciale Drentsche en Asser Courant het volgende korte bericht.

Het kamp bij Diever is heden, Woensdag, betrokken door den staf en de twee bataljons van het 9e regiment infanterie te Leeuwarden, alsmede door afdeelingen trein- en hospitaalsoldaten, voor het houden van compagnies-, bataljons- en velddienstoefeningen. Met de leiding dier oefeningen is belast de kolonel C.P. de Veer, commandant van het regiment alhier.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het soldatenkamp (de Kaamp) bij Deever stond op de Oeren tussen Deever en Wapse.
Vanaf 1905 oefende de Landweer een aantal jaren achter elkaar elk jaar in de zomer of het najaar op de heidevelden tussen Wapse en Deever. In 1907 werden de oefeningen in de zomer gehouden.
De redactie is op zoek naar meer historisch feitenmateriaal over deze soldatenkampen.
Van dit kamp zijn ook hele mooie ansichtkaarten verschenen. Bij een grote vraag van de soldaten in het kamp naar briefkaarten, ontstond vanzelf een aanbod van ansichtkaarten. Bij de redactie is een flink aantal verschillende ansichtkaarten bekend, maar hopelijk zal dit aantal in de komende tijd groter worden.
De kaarten zijn zeer gewild bij en gezocht door hedendaagse verzamelaars van ansichtkaarten uut de gemiente Deever. Sommige verzamelaars stoppen dit soort kaarten in een schoenendoos diep weg in een kabinet, andere verzamelaars bewaren de kaarten voor zichzelf in zuurvrije plastic opbergmappen in dure opbergsystemen.
De bedoeling van de redactie is zoveel mogelijk ansichtkaarten uut de gemiente Deever liefst uit eigen verzameling aan een breed publiek te tonen. Elke zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief moet kunnen meegenieten van al het moois uit het verleden van de gemiente Deever.
Op de hier afgebeelde ansichtkaart is de derde compagnie van het derde bataljon van het negende regiment te zien, althans dat is te lezen op het bordje dat vóór de soldaten is geplaatst. Als van elke compagnie een foto is gemaakt, dan moeten nog vijf soortgelijke ansichtkaarten worden opgespoord. De hier afgebeelde ansichtkaart is op 9 augustus 1907 verstuurd.
In nummer 3 van 2014 (nr. 14/3) van Opraekelen, het blad van Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkundige vereniging uut Deever, is deze kaart ook afgebeeld in het artikeltje ‘Uit de verzameling van Klaas Vording’. Het artikeltje vermeldt niet wie Klaas Vording is. Dus de vraag is: Wie is toch die Klaas Vording ?

Abracadabra-1250Abracadabra-1249

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Deever, Topstuk, Wapse | Leave a comment

Soldatenkamp op de Oeren bee Wapse – 1905

In het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant) van 26 juli 1905 verscheen het volgende bericht.

Leeuwarden, 24 juli. De twee bataljons van het 9e regiment infanterie alhier gaan morgenvroeg per extra-trein, ter sterkte van 26 officieren en ongeveer 800 onderofficieren en manschappen, naar Steenwijk, om vandaar naar Diever te marcheeren, waar zij het in gereedheid gebrachte kamp zullen betrekken voor het houden van bataljons- en velddienstoefeningen. Met het bevel in de legerplaats is belast de majoor M.W. de Vries, commandant van het 1e bataljon van het Regiment.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De twee bataljons van het negende regiment infanterie oefenden in 1905 voor het eerst op de heidevelden tussen Wapse en Diever. Het soldatenkamp (de Kaamp) stond op de Oeren, langs de weg die nu als naam heeft de Kamp (de Kaamp). De Landweer huurde de heidevelden van de plaatselijke eigenaren.
De afgebeelde ansichtkaart is op 15 september 1905 verstuurd. De kaart is uitgegeven door bakker en kruidenier Marten Dijkstra uut Wapse.

Abracadabra-1524

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Wapse | Leave a comment

Veer skeetbèèn’n op de Nul bee Wapse

In het Algemeen Handelsblad van 17 mei 1906 verscheen het navolgende bericht over de oprichting van schietbanen (bij de Kogelvangers) nabij Wapse. 

De bezwaren tegen de door het Departement van Oorlog voorgenomen oprichting van een viertal dubbele schietbanen nabij den weg van Diever naar Doldersum in de gemeente Diever, rapporteur de Staatsraad mr. Asser.
Bezwaren werden ontwikkeld door een eigenaar van bosschen, die vreesde:
1o. voor het publiek op den weg bij de schietbanen, en
2o voor de arbeiders in nabijzijnde bosschen.
In deze trad voor den Minister ter bestrijding van de bezwaren op de kapitein eerstaanwezend ingenieur te Zwolle. De Koninklijke beslissingen volgen later.

In het Algemeen Handelsblad van 27 juni 1906 verscheen het volgende bericht over het koninklijke besluit over de oprichting van vier dubbele schietbanen nabij Wapse.

Schietbanen te Diever
De Staatcourant nr. 147 bevat een Koninklijk besluit van 16 juni 1906 (Staatsblad nr. 130) houdende ongegrondverklaring van de bezwaren, ingebracht tegen de oprichting, door het Departement van Oorlog, van een viertal dubbele schietbanen nabij den weg van Diever naar Doldersum in de gemeente Diever.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Een van de personen die bezwaren ontwikkelde tegen de oprichting van de vier dubbele schietbanen was mr. Albertus Christiaan van Daalen, de eigenaar van de aangrenzende bosschen op Berkenheuvel.
De schietbanen waren bedoeld voor schietoefeningen van de soldaten in ‘de kaamp’ op de Oeren.
Blijkens bij de Raad van State, afdeling voor de geschillen van bestuur, ingekomen koninklijke besluiten, zijn in vroeger vermelde zaken beslissingen genomen, waaronder de beslissing over de schietbanen bij Wapse.

De schietschijven van de schietbanen stonden op de plek die in de volksmond de Kogelvangers werd en wordt genoemd en de schietschijvenloods stond bij het begin van de schietbanen op de Nul bee Wapse.
Zie de situering van de Oeren, de schijvenloods en de schietbanen op de afbeelding van een deel van een topografische kaart uit 1906.

Posted in de Kaamp op de Oeren, Kogelvanger, Wapse | Leave a comment

Soldoat’nkaamp op de Oeren bee Wapse – 1908

Op 12 augustus 1908 verscheen in het Nieuwsblad van het Noorden het navolgende bericht.

De twee bataljons van het 9e regiment infanterie te Leeuwarden zullen morgen, woensdag, voor tien dagen het kamp bij Diever betrekken voor het houden van bataljonsoefeningen. Deze troepenafdeelingen, ter gezamenlijke sterkte van 37 officieren, 823 onderofficieren en manschappen, 2 officierspaarden en vier bagagewagens, zullen des morgens om 7.16 uur spoortijd per extra trein van Leeuwarden vertrekken en om 8.42 uur te Steenwijk aankomen. Van hier zal naar de legerplaats worden gemarcheerd. Met het bevel in het kamp is belast de luitenant-kolonel J.F. Rappold van voornoemd regiment.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het soldatenkamp bij Deever stond op het heideveld met de naam De Oeren tussen Kalter’n en Wapse.
Vanaf 1905 oefende de Landweer een aantal jaren achter elkaar elk jaar in de zomer of het najaar op de heidevelden tussen Wapse en Diever.
De redactie van ut Deevers Archief is steeds op zoek naar meer historisch feitenmateriaal over deze soldatenkampen.
Van dit kamp zijn ook hele mooie ansichtkaarten verschenen, waaronder de bijgaand afgebeelde ansichtkaart.

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Wapse | Leave a comment

Veur de tente in de kaamp bee Deever in 1906

Op 21 augustus 1906 verscheen in de Leeuwarder Courant in de rubriek Stadsnieuws het volgende korte bericht.

De beide bataljons van het 9e regiment infanterie alhier hebben heden het kamp bij Diever betrokken tot het houden van compagnie- en bataljonsoefeningen.
Met de leiding dier oefeningen is belast de kolonel C.P. de Veer, commandant van het regiment alhier.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het soldatenkamp (de Kaamp) bij Deever stond op de Oeren tussen Deever en Wapse. Vanaf 1905 oefende de Landweer een aantal jaren achter elkaar elk jaar in de zomer of het najaar op de heidevelden tussen Wapse en Deever.
De redactie van ut Deevers Archief is op zoek naar meer historisch feitenmateriaal over deze soldatenkampen.
Van dit kamp zijn ook hele mooie ansichtkaarten verschenen. Bij een grote vraag van de soldaten in het kamp naar briefkaarten, ontstond vanzelf een aanbod van ansichtkaarten van neringdoenden in de gemiente Deever. 
De kaarten zijn zeer gewild bij en gezocht door hedendaagse verzamelaars van ansichtkaarten uut de gemiente Deever. Sommige slordige verzamelaars stoppen dit soort kaarten diep weg in een schoenendoos in een kabinet, een andere verzamelaar bewaart zijn kaarten helemaal voor zichzelf alleen in dure zuurvrije plastic opbergmappen in dure opbergsystemen.
De bedoeling van de redactie van ut Deevers Archief is zoveel mogelijk ansichtkaarten uut de gemiente Deever zoveel mogelijk uit eigen verzameling aan een breed publiek te tonen. Elke zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief moet kunnen meegenieten van al het moois uit het verleden van de gemiente Deever.
De hier afgebeelde ansichtkaart, waarop een deel van de derde compagnie van het derde bataljon van het negende regiment is te zien, is in 1906 verstuurd vanuit Deever..
In nummer 3 van 2014 (nr. 14/3) van Opraekelen, het blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever, is deze kaart ook afgebeeld in het artikeltje ‘Uit de verzameling van Klaas Vording’. Het artikeltje vermeldt niet wie Klaas Vording is. Dus de grote vraag is: Wie is of was toch die Klaas Vording ?

Abracadabra-1246Abracadabra-1247

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Deever, Opraekelen, Wapse | Leave a comment

De kogelvangers liekt wè piramid’n in uut saand

In het Nieuwsblad van het Noorden verscheen op 7 juni 1906 het volgende bericht over de opbouw van een groot soldatenkamp op de Oeren tussen Deever en Wapse. 

Diever, 5 juni.
Het militaire kamp en zijn omgeving krijgt zoo zachtjes aan een krijgshaftig uiterlijk. In ’t kamp zijn een 30-tal manschappen onder bevel van een officier gearriveerd en hebben daar, in letterlijken zin, hun tenten opgeslagen. Maandagavond ongeveer  6 uur waren er reeds vier gereed en vlamde het houtvuur lustig op in de nogal primitieve keuken, die in den grond is uitgegraven.
Groote houten keukens zijn in de maak. Een groote hoop stroo en flinke wollen dekens waarborgen den mannen een warme slaapplaats. Nu, dat is noodig, want Juni toont rare kuren, wat de temperatuur betreft.
Een eind verder ’t veld in, aan den anderen kant van den weg verheffen zich de kogelvangers als groote piramiden uit het zand, waarvoor de schijven en observatieposten zijn ingericht naar ’t systeem Veltman. De soldaten, met de observatie belast, kunnen de schijven naar zich toe halen en herstellen zonder eenig gevaar.
Voor een paar dagen zijn niet minder dan 14 groote kookpotten aangekomen, die voorlopig bij een particulier zijn geborgen.
Men verwacht hier ongeveer 600 man landweertroepen hoofdzakelijk uit Friesland; de jongelui uit Drente moeten zich oefenen in het kamp te Donderen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie moet nog een passende illustratie zoeken bij dit bericht.
De in het bericht genoemde kogelvangers op Berkenheuvel zijn de afgelopen weer zichtbaar gemaakt door ijverige dorpskrachten van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Zie het bericht ‘Kogelvangers in Berkenheuvel weer zichtbaar’ in de webstee van Natuurmonumenten.

Posted in Aarfgood, de Kaamp op de Oeren, Verdwenen object | Leave a comment

Legerplèse Deever – 15 september 1915

Het Frysk Fotoarchyf (Fries Fotoarchief) (webstee: friesfotoarchief.nl) bewaart een foto van een groep gemobiliseerde mannen uit Harlingen tijdens de mobilisatie van 1914-1915. Nederland was in de Eerste Wereldoorlog neutraal.
De foto is genomen op 15 september 1915 in de legerplaats bee Deever.
Op de foto zijn vaag de omtrekken van legertenten te zien.
Waar in de gemiente Deever het legerkamp stond, dat is in de tekst bij de foto niet vermeld, maar de redactie van ut Deevers Archief heeft het vermoeden dat dit kaamp ook de heidevelden op de Oeren tussen Deever en Wapse heeft gestaan.

Posted in de Kaamp op de Oeren, Ièste Wereldoorlog, Wapse | Leave a comment

De offecier’n in de kaamp aat’n gien soldoat’nkost

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant verscheen op 9 augustus 1906 het navolgende korte bericht over de veldoefeningen van het negende regiment infanterie van de landweer in de legerkaamp op de Oeren tussen Kalteren en Soerte.

De heer Th. Bakker, restaurateur hier ter stede, wordt van den 14en tot en met den 27en September aanstaande in het legerkamp bij Diever, ten tijde dat het 9e regiment infanterie aldaar zal kamperen, belast met het beheer der menage van de officieren.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Met de term ‘ter stede’ is in dit geval Assen bedoeld. Een restaurateur is in dit geval een restauranthouder. Met menage voor de officieren is bedoeld het eten en drinken voor de officieren. Dus in de legerkaamp op de Oeren was de catering voor de officieren uitbesteed aan een restauranthouder in Assen. Het eten zal ter plekke zijn bereid door de restauranthouder zelf of door een kok die in dienst was van de restauranthouder. Dus in de legerkaamp op de Oeren aten de officieren geen soldatenkost. Dus in de legerkaamp op de Oeren aten de officieren geen rats, kuch en bonen.
De hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart hoort bij een kleine serie eenvoudig uitgevoerde ansichtkaarten, die in 1906 is uitgegeven. En jij kunt zo’n ansichtkaart maar beter wel in jouw verzameling hebben, want ansichtkaarten van de legerkaamp op de Oeren worden steeds minder, maar wel steeds duurder, te koop aangeboden.

Posted in de Kaamp op de Oeren | Leave a comment

Kogels uut de kogelvangers op de Nul

De redactie van ut Deevers Archief ontving op 3 februari 2018 van Richard Kerssies bijgaande afbeelding met bijbehorende uitleg over kogels die hij en zijn vader hebben gevonden in het zand van één van de vier kogelvangers op de Nul.

Ik ben geboren in 1971 en heb als kind met mijn vader Jan Kerssies veel lopen struun’n in de bos in de buurt van de kogelvangers, maar nooit wat gevonden.
Totdat we op een keer op ooghoogte bij een plek keken waar een konijn was begonnen met het graven van een hol. In het gele zand vonden we bruine strepen die ongeveer 30 tot 40 centimeters de kogelvanger in liepen. Als we een streep volgden, dan vonden we aan het einde van deze streep een kogel.
Ik denk dat de buitenmantel van de kogel uit zwaar gecorrodeerd koper bestond; de mantel was omhuld met verbrand of geoxideerd zand. In de kern zat een nog gave loden kogel. Volgens mij hebben we op die manier zo’n tien kogels gevonden.
Ik zal proberen de plek waar we de kogels hebben gevonden terug te vinden.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie is de heer Richard Kerssies bijzonder erkentelijk voor deze bijdrage aan het beschrijven van het verleden van de kogelvangers aan de Doldersummerweg ter hoogte van de Nul.
De tien (acht ?) kogels van de heer Richard Kerssies zijn zonder enige twijfel te beschouwen als Deevers militair aarfgood en de redactie plaatst deze zonder enig politiek en ambtelijk gedoe en gedraai en gedraal en geloel op de erfgoedlijst van ut Deevers Archief.
De heer Richard Kerssies en zijn vader kunnen worden beschouwd
als de eerste twee Deeverse beoefenaren van de militaire archeologie.
Dorpskrachten van de Historische Vereniging Vroeger Gemeente Diever hebben in het begin van 2017 wat geknutseld aan één van de vier kogelvangers om deze weer wat zichtbaar en herkenbaar te maken. De redactie beschouwd deze respectabele dorpskrachten niet als beoefenaren van de militaire archeologie in de gemiente Deever.
Het ligt voor de hand dat vervolgens de toen dienstdoende wethouders Erik Van Schelven en Homme Geertsma van de voorkant van het gelijk er als politieke haantjes bij waren om aan de Doldersummerweg een door de heemkundige vereniging uut Deever en de vereniging tot behoud van natuurmonumenten uut ut verre ‘s Graveland betaald informatiebord te onthullen.

Posted in de Kaamp op de Oeren, Kogelvanger, Oudheidkunde, Wapse | Leave a comment

De ièste kantine in de soldoat’nkaamp op de Oeren

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 10 een zwart-wit ansichtkaart van de eerste min of meer provisorische kantine in de Kaamp op de Oeren opgenomen. Deze zwart-wit ansichtkaart is in 1905 verstuurd. In de tekst bij de afgebeelde ansichtkaart is onder meer enige aandacht besteed aan de totstandkoming van het soldatenkamp. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

10 – Wapse – Kantine in de Kaamp op de Oeren – 1905
Op 23 maart 1905 maakte burgemeester Hendrik Gerard van Os bekend dat het negende Regiment Infanterie veldoefeningen zou houden op de heidevelden in het Watersche, het Dieversche, het Oldendieversche en het Wapser Veld. De burgemeester vertrouwde erop dat deze mededeling door de ingezetenen met genoegen zou worden vernomen, omdat de aanwezigheid van zo’n aanzienlijke troepenmacht aan neringdoenden en anderen belangrijke voordelen zou verschaffen. De eigenaren die bezwaren hadden tegen het kosteloos betreden van hun heidevelden door het leger, konden die kenbaar maken. Alle eigenaren hadden bezwaren en wilden uiteraard een vergoeding voor het gebruik van hun heidevelden, zodat de landmacht met hen een huurprijs per jaar overeenkwam.
Het negende Regiment Infanterie hield zijn veldoefeningen in 1905 van 25 juli tot 3 augustus en van 11 tot 28 september, in 1906 van 15 juli tot 15 oktober, in 1907 van 7 tot 16 augustus en voor het laatst in 1908 van 12 tot 21 september.
Het soldatenkamp stond op de Oeren op de heidevelden van Jan van der Veen, Johannes Haveman Fzn, Hendrik Mulder, Meine Kiers, Hendrik Zagt, Jan Jans Veenhuis, Johannes Hilberts en Johannes Hilberts Hzn.
In totaal werd voor de percelen 929, 933, 1228, 1229, 1230, 1400 en 1401 in sectie E een huur van 146,25 gulden per jaar betaald.
Koop Boer van de Dieverbrug was zo’n ondernemer die nering zag in de aanwezigheid van het soldatenkamp. Op deze foto is zijn ogenschijnlijk snel in elkaar gezette kantine te zien. Het jaar daarop werd deze vervangen door een veel grotere. Op een bord bij de kantine stond ‘koffy en bier’. Ook konden de soldaten er pap, worst en pannekoeken kopen. Voor de kantine poseren de eigenaar, zijn familie, personeel, soldaten en inwoners van Wapse.

Aantekeningen van de redactie van Ut Deevers Archief
De redactie heeft al in veel berichten aandacht besteed aan het soldatenkamp op de Oeren tussen Kalter’n en Soerte.
Het moet vermeld worden dat de afgebeelde ansichtkaart aanwezig was in de grote en mooie verzameling Deeverse ansichtkaarten van wijlen Klaas Vording. De redactie weet helaas niet wat de erfgenamen met deze unieke verzameling hebben gedaan, maar zou het wel graag willen weten. Is zijn verzameling bij zijn erfgenamen gebleven ? Is zijn verzameling geveild ? 

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Diever, ie bint 't wel ... | Leave a comment

De soldoat’nkaamp hef op un urn’nveld estoane

Bijgaande ansichtkaart van de soldatenkaamp op de Oeren tussen Kalteren en Soerte is op 20 september 1906 verstuurd aan mejuffrouw J. Bakker per adres mejuffrouw F. Molenaar in Koudum in Friesland. Het is de redactie van ut Deevers Archief niet gelukt de naam van de afzender te ontcijferen.
De ansichtkaart werd verkocht door bakker Marinus Dijkstra uit Wapse. De foto voor deze ansichtkaart is wellicht gemaakt in 1905, toen het kamp voor de eerste keer op de Oeren stond.
Op de ansichtkaart zijn op de achtergrond de tenten van het soldatenkamp te zien. De twee zichtbare hokjes aan de rechterkant zijn soldatenlatrines. Aan de rechterkant is ook de nationale vlag te zien.
De soldatenkamp stond op twee ‘bergjes’. De op de ansichtkaart zichtbare saandweg liep tussen de twee ‘bergjes’ door en werd daarom Tweeënberg genoemd. Bij opgravingen bleek later dat de twee ‘bergjes’ een urnenveld bedekten.

De heer Arend Mulder heeft op bladzijde 120 van zijn in 1975 uitgegeven boek ‘De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld’ bijgaande ansichtkaart opgenomen, zie bijgaande afbeelding. Hij schrijft daarbij het volgende:
Soldatenkamp op de Oeren te Wapse
Volgens zegsman Hilbert Kleene, 95 jaar oud te Wapse, betreft dit hier een kamp voor herhalingsoefeningen van soldaten uiit Leeuwarden en Groningen. Wellicht ook van Assen. De vroegere veearts Brandenburg, destijds wonende aan de Dieverbrug, moet hier ook gelegerd zijn geweest. 
Kleene had daar ‘een dikke bult geld’ verdiend. Des zaterdags bracht hij de kapiteins met de omnibus naar de trein in Steenwijk voor f. 2,50 heen en terug. Ook haalde hij hooi voor de paarden vanaf Steenwijk uit de boot en ook wel aardappelen.
Koop Boer van Dieverbrug verkocht pap, worst, pannekoeken, enzovoort aan de soldaten. 
In dit kamp lagen twee bergen waar een zandweg doorheen liep, de zogenaamde Tweeënberg, waarover in dit boek meer.
Tegenover het kamp aan de rechterkant van de straatweg Diever – Wapse, richting De Nul, stonden de kogelvangers. Ze zijn al voor ’t grootste deel gesloopt, terwijl van het soldatenkamp niets meer over is. De norton-pompjes waren nog lange jaren de stille getuigen.


Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Tweeënberg, Wapse | Leave a comment

Un hiele mooie echte fotokoate van Wapse

Soldaat G. van der Meer van het het tweede bataljon van de vierde compagnie, gelegerd in het eerste soldatenkamp op de Oeren tussen Kalter’n en Soerte, stuurde op 30 juli 1905 de hier afgebeelde wel heel fraaie echte fotokaart naar zijn meisje Doetje L. de Jong, per adres weduwe L.W. de Jong te Oenkerk in Friesland.
Van het eerste soldatenkamp en de soldaten in het eerste kamp waren in 1905 in Deever en in Wapse waarschijnlijk nog geen ansichtkaarten te koop. Dat was een mooie bijkomstigheid, daardoor verstuurden de soldaten veel ansichtkaarten met Wapser dorpsbeelden. Het zou best eens zo kunnen zijn dat in 1906 de uitgevers van ansichtkaarten van het soldatenkamp gewoon foto’s hebben gebruikt die in 1905 zijn gemaakt.
De redactie verwijst voor meer gegevens over het hier afgebeelde dorpsgezicht naar het bericht Bee de smedereeje van Roef Santing in Wapse.

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Wapse | Leave a comment

De keuneginne vun ut good en hef ut begreep’m

In de Nederlandsche Staatscourant verscheen op 27 juni 1906 Het Besluit betreffende de ongegrondverklaring van de bezwaren, ingebracht tegen de oprichting door het Departement van Oorlog van vier dubbele schietbanen nabij en in de zandweg van Diever naar Doldersum in de gemeente Diever, ten behoeve van de soldaten van de landweer in het legerkamp op de Oeren tussen Kalter’n en Wapse. 

IVde Afdeling, nummer 426, ’s Gravenhage, 13 juni 1906
Onderwerp: Schietbanen te Diever.

Aan de Koningin.
De ondergeteekende heeft de eer Uwer Majesteit hiernevens weder aan te bieden het van wege HoogstDezelve aan hem toegezonden Advies van den Raad van State, Afdeeling voor de Geschillen van Bestuur, en de verdere stukken, betreffende de ingebrachte bezwaren tegen de door het Departement van Oorlog voorgenomen oprichting van een viertal dubbele schietbanen, nabij den weg van Diever naar Doldersum in de Gemeente Diever.
Met betrekking tot deze aangelegenheid heeft hij de eer het navolgende mede te deelen.
Op 22 maart 1906 werd door eene Commissie uit Gedeputeerde Staten der provincie Drenthe zitting gehouden, ten einde belanghebbenden in de gelegenheid te stellen hunne bezwaren tegen de vorenbedoelde oprichting kenbaar te maken.
Van deze gelegenheid is gebruik gemaakt door:
1°. den Burgemeester van Diever, namens het College van Burgemeester en Wethouders;
2°. den Heer Willem Huender, notaris te Steenwijk, zoo voor zich zelven, als voor de Heeren Jan Tromp Meesters en Jan Hendrik Tromp Meesters en Hendrik Kamp, allen te Steenwijk; en
3°. den heer mr. A.C. van Daalen, eigenaar van het landgoed Berkenheuvel, te Diever.
De ingebrachte bezwaren zijn gegrond op vrees voor gevaar op den weg van Diever naar Doldersum -die door de banen wordt doorsneden-, op de schaapsdriften van Diever en Wapse en op den weg van Wapse naar Wateren, alle openbare wegen, zoomede op de wegen en boschrijke terreinen achter de kogelvangers, op welke terreinen steeds veel gewerkt wordt.
Eerstgenoemde reclamant verklaart het door hem ingebrachte bezwaar niet overwegend en meent dat daarin kan worden voorzien, wanneer, tijdens van de schietbanen gebruik wordt gemaakt, wachtposten worden uitgezet, die het van genoemde openbare wegen gebruik makend publiek waarschuwen, waarop met vuren moet worden opgehouden om de passage niet te verhinderen.
De Commissie van Gedeputeerde Staten vereenigt zich, blijkens haar advies, met die meening en is van oordeel, dat in de verschillende bezwaren kan worden voorzien op de wijze, als door den burgemeester van Diever aangegeven, terwijl overigens in het uit te lokken Koninklijk Besluit nog de voorwaarde zou kunnen worden gesteld, dat, indien in de practijk mocht blijken, dat – ondanks vorenbedoelde voorzorgsmaatregelen toch uit een oogpunt van veiligheid op de wegen, van het wegenverkeer en van de exploitatie van gronden – nadere voorziening noodig is, de schietbanen moeten worden ingericht voor het gebruik in onveilig terrein en deze alsdan zullen moeten worden veranderd in schietbanen met schietpoorten.
De genoemde Afdeeling van den Raad van State is evenwel van gevoelen, dat de ingebrachte bezwaren grond opleveren om de inrichting van bovenbedoelde schietbanen niet toe te laten en bood daartoe het volgend ontwerp van Besluit aan:

Wij Wilhelmina, bij de gratie gods, koningin der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau, enz, enz, enz.
Gezien de stukken betreffende de door het Departement van Oorlog voorgenomen inrichting van een viertal dubbele schietbanen nabij den weg van Diever naar Doldersum in de gemeente Diever:
Den Raad van State, Afdeeling voor de Geschillen van Bestuur, gehoord, advies van 23 Mei 1906, n° 90;
Op de voordracht van Onzen Minister van Oorlog van….
Overwegende: dat in de zitting der Commissie uit Gedeputeerde Staten in Drenthe, gehouden ter voldoening aan artikel 26 van de Hinderwet, tegen bovenvermelde oprichting bezwaren ingebracht op grond van vrees voor gevaar op den weg van Diever naar Doldersum -die door de banen wordt doorsneden-, op de schaapsdriften van Diever en Wapse en op den weg van Wapse naar Wateren, alle openbare wegen, zoomede op de wegen en boschrijke terreinen achter de kogelvangers, op welke terreinen steeds veel gewerkt wordt;
Overwegende: dat voorzegde schietbanen de vrees voor gevaar op bovenbedoelde openbare wegen, zoomede op genoemde boschrijke terreinen alleszins wettigen;|
dat, daargelaten dat het in het algemeen belang niet wel aangaat openbare wegen door schietbanen te snijden, gelet op de plaatselijke gesteldheid, in casu geene voorzorgsmaatregelen kunnen worden genomen, waardoor op voldoende wijze aan de vrees voor gevaar zou worden tegemoet gekomen;
Gezien de Hinderwet;
Hebben goedgevonden en verstaan:
te verklaren, dat de ingebrachte bezwaren grond opleveren om niet toe te laten de door het Departement Van Oorlog voorgenomen oprichting van een viertal dubbele schietbanen nabij den weg van Diever naar Doldersum in de gemeente Diever.
Onze Minister van Oorlog is belast met de uitvoering van dit Besluit, waarvan afschrift zal worden gezonden aan den Raad van State, Afdeling voor de Geschillen van Bestuur.
, den

De Minister van Oorlog
Met de door den Raad van State, Afdeeling voor de Geschillen van Bestuur, voorgedragen beschikking kan de ondergeteekende zich niet vereenigen.
Het komt den ondergeteekende voor, dat de omschreven voorzorgsmaatregelen, in acht te nemen tijdens het houden van schietoefeningen op de onderwerpelijke banen, inderdaad zeer voldoende zijn te achten met het oog op de veiligheid van de bedoelde wegen en van de in exploitatie zijnde nabij liggende terreinen.
Waar bovendien het voornemen bestaat, om zoo noodig overleg te plegen met het plaatselijk bestuur en de betrokken grondeigenaren en het in de bedoeling ligt, de schietbanen alléén in dit jaar en dan nog tot op afstanden van hoogstens 200 M. te bezigen, daar wordt gemeend, dat aan alle billijkerwijze te stellen eischen is voldaan.
Mochten al het verkeer of de werkzaamheden door die schietoefeningen worden belemmerd, dan is dit -naar de mening van ondergeteekende- toch slechts in zulk een geringe mate het geval, dat het niet als motief kan gelden, om de voorgenomen oprichting niet toe te laten en daarmede de oefeningen van een gedeelte der landweer te schaden.
Ten slotte zij opgemerkt, dat van den onder 3° genoemde reclamant de toezegging is verkregen, dat hij in dit jaar tijdens de schietoefeningen niet zal laten werken achter de kogelvangers en het uitzetten van wachtposten op zijn terrein zal toelaten.
Het moge Uwer Majesteit behagen het hiernevens aangeboden nieuw ontwerp van Besluit, dat in overeenstemming met vorenstaande beschouwingen is opgesteld te bekrachtigen.
De Minister van Oorlog,
H.P. Staal

(Staatsblad n°. 130)
Besluit van den 16den Juni 1960, houdende ongegrondverklaring van de bezwaren, ingebracht tegen de oprichting, door het Departement van Oorlog, van een viertal dubbele schietbanen nabij den weg van Diever naar Doldersum in de gemeente Diever.
Wij Wilhelmina, bij de gratie gods, koningin der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau, enz, enz, enz.
Gezien de stukken betreffende de door het Departement van Oorlog voorgenomen inrichting van een viertal dubbele schietbanen nabij den weg van Diever naar Doldersum in de gemeente Diever:
Den Raad van State, Afdeeling voor de Geschillen van Bestuur, gehoord, advies van 23 Mei 1906, n° 90;
Op de voordracht van Onzen Minister van Oorlog van 13 Juni 1906, IVde Afdeling, n° 426;
Overwegende: dat in de zitting der Commissie uit Gedeputeerde Staten in Drenthe, gehouden ter voldoening aan artikel 26 van de Hinderwet, tegen bovenvermelde oprichting bezwaren zijn ingebracht op grond van vrees voor gevaar op den weg van Diever naar Doldersum -die door de banen wordt gesneden-, op de schaapsdriften van Diever en Wapse en op den weg van Wapse naar Wateren, alle openbare wegen, zoomede op de wegen en boschrijke terreinen achter de kogelvangers, op welke terreinen steeds veel gewerkt wordt;
Overwegende, dat de onderwerpelijke banen alléén in dit jaar en dan nog slechts tot op afstanden van hoogstens 200 M. zullen worden gebruikt;
Overwegende, dat in de veiligheid op de weg van Diever naar Doldersum, op de schaapsdriften van Diever en Wapse en op den weg van Wapse naar Wateren zal worden voorzien door, gedurende den tijd, dat van de schietbanen gebruik wordt gemaakt, wachtposten uit te zetten, die het publiek op die wegen waarschuwen, waarop met vuren moet worden opgehouden, ten einde de passage niet te hinderen; voorts, dat dergelijke wachtposten mede zullen worden uitgezet in de boschrijke terreinen achter de kogelvangers;
Gezien de Hinderwet;
Hebben goedgevonden en verstaan:
te verklaren, dat de ingebrachte bezwaren geen grond opleveren, om niet toe te laten de door het Departement van Oorlog voorgenomen oprichting van een viertal dubbele schietbanen nabij den weg van Diever naar Doldersum in de gemeente Diever.
Onze Minister van Oorlog is belast met de uitvoering van dit besluit, dat in het Staatsblad en, tegelijk met het rapport van genoemden Minister, in de Nederlandsche Staatscourant zal worden geplaatst en waarvan afschrift zal worden gezonden aan den Raad van State, Afdeeling voor de Geschillen van Bestuur.
Het Loo, den 16den Juni 1906. Wilhelmina.
De Minister van Oorlog, H.P. Staal.
Uitgegeven den zeven en twintigsten Juni 1906. De Minister van Justitie, E.E. van Raalte

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De Afdeeling voor de Geschillen van Bestuur van de Raad van State merkte volkomen terecht op dat het vanwege het publieke  belang niet aangaat dat het Ministerie van Oorlog openbare wegen doorsnijdt met schietbanen. Het Ministerie van Oorlog deed dat met het lomp en botweg doorsnijden van de openbare zandweg tussen Deever en Doldersum wel vier keer met de dubbele schietbanen op de Nul bee Wapse. Dus de vier schietbanen lagen niet nabij de weg tussen Deever en Doldersum maar ín de weg tussen Deever en Doldersum. Dus het Ministerie van Oorlog zat faliekant fout met het trekken van willekeurig vier schietbaanlijnen op een militaire stafkaart.
Kaarl, die vier lainen staèn vast, dèèr gaèn wij niet meer aèn sleutelan. Dèèr in Dievar in Drantha wonan toch alleen maar achterlakke domma boertjas en de burgemaister van Dievar is een Os. Laèt ze de klaère maèr kraige. Zie ik je vanaèvond in da sociëtait ?

Nu was het voor een Haagse club, die het vaderland mede met inzet van een krakkemikkerige landweer moest verdedigen, natuurlijk volstrekt totaal onbestaanbaar een domme asociale antipublieke fout in de planning van de oprichting van militaire inrichtingen toe te geven. En daarvoor grepen ze de gratis wachtposten-tip van burgemeester Hendrik Gerard van Os van de gemiente Deever maar wat gretig aan om niets meer te hoeven veranderen aan de foute ligging van de vier dubbele schietbanen door in Het Besluit het uitzetten van wachtposten op te nemen. Daarmee impliciet toegevend dat de ingebrachte bezwaren gegrond waren. Ergo, de ongegrondverklaring van de bezwaren was in feite een gegrondverklaring van de bezwaren.
Wilhelmina, koningin der Nederlanden en prinses van Oranje-Nassau, ondertekenende Het Besluit, want ze vond Het Besluit goed en ze had Het Besluit verstaan. Ze ondertekende Het Besluit op 16 juni 1906 op paleis Het Loo bij Apeldoorn. Wellicht na een knappen van een uiltje en onder het drinken van een kopje thee en het oppeuzelen van een maria koekje (un maèlkoekie).

De wachtposten op de Doldersummersaandweg bij de schietbanen en achter de kogelvangers zullen daar tijdens schietoefeningen voor Jan met de korte achternaam hebben gestaan, want de terecht argwanende boertjes uut Deever en Doldersum meden de Doldersummersaandweg tijdens schietoefeningen natuurlijk als ware het gebied besmet met de builenpest. Die gingen wel een eindje om. En mr. A.C. was ook argwanend, want hij liet zijn arbeiders niet werken in de bos achter de kogelvangers tijdens de schietoefeningen.
Op de topografische kaart uit 2009 staan de schietbanen ingetekend, die zijn veel langer dan 200 m. De veldopname voor deze kaart zal in éen of twee jaar daarvoor zijn gemaakt, zeg in 1907 en 1908. De redactie denkt dat de toezegging in Het Besluit de schietbanen alléén in 1906 en dan nog slechts tot op afstanden van ten hoogste 200 meter van de kogelvangers te zullen gebruiken wellicht niet gestand is gedaan.

Posted in de Kaamp op de Oeren | Leave a comment

En ok nog ee’m wat pièd’n en veer kenonn’n

In de krant ‘Het nieuws van den dag: kleine courant’ verscheen op 22 maart 1905 in de rubriek ‘Marine en leger’ het volgende korte bericht over het nieuwe legerkamp bij Diever.

Het nieuwe legerkamp bij Diever in Drente zal van 15 tot en met 28 September voor het houden van najaarsoefeningen betrokken worden door het 9e regiment infanterie in garnizoen te Leeuwarden, Groningen en Utrecht. Gedurende de laatste zes dagen worden een half escadron cavalerie en een batterij artillerie van vier stukken en twee caissons toegevoegd.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief.
De redactie leefde tot nu toe in de wetenschap (wat is wetenschap ? wat is kennis ?) dat het nieuwe legerkamp op het heideveld met de naam de Oeren tussen Kalter’n en Soerte pas in het najaar van 1906 werd betrokken. Dat kamp is blijkens de publicatiedatum van bijgaand bericht al een jaar eerder betrokken. Misschien hadden de winkeliers/neringdoenden in de gemiente Deever het te laat in de gaten dat aan de verkoop van ansichtkaarten aan de vele soldaten in het legerkamp een aardige smak geld viel te verdienen, want bij de redactie zijn helaas geen ansichtkaarten uit het jaar 1905 bekend. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heeft wél een ansichtkaart van het legerkamp uit 1905 en is bereid een goede scan van deze kaart ter beschikking te stellen van de redactie voor opname in ut Deevers Archief ?

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van afbeeldingen van mooie foto’s op papier is, kan de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart van soldaten in het legerkamp op de Oeren ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 48 van het in september 2007 uitgegeven onvolprezen papieren boekwerkje Voormalige gemeente Diever in oude ansichtkaarten, dat is samengesteld door vrijwilligers van de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerkje of dat papieren boekwerkje bij iemand in kunnen zien.
Let vooral op de man met de kruiwagen met stro en op de pijprokende mannen.

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren | Leave a comment

Soldoat’nbivak in de kaamp op de Oeren bee Kalter’n

Middenstanders, veelal winkeliers, vroeger werden ze neringdoenden genoemd, tegenwoordig noemen ze zichzelf ondernemer, uit de omgeving van de soldoatenkaamp op de Oeren bee Kalter’n beseften dat ze kansen hadden aardig geld te verdienen aan de verkoop van ansichtkaarten aan de in de zomer in het oefenkamp gelegerde grote groep soldaten.
Bijgaand afgebeelde ansichtkoate behoort tot een verzameling van een redelijk groot aantal verschillende in 1905, 1906, 1907 en 1908 uitgegeven ansichtkaarten van het militaire oefenkamp op de Oeren bee Kalter’n.
Het is de bedoeling van de redactie van ut Deevers Archief steeds meer van deze ansichtkaarten in ut Deevers Archief te tonen. En uiteraard zo mogelijk alle in die jaren uitgegeven ansichtkaarten. De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deeveers Archief, die in het bezit is van afbeeldingen van de soldoat’nkaamp op de Oeren bee Kalter’n wordt verzocht een goede scan van die afbeeldingen ter beschikking te stellen voor opname in ut Deevers Archief. De redactie is deze zeer gewaardeerde bezoeker daarvoor al bij voorbaat bijzonder erkentelijk.
De hier afgebeeld ansichtkaart is ongelopen, dat wil zeggen niet per post verstuurd geweest. Op de achterkant zijn de uitgever en het jaar van uitgave helaas niet vermeld. De redactie heeft wel het sterke vermoeden dat deze kaart in 1906 is uitgegeven.

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren | Leave a comment

De modderkaamp op de Oeren bee Deever

De bijgaand afgebeelde zwart-wit ansichtkoate van de soldoat’nkaamp op de Oeren tussen Kalteren en Wapse is op 21 september 1906 verstuurd aan de weduwe F. Radersma, Lodewijkstraat 48, Groningen.
De afzender was F. Pals, negende regiment, derde bataljon, tweede compagnie, modderkamp bij Diever.
Blijkbaar trof soldaat F. Pals tijdens zijn verblijf in het zomeroefenkamp van de landweer slecht weer en veel regen, vandaar die sagrijnige opmerking ‘modderkamp bij Diever’ in de schrijfruimte op de achterkant van de ansichtkaart.
Het is wel voorstelbaar dat de soldatenkampplaats op de Oeren bij veel regen veranderde in een modderpoel, want de ondergrond van de Oeren was leemachtig en bevatte ook ijzeroer (vandaar de naam de Oeren).

Posted in de Kaamp op de Oeren | Leave a comment

Ee’m middageet’n in de kaamp op de Oeren

In het Nieuwsblad van Friesland: Hepkema’s Courant verscheen op 26 juli 1905 het navolgende korte bericht over oefeningen van de landweer in de gemeente Diever.

Leeuwarden, 24 Juli.
De twee bataljons van het 9e regiment infanterie alhier gaan morgenvroeg per extra-trein, ter sterkte van 26 officieren en ongeveer 800 onderofficieren en manschappen naar Steenwijk, om vandaar naar Diever te marcheeren, waar zij het in gereedheid gebrachte kamp zullen betrekken voor het houden van bataljons- en velddienstoefeningen.
Met het bevel in de legerplaats is belast de majoor M.W. de Vries, commandant van het 1e bataljon van het Regiment.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Middenstanders, vroeger werden ze neringdoenden genoemd, tegenwoordig worden ze ondernemers genoemd, uit de omgeving van het soldatenkamp op de Oeren beseften dat ze met zo’n grote groep soldaten op oefening kansen hadden enig geld te verdienen aan de verkoop van ansichtkaarten van het legerkamp.
Bijgaand afgebeelde ansichtkaarten uit 1906 zijn exemplaren van een redelijk groot aantal verschillende in 1906, 1907 en 1908 uitgegeven ansichtkaarten van het militaire zomeroefenkamp op de Oeren. Het is de bedoeling van de redactie in ut Deevers Archief steeds meer van deze ansichtkaarten te tonen. Zo mogelijk alle in die jaren uitgegeven ansichtkaarten. Het verschil tussen beide afgebeelde ansichtkaarten is dat op een van de twee ansichtkaarten de naam van de uitgever staat vermeld: M. Bolkestein, Meppel
Afbeeldingen 2-1 en 2-2
Deze kaart is op 19 september 1906 verstuurd naar mejuffrouw A. Oenema, per adres den heer Arnold, Klanderij, Leeuwarden. De afzender was H.O., negende regiment, eerste bataljon, derde compagnie, kamp te Diever. De kaart is op 20 september 1906 gestempeld in Leeuwarden. De redactie heeft niet kunnen achterhalen wie mejuffrouw A. Oenema was en wie de afzender H.O. was.
Afbeeldingen 3-1 en 3-2
Deze kaart is in 1906 verstuurd naar mejuffrouw S. de Jong, per adres den weledelen heer S. de Jongj, Hijlaard – Friesland. De afzender is A. de Jong. De redactie heeft niet kunnen achterhalen wie mejuffrouw S. de Jong was en wie de heer A. de Jong was. wie de afzender H.O. was.

Abracadabra-1444
Afbeelding 2-1 – Voorkant

Afbeelding 2-2 – Adreskant van afbeelding 2-1

Afbeelding 3-1 – Voorkant

Afbeelding 3-2 – Adreskant van afbeelding 3-1

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Wapse | Leave a comment

Un soldoat’nkeuk’n in de Kaamp op de Oeren

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 14 een zwart-wit ansichtkaart van soldaten in een soldatenkeuken in de Kaamp op de Oeren opgenomen. Deze zwart-wit ansichtkaart is in 1907 verstuurd. In de tekst bij de afgebeelde ansichtkaart is enige aandacht besteed aan de geschiedenis van het soldatenkamp. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

14 – Wapse – Soldatenkeuken in de Kaamp op de Oeren – 1907
Een deel van het grote tentenkamp van de landmacht is op de foto rechts op de achtergrond te zien. Het kamp op de Oeren stond op kroem heideveld, dat wil zeggen onvlak en drassig heideveld, vol met veldkeien. De schietoefeningen werden gehouden bij de kogelvangers in het Wapser Zand. Als de soldaten naar de schietbaan marcheerden, dan werden ze begeleid door een eigen muziekcorps. In de buurt van de schietbaan stond ook de schijvenloods.
De in 1904 geboren Jannes Santing herinnerde zich uit zijn jonge jaren dat Wapsers vertelden dat in de kaamp een helder köppeltie soldoat’n zaat. Op prentbriefkaarten is te lezen dat bijvoorbeeld gelegerd waren het 9-de regiment, 1-ste bataljon, 3-de compagnie en het 9-de regiment, 2-de bataljon, 3-de compagnie. In het tentenkamp waren ongeveer 2400 soldaten gelegerd. Op de voorgrond is één van de veldkeukens met zijn watervoorziening te zien. Het water werd met behulp van pompen uit de grond gehaald. Daarvoor had de genie buizen tot in de welle geslagen.
Bij het zien van deze foto herinnerde Jannes Santing zich dat op het land van Johannes Hilberts nog jaren daarna zogenaamde Norton-pompen hebben gestaan. Ook wist hij te vertellen dat zijn vader en hij de achtergebleven buizen later uit het heideveld van Harm Eleveld (Harm Prakken) mochten halen.
Ik vertelde Jannes Santing dat het zo jammer was dat van de kaamp heel weinig op papier is terug te vinden. Zijn reactie was aandoenlijk. Hij zei: ’t Is moar net hoe aij ’t bekiekt. Vervolgens rommelde hij wat in de krantenbak naast zijn stoel in zijn gezellige kamer in het rusthuis en haalde het boekje van Arend Mulder te voorschijn. Feilloos zocht de krasse negentiger bladzijde honderdentwintig op en zei: Zuuk moar neet langer. Hier steet alles over de kaamp. ‘K mag ’t so now en dan nog graeg ies lees’n.

Aantekeningen van de redactie van het Deevers Archief
Jannes Santing was in zijn werkzame leven de smid van Wapse.
Johannes Hilberts is geboren op 29 november 1908 en is overleden op 30 januari 1983. Hij was getrouwd met Margje Eggink. Zij is geboren op 25 januari 1910 en is overleden op 17 januari 1959.
Harm Eleveld (Harm Prakken) is geboren op 26 november 1879 en is overleden op 3 september 1955. Hij was getrouwd met Aaltje Stevens. Zij is geboren op 5 februari 1883 en is overlden op 7 juni 1919.

Op 10 augustus 1905 verscheen in de Provinciale Drentsche en Asser Courant het navolgende korte bericht.

De zorg voor de officieren-menage bij de in September aanstaande te houden manoeuvres in den omtrek van Diever is opgedragen aan onzen stadgenoot den restaurateur Th. Bakker.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De schrijver gebruikte in dit éénregelige berichtje drie Franse woorden. In het Nederlands luidt deze zin:
De zorg voor het eten van de officieren bij de in September aanstaande te houden troepenbewegingen in den omtrek van Diever is opgedragen aan onzen stadgenoot den gaarkok Th. Bakker.
Blijkbaar kregen de heren officieren niet te eten uit een gewone soldatenkeuken in de kaamp op de Oeren, maar werd hun eten apart bereid door een daarvoor ingehuurde gaarkok uit Assen.

Abracadabra-1286

Abracadabra-510

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Diever, ie bint 't wel ..., Smedereeje Santing, Wapse | Leave a comment

De oldste foto van de meule van Roef Machiel

De redactie van ut Deevers Archief heeft in het bericht de meule van Roef Machiel op de baarg in Veldhuus’n enige aandacht besteed aan de korenmolen van Roelof Haveman (die in de Wapser volksmond Roef Machiel werd genoemd) in de buurtschap Veldhuizen in Wapse.
In het archief van de Vereniging de Hollandse Molen is een nog oudere foto van deze Drentse molen aanwezig. Zie de bijgaande afbeelding van deze foto.
Op de achterkant van de foto staat de tekst ‘Wapsermolen bij kamp te Diever’. Kamp te Diever was het soldatenkamp van de Landweer op de heidevelden op de Oeren tussen Soerte en Deever, bij de weg die tegenwoordig de naam ‘de Kaamp’ heeft.
De foto zal gemaakt zijn door een militair (een officier ?, een soldaat ?, een legerfotograaf ?) die was gelegerd of een krantenjournalist die op bezoek was in de Kaamp op de Oeren. En dat moet in 1905, 1906, 1907 of 1908 zijn geweest. De redactie kan deze foto niet preciezer dateren.
De fotograaf heeft helaas van de drie personen op de foto niet de naam vastgelegd. Is de man op de voorgrond mulder Roelof Haveman (Roef Machiel) ?

Posted in de Kaamp op de Oeren, Meule in Veldhuus’n, Veldhuus’n, Wapse | Leave a comment

Herinneringen uit den grond van de Kaamp in Wapse

Het tijdschrift ‘De Zaan’, geïllustreerd  weekblad voor Zaan- en Waterland, publiceerde op 23 maart 1927 twee foto’s met betrekking tot het vinden van zes urnen tijdens ontginningswerkzaamheden op de Oeren, een stuk woeste grond tussen Deever en Wapse.

De tekst bij de foto’s in het tijdschrift ‘De Zaan’ luidt als volgt:
Herinneringen uit den grond – In den Drentschen bodem worden herhaaldelijk urnen gevonden. Een dezer dagen vonden de heeren H. Koopman, D. Kuiper, J. Veldhuizen en J. Bolding er ook weer, terwijl zij te Wapse grondwerk verrichtten. Op de rechter foto ziet men deze belangrijke oudheidkundige vondsten fraai afgebeeld. In de urn links zijn nog duidelijke overblijfselen van beenderen enzovoort zichtbaar.

In het Nieuwsblad van het Noorden van 13 maart 1927 verscheen het volgende bericht over deze vondst.
Diever, 11 maart. Terwijl eenige arbeiders in het vroegere ‘Soldatenkamp’ tusschen Diever en Wapse aan het slootgraven waren, stootten ze plotseling op eenige urnen. De eerste, die voor den dag werd gehaald werd, was juist midden door gestoken. Dit was een zeer groote met een middellijn van ongeveer 35 cm. Spoedig bleek dat er nog meer urnen in den grond verborgen zaten. In ’t geheel werden zes uitgegraven, zoodat het vermoeden is gewettigd dat men hier een heel urnenveld heeft ontdekt. Vier urnen, van verschillende grootte, zijn geheel gaaf en mooi heel gebleven. Ze berusten thans bij den onderwijzer Onstee te Wapse. Bij onderzoek naar den inhoud kwam -nadat het zand was verwijderd- een hoopje as te voorschijn. Ook werden er nog beenderen in gevonden, waarvan duidelijk eenige ribben en een schoudergewricht te onderscheiden waren. Het terrein, waar een en ander gevonden is, vormt eenigszins een verhooging bij de omliggende gronden vergeleken.

Posted in de Kaamp op de Oeren, Oudheidkunde, Tweeënberg, Wapse | Leave a comment

Kantinetente mit militaer’n in de kaamp op de Oeren

De redactie van ut Deevers Archief vond in de fotocollectie van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie de hier afgebeelde foto van de kaamp op de Oeren bee Kalter’n. De redactie is het Nederlands Instituut voor Militaire Historie bijzonder erkentelijk voor de vrije beschikbaarheid van deze afbeelding.
Op de foto is te zien een kantinetent in het soldatenkamp op het heideveld op de Oeren bij Kalteren in de gemiente Deever. De militairen in een voor de kantinetent zijn van het negende regiment infanterie van de landweer, zoals de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief hopelijk kunnen lezen op het bord bij de vlaggemast.
De maker van de foto is helaas niet bekend. De foto is in de collectie van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie gedateerd op 6 januari 1909. Op die datum kan de foto niet zijn gemaakt. De militairen oefenden in de periode 1905-1908 in de zomer op de heidevelden in de gemiente Deever. De foto is wellicht in 1908 gemaakt en wellicht aan het begin van 1909 gearchiveerd.
Als de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief meer berichten over het soldatenkamp op het heideveld op de Oeren bij Kalteren willen lezen, dan worden zij verzocht onder aan dit bericht of in de lijst met categorieën de categorie de Kaamp op de Oeren aan te klikken.

Posted in de Kaamp op de Oeren | Leave a comment

Militair kamp is bijna in gereedheid gebracht – 1905

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 13 juli 1905 verscheen het volgende korte bericht over het in gereedheid brengen van het militaire oefenkamp op de Oeren tussen Kalteren en Wapse.

Frederiksoord, 12 juli.
Met het in gereedheid brengen van het militair kamp te Diever is men druk bezig. Dagelijke rijden van Diever naar Steenwijk militaire transportwagens en dikwijls ook boerenwagens, om verschillende benoodigdheden, die aldaar aankomen, naar het kamp te vervoeren. De menage wordt voor een groot gedeelte uit Steenwijk aangevoerd.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In de zomer van 1905 oefende het negende regiment infanterie van de landweer voor het eerst op de heidevelden bij Wapse. Het bericht beschrijft enige werkzaamheden van de kwartiermakers van het militaire oefenkamp.
Van het soldatenkamp is in de jaren 1905, 1906, 1907, 1908 en 1909 een flink aantal ansichtkaarten uitgegeven, waaronder bijgaande.

Posted in Ansichtkoate, de Kaamp op de Oeren, Kalter’n, Wapse | Leave a comment

Afzender K. Dijkstra- 9R3K3B

Soldaat K. Dijkstra stuurde op 17 september 1906 de hier afgebeelde ansichtkaart naar de heer H. Stuut in de Pluimerstraat in de stad Groningen. Soldaat K. Dijkstra was gelegerd in het soldatenkamp op de Oeren tussen Kalteren en Soerte. De Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Grote Gelijk hebben de weg langs het vroegere soldatenkamp de naam de Kamp gegegeven, maar moet natuurlijk de naam de Kaamp op de Oeren krijgen.
Soldaat K. Dijkstra gaf aan dat hij behoorde tot 9R3K3B (derde bataljon van de derde compagnie van het negende regiment infanterie van de Landweer), maar dat is niet juist. Hij had moeten aangeven 9R3B3K (derde compagnie van het derde bataljon van het negende regiment infanterie van de Landweer).
Het is toch wel jammer dat soldaat K. Dijkstra het linker deel van de kaart wel heeft benut voor het plakken van de postzegel van 1 cent en niet heeft benut voor het delen van enige ongetwijfeld nu historisch waardevolle kampervaringen met de geadresseerde. Bijzonder fraai is wel het scherpe poststempel van het postkantoor in de stad Groningen.
Op de ansichtkaart is de 1899 opgerichte stoomzuivelfabriek aan het Katteneinde in Deever te zien.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van afbeeldingen op papier is, kan de hier afgebeelde foto ook ten zeerste in zwart-wit weergave bewonderen op bladzijde 27 van het papieren blaadje Opraekelen nr. 23/3 (september 2023) van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit van dat papieren blaadje zijn of dat papieren blaadje bij iemand in kunnen zien.

Posted in Beltmeule, de Kaamp op de Oeren, Meul’nende, Süvelfubriek Deever | Leave a comment

Grote bosch- en heidebraand op Zorgvliet en Woater’n

In het Nieuwsblad van Friesland: Hepkema’s courant van 5 augustus 1905 verschenen de volgende drie berichten over een grote bos- en heidebrand te Zorgvlied en Wateren.

Grote Bosch en Heidebrand te Zorgvlied en Wateren
ZORGVLIED, 2 augustus.
Hedenmorgen omstreeks 10 uur zag men in westelijke richting een zware rookwolk opstijgen. Aanvankelijk dacht men aan een gewoon heidebrandje, doch weldra zag men over een groote oppervlakte een vuurgloed, die zich ernstig liet aanzien.
Door den wind meer en meer voortgedreven, bereikten de vlammen weldra de dennenbosschen, deels toebehoorende aan de Maatschappij van Weldadigheid, deels aan Mr. L.G. Verwer alhier, zoodat men vreesde dat ook huizen en op het veld staande granen door het felle vuur aangetast zouden worden. Dit zou ongetwijfeld zijn gebeurd, wanneer niet krachtige hulp was toegesneld. Een paar afdeelingen soldaten, onder leiding van officieren, kwamen uit het kamp te Diever met schoppen en bijlen te hulp en aan hen is het blusschingswerk hoofdzakelijk te danken. Op verschillende punten werden loopgraven aangebracht en op sommige plaatsen werden gangen door de bosschen gehakt. Ook werden door de Maatschappij van Weldadigheid met een met vijf ossen bespannen groote ploeg groote geulen geploegd om het vuur binnen zekeren kring te houden.
Vele boeren en arbeiders brachten hun have en goed zoo goed mogelijk in veiligheid. Een akker aardappelen verschroeide en ook een partijtje nog op ’t veld staande rogge werd aangetast. Eene woning, welke vuur vatte, wist men nog te behouden. Een militair bekwam ernstige brandwonden aan het been. Hij werd voorloopig alhier verbonden en is daarna per rijtuig naar het kamp teruggevoerd.
Het is nu 10 uur ’s avonds. Ik word weer opgeroepen. Men zegt, dat het vuur opnieuw is uitgebroken.
(Tot op zeer verren afstand is deze brand te zien geweest. Midden over dag kon men op het vrije veld bij Heerenveen en zelfs tusschen Grouw en Wartena ver in het Oosten en Zuidoosten dikke rookwolken zien opstijgen. Redactie)

Later bericht
ZORGVLIED, 3 augustus
Nog altijd is het gevaar voor ons dorp niet geheel geweken. Den geheelen nacht en ook hedenmiddag woedde het vuur nog door, hoewel men ijverig met het blusschingswerk door gaat, terwijl het terrein voortdurend bewaakt wordt door militairen en birgers.
De militairen, die gisteren zoo vlug en vaardig loopgraven maakten, waardoor Wateren voor verder vuur bevrijd bleef, waren onder bevel van Kapitein Thomson.
In sommige huizen blijft nog de inboedel etc. gepakt. Voor Zorgvlied is heden de wind gunstiger geworden. Over een uitgetrektheid bosch en heideveld van minstens een half uur lengte en breedte heeft het vuur zich brandende en smeulende nu reeds verbreid. Veel schoons gaat verloren. Men hoopt echter door waken en werken ons dorp vrij te houden.
Naar men mededeelt is de brand ontstaan door onvoorzichtigheid van twee personen, die in het waren te plaggensteken en de slechte gewoonte volgden om in het open veld hunne koffie te koken. Door den Rijksveldwachter Dijkermans moeten ze reeds in verhoor zijn genomen en, naar we vernemen, hebben ze erkend, dat op boven omschreven wijze de brand was ontstaan.
Uit Frederiksoord schrijft men ons, dat ongeveer 40 H.A. is afgebrand en dat voor de Maatschappij van Weldadigheid de schade geschat wordt op f. 4000.

Wat een soldaat ons van den boschbrand vertelde.
LEEUWARDEN, 3 Augustus.
Uit het kamp tusschen Wapse en Diever zijn heden morgen alhier gearriveerd met een extra trein van Steenwijk een 700 man soldaten, na een verblijf van 10 dagen aldaar. Opgewacht dooreen breede schare nieuwsgierigen, ging het met de muziek voorop in optocht naar de kazerne, waar een welverdiende rust werd gevonden. Vierdehalf uur toch hadden de manschappen van morgen moeten marcheeren om aan hot station Steenwijk te komen, terwijl de meesten ook gisteren een zwaren werkdag hadden gehad, ’t Was de verjaardag van H.M. de Koningin-Moeder, die met het houden van volksspelen gevierd zou worden, doch om middag kwam de tijding van een geweldigen heide- en boschbrand onder Zorgvlied en Wateren en kapitein Thomson verzocht zijn bataillon hulp te verleenen, waaraan eenparig bereidwillig gevolg werd gegeven. Een der manschappen deelde ons dienaangaande het volgende mede.
Om halftien moet onder Frederiksoord de brand zijn ontstaan tengevolge van een koffievuurtje van een paar arbeiders, werkzaam in het veld. Aangewakkerd door den stevigen wind, verbreidde zich het vuur met een verbazende snelheid. Aller gemoederen in wijden omtrek vervuld van angst en zorg. De gevolgen waren niet te overzien en het volk stond machteloos. Zo werd der soldaten hulp ingeroepen en trok het gehele bataillon van Thomson, onder diens leiding derwaarts. Gewapend met schoppen, kwamen na een geforceerden marsch van ongeveer vijf kwartier ter plaatse bij de vlammenzee, die pas een groot dennenbosch, geschat op wel 40 hectare, had aangetast, dat met zijn hooge, droge heide onder de stammen, dan ook totaal is verloren gegaan. Het was niet meer te behouden en voor den wind lagen weer andere uitgestrekte bosschen en er stonden huizen die bedreigd werden, evenals Zorgvlied met zijn omgeving, eigen aan de familie Verwer.
Al een paar uur gaans had de brand zich uitgestrekt en groote schade aangericht. Fluks begonnen we met man en macht in goede orde een geul te graven, een paar honderd meter vóór de snel naderende vlammen, die zich ook zijwaarts voortplantte. Bij ’t graven der geul, werd naar de zijde van den te bekampen vijand de heide in brand gestoken, zoodat de vlammen tegen elkander ingingen en het vuur geen voedsel meer vond, om vóór den wind verder te gaan.
Wel ging het zijwaarts af, en wat daar in de verte gedaan werd door burgers, weet ik niet, doch ons gelukte het na een inspannenden arbeid van eenige uren den voortgang van den brand te stuiten. Een uitgestrekt bosch voor ons en wat daarachter lag werd door ons behouden. Naar mijne berekening hebben we met ons bataillon van klein 400 man van ’s middags goed twee uur tot ’s avonds bijna zeven, een geul gegraven van pl.m. 20 minuten gaans.
Toen was het gevaar zoo goed als geweken en hebben manschappen van het andere bataillon nog dienst gedaan. Ook heb ik een ploeg met vier ossen aan het reddingswerk zien deelnemen.
Heden in de kazerne werd ons medegedeeld, dat een gift, van f 100 was ingekomen, waarvan ik 29 cnt als mijn rechtmatig deel heb ontvangen. Dat is betrekkelijk weinig, doch om geld was het niet begonnen alleen de attentie mag worden gewaardeerd. Een der soldaten heeft zijn voeten gebrand en zou in het kamp zijn achtergebleven.
Van het kamp zelf hoorden we dat het veel grooter is en beter drinkwater heeft, dan dat te Mildam en dat het direct weer in orde wordt gemaakt voor de ontvangst van een 1500 manschappen in September.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief

Posted in de Kaamp op de Oeren, Lodewijk Guillaume Verwer, Maatschappij van Weldadigheid, Wapse, Woater’n, Zorgvliet | Leave a comment