Category Archives: de Witteler Baarg

De Witteler Baarg is toch un rieksmonement ewöd’n

Posted on 22 februari 2025

In de Meppeler Courant van 25 februari 1981 verscheen het volgende bericht over de noodzakelijk geachte bescherming ingevolge de Monumentenwet van de Baarg van Wittelte. Zie afbeelding 4

Kasteelheuvel in bescherming
Wittelte – De Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek in Amersfoort heeft Gedeputeerde Staten van Drenthe geattendeerd op de aanwezigheid van een kasteelheuvel in Wittelte. De rijksdienst wijst erop dat zich in het grasland ten zuidoosten van Wittelte een ongeveer vier meter hoge kunstmatige heuvel met een diameter van 20 meter bevindt.
Rondom deze heuvel wijst een depressie op een vroeger hier aanwezige gracht. Het betreft hier één van een drietal (de andere zijn het Borgbarchien ten zuidwesten van Rheebruggen tussen Uffelte en Ansen en de Klinkenberg in het dal van de Geeserstroom ten zuidwesten van Gees) Drentsche kasteelheuvels, die dateren uit de Middeleeuwen.
Op grond van wetenschappelijk- en cultuurhistorische betekenis zal deze kasteelheuvel met het rondom aanwezige grachtprofiel te zijner tijd worden voorgedragen voor bescherming ingevolge de Monumentenwet. Het is de rijksdienst gebleken dat in het rapport voor de ruilverkaveling ‘Diever’ dit archeologische monument nergens wordt genoemd, hetgeen zou kunnen inhouden dat met deze heuvel en zijn naaste omgeving geen rekening wordt gehouden bij het uitvoeren van eventuele werkzaamheden. De rijksdienst meent er goed aan te doen Gedeputeerde Staten op dit moment te attenderen en de waarde ervan nog eens duidelijk te onderstrepen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief

Het is de redactie niet duidelijk wat de schrijver van dit artikel met ‘op grond van wetenschappelijke en cultuurhistorische betekenis’ heeft bedoeld. Zeker is dat de Baarg van Wittelte nooit oudheidkundig (laat staan wetenschappelijk) is onderzocht.

Boer Jacob (Jaap, Japie) Snoeken (de Snuuke) (zie afbeelding 3 voor een kleurenfoto van zijn graf) (dat hij ruste in vrede), de eigenaar van het land waarin de Baarg van Wittelte ligt, heeft hoogstpersoonlijk verhinderd dat de Baarg van Wittelte tijdens de uitvoering van de volstrekt overbodige ruilverkaveling is platgebulldozerd. Postuum driewerf hulde voor Jacob (Jaap, Japie) Snoeken (de Snuuke): hulde, hulde, hulde.

Zo kon de Witteler Baarg in 2002, meer dan 20 jaar na de volstrekt overbodige ruilverkaveling, als Franse mosterd na een schaal gloeiend hete bitterballen, alsnog op de lijst van rijksmonumenten (beschermd monument als bedoeld in de Monumentenwet 1988) worden opgenomen. Voor wat dit waard is.

Afbeelding 1 – Burgemeester Hendrik Gerard van Os heeft bijgaand afgebeelde zwart-wit-foto van de Wittelter Baarg in 1927 gemaakt.
Abracadabra-1407
Afbeelding 2 – (© Ut Deevers Archief – 3 oktober 2012 – Alle rechten voorbehouden)
Wat nog over is van de Witteler Baarg.

Afbeelding 3 – (© Ut Deevers Archief – 17 mei 2023 – Alle rechten voorbehouden).
Het graf van Jacob (Jaap, Japie) Snoeken (de Snuuke) op de Baargakkers aan de Grönnegerweg bee Deever.

Afbeelding 4 – Bericht in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante, Meppeler Courant) van 25 februari 1981.

Posted in Aarfgood, de Witteler Baarg, Oudheidkunde, Wittelte | Leave a comment

De Wittelerbaarg hef un hoge saandvlakte ewest

Posted on 29 december 2024

Drukkerij en Boekhandel Roelof (Roef) van Goor an de Kruusstroate in Deever heeft het boek De historie en pre-historie van Diever in woord en beeld in januari 1975 uitgegeven. De Deeverse boerenzoon Arend Mulder is de schrjjver/samensteller van dit boek. In het boek is op bladzijde 129 een afbeelding van een foto van leerlingen van de Witteler skoele uit 1930. De tekst op bladzijde 129 luidt als volgt.

De Wittelterberg
De door geschiedschrijvers veel omstreden berg. Magnin schrijft over een grotendeels vergraven hoge zandvlakte, waarop het herenhuis of kasteel van Ullfo en zijn broeder Witto (waarvan de naam Wittelte zou zijn afgeleid) zou hebben bestaan.
Volgens Pleijte daarentegen hebben wij in de heuvel te zien het overblijfsel van een Normandische burcht uit de tijd van Harold de Deen en zou er vroeger een muur of wal op gestaan hebben.
Van Os meent ook dat Magnin in zijn mening dwaalt.
In Wittelte zelf kennen de oud ingezetenen hem niet anders dan onder de naam ‘de berg’ en zijn de namen van enige families aldaar als Klaas van de Berg en Roelof bij de Berg hieraan ontleend.
Naast de berg stond de openbare lagere school, waarvan de leerlingen voor de berg zijn gefotografeerd. Het zou mij te ver voeren al deze kinderen met name te noemen, zo dat nog mogelijk zou zijn.
Van de berg is momenteel niet veel meer over dan een met gras begroeid heuveltje.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Jean Samuel Magnin (geboren op 7 oktober 1796 in Amsterdam, overleden op 22 september 1881 in Buiksloot) werkte bij de provincie Drenthe, de laatste jaren als provinciaal archivaris. Hij schreef artikelen en boeken, vooral over de geschiedenis van Drenthe.
Willen Pleyte (geboren op 26 juni 1836 in Hillegom, overleden op 1 maart 1903 in Leiden) was oudheidkundige. De fantasie en het gebazel van Willem Pleyte kende geen grenzen. Hij heeft ook flink meegebazeld over de Witteler Baarg.
En de burgemeester Hendrik Gerard van Os moest zich ook zo nodig bemoeien met het gebazel over de Witteler Baarg
Zie de berichten in ut Deevers Archief over de Witteler Baarg.
Klaas van de Berg is geboren op 15 april 1919 in Uffelte. Hij is overleden op 1 januari 2000. De redactie betwijfelt of Klaas van de Berg afstamt van de Witteler familie Van de Berg.
Roelof bij de Berg is geboren op 23 januari 1891 in Wittelte. Hij is overleden op 16 juli 1968 in Wittelte. Hij is begraven op de Baargakkers an de Grönnegerweg bee Deever.
Het zou de gemakzuchtige Arend Mulder vast en zeker bij de samenstelling van zijn boek in 1974/1975 met enige goede wil zijn gelukt de namen van de kinderen op de foto te achterhalen. Het is de redactie van ut Deevers Archief in 1998/1999 wel gelukt. Zie het bericht Jan Winters hef de rove van de rechter klompe of.

Posted in de Witteler Baarg, Publicatie | Leave a comment

De toestaand van de Baarg van Wittelte in 1847

Posted on 23 september 2024

De volgende tekst is overgenomen uit het boek ‘Drentsche Oudheden’ van Leonardus Jan Frederik Jansen, Lit. Doct. Conservator bij het Museum van Oudheden te Leyden, uitgegeven in 1848 bij Kemink en Zoon in Utrecht. Het is een verslag van een ooggetuige van de toestand van de Witteler Baarg in 1847.

Waterburgten
Met dezen naam bestempelen wij die geizoleerde aardhoogten, die omgeven zijn van eene of meerdere grachten, waarin zich water bevindt, en soms daarenvoven ook van een of meer wallen. Van deze soort zijn er mij in de Provincie Drenthe slechts twee bekend geworden.
De ééne ligt te Wittelte, in den kom van het gehucht. Het is een heuvel van p.m. 6 ellen hoogte en van eene middellijn van 30 ellen, omringd van eene thans gedempte gracht van 20 ellen breedte. Door veelvuldig afgraven der landlieden, om aarde en vooral zand te erlangen, is hij aan de west- en zuidzijde zeer geschonden, en ofschoon de opgegeven grootte nagenoeg de oorspronkelijke zal zijn, is het toch mogelijk, dat hij nog iets hooger geweest is. Of hij oorspronkelijk een’ op- of toegang gehad had, was niet meer na te gaan. Van twee landlieden, die deel hadden in zijn eigendom, meen ik verstaan te hebben, dat de gracht vroeger den geheelen heuvel zóó omringd had, dat er geen toegang geweest was. Hiertoe zal dus oorspronkelijk eene brug gediend hebben. Rondom deeze hoogte en gracht ligt groenland, en de met struikgewas begroeide heuvel komt daardoor zeer treffend uit. Op zijn’ kruin heeft men een niet gewoon vergezigt.
Toen ik de afgegraven zijden onderzocht bleek mij duidelijk, dat de heuvel door menschenhanden was opgeworpen, waarschijnlijk uit de hem thans omringende gracht. De grond was nu eens zand, dan klei, en ik vond daarin op onderscheiden plaatsen potscherven. Deze werden bijvoorbeeld in den versch afgegraven buik des heuvels, omstreeks 1 el hoog van den grond, aangetroffen, en leverde dus het bewijs, dat zij er bij het ophoogen des heuvels ingekomen waren. Zij waren van vier onderscheiden potten, donkerbruin, roodachtig, lichtrood en geel van kleur, hard gebakken en fiks bewerkt; een was van tamelijk fijne, de overigen waren van grover aarde. Daar van dit aardewerk geheel hetzelfde geldt als wat boven, bladzijde 125, omtrent het aardewerk uit de bevloering tusschen de wildgraven te Odoorn is opgemerkt, zou ik, zonder evenwel iets te willen beslissen, vermeenen, dat deze waterburgt mede tot de Karlowingischen tijd behoorde.
Eene opgraving zou waarschijnlijk gronden voor een bepaald oordeel aan het licht brengen. Tot zulk eene opgraving zouden de tegenwoordige eigenaren, naar het mij uit gesprekken met twee hunner toescheen, de vergunning niet weigeren. Deze eigenaren zijn vier in getal; F. Smid en B. Barels te Dwingelo bezitten de noordelijke, en H. Hessels en de wed. B. Roelofs, te Wittelte, de zuidelijke helft.

Posted in de Witteler Baarg, Oudheid, Wittelte | Leave a comment

Jan Winters hef de rove van de rechter klompe of

Posted on 2 augustus 2023

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is opgenomen als afbeelding 54 een foto van de leerlingen van de Witteler skoele. Juffrouw Christina Augusta Johanna ter Horst maakte deze foto in het voorjaar van 1930. In de tekst bij de afgebeelde foto zijn alle leerlingen genoemd. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

54 – Wittelte – Bij de Berg – Voorjaar 1930
Deze foto van de leerlingen van de Wittelter school is genomen door Christina Augusta Johanna ter Horst. Zij was van 1 maart 1930 tot 1 maart 1937 onderwijzeres aan deze school.
Onderste rij van links naar rechts:
Lambert Jonker, Hendrik Berends, Jan Tabak Jzn., Hendrik Boerhof, Steven Jan van de Berg, Jan Winters, Albert Jongbloed, Etje Slot, Aaltje van Leeuwen, Annigje Jonker, Geertje Vrielink, Marinus Odie, Martinus Lensen en Jacoba Tabak.
Tweede rij van links naar rechts:
Jans Ofrein, Gelmer Siemens, Geert Kok, Sieme Jongbloed, Jan Kok Lzn., Jan Thijs Thijen, Harm Hessels, Klaas (Koos) Smak, Klaas van de Berg, Jantje Tabak en Albertje Berends.
Derde rij van links naar rechts:
Karel van Kooten, Hendrik Berends Jzn., Wim van Kooten, Wietske van Leeuwen, Griet Ofrein, Aaltje Hendrikje Tabak, Jantina Kok, Anna Koning, Albertje Lensen, Roelofje Vrielink.
Bovenste rij van links naar rechts:
Aaltje Thijen, Jentje Berends, Roelie Soer, Anna van Leeuwen, Willempje Siemens.
Harm Hessels zat niet op de Wittelter school, maar woonde in de boerderij tegenover de Baarg en kwam natuurlijk aangelopen toen deze foto werd genomen.
De kinderen hebben bekende Wittelter achternamen, behalve de broertjes Van Kooten. Zij zijn de zonen van de beheerder van het werkverschaffingskamp dat toen bij de Dwingeler Stroom stond.
De kinderen poseren bij de sterk in verval geraakte berg in het land van Klaas van de Berg. Op de berg staan een paar hulsebossen. Wittelters kunnen zich nog herinneren dat de platte bovenkant van de berg veel groter was.
Bij de berg bevond zich in die tijd nog een drinkenskoele. De berg werd steeds lager door afbrokkeling, boeren haalden grond weg voor het vullen van gaten in wegen, ook kinderen en koeien hebben zo het een en ander verropt.
Klaas van de Berg heeft de berg later bijna helemaal afgegraven, want op die bult wilde geen gras groeien en die hulsebossen stonden ook maar in de weg.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft in verschillende berichten aandacht besteed aan de Witteler Baarg.
Juffrouw Christina Augusta Johanna ter Horst was van 1 maart 1930 tot 1 maart 1937 werkzaam in de Witteler Skoele.
Zij moet de hier afgebeelde schoolfoto kort na 1 maart 1930 hebben gemaakt. Alle kinderen dragen kniekousen en dikke truien
De leerling Jan Winters die van links af gezien de zesde jongen op de voorste rij is, mist van zijn rechter klomp de kap.
In ut Deevers: Hee hef de rove van de rechter klompe of.




1.   Aaltje Thijen
Zij is geboren op 2 februari 1917. Zij is overleden op 14 juni 1999.
Zij trouwde met Albert Westerveen. Zij woonde in Wittelte.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar

2.  Jentje Berends
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

3.  Roelie Soer
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

4.  Anna van Leeuwen
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

5.  Willempje Siemens
Zij is geboren op 11 maart 1917. Zij is overleden op 15 december 2002. Zij was getrouwd met Jantinus Klok. Zij woonde bij de Wittelterbrug in Wittelte.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.

6.  Karel van Kooten
Hij is een broer van Wim van Kooten, die ook op deze foto staat.
Zijn vader was beheerder van het kamp voor werkloze Utrechtse arbeiders van het werkgelegenheidsproject voor het recht trekken van de Dwingeler Stroom in de dertiger jaren van de vorige eeuw. De barakken stonden op het terrein waar nu een camping is gevestigd bij de Drentse Hoofdvaart.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.

7.  Hendrik Berends Jzn.
Hij is geboren op 2 juli 1922. Hij is overleden op 27 april 2004. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij woonde in Wittelte.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.

8.  Wim van Kooten
Hij is een broer van Karel van Kooten, die ook op deze foto staat.
Zijn vader was beheerder van het kamp voor werkloze Utrechtse arbeiders van het werkgelegenheidsproject voor het recht trekken van de Dwingeler Stroom in de dertiger jaren van de vorige eeuw. De barakken stonden op het terrein waar nu een camping is gevestigd bij de Drentse Hoofdvaart.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.

9.  Wietske van Leeuwen
Zij was getrouwd met Helprig Smit.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.

10.  Griet Ofrein
Zij is geboren op 21 mei 1917. Zij is overleden op 26 september 1994. Zij was getrouwd met Jan Bolding. Zij woonde op Wapservene.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.

11.  Hendrikje Tabak Jdr.
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

12.  Jantina Kok
Zij is geboren op 9 september 1918 op ’t Noord. Zij is overleden op 30 januari 1996. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Zij is niet getrouwd geweest. Zij heeft altijd achter op ’t Noord gewoond, samen met haar zuster Jantje en haar broer Jan.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.

13.  Anna Koning
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

14.  Albertje Lensen
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

15.  Roelofje Vrielink
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

16.  Jannes (Jans) Ofrein
Hij is geboren op 27 november 1919. Hij is overleden op 10 juni 1996. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij had wel een vriendin, maar is niet getrouwd geweest. Hij woonde achter op het Noord.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.

17.  Gelmer Siemens
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

18.  Geert Kok Lzn.
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

19.  Sieme Jongebloed
Hij is geboren op 8 juli 1916. Hij is overleden op 25 juni 1977.
Hij trouwde met Jantje Weide.
De redactie moet nog meer gegevens van hem uitzoeken.

20.  Jan Kok Lzn.
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

21.  Jan Thijs Thijen
Hij was getrouwd met Aaltje Thijen. Hij was boer in Wapse.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.

22.  Harm Hessels
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

23.  Klaas (Koos) Smak
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.

24.  Klaas van de Berg
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

25.  Jantje Tabak Jzn.
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

26.  Albertje Berends
Zij is geboren op 24 oktober 1922. Zij is overleden op 12 juli 2003. Zij was getrouwd met Egbert Rink. Zij woonde in Havelte.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.

27.  Lambert Jonker
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

28.  Hendrik Berends
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

29.  Jan Tabak Jzn.
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

30.  Hendrik Boerhof
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

31.  Steven Jan van de Berg
Hij is geboren op 28 maart 1921 in Wittelte. Hij is overleden op 3 mei 2003.
Hij woonde aan de Wapserveenseweg in Wittelte.
De redactie moet nog op zoek naar meer gegevens van hem.

32.  Jan Winters
Hij is geboren op 7 september 1920. Hij is overleden op 19 augustus 2003. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij trouwde met Jantje Liezen. Hij heeft altijd in Wittelte gewoond.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.

33.  Albert Jongebloed
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

34.  Etje Slot
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

35.  Aaltje van Leeuwen
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

36.  Annigje Jonker
Zij is geboren op 24 september 1920 in Wittelte. Zij is overleden op 24 oktober 2002.
Zij was getrouwd met Hendrik Punt. Zij woonde aan de Peperstraat in Diever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.

37.  Geertje Vrielink
De redactie moet haar gegevens nog uitzoeken.

38.  Marinus Odie
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

39.  Martinus (Tinus) Lensen
De redactie moet zijn gegevens nog uitzoeken.

40.  Jacoba (Coba) Tabak
Zij is overleden op 17 februari 2004. Zij was getrouwd met Jan ten Buur. Zij woonde in Dwingel.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.

Posted in Alle Wittelers, de Witteler Baarg, Diever, ie bint 't wel ..., Witteler skoele | Leave a comment

Ut Baargie van Japie Snuuk’n op un foto uut 1975

Posted on 12 maart 2023

In de collectie met de naam ‘Collectie Provinciale Fotodienst’ in de beeldbank van het Drents Archief is bijgaande afgebeelde foto (nummer DA93700037284) van de Witteler baarg aanwezig. De resten van de in de Middeleeuwen aangelegde berg zand bestaan nog steeds dank zij de inspanningen van wijlen Jacob (Jaap, Japie) Snoeken (de Snuuke). Daarvoor alsnog postuum driewerf hulde: hulde, hulde, hulde.
Zie ter illustratie van de afgebeelde foto ook het bijgaand afgebeelde bijzonder fantasierijke bericht ‘Witto’s Veurhof’ over wijlen geschiedenisuitvinder, geschiedenisbedenker en geschiedenisfantaseerder Jacob (Jaap, Japie) Snoeken (de Snuuke), dat op 3 december 1994 in het Nieuwblad van het Noorden is gepubliceerd. 

Witto’s Veurhof
Jacob (50) en Mina (52) Snoeken uit Wittelte hebben hun boerderij een mooie historische naam gegeven: Witto’s Veurhof. De vondst in van de landbouwer zelve en is de vrucht van een lange en vermoeiende speurtocht in de archieven. Hierbij werd een stukje Drentse geschiedenis aan de vergetelheid ontrukt.
Witto was een invloedrijke edelman uit de 11de eeuw. Samen met zijn broers Uffo en Peelo controleerde hij grote delen van het graafschap Drente. Tot hun machtsgebied behoorden ook Groningen en aanpalende delen van de Ommelanden. De familienaam van de adellijke broeders is niet achterhaald; hun voornamen leven echter tot op de huidige dag voort in de plaatsnamen Wittelte en Uffelte in Zuidwest-Drente en Peelo, tegenwoordig een wijk van Assen.
Witto bezat bij Wittelte een burcht. Het was een zogeheten motte, bestaande uit een kunstmatig opgeworpen ronde heuvel met daar bovenop een uit palisaden opgetrokken sterkte. Het geheel was omringd door een gracht. De heuvel bestaat nog steeds; zij het in afgeslankte vorm. De volksmond spreekt van ‘de berg’. Duidelijk is in het omringende groenland nog de loop van de gedempte gracht te volgen. En aan het geaccidenteerde terrein ervoor is ook nog te zien waar eens het voorgebouw stond; de entree zeg maar – ofwel de voorhof. ‘Veurhof’ op zijn Drents. Zo kwam Jacob Snoeken aan de naam op zijn boerderij: Witto’s Veurhof.
De hoeve grenst direct aan het voormalige kasteelterrein. De ‘berg’, officieel Wittesheuvel, ligt op zijn land en is zijn eigendom. Al vanaf de late 18e eeuw is het familiebezit. In die periode liet een voorvader-in-de-vrouwelijke-lijn de boerderij bouwen. Dat was een Berend Roelofs van de Berg, die zichzelf had vernoemd naar ‘de berg’. Nadien heeft de hoeve een aantal ingrijpende veranderingen ondergaan. Het oude gebinte echter stamt waarschijnlijk nog goeddeels uit de 18de eeuw.
‘Al heel lang was ik op zoek naar een mooie naam voor de boerderij,’ zegt Snoeken, ‘ik vond wel wat, maar ’t zinde me niet. Totdat ik in de archieven opeens op de ridderfiguur Witto stuitte !’ Hij vond een oorkonde uit 1040. Daaruit viel meteen op te maken dat het met de broers Witto, Uffo en Peelo slecht was afgelopen. Zij hadden zich de toorn op de hals gehaald van hun leenheer, de Duitse keizer Hendrik III, die hof hield in Goslar. De monarch betichtte het trio van ‘schandelijke lichtzinnigheid’. De broers kwamen vervolgens op nooit opgehelderde wijze om het leven. Vermoedelijk zijn ze vermoord; op bevel van de keizer wellicht ? Hendrik III schonk blijkens de oorkonde uit 1040 al hun bezittingen aan de bisschop van Utrecht.
Maar Jacob Snoeken wekte Witto weer tot leven. Niet alleen in de naamgeving van zijn boerderij, maar ook in de vorm van een standbeeld. In 1987 plaatste hij op de kasteelheuvel een zelf vervaardigd beeld van de ridder, opgetrokken uit ijzer en beton. Uit archeologische hoek werd dat maar zo-zo gevonden.
Want werd daar niet een waardevol monument uit het verleden aangetast ? Snoeken hield echter voet bij stuk. ‘Ze hoeven echt niet bang te zijn hoor,’ zegt hij nog maar eens, ‘de heuvel wordt aan alle kanten beschermd. Namelijk door mijzelf.’
Opgravingen zijn er overigens nooit gedaan bij de restanten van Witto’s motte. Het enige dat er ooit werd gevonden is een aarden kruikje.
Uit de wederwaardigheden van Witto en z’n broers leerde Jacob Snoeken ook, dat het dorp in 1990 precies 950 jaar bestond; net zoals de stad Groningen. Ze hebben toen in Wittelte een geweldig herdenkingsfeest gevierd. Sindsdien is in het dorp een nieuw gevoel van saamhorigheid ontstaan. Dat bleek al in de aanloop naar de feestelijkheden, toen de familie Snoeken aan alle kanten door hun dorpsgenoten werd geholpen.
Op het brinkje van Wittelte staat tegenwoordig een groot informatiepaneel, omringd door enorme veldkeien. Deze dragen de namen van de broers Witto, Uffo en Peelo. Onder de hoofdsteen begroef Snoeken in een fles een lijst met namen van allen die eraan meegewerkt hebben. En volgend jaar 27 en 27 mei wordt in het dorp wederom een grote feesttent opgesteld. Dan wordt het eerste Witto-lustrum gevierd. ‘Eerlijk is eerlijk: we hebben met z’n allen veel aan Witto te danken,’ stelt Jacob Snoeken vast.

Posted in de Witteler Baarg, Wittelte | Leave a comment

Over de Baarg van Wittelte

Posted on 15 januari 2023

Waarschijnlijk is de Baarg van Wittelte het laatste restje van een zogenaamde motte. Als de Baarg inderdaad een motte is geweest, dan is het waarschijnlijk dat op de Baarg ook een soort van kasteel of kasteeltje heeft gestaan.
In de lijst van ‘mottes en mottekastelen in Nederland‘ in de website Wikipedia is de Baarg van Wittelte niet genoemd, nu zegt dat niet alles, want de inhoud van Wikipedia moet voortdurend kritisch worden beoordeeld.
In Wikipedia is een en ander te lezen over het mottekasteel.
Op het internet is ook een voorbeeld van een mottekasteel in België te vinden.
Nog meer afbeeldingen van ‘mottekastelen’ zijn te vinden via het aanklikken van: meer afbeeldingen van mottekastelen.
In de website Wikipedia hebben direct belanghebbenden ook een bladzijde volgeschreven met grotendeels subjectieve gegevens over de Baarg van Wittelte.
In de website Wikipedia is ook een grappige foto uit 2009 van de Baarg te vinden. In de tekst bij die foto wordt de Baarg aangeduid als ‘Wittesheuvel’, maar die naam is gewoon een verzinsel van de eigenaar van het land waarin de Baarg ligt. Het is aardig om op deze foto te zien dat om het rijksmonument eindelijk schrikdraad is gespannen.
Nog tot niet zo lang geleden liet de eigenaar van het land gewoon zijn koeien over de Baarg lopen, wat bij heeft gedragen aan het grote vernielen (verropp’m) van deze archeologische rest. Het is ook vermakelijk om te zien dat de eigenaar het kale heuveltje leuk heeft opgedirkt en opgepimpt met een eigengemaakte grijze (gewapend?) betonnen pop. Zwaait de pop met zijn zwaard in de richting van Utrecht ?
Op de website Geheugen van Drenthe is ook enige aan oudere bronnen ontlede gegevens over de Baarg te vinden.
Ook de website Encyclo Online Encyclopedie biedt enkel bekende gegevens uit oudere bronnen.
De website home.kpn.nl/ekats doet enige beweringen die niet worden onderbouwd met verwijzingen naar bronnen. Wel is op deze site een aardige foto van de Baarg te zien.

Posted in Aarfgood, de Witteler Baarg, Oudheidkunde, Wittelte | Leave a comment

Un citaat over de Witteler Baarg

Posted on 29 december 2022

In het Nieuwsblad van het Noorden verscheen op woensdag 2 november 1932 in de serie ‘Burgemeesters over hun gemeenten’ het door burgemeester Hendrik Gerard van Os geschreven bericht ‘De gemeente Diever’ . Aan dit bericht is het volgende citaat over de Witteler Baarg ontleent. 

Dit is een overblijfsel van een zoogenaamden Frankischen burcht, waarop vermoedelijk betrekking heeft de giftbrief van Keizer Hendrik III van 12 mei 1040, waarbij hij de goederen van zekeren Ulfo en zijn broeders, gelegen te Uffelte, Wittelte en Peelo, verbeurd verklaarde en aan de kerk van Utrecht schonk als allodiale bezitting.
De proostdij van Sint. Pieter te Utrecht trok nog vele eeuwen inkomsten uit deze omgeving; de zogenaamde Sint. Pieters roggepachten. De burcht te Wittelte zou door een van de gebroeders zijn bewoond.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie verwijst voor het bericht van burgemeester Hendrik Gerard van Os naar het bericht An de proat mit burgemeister Van Os.
Allodiaal betekent: Het volledig bezitten van land zonder iets verschuldigd te zijn aan iemand anders.

Posted in de Witteler Baarg, Oudheidkunde, Wittelte | Leave a comment

Geskrief over de Witteler baarg

Posted on 29 september 2022

Dit artikel bevat een niet-begrensde lijst van schrijfsels die verband houdt met de Baarg van Wittelte.

Leonard Johannes Friedrich Janssen
Drenthsche Oudheden, Uitgegeven door Kemink – Utrecht – 1848.
Nieuwsblad van het Noorden
Artikel in het nummer van woensdag 2 november 1932.
Nederlands Volkskundig Genootschap
Neerlands Volksleven – Uitgegeven in 1962.
D.P. Blok
De vroege Middeleeuwen tot ca. 1150 – Uitgegeven in 1985.
Huib D. Minderhoud
Dwars door Drenthe – Uitgegeven door Krips Repro – Meppel – 1986.
Geïllustreerd met aquarellen van Jouke Nijman.
Ebelina Bruins – Jeannet Boverhof
Wittelte na Witto – Uitgegeven door Werkgroep Historisch Wittelte – 2004.
Het boek is samengesteld door Jeannet Boverhof en de Werkgroep Historisch Wittelte.
Michiel Alexander Wilhelm Gerding en consorten.
De Canon van Westerveld – Kennismaking met cultuur en historie – Uitgegeven door Koninklijke Van Gorkum Assen – 2009.
A.W. Ritman (Lex Ritman)
Witto’s heuvel- Uitgegeven door Antonius Pius – ’s Gravenhage – 2010.
Dit boek is uitgegeven in verband met het zogenaamde 970-jarige bestaan van het gehucht Wittelte in 2010.
A.W. Ritman (Lex Ritman)
Wikipediaanse studie over Kasteelberg en tekenaar en uitgeverij – Uitgegeven door Antonius Pius – ’s Gravenhage – 2010.

Posted in de Witteler Baarg, Oudheidkunde, Publicatie, Wittelte | Leave a comment

De kiender van de Witteler skoele bee de Baarg

Posted on 28 mei 2022

Het is helaas maar een paar keer voorgekomen dat de leerlingen van de Wittelter skoele op de foto zijn gezet bij de Witteler baarg. Zo ook op de hier afgebeelde foto, die in 1946 is gemaakt, de eerste foto van de leerlingen ná de Tweede Wereldoorlog. Als de kinderen wat vaker bij de Witteler baarg waren gefotografeerd, dan was het verval van deze oudheidkundig waardevolle baarg beter over de jaren heen te zien zijn geweest.

Op de afgebeeld foto zijn te zien:
1. Meester Albertus Andreae; 2. Arendje Nijboer; 3. Hendrikje Tabak; 4. Albert Jan Wanningen; 5. Lambert Nijboer; 6. Arend Echten; 7. Willem Pouwels; 8. Arend Jonker; 9. Klaas Echten; 10. Jan Berends; 11. Albert Soer; 12. Berend Mos; 13. Juffrouw Engel Broer-Van Delden; 14. Trijn Houwer; 15. Hilligje (Hillie) Boerhof; 16. Aaltje Tabak; 17. Jansje Noorman; 18. Jantien (Jantje) Odie; 19. Arendina Jonker; 20. Hilligje (Hillie) Berends; 21. Jantien (Jantje) Aaltina Winters; 22. Niesje Barelds; 23. Bernarda (Bernardie) Johanna Pril; 24. Klaasje Rozeboom; 25. Klaasje Berends; 26. Jacobje (Cobie) Nijboer; 27. Dirk Thijen; 28. Berend Jonker; 29. Teunis Rozeboom; 30. Jannes Boer;  31. Lammigje (Lammie) Houwer; 32. Eltje Oost; 33. Roelina (Roelie) Willemtje Klok; 34. Stiena Klok; 35. Willemtje (Willie) Roelina Klok; 36. Roelofje (Roelie) Soer; 37. Roelofje (Roelie) Siemens; 38. Albertus (Bertus) Gerardus Pril; 39. Geert Soer; 40. Jannes Siemens; 41. Roelof Jonker.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief.
De redactie is naarstig op zoek naar gegevens van de kinderen die op deze afgebeelde foto zijn te zien. Alle kinderen zijn in of vóór 1940 geboren, sommigen zelfs in 1932, dat wil zeggen dat deze nu (anno 2022) allemaal dikke tachtigers, sommige zelfs negentigers zijn. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan gegevens van deze kinderen aanleveren ?

1. Meester Albertus (Bertus) Andreae (Andree ?, Andrea ?)
Albertus (Bertus) Andreae (Andree ?, Andrea ?) is geboren op 18 maart 1908 an ’t Meul’nende in Deever. Hij is overleden op 27 maart 1988 in Deever. Hij werd in de Deeverse volksmond altijd Bart Eulie genoemd. Hij was eerst schoolmeester an de Witteler skoele. Daarna was schoolmeester en hoofd van de openbare lagere school an de Tusschendarp in Deever. 

2. Arendje Nijboer
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

3. Hendrikje Tabak
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

4. Albert Jan Wanningen
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

5. Lambert Nijboer
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

6. Arend Echten
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

7. Willem Pouwels
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

8. Arend Jonker
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

9. Klaas Echten
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

10. Jan Berends
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

11. Albert Soer
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

12. Berend Mos
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

13. Juffrouw Engel Broer-Van Delden
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

14. Trijn Houwer
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

15. Hilligje (Hillie) Boerhof
Zij was getrouwd met Hendrik Timmerman. Zij woonde in Uffelte. Zij is begraven op de kaarkhof van Uffelte.
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

16. Aaltje Tabak
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

17. Jansje Noorman
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

18. Jantien (Jantje) Odie
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

19. Arendina Jonker
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

20. Hilligje (Hillie) Berends
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

21. Jantien (Jantje) Aaltina Winters
Zij is geboren op 22 februari 1933. Zij trouwde met Harm van Zegeren. Zij woont in Ruinen.
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

22. Niesje Barelds
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

23. Bernarda (Bernardie of Nardie) Johanna Pril
Zij is geboren op 7 juni 1935 in Enschede. Zij is overleden op 22 november 2018 in Hoogeveen.
Zij was getrouwd met Piet Gelmers.

24. Klaasje Rozeboom
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

25. Klaasje Berends
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

26. Jacobje (Cobie) Nijboer
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

27. Dirk Thijen
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

28. Berend Jonker
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

29. Teunis Rozeboom
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

30. Jannes Boer
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

31. Lammigje (Lammie) Houwer
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

32. Eltje Oost
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

33. Roelina (Roelie) Willemtje Klok
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

34. Stiena Klok
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

35. Willemtje (Willie) Roelina Klok
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

36. Roelofje (Roelie) Soer
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

37. Roelofje (Roelie) Siemens
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar haar gegevens.

38. Albertus (Bertus) Gerardus Pril
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

39. Geert Soer
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

40. Jannes Siemens
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

41. Roelof Jonker
De redactie moet nog in de openbare bronnen op zoek naar zijn gegevens.

Posted in Alle Wittelers, de Witteler Baarg, Witteler skoele | Leave a comment

De ièste echte ansichtkoate van Wittelte

Posted on 20 april 2022

Van Wittelte zijn geen ansichtkaarten van echte dorpsbeelden, zoals wegen, boerderijen, huizen, scholen, enzovoort bekend. De eerste ansichtkaart die hiervoor wel in aanmerking komt, is de op een verzamelbeurs gekochte ansichtkaart, zoals te zien is op bijgaande afbeelding. Hulde aan de bedenker/uitgever van deze kaart, te weten de eigenaren van galerie ‘de Herkenning’, Wittelte, The Netherlands. Ga zo door !

Op de achterkant van de kaart staat als uitleg bij de foto’s op de voorkant van de kaart:  Jacob Snoeken, ‘Graaf Witto 21 mei 1040, betonnen beeld op de Wittesheuvel’, Herberg ‘de Twijfelaar’ en Monument op de Brink.
Bij de tekst ‘Graaf Witto 21 mei 1040, betonnen beeld op de Wittesheuvel’ zijn natuurlijk de nodige vraagtekens te zetten. Heeft Witto bestaan ? Zo ja, was hij graaf en zo ja van welk graafschap was hij graaf ? Zijn hierover oorkonden bewaard gebleven ?
Is de datum van 21 mei 1040 de geboortedatum van die zogenaamde Witto ? Zo ja, aan welk document is de geboortedatum van die zogenaamde Witto ontleend ?
Is de naam Wittesheuvel ontleent aan een document, zo ja aan welk document ?
Of hebben we bij het betonnen beeld van ‘graaf Witto’ op de ‘Wittesheuvel’ te maken met een gevalletje van onnavolgbare en onverbeterlijke pseudo-histo-romantiek ?

De heer Peter van Wijk reageerde op 22 september 2012 als volgt:
Blij verrast door de hulde die we kregen voor deze kaart. Hartelijk dank. We hebben nog wel een stapeltje van deze kaarten liggen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie wil neringdoenden en ondernemers uit Wittelte graag adviseren nieuwe ansichtkaarten met andere echte Wittelter dorpsbeelden uit te brengen. Daarvoor alvast driewerf hulde : hulde, hulde, hulde.

abracadabra-562

Posted in Ansigtkoate, de Witteler Baarg, Wittelte | Leave a comment

Betonn’n beeld op de Baarg in Wittelte

Posted on 17 juli 2021

Op de Baarg in Wittelte staat een primitief betonnen beeld van een figuur met een zwaard in de hand.
Wijlen Jacob (Japie) Snoeken was een plaatselijke boer in ruste en kunstenaar en was tevens de eigenaar van het rijksmonument de Baarg. Hij heeft zijn droombeeld in 1987 gemaakt. Het beeld zou Witto, een historisch niet verifieerbare figuur uit het verleden van Wittelte moeten voorstellen.
Om het beeld staat een laag houten hekje. Moet dat voorkomen dat de in het weiland rondlopend vee het beeld en de Baarg kunnen verroppen ?
Bij het beeld staat een vlaggemast. Deze mast lijkt een afgedankte lantaarnpaal van het zogenaamde verjongde type te zijn (een op de kop getikt exemplaar van de gemeente Westenveld ?).
Na wat riskant springwerk over weideafzettingen van onder stroom staand schrikdraad kon de redactie van ut Deevers Archief bijgaande kleurenfoto op 3 oktober 1912 maken.
De redactie van ut Deevers Archief heeft in de webstee wikipedia.org geen pagina met gegevens over de kunstenaar Jacob Snoeken kunnen vinden.

Posted in Beeld, de Witteler Baarg, Kitsch in de gemiente Deever, Wittelte | Leave a comment

Wittelte op un olde laandkoate uut 1868

Posted on 17 juni 2021

In de Gemeente Atlas van Nederland van J. Kuyper, 1865-1870 is ook een kaart van de gemiente Deever opgenomen. Een detail van die kaart geeft de situatie van Wittelte in 1868 weer.

In 1868 werd De Baarg van Wittelte Wittesheuvel genoemd. Of was het Wittelterheuvel ?
In die tijd stond in de Stienbaarger bochte van de Rijksweg langs de Drentsche Hoofdvaart nog een Tol.
In die tijd was de Wittelter Schutsluis nog niet afgebroken.
In die tijd was de school zo te zien in een boerderij of in een woning gevestigd.
In die tijd bestond de boermarke van Wittelte nog.
In die tijd heette de Dwingeler Stroom nog de Oude Smilder Vaart.
Dit geeft aanleiding tot onder meer de volgende vragen:
– wanneer is de Wittelter skoele gebouwd;
– wanneer is de boermarke van Wittelte verdeeld;
– wanneer is de rijkstol aan de Rijksweg opgeheven;
– wanneer is de Wittelter Schutsluis gesloopt ?

Posted in Boermarke, de Witteler Baarg, Witteler brogge, Witteler skoele, Witteler skut, Wittelte | Leave a comment

Honderd joar elee’n saag de Baarg ur ok al neet uut

Posted on 21 maart 2021

Burgemeester Hendrik Gerard Van Os fotografeerde de al sterk in verval geraakte, maar nog aardig op hoogte zijnde Baarg in Wittelte, in de twintiger jaren van de vorige eeuw. De redactie zwaait deze burgemeester daarvoor alsnog postuum driewerf hulde toe: hulde, hulde, hulde. Volgens olde Wittelers stonden op de Baarg hulsebossies.
De redactie van ut Deevers Archief ontkomt er niet aan deze alleroudste foto van de Baarg vanuit geschiedkundig oogpunt als een topstuk te beschouwen.
De uitgestorven familie Bij de Berg (Bee de Baarg) moet in Wittelte eeuwen lang bee de Baarg (in de buurt van de Baarg) hebben gewoond. Het zou aardig zijn te weten of deze familie, naast de boerderij aan de Wapserveenseweg, waar Roef en Jantie, de twee laatste leden van deze familie woonden, eerder ook een andere boerderij dichter in de buurt van de Baarg heeft bewoond. De redactie van ut Deevers Archief heeft sterk het vermoeden dat de familie Bij de Berg vroeger woonde in een boerderij op de plek waar de boerderij van wijlen Jacob (Japie) Snoeken – de uitvinder van heer Witto en de bedenker van de naam Witto’s heuvel – staat aan de Wittelterweg bij de nepbrink van Wittelte.
De redactie heeft de kleurenfoto van de Baarg gemaakt op woensdag 6 november 2019.

De verstokte liefhebber van afbeeldingen op papier kan de hier afgebeelde foto van de Baarg ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 15 van het in 2008 verschenen papieren boekwerkje Diever, zoals het was in de voormalige gemeente, 1930-1980, dat is samengesteld door vrijwilligers van de heemkundige vurening uut Deever. Maar ja, dan moet jij wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerkje of dat papieren boekwerkje bij iemand in kunnen zien.

Abracadabra-237

Posted in Aarfgood, de Witteler Baarg, Topstuk, Wittelte | Leave a comment

Witteler fumilienèème Bee de Baarg bestiet neet mièr

Posted on 19 december 2019

Jan bij de Berg (geboren op 19 juli 1860 te Wittelte, overleden op 3 april 1916 te Wittelte) en Lammigje Offerein (geboren op 18 mei 1860 te Wittelte, overleden op 9 juni 1932 te Wittelte) trouwden op 27 april 1888 in Deever.

Het echtpaar kreeg drie kinderen, te weten Jantje (Jantie) en Roelof (Roef) en Jantiena.
Jantje (Jantie) bij de Berg is geboren op 24 maart 1889 in Wittelte. Zij is overleden op 5 juni 1965 in Wittelte. Zij was niet getrouwd. Zij is begraven op de Baargakkers an de Grönnegerweg bee Deever.
Roelof (Roef) bij de Berg is geboren op 23 januari 1891 in Wittelte. Hij is overleden op 16 juli 1968 in Wittelte. Hij was niet getrouwd. Hij is begraven op de Baargakkers an de Grönnegerweg bee Deever.
Jantiena bij de Berg is geboren op 30 januari 1893 in Wittelte. Zij is overleden op 22 december 1903 in Wittelte.

Met het overlijden van de ongetrouwde Roelof (Roef) bij de Berg op 16 juli 1968 is de familienaam bij de Berg uitgestorven.

De redactie van ut Deevers Archief heeft Roef en Jantie goed gekend. Zij woonden aan de Wapserveenseweg -komende vanaf de Wittelterweg- in de eerste boerderij aan de linkerkant.

Uit overlijdensakte nummer 15 van 2 november 1827 blijkt dat de op 1 november 1827 in Wittelte overleden landbouwer Jan Jakobs bij de Berg is geboren op 30 september 1754 in Wittelte. Hij was een zoon van Jakob Remmelts en Geertje Jans.
Het vermoeden bestaat dat de familienaam Bij de Berg (bee de Baarg) in de Napoleontische tijd is ontstaan, toen de Franse bezetter bij het invoeren van de burgerlijke stand de mensen dwong een achternaam aan te nemen.
Deze Witteler familie moet zich verbonden hebben gevoeld met de Witteler Berg (de Baarg), woonde toen misschien wel dichter bij de Berg (de Baarg) dan Roef en Jantie aan de Wapserveenseweg. Op de vraag van de ambtenaar ‘wat is uw achternaam’ gaf Jan Jacobs wellicht als antwoord ’k hep gien aachterneème’. Op de vraag van de ambtenaar ‘waar woont u’ gaf Jan Jacobs mogelijk als antwoord ‘bee de baarg’. De reactie van de ambtenaar zal wellicht geweest zijn ‘dan schrijf ik bij uw achternaam ‘Bij de Berg’.’
De redactie heeft het graf van de familie Bij de Berg op de lijst van Deevers funerair aarfgood gezet.

Afbeelding 1  – (© Ut Deevers Archief – 26 juli 2012 – Alle rechten voorbehouden)
Jantiena bij de Berg zal elders op het kerkhof zijn begraven.
Familie Bij de Berg – Geboorteakten

Diever, geboorteakte, 7 april 1851, aktenummer 14
Kind: Lammigje bij de Berg, geboren te Wittelte (Deever) op 5 april 1851, dochter van Roelof Jans bij de Berg, beroep: landbouwer; oud: 32 jaren, en Jantje Willems Jonkers, beroep: zonder; oud: 33 jaren.

Diever, geboorteakte, 10 april 1856, aktenummer 8
 Kind: Lammigje bij de Berg, geboren te Wittelte (Deever) op 9 april 1856, dochter van Roelof Jans bij de Berg, beroep: landbouwer; oud: 37 jaren, en Jantje Willem Jonkers, beroep: zonder; oud: 37 jaren.

Diever, geboorteakte, 17 oktober 1857, aktenummer 27
Kind: Janna bij de Berg, geboren te Wittelte (Deever) op 16 oktober 1857, dochter van Roelof Jans bij de Berg, beroep: landbouwer; oud: 39 jaren, en Jantje Willems Jonkers, beroep: zonder; oud: 39 jaren.

Diever, geboorteakte, 20 juli 1860, aktenummer 22
 Kind: Jan bij de Berg, geboren te Wittelte (Deever) op 19 juli 1860, zoon van Roelof Jans bij de Berg, beroep: landbouwer; oud: 41 jaren, en Jantje Willems Jonkers, beroep: zonder; oud: 41 jaren.

Diever, geboorteakte, 25 maart 1889, aktenummer 13
 Kind: Jantje bij de Berg, geboren te Wittelte (Deever) op 24 maart 1889, dochter van Jan bij de Berg, beroep: landbouwer; oud: 28 jaren, en Lammigje Offerein, beroep: zonder.

Diever, geboorteakte, 24 januari 1891, aktenummer 7
 Kind: Roelof bij de Berg, geboren te Wittelte (Deever) op 23 januari 1891, zoon van Jan bij de Berg, beroep: landbouwer; oud: 30 jaren, en Lammigje Offerein, beroep: zonder.

Diever, geboorteakte, 1 februari 1893, aktenummer 8
 Kind: Jantiena bij de Berg, geboren te Wittelte (Deever) op 30 januari 1893, dochter van Jan bij de Berg, beroep: landbouwer; oud: 32 jaren, en Lammigje Offerein, beroep: zonder.

Familie Bij de Berg, huwelijksakten

Deever, huwelijksakte, 26 april 1828, aktenummer 4
 Bruidegom: Roelof Veldkamp, oud: 36 jaren; beroep: landbouwer, zoon van Heime Veldkamp en Jantje Jans, beroep: landbouwersche. Bruid: Geesje bij de Berg, oud: 34 jaren; beroep: zonder, dochter van Jan Jacobs bij de Berg en Lammigje Jans, beroep: landbouwersche. N.B. vader bruidegom overleden; vader bruid overleden.

Deever, huwelijksakte, 24 december 1841, aktenummer 10
 Bruidegom: Roelof Jannes Hessels, geboren te Deever; oud: 36 jaren; beroep: landbouwer; weduwnaar van Hendrikje Elting, zoon van Jannes Hessel en Janna Berents, beroep: landbouwersche. Bruid: Janna Jans bij de Berg, geboren te Deever; oud: 33 jaren; beroep: zonder, dochter van Jan Jacobs en Lammigje Jans, beroep: landbouwersche. N.B. vader bruidegom overleden; vader bruid overleden.

Deever, huwelijksakte, 7 mei 1850, aktenummer 9
 Bruidegom: Roelof Jans bij de Berg, geboren te Deever; oud: 31 jaren; beroep: landbouwer, zoon van Jan Jacobs bij de Berg en Lammigje Jans, beroep: landbouwersche. Bruid: Jantje Willems Jonkers, geboren te Dwingelo; oud: 32 jaren; beroep: naaister, dochter van Willem Fredriks Jonkers, beroep: landbouwer, en Janna Schippers, beroep: zonder. N.B. vader bruidegom overleden.

Deever, huwelijksakte, 28 april 1877, aktenummer 7|
 Bruidegom: Hendrik Hessels, geboren te Deever; oud: 34 jaren; beroep: landbouwer, zoon van Roelof Hendriks Hessels en Hilligje Willems Mulder. Bruid: Lammigje bij de Berg, geboren te Deever; oud: 21 jaren; beroep: zonder, dochter van Roelof Jans bij de Berg, beroep: landbouwer, en Jantje Willem Jonkers, beroep: zonder. NB. vader bruidegom overleden; moeder bruidegom overleden.

Deever, huwelijksakte, 14 mei 1885, aktenummer 6
 Bruidegom: Hendrik Boerhof, geboren te Smilde; oud: 28 jaren; beroep: landbouwer, zoon van Harm Boerhof en Grietje Hendriks Eis. Bruid: Janna bij de Berg, geboren te Deever; oud: 27 jaren; beroep: zonder, dochter van Roelof Jans bij de Berg, beroep: landbouwer, en Jantje Willems Jonkers, beroep: zonder. N.B. vader bruidegom overleden; moeder bruidegom overleden.

Deever, huwelijksakte, 27 april 1888, aktenummer 7
Bruidegom: Jan bij de Berg, geboren te Deever; oud: 27 jaren; beroep: landbouwer, zoon van Roelof Jans bij de Berg, beroep: landbouwer, en Jantje Willems Jonkers, beroep: zonder. Bruid: Lammigje Offerein, geboren te Deever; oud: 27 jaren; beroep: zonder, dochter van Fredrik Kornelis Offerein en Jantje Koops Eleveld. N.B. vader bruid overleden; moeder bruid overleden.

Familie Bij de Berg, overlijdensakten

Deever, overlijdensakte, 2 november 1827, aktenummer 15
 Overledene: Jan Jakobs by de Berg, geboren te Deever op 30 september 1754; beroep: landbouwer; overleden te Wittelte (Diever) op 1 november 1827; oud: 73 jaren, zoon van Jakob Remmelts en Geertje Jans. Gehuwd geweest met N.N. N.N., in leven.

Deever, overlijdensakte, 24 september 1831, aktenummer 18
 Overledene: Geesje Jans bij de Berg, geboren te Deever op 24 juni 1803; overleden te Deever op 22 september 1831; oud: 28 jaren, dochter van Jan Jacobs bij de Berg en Lammigje Jans Bult. Gehuwd geweest met Roelof Heimen Veldkamp, in leven.

Deever, overlijdensakte, 16 oktober 1854, aktenummer 25
 Overledene: Lammigje Roelofs bij de Berg, geboren te Deever op 5 april 1851; beroep: zonder; overleden te Wittelte (Deever) op 15 oktober 1854; oud: 3 jaren, dochter van Roelof Jans bij de Berg en Jantje Willems Jonkers.

Deever, overlijdensakte, 7 augustus 1857, aktenummer 14
 Overledene: Grietje Jans bij de Berg, geboren te Deever op 15 juli 1798; beroep: zonder; overleden te Deever op 6 augustus 1857; oud: 59 jaren, dochter van Jan Jacobs bij de Berg en Lammigje Jans Bult. Gehuwd geweest met Harm Bartelds Bos, in leven.

Deever, overlijdensakte, 8 april 1880, aktenummer 13
 Overledene: Janna bij de Berg, geboren te Deever op 7 mei 1808; beroep: landbouwersche; overleden te Oldendiever (Deever) op 7 april 1880; oud: 71 jaren, dochter van Jan Jacobs bij de Berg en Lammigje Jans. Gehuwd geweest met Roelof Jans Hessels, overleden.

Deever, overlijdensakte, 7 november 1888, aktenummer 39
 Overledene: Roelof Jans bij de Berg, geboren te Deever op 3 oktober 1818; beroep: landbouwer; overleden te Wittelte (Deever) op 6 november 1888, zoon van Jan Jacobs bij de Berg en Lammigje Jans. Gehuwd geweest met Jantje Willems Jonkers, in leven.

Deever, overlijdensakte, 23 december 1903, aktenummer 47
 Overledene: Jantiena bij de Berg, geboren te Deever op 30 januari 1893; overleden te Wittele (Deever) op 22 december 1903; oud: 10 jaren, dochter van Jan bij de Berg, beroep: landbouwer, en Lammigje Offerein.

Deever, overlijdensakte, 4 april 1916, aktenummer 13
 Overledene: Jan bij de Berg, geboren te Deever; beroep: landbouwer; overleden te Wittelte (Deever) op 3 april 1916; oud: 55 jaren, zoon van Roelof Jans bij de Berg en Jantje Willems Jonkers. Gehuwd geweest met Lammigje Offerein, in leven.

Deever, overlijdensakte, 18 april 1918, aktenummer 7
 Overledene: Lammigje bij de Berg, geboren te Deever; beroep: zonder; overleden te Deever op 17 april 1918; oud: 62 jaren, dochter van Roelof Jans bij de Berg en Jantje Willem Jonkers. Gehuwd geweest met Hendrik Roelofs Hessels, overleden.

Deever, overlijdensakte, 2 februari 1925, aktenummer 3
 Overledene: Janna bij de Berg, geboren te Diever; beroep: zonder; overleden te Deever op 1 februari 1925; oud: 67 jaren, dochter van Roelof Jans bij de Berg en Jantje Willems Jonkers. Gehuwd geweest met Hendrik Boerhof, in leven.

Posted in Aarfgood, Alle Deeversen, de Witteler Baarg, Wittelte | Leave a comment

De umvang van de Baarg in Wittelte op un lochtfoto

Posted on 20 november 2019

De redactie van het Deevers Archief viel bij het bekijken van een luchtfoto met daarop de Baarg in Wittelte enkele dingen op. Deze luchtfoto, die te zien is in Google Maps, en is gemaakt in 2019, is hier eveneens voor de beeldvorming getoond.
Links is de Wittelterweg aangegeven. De Meester Hendrik Broerweg is nog net aan de bovenkant van de afbeelding te zien.
In het weiland is de huidige grootte van de Baarg te zien, deze is min of meer cirkelvormig. Deze is ten opzichte van zijn omgeving iets lichter van kleur.
Op de Baarg is ongeveer in het middelpunt, in de vorm van een dikke stip, het beeld met de naam Witto te zien. De afrastering om de Baarg is eveneens te onderscheiden.
Buiten om de Baarg is een min of meer ringvormige bredere zone waar te nemen, daar is het gras iets schraler. Zo groot zou de omvang van de Baarg in een vrij recent verleden kunnen zijn geweest.
Om die schralere min of meer ringvormige graszone is een nog bredere minder schrale min of meer ringvormige graszone waar te nemen, deze zone steekt goed waarneembaar af ten opzichte van zijn omgeving. Dit zouden de contouren van een nog grotere omvang van de Baarg kunnen zijn, maar zouden ook de contouren van de veronderstelde brede sloot (gracht ?) om de Baarg kunnen zijn. De redactie denkt aan de eerst aangegeven mogelijkheid.

Posted in de Witteler Baarg, Oudheidkunde, Wittelte | Leave a comment

Heer Witto op de Baarg in Wittelte

Posted on 12 november 2019

Op het rijksmonument met de naam de Baarg in Wittelte staat een betonnen beeld van een figuur met een houwdegen in de rechterhand. De linkerarm van de figuur hangt een beetje lam langs zijn lichaam.
Het beeld is in 1987 gemaakt. Jacob Snoeken is de maker van het betonnen beeld. Het beeld zou Witto, een historisch niet verifieerbare figuur uit het verleden van Wittelte, moeten voorstellen. De redactie verwijst daarvoor met de nodige bedenkingen naar de gegevens op de Wikipedia-bladzijde Wittesheuvel, voor wat die gegevens waard zouden kunnen zijn.
Om het betonnen beeld met de naam Witto staat een laag houten hekje. Een dubbele afrastering van prikkelschrikdraad onder aan de voet van de Baarg belemmert de schapen in het omringende weiland over de Baarg te lopen. Bij het beeld staat een vlaggemastje (vlagmastje, vlaggenmastje). Dit mastje lijkt een afgedankt oud lantaarnpaaltje van het zogenaamde verjongde type te zijn. Zou de hechte Wittelter dorpsvereniging de Witto-vlag in de top van dit oude lantaarnpaaltje hijsen op de geboortedag van Witto en halfstok hijsen op de sterfdag van Witto ?
De redactie van ut Deevers Archief heeft de vier bijgaande kleurenfoto’s op woensdag 6 november 2019 gemaakt. De redactie heeft voor het maken van deze foto’s het weiland van de huidige eigenaar, de zoon van de maker van het betonnen beeld met de naam Witto, spijtig genoeg zonder zijn toestemming, maar wel zo kort mogelijk betreden, na vele keren bij zijn huis te hebben aangebeld. De redactie wil hem hiervoor toch bijzonder bedanken.

Posted in de Witteler Baarg, Kitsch in de gemiente Deever, Wittelte | Leave a comment