per brief de voorzitter van de Eerste Kamer weten zijn lidmaatschap van de Eerste Kamer per 31 maart 2000 neer te leggen. In zijn brief zegt hij het gevoel gekregen te hebben dat het lidmaatschap van de Eerste Kamer hem zou kunnen gaan belemmeren in het optimaal uitoefenen van andere verantwoordelijkheden. Met name zijn hoofdfunctie bij Zorgverzekeraars Nederland zou hem mogelijk in een moeilijke positie kunnen brengen.
Al direct op woensdag 22 maart 2000 stond de razende reporter Roelof Tienkamp van de Olde Möppeler (Möppeler Kraante, Meppeler Krant) voor een interview al vroeg voor de deur van de oude boerderij in Oll’ndeever, waar ‘ut Orèkel van Deever’, preciezer ‘ut Orèkel van Oll’ndeever’, van 1999 tot in 2006 woonde. Het razendsnel tot een artikel uitgewerkte interview verscheen – let wel – ook al op woensdag 22 maart 2000 in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante, Meppeler Krant). Hoe snel wil je het eigenlijk hebben ? Zie het navolgende overgetikte bericht (en zie afbeelding 1).
In de Leeuwarder Courant verscheen op 20 mei 2025 het overlijdensbericht van Hans Wiegel (afbeelding 2).
Hans Wiegel laat – voorlopig – de politiek voor wat het is
‘Je leeft natuurlijk maar één keer’
Diever – De heer Wiegel heeft maar eens een kakelverse sigaar in hel hoofd gestoken en vervolgens de praatstoel bestegen. Hij verhaalt over z’n belevenissen op het platteland in het ochtendgloren. Als de dauw nog over de velden hangt, voedert Hans Wiegel -slechts gehuld in z’n pyama en gestoken in ferme laarzen- het toompje kippen. ‘Ik ben als geboren Amsterdammer inmiddels een echte buitenman geworden’, klinkt het. ‘Ik heb m’n beste speeches geschreven en one-liners uitgedacht met de kop in de wind.’
Z’n gistermiddag bekendgemaakte besluit het zachte pluche van de Eerste Kamer na royaal vijf jaar voor gezien te houden. zal hem meer tijd geven rond te keutelen op z’n schitterende uit 1771 daterende Saksische boerderij in het buitengebied van Diever.
Hoewel. Een brede lach breekt door. ‘Er moet natuurlijk wel brood op de plank komen.’ zegt de gewezen VVD-voorman. Ach komaan, het voorzitterschap van Zorgverzekeraars Nederland en een royaal aantal commissariaten zullen daar nog wel redelijk in voorzien mogen we aannemen.
En zeker niet onbelangrijk: hij wil z’n vrouw Marianne ook niet al te nadrukkelijk opzadelen met z’n constante aanwezigheid. Als hij te lang stilzit, dan wordt Hans Wiegel – hij kan daar ook niks aan doen – zeer kregelig, zo geeft hij aan. ‘En dan zegt m’n vrouw: ‘het is de hoogste tijd dat je weer eens opkrast.’ Bij die mededeling straalt het plezier van het Bourgondische gezicht.
Maar vast en zeker ben ik vaker dan voorheen in Diever te vinden,’ zegt Wiegel ‘Ik geniet daar met volle teugen van en er is een wijsheid die zegt: je leeft maar één keer.
En weg was Wiegel
Het is met voor het eerst dat Hans Wiegel toch onverwacht een punt zet achter een publieke functie. Zo verruilde hij in ’82 het Binnenhof om Commissaris van de Koningin in Friesland te worden. Hij bekleedde het hoge ambt vervolgens twaalf en een half jaar. En weg was de CdK, op naar de zorgverzekeraars. Een stap die menigeen hoogst bevreemdde, want leek Hans Wiegel niet op en top een Fries te zijn geworden ? Was hij het niet die prachtige meren getooid met een kapiteinspet doorkliefde op het Statenjacht, leek hij altijd – in het nette natuurlijk – wel pap te lusten van die onvervalste Berenburg, en zong hij niet het Friese volkslied live mee ?
Een bulderende lach kaatst tegen de monumentale tegeltjes onder indrukwekkende schouw. Rook kringelt omhoog tegen de balken als dukdalven zo dik. ‘Afscheid nemen moet je durven moet je durven Bij m’n afscheid van Friesland was ik 52. Ik had het met gemak nog twaalf en een half jaar kunnen volhouden. Maar op een gegeven moment betrapte ik me er zelf op dat ik begon te denken: ” dit heb ik al eerder gehoord. Kwam men enthousiast met ambitieuze plannen m’n werkkamer binnen en dan dacht ik bij mezelf: ‘hier hebben we het tien jaar geleden ook al eens over gehad en toen is er ook niets van terecht gekomen. En dan moet je weg wezen. Dat heb ik dus gedaan.’
Contacten met Friesland zijn er altijd nog wel. Eens in de zoveel tijd komt het geheime genootschap ‘De Heren 17’ – bestaand uit vooraanstaanden, die ‘iets’ met provincie hebben – bijeen. ‘Als we enkele glazen hebben gedronken, gooien we er wat Friese termen tegen aan. Zo houd je de taal ook nog een beetje bij, ‘ grinnikt Wiegel.
Kleurrijk man
Het afscheid van de Senaat betekent het afscheid van een kleurrijk man. Hij laat doorschemeren dat het predikaat van Pietje Bell van de Nederlandse politiek hem iets te ver gaat, maar is zich terdege bewust van z’n populariteit. ‘Politiek bestaat niet alleen uit dossiers. Politiek is ook theater, uitstraling. Denk aan Drees, Churchill, De Gaulle. Die mensen hadden iets, wat die zeiden, dat beklijfde. Je moet geen grijze muis zijn in de politiek, je moet ergens voor staan. Ik heb liever dat ze van me zeggen: ‘Ik ben het totaal niet met die vent eens, maar hij heeft wel een duidelijke mening.’ Politiek is kiezen, durven. En desnoods roei je maar tegen de massa in en ga je het gevecht maar aan. Zo zit ik in elkaar, dat is niet gespeeld, ik voel me daar verreweg het prettigst bij.
De ‘Nacht van Wiegel’, waarbij de immer goedgemutste senator een tussentijdse val van het kabinet veroorzaakte, is daar een voorbeeld van. ‘Ik ben altijd tegen het referendum geweest. Dan ga ik er niet plotseling mee akkoord, ook niet als dat consequenties heeft. Je moet niet uit zijn op populariteit, dat is altijd een verkeerde insteek.’
Het oude handwerk
Politiek leeft veel minder onder de mensen dan vroeger, zo heeft de heer Wiegel tot z’n niet geringe spijt moeten constateren. Hij wipt wat as van z’n trouwe metgezel en zoekt hardop denkend naar een verklaring voor dat proces. ‘Ik geloof nog in het oude handwerk van de politiek. Niet de hele dag door deskundig opgestelde rapporten en dossiers doorspitten, maar zelf het veld in.’
Hij vertelt met brede armgebaren in 1970 als jong kamerlid in z’n rode Fiat zelf op onderzoek te zijn uitgegaan, toen de herindeling in Zeeuws-Vlaanderen speelde. Niet zonder trots: ‘Ik ben er in geslaagd de gemeente Sluis zelfstandig te houden.’ En daarom kan het zijn dat zich op een prominente plek in Sluis het Hans Wiegelplein bevindt. ‘Zo moet je die zaken aanpakken. Je moet oprechte belangstelling tonen, zelf gaan kijken, opdat je weet waarover je praat. Kijk’, doceert Wiegel, ‘herindelingen gaan meestal door. Maar als je daarover beslissingsbevoegdheid hebt, moet je je wel verdiepen en inleven in wat de bevolking er zelf van vindt.’
Hij zucht, ‘Vaak is het zo dat politici denken dal het allemaal op het Binnenhof gebeurt En dat is de grootste onzin. Het Binnenhof maar een heel klein deel van het Koninkrijk.’
De verwording
Hoewel de verwording van onze maatschappij hem aangruwelt en hem de nodige zorgen baart, zegt hij ‘er is in zijn algemeenheid niet zwartgallig naar te kijken’ ‘Er zijn gelukkig meer jonge mensen die serieus studeren en er een baantje bij hebben om een deel van de kosten te kunnen betalen, dan anderen.
Maar die anderen, daar moet hij niets van hebben. ‘Als er een dader van een steekpartij wordt opgepakt (‘dat wil nog wel eens een keer gebeuren’, zo haalt hij fijntjes aan) en er wordt hem naar de motieven gevraagd, dan weel men het niet. Die zijn echt niet goed snik, hoor. Ik ben een groot voorstander van het opzetten van een task-force, bestaand uit alle verantwoordelijke ministeries om de oorzaken in kaart te brengen en te komen met een stevig aanvalsplan. En als ik zeg stevig, mijnheer, dan bedoel ik ook stevig.
Hans Wiegel. Hij woont nu zo’n driekwart jaar in Diever. Naar volle tevredenheid, zo laat hij opgewekt weten. In het Friese Giekerk hadden ze ook een schitterend huis, maar hij en z’n vrouw wilden er toch weg. Om verschillende redenen. ‘Marianne is vennoot in de wijnhandel van m’n schoonouders in Hoogeveen. Die moest iedere dag via een vervelend smalle weg – glad in de winter – naar haar werk. En ikzelf wilde weer als een bestuurlijk vrij man rond kunnen lopen. Niet iedere keer in het dorp horen: ‘en commissaris, wat vind U daar nu zelf eigenlijk van.’
Het kan allemaal op het Drentse land. Waar Hans Wiegel op zaterdagmorgen in een oude broek, dito trui en een pet op het karakteristieke hoofd bij de super de boodschappen gaat halen. ‘Amsterdam, ik vind het nog steeds mooi om er te zijn, maar ik ben altijd opgetogen en blij op de rust op het platteland weer binnen te rijden.’ En hij trekt nog maar eens fluks aan z’n sigaar.
Afbeelding 2
Bij de foto in het artikel in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante, Meppeler Krant) van woensdag 22 maart 2000 staat de volgende tekst: Hans Wiegel, thuis in Diever. ‘Toen ik de beslissing nam, was dat even een emotioneel moment. Dat moet dan maar. Je moet ook durven eens ergens een punt achter te zetten.’ (Foto: Boom Pers/ Wilbert Bijzitter)
Afbeelding 3
In de Leeuwarder Courant verscheen op 20 mei 2025 het overlijdensbericht van Hans Wiegel.
