Author Archives: Deevers Archief

Olde plaèties uut de gemiente Deever

Posted on 19 september 2022

Golff Supermarkt an de Heufdstroate in Deever heeft in september 2007 de papieren publicatie Voormalige Gemeente Diever in oude ansichtkaarten uitgegeven. De harde kern van vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever, heeft de inhoud van deze publicatie in de vorm van 60 afbeeldingen van ansichtkaarten en foto’s met bijschriften samengesteld. Daarvoor driewerf hulde: hulde, hulde, hulde.
De redactie van ut Deevers Archief wijst de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief op het feit dat nog niet alle afbeeldingen in de publicatie Voormalige Gemeente Diever in oude ansichtkaarten zijn gekoppeld aan de betreffende afbeeldingen in ut Deevers Archief. De redactie zal die ontbrekenden koppelingen de komende tijd met geschwinde spoed en in gestrekte draf aanbrengen.

Bladzijde 5 – Ansichtkoate van café Brinkzicht, omstreeks 1910
Op de zwart-wit ansichtkaart zijn bij het café van Jan Barelds enige mensen te zien, waaronder leden van de familie Jan Barelds. Twee jongens zitten op de stang van hun fiets. Naast het café is de toen al beeldbepalende kastanjeboom te zien.
In ut Deevers Archief is in verschillende berichten aandacht besteed aan dit cafeé en zijn opvolger. In ut Deevers Archief is een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart aanwezig.

Bladzijde 6 – Foto van ut skultehuus an de brink van Deever, omstreeks 1935
Op de foto is het oude schultehuis van vóór de ‘restauratie’ in de periode 1935-1937 te zien.
In ut Deevers Archief is in het bericht Ut schultehuus is neet beholl’n moar vurropt een afbeelding van deze foto opgenomen.

Bladzijde 7 – Ansichtkoate van dree huus’n an de Dwarsdrift in Deever, omstreeks 1950
In ut Deevers Archief is een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart aanwezig. Deze ansichtkaart is in maart 1970 uitgegeven door Boekhandel Roelof (Roef) van Goor an de Kruusstroate in Deever. Op de afgebeelde zwart-wit ansichtkaart zijn drie boerderijtjes (keuterijtjes) aan de Dwarsdrift in Deever te zien. In de vijftiger/zestiger jaren van de vorige eeuw woonde in het voorste boerderijtje de familie (Jeene ?) Haanstra, woonde in het middelste boerderijtje de familie Wolter Oost en woonde in het achterste boerderijtje de familie Roelof (Roef) van Nijen. Groepen personen konden toen in de zomer kamperen in de boerderij van de familie Haanstra.

Bladzijde 8 – Ansichtkoate van de student’nkaamp bee ut Mast’nveltie, omstreeks 1943
Op de zwart-wit ansichtkaart met kartelrand zijn enige slaaptenten in het studentenkamp bij het Mastenveldje aan de Bosweg te zien. In ut Deevers Archief is in verschillende berichten aandacht besteed aan dit christelijke studentenkamp, lees bijvoorbeeld het bericht Sloaptent’n in de student’nkaamp bee ut Mast’nveltie.

Bladzijde 9 – Ansichtkoate van hüsies veur oll’nvandaèg’n in de Weier in Deev er, omstreeks 1969
De op bladzijde 9 afgebeelde zwart-wit ansichtkaart van de Weier an de Heufdstroate in Deever was nota bene te koop bij N.V. Recreatie Centrum Ellert en Brammert an de Deeverbrogge. De ansichtkaart is in december 1969 uitgegeven door JosPé in Arnhem. In ut Deevers Archief is in een bericht aandacht besteed aan deze ansichtkaart van de Weier, lees het bericht De ièste huussies veur oll’n van daèg’n in Deever.

Bladzijde 10 – Foto van melkboer Dirk van Leeuwen an de Heufdstroate in Deever, omstreeks 1953/1954 Van melkventer Dirk van Leeuwen is tijdens zijn werk als melkventer wel een prachtige foto gemaakt en bewaard gebleven. De redactie vindt het wel jammer dat op deze foto niet de hele melkkar én het trekpaard zijn te zien. De foto is in de Heufdstroate van Deever in de buurt van het huis van de dokter en de burgemeester gemaakt. Op de achtergrond is rijpende rogge op een bouwakker op de Westeresch te zien. De bouwakker reikte tot an de Heufdstroate.
In ut Deevers Archief is in een bericht aandacht besteed aan deze foto van melkboer Dirk van Leeuwen, lees het bericht De melkventer mit de melkkarre in de Heufdstroate.

Bladzijde 11 – Foto van ut pièd en de pietereuliewaèg’n van de Garries Jong’n, omstreeks 1955/1960
De foto is gemaakt bij het boerderijtje van Jan Krol an de Heufdstroate in Deever. De gebroeders Jantinus en Willem Gerrits verkochten petroleum van het merk Esso. De redactie van ut Deevers Archief beschikt helaas nog niet over een scherpe scan van deze foto.

Bladzijde 12 – Ansichtkoate van swömbad Deeversaand an de Bosweg in Deever, omstreeks 1945/1950
Van het zwembad Dieverzand an de Bosweg in Deever zijn in de loop van de jaren van het bestaan van dit zwembad in de open lucht veel mooie zwart-wit ansichtkaarten uitgegeven. Deze zwart-wit ansichtkaart van zwembad Dieverzand is tussen 1945 en 1950 uitgegeven. In ut Deevers Archief is aandacht besteed aan deze ansichtkaart, lees het bericht Mooie olde ansichtkoate van swömbad Deeversaand.

Bladzijde 13 – Ansichtkoate van de griffemiède kaarke an de Kruusstroate in Deever, omstreeks juli 1960
De redactie verwijst voor een beschrijving van wat te zien is op deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht Ansichtkoate van de Kruusstroate in juli 1960.

Bladzijde 14 – Ansichtkoate van de student’nkaamp aan de Bosweg, omstreeks 1950
De redactie verwijst voor een beschrijving van wat te zien is op deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht De veer swaarfstien’n in de Stundent’nkaamp.

Bladzijde 15 – Ansichtkoate van de Iemenhof en de Brinkstroate, omstreeks 1959
De redactie verwijst voor een beschrijving van wat te zien is op deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht Harmanna Cornelia Coster woonde in de Iemenhof.

Bladzijde 16 – Ansichtkoate van ut begun van ut Meul’nende, omstreeks 1955
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 17 – Detail van un logtfoto van ut Brinkie en de Heufdstroate, omstreeks 1944
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit luchtfoto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 18 – Ansichtkoate van de süvelfubriek an ut Meul’nende in Deever, omstreeks 1952
Op de fabriek staat: Coöp. Zuivelfabriek en Korenmalerij Diever. Boven de naam van de fabriek zijn de ramen met luiken van de kaasopslag te zien. Voor de fabriek staat bij de boterafdeling een melkwagen met melkbussen. De foto is genomen in de richting van het Moleneinde. Aan de rechterkant van de weg staat een telefoonpaal. Tot wanneer waren in Deever de telefoonverbindingen bovengronds ?
De redactie van ut Deevers Archief heeft in diverse berichten aandacht besteed aan de zuivelfabriek aan het Moleneinde in Deever. De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief klikke aan de rechterkant van het scherm op het onderwerp süvelfubriek voor meer gegevens.

Bladzijde 19 – Ansichtkoate van de Bosweg en de Noorderesch bee Deever, omstreeks 1952
De maker van de foto voor deze zwart-wit ansichtkaart stond op het platform van de gemeentelijke uitkijktoren aan de Bosweg tegenover het pension-theehuis Berkenheuvel van Cornelis (Knelus) Vierhoven.
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor meer gegevens naar bijvoorbeeld het bericht Op de boortoor’n an de Bosweg hai’j un mooi uutsicht.

Bladzijde 20 – Ansichtkoate van de legere skoele an de Tusschendarp in Deever, omstreeks 1950
De bouw van de lagere school an de Tusschendarp in Deever is in 1942 begonnen. Wouterus Albertus Meiboom, de oudste zoon van burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd), was op 4 juni 1942 de legger van de zo genoemde eerste steen. Op de afgebeelde zwart-wit foto van de zesklassige lagere school an de Tusschendarp in Deever op een ansichtkaart uit 1950 zijn drie van de vier klaslokalen te zien. Vier klaslokalen moet hebben betekend dat twee klassen gecombineerd zaten met een andere klas. Zaten de eerste en de tweede klas gecombineerd en zaten de derde en de vierde klas gecombineerd ? De straat met de naam Tusschendarp bevindt zich aan de linkerkant van het lokaal van de eerste klas.

Bladzijde 21 – Fotokoate van de pasterie van de hervormde kaarke an de brink van Deeve r, omstreeks 1939
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze fotokaart naar het bericht Ien kièr in de weke wödde de bièr eslaagt. De laatste bewoners van deze pastorie waren predikant Cas Smit en zijn gezin. Zie de lijst met predikanten in de webstee van de Hervormde Gemeente Diever.

Bladzijde 22 – Ansichtkoate van ut hüsie van Aubut Keizer op ut Kastiel in Deever, omstreeks 1970
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht Ut keutereegie van Aubut Keizer veur op ut Kastiel.

Bladzijde 23 – Foto van ut bedrief van de familie Slagter an de Kruusstroate, omstreeks ….
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 24 – Ansichtkoate van de neebouw an de Veentiesweg in Deever, omstreeks 1952
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht De Veentiesweg is vlak noa de oorlog anelegt. De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief klikke op het onderwerp Veentiesweg voor meer berichten over de Veentiesweg.

Bladzijde 25 – Ansichtkoate van de Bosweg en ut maarktturrein, omstreeks 1929
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze sepiakleurige ansichtkaart naar het bericht Maarktturrein an ut begun van de Bosweg in 1929.

Bladzijde 26 – Foto van de hervormde kaarke an de brink van Deever, omstreeks 1935
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij het reilen en zeilen in deze voormalige rooms katholieke kerk naar het bericht Elk joar un vette kiepe uut elk huus in Vledder.

Bladzijde 27 – Ansichtkoate van de oll’nvandaèg’nhuusies in de Weier, omstreeks 1965
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart met enige uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 28 – Ansichtkoate van ut hunnebedde an de Grönnegerweg bee Deever, omstreeks 1950
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht Disse ansichtkoate van de Dikke Stien’n is un topstuk.

Bladzijde 29 – Foto van ut neeje gemientehuus an de brink van Deever, omstreeks 1960
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 30 – Foto van huus’n, boerdereej’n, de kaarke en de toor’n, omstreeks 1950
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit foto naar het bericht Disse stee wöd ok wè ut Bultie enuumd ?.

Bladzijde 31 – Foto van de Heufdstroate bee de griffemiède skoele, omstreeks 1960
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 32 – Foto van de fumilie Kloeze bee de smedereeje an de Heufdstroate in Deever, omstreeks 1930
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 33 – Ansichtkoate van de Kruusstraote in Deever, omstreeks 1955
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht Ansichtkoate van de Kruusstroate in Deever in 1953.

Bladzijde 34 – Ansichtkoate van de beltmeule en de süvelfubriek aan ut Meul’nende, omstreeks 1903
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht Ik hep oarig wat last van mien voot’n.

Bladzijde 35 – Ansichtkoate van de legere skoele an de Heufdstroate in Deever, omstreeks 1920
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht Ut bouw’n van un legere skoele in Deever.

Bladzijde 36 – Foto van huus’n in de Peperstroate in Deever, omstreeks …
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 37 – Ansichtkoate van twee hüsies op de baarg op ut Kastiel in Deever, omstreeks 1960
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht Twee hüsies op de Baarg op ut Kastiel in Deever.

Bladzijde 38 – Ansichtkoate van café-losement Benthem an de Deeverbrogge, omstreeks 1910
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht De snikke bee café-losement Sjoert Benthem.

Bladzijde 39 – Ansichtkoate van de Deeverse sluus, omstreeks 1905
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 40 – Ansichtkoate van un holt’n dekskiptjalkie bee de Deeverse sluus, omstreeks 1910
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht Un holt’n dekskiptjalkie bee de Deeverse sluus.

Bladzijde 41 – Foto van de kalkoom’s an de Deeverbrogge, omstreeks 1959
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 42 – Ansichtkoate van de wolspinnereeje an de Deeverbrogge, omstreeks 1910
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht Villa Villa Laanzicht steet now an de Deeverbrogge.

Bladzijde 43 – Ansichtkoate van de brogwaagterswoning en hotel Blok, omstreeks 1935
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 44 – Ansichtkoate van de löswal bee café-losement Sjoert Benthem, omstreeks 1905
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht Wee goat mit de snikke hen de maarkt in Möppel.

Bladzijde 45 – Ansichtkoate van de boerdereeje van de familie Hendrik Hilberts, omstreeks 1906
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht Un olde saksiese boerdereeje an de weg in Ten Darp.

Bladzijde 46 – Ansichtkoate van twee boerdereej’n an de Ten Darperweg, omstreeks 1907
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht Twee fietsers en twee maègies in Veldhuus’n.

Bladzijde 47 – Ansichtkoate van offecier’n op ut pièd bee café weduwe van Zomeren, omstreeks 1907/1908
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 48 – Ansichtkoate van soldoat’n in de kaamp op de Oeren, ±1906
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht En ok nog ee’m wat pièd’n en veer kenonn’n.

Bladzijde 49 – Foto van de Wapser skoele, omstreeks 1920
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit foto naar het bericht De Wapser skoele mit ut huus van de boo’mmeister.

Bladzijde 50 – Foto van de boerdereeje van Klaas Hofstee in Oll’ndeever, omstreeks 1955
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 51 – Ansichtkoate van ut pension van Gijs van de Broek en Griet de Leeuw, omstreeks 1960
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart onder meer naar het bericht Ut pension van Gijs van de Broek en Griet de Leeuw.

Bladzijde 52 – Foto van meule De Vlijt sunder stelling, omstreeks 1950
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 53 – Ansichtkoate van ut café Jonkers an de Gowe, omstreeks 1966
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 54 – Ansichtkoate van de barak mit de eetsaèle van kaamp De Eikenhorst, omstreeks 1965
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht Eetsaèle in un holt’n barak in kaamp De Eikenhorst.

Bladzijde 55 – Ansichtkoate van de ièste kattelieke kaarke op Zorgvliet, omstreeks 1910
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht Johannes Franciscus was gien schout-bij-nacht.

Bladzijde 56 – Ansichtkoate van huus’n an de Dorpsstroate op Zorgvliet, omstreeks 1920
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze sepia-kleurige ansichtkaart naar het bericht Wat wee’j nog van vrogger op Zorgvliet.

Bladzijde 57 – Ansichtkoate van villa Villa Nova op Zorgvliet, omstreeks 1960
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 58 – Ansichtkoate van ut paand van de fumilie Jan van Opzeeland, omstreeks 1955
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze zwart-wit ansichtkaart naar het bericht Un rooms katteliek centrum veur kiender op Zorgvliet.

Bladzijde 59 – Foto van huus’n an de Wapserveense weg in Wittelte, omstreeks 1955|
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 60 – Foto van de Witteler skoele mit juffrouw van der Horst, omstreeks 1967
De redactie van ut Deevers Archief verwijst voor enige tekst en uitleg bij deze kleurenfoto naar het bericht Juffrouw Ter Horst steet bee de Witteler skoele.

Bladzijde 61 – Foto van de Wittelerbrogge, omstreeks 1935/1940
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 62 – Foto van de Woaterseweg mit de boerdereeje van de fumilie Benthem, omstreeks 1960
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 63 – Ansichtkoate van kiender bee de skoele op Woater’n, omstreeks 1910/1915
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit ansichtkaart met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Bladzijde 64 – LFN-logtfoto van De Uilenhorst in de Olde Willem, omstreeks 1953
De redactie van ut Deevers Archief moet nog een afbeelding van deze zwart-wit foto met enige tekst en uitleg toevoegen aan ut Deevers Archief.

Posted in Publicatie | Leave a comment

Ut keutereegie van Aubut Keizer veur op ut Kastiel

Posted on 18 september 2022

De hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart is in het begin van de zeventiger jaren van de vorige eeuw, dat was in de nadagen van de zwart-wit ansichtkaarten, uitgegeven door de firma J.F. la Roux in Assen. De redactie weet niet bij welke neringdoenden in Deever deze kaart te koop was.
Op de ansichtkaart is het keuterijtje van dorpsfiguur Albert (Aubut) Keizer en Jantje Warring te zien. Het huisje stond vooraan op ut Kastiel in Deever. Links naast het huisje zit Albert (Aubut) Keizer op een bankje. Aan de rechterkant is nog net een beetje van het huis van de familie Cornelis de Graaf te zien. Albert (Aubut) Keizer en Jantje Warring zijn begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Het huisje van Albert Keizer en Jantje Warring wordt vaak een keuterijtje genoemd, maar het staat de redactie van ut Deevers Archief bij dat Albert (Aubut) Keizer geen keuterboer was. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan hier enige helderheid in verschaffen ?
De redactie heeft in verschillende berichten aandacht besteed aan dorpsfiguur Albert (Aubut) Keizer. In ut Deevers Archief is een afbeelding aanwezig waarop Albert (Aubut) Keizer (links) en Koendert Tissingh (rechts) zijn te zien.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van afbeeldingen van mooie ansichtkaarten op papier is, kan de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart van café Brinkzicht ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 22 van het in september 2007 uitgegeven onvolprezen papieren boekwerkje Voormalige gemeente Diever in oude ansichtkaarten, dat is samengesteld door vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerkje of dat papieren boekwerkje bij iemand in kunnen zien.

Posted in Ansigtkoate, Dorpsfiguur, ut Kastiel | Leave a comment

See hept de saandweg deur ut Grünedal vurneelt

Posted on 17 september 2022

De redactie van ut Deevers Archief laat graag mooie beelden van ut olde Deever zien. Een van de meest fotogenieke plaatsen in de gemiente Deever is de slingerende zandweg door het Groenendal, gezien vanaf de Bosweg.
De eerste foto (afbeelding 1) van het Groenendal is gemaakt in 1934 en is gepubliceerd in het tijdschrift ‘het Noorden in Woord en Beeld’. Nog net links naast de bosrand is het keuterijtje van de familie Jan Booiman te zien.
De Deeverse dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels (geboren op 8 oktober 1927 te Diever, overleden op 21 maart 1995 te Diever) maakte de tweede foto (afbeelding 2) van het Groenendal in de strenge winter van 1967-1968.
Wijlen mr. Albertus Christiaan van Daalen uit Bennekom, de grondlegger van het landgoed Berkenheuvel, wist al direct bij zijn aankomst in Deever in 1891 dat de veldnaam van de akkers aan de rechterkant van de foto’s Groenendal was.
Toch gaven de almachtige ambtenaren van de voorkant van het onstuitbare gelijk – niet gehinderd door enige historische kennis van de gemiente Deever – de weg door het Groenendal volkomen onterecht de naam Heezenesch.
In de zestiger (?) of zeventiger jaren (?) van de vorige eeuw werd het uitzonderlijk fraaie karakter van het Groenendal vernield en door burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd) en consorten opgeofferd aan Het Wereldberoemde Amateuristische Openluchtspel In Het Openluchttheater: de eeuwenoude bochtige saandweg werd helaas omgefrommeld tot een rechte asfaltweg. En weer was het burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd) en consorten gelukt een fraai stuk Deevers erfgoed de nek om te draaien.

Afbeelding 1

Afbeelding 2
Abracadabra-1493

Posted in Bosweg, Grünedal, Saandweg, Topstuk, Veldnème | Leave a comment

De old-germaansche urn uut de Stienakkers is vöt

Posted on 16 september 2022

In de krant ‘Het nieuws van den dag: kleine courant’ is op 14 april 1905 het volgende artikeltje gepubliceerd.

In een akker bouwland, niet ver van het hunnebed te Diever, is een fraai oud-Germaansche urn gevonden, gevuld met asch, houtskool en beenderen.
Het voorwerp, dat geheel onbeschadigd is, werd aangekocht voor het Museum van Oudheden te Assen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Wellicht doelde de schrijver van dit artikeltje met ‘oud-Germaansche urn’ op een ‘oude Germaansche urn’, wellicht een van de oudste Germaansche urnen, die ooit in de omgeving van Deever is gevonden.
De redactie zal pogingen doen meer gegevens van deze urn te achterhalen.
Hunnebed D52 is te vinden in de Stienakkers op de Heezeresch an de Grönnegerweg bee Deever.
Met Provinciaal Museum van Oudheden te Assen was de voorloper van het huidige Drents Museum te Assen.
De zeer gewaardeerde trouwe bezoeker van ut Deevers Archief wordt tevens verwezen naar een ander bericht over deze vondst.

Op 24 augustus 2022 stuurde de redactie van ut Deevers Archief het volgende bericht naar het Drents Museum in Assen:
Geachte heer/mevrouw,
Ik wil graag verwijzen naar het bericht ‘Oud-Germaansche urn evön’n in de Stienakkers’.
Ik zou graag een scherpe afbeelding (jpg.bestand) van deze urn willen ontvangen, teneinde deze aan het bericht in ut Deevers Archief toe te kunnen voegen.
Ik ben u bij voorbaat bijzonder erkentelijk voor de te nemen moeite.
Met vriendelijke groet.

Pas op 20 september 2022 stuurde het Drents Museum in Assen de volgende teleurstellende korte reactie:
Beste redactie,
We hebben in de collectieadministratie van 1905 en 1906 gezocht, maar we kunnen geen gegevens vinden over een urn gevonden in de omgeving van het hunebed te Diever.
Wij kunnen dus helaas niet herleiden om welke urn dit zou gaan.
Met vriendelijke groeten.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief van 23 september 2022
Dat is wel een zeer verontrustende reactie van een medewerker van het Drents Museum.
Het volgende is mogelijk. Het bericht in ‘Het nieuws van de dag’ was een nepbericht. De medewerker van het Drents Museum had geen zin het geval goed te onderzoeken. De urn is nota bene wel aangekocht, maar nooit in het Museum voor Oudheden terecht gekomen. De aangekochte urn is doorverkocht. De urn is anoniem in het Drents Museum aanwezig. De urn is verdwenen. De urn is gestolen. De urn is weggegooid. De urn is per ongeluk gevallen en in tienduizend stukjes gebroken. De urn is uitgeleend en nooit weer teruggebracht. Wellicht zijn nog vele andere mogelijkheden te bedenken. De administratie van het Museum van Oudheden in Assen, nu het Drents Museum in Assen, was bij alle mogelijkheden een grote puinhoop.

Posted in Deever, Grönnegerweg, Hunnebedde D52, Oudheidkunde | Leave a comment

Moar wet de toerist ok ut T.I.P.-kantoor te vien’n ?

Posted on 15 september 2022

De redactie kwam bij het scannen van Deeverse berichten in kranten uit de jaargang 2021 van de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) in het nummer van 16 juli 2021 bijgaand kort bericht tegen.

Toeristen weten Drente te vinden
Diever. ‘Het hoogseizoen is begonnen en de wensen weten Drente te vinden’, vertelt Hennie Zoer, coördinator van de Tourist Info Punten (T.I.P.) in Westerveld.
De gemeente Westerveld heeft in vier dorpskernen een T.I.P.-kantoor: Diever, Dwingelo, Havelte en Vledder/Frederiksoord. ‘Het toeristisch informatie punt is een soort bibliotheek met veel informatie. Voor de toerist of recreant, maar ook van en voor (recreatie)ondernemers’, legt Hennie Zoer uit. Zo zijn er verschillende wandel- en fietskaarten te koop, met daarop diverse routes vermeld, gratis brochures van overnachtingsmogelijkheden, horeca en uitstapjes.
Eigen karakter
De informatiepunten hebben allemaal een eigen karakter, met vrijwilligers die informatie verstrekken over de totale én de specifieke omgeving. Zo heeft het kantoor in Diever een tentoonstelling over de toneeluitvoeringen in het Shakespearetheater en is het startpunt van fiets- en wandeltochten in het Drents Friese Wold.
De vestiging in Havelte staat op de Holtingerpoort, die toegang geeft tot een natuurlijk gebied gevormd door ijs en oorlog.
In de monumentale boerderij aan de brink van Dwingelo (voorheen de bibliotheek) werkt de T.I.P. samen met Astron. Zij hebben daar een science hub ingericht met wetenswaardigheden. Er wordt bijvoorbeeld uitgelegd wat de functie is van de radiotelescoop, die aan de rand van het Dwingelerveld staat.
De vierde locatie, Frederiksoord, hoofdplaats van de Koloniën van Weldadigheid, is in het museum De Proefkolonie, waar het verhaal van Johannes van den Bosch in beeld wordt gebracht. Rond 25 juli wordt bekend gemaakt of zij de Werelderfgoed status krijgen toegewezen.
Wegwijzer
‘Dat gun je toch iedereen, de rust en de ruimte hier. Ontspanning en kunnen genieten van de goede dingen in het leven. Heerlijk om mensen blij te maken in een ongedwongen sfeer en een ‘wegwijzer’ daarin te kunnen zijn’, vertelt Zoer enthousiast. Nieuwe wegwijzers in Westerveld zijn welkom: stuur een bericht naar info@stpw.nl.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De vrijwilliger of vrijwilligster van dienst in het Toeristen Informatie Punt (T.I.P.) op het paardenmarktterrein aan het begin van de Bosweg in Deever steekt in het vakantiegangerseizoen elke dag met veel enthousiasme de stok met daaraan bevestigd de vlag met de Engelstalige tekst ‘Tourist info’ in de daarvoor aanwezige vlaggestokhouder.
De redactie loopt zo nu en dan over het paardenmarktterrein om te kijken of de greinsstien mit ut woap’m van Deever nog bij het T.I.P.-kantoor (voorheen V.V.V.-kantoor) staat. Je weet maar nooit. Gelukkig stond deze wel op zijn plaats op 19 oktober 2021 en ook nog op 19 april 2022.
Op 19 oktober 2021 stond naast de greinsstien mit up woap’m van Deever en onder de vlaggestokhouders een stabiel wit opstapje van kunststof. Dat moest wel een kort persoon zijn, die een opstapje nodig had voor het ophangen van de T.I.P.-vlag ! En dat bleek inderdaad ook zo te zijn, want zie de vast en zeker korte vrijwilligster op de afgebeelde foto in afbeelding 4.
De redactie heeft wel de indruk dat de greinsstien mit ut woap’m van Deever toe is aan een onderhoudsbeurt.
Het T.I.P.-kantoor moet inkrimpen en in en buiten het gebouw zal in 2023 Brasserie Puur in Diever worden geopend. De prangende vraag is wat dan gaat gebeuren met de greinsstien mit ut woap’m van Deever, let wel die is puur Deevers aarfgood. Terugplaatsen naar de voortuin van het schultehuis aan de brink van Deever ?

Afbeelding 1
De redactie heeft deze kleurenfoto op vrijdag 19 oktober 2021 gemaakt.

Afbeelding 2
De redactie heeft deze kleurenfoto op vrijdag 19 oktober 2021 gemaakt.

Afbeelding 3
De redactie heeft deze kleurenfoto op dinsdag 19 april 2022 gemaakt.

Afbeelding 4
Bericht in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 16 juli 2021.

Posted in Maarktturrein, Toeristenindustrie, Woap'm van Deever | Leave a comment

Ut weilaand van Jan Tees en Hillegie en Oaltie Seinen

Posted on 14 september 2022

De redactie van ut Deevers Archief heeft van lagereschoolklasgenoot Lambert (Bert, Bertje) Rolden, zoon van Hendrik Jan (Henneman) Rolden en Zijntje (Sina, Sientie) Bel, toestemming oude foto’s uit de verzameling van zijn vader Hendrik Jan (Henneman) Rolden en zijn grootvader Lambert Rolden te tonen in ut Deevers Archief. De redactie is hem bijzonder erkentelijk voor deze toestemming.
Bijgaand afgebeelde zwart-wit foto (afbeelding 1) uit de Rolden-verzameling is in een winter in de tweede helft van de dertiger jaren van de vorige eeuw gemaakt van het land van boer Jan Thijs (Jan Tees), Hilligje (Hillegie) en Aaltje (Oaltie) Seinen an de Heufdstroate in Deever, tegenover het bedrijf van Lambert Rolden. Op de achtergrond zijn enige nog steeds bestaande boerderijen op ut Kastiel te zien.
Wat is boer Jan Thijs (Jan Tees) Seinen met paard en wagen aan het doen op het besneeuwde land ? Was hij aan het stronten ? Dat grote stuk weiland lag achter en naast de boerderij van Jan Thijs (Jan Tees), Hilligje (Hillegie) en Aaltje (Oaltie) Seinen an de Heufdstroate. Het weiland was te groot van oppervlakte om van de hof van Jan Thijs (Jan Tees) Seinen te kunnen spreken. Bovendien was de ongetrouwde Jan Thijs (Jan Tees) Seinen niet de enige eigenaar van het stuk land. Ook zijn twee ongetrouwde zusters Hilligje (Hillegie) en Aaltje (Oaltie) waren mede-eigenaressen.
In het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw zijn op het weiland van boer Jan Thijs (Jan Tees) Seinen en zijn zusters Hilligje (Hillegie) en Aaltje (Oaltie) de eerste oll’n van daèg’nwonings in de gemiente Deever gebouwd. Zie afbeelding 2. De foto voor deze ansichtkaart -één van de eerste gekleurde ansichtkaarten uit de gemiente Deever- is in het begin van de zeventiger jaren van de vorige eeuw gemaakt. Aan de rechterkant van afbeelding 2 is een stukje van een nog steeds bestaande boerderij op ut Kastiel te zien, die ook op afbeelding 1 is te zien. Deze boerderij heeft tegenwoordig de naam Lindehoeve.
De op afbeelding 2 zichtbare bejaardenwoningen zijn helaas al in het begin van de negentiger jaren van de vorige eeuw gesloopt ! Wat een vernietiging van kapitaal ! Ter plekke is een verpleeghuis (zie afbeelding 3) gebouwd, die -blijkens het voorgaande- volkomen onterecht de naam Jan Thijs Seinen Hof kreeg. Het ware beter het verpleeghuis met geschwinde spoed en in gestrekte draf de naam Jan Thijs en Hilligje en Aaltje Seinen Weiland te geven.
De redactie heeft de kleurenfoto (afbeelding 3) gemaakt op woensdag 11 december 2019.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Abeelding 3

Posted in de Weier, Winter | Leave a comment

Ut tankstation van Blok an de Deeverbrogge

Posted on 13 september 2022

Het bemande tankstation Blok met winkel tussen de provinciale weg N371 en de Drentse Hoofdvaart an de Deeverbrogge verkoopt sinds 6 november 2020 geen Shell-fossiele-brandstoffen meer, maar Argos-fossiele-brandstoffen. Vandaar dat het tankstation moest worden overgeschilderd in de kleuren van Argos. Zie afbeelding 2.
De redactie van ut Deevers Archief prijst zich wel gelukkig dat hij toch een keer het tankstation Blok met winkel in de Shell-kleuren heeft gefotografeerd en wel op die winterachtige maandag 2 januari 2017. Zie afbeelding 1. Beide kleurenfoto’s zijn toch echt wel een beetje als een historisch waardevolle foto te beschouwen. Want over zeg maar twee decennia zal wellicht een nieuwe generatie Blok hier geen fossiele brandstoffen meer verkopen, maar een onbemand hypersnel oplaadstation voor elektrisch aangedreven voer- en vaartuigen en wellicht ook drones uitbaten. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief de toekomst an de Brogge beter kan voorspellen, die mag het direct vertellen.
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief stelt scans van zijn foto’s van tankstation Blok voor opname in ut Deevers Archief beschikbaar ?
Het terrein van tankstation Blok was in de periode 1915-1933 rangeerterrein voor de stoomtrams van de Nederlandsche Tramweg Maatschappij (N.T.M.) langs de Drentse Hoofdvaart.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in An de Deeverbrogge | Leave a comment

Koate van de gemiente Deever in 1865

Posted on 12 september 2022

Rinse Willem Hugo Suringar (geboren op 7 december 1834 in Leeuwarden, overleden op 20 januari 1911 in Wageningen) was een Nederlandse uitgever die was gevestigd in Leeuwarden. Hij is bekend van onder meer de uitgave Gemeente-atlas van Nederland uit 1871, die zich nu in het publieke domein (vrij van auteursrecht) bevindt.
Deze uitgave bevat van elk van de in totaal 1200 gemeenten een door cartograaf Jacob Kuyper getekende kaart. Ook van de gemiente Deever is in de Gemeente-atlas van Nederland uiteraard een kaart aanwezig. Links onder aan de kaart staat het jaartal 1865. Zie de bijgaande afbeelding. Ten noorden van Deever is het Deeverse Saand ingetekend, zeg maar kort door de bocht de Deeverse Woestijn.

In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven papieren Magnum Opus van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is de hier afgebeelde kaart van de gemiente Deever zonder bronvermelding opgenomen op bladzijde 46.

Posted in Gemiente Deever | Leave a comment

Bakkereeje Gerard Krol hef twintug joar bestoan

Posted on 11 september 2022

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 23 mei 1981 stond een kort berichtje over de overdracht van bakkerij Kuiper aan Gerard Krol en dientengevolge de naamsverandering van ‘bakkerij Kuiper’ in ‘bakkerij Gerard Krol’.

Bakkerij Kuiper overgedragen
Diever – Bakkerij Kuiper aan de Peperstraat in Diever is overgedragen aan Gerard Krol. Dit werd gevierd met een receptie, waarvoor zeer veel belangstelling bestond van de zijde van de middenstand.
Gerard Krol is nog de enige warme bakker in de gemeente Diever en gaat verder onder de naam ‘bakkerij Gerard Krol’. Naast de bakkerij is er een levensmiddelenafdeling in de zaak.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De eigenaren van bakkerij Kuiper, te weten de gebroeders Hendrik Krol en Albert Krol, hebben nooit de moeite genomen de naam van hun zaak aan de Peperstraat te veranderen in ‘bakkerij Krol’. Hendrik Krol is de vader van Gerard Krol en Albert Krol is de oom van Gerard Krol. In de Deeverse volksmond werd nooit gesproken over ‘bakkerij Kuiper’, maar altijd over Albert Kuiper (Aubut Küper). Ik goa ee’m süker en solt haèl’n bee Aubut Küper.
De maker van de hier afgebeelde zwart-wit foto van de levensmiddelenafdeling van de zaak van Gerard Krol en Rita Lutterot is de Deeverse boer en dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels. Uiteraard staan de eigenaren van de zaak ook op de foto.
De redactie is Harm (Haarm) Hessels postuum bijzonder erkentelijk voor het maken van deze interieurfoto. Bij de redactie zijn maar heel weinig foto’s van interieurs van neringdoenden bekend.
Op zaterdag 1 september 2001, na het uitschakelen van de laatste oven, droegen de eigenaren Gerard Krol en Rita Lutterot de sleutels van hun zaak over aan hun opvolgers August van Vilsteren en Dorien Popkema. Vanaf maandag 3 september 2001 kon Diever ontbijten met vers gebakken brood van de ‘echte bakker’ Van Vilsteren. Zie het bericht Gerard Krol hef kukelvlaai en kukelbrood ebakt.
De redactie heeft de hier getoonde kleurenfoto van het winkelgedeelte van de bakkerij van ‘echte bakker’ August van Vilsteren gemaakt op maandag 19 april 2021. De redactie wil bijzonder graag van de voorgevel van bakkerij Gerard Krol een afbeelding van een in 1981 en 2001 gemaakte foto toevoegen aan dit bericht.

Afbeelding 1
Interieurfoto van de levensmiddelenafdeling van bakkerij Gerard Krol an de Peperstroate in Deever.

Afbeelding 2
Bericht in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 24 mei 1981

Afbeelding 3

Posted in Haarm Hessels, Neringdoende | Leave a comment

Wie wet ur now nog wat van vrogger in Deever ?

Posted on 10 september 2022

De redactie van ut Deevers Archief is in 2021 ten tijde van de steeds maar voortdurende coronapandemie druk bezig geweest met het digitaliseren (scannen) van enkele honderden nummers van ut Deeverse Blattie (Weekblad voor de gemeente Diever, Van Goor’s Blattie). De redactie kwam bij het scannen van de jaargang 1999 van ut Deeverse Blattie op bladzijde 7 van ut blattie van 13 mei 1999 de hier afgebeelde rubriek ‘Wat weet u nog van vroeger ?’ tegen. Deze rubriek werd een tijd lang wekelijks verzorgd door de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. De redactie wil deze rubriek niet onthouden aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.

De Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever wilde in al zijn gefingeerde onwetendheid graag weten in welk jaar de foto voor deze ansichtkaart is gemaakt. Dat is niet precies te beantwoorden. De afgebeelde ansichtkaart is in juni 1952 uitgegeven door JosPé in Arnhem. Deze ansichtkaart was te koop bij de firma A. Kuiper, bakker- en levensmiddelenbedrijf, Deever. Later was deze ansichtkaart ook te koop bij H. Mulder, Drogisterij De Gaper, Deever. De redactie heeft het vermoeden dat de foto voor de ansichtkaart hooguit een paar maanden vóór juni 1952 is gemaakt, de bladeren zitten aan de bomen.
De Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever wilde in al zijn gefingeerde onwetendheid ook graag weten wie in de boerderij aan de rechterkant hebben gewoond. Ook dat is niet precies te beantwoorden.
Dit erfgoedboerderijtje is destijds gekocht door bakker Albert Kuiper. Dit pand was één van de zo genoemde reddingsboten van het dorp. Mensen konden hier vaak terecht voor tijdelijke woonruimte, omdat het voorhuis van het boerderijtje in twee gedeelten werd verhuurd, adres Diever 62 en Diever 62a. In het pand hebben onder meer gewoond Jan Haveman (?), Frederik Haveman (?), Jan Drost (?), Jan Roelof Drost (?), Jan de Leeuw (?), Albert Stoker (?). Enig onderzoek in het bevolkingsregister van de gemiente Deever zou meer en betrouwbaarder gegevens over de bewoners van het erfgoedboerderijtje kunnen opleveren.
Het fraaie brinkbeeldbepalende erfgoedboerderijtje is helaas afgebroken in 1956, ten tijde van de regering van burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd).
Aan de linkerkant van de afgebeelde ansichtkaart staat op de voorgevel Albert Kuiper, bakker. Echter de bakkerij en de kruidenierswinkel zal in 1952 nog van Gerard Krol zijn geweest of al zijn overgenomen door zijn zonen Hendrik en Albert Krol (?). In de woning naast de bakkerij woonde Koop Reinders, later woonde daar Harm Timmerman.
Het huis daarnaast is nauwelijks zichtbaar, maar daar hebben gewoond … Bergsma, Harm Hunneman, Johannes Schute, Geert Schute, Hendrik Koopman. Enig onderzoek in het bevolkingsregister van de gemiente Deever zou meer en betrouwbaarder gegevens over de bewoners van dit pand kunnen opleveren.

Posted in Peperstroate, Verdwenen object | Leave a comment

Un heuiwaèg’n op de riekseweg bee Johan Blok

Posted on 9 september 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 74 een afbeelding van een zwart-wit ansichtkaart van hotel Blok an de Deeverbrogge. De foto voor de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart is omstreeks 1937 gemaakt. In de tekst bij de afgebeelde foto is enige aandacht besteed aan hotel Blok en zijn bewoners en aan de boerderij aan de rechterkant van de ansichtkaart en zijn bewoners. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

74 – Dieverbrug – Hotel Blok met de rijksweg – 1937
Johan Blok uit Wapserveen kocht in 1929 het café-logement van Barteld Smit. Op 30 januari van dat jaar werd de sterke-drank-vergunning op naam van Johan Blok gesteld. Het bedrijf brandde op een nacht in 1932 af, volgens zeggen door het ontploffen van een cilinder met koolzuurgas.
Derk Buiter (Dörk Buter) achter uit de Bolderhoek maakte bij het zien van de grote brand zijn gezin wakker met de uitroep: de Deeverbrogge steet in de gluun!!
Op dezelfde plaats werd het voor die tijd moderne hotel Blok gebouwd. Buiten was zelfs al een terras met zitjes ingericht. Burgemeester en Wethouders verleenden Johan Blok met ingang van 25 februari 1933 vergunning voor de verkoop van sterke drank in de 103 m² grote zaal.
In de boerderij rechts achter de automobiel woonden Hendrik Warries, zijn vrouw Grietje List en hun dochter Grietje. Johan Blok was getrouwd met Hendrika Warries, een zuster van Hendrik Warries. Hun kinderen Jan en Grietje werden geboren op Wapserveen, Henk, Anne en Joop werden in het hotel geboren.
De rails van de in 1933 opgeheven stroomtramlijn van de Nederlandse Tram Maatschappij zijn al uit de rijksweg verwijderd. Het terrein links op de voorgrond werd door de maatschappij als emplacement gebruikt. Daar zijn de rails eveneens opgeruimd. Bij het rangeerspoor langs de vaart stond een bergplaats. Er was ook een perronnetje voor het verladen van dieren en goederen, zoals zuivelproducten. In de dertiger jaren begon het gemotoriseerde verkeer op de weg toe te nemen. De vraag naar benzine groeide mee en daarom opende Johan Blok in 1931 de op deze foto zichtbare benzinepomp. Het hotelbedrijf werd na het overlijden van Johan Blok voortgezet door Jan Blok en Margje Buiten.
Rijksweg 31 is nog een straatweg, maar lijkt op een zandweg, omdat het toen nog gebruikelijk was om de klinkers wat onder het zand te houden, wat bij droog weer voor de aanwonenden veel problemen met stof gaf.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft in bovenstaande tekst een verbetering aangebracht: Noord Nederlandse Tram Maatschappij is gewijzigd in Nederlandse Tram Maatschappij.
De redactie heeft in een bericht aandacht besteed aan het slopen van de tramrails langs de vaart.
De benzinepomp bij hotel Blok was een handbenzinepomp, van het type dat ook stond bij Lambert Rolden (Laamut Roll’n) in de Heufdstroate in Deever en bij Berend Slagter (Berend Pik) in de Kruusstroate in Deever. Later heeft Johan Blok, door het steeds maar toenemende gemotoriseerde verkeer op de rijksweg, een benzinestation ter plekke van het rangeerterrein van de N.T.M. gebouwd. Dat benzinestation bestaat nog steeds.
Let op de hier afgebeelde ansichtkaart vooral ook op de twee betonnen paaltjes, die de plek van de straatweg naar Dwingel markeren. Let op de hier afgebeelde ansichtkaart vooral ook op de door een paard voortgetrokken wagen met hooi of rogge op de rijksweg.
In de boerderiij van Hendrik Warries en Grietje List, later de boerderij van Hendrik Warries en Hendrikje List, wordt nu de winkel met de naam Diverse Pluimage uitgebaat.
Johan Blok is geboren op 24 mei 1898 op Wapservene. De redactie moet de datum van zijn overlijden nog uitzoeken. Hij trouwde op 24 januari 1920 met Henderica Warries, dochter van Hendrik Warries en Grietje List. Zij is geboren op 27 november 1899 an de Deeverbrogge. De redactie moet de datum van haar overlijden nog zien te vinden.
De redactie moet in de openbare bonnen nog op zoek naar gegevens van caféhouder Barteld Smit.
Derk Buiter (Dörk Buter) is geboren op 20 november 1867 op Wapservene. Hij is overleden op 25 februari 1933 in de Bolderhook an de Deeverbrogge. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Hendrik Warries is geboren op 25 januari 1855 in Dwingel. Hij is overleden op 22 maart 1907. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Dus deze Hendrik Warries zal tot zijn overlijden wel in de boerderij hebben gewoond.
Grietje List is geboren op 12 juni 1863. Zij is overleden op 1 maart 1930. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Hun zoon Hendrik Warries woonde omstreeks 1937 in de boerderij. Hij is geboren op 6 november 1896. Hij is overleden op 30 juni 1977. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij trouwde met Hendrikje List. Zij is geboren op 10 juni 1897. Zij is overleden op 12 oktober 1936. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van Grietje Warries.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van Grietje Blok.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van Hendrik (Henk) Blok.
Anne Blok is geboren op 27 februari 1931. Hij is overleden op 31 oktober 1982. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Jan Blok is geboren op 8 augustus 1920. Hij is overleden op 18 september 1985. Hij is begraven op de kaarkhof van Neejevene.
Margje Buiten is geboren op 11 februari 1921. Zij is overleden op 20 maart 2012. Zij is begraven op de kaarkhof van Neejevene.
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heet kennis van ontbrekende gegevens en aanvullingen ? De redactie verneemt het graag.
De redactie heeft de in dit bericht afgebeelde kleurenfoto van de situatie ter plekke an de Deeverbrogge gemaakt op zondag 18 december 2022.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die een verstokte liefhebber van afbeeldingen van op papier is, kan de hier afgebeelde ansichtkaart ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 220 van het in 2014 uitgegeven onvolprezen papieren boekwerkje An de Brogge – Geschiedenis van Dieverbrug in woord en beeld, dat is samengesteld door vrijwilligers van de Historische Vereniging Voormalige Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerkje of dat papieren boekwerkje van iemand in kunnen zien.

Posted in An de Deeverbrogge, Ansigtkoate, Diever, ie bint 't wel ..., Hotel Blok | Leave a comment

De eeuwugheid begön as de klokke stille eset wödde

Posted on 8 september 2022

De redactie van ut Deevers Archief vond in een van de dozen met de (papieren) nalatenschap van zijn moeder het blad Avondzon, vijfde jaargang, nummer 4, april 1977, van de Stichting Welzijn Ouderen. In dit nummer van de Avondzon staat op de bladzijden 11, 12 en 13 het volgende artikel van een zekere schrijver M. Wie was toch die M ? De redactie wil dit artikel over de oprichting en de acceptatie van de begrafenisvereniging in de gemiente Deever zeer zeker niet onthouden aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.

Oude gewoonten en noaberschop
Het was in het voorjaar van 1948 dat hier in Diever een begrafenisvereniging werd opgericht. Wel bestond er voordien een lijkwagendienst, waarvan ieder gezin in de gemeente tegen een kontributie van 50 cent per jaar, later f. 1,– lid was. Bij een sterfgeval had men dan recht op gebruik van de lijkwagen en een voorloper.
De ouderen in onze gemeente hebben allen gekend de bekende dorpsfiguur Geert Dekker, die vele jaren rijder op deze wagen is geweest, later werd opgevolgd door Geert de Leeuw en naar ik meen is deze Geert Dekker toen nog lange tijd klokluider geweest.
Toen deze plannen voor oprichting van een begrafenisvereniging bekend werden, kwamen ook de tegenstanders hiervan, of anders gezegd, de voorstanders van de noaberschop en buurplichten in actie.
Verschillende buurtschappen werden bij elkaar geroepen. Het voor en tegen werd dan besproken, en heel vaak kwam men dan tot de konklusie, dan men de noodzaak van een dergelijke vereniging niet inzag, het altijd heel goed samen hadden kunnen doen, enzovoort. Heel begrijpelijk, de eensgezindheid en saamhorigheid van de buurtschappen om niet alleen bij blijde, maar ook in droevige omstandigheden het samen te dragen, hierin zat ook veel moois, en laten we eerlijk zijn, het breken met eeuwenoude tradities is moeilijk.
Maar toen de begrafenisvereniging enige jaren had gewerkt, kwamen toch velen tot de konklusie dat de vereniging echt wel in een behoefte voorzag. De verzorging van een overledene gebeurde door deskundige mensen.
De begrafenissen werden door de uitvaartgeleider keurig verzorgd, het personeel was stemmig gekleed. Het gevolg hiervan was dan ook, dat verschillenden zich melden als lid der vereniging en het voor de buurtschappen steeds moeilijker werd, zodat thans nagenoeg iedereen aangesloten is.
Na dit praatje vooraf, thans nog iets over oude gewoonten en noaberschop. Kwam iemand te overlijden, dan werd eerst de naaste buurman gewaarschuwd. Ieder huis had vroeger zijn buren op wie het in vreugde en tegenspoed kon rekenen. De twee naaste buren hadden de meeste rechten en ook de meeste plichten.
Wanneer de naaste buurman in kennis was gesteld van een sterfgeval, ging deze direct mee naar de nabestaanden en vertrok dan weer om de overige noabers te halen. Wanneer de buren binnen kwamen, werd vaak dezelfde vraag bij het binnen treden gesteld: ‘Goen avond, dat is hier ook een schielijke veraandering, meinsen !’ Of: ‘Zo, hef de Heere hier zien wil edaon ?’
Als alle buren aanwezig waren, gingen alle familieleden de kamer uit en hielpen verder helemaal niet.
Dit niet helpen kwam voort uit het begrip, dat men als familie te nauw met de dode was verbonden geweest. Op sommige plaatsen zei men dan ook, dat de reden hiervan was, dat men zijn eigen familie niet naar het graf mag helpen.
De buren sloten de gordijnen of men zette de vensterluiken voor de ramen en zette de klok stil: de eeuwigheid was ingegaan. Men bedekte de spiegel met een doek, liefst een zwarte of draaide hem om.
Het wassen van doden had in oudere tijden tot doel de stoffen of machten die aan het leven der overblijvenden of aan de dode zelf vijandig geacht werden, onschadelijk te maken .
Tegenwoordig is het wassen nog uitsluitende een hygiënische behandeling en gebeurt ook niet meer met heet water, zoals in de vorige eeuw. Men gebruikte toen heet water, om de zekerheid te krijgen, dat de overledene niet schijndood zou zijn, iets waarvoor men in de negentiende eeuw een panische angst had.
Was de dode gewassen, dan kwam de scheerbaas, als de overlevende een man was, die tegen een extra hoge beloning de dode scheerde en zijn haar bijwerkte. De meeste scheerbazen hadden een hekel aan dit werk, en alleen de goede beloning en de borrel hielpen menige scheerbazen over hun afkeer heen.
Het verzorgen van doden is praktisch altijd een taak geweest van buren en vrienden. In de middeleeuwen werden de doden, zonder kist, liggend op een draagbaar en bedekt door een kleed, ten grave gedragen.
In de zeventiende eeuw werd het gebruik van houten kisten meer algemener voor begraving van een overledene, zeker ook als gevolg van het feit, dat de welvaart toenam. Ook het bekend maken van een sterfgeval was een taak van de buren. Het groeve neugen werd onderling uit besteed. Wie het voor het laagste bedrag wilde doen, werd er mee belast en werd dan ook door de buren betaald. Deze groeve-neuger moest dan de buren en familie, zo nodig ook in verder gelegen plaatsen, persoonlijk nodigen en alleen aan veraf wonenden werd een briefkaart gestuurd. Ook op de dag van de begrafenis werd alles door de buren verzorgd. De koffiemaaltijd, het dragen van de overledene, het klokluiden, enzovoort.
Begrijpelijk is, dat de gebruiken en gewoonten bij de verzorging van overlevenden plaatselijk soms heel erg verschillend waren. En toch is door het verdwijnen van deze oude gewoonten en noaberschop, de eensgezindheid en saamhorigheid van de buurtschappen heel vaak niet minder geworden.
Wij zijn ervan overtuigd dat de verzorging van overledenen thans beter, plechtiger en keuriger gebeurt.
M.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie betreurt het dat hij dit artikel niet heeft kunnen toetsen aan de grote groeve-kennis van wijlen Jans Roelof Tabak.
De redactie heeft in verschillende berichten aandacht besteed aan dorpsfiguur Geert Dekker.
Geert de Leeuw woonde aan de Kastanjelaan in Oll’ndeever. De redactie herinnert zich dat Geert de Leeuw oud ijzer opkocht en dat hij in kerstbomen handelde. Was hij ook keuterboer ? Geert de Leeuw is geboren op 12 april 1888. Hij is overleden op 9 september 1979. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie zou bijzonder graag de naam van schrijver M willen weten.

Afbeelding 1
In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 23 januari 1948 verscheen een bericht over de oprichting van een begrafenisvereniging in de gemiente Deever.

Posted in Dorpsfiguur, Geert Dekker, Traditie | Leave a comment

Die olde kustanjeboom bee café Brinkzicht is vot

Posted on 7 september 2022

De redactie van ut Deevers Archief toont bijzonder graag oude dorpsbeelden op zwart-wit ansichtkaarten aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.
Roelof (Roef) van Goor verkocht de hier afgebeelde zogenaamde vierluiks-ansichtkaart in zijn boekhandel an de Kruusstroate in Deever. Drukker JosPé in Arnhem gaf deze ansichtkaart in juni 1963 uit. De redactie weet niet of de hier afgebeelde ansichtkaart een exemplaar is uit de eerste druk of dat vóór juni 1963 nog een andere druk is verschenen. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heeft een ouder exemplaar van de hier afgebeelde ansichtkaart ?
In de bovenste afbeelding aan de linkerkant van de afgebeelde ansichtkaart zijn de eerste vier in het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw gebouwde bejaardenwoningen te zien. Als je in die jaren 65 jaar was geworden, dan was je oud, dan was je bejaard, dan ging je verhuizen naar een bejaardenwoning in de Weier in Deever. De redactie herinnert zich dat mevrouw Elsje Oost, de weduwe van Hilbert Smit van ut Kastiel in Deever, de allereerste bewoonster van de bejaardenwoningen in de Weier was. Zij woonde in de woning aan de kant van modehuis Schuil. De vier zichtbare bejaardenwoningen bestaan niet meer. Aan de onderkant van deze afbeelding is nog de oude betonweg in het binnendorp van Deever te zien.
In de bovenste afbeelding aan de rechterkant van de afgebeelde ansichtkaart is vlak naast café Brinkzicht de oude kastanjeboom nog aanwezig. Waarom moest deze monumentale boom verdwijnen ? In de zestiger jaren van de vorige eeuw konden auto’s nog zonder gemeentelijk betuttelgedoe en zonder kunstmatige verschaarsing van openbare ruimte gewoon op de brink van Deever worden geparkeerd.
In de onderste afbeelding aan de linkerkant van de afgebeelde ansichtkaart zijn de oude gereformeerde kerk en de kruidenierswinkel van Jan Breimer te zien. Beide gebouwen bestaan niet meer. Aan de onderkant van de afbeelding is nog een beetje van de oude betonweg in het binnendorp van Deever te zien.
In de onderste afbeelding aan de rechterkant van de afgebeelde ansichtkaart is het ‘nieuwe’ en laatste gemeentehuis van de gemiente Deever an de brink van Deever te zien.

Posted in Ansigtkoate, Verdwenen object | Leave a comment

Twee keutereegies op de Baarg op ut Kastiel

Posted on 6 september 2022

De redactie van ut Deevers Archief vervangt zo nu en dan voor de verandering ut kopplaètie van ut Deevers Archief.
Als jij in het bezit bent van een mooie afbeelding uut de gemiente Deever en jij acht een uitsnede van deze afbeelding echt wel geschikt als kopplaètie voor deze webstee, aarzel dan niet een goede scan van deze afbeelding naar de redactie te sturen.
Als jij vind dat het hier getoonde kopplaètie te lelijk is als kopplaètie van ut Deevers Archief, aarzel dan niet jouw mening luid en duidelijk aan de redactie kenbaar te maken.
Als jij een reeds getoond kopplaètie graag nog een keer als kopplaètie van ut Deevers Archief wilt zien, aarzel dan niet dit luid en duidelijk aan de redactie kenbaar te maken.
De maker van de hier afgebeelde foto (kleurendia) is U.L.O.-meester Hendrik (Henk) van den Bosch. Hij heeft deze prachtige foto in het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw gemaakt. De redactie beschouwt deze foto als een Deevers fotografisch topstuk. Een uitsnede van deze hier getoonde kleurenfoto is van 7 september 2013 tot en met 18 oktober 2013 als kopplaètie van ut Deevers Archief getoond.

Op de Baarg op ut Kastiel in Deever is links het keuterboerderijtje van de weduwe Evertje Davids-Vierhoven en rechts het keuterboerderijtje waar tot in 1962 de familie Helprig Smit woonde. De weduwe Elsje (Elle, Olde Elle) Smit-Oost, de moeder van Helprig Smit woonde toen al in een van de eerst gebouwde bejaardenwoningen in de Weier an de Heufdstroate.
De redactie van ut Deevers Archief heeft nog niet uitgezocht wie na 1962 in het huisje woonde.
Tussen de twee keuterijtjes staat een grote vlierboom, waar altijd veel vlierbessen aan zaten. Wietske van Leeuwen, de echtgenote van Helprig Smit, is de uitvindster van de vlierbessenjam. Lekkerder jam was in Deever niet te vinden.
Evertje Vierhoven werd op 29 juli 1896 in Deever geboren als dochter van Albert Vierhoven en Trijntje Andree (Andrea of Andreae ?). Zij trouwde op 27 juni 1925 met Albert Davids, beroep arbeider, zoon van Hendrik Davids en Magrieta Sidonia Wibier. Albert Davids werd op 26 oktober 1881 geboren in Deever en overleed op 20 juni 1955 in Deever. Evertje Vierhoven overleed op 21 april 1972 in Deever. Het echtpaar ligt begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. In de webstee nieuwenhuis-genealogie is een mooie foto uit 1950 te zien van Albert Davids, Evertje Vierhoven en hun dochter Trijntje; de foto is genomen aan de voorkant van het keuterijtje.
Elsje (Elle, Olde Elle) Oost werd op 20 maart 1893 in Deever geboren als dochter van Helprig Oost en Hilligje Prikken. Zij trouwde op 31 augustus 1912 met Hilbert Smit, beroep arbeider, zoon van Jan Smit en Margje Hilberts de Wit. Zij overleed op 4 oktober 1985. Hilbert Smit werd op 18 september 1888 geboren in het Leggelerveld (gemiente Dwingel), hij overleed op jonge leeftijd op 5 juli 1931 in Deever, hij was toen landbouwer. Het echtpaar ligt begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op woensdag 11 december 2019.

Posted in Keutereegie, Kopplètie, Topstuk, ut Kastiel, Verdwenen object | Leave a comment

Ut boer’ncafé in de veurkaèmer an de westkaante

Posted on 5 september 2022

Het boerencafé Brinkzicht an de brink van Deever had als adres Diever 6. Het verlof gold voor de beide voorkamers. Op 19 april 1906 werd de drankvergunning ingetrokken, omdat Harm Pieter Hummelen verhuisde naar de Peperstraat.
Het café werd daarna voortgezet door Jan Barelds. Het college van burgemeester en wethouders van de gemiente Deever verleenden hem daartoe met ingang van 6 mei 1906 een drankvergunning voor de grote voorkamer aan de westkant, dat wil zeggen voor de kamer aan de kant van de Hoofdstraat. Op 6 juni 1922 werd in de vergunning een wijziging aangebracht, zodat deze ook gold voor de ten noorden aan de voorkamer grenzende kamer. De vergunning verviel op 5 januari 1927 door het overlijden van Jan Barelds en de daaraanvolgende afbraak van de localiteit.
De redactie van ut Deevers Archief schat in dat de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart omstreeks 1910 is uitgegeven en te koop was in café Brinkzicht.
Jan Barelds is geboren op 2 juli 1855 op Nijensleek. Koffiehuishouder Jan Barelds is overleden op 24 mei 1926 in Deever. Smidsknecht Jan Barelds trouwde op 23 november 1882 met Aaltje Middelbrink. Aaltje Middelbrink is geboren op 4 maart 1860 op Nijensleek. Zij is overleden op 14 juli 1927 in Vledder. Waarschijnlijk is café Brinkzicht na het overlijden van Jan Barelds nog enige maanden voortgezet door Aaltje Middelbrink.
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto van café Brinkzicht gemaakt op 20 november 2005.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van afbeeldingen van mooie ansichtkaarten op papier is, kan de hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart van café Brinkzicht ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 5 van het in september 2007 uitgegeven onvolprezen papieren boekwerkje Voormalige gemeente Diever in oude ansichtkaarten, dat is samengesteld door vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerkje of dat papieren boekwerkje bij iemand in kunnen zien.

Posted in Brink, Café Brinkzicht, Café Jan Barelds | Leave a comment

De offecier’n in de kaamp aat’n gien soldoat’nkost

Posted on 4 september 2022

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant verscheen op 9 augustus 1906 het navolgende korte bericht over de veldoefeningen van het negende regiment infanterie van de landweer in de legerkaamp op de Oeren tussen Kalteren en Soerte.

De heer Th. Bakker, restaurateur hier ter stede, wordt van den 14en tot en met den 27en September aanstaande in het legerkamp bij Diever, ten tijde dat het 9e regiment infanterie aldaar zal kamperen, belast met het beheer der menage van de officieren.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Met de term ’ter stede’ is in dit geval Assen bedoeld. Een restaurateur is in dit geval een restauranthouder. Met menage voor de officieren is bedoeld het eten en drinken voor de officieren. Dus in de legerkaamp op de Oeren was de catering voor de officieren uitbesteed aan een restauranthouder in Assen. Het eten zal ter plekke zijn bereid door de restauranthouder zelf of door een kok die in dienst was van de restauranthouder. Dus in de legerkaamp op de Oeren aten de officieren geen soldatenkost. Dus in de legerkaamp op de Oeren aten de officieren geen rats, kuch en bonen.
De hier afgebeelde zwart-wit ansichtkaart hoort bij een kleine serie eenvoudig uitgevoerde ansichtkaarten, die in 1906 is uitgegeven. En jij kunt zo’n ansichtkaart maar beter wel in jouw verzameling hebben, want ansichtkaarten van de legerkaamp op de Oeren worden steeds minder, maar wel steeds duurder, te koop aangeboden.

Posted in de Kaamp op de Oeren | Leave a comment

Jan Hessels vön un stien’n haèmer in de Hett’nkaamp

Posted on 3 september 2022

Dorpsfiguur, boer en anekkedotevuteller Jan Hessels vond omstreeks 1980 een meer dan 4000 jaar oude stenen hamer in een bouwakker in de Hertenkamp tijdens ut eap’l rooi’n mit de mesiene. Hij verkocht deze hamer op 3 maart 1988 aan de Prae- en Protohistorische Afdeling van het Provinciaal Museum van Drente in Assen. De hamer wordt tegenwoordig bewaard in het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis.
Jan Hessels beschreef de positie van de vindplaats van de hamer: ± 75 meter ten zuiden van de Tillegröppe, ± 200 meter ten oosten van de Middenlaan en ± 1400 meter ten zuiden van Woater’n. Dat is in de Hertenkamp. De redactie heeft de vindplaats bij benadering weergegeven op de topografische kaart uit omstreeks 1980 met een zwarte pijl in afbeelding 1..
Het gevonden object heeft in het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis het volgende inventarisnummer: 1988-III.1
Het object is als volgt beschreven: Steen: hamer (type Emmen) van groen/zwart wit gespikkeld gesteente (ophioliet). In dikte toelopend naar de top. Vrij zwaar verweerd, waardoor een echte snede zelfs ontbreekt. De breedte loopt op tot de achterzijde van het steelgat en vermindert daar met een knik naar de afgeplatte top. De snede ligt symmetrisch ten opzichte van het lichaam. Het steelgat is licht conisch. Met name op één smalle en één brede zijde zijn nog slijpvlakjes aanwezig. Halverwege tussen de snede en het steelgat loopt door de hamer een witte ader. Afmetingen: gr. l.= 12,3 cm; gr. br.= 5,0 cm; gr. d.= 3,8 cm; diameter steelgat: 1,9 cm en 2,1 cm. Periode: Neolithicum laat: 2850 – 2000 voor Christus. Zie afbeelding 2.
Nu kan je beschrijven wat je wilt, maar een foto kan meer zeggen dan 1000 woorden. Daarom heeft de redactie van ut Deevers Archief het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis ten zeerste uitgenodigd een digitale foto (jpg-bestand) van de hamer ter beschikking te stellen voor opname bij dit bericht. De redactie kan niet wachten deze foto aan dit bericht toe te voegen.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Jan Hessels, Oudheidkunde | Leave a comment

Bint ur grafplunderaars in Oll’ndeever besig ewest ?

Posted on 2 september 2022

De redactie van ut Deevers Archief beseft dat in ut Deevers Archief meer aandacht moet worden besteed aan de vele oudheidkundige vondsten in de bodem binnen de grenzen van de gemiente Deever. Een niet te verwaarlozen bron van gegevens over oudheidkundige vondsten zijn berichten in oude kranten. De redactie toont hier drie berichten uit 1936.

Bericht 1
In het Nieuwsblad van Friesland van 23 oktober 1936 stond het navolgende bericht ‘Urnen te Diever opgegraven’. Precies hetzelfde bericht stond ook op 23 oktober 1936 in het Nieuwsblad van het Noorden. En precies hetzelfde bericht stond ook op 24 oktober 1936 in de Leeuwarder Courant.

Urnen te Diever opgegraven
Diever, 22 October. Bij het graven van fundeeringen voor een nieuwe woning voor den heer Strik alhier stootte men op tamelijk grote keisteenen, waaronder tal van urnen waren geborgen. De urnen waren alle stuk, doch verschillende bevatten nog aschresten. Het waren alle onbewerkte urnen.
Dadelijk heeft men den archeoloog dr. Van Giffen gewaarschuwd en is men met graven opgehouden.
In de omgeving van ons dorp zijn reeds vaker oude begraafplaatsen aangetroffen, doch aan den Zuidkant, waar deze vindplaats is gelegen, voor zover bekend, nog niet.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Archeologie op bladzijde 38 een afbeelding van bijgaand afgebeeld bericht opgenomen.

Bericht 2
In het Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s Courant) van 26 oktober 1936 stond het navolgende bericht ‘Nog meer urnen te Diever. En hetzelfde bericht stond ook in het Leeuwarder Nieuwsblad van 27 oktober 1937.

Nog meer urnen gevonden te Diever
Diever, 24 October. Wederom zij alhier urnen gevonden en wel door den landbouwer Dolsma te Oldendiever bij het graven van een zogenaamde aardappelkuil. Deze urn ging bij het delven uit elkaar en was in tegenstelling met de op het terrein van de heer Strik gevondene, mooi bewerkt. Reeds eerder kwamen daar ter plaatse urnen te voorschijn. Op verzoek van dr. Van Giffen, archeoloog te Groningen, zijn alle scherven overgebracht naar het gemeentenhuis, waar ze later aan een nader onderzoek zullen worden onderworpen door den oudheidkundige, die thans in het buitenland vertoeft.
Uit de thans en de reeds eerder gevonden oudheden aan alle zijden van het dorp en de groote talrijkheid dezer voorwerpen blijkt, dat Diever reeds zeer vroeg een bewoond gebied geweest is.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Archeologie op bladzijde 38 een afbeelding van bijgaand afgebeeld bericht opgenomen.

Bericht 3
In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 24 oktober 1936 stond het navolgende bericht ‘Diever – Oudheden gevonden’.

Diever – Oudheden gevonden
Terwijl de timmerlieden Koning en Nijzingh alhier bezig waren met het graven van zand voor het fundament van een te bouwen woning voor den heer A. Strik, stootten ze daarbij op keien, welke bij verder doorgraven bleken te dienen als dekking van urnen. De steenen werden voorzichtig weggenomen, doch de urnen kwamen alle in stukken te voorschijn.
Ook de landbouwer Dolsma te Oldendiever vond bij het graven in de onmiddelijke nabijheid van zijn woning resten van urnen. Ook eeerder werden daar resten van urnen gevonden, zoodat het zeer wel mogelijk is, dat daar in de nabijheid een verzameling uit vroeger eeuwen werd bewaard of nog aanwezig is. Het gevondene blijft bewaard totdat dr. Van Giffen, die hiervan door den burgemeester op de hoogte is gesteld, te zijner tijd een onderzoek zal instellen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Met de timmerlieden Koning en Nijzingh worden bedoeld Jan Koning en Hendrik Nijzingh.
In dit bericht wordt de suggestie gewekt dat in het terrein van boer Dolsma in Oll’ndeever urnen zijn begraven, die afkomstig waren uit echte begraafplaatsen van urnen, zoals gevonden in het terrein van Albert Strik an de Brinkstroate in Deever. Zijn de urnen in het terrein van Dolsma begraven geworden door grafplunderaars ?
De redactie heeft nog niet uitgezocht wat de voornaam van landbouwer Dolsma was en waar het boerderijtje van landbouwer Dolsma in Oll’ndeever stond.

Posted in Oudheidkunde | Leave a comment

De ièste en laèste krabbel van Jans Roelof Tabak

Posted on 1 september 2022

Op bladzijde 3 van ut Deeverse Blattie van Japie van Goor van 4 mei 1995 verscheen de ienige en kleinste krabbel van alles-van-Deever-verzamelaar en alles-van-ut-olde-Deever-wetende Jans Roelof Tabak uut de Aachterstroate (de Saandhook) in Deever. Hij schreef het op zijn eigen manier in sien Deevers.

Jans Tabak, Achterstraat 10
Nou ak veur de tweede maol ut ’t ziekenhuus é komen binne, wik alleman die, op wat veur meniere dan ok, an mij é dacht hef, hartelijk bedaanken daor vur.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie van ut Deevers Archief heeft in de periode 1998-2008, toen de redactie, tot grote ergernis van het onafscheidelijke drammerige bestuursduo Barteld Blaaauw en Jan Smit van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, nog meewerkte aan het maken van het papieren clubblad Opraekelen, het zeer gewaardeerde mede-redactielid Jans Roelof Tabak vele keren aangezet tot dat wat in zijn hoofd zat aan Deeverse verhalen ook op papier te zetten. Dat zou een schat aan verhalen hebben opgeleverd.
Dat schrijven is echter nooit gelukt bij Jans Roelof Tabak. Hij deed uitsluitend en alleen aan ‘oral history’. Dus wellicht is bijgaand bericht, nota bene geschreven in het Deevers, wel de enige ooit geschreven tekst van Jans Roelof Tabak.

Posted in Jans Roelof Tabak | Leave a comment

Cent’n griep’m bee ut olde gemientehuus

Posted on 31 augustus 2022

In de landelijke krant Het Parool verscheen op 6 mei 1954 het volgende bericht over het huwelijk van twee broers en twee zusters op dezelfde dag in het oude gemeentehuis aan de brink van Deever. Gelukkig strooiden de vier bruidegoms op 5 mei 1954 nog wel met centen naar de verzamelde jeugd bij het oude gemeentehuis. In de zestiger jaren van de vorige eeuw is de traditie van ut cent’n strooi’n en ut cent’n griep’m helaas verloren gegaan.

De centen rolden
Burgemeester J.C. Meiboom te Diever voltrok gisteren vier huwelijken, waarbij twee broers en twee zusters uit hetzelfde gezin. H.L. Pot trouwde Harm Hessels, Henderika Hessels koos Albert J. Reiber, Grietje Hessels huwde Albert de Weerd en Jacobus Hessels verbond zijn leven aan Henderika Mos. Naar oud Drents gebruik strooiden de bruidegoms centen bij het verlaten van het gemeentehuis.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het echtpaar Harm Hessels en Johanna Louissen kregen drie zonen, Hermannus (Mans), Harm en Jacobus (Kobus) en drie dochters Jantje, Henderika en Grietje. De familie woonde op een boerderij an ut Pot’sweggie, adres Wittelte 113, tegenwoordig Meester Broer 3 in Wittelte.

In ut Deevers Archief is een op 11 februari 1933 door schooljuffrouw Christina Johanna Augusta ter Horst gemaakte foto van deze boerderij opgenomen. Deze boerderij brandde in december 1934 af. In de buurt van de verbrande boerderij is een nieuwe boerderij gebouwd.

Klaas de Boer besteed in zijn bijzonder waardevolle publicatie Wittelte – Geschiedenis van de boerderijen vanaf 1770 tot heden uiteraard ook aandacht aan het echtpaar Hessels, hun kinderen en hun boerderij. Op bladzijde 18 van zijn publicatie is een foto van de vier bruidsparen veur ut olde gemientehuus an de brink van Deever te zien.

Het bruidspaar Albert Jan Reiber en Henderika Hessels
Henderika Hessels is geboren op 24 april 1919 in Wittelte. Zij trouwde op 35-jarige leeftijd op 5 mei 1954 in Deever met Albert Jan Reiber. Zij is overleden op 26 januari 2002 op 82-jarige leeftijd in Dwingel. Zij is ten ruste gelegd op de kaarkhof in Dwingel.
Albert Jan Reiber is geboren 17 april 1921 in Dwingel. Hij is overleden op 30 juli 1987 op 66-jarige leeftijd in Dwingel. Hij is ten ruste gelegd op de kaarkhof in Dwingel.
Albert Jan Reiber en Henderika Hessels hadden een fietsenzaak an de brink van Dwingel.

Het bruidspaar Albert de Weerd en Grietje Hessels
Grietje Hessels is geboren op 20 maart 1923 in Wittelte. Zij trouwde op 31-jarige leeftijd op 5 mei 1954 in Deever met Albert de Weerd. Zij is overleden op 16 augustus 2020 op 93-jarige leeftijd in Deever.
Albert de Weerd is overleden op 26 augustus 2011. De redactie heeft in de openbare bronnen nog geen gegevens van Albert de Weerd gevonden.
Het echtpaar bleef wonen en werken op de boerderij aan ut Pot’sweggie.
Na hun pensionering als boer en boering gingen ze wonen an de Vlasstroate in Deever.

Het bruidspaar Jacobus (Kobus) Hessels en Hendrika Mos
Jacobus (Kobus) Hessels is geboren op 8 februari 1925 in Wittelte. Hij trouwde op 29-jarige leeftijd op 5 mei 1954 in Deever met Henderika Mos. Hij is overleden op 4 juli 1988 op 63-jarige leeftijd in Dwingel. Hij is ten ruste gelegd op de kaarkhof in Dwingel.
Henderika Mos is geboren op 6 februari 1930 in Dwingel. Zij is overleden op 4 juli 1988 op 58-jarige leeftijd in Dwingel. Zij is ten ruste gelegd op de kaarkhof in Dwingel.
Jacobus (Kobus) Hessels en Henderika Mos zijn gaan wonen en werken in Dwingel. Maar waar ? En wat deden ze ?

Het bruidspaar Harm Hessels en Christina (Chris) Hendrika Leonora Pot
Harm Hessels is geboren op 8 oktober 1927 in Wittelte. Hij trouwde op 26-jarige leeftijd op 5 mei 1954 in Deever met Christina (Chris) Hendrika Leonora Pot. Hij is overleden op 21 maart 1995 op 67-jarige leeftijd. Hij is ten ruste gelegd op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Christina (Chris) Hendrika Leonora Pot is geboren op 27 juli 1923 in Wittelte. Zij is overleden op 10 december 1979 op 56-jarige leeftijd. Zij is ten ruste gelegd op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Harm Hessels en Christina (Chris) gingen wonen en werken op een boerderij bee de Wittelerbrogge an de Dwingeler kaante.

Posted in Cent'n griep'm, Traditie, Wittelte | Leave a comment

De ehoakte poaseierbuul van tante Nel

Posted on 30 augustus 2022

In de tijd van het burgemeesterschap van Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd) was het in het dorp Deever gelukkig ook nog steeds de gewoonte dat met Palmpasen kinderen met ‘n haentie op ’n stokkie van de brink in Deever in optocht naar het huis van de burgemeester an de Heufstroate gingen. Daar hing Nelly Veltman (die in de Deeverse volksmond altijd tante Nel werd genoemd), de vrouw van de burgemeester, aan elke versierde stok een netje met eitjes. En het bijzondere was dat zij in de weken vóór Palmpasen al die netjes zelf had gehaakt. Of heeft dochter Elsebé ook wel eens mee geholpen met het haken van de netjes ?
De redactie van ut Deevers Archief vond in een van de dozen met de (papieren) nalatenschap van zijn moeder ook een door burgemeestersvrouw Nelly Veltman (die in de Deeverse volksmond altijd tante Nel werd genoemd) gehaakt netje uit de vijftiger jaren van de vorige eeuw terug. Zie de bijgaande afbeelding van dit netje. Tante Nel haakte met grote steken, snel klaar, om haar voorpret niet te veel te drukken. En ze haakte met garen in de kleuren rood, oranje, wit en blauw. Nationalistischer en koninginnegezinder kon je het met Palmpasen in de vijftiger jaren van de vorige eeuw in Deever niet krijgen.
De redactie heeft in een aantal berichten aandacht besteed aan de Palmpasen-traditie. De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief klikke aan de rechterkant van het scherm op het onderwerp Palmpoas’n.

In de Friese Koerier (onafhankelĳk dagblad voor Friesland en aangrenzende gebieden) verscheen op 1 april 1958 het volgende korte bericht.over de palmpasen-traditie in Deever

Diever – De kleuters hebben op Palmzondag met hun kleurige palmhaantjes weer hun opwachting gemaakt bij de burgemeesterswoning. Burgemeester en mevrouw Meiboom konden tot hun spijt niet aanwezig zijn, maar zij hadden voor een vervangster gezorgd. Zuster Broer ontving het jeugdige gezelschap en de ongeveer 120 kleuters gingen ieder met een netje vol lekkernijen naar huis.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Burgemeestersvrouw Nelly Veltman (die in de Deeverse volksmond altijd tante Nel werd genoemd) zal ongetwijfeld voldoende netjes hebben gehaakt en hebben gevuld voor die 120 kleuterschoolkinderen en lagereschoolkinderen. En wijkzuster, beter gezegd dorpszuster, nog beter gezegd gemeentezuster Elje Broer-Doodhagen was een bijzonder goede vervangster van tante Nel, want per slot van rekening heeft ze als zuster de geboorte van heel veel van die 120 kinderen meegemaakt. Elje Doodhagen is geboren op 29 augustus 1894. Zij is overleden op 26 januari 1985 op 90-jarige leeftijd in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.

Posted in Deeverse prullaria, Palmpoas’n, Traditie | Leave a comment

Ut vurhaèl van Paolo over ut kaamp an de Gowe

Posted on 29 augustus 2022

De redactie van ut Deevers Archief kwam in januari 2022 op het internet het volgende verhaal over het jongenskamp De Eikenhorst an de Gowe tegen. Het verhaal is geschreven door een ex-bewoner met de naam Paolo. De redactie wil bijzonder graag met Paolo in contact komen. De redactie verzoekt ex-bewoners van jongenskamp De Eikenhorst vooral te reageren op het verhaal van Paolo.

De Vorming Buiten Schoolverband, later Buitengewoon Jeugdzorgwerk in Internaatsverband ging uit van het toenmalige ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. De grote baas in Den Haag was mr. A.J.M. Schats. De jongens (van 10 tot 14 jaar) konden worden opgenomen als bijvoorbeeld thuis of op school moeilijkheden waren. Daarbij gold wel de voorwaarde dat tijdens het verblijf van de jongen in het kamp aan de thuissituatie het nodige gedaan moest worden. De plaatsing van de jongens in een internaat verliep via contactambtenaren, die verzoeken tot opnamen van bijvoorbeeld scholen, huisartsen of de ouders zelf behandelden. Al naar gelang het inkomen van de ouders werd een ouderbijdrage gevraagd. De jongens verbleven een jaar in kamp De Eikenhorst. Om in contact te blijven met de eigen gezinssituatie hadden de jongens een paar maal ‘verlof”, bijvoorbeeld met Kerstmis.
Wat het personeel betreft, de directie werd gevoerd door ‘de commandant’, die bijgestaan werd door ‘de adjudant’. Dan waren er ten minste vier groepsleiders, twee (bevoegde) onderwijzers, een sportleider en een leider voor de creatieve vakken, zoals tekenen, knutselen en dergelijke. Naar ik meen zorgden twee jonge vrouwen voor de huishoudelijke dienst en waren tegelijkertijd ‘groepsdame’. Ze draaiden naast hun hoofdtaak mee in de groepen om het ‘vrouwelijk element’ bij de benadering van de jongens te realiseren. De onderwijzers waren veelal militaire dienstweigeraars, die hun vervangende dienstplicht in het kamp doorbrachten. De commandant en de adjudant hadden een eigen woning op het terrein. De overige stafleden hadden een (slaap)kamertje in de groepsbarakken. De administratie werd gedaan door een aparte kracht. Tot het personeel van het kamp behoorden ook een kok, een magazijnmeester en een kampmonteur, die buiten het terrein woonden.
Op ‘de Eikenhorst’ werd het ‘goudzoekersspel’ gespeeld. In de loop van hun jaar konden de jongens de rangen van ‘kompel’ tot en met ‘goudzoeker’ doorlopen. Het ‘goudzoekersspel’ was bedoeld om de jongens het goud van de vriendschap bij te brengen en op die manier aan hun problematiek te werken.
Het jongenskamp in Geeuwenbrug bood ruimte aan 64 jongens, die verdeeld waren over vier groepen van 16 jongens. In ‘mijn tijd’ is de bezetting altijd 100% geweest. De vier groepsbarakken hadden de namen Peru, Klondike, Transvaal en Alaska, streken waar ‘echt’ goud werd gevonden. De groepsbarak was het eigen home van de jongens. In de barak was een slaapzaal met 16 bedden, een toilettengroep en een washalletje. In de barak bevonden zich ook het schoenenhalletje en het groepsverblijf. In mijn tijd stonden in de groepsverblijven levensgrote kolenkachels. De eerste taak van een groepsleider na een verlof in de winter was de kachel aan te steken, want dan kon het venijnig koud zijn in de barakken.
In een aparte barak waren de douches en stonden de wasmachines. De ‘gewone was’ werd niet in het kamp gedaan, maar de was van de ‘straaljagers’ werd wel gedaan met de wasmachines in het kamp. ‘Straaljagers’ waren jongens die in hun bed plasten. ‘Bommenwerpers’ heb ik in mijn tijd gelukkig niet meegemaakt.
Voor de dagelijkse activiteiten buiten de groep waren de jongens ingedeeld in vier aparte groepen. De jongens met de meeste mogelijkheden, bijvoorbeeld in schoolkennis, werden ingedeeld bij groep C, iets minder ontwikkelden kwamen in groep L, daarna volgde A en tenslotte N. Samen: Clan!
Overdag, op ongeveer dezelfde tijden als ‘thuis’, namen de jongens deel aan onderwijs, sport, creativiteit en corvee.
In het dagelijks leven werd een forse discipline gehandhaafd. Als de jongens ‘s morgens van de groepsbarak naar de naar de eetzaal liepen, dan gebeurde dat netjes in een rij, die voor de barak werd gevormd. De groepsleider moest dan zeggen: ‘In de stand. Staat !’, waarop de jongens in de houding sprongen. Het volgende commando was dan ‘Kwartdraai linksom. Naar de eetzaal !’. Voor de dagactiviteiten begonnen werd het ‘vlagappèl’ gehouden, waarbij de jongens per leefgroep rond de vlaggenmast in de houding stonden en de vlag door een van hen werd gehesen.

Posted in de Gowe, Jongenskamp de Eikenhorst | Leave a comment

Kaèle wilg’n an de raand van de Deeverse bos

Posted on 28 augustus 2022

De redactie van ut Deevers Archief vervangt zo nu en dan voor de verandering ut kopplaètie van ut Deevers Archief.
Als jij in het bezit bent van een mooie afbeelding uut de gemiente Deever en jij acht een uitsnede van deze afbeelding echt wel geschikt als kopplaètie voor deze webstee, aarzel dan niet een goede scan van deze afbeelding naar de redactie te sturen.
Als jij vind dat het hier getoonde kopplaètie te lelijk is als kopplaètie van ut Deevers Archief, aarzel dan niet jouw mening luid en duidelijk aan de redactie kenbaar te maken.
Als jij een reeds getoond kopplaètie graag nog een keer als kopplaètie van ut Deevers Archief wilt zien, aarzel dan niet dit luid en duidelijk aan de redactie kenbaar te maken.
Fotograaf Bas Dekker uut Stienwiek had geen enkele moeite met het gebruiken van zijn hier afgebeelde mooie kleurenfoto van wilgen in de winter aan een bosrand van de Deeverse Bos in ut Deevers Archief. De redactie is Bas Dekker bijzonder erkentelijk voor deze toestemming. Bas Dekker heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op 14 december 2009. Deze kleurenfoto is toch wel een mooi fragmentje uit de geschiedenis van de natuurfotografie in de gemiente Deever.
Een uitsnede van deze hier getoonde kleurenfoto is op 25 augustus 2022 voor het eerst als kopplaètie van ut Deevers Archief getoond.

Posted in Kopplètie, Landschap | Leave a comment

Jan Booiman en Jan Booiman op un boer’nkarre

Posted on 27 augustus 2022

Op bijgaand afgebeelde zwart-wit foto zijn vader Jan Booiman Sr. en zijn zoon Jan Booiman Jr. te zien op een boerenkar zonder luchtbanden. Jan Booiman Sr. ment het paard. De opgeschoten jongen Jan Booiman Jr. zit links naast zijn vader Jan Booiman Sr.. De redactie van ut Deevers. Archief weet niet wie het kleine kind op de karre is. De wegen over en langs de Heezeresch waren alleen maar zandwegen, beter uitgedrukt karresporen, onbegaanbaar in de regentijd. Aan de rechterkant van de hier afgebeelde foto is nog net een ander huisje te zien.
De hier afgebeelde foto is vlak voor de Tweede Wereldoorlog gemaakt. Een afdruk van het originele negatief van de hier afgebeelde foto was aanwezig in de verzameling van de familie Hilbrink in Wilhelminaoord.
Jan Booiman Sr. is geboren op 3 maart 1895 in Havelte. Hij is overleden op 7 april 1958 in Zwolle. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Schuitenvaarder Jan Booiman Sr. trouwde op 3 december 1921 in Deever met machine-breister Gezina Jentina Mastenbroek. Zij is geboren op 21 maart 1896 in Meppel. Zij is overleden op 15 januari 1958 in een plaats in de Noordoostpolder. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Jan Booiman Jr. is geboren op 4 april 1924 in ut keutereegie an de Heezeresch bee Deever. Hij is overleden op 29 juli 1943 op 19-jarige leeftijd in Warnemünde Rostock in Duitsland tijdens een bombardement van de geallieerden op de plaatselijke oorlogsindustrie van de Duitsers. De Duitse overlijdensakte vermeldt: durch Bombenangriff getötet. Zie de aan dit bericht bijgevoegde afbeelding van zijn overlijdensacte. Jan Booiman Jr. is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Voordat de jonge Jan Booiman Jr. als dwangarbeider moest vertrekken naar de oorlogsindustrie in Warnemünde Rostock in Duitsland was hij werkzaam op de meubelfabriek De Toekomst an de Deeverbrogge. Zie het overlijdensbericht van directie en personeel van De Toekomst. Het bericht vermeldt dat Jan Booiman Jr. is overleden als gevolg van een ongeluk, want in oorlogstijd kon vanwege de Duitse censuur niet worden vermeld dat Jan Booiman Jr. tijdens een geallieerd bombardement op de Duitse oorlogsindustrie was omgekomen.
Jan Booiman Sr. en Gezina Jentina Mastenbroek hadden un keutereegie an de Heezeresch bee Deever. Jan Booiman Sr. was naast keuterboer ook landarbeider en petroleumventer. Zijn keuterijtje is te zien op de hier afgebeelde zwart-wit foto achter de drie mensen op de boerenkar. Zie voor de plaats van het keuterijtje ook de zwarte pijl in een bijgevoegd detail van een topografische kaart uit 1933/1934. Op de plaats van het keuterijtje heeft zwembad-Dieverzand-badmeester Hendrik Kamphuis later pension-restaurant De Zandkamp gebouwd. Ter plekke is nu (2022) het opgekalefaterde toeristisch-industriële complex met de naam Villa De Zevende Hemel gevestigd.
De hier opgenomen uitsnede van de hier afgebeelde foto is van 26 oktober 2014 tot en met 21 november 2014 gebruikt als kopplaètie van ut Deevers Archief.

Posted in Keutereegie, Kopplètie, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

De laèste schoemaèkers in de gemiente Deever

Posted on 26 augustus 2022

In 1956 is in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever voor de negende keer een toneelstuk van de oeroude William Shakespeare uit Stratford aan de rivier de Avon in Engeland opgevoerd. In 1956 koos huisdokter en regisseur Ludolf Dirk Broekema, net zoals in 1946, voor het opvoeren van het toneelstuk Een midzomernachtdroom.
Hordes journalisten uit het verre westen des lands stortten zich ook in de zomer van 1956 weer op het amateur-gebeuren om en in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever. Die journalisten vonden het eigenlijk maar wat raar dat boeren, handwerkslieden, bouwvakkers, onderwijzers, middenstanders, arbeiders, burgers en fine fleur uut de gemiente Deever in dat onderontwikkelde achtergebleven verre Drenthe samen in staat waren op hoog niveau toneelstukken van Sjakie uut Spier te spelen. Hè ? Wat ? Uh ? Dat kon toch niet waar zijn ? Elke naar Deever gesnelde en zichzelf toneeldeskundig achtende journalist wist in zijn artikeltje van die prestatie dan ook altijd wel wat af te dingen.
In juni 1956 stond bij het bericht ‘Een dorp speelt toneel’ ter illustratie en ter accentuering van het amateur-toneelspelen in Deever bijgaande afbeelding waarop zijn te zien de schoenmakers vader Jan Mulder en zoon Marinus Mulder, de laatste schoenmakers in de gemiente Deever. Vader Jan Mulder en zoon Marinus Mulder hadden hun schoenmakerij in een pand an de Heufdstroate in Deever. Dit winkelpand bestaat nog steeds.
De redactie van ut Deevers Archief herinnert zich van deze schoenmakerij met name de elektrisch aangedreven machine voor het borstelen, schuren, enzovoort van schoeisel, die boven het hoofd van Jan Mulder is te zien. Aan de muur bij de deur hangen enige hölpseel’n, blijkbaar werden die ook in deze werkplaats gemaakt of gerepareerd.
De redactie van ut Deevers Archief weet helaas nog niet in welke krant en op welke datum het hiervoor genoemde bericht heeft gestaan. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie helpen aan een goede scan van dit bericht ?
De redactie toont ook bijzonder graag bijgaande goede scan van een afdruk van het originele negatief van de afgebeelde zwart-wit foto. Bij de redactie zijn maar weinig foto’s uut de gemiente Deever bekend, die binnen de muren van een gebouw zijn gemaakt. De hier afgebeelde foto is één van die foto’s. De redactie rekent deze foto echt wel tot de topstukken van de binnemuurse fotografie in de gemiente Deever.

Afbeelding 1
Vader en zoon Mulder hebben beiden een aandeel in het openluchtspel. Vader Jan Mulder vervaardigt het schoeisel van de edelen en zijn zoon Marinus speelt de rol van Lysander, een der hoofdrollen in het toneelstuk Een Midzomernachtdroom.

Posted in Eup’mlogtspel, Neringdoende, Shakespearitis, Topstuk | Leave a comment

Saand menn’n veur paviljoen Baark en Heuvel

Posted on 25 augustus 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 69 een afbeelding van een zwart-wit ansichtkaart van paviljoen Berk en Heuvel aan de Bosweg in Deever opgenomen. De foto voor deze ansichtkaart is in 1935 gemaakt. In de tekst bij de afgebeelde ansichtkaart is enige aandacht besteed aan de totstandkoming van dit paviljoen. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen

69 – Berkenheuvel – Paviljoen Berk en Heuvel – 1935
In die jaren was grond aan beide zijden van de weg van Diever naar Wateren tussen de Schaapsdrift en de Haarweg bestemd als bouwterrein. De N.V. Maatschappij tot Exploitatie van het Landgoed Berkenheuvel wilde geld verdienen door de verkoop van villa-terreinen van diverse grootte.
Timmerman-architect Pieter Punter en zijn vrouw kochten in 1932 voor vijfhonderd gulden het eerste bouwterrein van 0.23.00 ha van mr. Albertus Christiaan van Daalen, bewindvoerder van N.V. Berkenheuvel.
Pieter Punter was een zoon van Jan Punter, bakker te Smilde en Maria Seinen, een dochter van koopman Pieter Seinen uit Dwingeloo en Grietje Schipper. Pieter Punter werd geboren op 8 januari 1912 te Bovensmilde.
In 1932 werd het door Pieter Punter ontworpen paviljoen of theehuis door hem gebouwd. Daartoe werd eerst het terrein opgehoogd met zand uit de Paaschberg, die aan de overkant van de Bosweg lag. Het zand werd met boerenkarren naar het bouwterrein vervoerd. Dit zo genoemde saand menn’n was aangenomen werk en werd uitgevoerd door Tieme Bakker, Hendrik Bakker, Marinus Bakker, Jan Bakker en Roelof Bennen.
Op de achterkant van de afgebeelde ansichtkaart staat het volgende: Bezoekt paviljoen Berk en Heuvel te midden van 1300 ha bosch, heide en zandverstuivingen, moderne speeltuin, te Diever.
De toegang tot de speeltuin samen met een glas ranja kostte wel tien cent. Van deze speeltuin met glijbaan en schommels is niets overgebleven. Enkelen herinneren zich nog dat het hout van de glijbaan niet al te hard was, want soms bleef een splinter in de billen achter.
Het paviljoen was voor wandelaars en fietsers een heel mooi vertrek- en aankomstpunt. Een jaarkaart voor de bossen, de heide en de zandverstuivingen van Berkenheuvel kostte tien cent. Leden van diverse verenigingen hadden echter op vertoon van hun bewijs van lidmaatschap vrij toegang, evenals kunstschilders en tekenaars.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Jan Punter is geboren op 4 maart 1884. Hij is overleden op 25 juli 1945. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Maria Punter is geboren op 24 november 1885. Zij is overleden op 21 september 1965. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Pieter Punter is geboren op 8 januari 1912 in Bovensmilde. Paviljoenhouder Pieter Punter trouwde op 14 september 1933 in Hoogkerk met Roelfina Jacobina Postema. Hij is overleden op 16 augustus 1994 in Hoogkerk. Hij is begraven op het kerkhof van Hoogkerk. De redactie is nog steeds op zoek naar aanvullende gegevens van Pieter Punter. Was Pieter Punter nu wel of niet timmerman-architect ?
Pieter Punter zou met zijn paviljoen-theehuis an de Bosweg in de Deeverse bos best wel eens de pionier-ondernemer van de Deeverse toeristenindustrie kunnen worden genoemd. Hij verkocht het paviljoen-theehuis in 1938 aan Kornelis Vierhoven.
Zie ook de bijgevoegde afbeelding van een advertentie in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 1 juni 1934, waarin melding wordt gemaakt van een prachtige speeltuin met rutschbaan.
De redactie twijfelt of de jonge toen 20-jarige Pieter Punter het eerste bouwterrein zelf heeft gekocht; wellicht was zijn vader Jan Punter de koper van het bouwterrein. De redactie moet nog enig aanvullend onderzoek doen.
Tijmen (Tieme) Bakker is geboren op 9 september 1902 in Deever. Hij is overleden op 3 april 1987 in Deever. Hij was getrouwd met Aaltje Bennen. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Marinus Bakker is geboren op 13 februari 1891 in Deever. Hij is overleden op 12 december 1981. Hij was getrouwd met Geertje Bennen. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Roelof Bennen is geboren op 13 november 1901 in Deever. Hij is overleden op 28 mei 1982 in Deever. Hij was getrouwd met Geesje Krol. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie moet nog op zoek naar gegevens van Hendrik Bakker en Jan Bakker.
De redactie zal te gelegener tijd enige zelfgemaakte kleurenfoto’s van de huidige situatie ter plekke aan dit bericht toevoegen.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3
Deze afbeelding is overgenomen uit google.com/maps (© maart 2022 google)
Het oorspronkelijke paviljoen met stolpdak (afbeelding 1) stond op de plek waar nu het middelste deel met stolpdak van het gebouw met adres Bosweg 17 staat.

Afbeelding 4
Advertentie in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 1 januari 1934.

Posted in Ansigtkoate, Diever, ie bint 't wel ..., Paviljoen Berkenheuvel, Toeristenindustrie, Verdwenen object | Leave a comment

Twee skiere kleur’nfoto’s van de kalkoom’s

Posted on 24 augustus 2022

Tussen de Deeverbrogge en de Gowe liggen an de voat de kalkovens. Vroeger werden de te branden schelpen in deze oven met het schip aangevoerd. Van de drie ovens zijn twee ovens gerestaureerd. De redactie van ut Deevers Archief heeft in verschillende berichten in ut Deevers Archief aandacht besteed aan de kalkovens.
De redactie toont graag mooie afbeeldingen van deze twee kalkovens aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief. Fotograaf Bas Dekker is de maker van bijgaande afgebeelde kleurenfoto’s van de kalkovens. De redactie is Bas Dekker bijzonder erkentelijk voor zijn toestemming bijgaand afgebeelde kleurenfoto’s in ut Deevers Archief te mogen tonen.
Het restanten van het kalkovencomplex tussen de Deeverbrogge en de Gowe zijn gebombardeerd tot rijksmonument.

Afbeelding 1
Bas Dekker heeft de hier afgebeelde kleurenfoto van de kalkovens gemaakt op 27 juli 2010 (© Bas Dekker, www.degrotedromer.nl).

Afbeelding 2
Bas Dekker heeft de hier afgebeelde kleurenfoto van de kalkovens gemaakt op 1 november 2011 bij zondsondergang(© Bas Dekker, www.degrotedromer.nl).

Posted in An de Deeverbrogge, de Kalkoo’ms | Leave a comment

Un pentiekening van de Peperstroate en de kaarke

Posted on 23 augustus 2022

In oude kranten is veel te vinden over het openluchtspel in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever. In juni 1951 verscheen bijgaande pentekening van de tekenaar Bert Bouwman in een landelijke krant. Het is duidelijk te zien dat de pentekening een kopie is uit een krant, een beetje bruin geworden.
De redactie van ut Deevers Archief heeft zich een slag in het vierkant gezocht, teneinde te achterhalen in welke krant deze pentekening is gepubliceerd, maar dat is helaas niet gelukt. Weer zo’n gevalletje van jammer. Weer zo’n tegenvallertje. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief weet in welke krant deze pentekening heeft gestaan ? Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers weet waar het origineel van deze pentekening aan de muur hangt ? Maar zo’n leuke pentekening van de Peperstroate en de kaarke an de brink van Deever is toch maar mooi wel weer een mooi fragmentje uit het verleden van de kunst in Deever.

De redactie heeft het vermoeden dat de kunstenaar niet een foto als voorbeeld heeft gebruikt, maar dat hij de pentekening ter plekke heeft gemaakt, gelet op de ‘snelle lijnen’ in de tekening. Het is duidelijk te zien dat de tekenaar haast had. Maar hij heeft zelfs de schuur naast café Brinkzicht getekend ! En let op het mannetje aan de linkerkant in de tuin achter het oude boerderijtje, het lijkt alsof hij an ut eà’pl rooi’n is. En dat in juni ? Bert Bouwman was ’s avonds in het openluchttheater om voor die landelijke krant wat ‘penneschetsen’ van de spelers van Driekoningenavond te maken.
Van de grafisch ontwerper, illustrator, pentekenaar, tekenaar, typograaf, vervaardiger van houtsneden Bert Bouman zelf zijn wel gegevens te vinden.
De kunstenaar schreef bij zijn pentekening: Een paar dagen geleden raakte ik (voor ’t eerst van m’n leven) in het dorpje Diever verzeild, in de zuid-west hoek van Drente. Mijn bedoeling was hier wat te tekenen en schetsen te maken, maar van die schetsen is weinig terecht gekomen. Wel waren er de verwachte Saksische boerderijen om de brink, en de bomen en het hoge gras ruisten er inspirerende genoeg. ……

Posted in Kuunst, Peperstroate, Tiekening | Leave a comment

De auto mit kentiek’n D-7940 van dokter Van Nooten

Posted on 22 augustus 2022

De redactie van ut Deevers Archief heeft van klasgenoot Lambert (Bert) Rolden, zoon van Hendrik Jan Rolden en Zijntje (Sina) Bel, toestemming oude foto’s van het bedrijf van zijn vader Hendrik Jan Rolden en zijn grootvader Lambert Rolden te tonen in ut Deevers Archief. De redactie is hem bijzonder erkentelijk voor deze toestemming.
Bijgaand afgebeelde foto is in 1936 gemaakt. Kort nadat Lambert Rolden zijn bedrijf voortzette in de boerderij van Teunis Wesseling aan de Hoofdstraat, die hij voor ongeveer vierduizend gulden van Teunis Wesseling had gekocht. Op deze plek staat nu de enige plaatselijke concurrentieloze zelfbedieningswinkel van Deever.
Op de hier afgebeelde foto zijn van links naar rechts te zien: monteur Piet Dekker uit Uffelte, Jo Rolden en Hendrik Jan Rolden (zijn voornaam was in de Deeverse volksmond Henneman).
Op de hier afgebeelde foto is achter de mensen de auto van dorpsdokter Sebastiaan van Nooten te zien. Kenteken D-7940 is op 21 december 1931 op naam van Sebastiaan van Nooten, adres Hoofdstraat 43 in Deever, geschreven.
Het kenteken op zijn naam is op 15 september 1944 vervallen. Het kenteken is op 15 september 1944 overgeschreven op naam van de Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij (N.S.D.A.P.), Kreis Groningen-Friesland-Drenthe (Zweigstelle Assen). Zoek in het Drents Archief naar kenteken D-7940.
Een citaat uit het bericht Wat op 22 november 1944 en ur noa gebeude luidt:
Diezelfde dag, 27 november 1944, vervoegde zich de Kriminalsecretär P. Nauheim, zich wederom bij de woning van de Dieverse huisarts Sebastiaan van Nooten. Hij eiste daarbij de auto op van de huisarts. Nadat een hem vergezellende monteur de auto rijklaar had gemaakt, reden de twee er mee weg.
Het is de redactie van ut Deevers Archief niet helemaal duidelijk, beter gezegd helemaal niet duidelijk, waarom de auto van dokter Sebastiaan van Nooten op 15 september 1944 is overgeschreven op naam van de N.S.D.A.P. Is de auto toen in beslag genomen, maar mocht dokter Van Nooten zijn auto blijven gebruiken ? Want pas op 27 september 1944 kwam Kriminalsecretär P. Nauheim de auto opeisen en is de auto daadwerkelijk meegenomen ! Of heeft de Duitse bezetter bewust in de provinciale administratie van de kentekens geknoeid met datums ? Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan hier helderheid in verschaffen ?

Posted in Alle Deeversen, D-nummer, Olde auto | Leave a comment

Kiender van de legere skoele op Eelde in 1956

Posted on 21 augustus 2022

De redactie van ut Deevers Archief heeft in de periode 1998-2000 een aantal keren een bezoek gebracht aan de gepensioneerde juffrouw Rigtje Johanna van der Land in haar huis -het eerst gebouwde- an de Binnenesch in Deever. Wie heeft niet bij haar in de klas gezeten ? Ze had heel wat foto’s van groepen kinderen van de legere skoele an de Tusschendarp in Deever –waar ze zelf ook op staat- bewaard. Deze foto’s waren vaak gemaakt bij de legere skoele, maar ook tijdens schoolreisjes.
De redactie mocht al haar schoolfoto’s scannen. Daar had ze geen enkele moeite mee. De redactie is haar daar postuum alsnog bijzonder erkentelijk voor.
De bijgaand afgebeelde schoolfoto is gemaakt in 1956 op het platform van vliegveldje Eelde. Tijdens het schoolreisje is het vliegveldje Eelde bezocht en zal ongetwijfeld ook een boottochtje op het Paterswoldse meer zijn gemaakt. De namen van de kinderen en de onderwijzers op de afgebeelde foto zijn bekend. De chauffeur van de bus staat niet op de afgebeelde foto. De redactie zal trachten in de openbare bronnen enige gegevens van het K.L.M.-vliegtuig met de naam Willem van de Velde te vinden.

1. Meino de Jong
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

2. Willem Nijboer
Hij is geboren op 2 augustus 1945 in Oll’ndeever.
Hij is overleden op 18 december 1967.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

3. Roelof (Roelie) Schieving
Hij woonde in 1956 aan de Veentjesweg in Deever.
Hij is overleden.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

4. Jacob Koning
Hij is een zoon van Lambertus Koning en Deeltje van der Helm.
Hij woonde in 1956 aan de Veentjesweg in Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

5. Hendrik (Henk, Henkie) Tissingh
Hij woonde in 1956 aan de Westerdrift op Kalteren.
Hij is overleden.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

6. Bront (Bronnie) Hayo Andree (André ?, Andrea ?, Andreae ?)
Hij is een zoon van hoofdmeester Albertus (Bart) Andree (André, Andrea ?,Andreae ?)
Hij is geboren in augustus 1946.
Hij woonde in 1956 aan de Tusschendarp in Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

7. Wemmigje (Wemmie) Warries
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

8. Albertus (Bart) Andree (André ?, Andree ?, Andreae ?)
Hij is de bovenmeester.
Hij woonde in 1956 in de gemeentelijke onderwijzerswoning aan de Tusschendarp.
Hij werd in de Deeverse volksmond altijd Bart Eulie genoemd.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

9. Willy Bodenstaff
Zij woonde in 1956 in de woning bij de manufacturenwinkel van De Vries aan de Hoofdstraat in Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

10. Harmina Kuiper
Ze woonde in 1956 aan de Binnenesch in Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

11. Margje (Marrie) Smit Wdr.
Zij is een dochter van postbode Wolter Smit.
Zij woonde in 1956 an de Deeverbogge.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

12. Jan Oostra
Hij woonde in 1956 aan de Binnenesch in Deever.
Hij nam later de achternaam Gritter van zijn moeder aan.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

13. Rigtje Johanna van der Land
Zij is schooljuffrouw.
Zij is geboren op 1 november 1909 in de kolonie Willemsoord.
Zij is een dochter van onderwijzer Hendrik van der Land en Geertruida Catharina Posthumus
Zij woonde in 1956 en vele jaren daarna aan de Binnenesch in Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

14. Roelofje (Roelie) Stoker
Zij woonde in 1956 in de Olde Willem.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

15. Pieter Bolding
Hij woonde in 1956 in de oude meesterswoning tegenover de oude lagere school aan de Hoofdstraat in Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

16. Jacob (Jaap, Japie) Barels
Hij woonde in 1956 aan het begin van de Bosweg
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

17. Wout van Voorst
Hij woonde in 1956 an de Kloosterstroate in Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

18. Roel Hendriks
Hij is schoolmeester
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

19. Hendrik Jan Tuut
Hij woonde in 1956 in de woning bij de Coöperatie an de Heufdstroate in Deever.
Hij is getrouwd met Meintje Brugging (zij staat ook op deze foto).
Zijn laatstelijk bekende woonplaats is Varsseveld.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

20. Jitze Betten
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

21. Ko Meiboom
Hij is een zoon van burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd) en Nelly Veltman (die in de Deeverse volksmond altijd tante Nel werd genoemd)
Hij is geboren in 1946.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

22. Margje (Marrie of Marry) Seinen
Zij woonde in 1956 in de boerderij naast het gemeentehuis aan de brink van Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

23. Geesje (Geeske) Wanningen
Zij is een dochter van Lubbert (Lub) Wanningen en ….
Zij woonde in 1956 bij de brink van Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

24. Jantje Klok
Zij woonde in 1956 op ’t Kastiel.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

25. Lammigje (Lammie) Wesseling
Zij woonde in 1956 in de boerderij mit de koe boo’m de deure an de Heufdstroate in Deever.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

26. Catrinus (Rinus) Kannegieter
Hij is een zoon van Jans Kannegieter.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

27. Remmelt Warries
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van hem.
Wie kan gegevens aanleveren ?

28. Meintje Brugging
Zij is een dochter van Jan Brugging en Griet Oost.
Zij woonde in 1956 in het dorpswarenhuis an de Heufdstroate in Deever.
Zij trouwde met Hendrik Jan Tuut (staat ook op de foto).
Haar laatst bekende woonplaats is Varsseveld.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

29. Jantje (Jannie of Janny) Mulder Hdr.
Zij is een dochter van Hendrik Mulder en Jantje Wesseling.
Zij woonde in 1956 in de boerderij van haar ouders aan de brink van Deever.
Laatst bekende woonplaats is Diever.
Zij is overleden.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

30. Hilbert Smit
Hij is een zoon van Helprich Smit en Wietske van Leeuwen.
In Deever woonde hij op ut Kastiel.
Hij is in het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw met zijn ouders verhuisd naar Capelle aan den IJssel.
Laatst bekende woonplaats is Amsterdam.
Hij is overleden.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar gegevens van haar.
Wie kan gegevens aanleveren ?

Posted in Alle Deeversen, Legere skoele in Deever | Leave a comment

Ut swömbad Deeversaand hef 10000 gull’n ekost

Posted on 20 augustus 2022

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 7 juli 1967 verscheen het volgende bericht over het vijfentwintig jarig bestaan van het natuurzwembad Dieverzand aan de Bosweg in Deever.

Kwart eeuw zwemmen in Diever
Zwembad Dieverzand kostte 10 mille
Diever – Dinsdag was het een kwart eeuw geleden dat burgemeester J.C. Meyboom van Diever onder zeer grote belangstelling het zwembad Dieverzand opende. De feestelijke ingebruikneming van het toentertijd riante bad geschiedde op originele wijze. Door een groot aantal verenigingen, zoals gymnastiek-, voetbal- en korfbalclubs en tal van andere, waren groepen zwemmers en zwemsters gevormd die om het bad geschaard stonden. Op een bepaald moment sprong van iedere groep een zwemmer van de plank in het bad, zwom naar zijn groep, waarna alle zwemmers tegelijkertijd te water gingen. Het slot van de vierde juli 1942 werd gevormd door demonstraties van de zwemclub ‘de Spatters’ uit Beilen (redactie: deze zwemclub bestaat nog steeds).

De Vereniging voor Vreemdelingenverkeer in Diever had reeds jarenlang geijverd voor een zwembad, maar door allerlei omstandigheden was dit steeds op niets uitgelopen. toen echter van de zijde van de overheid het zwemmen voor scholieren werd verplicht, werd een nieuwe kans geboden en die werd niet onbenut gelaten. Het bad mocht niet duurder worden dan tienduizend gulden, een bedrag waarvoor in deze tijd zelfs het pierebadje niet te verwezenlijken zou zijn. Er werd een inschrijvingslijst aangeboden bij de voornaamste ingezetenen van Diever. Het lag in de bedoeling dat de gemeente ook zou bijdragen in de kosten, maar toen men na korte tijd reeds de helft van het bedrag bij elkaar had, zei het gemeentebestuur, dat de bevolking nu ook maar voor de andere helft moest zorgen, het ging immers toch zo goed …
Het geld kwam er, maar het bad nog niet, want de winter brak aan en de bouw kon nog niet worden begonnen. In het voorjaar, toen Diever al in spanning zat te wachten wanneer het werk zou beginnen, kwam er opnieuw een teleurstelling; er werd een verbod afgekondigd om arbeidskrachten tot een bepaalde leeftijd in dienst te nemen. Men kon alleen oudere werknemers krijgen en daardoor vlotte het werk niet erg, ook niet toen enkele kleine gesteunde boeren gingen helpen. De enige mogelijkheid was om de bevolking in te schakelen. Het resultaat was geweldig. Niet alleen mannen gaven zich op, maar ook dames, die hun hulp gaarne wilden geven. Zo was er onder meer de echtgenote van dokter Van Nooten, die met een spade heeft gewerkt op een wijze, die menigeen haar niet kon verbeteren. Het graven van het bassin was geen pretje, want honderden kubieke meters zand moesten worden verplaatst. Bomen moesten worden verplaatst, maar uiteindelijk kreeg Diever in de bange oorlogsjaren toch zijn zwembad.
Veranderingen
Er is in Diever heel wat veranderd in die vijfentwintig jaar. ook het zwembad is lang hetzelfde niet meer. Het bad is oud en een nieuw natuurbad zou voor toeristisch Diever lang geen overbodige luxe zijn. Er wordt wel aan gewerkt, maar er zullen nog heel wat moeilijkheden moeten worden overwonnen, voordat burgemeester Meyboom een nieuw zwembad in zijn gemeente zal kunnen openen. Over de plaats waar het bad zal komen te liggen is nog geen zekerheid. Voordat het oude natuurbad Dieverzand kon worden geopend, zijn er echter ook heel wat besprekingen gevoerd en plannen gemaakt en ging het ook niet van een leien dakje.
Misschien is deze korte opsomming van de moeilijkheden waarmee de Dieversen van vijfentwintig jaar geleden te maken hadden, een stimulans voor hen die nu aan de plannen voor een nieuw bad werken, want dat het bad er zal komen, dat staat vast.

Afbeelding 1
Bij deze foto in het bericht in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van vrijdag 7 juli 1967 stond als onderschrift: ‘Het graven van het bassin was lang geen gemakkelijk karwei.’ De foto laat ook ‘het houten bruggetje’ in aanbouw zien. De redactie van ut Deevers Archief wil bijzonder graag de naam van de maker van deze foto vermelden.

Afbeelding 2
In het artikel in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van vrijdag 7 juli 1967 was bijgaande foto opgenomen. De foto laat de kleedgebouwen van zwembad Dieverzand in aanbouw zien. Deze zijn gebouwd door lokale aannemers. Het benodigde hout was afkomstig uit de bossen van de N.V. Maatschappij tot Exploitatie van Berkenheuvel. De redactie van ut Deevers Archief wil bijzonder graag de naam van de maker van deze foto vermelden.

Afbeelding 3

Posted in Swömbad Deeverse Saand, Toeristenindustrie, Verdwenen object | Leave a comment

De offeskeid’n meugt neet Shakespeare speul’n

Posted on 19 augustus 2022

In de naoorlogse conservatieve anti-revolutionaire krant Trouw verscheen op 25 juni 1951 het volgende anti-shakespeariaanse bericht ‘Drents dorp speelt Shakespeare’s Driekoningenavond’.

Drents dorp speelt Shakespeare’s Driekoningenavond
(Van een onzer redacteuren)
Het aloude Devere, thans Diever geheten, is een bekoorlijk ongerept dorp, gelegen in de prachtige zuid-westhoek van Drente. Het landschap is er ongemeen boeiend; je kunt er heerlijke wandelingen maken; er zijn bossen en weiden, roggevelden en statige bomenlanen; langs de zandwegen zie ik het tedere paars van de wilde orchidee, en rijk bloeit er de kamperfoelie. Het dorp en de hoeven zien er verzorgd uit. Er is een uitstekend gerestaureerd schoutenhuis, het schultehuis geheten, er is een moderne coöperatieve zuivelfabriek, een hunnebed en een natuurbad, en ten slotte: er is een heel eenvoudig openluchttheater.
In dat theater is sinds de bevrijding elk jaar een uitstekend voorbereide, verzorgde opvoering gegeven van een niet-modern stuk: vijf maal Shakespeare en één maal Ibsen. Wie in de grote stad woont en in de omstandigheid verkeert, elke dag een bepaalde kunstmanifestatie te kunnen meemaken, kan moeilijk begrijpen, wat zulk een uitvoering voor een dorp als Diever betekent. Het is cultureel team-work, dat, naast Tegelen, enig is in Nederland.
Dit jaar is Shakespeare’s Driekoningenavond, voor het eerst op 22 juni, door de dorpelingen opgevoerd. Tal van autoriteiten waren aanwezig, o.a. de commissarissen van Drente, Friesland en Overijssel. De plaatselijke arts, L.D. Broekema had de regie. De spelers worden uit alle ‘rangen en standen’ gerecruteerd. De veearts en de kapper, de smid en het schoolhoofd, de landarbeider en de ambtenaar ter secretarie doen mee. Tekenend in dit verband is, dat van de twee uitvoerenden, die naar algemene opinie wel het best waren, de een de dochter van de café-houder en de andere de echtgenote van de veearts. Ook hier viel op, zoals dat bij de meeste amateur-toneelopvoeringen het geval is, dat de vrouwen over het grootste talent beschikken.
Het spel van deze groep mensen kan zeker een behoorlijke kritiek doorstaan; houding, beweging en gebaar zijn echter beter dan de stemtechniek. Waarom Driekoningenavond is gekozen, is niet geheel duidelijk. Het is te begrijpen, dat ditmaal eens aan een blijspel de voorkeur werd gegeven, maar voor een openluchtspel is dit Driekoningenavond toch niet allermeest geschikt. De waarde van dit hoofse spel is te vinden in de milde, kostelijke spot op de mens, dit ongedurig en ijdel wezen. Wat de nar zegt, het is vaak kostelijk om aan te horen en om te overdenken.
Toch, hoeveel verder staat het stuk van onze tijd af dan Shakespeare’s ernstig oeuvre, dat immers nog altijd actueel is, al noemen wij het niet meer modern. Het is helaas zo, dat ons leven misschien in nog beklemmender mate dan vroeger, de tragedie van de menselijke ondergang kent, maar de hoofse zwier en het romantische spel als onwezenlijk ervaart. Het zal wel daarom zijn, dat de mens van nu zo genieten kan van een spel als Driekoningenavond is. Dat zulk een uitvoering voor de spelers van niet geringe betekenis is, spreekt wel vanzelf. Het veredelt de smaak en verdiept het stijlbegrip. Juist hierom is het amateurtoneel (wat iets heel anders is dan dilettantisme) van minstens even grote betekenis is als het professioneel beoefenen van kunst.
Na de eerste opvoering zullen er nog vijf volgen, en wel op 26 en 30 juni en 7, 11 en 14 juli.
Aan de Dieverse opvoeringen zit echter helaas een onbevredigende kant. Bijna een kwart van de gemeente is gereformeerd en dit gedeelte van de dorpsgemeenschap doet aan het spel niet mee. Wij hadden een onderhoud met de plaatselijke predikant, die ons verzekerde, dat de gemeente niet principieel afwijzend stond tegenover openluchtspel van amateurs, maar dat zij als een volwaardig deel van de dorpsgemeenschap wenste gekend te worden in alles wat het openluchtspel betrof, wilde men een samenwerking overwegen. Ook spreekt de levenspractijk uiteraard een belangrijk woord mee. Wat allereerst nodig is, is eerbied en begrip voor elkaars standpunt.
Wij tekenen hierbij aan, dat de kwestie inderdaad moeilijk is. De samenspraak is altijd in orthodox-kerkelijke kringen in ere geweest. In de practijk werd het gezamenlijk voorstellen van bepaalde situaties niet verworpen. Iets anders is, of dit impliceert, dat nu alle toneelmanifestatie maar moet worden ingehaald. Wij geloven, dat dit niet het geval is, en dat het niet meedoen van een gedeelte der Dievenaren op grond van hun bezwaren tegen bepaalde stukken, allerminst mag worden gezien als een nukkig of benepen spel breken. Pas wanneer het alle partijen duidelijk is, dat aan de afwijzende houding zeer reële overwegingen ten grondslag liggen, overwegingen gegrond op historische ontwikkeling van levensstijl en overtuiging, zal een gesprek zonder rancuneuze ondertoon mogelijk zijn. Het resultaat er van laat zich echter nog allerminst bevroeden. Tot zolang speelt niet heel Diever, maar een gedeelte ervan de zomerspelen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het culturele, religieuze en maatschappelijke leven in de gemiente Deever scheurde volledig bij het ontstaan van de offeskeid’n kaarke in de negentiende eeuw. Een offeskeid’n jongen trouwde uitsluitend en alleen met een offeskeid’ n meisje. De offeskeid’n gingen lekker samen volstrekt apart van de hervormden en de katholieken en de ongelovigen hun eigen offeskeid’n weg in de gemiente Deever. Dus niet meer naar de hervormde kaarke an de brink, maar lekker naar de eigen offeskeid’n kaarke an de Kruusstroate. Dus lekker een eigen offeskeid’n muziekcorps. Dus lekker een eigen offeskeid’n reciteervereniging. Dus lekker een eigen offeskeid’n gymnastiekvereniging. Dus niet meer naar de openbare lagere school voor alle gezindten, maar lekker naar een eigen offeskeid’n school. Dus ook lekker een eigen offeskeid’n toneelvereniging.
In de statuten van de toneelvereniging Diever staat uiteraard niet dat offeskeid’n Deeversen geen lid mogen worden van deze vereniging. Iedere offeskeid’n Deeverse kon zonder problemen een rol -ook de hoofdrol- in een toneelstuk van Shakespeare in het openluchttheater an de Heezeresch gaan spelen.
Het probleem in het begin van de vijftiger jaren van de vorige eeuw waren de onuitgesproken bezwaren tegen die goddeloos gevonden Shakespeare van die nukkige en benepen, zeg maar orthodox-fundamentalistische onbeweegbare dominee en het benauwend-conservatieve anti-revolutionaire onbeweegbare offeskeid’n Deeverse kerkbestuur. De shakespeare-toneel-speel-kat werd in het donkere onbeweegbare offeskeid’n Deever aan alle kanten doodgeknepen.
De grote vraag is natuurlijk of de situatie nu na zeventig jaar in enige mate is veranderd. Mogen offeskeid’n Deeversen van mijnheer de dominee en het kerkbestuur nu wel meespelen in een toneelstuk van Shakespeare ?

Posted in Shakespearitis | Leave a comment

De naèm’m op un wandelkoate van Baark’nheuvel

Posted on 18 augustus 2022

In het papieren blad Opraekelen 09/4 (december 1999) van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkundugge vurening uut Deever, verscheen als gemakkelijke bladvulling (16 van de 32 bladzijden) het artikel ‘Een wandeling op het landgoed Berkenheuvel’.
De samensteller van het artikel maakt terecht trots melding van het feit dat de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkundugge vurening uut Deever, in het bezit is van een wandelkaart uit 1936, die is uitgegeven door de N.V. Maatschappij tot Exploitatie van het Landgoed Berkenheuvel. De naamloze vennnootschap was het geldverdienvehikel van eigenaar mr. Albertus Christiaan van Daalen uit Bennekom.
Zie ook het bericht Un wandelkoate veur Baark;nheuvel uut 1936.
De wandelkaart is gemaakt met behulp van de dunne metalen drukplaat, zoals op de bijgaande afbeelding 1 is te zien.
Dus houd een spiegel voor het scherm en de wandelkaart zal zichtbaar en wellicht leesbaar worden, maar tegenwoordig kunnen computerprogrammaatjes voor het bewerken van foto’s dit ook, zie afbeelding 2. En zie ook een afbeelding van een gedrukt exemplaar van deze wandelkaart.
De schrijver van het artikel in het papieren blad Opraekelen 09/4 (december 1999) vraagt zich ook terecht af wie alle namen van de zandwegen, de plassen, de veentjes, de stukken bos en diverse objecten nog kent.
De redactie van ut Deevers Archief doet daarom een poging niet alleen alle namen vast te leggen, maar daarbij ook een verklaring van het waarom van deze namen te geven.
Deze zullen in nieuwere versies worden herzien, waarbij ook afbeeldingen zullen worden geplaatst. De redactie verzoekt de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief gescande foto’s in te sturen.
De redactie van ut Deevers Archief baseert zich daarbij voor een deel op een serie interviews uit de periode 1999-2002 met Albert (Bert) Christiaan Doorman, kleinzoon van mr. Albertus Christiaan van Daalen, die toen met zijn gezin in de door hem in de zestiger jaren van de vorige eeuw gebouwde bungalow Kon Tiki tegenover de weg naar het Openluchtspel woonde, zeg maar in de tippe grond bij de Bosweg en het begin van de zandweg langs de Noorderesch.
Het lijkt de redactie van ut Deevers Archief een uitdagende taak voor de dorpskrachten uut Deever (vrijwilligers van de heemkundugge vurening uut Deever) en de dorpskrachten uit Zorgvlied, Wateren en Oude Willem (in plaats van naar niet bestaande Friesche en Germaansche karresporen te zoeken) om bij elk van de hierna genoemde wegen, enzovoort, in samenwerking met Nederlandsche Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten uit het verre ‘s Graveland weer van die mooie witte kleine naambordjes aan bomen vast te spijkeren. Je mag van de Nederlandsche Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten uit het verre ‘s Graveland toch wel bordjes aan bomen vast spijkeren ? Nestkastjes worden in de Deeverse bos toch ook aan bomen vast gespijkerd ?). Ook in die gevallen dat de Nederlandsche Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten uit het verre ’s Graveland de weg al heeft laten overwoekeren door kunstmatige tekentafelcultuurnatuur ! Laten we ons eigen Deeverse culturele erfgoed behouden en de steeds meer verloren gegane en verloren gaande namen aan de vergetelheid ontrukken. Zie het voorbeeld voor zo’n naambordje in bericht Ut naèmbröttie van de Greinsweg op Baark’nheuvel.

Afbeelding 1
Dunne metalen drukplaat van de wandelkaart van Berkenheuvel uit 1936. Deze zwart-wit foto is gemaakt op 26 april 2000 door Coen Broekema.

Afbeelding 2

Adderveenweg
Weg die langs het Adderveen loopt.
Albertweg
Albert Christaan van Daalen is geboren op 21 mei 1927. Hij was de oudste zoon van civiel-ingenieur Mello van Daalen, geboren op 14 september 1897 te Bennekom, en Johanna Maria Klik, geboren op 3 juli 1889 te Den Helder.
Mello van Daalen en Johanna Maria Klik trouwden op 12 mei 1925 in Heemstede.
Albert Christiaan van Daalen trouwde op 6 september 1952 met jonkvrouw Anny Leonore Elizabeth Röell, geboren op 7 november 1930 in Soerabaja.
Albertinaweg
Albertina Johanna Sichterman is geboren op 23 juni 1861 te Groningen. Zij is overleden op 30 maart 1935 in Huize Dorpszicht, Dorpsstraat 54 in Bennekom. Zij was de echtgenote van mr. Albertus Christiaan van Daalen. Hij is geboren op 1 juni 1853 in Bennekom. Hij is overleden op 16 januari 1939 in Huize Dorpszicht, Dorpsstraat 54 in Bennekom.
Albertina was ook de tweede voornaam van de derde dochter Christina Albertina van het echtpaar Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman. Christina Albertina van Daalen is geboren op 21 april 1896 in Arnhem. Zij is overleden op 30 september 1989 in Wassenaar. Bert Doorman noemde haar tante Zus. Zij trouwde op 29 maart 1920 in Bandoeng met Karel Meerkamp van Embden. Hij is geboren op 8 juli 1892 in Manilla. Hij was administrateur van de suikerfabriek Soerawinangoen van de Nederlandsche Handelsmaatschappij in Nederlands Indië.
Almaweg
Alma was een dochter van Christina Albertina van Daalen en Karel Meerkamp van Embden. Alma Meerkamp van Embden overleed op 28 december 1972 op 51-jarige leeftijd in Hoogeveen.
Annieweg
Antoinetta (Annie) was de jongste dochter van mr. Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman. Zij is op 3 juni 1934 op 41-jarige leeftijd in Ede gestorven na een val van het paard. Zij kon goed piano spelen. Zij speelde op feestjes voor de kinderen van Bennekom. Bert Doorman heeft van haar pitriet leren vlechten.
Berkenheuvel
De naam van het landhuis van de beheerder en de vakantiewoning van de aandeelhouders van Berkenheuvel b.v.
Dit landhuis staat afgebeeld op veel ansichtkaarten.
Het landhuis is ontworpen door civiel-ingenieur Mello van Daalen, een zoon van mr. Albertus Christiaan van Daalen.
De afgebeelde ansichtkaart (afbeelding 3) is in juli 1963 uitgegeven door JosPé in Arnhem en was te koop in het dorpswarenhuis van Jan Brugging en Griet Oost an de Heufdstroate in Deever.

Afbeelding 3

Afbeelding 2
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze kleurenfoto gemaakt op donderdag 4 november 2017.

Berkenheuvel
De naam van het gehele landgoed (bosgoed).
De Berkenwal
De naam van een gedeelte van de bos.
Berkenwalweg
Weg door de Berkenwal.
Bertlaan
Bert is de roepnaam van Albert (Bert) Christiaan Doorman.
Hij is de eerste kleinzoon die naar mr. Albertus Christiaan van Daalen is vernoemd.
Albert Christiaan Doorman werd geboren op 3 maart 1918 en is op 12 oktober 2004 in Deever overleden.
Hij was een zoon van Paul Carel Louis Doorman en Josephine Harmanna Johanna van Daalen.
Blauwwater
Naam van een plas. Maar waarom had deze plas de naam Blauwwater ?
Boltsweg
Wie van de bezoekers van het Dievers Archief weet wie Bolts was.
Het zal wel een vrindje van mr. Albertus Christiaan van Daalen zijn geweest.
Wie van de aandeelhouders van de Berkenheuvel b.v. kan de redactie van ut Deevers Archief hierover inlichten ?
Brandpaal
Verticaal in een betonnen sokkel geplaatse houten paal met klimijzers, die in de zomer gebruikt werd als post voor het waarnemen van bosbrand. De dienstdoende waarnemer moest daarvoor zo nu dan naar boven klimmen.
De Brandpaal heeft gestaan aan de Middenlaan, bij het begin van de Kelderweg en de Juniperusweg in het Laatste Zand.
Christinaweg
Christina (1896) was de eerste voornaam van de vierde dochter van mr. Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman. C.A. van Daalen en Karel Meerkamp van Embden, gescheiden in 1953.
C.J.O.-kamp
Het C.J.O.-kamp was een kamp van de Christelijke Jongeren Organisatie.
In 1951 is grond verkocht voor de ‘De Eikenhorst’, het kamp voor verwaaarloosde jeugd an de Gowe.
Het C.J.O.-kamp staat op verschillende ansichtkaarten afgebeeld.
De Haar
De naam van een gedeelte van de bos. De Haar is de oude naam van het gebied bij de Haarsluis.
De Dennekamp
De naam van een gedeelte van de bos. Mr. Albertus Christiaan van Daalen bedacht deze naam.
De Kelder
De naam van een gedeelte van de bos.
De Nul
De naam van een gedeelte van de bos in de buurt van de Wapser es met de oude naam De Nul.
De Veentjes
De naam van een veentje.
Dit veentje staat afgebeeld op ansichtkaarten.
Dieverveld
De naam van een gedeelte van de bos.
Dieverzand
De naam van een gedeelte van de bos.
Het zwembad Dieverzand aan de Bosweg is genoemd naar dit gedeelte van de bos.
Het zwembad Dieverzand staat op veel ansichtkaarten afgebeeld.
Eerste Dwarsweg
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Eerste Veentjesweg
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Evapad
Eva was de jongste zuster van Albertus (Bert) Christiaan Doorman
Ewoudweg
Ewoud was de zoon van Mello van Daalen en Johanna Maria Klik.
Gerardinaweg
Gerardina Barelds is geboren op 14 december 1889 in Rogat (de Wijk) als dochter van machinist Jan Barelds en Aaltje Middelbrink. Na hun verhuizing naar Deever was Jan Barelds de koffiehuishouder van café Brinkzicht an de brink van Deever..
Wolter Smit is geboren op 5 mei 1893, hij was een zoon van de Harm Smit, de tweede boschbaas op Berkenheuvel, en Jacoba Monis. Wolter Smit was de derde boschbaas op Berkenheuvel. Wolter Smit en Gerardina Barelds trouwden op 30 oktober 1914 in Deever. Wolter Smit overleed op vrijdag 19 december 1947 in Rheden. Is hij vlak na de oorlog verhuisd naar Rheden ?
Gezina Catharina Smit was een dochter van Harm Smit en Jacoba Monis. Zij was een zuster van Wolter Smit. Zij was getrouwd met de in de Tweede Wereldoorlog in Deever beruchte N.S.B.’er Klaas Marcus Balsma. Harm Smit kocht café Brinkzicht van zijn zwager Jan Barelds.
Grensweg Greinsweg)
Weg langs de grens van het landgoed Berkenheuvel.
Zie ook de afbeelding van de Grensweg op een zwart-wit ansichtkaart uit 1951.
Groningerweg (Grönnegerweg)
Deze bekende al heel oude zandweg (vooral zo houden), die loopt van het Kasteel naar de Gowe, was een weg langs de grens van Berkenheuvel. De Grönnegerweg is ook te zien op een aantal mooie ansichtkaarten.
Haarbos
Perceel bos in de Haar.
Haarweg (Hoarweg)
De weg die van de Bosweg naar de Haar loopt. De Haar is de oude naam van het gebied bij de Haarsluis.
De Hoarweg is ook op enige ansichtkaarten te zien.
Harm Smitweg
Harm Smit was de tweede boschbaas op Berkenheuvel, de opvolger van de eerste boschbaas Marten Wouwenaar.
Hertekamp
De naam van een gedeelte van de bos.
Zag mr. Albertus Christiaan van Daalen hier voor het eerst een hert ?
Het Laatste Zand (Ut Laèste Saand)
De naam van een gedeelte van de bos.
Voor de bebossing was dit een gebied van woeste zandduinen.
Deze al zeer oude naam is niet bedacht door mr. Albertus Christiaan van Daalen.
Hezeneschweg
Weg langs de Heezeresch.
Hoekeveenscheweg
Weg langs het Hoekveen.
Hoekveen
De naam van een gedeelte van de bos.
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt nog.
Hunnebedweg
De Hunnebedweg loopt langs de plaats van het verdwenen hunnebed met de naam Potties Baargie.
De Hunnebedweg is ook op enige ansichtkaarten te zien.
Janweg
Jan was de broer van Albertus (Bert) Christiaan Doorman.
Jodenzand
De naam van een gedeelte van de bos.
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Johannaweg
Johanna was de tweede voornaam van de echtgenote van mr. Albertus Christiaan van Daalen.
Johanna (1894) was ook de voornaam van de derde dochter van mr. Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman.
Juniperusweg
Juniperus is de Latijnse naam voor de jeneverbes.
Deze struik komt niet veel voor op Berkenheuvel.
Kalterschegat
De oude naam van een gedeelte van Berkenheuvel
Drassige weilanden waar Albertus (Bert) Christiaan Doorman wel naar kievitseieren zocht.
Kampweg
Weg in het Deeverse Zaand.
De weg loopt langs het terrein van het V.C.J.C.-kamp.
Kanaalweg
Deze weg loopt van de Tolweg naar het Kanaal (Drentsche Hoofdvaart), vandaar de naam Kanaalweg.
Karelweg
Karel Meerkamp van Embden was een zoon van Christina Albertina van Daalentante en Karel Meerkamp van Emden
Karel is geboren op zaterdag 26 mei 1923 in Tjikini in Nederlands Indië.
Kelderweg
Weg in het bosgedeelte met de naam De Kelder.
Kijkduin
Toepasselijke naam van de heuvel waarop een houten brandtoren (de opvolger van de brandpaal) stond. De resten van de vier palen zijn nog steeds aanwezig. Het is een mooie heuvel met een lange helling om in de winter bij sneeuw van af te sleeën.
Koekoeksvijver
Plas in de buurt van de Torenlaan, niet zo diep in de bos, is makkelijk vindbaar.
Het was in de zestiger jaren van de vorige eeuw een mooie grote plas om ’s winters bij ijs op te spelen, bijvoorbeeld ijshockey met een zelfgemaakte stick van een tak van een eik.

Kogelvangers
Resten van de plaats waar in het begin van de twintigste eeuw (1906-1908) schietoefeningen werden gehouden door het leger.
Kogelvangerweg
Langs deze weg liggen vier kogelvangers.
Krater
De naam van een heuvel in de buurt van de Tolweg.
Kraterweg
Weg naar de heuvel met de naam Krater.
Op de Krater heeft ook een uitkijktoren gestaan. Van deze uitkijktoren is geen foto bekend.
Kronkelweg
De naam van deze weg spreekt voor zich.
Martenshoek
De naam van een gedeelte van het bos dat is vernoemd naar Marten Wouwenaar, de eerste boschbaas van Berkenheuvel.
De naam van Marten Wouwenaar staat ook op het Monument.
Marten Wouwenaarweg
Marten Wouwenaar was de eerste boschbaas van Berkenheuvel.
De naam van Marten Wouwenaar staat ook op het Monument.
Mastenveldje
De naam van een veentje aan de Bosweg bij de Studentenkamp.
Dit veentje staat vaak afgebeeld op ansichtkaarten van voor de Tweede Wereldoorlog.
Meeuwenplas
Grote ondiepe plas achter in de bos.
Het is een mooie plas om in het voorjaar doorheen te banjeren en eieren te zoeken.
Deze plas staat afgebeeld op enige ansichtkaarten.
Melloweg
De Melloweg loopt vlak langs de Koekoeksvijver.
Mello van Daalen was de tweede en jongste zoon van mr Albertus Christiaan van Daalen en Albertina Johanna Sichterman. Hij is geboren op 14 september 1897 in Bennekom. Civiel-ingenieur Mello van Daalen heeft in Indië gewerkt. Hij bouwde daar spoorbruggen.
Midden Dwarsweg
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Middenlaan
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Monument
Herdenkingsteken, geplaatst ter gelegenheid van de voltooiing van de bebossing van Berkenheuvel.
Het monument staat vaak afgebeeld op ansichtkaarten.
Nulweg
Weg in het gedeelte van de bos bij Wapse met de naam de Nul.
Ooster Schaapsdrift
Naam moet te maken hebben met de tijd dat Deever nog een kudde schapen had.
Oude Willemspark
De naam van een gedeelte van de bos in de Oude Willem.
Oude Willemsweg
Weg in het Willemspark.
Pastorieweg
Verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt.
Paulweg
Paul is de vader van Albertus (Bert) Christiaan Doorman. Paul Christiaan Louis Doorman is geboren op 6 april 1891 in Limbangan in Midden-Java. Hij is in 1943 overleden in Soekamiskien op Bandoeng. Hij trouwde op 23 oktober 1913 in Bennekom met Josephine Harmanna Johanna van Daalen.
De Paulweg loopt van de Ringweg naar de Adderveenweg.
Peterweg
Peter was ….., moet nog worden uitgezocht.
Reeënheuvel
Heuvel in de buurt van de Grensweg.
Ringweg
De langste zandweg van het landgoed Berkenheuvel.
Schaapsdrift
Looproute van de kudde schapen van Groot- en Klein Wateren.
Simonslaan
Simon was ….., moet nog worden uitgezocht.
Slangenbad
Plas in het Wapser Zand. Een verklaring voor het ontstaan van het Slangenbad is dat ter plekke leem is afgegraven. Mr. Albertus Christiaan van Daalen gaf als verklaring dat het Slangenbad is gegraven voor de afwatering van het Adderveen. Klinkt logisch.
Sluisbos
Perceel bos in de buurt van de Haarsluis.
Snoekveen
Aaltje Smit, de dochter van Wolter Smit, wist te vertellen dat bij het Snoekveen turf is gegraven.
Studentenpad
Studenten die vóór de Tweede Wereldoorlog in de zomer hun kamp hadden in de boerderij De Uilenhorst in de Olde Willem hebben mede gewerkt aan de aanleg van deze weg.
Stroetlaan
De Stroeten zijn nog in het bezit van Berkenheuvel b.v. Deze zijn gedeeltelijk verpacht.
Tilgrup (Tillegröppe)
Een verklaring voor de naam van deze stroom ontbreekt nog.
Tolweg
Een verklaring voor de naam van deze weg ontbreekt nog.
Toren
Uitkijktoren op de heuvel met de naam Kijkduin.
Deze uitkijktoren staat afgebeeld op een paar ansichtkaarten.
Torenlaan
Komende vanuit Wateren was vroeger in het verlengde van deze weg de toren van de gemiente Deever te zien.
Torenweg
Aan de Torenweg ligt een heuvel met de naam Kijkduin. Op deze heuvel heeft een houten uitkijktoren gestaan. De fundamenten van deze toren bevinden zich nog op de heuvel. Het ontwerp van deze toren is gemaakt door civiel-ingenieur Mello van Daalen.
Tweede Veentjesweg
Deze plas staat afgebeeld op ansichtkaarten.
Van Daalenweg
Dit is de weg die mr. Albertus Christiaan van Daalen naar zichzelf vernoemde.
Van Tienhovenpark
De naam van een gedeelte van de bos.
Mr. Pieter Gerbrand van Tienhoven, was voorzitter van de Nederlandse Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. Hij was ongetwijfeld een vrindje van de familie Van Daalen, wellicht een studievrindje van mr. Albertus Christiaan van Daalen.
Het Van Tienhovenpark staat afgebeeld op ansichtkaarten.
Van Tienhovenweg
Weg in het van Tienhovenpark.
Veldweg
Deze weg staat afgebeeld op ansichtkaarten.
V.C.J.C.-kamp
Zomerkamp van de Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale bij het Mastenveldje aan de Bosweg.
Wapser Schaapsdrift
Oude naam van de looproute van de Wapserse kudde schapen naar de heide.
Wapserweg
Naam behoeft geen uitleg.
Wapser Veld
Vóór de bebossing was dit een gebied van woeste zandduinen van de marke van Wapse.
Wapser Zand
Wapser Zand is een andere naam voor Wapser Veld.
Vóór de bebossing was dit een gebied van woeste zandduinen van de marke van Wapse.
Wester Schaapsdrift
Oude naam van de looproute van de Dieverse kudde schapen naar de heide.
Wolter Smitweg
Wolter Smit was de zoon van Harm Smit en Gerdardina Barelds, zie hiervoor voor gegevens.
Hij was de tweede boschbaas op Berkenheuvel. Zie ook de inscriptie op het Monument.
Zandblokken
Naam van een stuk woeste grond.
Zandlotten
Zandlotten = Zandvlokken ?
Naam van een stuk woeste grond.
Zuurlandweg
Vrouw Kappe wist te vertellen dat ten westen van de Zuurlandweg in de buurt van de Vledder A ook turf is gegraven.

Posted in Aarfgood, Albertus Christiaan van Daalen, Ansigtkoate, Bosgesigte, Landgoed Berkenheuvel, Opraekelen | Leave a comment

Grös meej’n mit de sende in de Olde Willem

Posted on 17 augustus 2022

De redactie van ut Deevers Archief heeft in de periode 1999-2007 meegewerkt aan de totstandkoming van 40 nummers van het papieren blad Opraekelen van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. In het najaar van 1999 interviewde hij de bejaarde Gerard Goettsch weer in zijn Amsterdamse huis an de Dörpstroate op Zorgvliet. De redactie publiceerde het volgende bericht in Opaekelen 99/4 (december 1999).

Gerard Goettsch vertelt verder

De nu 96-jarige Gerard Goettsch sukkelt met een zwakke rug, maar is gelukkig geestelijk nog altijd heel scherp. Gerard had het bij mijn binnenkomst een beetje koud en draaide het gaskacheltje hoger. Al suizend bracht deze het woonkamertje in zijn Amsterdamse huis op Zorgvlied snel op een tropische temperatuur. Hij stopte een verse pruim tabak achter z’n kiezen, leunde achterover in zijn speciale stoel bij het raam en begon te vertellen onder meer over boerenwerk, zoals het gras maaien mit de sende.

Het werken op de boerderij was zwaar. Alles werd met de hand gedaan. Als jongen van zestien liep ik al aachter de sende. In de zomer als het warm was, dan gingen we ’s nachts al om twee uur naar het land in de Oude Willem om te maaien. Langs het land stonden geen bomen. Daarom gooiden we om twaalf uur een hoop gras over het hek om bij de schoft te schuilen voor de zon. Als we gegeten hadden, dan gingen we eerst anderhalf uur slapen. Na de schoft moesten we eerst de sende haèr’n (de zeis scherpen). Ik maaide in mijn beste jaren wel een halve bunder per dag.

In mijn jonge jaren heb ik anderhalf jaar verkering gehad met de knappe Trijntje Wolters. Zij was huishoudster bij Albert Benthem. Ze was de dochter van Egbert Wolters, die boer was op de Uilenhorst en ook in schapen handelde. De Uilenhorst was een apart oud huis. Dwars achter het huis stond een grote stal. Egbert Wolters had een heleboel schapen op half gewin. De helft van de opbrengst was voor de eigenaar van de schapen, de andere helft was voor hem. Het is toen niet wat tussen Trijntje en mij geworden.

Na wat andere verhalen vond Gerard het toch wat te warm geworden. Hij gaf de brander wat minder gas en stuurde voor hij verder vertelde eerst deskundig een straal sap van zijn pruim tabak naar de emmer naast zijn stoel.

Na de overdracht van de boerderij aan mijn zoon heb ik nog een paar jaar gewerkt op de zuivelfabriek in Wapse. Op mijn vijfenzestigste ben ik daar gestopt. Daarna heb ik nog allerlei lös waark gedaan. Bij Levert Haveman heb ik nog samen met jonge jongens vrachtwagens met aardappelen geladen. De oude pastoor kwam daar voorbij en vond het toch nodig om te zeggen dat de jongens wel net zo hard moesten werken als ik. Bij meneer de Jong van de Gavere heb ik nog geholpen met het bouwen van bungalows. Toen ik 78 jaar was heb ik daar nog een welput gegraven. En nu gaan ze al met 54 jaar met de V.U.T.

Ik kwam weer met Trijntje in contact toen ik 83 jaar was. Zij was het die mij opbelde. Mijn vrouw was toen al een tijdje overleden. Ik ben op de fiets naar haar toe gegaan. Mijn kinderen vonden het denk ik wel goed. Ik zeg maar zo: je moet toch leven met de levenden. Trijntje woonde in Westerbork. Ik wist eerst niet eens goed waar dat lag. Ik ben toen eerst door de ruilverkaveling van Lheebroek naar Beilen gefietst.

Onderweg moest ik een keer van de fiets af. In een groot stuk grasland zag ik mannen bezig met zo’n grote snelle cycloonmaaier. Toen ik klaar was met plassen dacht ik: Here mien tied, die machine heeft in dat ogenblikje dat ik hier sta al meer gemaaid dan ik in mijn beste tijd in een halve dag maaide.|

Ik ben op twaalfjarige leeftijd op Zorgvliet komen wonen en ik heb daar de twee wereldoorlogen meegemaakt. Ik heb daar altijd gewoond en dat kan je als je 83 jaar bent niet meer achter je laten. Ik wilde niet verhuizen naar Westerbork en zij wilde niet naar Zorgvlied komen. Zo is het gegaan. Trijntje en ik hebben toch nog drieëneenhalf jaar kennis aan elkaar gehad. Toen overleed ze. Ze was een door en door goed mens.

Na nog wat andere verhalen vond Gerard het tijd voor een verse pruim half zware midden snede tabak. Zijn merk is ‘Het wapen van Drente’ van de tabaksfabriek Fransiscus Lieftinck uit Groningen.

Ons land in de Olde Willem lag langs de Tillegröppe. Samen met andere boeren moesten we de Tillegröppe voor een goede afwatering open houden. Dat deden we gewoon als boeren onderling, maar we waren geen waterschap. Mijn vader Johan Goettsch en Jan Thijs Seinen uut Deever hadden daar het toezicht op.

Mijn kleinzoon liet daar nog niet zo lang geleden tien bunder gras maaien door een loonwerker en die deed het met zijn grote machines zelfs in één uur. Mijn lieve God in wat voor tijd leven we nu toch.

Nu heeft Staatsbosbeheer veertig bunder land bij het Friese broek onder water gezet en tweehonderd bunder bos gekapt. Staatsbosbeheer doet maar waar het zin in heeft en als wij een boom willen kappen, dan mag dat niet…..

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Gerard Goettsch is geboren op 18 september 1903 in Putten in Gelderland en is overleden op 13 juni 2000 in het Amsterdamse huis. Hij is begraven op het nieuwe kerkhof achter Obadja aan de andere kant van de weg. Zie afbeelding 3.

Afbeelding 1
Gerard Goettsch in zijn speciale leunstoel bij het raam in zijn Amsterdamse huis. (© Coen Broekema, 10 november 1999)

Afbeelding 2
Het Amsterdamse huis an de Dörpsstroate op Zorgvliet. (© Coen Broekema, 10 november 1999)

Afbeelding 3
De redactie van ut Deevers Archief heeft deze kleurenfoto gemaakt op woensdag 22 mei 2022.

Posted in Amsterdamse huus, Boer'nwaark, de Olde Willem, Gerard Goettsch | Leave a comment

De keuneginne bee de speulers van ut eup’mlogtspel

Posted on 16 augustus 2022

In het door adelijken en hoogdoorgepromoveerde academici geredigeerde en geregeerde blad ‘Drenthe, provinciaal Drents Maandblad, tevens officieel orgaan van ‘Het Drents Genootschap’, mede voorzetting van de Studiekring D.H. van der Scheer’ verscheen in het nummer van september 1953 (jaargang 24) een kort berichtje over het bezoek van koningin Juliana op 25 juli 1953 aan de laatste opvoering van het openluchtspel ‘Eind goed, al goed’ van de Engelse toneelstukkenschrijver William Shakespeare in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever en de ontmoeting van deze koningin met de spelers van ‘Eind goed, al goed’ in het zaaltje van het zo genoemde schultehuis an de brink van Deever.

De tekst bij het berichtje in het genoemde blad ‘Drenthe’ luidt als volgt:
H.M. Koningin Juliana in Diever
Het was in Diever ‘Eind goed. al goed’, want de laatste voorstelling van het Shakespeare-stuk van deze naam werd vereerd met een (onverwacht) bezoek van H.M. Koningin Juliana, die niet alleen de hele voorstelling bijwoonde, maar ook tegenover regisseur en spelers haar grote waardering uitte over het spel. Een welverdiende pluim voor Drenthe’s Shakespeare-dorp en een symbolisch besluit van ‘Eind goed, al goed’.

Uiteraard was het ‘onverwachte’ bezoek van koningin Juliana, die vergezeld was van een hofdame, in het geheel niet onverwacht. Bij het berichtje is een afbeelding van een foto opgenomen. Die foto is gemaakt in het zaaltje van het zo genoemde schultehuis an de brink van Deever. Op de foto is aan de linkerkant koningin Juliana te zien. Regisseur en huisdokter Ludolf Dirk Broekema is in het midden van de foto te zien. In het midden van de foto is ook de als Helena verklede toptoneelspeelster Jantina Figeland te zien. De glimlachende man aan de rechterkant van de foto is baron Reint Hendrik de Vos van Steenwijk, commissaris van de koningin in Drente in de periode 1931-1943 en 1945-1951. Moest de gepensioneerde baron soms invallen voor commissaris Jaap Cramer ? Links achter de koningin is nog net het kalende hoofd van burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd) te zien.

De hier afgebeelde zwart-wit foto is afkomstig uit de verzameling van wijlen toptoneelspeelster Jantina Figeland zelf. De foto is gemaakt op 25 juli 1953 in het zaaltje van het zo genoemde schultehuis an de brink van Deever. De redactie van ut Deevers Archief mocht tijdens zijn bezoek aan Jantina Figeland in haar woonplaats Lochem in 2005 haar serie afdrukken van de originele negatieven van alle foto’s van het gezellige samenzijn van de koningin met de spelers van ‘Eind goed, al goed’ scannen. De redactie is wijlen Jantina Figeland daar alsnog postuum bijzonder erkentelijk voor. De redactie weet niet wie de maker is van de hier afgebeelde foto, maar zou deze wel graag bij de afbeelding willen vermelden.

Posted in Eup’mlogtspel, Shakespearitis, Skultehuus | Leave a comment

Hengelossche bieren an de Deeverbrogge

Posted on 15 augustus 2022

Deze foto moet in het begin van de twintigste eeuw, in 1903, 1904 of 1905 zijn gemaakt. De man met de baard is een bekend figuur. Hij is ook op oude door hem uitgegeven ansichtkaarten van zijn café-logement an de Deeverbrogge te zien. Hij en zijn vrouw liggen begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg in Deever.
De mensen om hem heen moeten zijn vrouw en kinderen zijn. Het sjofel geklede jongetje op klompen, dat op enige afstand van de -wellicht speciaal voor de foto geschoeide en netjes geklede- familie, het wiel van de kiddewagen vasthoudt, hoorde uiteraard niet bij de familie. En waarom staat de vrouw van de kroegbaas achter de kidde ? Vond ze haar jurk niet mooi genoeg voor de foto ?
Was de fotograaf bezig met het maken van foto’s voor een nieuwe serie ansichtkaarten voor de caféhouder en daarom zo aardig was een gratis fotootje voor zijn klant en familie te maken ? Wellicht prepareerde de fotograaf de glasplaten met lichtgevoelige emulsie in het donker in één van de schuren en ontwikkelde hij de glasplaat daar ook direct na de opname. Hij deed het wel vakkundig, want aan de randen van de foto zijn geen rafelingen te zien. Zou het jongetje op klompen ook een afdruk van het glasplaatnegatief hebben gekregen ?
Op de kiddewagen staat aan de zijkant Hengelossche bieren. Dit moet een verschrijving zijn geweest, het ging om Hengelosche bieren, want op 1 juni 1879 werd de Hengelosche Stoom Beiersch Bierbrouwerij opgericht, in 1918 werd de naam gewijzigd in Hengelosche bierbrouwerij. Uit deze schrijffout kan wel de conclusie worden getrokken dat de caféhouder deze kiddewagen niet van de bierbrouwer had gekregen.
Was de caféhouder ook de distributeur van Hengelossche bieren in de dorpen in de buurt van de Deeverbrogge ? Het Hengelossche bier kon gemakkelijk via de Drentse Hoofdvaart worden aangevoerd. Zit de oudste zoon van de kroegbaas met zijn zweepje in de aanslag klaar op de bok van deze solide ogende niet overdekte kiddewagen zonder veren om de kidde aan te sporen, om vervolgens bier naar kroegbazen in de omgeving te brengen ? Of is alles voor de foto in scène gezet ?
Het is wel een bijzondere kiddewagen, want deze is voorzien van een houten deksel, waarop enige kisten staan. Vanwege de bok voor de voerman moet de wagen veel gebruikt zijn voor het afleggen van grotere afstanden.
Stonden de schuren bee de löswal an de Deeverbrogge ? Tussen de benen van het trekpaardje bij de achtermuur naast de baander van de stenen schuur is een merkwaardig aanbouwsel te zien.
Wat opvalt is dat de ondergrond niet verhard is, dan zou de foto dus toch niet bee de löswal zijn genomen ? Maar waar dan wel ?

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die een verstokte liefhebber van afbeeldingen van op papier is, kan de hier afgebeelde foto ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 224 van het in 2014 uitgegeven onvolprezen papieren boekwerkje An de Brogge – Geschiedenis van Dieverbrug in woord en beeld, dat is samengesteld door vrijwilligers van de Historische Vereniging Voormalige Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit zijn van dat papieren boekwerkje of dat papieren boekwerkje van iemand in kunnen zien.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Sjoert Benthem
Sjoert Benthem werd op 18 november 1864 geboren an de Deeverbrogge (Deever) als zoon van schipper Hendrik Benthem en Meika Roelfsema. Hij trouwde, toen van beroep marktschipper, op 5 mei 1886 op 21-jarige leeftijd met Grietje Merk, geboren in Zuidlaren; oud: 21 jaren; beroep: dienstmeid (dochter van Willem Richard Merk, beroep: rijksveldwachter, en Jantje Noorda, beroep: zonder). In 1886 was Willem Richard Merk rijksveldwachter in Uffelte. Sjoert Benthem overleed op 50-jarige leeftijd op 20 maart 1915 an de Deeverbrogge. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Zie de bijgevoegde afbeelding van de grafsteen.
In geboorte- en trouwakten van zijn kinderen geeft Sjoert Benthem achtereenvolgens als beroep op: marktschipper (1887), schipper (1889), schuitenvoerder (1891), schipper (1891), schipper (1892), tolgaarder (1894), schipper (1897), logementhouder (1910) en logementhouder (1914).
Grietje Merk
Achter het paard staat Grietje Merk. Zij is geboren op 31 oktober 1864 in Zuidlaren, zij is overleden op 30 november 1932 an de Deeverbrogge. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Zie de bijgevoegde afbeelding van de grafsteen. Waarom staat Grietje Merk áchter het paard en niet vóór het paard ? Is het omdat ze in verwachting was van dochter Grietje Klazina Alida en niet met haar dikke buik op de foto wilde ?
Hendrik Benthem
De jongen op de bok van de bierkarre is Hendrik Benthem. Hij is geboren op 27 mei 1887 an de Deeverbrogge. Hij is overleden op 26 oktober 1953 op 66-jarige leeftijd in Zwolle. Hij trouwde op 31 augustus 1915 in Zwolle met Neeltje Prins.
Meika Benthem
Zij is geboren op 3 maart 1889 an de Deeverbrogge. Zij is overleden op 27 september 1951 op 62-jarige leeftijd in Assen. Zij trouwde op 2 juli 1010 met Barteld Lucas Knol. Meika Benthem staat niet op de foto. Was zij toen al het huis uit, had zij toen al ergens een dienstbetrekking ? In Assen ?
Willem Richard Benthem
Rechts naast het meisje staat Willem Richard Benthem. Hij is de tweede zoon van Sjoert Benthem en Grietje Merk. Hij is geboren op 9 maart 1892 an de Deeverbrogge. Hij is overleden op 26 juni 1957 op 65-jarige leeftijd in Doorn in de provincie Utrecht.
Jan Benthem
De jongen aan de rechterkant is Jan Benthem. Hij is de jongste zoon van Sjoert Benthem en Grietje Merk. Hij is geboren op 12 mei 1894 an de Deeverbrogge. Jan Benthem trouwde op 3 augustus 1923 in Avereest met Hillechina Helena Roode. Toen hij trouwde was hij chef van het tramstation van de Nederlandsche Tramweg Maatschappij (N.T.M.) an de Deeverbrogge. Hij is overleden op 13 mei 1963 op 69-jarige leeftijd in Heerenveen.
Jantje Benthem
Het meisje is Jantje Benthem, dochter van Sjoert Benthem en Grietje Merk. Jantje Benthem is geboren op 3 juni 1897 an de Deeverbrogge. Zij trouwde op 25 november 1914 op 17-jarige leeftijd met de 27-jarige dienstknecht Klaas Oldenkamp uut Deever. Jantje Benthem zal op de foto zes, zeven of acht jaar oud zijn, zodat de foto in 1903, 1904 of 1905 moet zijn gemaakt. Jantje Benthem heeft het café tot aan de dood van haar moeder Grietje Merk in 1932 voortgezet.
Grietje Klazina Alida
Zij staat niet op deze foto, omdat de afgebeelde foto vermoedelijk vóór 1905 is gemaakt.
Zij de jongste dochter van Sjoert Benthem en Grietje Merk. Zij is geboren op 20 februari 1905 an de Deeverbrogge. Zij is overleden op 9 oktober 1967 op 62-jarige leeftijd in Dwingel. Zij trouwde op 28 oktober 1933 in Dwingel met Jannes Dolfing. Jannes Dolfing is geboren op 9 november 1894 in Beilen. Hij is overleden op 3 mei 1945 op 50-jarige leeftijd in Lubeckerbocht.

Afbeelding 1

Afbeelding 2
Steen op het graf van Sjoert Benthem en Grietje Merk. De redactie van ut Deevers Archief heeft de hier afgebeelde kleurenfoto gemaakt op 26 juli 2012.

Posted in Alle Deeversen, An de Deeverbrogge, Café-Logement Sjoert Benthem | Leave a comment

Alle 84 plaèties in ut bookie ‘Diever, ie bint ’t wel …’

Posted on 14 augustus 2022

Het in 1999 uitgegeven fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ bevat 86 foto’s uit de periode 1880-1940.
Bij elke foto is een korte min of meer geschiedkundig bedoelde tekst vermeld.

01 – Wittelte – Wittelter schutsluis – 1880
02 – Geeuwenbug – Haarschutsluis – 1884
03 – Diever – Brink met Hervormde Kerk – 1891
04 – Diever – Hoofdstraat – 1891
05 – Kalteren – Huis op Berkenheuvel -1891
06 – Zorgvlied – Villa Castra Vetera – 1895
07 – Diever – Molen en boterfabriek – 28 juni 1903
08 – Wapse – Smederij Roelof Santing en Lagere School – 1903
09 – Diever – Kleine Brink -1904
10 – Wapse – Kantine in de Kaamp op de Oeren – 1905
11 – Dieverbrug – Dieverder schutsluis – 1906
12 – Diever – Café van Jan Barelds aan de Brink – Zomer 1906
13 – Diever- Gemeentehuis en Pastorie op de Brink – 1906
14 – Wapse – Soldatenkeuken in de Kaamp op de Oeren – 1907
15 – Zorgvlied – Kapel van de Evangelisatievereniging OBADJA – 1908
16 – Wapse – Winkel van Marinus Dijkstra – 1908
17 – Zorgvlied – Sigarenfabriek van Lodewijk Guillaume Verwer – 1908
18 – Dieverbrug – Draaibrug – 1909
19 – Diever – Bij Klaas Bennen in de Achterstraat – ± 1910
20 – Veldhuizen – Korenmolen – ± 1910
21 – Dieverbrug – Café-Logement van Sjoert Benthem – 1911
22 – Diever – Hoofdstraat – Gezicht op Diever – ± 1912
23 – Diever – Familie Hendrik Pook in de Kruisstraat – 1913
24 – Diever – Gemeentehuis – 1913
25 – Diever – Gemeentehuis en Pastorie – 1913
26 – Dieverbrug – Aankomst van de stoomboot – 1914
27 – Dieverbrug – Aanlegplaats van de stoomboot – 1914
28 – Dieverbrug – Vertrek van de stoomboot – 1914
29 – Diever – Op de kerkhof – ± 1914
30 – Diever – Smederij Albert Kloeze – ± 1914
31 – Diever – Vrouw aan de was – ± 1914
32 – Dieverbrug – Dieversluis en Woning van den Opzichter – 1915
33 – Zorgvlied – Katholieke Kerk en Sint Anthony Gasthuis – 1916
34 – Zorgvlied – Dorpsstraat met Amsterdamse Huis – 1917
35 – Diever- Schultehuis – 1918
36 – Zorgvlied – Villa Nova – ± 1919
37 – Diever – Peperstraat – 1920
38 – Diever – Brink met Hervormde Kerk – 1920
39 – Wittelte – Bakkerij Aaldert Slot – ± 1921
40 – Diever- Bij café Slagter en café Seinen – 24 oktober 1922
41 – Diever- Kruisstraat – Onder de linden – ± 1923
42 – Dieverbrug – Café Barteld Smit – ± 1924
43 – Wapse -Openbare Lagere School – Zomer 1925
44 – Wateren – Openbare Lagere School – Zomer 1925
45 – Berkenheuvel – Onthulling van het monument – Monument – 5 september 1925
46 – Berkenheuvel – Onthulling van het monument – Rit met boerenwagens – 5 september 1925
47 – Diever – Kleine Brink – 1926
48 – Wapse- In ’t Bakkersveentie – Zomer 1926
49 – Diever – In de Achterstraat – 1927
50 – Diever – Bij de pomp van de Openbare Lagere School – 1927
51 – Zorgvlied – Katholieke Kerk en Witte Huis – 1928
52 – Diever- Hoofdstraat bij Garke Bakker’s jongen – 1929
53 – Dieverbrug – Bij de Dieversluis – ± 1929
54 – Wittelte – Bij de Berg – Voorjaar 1930
55 – Diever – In de Kleine Peperstraat – 1930
56 – Ten Darp – Schilderachtig dorpsgezicht – ± 1930
57 – Dieverbrug – Stoomtram bij café-logement Johan Blok – 1930
58 – Diever – Zangvereniging Crescendo – 1930
59 – Diever – Hoofdstraat – 1930
60 – Diever – Hoofdstraat – 1934
61 – Diever – Brink met baorhuusie en braandkoele – ± 1930
62 – Diever – Naaicursus bij café Berend Slagter – Winter 1930-1931
63 – Diever – Dokterswoning aan de Hoofdstraat – ± 1932
64 – Heezeresch – Hunebed op de Steenakkers – ± 1933
65 – Diever – Openbare Lagere School – 18 juni 1934
66 – Diever – Gereformeerde School – 1934
67 – Oude Willem – Rijkswerkkampen Diever A en B – Diever A – 1935
68 – Oude Willem – Rijkswerkkampen Diever A en B – Diever A – 1935
69 – Berkenheuvel – Paviljoen Berk en Heuvel – 1935
70 – Wittelte – Bij de waterpomp op het schoolplein – 1936
71 – Diever – Bij Berend Slagter in de Kruisstraat – 1936
72 – Wittelte – Openbare Lagere School – Zomer 1936
73 – Diever – Gereformeerde Kerk – 1936
74 – Dieverbrug – Hotel Blok met de rijksweg – 1937
75 – Berkenheuvel – Studentenkamp aan de Bosweg – 1937
76 – Diever – Bij de manufacturenwinkel van Flip Zaligman – 1936
77 – Diever – Christelijke School – 1938
78 – Geeuwenbrug – Draaibrug – ± 1938
79 – Diever – 40-jarig jubileum zuivelfabriek – 29 maart 1939
80 – Diever – Pastorie van de Hervormde Kerk – 1939
81 – Diever – Afscheid van burgemeester Van Os – 16 november 1939
82 – Berkenheuvel – Houten uitkijktorens – Toren op Berkenheuvel – 1939
83 – Berkenheuvel – Houten uitkijktorens – Toren bij de Geeuwenbrug – 1939
84 – Diever – Dorsen bij Gerrit Jan Wesseling in de Achterstraat – 1940

Posted in Diever, ie bint 't wel ..., Publicatie | Leave a comment

De skoele mit de Biebel an de Heufdstroate

Posted on 13 augustus 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 77 een afbeelding van een zwart-wit ansichtkaart van de gereformeerde lagere school aan de Hoofdstraat in Diever uit 1938. In de tekst bij de afgebeelde ansichtkaart is onder meer enige aandacht besteed aan deze geschiedenis van deze school. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

77 – Diever – Christelijke school – 1938
Onder leiding van dominee Harmen Ages Dijkstra, predikant van de Gereformeerde kerk, werd op 26 december 1902 door een groep van 27 personen besloten tot de oprichting van een Vereniging tot stichting en instandhouding ener school met den Bijbel.
Op 1 mei 1904 kon het eerste lokaal van de school in gebruik worden genomen, zodat bovenmeester Geert de Boer kon beginnen met het geven van christelijk onderwijs aan 53 kinderen. Op 9 september 1904 werd de school officieel in gebruik genomen. De kerkeraad was toen van oordeel dat de zondagschool kon worden opgeheven.
Per 1 januari 1908 werd Geert de Boer als hoofd van de school opgevolgd door Broer Roosjen. Hij bleef hier tot zijn overlijden op 2 januari 1939. Het schoolbestuur benoemde toen per 1 april 1939 Sierd Okke Roosjen, een zoon van Broer Roosjen, als hoofdonderwijzer.
In zijn toespraak ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van de school memoreerde dominee Jan Anthony van Arkel dat met het overlijden van Broer Roosjen de school een punctueel mens in de kracht van zijn leven was ontvallen en dat het schoolbestuur met de benoeming van Sierd Okke Roosjen de nagedachtenis van het overleden schoolhoofd niet beter had kunnen eren.
Sierd Okke Roosjen overleed op 5 februari 1973. Het schoolbestuur besloot toen de school te noemen naar vader en zoon Roosjen. Op 25 juni 1973 werd de naam Roosjenschool officieel onthuld.
Het rechter huis hoorde bij de school en werd toen bewoond door Jan Houwer en Jantje Boelens. Hij staat rechts bij het hek.
Links naast de school is te zien een deel van de zijgevel van het huis waar de hoofdonderwijzer met zijn gezin woonde. Achter de meesterswoning en achter de bomen staat de boerderij van de familie Jaopie Krol en Aoltie Odie. In de verte is nog net de dokterswoning te zien.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Deze school werd in de volksmond altijd de griffemeerde skoele (gereformeerde school) of de afgescheiden school (offeskeid’n skoele) genoemd. In Deever hadden de fervente voorstanders van openbaar lager onderwijs het ook wel over de grifvurkiède skoele. Tegenwoordig staat op het betreffende terrein an de Heufdstroate de christelijke basisschool met de naam Roosjenschool (christelijke school voor primair onderwijs). Ook kinderen uit gezinnen van onder meer hervormde en katholieke gezindte kunnen vanwege de krimpende aantallen kinderen blijkbaar nu wel terecht op deze school.
De verwachting van de redactie van ut Deevers Archief is dat -nadat het sluimerende streven is gelukt de openbare basisschool in Wapse over enige jaren op te heffen – de openbare en de christelijke basisschool in Deever om voor de hand liggende redenen (krimpgebied, geldgebrek, ontkerkelijking, de steeds meer seculariserende samenleving, enzovoort) zullen worden samengeknepen en gesaneerd tot één zo genoemde ‘brede basisschool’. Want hoe christelijk moet het vak rekenen, het vaak taal of het vak aardrijkskunde zijn? Na de sanering zal met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de naam ‘Roosjenschool’ verdwijnen. Dat zal voor de christenen in de gemiente Deever wellicht aanleiding kunnen zijn tot de wederoprichting van een christelijke zondagschool, want actie roept altijd reactie op.
Broer Roosjen is geboren op 20 januari 1884 in IJlst. Hij is op 2 januari 1939 overleden in Deever. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij was getrouwd met Jacoba Tiemersma. Zij is geboren op 30 mei 1888 in Hennaarderadeel en is op 1 mei 1955 overleden in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnigerweg bee Deever.
Domeneer Harmen Ages Dijkstra is geboren op 8 april 1854 in Oosterend. Hij is op 27 februari 1941 overleden in de stichting Dennenoord te Zuidlaren. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij was getrouwd met Aaltje Kok. Zij is op 8 april 1856 geboren in Dwingel. Zij is overleden op 23 mei 1960 in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Sierd Okke Roosjen is geboren op 7 oktober 1908 in Deever. Hij is overleden op 5 februari 1973 in Amsterdam. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij was getrouwd met Grietje Fokkinga. Zij is geboren op 22 september 1907 en is overleden op 19 augustus 1998 in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
Broodventer Jan Houwer is geboren op 23 november 1911 op Kalteren en is op 10 april 1945 door de Duitse bezetter vermoord op het marktterrein an de Bosweg in Deever. Hij is een zoon van Nicolaas Houwer en Lammigje Westerhof. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Jantje Boelens is geboren op 9 augustus 1909 in Deever an de Brink. Zij was een dochter van schoenmaker Mans Boelens en Geesje de Leeuw. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever,
Het schoolgebouw op de afgebeelde ansichtkaart bestaat niet meer.

Posted in Ansigtkoate, Diever, ie bint 't wel ..., Griffemiède skoele, Verdwenen object | Leave a comment

De gristelukke somerkaamp’m an de Bosweg

Posted on 12 augustus 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 75 een afbeelding van een zwart-wit ansichtkaart van het studentenkamp aan de Bosweg bij het Mastenveldje tussen Deever en de Olde Willem opgenomen. De foto voor de afgebeelde ansichtkaart is gemaakt in 1937. In de tekst bij de afgebeelde ansichtkaart is enige aandacht besteed aan het ontstaan van de christelijke studentenkampen aan de Bosweg. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

75 – Berkenheuvel – Studentenkamp aan de Bosweg – 1937
In de Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale (V.C.J.C.) waren verenigd de Centrale Raad, de Vrijzinnig Christelijke Studenten Bond, de Vrijzinnig Christelijke Jeugd Bond en de Rijzende Kerk. De V.C.J.C. stelde zich tot doel vanuit een vrijzinnig christelijke overtuiging de jeugd te helpen bij de groei naar volwassenheid, opdat zij bereid is in gezin, kerk en maatschappij verantwoordelijkheid te aanvaarden.
De V.C.J.C. trachtte haar doel onder meer te bereiken door het organiseren van kampen. De vereniging had dan ook als insigne
twee evenwijdige schuin oplopende rode strepen, waartussen zich een kampvuurvlam bevond. Het hoofdbestuur van de Vrijzinnig Christelijke Studenten Bond (V.C.S.B.) huurde al vanaf 1917 een flink bosterrein bij het Mastenveldje van mr. Albertus Christiaan van Daalen. De studentenbond mocht op het terrein bouwen. Zo stond er een professorenhuis en een kampgebouw.
Het secretariaat van het in de universiteitsstad Leiden gevestigde hoofdbestuur van de V.C.S.B. schreef op 29 juli 1922 in een brief aan burgemeester Hendrik Gerard Van Os dat het terrein aan de Bosweg in het vervolg niet meer zou worden gebruikt voor conferenties, maar voor meisjes en jongenskampen. Dezelfde dag nog schreef de commissie voor het zomerwerk van deze studentenbond aan de burgemeester dat daar die zomer twee meisjeskampen en één jongenskamp zouden worden gehouden.
De kampbewoners hadden vrij toegang tot de eigendommen van Berkenheuvel, voor zover die met kaarten toegankelijk waren. De bosbaas en de beheerder hadden het recht de toegang in te trekken bij misbruik, baldadigheid, vernieling en het ontstaan van brandgevaar. Voor het houden van kampvuren moest, ongeacht eventueel benodigde vergunningen, toestemming zijn verkregen van de bosbaas of de beheerder van het landgoed Berkenheuvel.

Posted in Ansigtkoate, Bosweg, Student’nkaamp | Leave a comment

Wat op 22 november 1944 en ur noa gebeude

Posted on 11 augustus 2022

De redactie van ut Deevers Archief onderhield -in de tijd dat hij lid van de redactie van het papieren blad Opraekelen van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever was- goede contacten met wijlen drs. Hendrik (Henk) Spreen uut Stienwiek. Hij stuurde de redactie in 2002-2003 per post een heel pak papier (dus niet digitaal) met kopieën van documenten over de gebeurtenissen rond 22 november 1944 in Deever en de nasleep daarvan. Bijgaand bericht, dat in het genoemde pak papier zat, heeft de redactie opgenomen in het oorlogsnummer Opraekelen 03/1 (maart 2003). Wijlen drs. Hendrik (Henk) Spreen baseerde bijgaand bericht op zorgvuldig onderzoek van dossiers in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging van het Ministerie van Justitie in Den Haag. Zie de geraadpleegde bronnen. Deze dossiers worden thans bewaard in het Nationaal Archief in Den Haag.

Diever: 22 november 1944 en de gevolgen

Inleiding
Gedurende het jaar 1944 bleek dat de positie van Duitsland steeds zwakker ging worden. Sovjettroepen rukten op in Oost-Europa en in juni 1944 had de geslaagde invasie in Normandië plaatsgevonden. In korte tijd rukten de geallieerden op door Noord-Frankrijk en België. Brussel was al bevrijd op 3 september 1944 en toen er vanuit Londen voorbarig melding werd gemaakt van het feit, dat de invasielegers al in Breda waren, brak ‘Dolle Dinsdag’ uit. Niet alleen raakten daardoor vele N.S.B.’ers, maar vooral ook de Duitsers in paniek.
Hoewel het Zuiden van Nederland vrij vlot bevrijd was, kwam de geallieerde opmars tot stilstand aan de Rijn bij Arnhem. De Slag bij Arnhem, eind september 1944, werd verloren en dat zou voor Nederland boven de rivieren en ook voor Diever en de directe omgeving verstrekkende gevolgen hebben.
Met de opmars van de geallieerden door Frankrijk waren namelijk speciale Duitse terreureenheden, de latere Einsatzkommandos voor hen uit gevlucht. Via een grote omweg door België en Duitsland kwamen deze Einsatzkommandos met name in Noord- en Oost-Nederland terecht, waar ze vooral de opdracht hadden de door de Duitsers aan te leggen IJssellinie te bewaken tegen sabotage en spionnage. Een van deze Einsatskommandos streek neer in Heerenveen, twee andere, welke onder het commando stonden van dat in Heerenveen, vestigden zich in Steenwijk en Meppel. Dat betekende dat de commandant van Heerenveen, de Oostenrijkse SS-Hauptsturmführer Erich Karl Kronberger, tevens de hoogste leiding bezat over de vestigingen Steenwijk en Meppel.
Het was een vreemd allegaartje, dat bestond uit Oostenrijkers, Duitsers, Hongaren, Roemenen, Belgen en een paar Nederlanders. De groep, ongeveer 30 personen groot, was afkomstig uit La-Madeleine-les-Lille in Noord-Frankrijk en had daar tot september 1944 al danig huisgehouden tijdens het bestrijden van het Franse verzet. Via Mechelen, Düsseldorf, Velp, Almelo en Rotterdam kwamen Erich Karl Kronberger en zijn trawanten halt oktober 1944 in Heerenveen aan.
Voordien waren al enkele van deze heren, onder andere Erich Karl Kronberger zelf, actief geweest tijdens de Duitse veldtocht tegen Polen in 1939 en tegen de Sovjet-Unie in 1941. Hier hadden zij de opdracht meegekregen om alle joden, partizanen, geesteszieken, lijders aan besmettelijke ziekten, kortom iedereen, die de Duitse Lebensraum in de weg stond, te elimineren. Het resultaat van dit optreden was dat omstreeks 900.000 mensen door dergelijke eenheden in koele bloede werden vermoord.
Het optreden van deze groep(en) in Heerenveen, Steenwijk, Noordwolde, Meppel en Diever had alles te maken met het Führerbefehl van Adolf Hitler van 30 juli 1944. Het hield in dat de tot dan toe toegepaste Duitse berechting was komen te vervallen. Hanns Albin Rauter, Oostenrijker van geboorte en Höhere SS- und Polizeiführer in Nederland, was degene die, vermoedelijk na overleg in augustus 1944 met Ernst Kaltenbrunner, de chef van het Reichssicherheitshauptamt in Berlijn, daar een persoonlijke draai aan gaf. Het kwam erop neer, dat gearresteerde illegale werkers onmiddellijk, zonder enige vorm van proces, gefusilleerd moesten worden en dat hun woningen in brand gestoken moesten worden. Na 5 september 1944 (Dolle Dinsdag) werd deze maatregel verscherpt toegepast. Op 11 september 1944 gaf dr. Karl Georg Eberhard Schöngarth, Befehlshaber der Sicherheitspolizei (Sipo) en van de Sicherheitsdienst (SD) sinds 1 juni 1944, met Rauters toestemming het zogeheten ‘Niedermachungsbefehl’ of ‘Afmaakbevel’ uit. Om op de hoogte te komen van allerlei verzetsactiviteiten werd gebruik gemaakt van zogenaamde V-männer of vertrouwensmannen, die door middel van infiltratie in het verzet informatie moesten inwinnen, waar zich onderduikers, illegale werkers enzovoorts bevonden. Uiteraard moest deze informatie worden doorgespeeld aan de Duitsers. Dit systeem van werken zou met name ook in Diever en omgeving grote en tragische gevolgen hebben.

Arbeidsinzet
Reeds vóór de Tweede Wereldoorlog waren er al door de toenmalige regering Nederlandse arbeidskrachten naar Duitsland gestuurd om er te gaan werken. Dit lot had vooral de werklozen getroffen die bij weigering hun uitkering dreigden te verspelen. Achteraf gezien een dwaze maatregel, aangezien elke Nederlandse arbeidskracht in Duitsland de weg vrij maakte voor Duitse mannen om dienst te gaan nemen in het eigen Duitse leger of te gaan werken in de oorlogsindustrie. Meteen al na het begin van de Duitse bezetting probeerden de Duitsers Nederlandse arbeidskrachten in te schakelen voor hun eigen doelstellingen. Ging tot maart 1942 hun aandacht vooral uit naar werklozen, na maart 1942 trachtten ze ook de Nederlandse arbeidskrachten los te weken uit het Nederlandse bedrijfsleven. Aanvankelijk meldden zich velen vrijwillig om te gaan werken in Nederland of Duitsland, maar ook wel in België en Frankrijk. Vaak was hun bereidheid daartoe door armoede ingegeven. Later, toen de toeloop van vrijwilligers steeds minder werd, gingen de Duitsers over tot gedwongen tewerkstelling. De term arbeidsinzet slaat dus vooral op de groep welke in feite dwangarbeid moest verrichten. Dat begon in de zomer van 1942 toen jonge mannen van achttien jaar verplicht een half jaar lang moesten gaan werken voor de Nederlandse Arbeidsdienst (N.A.D.) Aangezien Adolf Hitler het niet passend vond voor Duitse vrouwen om de opengevallen plaatsen in de fabrieken in te nemen, werd het gebrek aan arbeidskrachten voor de Duitsers steeds nijpender. Vandaar dat er intensiever jacht werd gemaakt op arbeidskrachten om in de bezette de oorlogsproductie op peil te houden, vooral na de Duitse nederlagen bij Stalingrad en in Noord-Afrika. Vanwege de daarmee gepaard gaande verliezen moesten de Duitsers steeds meer Duitse arbeidskrachten inzetten in het leger en moest de oorlogsproductie opgevoerd worden.
Toen op 29 april 1943 de Duitsers bekend maakten dat Nederlandse ex-militairen zich moesten melden voor terugvoering in krijgsgevangenschap , reageerde de Nederlandse bevolking direct. Het antwoord op deze maatregel was de April-Meistaking, die overigens keihard door de Duitse bezetter werd neergeslagen. Zo voerde zij onder andere het politiestandrecht in, hetgeen betekende dat overtreders van verordeningen standrechtelijk, dat wil zeggen zonder enige vorm van berechting, ter plekke konden worden terechtgesteld. Op die manier vonden enkele honderden Nederlanders de door en werden vele honderden gearresteerd.

Onderduiken
Naarmate de oorlog vorderde probeerden steeds meer Nederlandse mannen zich aan gedwongen tewerkstelling in Duitsland te onttrekken. Dat gebeurde vooral door onder te duiken. In het begin was dat niet altijd even gemakkelijk wegens een tekort aan onderduikadressen. Bovendien was het risico voor zowel de onderduiker als voor degene die de mensen onderdak bood levensgroot aanwezig. Pas door een betere organisatie van de in het geheim opgerichte Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers en de oprichting van het Nationaal Steunfonds kwamen er vooral in het laatste oorlogsjaar meer onderduikadressen beschikbaar.
Eind 1944 was de arbeidsinzet geldend voor alle mannen tussen de zestien en de veertig jaar. Aangezien de arbeidsinzet voor de Duitsers een groot fiasco was, moesten zij steeds meer razzia’s houden om hun tekort aan arbeidskrachten aan te vullen.
Uiteraard was het voor de Nederlandse illegaliteit niet altijd even gemakkelijk om geschikte en veilige onderduikadressen te vinden. Veelal moest er ook de nodige inventiviteit aan de dag worden gelegd om de Nederlandse onderduikers en later ook de geallieerde vliegtuigbemanningen onvindbaar te maken. Zo werden er schuilplaatsen gerealiseerd in bijvoorbeeld kruipruimtes onder de vloeren, in kasten, op zolders en in in het diepste geheim aangelegde holen in de Nederlandse bossen. Eén van dergelijke holen in het bos was de naderhand zo genoemde Wigwam op het landgoed Berkenheuvel van mr. Albertus Christiaan van Daalen bij Diever. Aanvankelijk ging het hier voor de daarin ondergebrachte onderduikers goed, totdat zich op 24 oktober 1944 een situatie voordeed met een uiterst noodlottige afloop.

Arrestaties in Oosterwolde
Op 24 oktober 1944 om ongeveer 00.30 uur arresteerde de Grenz- en Schutspolizei bij de burgemeesterswoning villa Balhof op het Oosteinde in Oosterwolde (Fr.) twee leden van de Knokploeg uit Smilde, namelijk T.S.W. en Hendrik de Jong. Beide bevonden zich in spertijd op straat en bleken in het bezit te zijn van een stengun. De ernst van hun situatie beseffende smeten ze die wapens snel van zich af. De Duitsers zetten evenwel hun speurhonden in en binnen enkele tellen kwamen die met de wapens in de bek terug. Beiden werden daarop de villa, waarin destijds de Feldgendarmerie onder het commando van de S.S.-Sturmführer Diehle was gezeteld, binnengebracht, gefouilleerd en zeer ernstig mishandeld. Enige tijd later arriveerde een deel van de Sicherheitsdienst (S.D.) uit Heerenveen en weer werden de twee geslagen en mishandeld. T.S.W. noemde geen namen, waarna hij werd overgebracht naar de S.D. in Assen. Daar vroeg men hem of hij een zekere boer Hermannus Vos uit het Grolloërveld kende. Nadat hij dat eerst ontkende, sloeg hij bij confrontatie met Vos door. Meteen daarop werd hij meegenomen naar Heerenveen. Het vervelende nu was echter dat een onbekende K.P.’er uit Smilde een goede relatie onderhield met een dochter van de postkantoorhouder Lambertus Schoemaker in Diever. Deze laatste zat ook in het verzet en was door zijn contacten met Geert Koster, de leider van het verzet in Diever, op de hoogte van de aanwezigheid van het onderduikershol. Hij beging de onvoorzichtigheid om dit aan die K.P.’er uit Smilde te vertellen. Deze was al eerder bij het hol geweest met de bedoeling om de inmiddels vertrokken Amerikanen mee te nemen naar zijn verzetsgroep. Het kan daarbij de bedoeling zijn geweest deze Amerikanen te ‘gebruiken’ voor het geven van wapeninstructies aan de K.P.-leden. Geert Koster en de zijnen hadden hem echter onverrichterzake weggestuurd. Men vroeg zich daarbij overigens wel af hoe deze K.P.’er op de hoogte was van het bestaan van het hol. Daarvan wisten alleen enkele K.P.’ers in Diever, Meppel en Dwingeloo. Het is niet uitgesloten dat T.S.W. via deze onbekende K.P.’er wist van het bestaan van het hol en in zijn angst voor mishandelingen enzovoort de S.D. te Heerenveen vertelde dat Geert Koster uit Diever illegaal werkzaam was.
Hoewel T.S.W. wel daartoe werd gedreigd, werd hij niet geslagen. Voortkomende uit de nodige angst noemde hij eveneens de naam van Sierd Okke Roosjen. Hij meende zeker van zijn zaak te zijn, omdat de genoemde twee waren ondergedoken. Vervolgens sprak hij over een hol in het bos, waarin volgens hem Geert Koster, Sierd Okke Roosjen en twee Amerikanen verscholen waren. Later noemde hij ook de namen van de huisarts Sebastiaan van Nooten en wachtmeester Gerrit Temmingh, die tot over zijn oren in het verzet zat in Diever, evenals die van onderluitenant Auke Feenstra te Dwingeloo. Tijdens de verhoren, die duurden van 24 oktober tot 22 november 1944 werd hij volgens eigen zeggen niet noemenswaardig geslagen, maar raakte hij wel zodanig geestelijk kapot dat hij alles vertelde wat de S.D. van hem wilde weten [1]. Daarmee sloeg het noodlot toe.
Op 22 november 1944 om ongeveer 07.00 uur vervoegden zich vier S.D.’ers uit Heereveen aan het adres Hoofdstraat 26 te Diever. Daar werd, terwijl hij zich nog in zijn onderkleding bevond, Gerrit Temmingh gearresteerd door de commandant van de S.D. te Heerenveen, de S.S.-Hauptsturmführer Erich Karl Kronberger, de S.S.-Sturmscharführer en Kriminalsekretär P. Nauheim en twee Vlaamse S.D.-Wachmänner in Duitse dienst. Terwijl de mannen zich nog in de woning van Gerrit Temmingh woning bevonden, werd deze meteen een kort verhoor afgenomen en werd hem door Erich Karl Kronberger te verstaan gegeven dat hij alles moest vertellen wat hij van het hol in het bos en de ondergrondse beweging afwist. Wanneer hij dat deed, zo zei Erich Karl Kronberger, dan zou hij bij zijn vrouw thuis kunnen blijven, zo niet, dan werd hij gearresteerd en meegenomen naar Heerenveen. Toen Gerrit Temmingh alles ontkende werd hij -nog steeds in zijn onderkleding- mee naar buiten genomen en voor zijn woning geplaatst. Maar daar stond eveneens de N.S.B.-burgemeester Pier Obe Posthumus van Diever, die Erich Karl Kronberger na confrontatie met Gerrit Temmingh zei dat dat de man was die zij moesten hebben. Tevens werd hij geconfronteerd met een persoon die in een Opel zat. Gerrit Temmingh herkende hem als te zijn T.S.W., die in illegaal verband had gewerkt in de omgeving van Diever. Toen Erich Karl Kronberger vroeg of Gerrit Temmingh deze persoon kende, antwoordde deze ontkennend. T.S.W. op zijn beurt, wees daarop Gerrit Temmingh aan als degene die de S.D. moest hebben. Gerrit Temmingh werd daarop terug in zijn woning gebracht, waarbij Erich Karl Kronberger hem vier vragen stelde: ‘Waar is ome Joop ?’, ‘Waar zijn de wapens ?’, ‘Waar is het hol ?’ en ‘Waar zijn de Amerikanen ?’. Gerrit Temmingh verklaarde daarop van niets te weten. Nadat zijn vrouw hem de kleren had gebracht en hij zich stond aan te kleden, zag hij Erich Karl Kronberger in de richting van de keuken gaan en van de daar aanwezige schoorsteenmantel zijn nieuwe glacé-handschoenen wegnemen, die hij meteen aantrok. Bovendien pikte hij en passant ook nog zijn vulpen en vulpotlood in. Verder nam men Gerrit Temmingh zijn dienstpistool af, evenals zijn motor en zijn rijwiel. Aan de verdergaande huiszoeking nam ook P. Nauheim deel. Nadat Gerrit Temmingh zich had aangekleed werd hij mee naar buiten genomen naar een gereedstaande truck met oplegger. De eerste die hij in de trailer zag zitten was de ‘beul van Crackstate’, de Vlaming Emile Steylaerts. Even nadat Temmingh in de trailer had plaatsgenomen stopte er een personenwagen bij de trailer, waar de eveneens gearresteerde onder-luitenant Auke Feenstra uit Dwingeloo uit kwam. Vervolgens reed men naar het begin van de Doldersumseweg. Daar aangekomen moest Gerrit Temmingh uitstappen. Vrijwel op hetzelfde moment stopte er nog een auto en stapte de Dieverse huisarts Sebastiaan van Nooten uit. Ook hij bleek gearresteerd te zijn en ook hij moest in de trailer plaatsnemen. Na nogmaals met T.S.W. geconfronteerd te zijn, die nogmaals toegaf Gerrit Temmingh te kennen, vertrok deze in het ‘gezelschap’ van een aantal leden van de Sicherheitspolizei in de richting van het hol in het bos. Het hol dat hier bedoeld werd was een schuilplaats voor leden van de illegaliteit, waaruit een week tevoren twee Amerikanen, Harry Dolph en Jim Moulton, waren weggebracht naar Noord-Friesland. Gerrit Temmingh moest toen onder bewaking van Erich Karl Kronberger en de S.S.-Hauptscharfüher en Kriminalsekretär Hermann Rosendahl achter T.S.W., die ook bekend was met het hol, aan lopen.
De Doldersumseweg was helemaal afgezet door leden van de Feldgendarmerie, de Wehrmacht, de S.D. en de Sipo uit Heerenveen en Meppel tot aan de directe nabijheid van het hol. Er stonden zelfs twee mitrailleurs opgesteld. Toen het ‘gezelschap’ bij het hol kwam stond T.S.W. daar al onder bewaking van enkele leden van de Sipo. Vrijwel op datzelfde moment schoot Hermann Rosendahl met een stengun dwars door het raam, dat in het hol aanwezig was. Daarna liep hij naar de ingang van het hol, waar zich ook al de S.S.-Sturmscharfüher en Kriminalsecretär Gerhard Johannes Frank bevond. Deze stond alom bekend als ‘de man met de gouden tand’ of als ‘de man met de hond’. Het was deze Gerhard Johannes Frank die zijn ongemeen felle herdershond ophitste en hem vervolgens het hol injoeg [2].
Het gevolg was dat vier personen het hol uitkwamen: Hermannus Vos, Geert Gerhardus Koster, Hilbert Gunnink en Roelof Eggink. Toen de vier het hol uitkwamen stond Hermann Rosendahl daar, die deze vier stuk voor stuk zwaar mishandelde met de achterzijde van zijn Amerikaanse stengun, die hij had aangetroffen in Huize Lidwina te Zenderen en waarbij een belangrijk deel van het Twentse verzet werd uitgeschakeld. Ook de S.S.-Kriminalsekretär Walter Paarmann liet zich hierbij niet onbetuigd. Dit alles gebeurde in het bijzijn van de commandant Erich Karl Kronberger. Dat dit slaan zeer hard aankwam bleek wel uit het feit dat het bloed bij Hilbert Gunnink uit de mond liep. Tijdens dit alles deed Erich Karl Kronberger geen pogingen deze mishandelingen te stoppen.
In het hol werden ook de rijwielen van de vier aangetroffen. Gerrit Temmingh, Hilbert Gunnink, Hermannus Vos en Roelof Eggink werden toen verplicht elk een rijwiel op hun schouders te nemen en deze naar de plaats te zeulen waar de trailer stond. Geert Gerhardus Koster moest met zijn handen in de lucht naar de trailer lopen. De afstand was ongeveer twee kilometer. Bij de trailer aangekomen werden Hermannus Vos, Roelof Eggink, Hilbert Gunnink en Geert Gerhardus Koster in de trailer geplaatst bij Sebastiaan van Nooten en Auke Feenstra, die al die tijd daar gebleven waren, terwijl Gerrit Temmingh naast Hermann Rosendahl en de S.D.-Wachmann Eugen Polianski in de Opel moest plaatsnemen. Om ongeveer 12.00 uur arriveerde men in Crackstate te Heerenveen, alwaar ze allen in de cel werden gezet [3].
Toen Thijs en Jan, de broers van Roelof Eggink, hoorden van arrestaties in Diever realiseerden zij zich meteen dat hun broer Roelof, ’s morgens in alle vroegte met drie anderen naar het hol was gegaan. Daarop trachtte Thijs Eggink meteen de jongens in en bij het hol te waarschuwen. Niets vermoedend liep hij regelrecht in de fuik van een tachtigtal Duitsers, die zich in de bossen rondom het hol verspreid hadden. Ook hij werd meteen ingerekend. Nadat de gevangen genomen personen waren afgevoerd, bleven twee S.D.’ers in het hol achter, wachtend op wellicht nog meer bezoekers. Toen na een week niemand was komen opdagen, vernielden zij het hol met behulp van een handgranaat en vertrokken.
Een paar dagen later, 27 november 1944, kwam een aantal S.D.’ers uit Heerenveen weer naar Diever. Dit werd spoedig opgemerkt door Jan Eggink uit Wapse, de broer van Roelof en Thijs. Deze familie stond midden in het verzet en had onder andere de bewoners van het hol voorzien van de nodige proviand, kleding, enzovoort. Jan Eggink had bijvoorbeeld ook deelgenomen aan overvallen op distributiekantoren en was actief geweest bij wapendroppings. Toen Jan Eggink op pad ging andere onderduikers, die ook door hen verzorgd werden, te waarschuwen, werd hij gearresteerd, hoewel hij nog probeerde weg te komen, nadat op hem was geschoten. Toen Aaltje Timmerman, de vrouw van Jan Eggink, aan een van de S.D.’ers, de Belg Emile Steylaerts, de vraag stelde waarom haar man was gearresteerd, antwoordde deze dat zij daar niets mee te maken had en dat zij nog blij mocht zijn dat ze hem niet hadden doodgeschoten. Hierna begaven de S.D.’ers zich naar de boerderij van de al eerder gearresteerde Thijs Eggink. Daar werden verschillende goederen en ook vee uit de boerderij gehaald en in een auto geladen.
Enkele dagen later meldden zich wederom enkele leden van de S.D. en de Sipo zich bij dezelfde boerderij. Zonder iets te zeggen begonnen zij de aanwezige voorraad levensmiddelen, zoals tarwe, rogge enzovoort in hun auto te laden. Maar dat was nog lang niet alles. Alles met enige waarde werd meegenomen, zodat de gehele boerderij werd leeggeroofd. Daarna was de boerderij van Thijs Eggink aan de beurt. Niet alleen werden hier de spullen, zoals een complete babyuitzet en het vee van Thijs Eggink gestolen, maar ook die van de inwonende zuster van Aaltje Fledderus, de vrouw van Thijs Eggink. De auto was zo volgeladen dat zelfs de in beslag genomen kippen aan de buitenzijde van de auto waren gehangen. Bovendien werd Aaltje Eggink-Fledderus uit de woning gezet. De Duitsers hadden intussen Klaas Marcus Balsma, de boerenleider van de N.S.B., gehaald, aan wiens zorgen de boerderij werd toevertrouwd [4].
Diezelfde dag, 27 november 1944, vervoegde zich de Kriminalsecretär P. Nauheim, zich wederom bij de woning van de Dieverse huisarts Sebastiaan van Nooten. Hij eiste daarbij de auto op van de huisarts. Nadat een hem vergezellende monteur de auto rijklaar had gemaakt, reden de twee er mee weg.
Een paar keer hebben de dames Eggink en Constance van Nooten-Goedbloed, de echtgenote van Sebastiaan van Nooten, getracht inlichtingen te krijgen over hun gevangen genomen mannen. Maar zodra zij zich in Heerenveen bij huize Zevenwouden, de Dienststelle van de S.D., of bij de S.D.-gevangenis Crackstate vervoegden, werden zij vaak op een zeer onheuse manier bejegend of werden zij weggejaagd door de alom gevreesde en vaak opgehitste herdershond van de Kriminalsekretär Gerhard Johannes Frank [5].

De afloop
Uit de na de Tweede Wereldoorlog gedane verklaringen van Gerrit Temmingh blijkt dat niet alleen hij zelf, maar ook Geert Gerhardus Koster door de S.D.’ers Emile Steylaerts, H.J.L. de Wachtere en Hermann Rosendahl zwaar zijn mishandeld.
Op 5 januari 1945 werden Hilbert Gunnink, Geert Gerhardus Koster, Hermannus Vos, Roelof Eggink, Thijs Eggink, Jan Eggink, de inmiddels ook gearresteerde onderwijzer M.J. Koopmans uit Dwingeloo en een groot aantal andere gevangenen overgebracht naar het Polizeiliche Durchgangslager Amersfoort. Van daar zijn zij op transport gezet naar verschillende concentratiekampen in Duitsland. Geen van de hiervoor genoemde personen is daaruit teruggekeerd. Op 15 maart 1945 werden Auke Feenstra, Sebastiaan van Nooten, Gerrit Temmingh en de eveneens gearresteerde opperwachtmeester Jannes Willem Dolfing uit Dwingeloo met nog 23 andere gevangenen uit Heerenveen via het kamp Amersfoort overgebracht naar diverse concentratiekampen in Duitsland, waaronder het beruchte Neuengamme bij Hamburg. Van de hier genoemde gevangenen heeft alleen Gerrit Temmingh de verschrikkingen in de concentratiekampen overleefd. Hij keerde op 31 mei 1945 in Nederland terug. Vermoedelijk hebben zij allen de zogeheten Torsperre gekregen, dat wil zeggen dat zij als gevangenen een dergelijk kamp niet levend zouden mogen verlaten.

Nasleep
Veel van de hiervoor beschreven gebeurtenissen, die destijds in Diever hebben plaatsgevonen, zijn gebaseerd op deuitvoerige verklaringen, die Gerrit Temmingh, de weduwe Aaltje Eggink-Timmerman, de weduwe Aaltje Eggink-Fledderus, de weduwe Constance van Nooten-Goedbloed en T.S.W. na de Tweede Wereldoorlog aflegden. Zoals bij velen bekend zal zijn, hadden de gevangenen te lijden onder de onvoorstelbaar zware omstandigheden in Crackstate in Heerenveen. Velen zijn daar ongelooflijk zwaar mishandeld. Dat is ook Gerrit Temmingh overkomen. Volgens zijn eigen verklaringen hadden de beulen in Heerenveen er ‘wel slag van om datgene uit de gevangenen te slaan wat zij wilden weten’ [6]. Zo confronteerde Hermann Rosendahl hem al in de eerste week van zijn gevangenschap met vier verklaringen, die getekend waren door de vier personen die in het onderduikershol waren aangetroffen. Hij kreeg de indruk dat deze verklaringen niet vrijwillig waren afgelegd, aangezien enkele van deze verklaringen bloedsporen vertoonden. Door deze verklaringen en door hem ondergane mishandelingen gaf Gerrit Temmingh toe Amerikanen vervoerd te hebben.
Het hiervoor beschreven drama lijkt een op zich zelf staande gebeurtenis te zijn, is dat niet het geval. Ook de na de Tweede Wereldoorlog heeft een aantal gevangen genomen leden van de S.D. en de Sipo een verklaring afgelegd. Volgens de verklaringen van Erich Karl Kronberger, de commandant van Heereveen, de S.S.-Untersturmführer Robert Paul Thümmel, de commandant van het S.D.-commando in Meppel en van de S.S.-Oberscharführer en Kriminalsecretär Hugo Heinrich Geigolath in Meppel, zou Gerrit Temmingh de naam hebben genoemd van de Meppeler K.P.’er Peter van den Hurk, evenals het adres van de weduwe J.A. de Groot in Meppel. Dit was het adres van waaruit Peter van den Hurk en andere Meppeler K.P.’ers neergekomen geallieerde vliegtuigbemanningen doorsluisden naar het inmiddels bevrijde Zuiden. Gerrit Temmingh had overigens zelf twee Amerikanen in het hol in Diever achter op zijn motor uit Meppel gehaald.
Deze kennis aan Duitse kant had grote gevolgen voor de verzetsbeweging in Meppel. Het was de commandant van Heerenveen, Erich Karl Kronberger, die persoonlijk zijn collega in Meppel, Robert Paul Thümmel, op de hoogte stelde van de verklaringen welke Gerrit Temmingh had afgelegd [7]. Erich Karl Kronberger gaf als commandant van Robert Paul Thümmel hem opdracht over te gaan tot actie. Dat betekende dat op de avond van 18 december 1944 de S.D. van Meppel een inval deed in de woning van de weduwe J.A. de Groot aan de Weerdstraat in Meppel. Daarbij werden onder andere Peter van den Hurk, zijn verloofde M.A. de Jong en twee Amerikanen opgepakt [8].
De twee Amerikanen, Howard de Mally en Loel Bishop, werden overgebracht naar het Duitse vliegveld bij Havelte.
De gevangen genomen leden van de K.P. van Meppel, Peter van den Hurk en zijn verloofde M.A. de Jong, werden eerst meegenomen naar een villa in het Wilhelminapark in Meppel en daar op een verschrikkelijke manier mishandeld. Daarna werden zij opgesloten in het toenmalige politiebureau in de Hagenstraat in Meppel.
De Meppeler K.P. besloot zijn leden te bevrijden, vanwege de ernst van de situatie. Dat gebeurde in de avond van 24 december 1944. Deze leden werden op spectaculaire wijze bevrijd, maar het kostte wel het leven van de Meppeler K.P.’er Gerrit de Boer.

Geraadpleegde bronnen
[1]
Centraal Archief voor de Bijzondere Rechtspleging, ’s Gravenhage. Dossier E.K. Kronberger, Politieke Recherche Afdeling Drachten, Proces-Verbaal, d.d. 01-06-1946, no. 232 Alg. S.D., 40e getuige T. S.W.
[2]
G. J. Frank was onder andere commandant geweest in de Dossin-kazerne te Mechelen in België. Vanuit deze kazerne werden de Belgische Joden gedeporteerd naar de vernietigingskampen. In België heeft hij een beruchte reputatie achter gelaten.
[3]
Dossier E.K. Kronberger, Politieke Recherche Afdeling Drachten, Proces Verbaal, d.d. 01-06-1946, no. 232, Alg. S.D., 43e getuige G. Temmingh.
[4]
Dossier E. K. Kronberger, stuk 23, Terechtzitting Bijzondere Strafkamer van de Arrondissementsrechtbank te Leeuwarden, d.d. 07-02-1950, rol nummer 22, 3e getuige Aaltje Eggink-Timmerman.
[5]
Dossier E. K. Kronberger, stuk 23, Terechtzitting Bijzondere Strafkamer van de Arrondissementsrechtbank te Leeuwarden, d.d. 07-02-1950, rol nummer 22, 3e getuige Aaltje Eggink-Timmerman;
Idem, 4e getuige Aaltje Doggen-Fledderus (weduwe van Thijs Eggink);
Idem, 5e getuige Constance van Nooten-Goedbloed.
[6]
Dossier Erich Karl Kronberger, zie [3].
[7]
Dossier Erich Karl Kronberger, Politieke Recherche Afdeling Drachten, nr. 232, Proces-Verbaal van verhoor van voormalige S.D.-leden, d.d. 28-03-1946. Verklaringen van Erich Karl Kronberger en Hermann Rosendahl.
Dossier R.P. Thümmel, verklaring 2e verdachte, R.P. Thümmel en verklaring 3e verdachte Hugo Heinicht Geigolath.
[8]
Bureau Opsporing Oorlogsmisdadigers, Gemeentepolitie Assen. Proces-Verbaal, nr. 435, dossier nr. 80, 12e getuige P. van den Hurk.
Idem, dossier nr. 79, 3e getuige M.A. de Jong

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Drs. Hendrik (Henk) Spreen heeft in de tijd (2000-2002) dat hij het hiervoor opgenomen bericht schreef in overleg met en op aandringen van ambtenaren van het Ministerie van Justitie, de volledige naam van de K.P.’ er op de Smilde niet gebruikt en heeft volstaan met het gebruiken van zijn initialen T.S.W. De redactie heeft dat hier zo gelaten. Echter het is tegenwoordig na enig slim surfen op de golven van het wereld wijde web niet moeilijk meer achter de twee voornamen en de achternaam van T.S.W. te komen.
De historicus wijlen drs. Hendrik (Henk) Spreen is de schrijver van het boek ‘Steenwijk in 40-45. Een historisch document’.
De redactie heet wat betreft de paragraaf ‘Nasleep’ onverkort en ongecensureerd de tekst van drs. Hendrik (Henk) Spreen overgenomen, dit in afwijking van de tekst in Opraekelen 03/1.

Afbeelding 1
De Oostenrijker Erich Karl Kronberger was S.S.-Hauptsturmführer bij de Sicherheitspolizei en de Sicherheitsdienst. Hij was oorspronkelijk goudsmid in Wenen. Hij werd in 1935 beroepssoldaat bij de S.S.-Standarte Deutschland. In 1939 nam hij deel aan de veldtocht tegen Polen en in 1941 tegen Rusland. Hij werd in 1943 overgeplaatst naar Denemarken en was daar het hoofd van een S.D.-eenheid. In mei 1944 ging hij naar Lille in Frankrijk, waar hij tot september 1944 bleef. Vanwege de opmars van de geallieerden trok hij met zijn eenheid via Mechelen en Duitsland naar Nederland, waar hij via Almelo, Velp en Rotterdam in Heerenveen terechtkwam. Tijdens zijn proces na de oorlog ‘beroemde’ hij zich erop dat hij veel ‘extra’s’ voor de gevangenen in Crackstate te Heerenveen had gedaan. Hij kreeg tot veertien jaar gevangenisstraf (foto uit de collectie van het Bundesarchif in Berlijn).

Afbeelding 2
De Duitser Hermann Rosendahl was S.S.-Hauptscharführer en Kriminalsekretär in Heerenveen. Hij was de centrale figuur bij de S.D. in de strijd tegen het verzet. Hij was reeds bij het begin van de oorlog met Frankrijk in Lille. Hij was een fel voorstander van het zogenaamde ‘verscherpte verhoor’, wat betekende dat er tijdens verhoren ongelimiteerd op los moest worden geslagen. Dat deed hij dus ook ! Hij werd na de Tweede Wereldoorlog uitgeleverd aan Frankrijk en aldaar veroordeeld tot levenslange dwangarbeid. (foto uit de collectie van het Bundesarchif in Berlijn)

Afbeelding 3
De Duitser Robert Paul Thümmel was S.S.-Untersturmführer. Hij was vanaf begin juni 1940 Befehlshaber van de Sicherheitspolizei en de S.D. in Parijs. Vervolgens was hij vanaf september 1941 Befehlshaber van de Nebenstelle van de Sicherheits Polizei en de S.D in Douai in Noord-Frankrijk en in België. Hij werd in september 1944 commandant van een S.D.-Kommando te Meppel. Hij gedroeg zich als een bruut en werd alom gevreesd. In Meppel executeerde hij vijf gevangenen. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij veroordeeld tot 11 jaar gevangenistraf, doch kreeg in 1950 één jaar gratie. (foto uit de collectie van het Bundesarchif in Berlijn)

Afbeelding 4
De Duitser Walter Paarmann was S.S.-Kriminalsekretär bij de S.D. Hij verbleef enige jaren in Noord-Frankrijk. In september 1944 werd hij ingedeeld bij het Kommando Kronberger in Heerenveen. Hij was belast met ‘terroristische aangelegenheden’ en nam vaak deel aan razzia’s. Hij is na de Tweede Wereldoorlog uitgeleverd aan Frankrijk en is daar ter dood veroordeeld. Hij is gelijktijdig gefusilleerd met de gevreesde, in Steenwijk gestationeerde, Fritz Habener, die op 10 april 1945 in Diever een bloedbad aanrichtte. (foto uit de collectie van het Bundesarchif in Berlijn)

Afbeelding 5
De Belg Emile Steylaerts was S.D.-Wachmann. Hij was de zoon van een klompenfabrikant uit Herenthals. Hij verbleef van half oktober 1944 tot 15 april 1945 in Heerenveen. Hij deed onder meer dienst als tolk bij de verhoren. Hij was bij de gevangenen bekend als ‘de Beul’ of ‘de Bokser’ en werd alom gevreesd vanwege zijn brute optreden. Hij werd na de Tweede Wereldoorlog uitgeleverd aan België en aldaar berecht. (foto uit de collectie van het Bundesarchif in Berlijn)

Afbeelding 6
De Roemeen Eugen Polianski was S.D.-Wachmann. Hij was slager van beroep. Hij werd in 1943 verplicht tewerkgesteld in Berlijn. Hij deserteerde, werd gearresteerd en mocht vervolgens kiezen uit gevangenisstraf of dienst nemen in het Duitse leger. Hij koos voor het laatste. Hij kreeg een militaire opleiding en werd in oktober 1944 in Heerenveen geplaatst. Hij trad tijdens razzia’s hardhandig op, hij sloeg veelvuldig met de kolf van zijn geweer. (foto uit de collectie van het Bundesarchif in Berlijn)

Posted in 22 november 1944, Onderduikershol, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Ut anplakbiljet van de oam’d van de dree keunings

Posted on 10 augustus 2022

De toneelvereniging in Deever voerde in 1951 het toneelspel Driekoningenavond van William Shakspeare op in het openluchttheatertje an de Heezeresch bee Deever.
De redactie van ut Deevers Archief is een groot liefhebber van het tonen van mooie afbeeldingen uut de gemiente Deever aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.
Bijgaand afgebeelde tekening is onderdeel geweest van een degelijk ouderwets papieren aanplakbiljet, waarmee en waarop reclame werd gemaakt voor dit eup’mlogtspel. De redactie heeft helaas niet de beschikking over dat volledige aanplakbiljet.
Maar wie kon in Deever en elders ontkomen aan die grote aanplakbiljetten ? Het aanplakbiljet hing zelfs bij de plaatselijke slager. Het aanplakbiljet hing ook bij de voorverkoopadressen in Assen, Emmen, Hoogeveen, Meppel en Steenwijk. Bij de voorverkoopadressen was ook een folder met gegevens over de voorstellingen te verkrijgen. Zie afbeelding 2.
Allemaal eendere aanplakbiljetten van het soort, dat het vaker van het aantal moest hebben dan van de kwaliteit. In ferme letters en stoere regels werd kond gedaan van het feit dat in openluchttheatertje in de prachtige bossen van Deever opvoeringen zouden plaats vinden van Shakespeare’s Driekoningenavond en wel op 22, 26 en 40 juni en 7, 11 en 14 juli 1951.
Maar de tekening op het aanplakbiljet met reclame voor de Driekoningenavond was bepaald wel van goede kwaliteit ! Zie de bijgevoegde afbeelding.
Desalniettemin nochtans evenwel is de bijgaand afgebeelde tekening (afbeelding 1) toch maar weer een fraai fragmentje uit de vroege geschiedenis van de toneelvereniging in Deever. De redactie beschouwt deze tekening (afbeelding 1) toch echt wel een beetje als een soort van kunst.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Eup’mlogtspel, Kuunst, Shakespeare prullaria, Shakespearitis, Tiekening | Leave a comment

Kiender bee de Witteler skoele an ut Pot’s Weggie

Posted on 9 augustus 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 72 een afbeelding van een zwart-wit foto van leerlingen van de Witteler skoele in de zomer van 1936. In de tekst bij de afgebeelde foto is aandacht besteed aan de kinderen op de afgebeelde foto. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

72 – Wittelte- Openbare Lagere School – 1936
Deze foto komt uit het bewaard gebleven Wittelter album van juffrouw Christina Augusta Johanna Ter Horst. Zij gaf dit mooie document in 1996, op 87-jarige leeftijd, aan de Wittelter gemeenschap. De lijst met namen kon zelfs na meer dan zestig jaar nog met succes worden opgesteld.
Vooraan zitten van links naar rechts:
Pieter Barelds (1929), Hendrik Jonker (1929), Hendrik Siemens (1926), Albert Winters (1924), Jan Kok (1930), Albert Jan Winters (1929) en Arent Noorman (1929).
Op de tweede rij zijn van links naar rechts te zien:
Willem Gelmers (1930), Roelof Lensen (1930), Geert Kok, (1928), Egbert Gelmers (1928), Koop Steenbergen (1927), Lukas Pruntel (1927), Albert Berends (1927), Arend Vrieling (1925) en Albert Lensen (1926).
Op de derde rij staan van links naar rechts:
Trijn Gelmers (1926), Maria Jacoba Boer (1924), Arentje Pouwels (1927), Roelfina Smak (1926), Janna Hilligje Boerhof (1925), Frederika Jantina Odie (1930), Grietje Berends (1924), Jentje Gelmers (1927), Aaltje Jongebloed (1928), Hilligje Barelds (1927), Margje Jonker (1927) en Zwaantje Boer (1929).
Op de vierde rij staan van links naar rechts:
juffrouw Christina Augusta Johanna ter Horst (1909), Hendrik Jan Tabak (1926), Sent Jonker (1924), Albertus Berends (1928), Albert Noorman (1928), Hendrik Slot (1928), Hendrik Jan Zegeren (1928), Lenze Cornelis Boer (1927) en hoofdmeester Hendrik van Leenders (1905).
Op de bovenste rij zijn van links naar rechts te zien:
Lambertus Jonkers (1926), Lambertus Koning (1928), Martinus Harm Lensen (1923), Lubertus Boer (1922), Hendrik Berends (1923), Jacobus (Koos) Smak (1924) en Klaas Tabak (1924).

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De zandweg voor de Witteler skoele werd Slot’s Weggie of Pot’s Weggie genoemd. Pas na de sloop van de Witteler skoele heeft dit weggetje de naam Meester Broerweg gekregen. De redactie geeft echter de voorkeur aan de naam Pot’s Weggie.
De redactie wil bijzonder graag van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief, hopelijk ook kinderen van de kinderen die op de hier afgebeelde schoolfoto staan, ontbrekende gegevens ontvangen.
Het schoolgebouw achter de kinderen bestaat niet meer.

Op de bovenste rij zijn van links naar rechts te zien:

01. Lambertus (Lambert) Jonker
Hij is geboren in 1926. Hij trouwde met Lammigje (Lammie) Westerhof. Hij woonde an de Heufdstroate in Deever.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

02. Lambertus (Bertus) Koning
Hij is geboren in 1928. Hij woonde in Gramsbergen.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

03. Martinus (Tinus) Harm Lensen
Hij is geboren op 24 maart 1923. Hij is overleden op xx oktober 2001.
Hij trouwde met Grietje Tebbenhof.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

04. Lubertus (Bertus) Boer
Hij is geboren op 18 augustus 1922 in Oll’ndeever. Hij is overleden op 14 september 1984. Hij trouwde met A.. Nijland. Hij woonde in Oll’ndeever. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

05. Hendrik Berends
Hij is geboren op 2 juli 1922 in Wittelte. Hij is overleden op 27 april 2004. Hij woonde lang in Wittelte. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

06. Jacobus (Koos) Smak (1924)
Hij is geboren op 17 maart 1924 op ’t Moer. Hij is overleden op …..
Hij trouwde met Anna Francina Goettsch. Hij woonde op de Smilde.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

07. Klaas Tabak
Hij is geboren in 1924.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

Op de vierde rij staan van links naar rechts:

08. Christina Augusta Johanna ter Horst
Zij was de juffrouw.
Zij is geboren in 1909.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

09. Hendrik Jan Tabak
Hij is geboren op 6 september 1926. Hij is overleden op 19 juni 1990. Hij trouwde met Trijntje Greveling. Hij was boer an de Wapserveenseweg in Wittelte. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

10. Sent Jonker
Hij is geboren in 1924 in Wittelte.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

11. Albertus Berends
Hij is geboren op 16 juni 1928 in Wittelte. Hij is overleden op 26 april 2011 in Dwingel. Hij heeft in Wittelte en Meppel gewoond. Hij woonde de laatste jaren van zijn leven in Dwingel. Hij is begraven op de kaarkhof van Dwingel.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

12. Albert Noorman
Hij is geboren 7 juli 1928 in Wittelte. Hij is overleden op 13 november 2000.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

13. Hendrik (Henk) Slot
Hij is in 1928 geboren in Wittelte.
Hij is een zoon van bakker Aaltert Slot.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

14. Hendrik Jan Zegeren
Hij is geboren in 1928. Hij woonde in Assen.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

15. Lenze (Leinse) Cornelis Boer
Hij is geboren op 24 februari 1927 in Oll’ndeever.
Hij is een zoon van Hendrik Jacob Boer en Lammigje Nieuwenhuis.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van Leinse Boer.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

16. Hendrik van Leenders
Hij was de hoofdmeester van de Witteler skoele.
Hij is geboren op 21 mei 1909 in Meppel. Hij is overleden op 3 februari 1999 in Zandvoort.
Hij trouwde met Fennegien Speek. Zij was onderwijzeres.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

Op de derde rij staan van links naar rechts:

17. Trijn (Trientie) Gelmers
Zij is in 1926 geboren in Havelte. Zij trouwde met P…. Winters.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

18. Maria (Marie) Jacoba Boer
Zij is geboren in 1924.
Zij is een dochter van Hendrik Jacob Boer en Lammigje Nieuwenhuis.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

19. Arentje Pouwels
Zij is geboren in 1927.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

20. Roelfina (Roelie of Fina) Titiena Annechina Smak
Zij is geboren op 15 april 1926 op ’t Moer. Zij is overleden op 15 oktober 2004. Zij trouwde met Johan Frederik Goettsch. Zij woonden in Wapse (?).
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

21. Janna Hilligje Boerhof
Zij is geboren op 6 april 1925 in Wittelte. Zij is overleden op 20 augustus 2003 op Wapservene. Zij trouwde met Hilbert Hessels. Zij is begraven op de kaarkhof op Wapservene.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

22. Frederika (Rikie) Jantina Odie
Zij is geboren op 17 februari 1930 op ’t Moer. Zij is overleden op 23 oktober 1983.
Zij trouwde op 7 november 1952 met Albert Veen. Zij woonde in Joure in Fryslân.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

23. Grietje Berends
Zij is geboren in 1924. Zij trouwde met Pouwel Broekman. Zij woonde in Uffelte.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

24. Jentje (Jentie) Gelmers
Zij is geboren in 1927 in Havelte. Zij trouwde op 21-jarige leeftijd op 29 juni 1946 met Hendrik Westerhuis.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

25. Aaltje Jongebloed
Zij is geboren in 1928. Zij trouwde met ….. Kiers. Zij woonde in Dwingel.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

26. Hilligje (Hillie) Barelds
Zij is geboren op 6 maart 1927 in Wittelte. Zij is overleden op 28 juli 2016 in Emmeloord. Zij trouwde met Geert Nijhof.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

27. Margje Jonker
Zij is geboren in 1927. Zij trouwde met Jan Mones.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

28. Zwaantje Boer
Zij is geboren in 1929 in Oll’ndeever. Zij woonde in Ossenzijl.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van haar.

Op de tweede rij zijn van links naar rechts te zien:

29. Willem Gelmers
Hij is geboren op 14 februari 1930 in Havelte. Hij trouwde in Meppel met Minke Dijkstra. Hij woonde in Meppel.
Hij is een zoon van Jan Gelmers. Hij woonde op ’t Moer in de eerste boerderij aan de Wapserveense kant. Hij is in 1978 overleden. Willem was invalide. Hij had manke benen. Hij had een apart ding om te kunnen lopen. De familie Jan Gelmers heeft ook nog een paar jaar gewoond in de eerste boerderij voorbij de Steenbaarger bochte in de gemiente Oavelte. De familie Jan Gelmers is in november 1939 verhuist naar Meppel.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

30. Roelof Lensen
Hij is geboren in 1930.
Hij is geboren op 4 januari 1930 op ’t Moer. Hij is overleden op zondag 11 april 1943 in Meppel.
Hij is een zoon van Roelof Lensen en Grietje Jonkers.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

31. Geert Kok
Hij is geboren in 1928 op ’t Noord. Hij is overleden op ….. Hij trouwde met Janna Keizer. Hij was boer op ’t Noord.
De redactie verwijst de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief voor meer gegevens graag naar het boek ‘Wittelte. Geschiedenis van de boerderijen vanaf 1770 tot heden’, geschreven door de Witteler Klaas de Boer.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

32. Egbert Gelmers
Hij is geboren op 18 augustus 1928 in Havelte. Hij is overleden op 7 november 1994 in Meppel. Hij trouwde met Geesje Zwolle. Hij woonde in Meppel.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

33. Koop Steenbergen
Hij is geboren op 27 juli 1927 in Wittelte. Hij is overleden op 17 oktober 2007. Hij is begraven op de kaarkhof in Uffelte. Hij trouwde met Maria Lutina Timus. Hij woonde in Uffelte.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

34. Lukas Pruntel
Hij is geboren in 1927. Hij trouwde met Jantje Schreuder.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem8

35. Albert Berends
Hij is geboren in 1927. Hij woonde in Dwingel.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

36. Arend Vrieling
Hij is geboren in 1925.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

37. Albert Lensen
Hij is geboren op 1 januari 1928. Hij is overleden op 4 september 2005. Hij trouwde met Vrougje Snijder. Hij woonde in Deever. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

Op de onderste rij zijn van links naar rechts te zien:

38. Pieter Barelds
Hij is geboren op 30 augustus 1929 an de Wittelerweg in Wittelte. Hij is een zoon van Hendrik Lefferts Barelds en Aaltje Pieper. Hij trouwde in 1957 met Trientje Hingstman. Hij was boer an de Wittelterweg 18 in Wittelte. De laatste jaren van zijn leven woonde hij in Dwingel. Hij is overleden op 16 april 2008 op 78-jarige leeftijd in Dwingel. Hij is begraven op de kaarkhof van Dwingel. De redactie verwijst de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief voor meer gegevens graag naar het boek ‘Wittelte. Geschiedenis van de boerderijen vanaf 1770 tot heden’, geschreven door de Witteler Klaas de Boer.

39. Hendrik Jonker
Hij is geboren op 23 juni 1929 an de Wittelerbrogge in Wittelte. Hij is overleden. Hij trouwde met Petronella (Nella) Godwaldt uut Wapse. Hij woonde de laatste jaren van zijn leven in Vledder. Hij is een zoon van Roelof Jonker en Albertje Pouwels.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

40. Hendrik Siemens
Hij is geboren op 30 september 1926 in Wittelte. Hij is overleden op …. Hij trouwde met Roelofje Boverhof. Hij woonde na zijn pensionering in Deever.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

41. Albert Winters
Hij is geboren op 22 april 1924 in Wittelte. Hij is overleden op 18 december 1978 in Wittelte. Hij trouwde met Geesje Doorten. Hij woonde in Wittelte. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

42. Jan Kok
Hij is geboren op 4 maart 1930 aachter op ’t Noord. Hij is in 1996 overleden. Hij is niet getrouwd geweest. Hij is een zoon van Lambert Kok en Aaltje Harms. Hij was een beetje boer. Hij was ongetrouwd en woonde met zijn twee zusters Jantje en Jantina in een boerderij aachter op ut Noord, die nu als adres Noordswegje 10 heeft.
De redactie verwijst de geïnteresseerde bezoekers van ut Deevers Archief voor meer gegevens graag naar het boek ‘Wittelte. Geschiedenis van de boerderijen vanaf 1770 tot heden’, geschreven door de Witteler Klaas de Boer.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

43. Albert Jan Winters
Hij is geboren op 24 juli 1929 in Wittelte. Hij trouwde met Margje Smit. Hij woonde in Hengelo.
Hij was machinist bij de Nederlandse Spoorwegen.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

44. Arend Noorman
Hij is geboren op …….. 1929 in Wittelte. Hij is overleden op ……. Hij was getrouwd met Bertha Bügel. Hij woonde in Oll’ndeever.
De redactie is nog op zoek naar meer gegevens van hem.

Posted in Alle Wittelers, Verdwenen object, Witteler skoele | Leave a comment

De storm bee ut eilaand van Prospero

Posted on 8 augustus 2022

De toneelvereniging in Deever voerde in 1948 het toneelspel de Storm van William Shakspeare op in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever. De redactie van ut Deevers Archief is een groot liefhebber van het tonen van mooie afbeeldingen uut de gemiente Deever aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.
Bijgaande tekening is onderdeel geweest van een degelijk ouderwets groot papieren aanplakbiljet, waarmee en waarop reclame werd gemaakt voor dit eup’mlogtspel.

In het toneelspel De Storm is Prospero door zijn meineedige broer Antonio verbannen naar een eiland. Door stom toeval zeilt Antonio voorbij dit eiland. Prospero gebruikt zijn magische gave om elementen en geesten aan te roepen en zo een storm te veroorzaken, die het schip met daarop Antonio doet zinken. Op het aanplakbiljet is het zinkende zeilschip te zien.

De redactie heeft helaas niet de beschikking over dat volledige aanplakbiljet. Desalniettemin nochtans evenwel is de tekening op bijgaande afbeelding toch maar weer een fraai fragmentje uit de vroege geschiedenis van de toneelvereniging in Deever. De redactie beschouwt deze tekening toch ook echt wel een beetje als een soort van kunst.

Posted in Eup’mlogtspel, Kuunst, Shakespeare prullaria, Shakespearitis, Tiekening | Leave a comment

Hielke Siebrand Schrale wödde in Wapse vumooid

Posted on 7 augustus 2022

De redactie van ut Deevers Archief besteedt graag aandacht aan het gebeurde in de Tweede Wereldoorlog in de gemiente Deever. Zo besteedt de redactie ook aandacht aan omgekomen personen, die niet in de gemiente Deever zijn geboren, ten tijde van de Tweede Wereldoorlog niet in de gemiente Deever woonden, maar wel door toedoen van de Duitse bezetter zijn omgekomen in de gemiente Deever.

In de webstee van de Oorlogsgravenstichting zijn enige gegevens over het oorlogsslachtoffer Hielke Siebrand Schrale te vinden.
Hij is geboren op 13 augustus 1904 in Otterlo in Gelderland. Hij was in de Tweede Wereldoorlog tandarts in Steenwijk, adres Stationsstraat 14.
Hielke Siebrand Schrale zat in Steenwijk in het verzet tegen de Duitse bezetter. Hij werd op 15 september 1944 gearresteerd door de Duitsers. De Duitsers vermoordden hem diezelfde dag in de gemiente Deever. Hij is op 18 september 1944 begraven op de Algemene Begraafplaats in Steenwijk.
Pas op 19 september 1944 deed wachtmeester der staatspolitie Gerrit Temmingh aangifte van het overlijden in de gemiente Deever van Hielke Siebrand Schrale. Gerrit Temmingh verklaart dat hij de vermoorde Hielke Siebrand Schrale op 15 september 1944 dood heeft gezien. Zie afbeelding 1.
Wijlen drs. Henk Spreen beschrijft in zijn boek ‘Steenwijk in 40-45’ op de bladzijden 245, 246, 247 en 248 het treurige einde van Hielke Siebrand Schrale.
Vlak over de gemeentegrens tussen Vledder en Deever, ter hoogte van het oude tolhuis bij Wapse lag links van de weg nog een klein heideveld. Daar stapten de ook later in Deever beruchte S.S. Hauptscharfüher Fritz Habener, de Sturmmann Verwee (een Vlaming) en Hielke Siebrand Schrale uit de auto. In het heideveld, zo’n twintig meter van de weg (zie de pijl in afbeelding 2), schoten Habener en Verwee omstreeks 17.00 uur elk een kogel door het hoofd van Schrale. Echter Schrale overleed niet direct, hij was buiten bewustzijn. Hij overleed pas na 19.00 uur aan de schotwonden in zijn hoofd.
De redactie verwijst voor een samenvatting van de tekst van drs. Henk Spreen in zijn boek ‘Steenwijk in 40-45’ naar de webstee Traces of War.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Oorlogsslachtoffers, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Kiender op ut plein veur de offeskeid’n skoele

Posted on 6 augustus 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 66 een afbeelding van een schoolfoto met kinderen van de gereformeerde school an de Heufdstroate in Deever opgenomen. De afgebeelde foto is gemaakt in 1934. In de tekst bij de afgebeelde foto is de naam van alle op de foto aanwezige kinderen vermeld. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

66 – Diever – Gereformeerde School – 1934
De kinderen op deze foto zijn een deel van de leerlingen die dat jaar op de christelijke lagere school aan de Hoofdstraat zaten. Een flink aantal kinderen kwam uit Oldendiever, Wittelte, Wapse en Wateren. De kinderen uit deze buitendorpen kwamen bijna allemaal uit boerenfamilies.
De bovenste rij wordt van links naar rechts gevormd door:
Jantje Haanstra, Grietje Hessels, Jantien (Jantje) Hessels, Neel de Graaf, Adrie de Graaf, Klaas de Graaf, Jan Timmerman, Jaap Moes, Jan Zantinge en Roelof Schuring.
Op de tweede rij van boven zijn van links naar rechts te zien:
hoofdmeester Broer Roosjen, zijn vrouw Jacoba Tiemersma (alleen een deel van het hoofd is te zien), juffrouw Grietje Schipper, Hendrik Kerssies, Jaap Kerssies, Jacobus (Kobus) Hessels, Arendina Zantinge, Keimpe Roosjen, Lucas Noord, Engbert Oosterga, Dirk Moes, Jans Bult en uiteraard met hoed meester Martinus Strating.
Op de tweede rij van onderen zitten van links naar rechts:
Freek Zantinge, Margje Haanstra, Arend Zantinge, Klaas Vording, Albert Jan Vording, Corrie de Graaf, Aaltinus Noord, Hendrik Noord, Jan Hilberts, Hendrik Hilberts, Gerrit Jan Pook en Onbekend.
Op de onderste rij zijn van links naar rechts te zien:
Wubbina Kruid, Jaap Kruid, Geert Gerhardus Koster, Grietje Haanstra, Klazien Oosterga, Hendrik Pook, Jans Hessels en Lambertus Hessels.
De op 24 mei 1925 geboren Geert Gerhardus Koster werd op 22 november 1944, samen met Hilbert Gunning, Hermannus Vos en Roelof Eggink, door de Duitse Sicherheitsdienst bij het onderduikershol gearresteerd. Hij stierf op 24 maart 1945 in het concentratiekamp Paigerhorst.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De hier afgebeelde foto is afkomstig uit de verzameling van wijlen Klaas Vording.

1. Jantje Haanstra
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

2. Grietje Hessels
Zij is geboren op 20 maart 1923 in Wittelte. Zij is overleden op 16 augustus 2020 op 93-jarige leeftijd in Deever. Zij trouwde op 31-jarige leeftijd op 5 mei 1954 in Deever met Albert de Weerd. Hij is geboren op 26 augustus 1922. Hij is overleden op 26 augustus 2011. Het echtpaar had een boerderij an ut Pot’sweggie. Na hun pensionering als boer en boerin gingen ze wonen an de Vlasstroate in Deever.

3. Jantien (Jantje) Hessels
Jantien (Jantje) Hessels is geboren op 11 april 1921 in Wittelte. Zij is overleden op 9 april 2008 op de Smilde. Zij trouwde met Jan Albert Feijen. Hij is geboren op 11 november 1918 op de Smilde. Hij is overleden op 21 juni 2001 op de Smilde. Het echtpaar had een boerderij op de Smilde. Beiden zijn begraven op de begraafplaats Kyllot op de Smilde.

4. Neel de Graaf
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

5. Adrie de Graaf
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

6. Klaas de Graaf
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

7. Jan Timmerman
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

8. Jaap Moes
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

9. Jan Zantinge
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

10. Roelof Schuring
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

Op de tweede rij van boven zijn van links naar rechts te zien:

11. Broer Roosjen
Hij is de hoofdmeester
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

12. Jacoba Tiemersma (alleen een deel van het hoofd is te zien)
Zij is de echtgenote van Broer Roosjen
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

13. juffrouw Grietje Schipper
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

14. Hendrik Kerssies
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

15. Jaap Kerssies
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

16. Jacobus (Kobus) Hessels
Jacobus (Kobus) Hessels is geboren op 8 februari 1925 in Wittelte. Hij is overleden op 4 juli 1988 op 63-jarige leeftijd in Eemster. Hij trouwde op 29-jarige leeftijd op 5 mei 1954 in Deever met Henderika Mos. Zij is geboren op 6 februari 1930 in Dwingel. Zij is overleden op 20 juni 1992 op 62-jarige leeftijd in Eemster. Beiden zijn begraven op de kaarkhof in Dwingel. Zij hadden een boerderij in Eemster.

17. Arendina Zantinge
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

18. Keimpe Roosjen
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

19. Lucas Noord
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

20. Engbert Oosterga
Hij is geboren op 5 december 1921 op Wateren. Hij is overleden op 14 september 2011 in Haulerwijk.
Hij trouwde met Martje Trul. Zie de grafsteen.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

21. Dirk Moes
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

22. Jans Bult
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

23. Martinus Strating
De meester droeg altijd een hoed.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

Op de tweede rij van onderen zitten van links naar rechts:

24. Freek Zantinge
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

25. Margje Haanstra
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

26. Arend Zantinge
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

27. Klaas Vording
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

28. Albert Jan Vording
Hij is geboren op 8 september 1926 in Wapse. Hij is overleden op 12 oktober 2006 in De Blesse.
Hij trouwde met Meintje Oldegarm. Zie de grafsteen.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.

29. Corrie de Graaf
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

30. Aaltinus Noord
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

31. Hendrik Noord
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

32. Jan Hilberts
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

33. Hendrik Hilberts
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

34. Gerrit Jan Pook
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

35. Onbekende leerling
De redactie wil bijzonder graag weten wie deze leerling is.

Op de onderste rij zijn van links naar rechts te zien:

36. Wubbina Kruid
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

37. Jaap Kruid
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

38. Geert Gerhardus Koster
Hij is geboren op 24 mei 1925 in Deever. Hij is overleden op 22 november 1944 op 19-jarige leeftijd in het concentratiekamp Paigerhorst.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.

39. Grietje Haanstra
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

40. Klazien Oosterga
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar haar gegevens.

41. Hendrik Pook
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

42. Jans Hessels
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

43. Lambertus Hessels
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar zijn gegevens.

Posted in Alle Deeversen, Griffemiède skoele | Leave a comment

Wim Stuver vutelt over radioos in de oorlog

Posted on 5 augustus 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard dit te tonen aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.
De redactie vond op de bladzijden 5 en 6 van de op 12 april 1995 -veertig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog in Deever- door de gemeente Diever uitgegeven speciale Oorlogskrant het bericht ‘Radio in de periode 1940-1945’. Deze krant is niet betaald met belastinggeld, maar met een vette subsidie van de Stichting Cultuurfonds Diever.

Radio in de periode 1940-1945
Radio: Een belangrijk communicatie-middel

De radio heeft in deze periode een heel belangrijke rol gespeeld. Het was oorlog in Nederland en via het radio-toestel (televisie was er nog niet) konden de mensen afstemmen op de Hilversumse zenders om het nieuws te beluisteren. Nieuwsberichten zijn in tijden van oorlog heel belangrijk voor de mensen. De berichten die de huiskamer binnenkwamen via de radio waren na de Duitse inval noet zo betrouwbaar. Het Duitse leger viel op 10 mei 1940 Nederland binnen en de Duitse soldaten bezetten spoedig de radio-zenders in Hilversum. De Nederlandse omroepverenigingen kregen vanaf die tijd een verbod voor bepaalde uitzendingen (censuur). Het uitgezonden nieuws was door de Duitsers samengesteld en was vaak onwaar en onbetrouwbaar, dus Duitse propaganda. Zogenaamde Goebbels propaganda. Goebbels was onder het bewind van Hitler minister van propaganda.

Radio Oranje
Vlak na de Duitse inval week de Nederlandse regering, het Koninklijk Huis en een aantal bekende Nederlanders, waaronder dr. L. de Jong, schrijver A. den Doolaard en een zekere H.J. van de Broek, uit naar Engeland. In de BBC-studio’s (BBC = British Broadcasting Corporation) te Londen kregen ze een ruimte en begonnen radio-uitzendingen in de Nederlandse taal, bestemd voor het bezette Nederland. Vooral nieuwsuitzendingen en berichten in code, bestemd voor het actieve verzet. De zender kreeg als naam Radio Oranje en het doel was de verzetswil en het vertrouwen in de uiteindelijke bevrijding hoog te houden. Ook werd er later muziek en cabaret uitgezonden. De meeste Nederlanders stemden een paar keer per dag op vaste tijden af op Radio Oranje. Het gevolg was dat er praktisch niet meer naar Hilversum geluisterd werd. De Duitse bezetter kwam hier achter en het werd verboden naar de Engelse zender te luisteren. De Duitsers richtten stoorzenders op om de radiogolven vanuit Engeland onhoorbaar te maken. We bleven luisteren met zelfgebouwde raamantennes, die richting gevoelig waren en de storing uitfilterden.

Inleveren van het radio-toestel
Om het luisteren naar de Engelse zenders onmogelijk te maken, maakte de bezetter via raambiljetten door heel Nederland bekend, dat alle radio’s ingeleverd moesten worden (me/juni 1943). Veel mensen deden dit met tranen in hun ogen, omdat ze vaak voor dit kostbare bezit jarenlang hadden gespaard. Nu moest je gewoonweg de radio wegbrengen en zag je het waarschijnlijk nooit weer terug. Sommige mensen hadden nog een oud kapot toestel op de zolder staan. Dit toestel werd dan ingeleverd en hun eigen goede toestel werd verstopt in een kast of onder de vloer. Als de kust veilig was, dan werd het ondergedoken radio-toestel tevoorschijn gehaald en werd er toch naar Radio Oranje geluisterd. Pientere vaders en zoons bouwden vaak een simpele radio, die in een trommel, sigarendoos, schemerlamp of achter een schilderij opgeborgen werd. Soms werd de radio in een dikke bijbel gebouwd. Een mens in nood is zeer vindingrijk. Via vlugschriften werden werden berichten doorgeseind naar mensen die geen radio-toestel hadden.
Wat gebeurde er nu met die ingeleverde radio-toestellen ? Heel veel zijn, met wagonladingen vol, per trein en per volle boten naar Duitsland vervoerd. Sommige toestellen zijn gewoon op de zolder van het gemeentehuis blijven staan. Een mijnheer uit Heerenveen vertelde ons: ‘Mijn toestel stond nog mooi ingepakt en na de oorlog kon ik het zo weer meenemen.’ Gelukkig maar, want hij staat nu in het museum.

Herrijzend Nederland
In september 1944 werd Eindhoven al bevrijd. Bij Philips hadden ze tijdens de oorlog in het geheim, onder leiding van de verzetsman Gehrels, een radio-zender gebouwd met de bedoeling direct met uitzendingen vanuit bevrijd gebied te beginnen. Op 3 oktober 1944 begint men met de uitzendingen vanuit Eindhoven. De zender begint met de woorden: ‘Hier is herrijzend Nederland, de zender op vrije Nederlandse bodem, …..’ De omroeper is Van de Broek, voormalig Radio Oranje medewerker, gevlucht naar Engeland, en via België naar Eindhoven gekomen. De taak van Herrijzend Nederland is de mensen in het bevrijde zuiden van nieuws te voorzien en de mensen boven de grote rivieren, in het nog bezette Nederland, voor hen kwam de bevrijding pas in mei 1945, moed in te spreken en hopen op een spoedige bevrijding. Voor het westen van Nederland kwam toen nog die vreselijke ‘hongerwinter’. Herrijzend Nederland is gebleven tot januari 1946, daarna zijn de uitzendingen weer verzorgd vanuit Hilversum. In het museum vinden we op de schaal van kleine bakelieten radio-toestellen, gemaakt in die periode, xde naam Herrijzend Nederland. Deze toestellen zijn zeer geliefd bij de verzamelaars.

Expositie in Museum Radio-Wereld
Vanaf 1 mei tot 1 november is er een speciale expositie ter herinnering aan het feit, dat het vijftig jaar geleden is dat de bevrijding kwam, genaamd: ‘Radio en elektriciteit in de Tweede Wereldoorlog’. Tijdens de rondleidingen in deze periode, ook voor scholen die het museum bezoeken, wordt extra aandacht aan deze periode besteed.

W.H.G. Stuiver, conservator
S. Stuiver-Van der Heide, educatief medewerkster

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft aan dit bericht een afbeelding van de voor- en achterkant van het reclame-strooibiljet van Museum Radio-Wereld uit 1997 toegevoegd.
Museum Radio-Wereld (voorheen Museum d’Olde Radio) is gevestigd geweest in de boerderij met adres Aachterstroate 9 in Deever.
Wim Stuiver en Sjoukje van der Heide kochten in 1965 deze boerderij en openden hun radio-museum in mei 1987. Daarvoor was de boerderij eigendom van Sime Smidt.

Posted in Museum, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Dörk Kist vumooidde Jan van der Helm

Posted on 4 augustus 2022

In de Hoogeveensche Courant van 4 februari 2022 verscheen van de amateurhistoricus Albert Metselaar het bijzonder goed geschreven en solide bericht ‘Dodelijke samenloop van omstandigheden’ over de op 7 en 8 februari 1945 gepleegde moord op de in Wittelte geboren Jan van der Helm en de jood Szaya Reiner.

Moscou, 7 en 8 februari 1945
Dodelijke samenloop van omstandigheden
Nieuw-Moscou – Wie een steen in de vijver gooit, krijgt kringen die zich van klein naar groot uitspreiden. Ligt er iets wat ze kan keren, kun ja rimpels op onverwachte manier terugkrijgen of iets op gang brengen waar je ook niet op had gerekend. In de zomer van 1943 was met name de KP-Nieuwlande actief met de brandstichtingen in en rond de gemeente Hoogeveen.
Geruchtmakend was de brand bij Jan Kist, boerenleider van de Landstand, een organisatie waarvan iedere landbouwer en veehouder verplicht lid moest worden. Brand was gemakkelijk te stichten en de effecten onder de bevolking groot. De bezetter heeft gedurende deze Tweede Wereldoorlog ingespeeld op de angst en ervaren terreur, waardoor het leven van de N.S.B.’ers en andere pro-Duitse Nederlanders onzeker werd. De N.S.B.’ers werden bewapend, voor wie dat wilde, en ingedeeld bij een afdeling van de Landwacht. Dat was een vorm van hulppolitie. Ze werden ingezet bij straatcontroles en huiszoekingen, in ieder geval tegen de Nederlandse bevolking die vasthield aan een vrij Nederland.
Eén van hen was Derk Kist, een gekwetste zoon van Jan Kist. Bang en kwaad tegelijk. Dát is geen excuus voor wat er gebeurde, maar wel een verklaring voor wat er kon gebeuren, toen Derk in een onverwachte situatie terechtkwam. Het ontsloeg Derk niet van zijn verantwoordelijkheid voor zijn daad ….
Jan van der Helm en Jo Moes hadden onderduikers in hun woning. We kennen het pand nog steeds. Zuideropgaande 154. Het was de joodse familie Reiner, later Rinat genoemd, met een pleegzoon, en er waren enige tijd twee zussen, de dames Hoepelmans. De zussen gingen door naar de buurman, meester Pennings.
Op 7 februari 1945 was Jo boodschappen aan het doen. Derk Kist kwam aan de deur van de boerderij, samen met zijn directe leidinggevende Landwachter, Jan Scholing. De deur zat op slot. Er klonk wel wat gestommel op de deel. Ze liepen om het pand. Jan van der Helm werkte achter zijn boerderij op het land, met zijn paard en had zijn oudste zoontje bij zich. Een kleine jongen, die voor zijn leeftijd veel te veel te zien en te horen kreeg. Derk Kist en Jan Scholing liepen naar het land bij de Riegshoogtendijk. Ze zeiden dat ze het paardentuig in beslag zouden nemen. Jan van der Helm weigerde dat niet, wat zou hem dat opleveren, hij had onderduikers te beschermen. Toen kwam de vraag hoe het kon dat er toch mensen in huis werden gehoord, terwijl de deur op slot zat.
Jan van der Helm wist dat er huiszoeking zou komen. Hij zette het op een lopen, westwaarts, naar de familie aan de nabijgelegen Wijdewijk. Aan die wijk haalde een kogel hem in. Derk Kist had hem doodgeschoten. Onder leiding van de S.S.’er Karl Robbertsen zorgde een flinke groep Landwachters voor doorzoeking van de boerderij. De familie Reiner werd gevonden, evenals de pleegzoon. Het ging er hard aan toe bij de verhoren. Er werd een radio gevonden. Het ging er nog harder aan toe. Vader Szaya Reiner werd in elkaar geslagen naast de achterdeur van de boerderij, op het ‘stroatie’ tussen de boerderij en het stookhok. Daar werd hij uiteindelijk doodgeschoten, toen de S.S. niet meer verwachtte dat er wat informatie uit hem zou komen. De moordenaar had bekend, tegenover Offeringa van de Marechaussee en de Politieke Opsporings Dienst van Hoogeveen/Hollandscheveld.
We lezen in een Zeeuwse Courant (daar is hij veroordeeld in 1949):
‘In burger gekleed en strak, bijna verbeten kijkend, verscheen woensdagmorgen de 45-jarige Karl Wilhelm Frans Klünner, verdacht van handelingen, in strijd met de wetten en gebruiken van de oorlog en de menselijkheid, voor het Bijzonder Gerechtshof te Middelburg. (….) De gedragingen van Klünner in Hoogeveen waren onderzocht door de opperwachtmeester der Koninklijke Mareschaussee, Offeringa. Verdachte had tegenover hem erkend, dat, toen op een boerderij in Hollandscheveld, een Joodse familie was ontdekt, hij -tezamen met zijn confrater Karl Lamm- de man (zekere Szaya Reiner) tegen de muur had gezet en hem van dichtbij met een pistool had doodgeschoten.’
De naam van de eigenaar van de radio stond erop geschreven. Zo kwam er op 8 februari 1945 een inval bij meester Pennings. Man en vrouw gingen mee voor verhoor, de onderduiksters werden niet gevonden, en een vrouw uit de buurt werd gevraagd om op de kinderen te passen. Ze vond de dames Hoepelman, toen ze een slaapkamer binnen ging. De vrouwen kregen geen bescherming van de oppas, een kraamverzorgster. Nee, deze meldde het bij de S.S.’er Karl Robbertsen, en dat leidde tot hun arrestatie.

Oorlog overleefd
De familie Reiner, de pleegzoon en de dames Hoepelman hebben de oorlog overleefd in kamp Westerborg. Er gingen geen treinen meer naar de vernietigingskampen. Het late tijdstip in oorlogstijd was hun overlevingskans. Voor Jo Moes en de onderduikers hield de pijn van de oorlog eigenlijk nooit op, al wisten ze wel weer een draai te geven aan hun leven. Jo hertrouwde met Reinder van der Helm, de broer van haar eerste man. De daders werden veroordeeld. Bij de verhoren was uiteindelijk ook de S.S.’er Auke Pattist nog betrokken geweest. Hij ontsnapte en zat zijn levenstijd uit in Spanje, waar hij een talenbureau had.
Al vrij snel na de oorlog kreeg Jo Moes, de weduwe van Jan van der Helm, het eerste huldebetoon onder ogen, voor haar rol van vrouw in het verzet. In april 1946 zond het Joods Nationaal Fonds een briefje rond, waarin werd aangekondigd dat in het voormalige Palestina een boomplanting ’te Uwer ere’ zou plaatsvinden. ‘Het verheugd ons u te kunnen mede delen dat uw Joodse kennissen gemeend hebben, ook uw naam aan een deel van het woud te moeten verbinden, in herinnering aan de gezamenlijk doorstane moeilijkheden tijdens de bezetting van Nederland.’ Lea Reiner-Goldsberg plantte een boom voor Johanna van der Helm, zo toonde een bijbehorend diploma. Ze plantte ook een boom voor Jan van der Helm.
In 1967 is Jo op uitnodiging van de beide zonen van de familie Reiner op bezoek geweest in Israël. Het werd een onvergetelijke reis. Tijdens deze reis plantte ze ook zelf een boom voor Jan.

Hoogste eer
Op 27 mei 1969 viel Jo de hoogste eer ten dele die de staat Israël voor hulp aan onderduikers kan betonen. Ze kreeg met nog tien andere Nederlanders de Yad Vashem onderscheiding. De onderscheiding bestaat uit een oorkonde en een speciaal voor dat doel geslagen medaille, waarop symbolisch tot uitdrukking wordt gebracht de woorden uit de Talmoed: ‘Wie een enkel leven redt, redt de gehele wereld’. De plaats van redding is nog steeds in Moscou, nu Nieuw-Moscou, aanwezig. Hopelijk tot in lengte van dagen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Het gebeurde vaak dat ‘fouten in de oorlog’ werden wegeknooid door het verzet, dus de dwingende raad kregen de streek waar ze hun wandaden pleegden, te verlaten. Jan Kist is geboren op 30 juli 1887 in Avereest. Hij is overleden op 2 januari 1954 in Kerkrade in Limburg. Derk Kist is geboren op 10 maart 1914 in Thorne in Engeland. Hij is in 1977 op 62-jarige leeftijd overleden in Westerhaar in Overijssel.
Johanna (Jo) Moes is geboren op 12 februari 1918 in Zuidwolde. Zij is overleden op 14 april 2008 in Deever. Zij hertrouwde op 11 mei 1949 in Hoogeveen met Reinder van der Helm, broer van Jan van der Helm. Reinder van der Helm is geboren op 5 augustus 1924 in Oll’ndeever. Hij is overleden op 29 augustus 2012 op 88-jarige leeftijd in Ruinen. De redactie weet niet of zij zijn begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever of elders of dat zij zijn gecremeerd.
Reinder van der Helm en Johanna (Jo) Moes hebben na de Tweede Wereldoorlog een boerderij gehad in Oll’ndeever. Na hun pensionering als boer en boerin hebben ze vele jaren an de Brinkstroate in Deever gewoond.

Posted in Alle Deeversen, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Die fatale seu’mde febewoari in Kaark’nveld

Posted on 3 augustus 2022

In het Nieuwblad van Friesland (Hepkema’s Courant) verscheen op 8 december 1948 een verslag van de behandeling door het bijzondere gerechtshof in Leeuwarden inzake het drama van Kerkenveld, waarbij de in Oll’ndeever geboren Jan van der Helm en de joodse onderduiker Szaya Reiner werden vermoord.

Bijzonder Gerechtshof Leeuwarden
Een landwachterstrijd in Drente
De behandeling van drie landwachterszaken uit Drente uit de gehele dag in beslag, waarvan de eerste, tegen Derk Kist, 33 jaar landbouwer te Hollandscheveld, voor onbepaalde tijd werd geschorst, daar een aantal getuigen niet was verschenen. Doch hetgeen kwam vast te staan, was al erg genoeg.
Het drama te Kerkenveld
Zo vertelden de heer en mevrouw Jonkman te Kerkenveld (Zuidwolde) van een dram, dat zich onder hun ogen had afgespeeld. Beiden waren op de Riegshoogtendijk, op weg naar hun zoon, toen zij een paar landwachters zagen. De vrouw besloot terug te gaan om de onderduikers thuis te waarschuwen. Doch zover kwam het niet. Nu wijlen de heer Jan van der Helm werd genoodzaakt het tuig van zijn paard, waarmee hij op ’t land werkzaamheden verrichtte, in te leveren. Hij wierp het de landwachters voor de voeten. Toen hij in de gaten kreeg, dat ze hem wilden arresteren, nam hij de vlucht, achtervolgd door verdachte met de karabijn in de aanslag, waaruit hij een viertal schoten loste, ten gevolge waarvan Jan van der Helm in de borst werd getroffen en onmiddellijk overleed. Een slagader was geraakt. Mevrouw Jonkman had nog gehoord: ‘Sta stil, of ik schiet.’
‘Daar ligt hij; hij is dood’, had verdachte zeer opgewonden uitgeroepen.
Naar het oordeel van de heer A. Bijl, los arbeider te Hollandscheveld, was het laatste schot op ongeveer 50 meter van het slachtoffer gelost.
Dokter Reynierse te Hollandscheveld, die toegang kreeg tot de woning van Jan van der Helm, om op verzoek van de politie de doodschouw te verrichten, ontdekte in het huis ook nog een persoon van Joodschen bloede, die was overleden. Ook lag er nog een pleegzoon van dit slachtoffer zwaar gewond op de vloer. De dokter adviseerde het jongmens naar een ziekenhuis te vervoeren.
Verdachte was vóór het misdrijf bij de woning van Jan van der Helm geweest om paardentuigen te vorderen.
De President verweet verdachte, dat hij de Duitsers had gewaarschuwd om op de boerderij te komen, terwijl hij wist, dat er onderduikers waren. De S.D. had gelast de Jood dood te schieten. Later hadden zij de boerderij geplunderd en de goederen onderling verdeeld. Kist had nog meer op zijn kerfstok. ……
De volgende zaak betrof die van Jan Scholing, 37 jaar, landarbeider te Hollandscheveld, de commandant van de plaatselijke landwacht. Deze was ook bij de bovengenoemde acties betrokken.
President: ‘U bent de oorzaak, dat de Jood ten huize van Jan van der Helm om het leven kwam. Al waart ge landwachter, toch had ge bij de burgemeester moeten verzwijgen, dat er een Jood in huis was.
Verdachte zou zich na de moord uit de landwacht hebben teruggetrokken.
De procureur-fiscaal vorderde 12 jaar. De oorzaak van het hele drama was het optreden van de verdachte. Bovendien heeft verdachte nog in burger dienst gedaan bij de begrafenis van Jan van der Helm om te kunnen optreden tegen terroristen.
De derde landwachter was Jacobus Oostindiën, 34 jaar, landarbeider te Hoogeveen, die beroepslandwachter was en werd bevorderd tot onderschaarleider en sectiecommandant. Deze was ook bij enkele van bovengenoemde misdrijven betrokken, ook bij de plundering van de woning van Jan van der Helm. …..
Bovendien had hij ten huize van Jan van der Helm de man van Joodschen bloede nog gevraagd of hij een Jood was. Na een tweede vraag erkende de man zulks. Daarna had men hem gedood.
De procureur-fiscaal vorderde 8 jaar.
Nadat er twee doden waren gevallen, nam hij deel aan de rooftocht, zo merkte de spreker op.
Uitspraak 21 december aanstaande.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Jan van der Helm is geboren op 15 augustus 1911 in Wittelte. Hij is vermoord op 7 februari 1945 in Hollandscheveld.
De redactie heeft in enige berichten aandacht besteed aan Jan van der Hem.
Zie bijvoorbeeld het bericht Wie was toch die Jan van der Helm ?.

Posted in Alle Deeversen, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Retro-koate van de stoombooties an de brogge

Posted on 2 augustus 2022

De verwoede verzamelaars van ansichtkaarten uut de gemiente Deever meenden tot voor kort niet beter te weten dan dat van de stoombootjes van de Drentsche Stoomboot Maatschappij (D.S.M.) bee de Deeverbrogge, veur de löswal bee logement-café Sjoert Benthem en in de Deeversesluus drie ansichtkaarten, waarop het stoombootje Assen I of het stoombootje Assen II is te zien, zijn uitgegeven.
Deze ansichtkaarten hebben als titel:
– Aankomst der boot, Dieverbrug (Assen II) (poststempel 1909);
– Café S. Benthem – Aanlegplaats en kantoor der D.S.M. te Dieverbrug, (Assen II) (poststempel 1907);
– Vertrek der boot, Dieversluis (Assen II) (poststempel 1909).
De uitgever van deze drie ansichtkaarten is J. Koops, Fotograaf, Hoogeveen.
De redactie van ut Deevers Archief was flabbergasted en toeroeroeroe, toen na meer dan 25 jaren verzamelen zo maar opeens een vierde stoomboot-ansichtkaart te koop werd aangeboden in een webstee op het internet. Een echte ‘must have’ ansichtkaart. Een echte ‘nu-en-nooit-meer’ ansichtkaart. Een echte ‘die-laat-ik-mij-niet-ontglippen’ ansichtkaart. Een echte ‘missing link’ ansichtkaart.
Deze ansichtkaart heeft als titel:
– Veerkade Dieverbrug (poststempel 1918).
De uitgever van deze kaart is Riezebos in Ede.
Nu is het niet zo dat het bestaan van de ansichtkaart met de titel ‘Veerkade Dieverbrug’ onbekend was. De afbeelding is ook te zien op een zogenaamde vijfluiks ansichtkaart met de titel ‘Groeten uit Dieverbrug’ (poststempel 1919). De vijf kleine afbeeldingen op deze ansichtkaart zijn ook op een aparte ansichtkaart uitgegeven.
De redactie weet niet of op de ansichtkaart met de titel ‘Veerkade Dieverbrug’ het stoombootje met de naam Assen I of Assen II is te zien. De redactie wenst (de wens is de vader van de gedachte) ten zeerste dat op een dag ook een ansichtkaart met de titel ‘Vertrek der boot, Dieverbrug’ (in de richting van de Gowe, met geopende brug) en een ansichtkaart met de titel ‘Aankomst der boot, Deeversesluus‘ (waarbij een stoombootje vanuit het benedenpand de Deeversesluus binnenvaart) zal opduiken.
De redactie van ut Deevers Archief was zelfs zo flabbergasted en zo toeroeroeroe van de recent opgedoken ansichtkaart ‘Veerkade Dieverbrug’ dat hij het niet kon laten van een scan van de vier ansichtkaarten een echte retro-ansichtkaart samen te stellen. Zie de bijgevoegde afbeelding.
Deevebroggers opgelet. Download gratis het jpg-bestand van bijgaande afbeelding, ga naar een fotoprintautomaat, maak het gewenste aantal afdrukken en verstuur deze afdrukken als ansichtkaart naar familie, vrienden, kennissen, buren, bekenden en onbekenden.

Een afbeelding van de ansichtkaart ‘Aankomst der boot, Dieverbrug’ is ook ten zeerste te bewonderen op bladzijde 20 van het onvolprezen papieren boekwerkje met de titel An de Brogge, dat de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever in 2014 heeft uitgegeven.
Een afbeelding van de ansichtkaart ‘Café S. Benthem – Aanlegplaats en kantoor der D.S.M. te Dieverbrug’ is ook ten zeerste te bewonderen op bladzijde 75 van het onvolprezen papieren boekwerkje met de titel An de Brogge, dat de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever in 2014 heeft uitgegeven.
Een helaas bijgesneden afbeelding van de ansichtkaart ”Café S. Benthem – Aanlegplaats en kantoor der D.S.M. te Dieverbrug’ is ook ten zeerste te bewonderen op bladzijde 311 van het onvolprezen papieren magnum opus Fragmenten uit het verleden van de vroegere gemeente Diever, dat de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever in 2021 heeft uitgegeven.
De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die een verstokte liefhebber van afbeeldingen van op papier is, kan een bijgeknipte afbeelding van de ansichtkaart met de titel ‘Veerkade Dieverbrug’ ook ten zeerste bewonderen op de bladzijde 199 en 217 van het in 2014 uitgegeven onvolprezen papieren boekwerkje An de Brogge – Geschiedenis van Dieverbrug in woord en beeld, dat is samengesteld door vrijwilligers van de Historische Vereniging Voormalige Gemeente Diever.
Een helaas bijgesneden afbeelding van de ansichtkaart ‘Veerkade Dieverbrug’ is ook ten zeerste te bewonderen op bladzijde 312 van het onvolprezen papieren magnum opus Fragmenten uit het verleden van de vroegere gemeente Diever, dat de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever in 2021 heeft uitgegeven. Maar van welk fanatiek verzamelaartje van ansichtkaartjes uut de gemiente Deever mocht de redactie van dat onvolprezen papieren Magnum Opus zijn exemplaar scannen ?

Afbeelding 1
Retro-ansichtkaart van de D.S.M.-stoombootjes Assen I en Assen II an de Deeverbrogge (uitgave 2022) (vrij te kopiëren)

Afbeelding 2
Aankomst der boot, Dieverbrug

Afbeelding 3
Café S. Benthem – Aanlegplaats en kantoor der D.S.M. te Dieverbrug

Afbeelding 4
Vertrek der boot, Dieversluis

Afbeelding 5
Veerkade Dieverbrug

Posted in An de Deeverbrogge, Ansigtkoate, D.S.M. | Leave a comment

Un neeje braandspuite veur de gemiente Deever

Posted on 1 augustus 2022

In het onvolprezen papieren fotoboekje Diever, zoals het was in de voormalige gemeente zijn foto’s opgenomen uit de periode 1930-1980. Een werkgroep van vrijwilligers van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever heeft dit onvolprezen papieren fotoboekje samengesteld. De eerste druk van dit onvolprezen papieren fotoboekje is in 2008 uitgegeven. De redactie van ut Deevers Archief weet niet of daarna een herdruk van dit onvolprezen papieren fotoboekje is uitgegeven.
Op bladzijde 55 van dit onvolprezen papieren fotoboekje is bijgaande afbeelding 1 te zien.
Afbeelding 1 is samen met afbeelding 2 en afbeelding 3 op 22 maart 1940 gepubliceerd op bladzijde 24 van de provinciale Groninger en Drentse illustratie Het Noorden in woord en beeld, jaargang 16, 1940-1941, nummer 2; zie bijgaande afbeelding 4.
De tekst bij de afbeelding op bladzijde 55 van het onvolprezen papieren fotoboekje Diever, zoals het was in de voormalige gemeente is voor het gemak klakkeloos overgenomen uit het bijschrift bij afbeelding 1.
De vraag is of de motorbrandspuit een nieuwe of een tweedehands motorbrandspuit is, want het zichtbare kenteken A-11249 aan het voertuig is niet te vinden in de kenteken-database van het Drents Archief. Echter kenteken A-11249 komt gelukkig wel voor in de webstee www.groningerkentekens.nl. Het Groninger kenteken is op 24 december 1925 op naam geschreven van Jan Jurrien van Bergen, fabrikant van torenklokken, torenuurwerken en hand- en motorbrandspuiten in Heiligerlee, gemeente Scheemda.
Het Groninger kenteken A-11249 was op 11 maart 1940 voor het rit van Heiligerlee naar Deever tijdelijk bevestigd aan de nieuwe motorbrandspuit van brandspuitenfabriek Van Bergen voor de gemiente Deever. De nieuwe motorbrandspuit voor de gemiente Deever kreeg kenteken D-4600. Dit Drentse kenteken werd op 26 maart 1940 op naam geschreven van de gemiente Deever.
Op afbeelding 1 is de nieuwe motorbrandspuit op de brink van Deever voor het oude gemeentehuis en de oude pastorie te zien. Het voor de demonstratie benodigde bluswater werd blijkbaar niet uit de braandkoele op de brink gepompt, maar uit een braandputte (?). Wie heeft kennis van deze braandputte ?
Wie van de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van ut Deevers Archief weet de locatie van wat op afbeelding 2 is te zien ?
De redactie vond bij het digitaliseren van honderden papieren nummers van ut Deeverse Blattie van Japie van Goor in ut blattie van 22 april 1999 in de rubriek ‘Wat weet u nog van vroeger ? van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever bijgaand bericht, zie afbeelding 5. In het bericht wil deze vereniging weten wie van de personen op de afbeeldingen (zie afbeelding 5) lid zijn van de vrijwillige brandweer in Deever. Deze vereniging doelt op de afbeelding van de nieuwe motorbrandspuit, maar daar zijn geen mensen te zien. De vereniging denkt een andere foto van de nieuwe brandweerspuit voor ogen te hebben, want op die foto staan wel leden van de vrijwillige brandweer van Deever, namelijk Lambert Rolden en zijn zoon Hendrik Jan Rolden.

Afbeelding 1
Het bijschrift bij afbeelding 1 (zie afbeelding 4) luidt als volgt.
Maandag 11 Maart werd te Diever (Dr.) aan de gemeente een nieuwe motorbrandspuit afgeleverd en geprobeerd. Dat was een belangrijke gebeurtenis voor het dorp, want het blusschen van branden is in dergelijke plaatsen steeds een moeilijk probleem geweest. Dit uiterst moderne materiaal biedt een maximum van kracht en snelheid door een capaciteit van 4000 liter water per minuut bij 18 atmosfeer druk, door een dubbele schakelpomp, luide sirene en sterk zoeklicht. Verschillende deskundigen uit Meppel en Assen woonden de demonstratie bij.
Afbeelding 2
Het bijschrift bij afbeelding 2 (zie afbeelding 4) luidt als volgt.
De nieuwe spuit stond op 900 meter afstand van deze zogenaamde brand en leverde toch uitstekend werk met de drie stralen, waarin de slang verdeeld kon worden. Ook bij den toren was het succes te bewonderen.

Afbeelding 3
Het bijschrift bij afbeelding 3 (zie afbeelding 4) luidt als volgt.
Ook het oudje, eigenlijk een museumstuk, deed nog eens wat het kon… “Uit den tijd”; zal dat vonnis ook nog eens door een volgend geslacht worden uitgesproken over het thans zoo schitterende, moderne blusch-apparaat ?

Afbeelding 4
Dit is een afbeelding van bladzijde 24 van de provinciale Groninger en Drentsche illustratie Het Noorden in woord en beeld, jaargang 16, 1940-1941, nummer 2, 22 maart 1940.
Afbeelding 5

Posted in 10 april 1945, Automobiel, Braandkoele, Braandwièr, Brink, Olde auto, Verdwenen object | Leave a comment

De kiender van de skoele op Woater’n in 1948 (?)

Posted on 31 juli 2022

Vijfenzestig leerlingen en twee onderwijzers (moest deze school het doen met twee onderwijzers ?) van de openbare lagere school op Woater’n (an de aandere kaante van de Deeverse bos) zijn in de periode 1946-1948 op het schoolplein bij de school op de foto gezet.
Deze mooie scherpe foto moet -gelet op de kale boom- laat in het najaar, in de winter of vroeg in het voorjaar zijn gemaakt. Maar de grote vraag en de grote puzzel is in welk jaar deze foto is gemaakt ? Om dat uit te kunnen zoeken moet van elke leerling de geboortedatum bekend zijn.

Op de bovenste rij zijn links naar rechts te zien:

01. Piet Jongsma
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

02. Albert (Appie) Groen
Hij is geboren op 20 juni 1937 op Zorgvliet. Hij is overleden op 26 april 2021 in Smithers, British Columbia, Canada. Hij is een zoon van Hendrikus Groen en Aaltje Donker.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.

03. Egbert Marinus Urff
Hij is geboren op 6 september 1934. Hij is overleden op 12 september 1986. Hij is begraven op de kaarkhof op Zorgvliet. Hij was getrouwd met Aaltje Vieroven. Zij is geboren op 20 januari 1902. Zij is overleden op 7 juli 1996. Zij is begraven op de kaarkhof op Zorgvliet.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van hem.

04. Sieger de Vries
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

05. Evert Hof
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

06. Hendrik (Henk) Goettsch
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

07. Edy (Eddie) Jongstra
Hij is geboren in 1934. Hij was een goede amateur-wielrenner. Hij was ondermeer kampioen van de vier noordelijke provincies. Hij is een zoon van Eesge Jongstra en Trijntje Hoekstra.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

08. Rink Betten
Hij is geboren in juni 1936 op Zorgvlied. Hij is een zoon van Andries Betten en Tjitske Pijpstra.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

09. Martinus Hummel
Hij is een zoon van het zeer kinderrijke echtpaar Molle Hummel en Geesje Kloesen.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

10. Ko Stuiver
Zijn vader werkte op de zuivelfabriek van Elsloo.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

11. Harm Hummel
Hij is een zoon van het zeer kinderrijke echtpaar Molle Hummel en Geesje Kloesen.

Op de tweede rij (van boven af gezien) staan van links naar rechts:

12. Hinderkien (Hennie) van Loenen
Zij is geboren op 17 maart 1932. Zij is op 76-jarige leeftijd overleden op 27 juli 2008.
Zij was getrouwd met Reint Veenstra.
Aanvullende gegevens moeten nog worden uitgezocht.

13. Rennie Mailly
Haar vader werkte op de zuivelfabriek in Elsloo.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

14. Eefje Jongsma
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

15. Onherkenbare leerling in de achtergrond
Wie zou het toch kunnen zijn ? Is het een onderwijzer ?
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

16. Juffrouw Naleke Bos-Evers (?)
Zij is geboren op 9 juli 1893. Zij is overleden op 27 december 1978.
Zij was getrouwd met Jan Geert Bos, die is geboren 17 augustus 1889 en is overleden op 3 oktober 1958.

17. Sietske Krans
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

18. Henk (Henkie) Krans
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

19. Hendrikje (Hennie) Hof (?)
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

20. Annie van Opzeeland
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

21. Brechtje de Boer
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

22. Sijke de Vries
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

23. Lientje Kievit
Haar vader was tractorchauffeur.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

24. Klazina Geertje Groen
Zij is geboren op 15 augustus 1938 op Zorgvliet. Zij is overleden op 7 januari 2023 in Emmen.
Zij was getrouwd met Beene Bolding. Zij woonde in Emmen.
Zij is een dochter van Hendrikus Groen en Aaltje Donker.
Zij staat ook op de schoolfoto uit 1946.
Zie het overlijdensbericht van haar.
De redactie moet in de openbare bronnen nog op zoek naar meer gegevens van haar.

25. Roelie Mulder
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

26. Janna Hunneman
Zij was een zuster van Wijnand Hunneman en Hilligje (Hillie) Hunneman.
Zij was getrouwd met Harm van Nijen.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

27. Aaltje de Vries
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

28. Hillie Mulder
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

29. Margje Tjassing
Zij is een dochter van Franke Tjassing en Tinie Boerhof.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

30. Alberdina Wieldraaier
Haar vader was boer.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

31. Hendrica Adriana van Loenen (of Berendina ?)
Hedrica Adriana is geboren op 11 januari 1936, Berendina is geboren op 6 mei 1937.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

32. Geertje Dijkstra
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

33. Meester Hendrik (Henk) Onstee (met hoed)
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

Op de tweede rij (van onder af gezien) staan van links naar rechts:

34. Grietje Mailly
Zij is geboren op 2 mei 1943 op Zorgvlied.
Zij is getrouwd met Jan de Vecht, die is geboren op 28 april 1941.
Zij is verkoopster in Steenwijk geweest.
Gegevens moeten nog verder worden uitgezocht.

35. Willie Jongsma
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

36. Geertje Hofman
Zij is overleden op ……. Zij was getrouwd met Mans Nijsingh uut Deever.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

37. Hillie Terpstra
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

38. Aaltje Sikkema
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

39. Sietske Visser
Zij is een dochter van winkelier Hidde Visser en Trijntje Dijkstra.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

40. Geesje Hummel
Zij is een dochter van het zeer kinderrijke echtpaar Molle Hummel en Geesje Kloesen.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

41. Baukje Donker
Zij is geboren op ..-..-1938. Zij is overleden op ..-..-2014.
Zij is een dochter van Jan Donker en Ida Schipper.

42. Lena Meijerink
Zij is geboren op 15 mei 1937.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

43. Margje Goettsch
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

44. Annie Benthem
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

45. Leentje (Lenie) Oostra
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

46. Jacoba (Cobie) Hummel
Zij is een dochter van het zeer kinderrijke echtpaar Molle Hummel en Geesje Kloesen.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

47. Geesje Vrieling
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

48. Akke Wieldraaier
Haar vader was boer.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

49. Hennie Tjassing
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

50. Marietje Mulder
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

Op de onderste rij liggen op de knieën van links naar rechts:

51. Hendrik (Henk) Meijerink
Hij is geboren op 2 april 1940. Hij is overleden op 24 september 1972.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

52. Jelke de Boer
Hij woonde in de boerderij waar eerder Fokke Dieuwko Lindeboom woonde.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

53. Georgius (Jurrie) Hendrikus Meijerink
Hij is geboren op 19 oktober 1938.
Hij is vernoemd naar zijn grootvader Georgius (Jurrie) Hendrikus Bos.
Hij woont op Zorgvlied.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

54. Dirk Landman
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

55. Piet Meijerink
Hij is geboren op 5 december 1939.

56. Jacob Oostra
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

57. Albert (Appie) Ekkels
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

58. Molle Hummel
Hij is een zoon van het zeer kinderrijke echtpaar Molle Hummel en Geesje Kloesen.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

59. Cornelis (Cor) Goettsch
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

60. Egbert Vrieling
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

61. ….. Landman
Wat is zijn voornaam ?
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

62. Menno Wieringa
Hij woonde aan de weg naar Appelscha.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

63. Dries Wieldraaier
Zijn vader was boer.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

64. Klaasje Hunneman
Zij is geen zuster van Janna Hunneman.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

65. Tjitske Wieldraaier
Haar vader was boer.
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

66. Roelof Krans
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

67. Foeke Dijkstra
Gegevens moeten nog worden uitgezocht.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Dievers Archief kan de redactie bijzonder behulpzaam zijn met het controleren en het aanvullen van de gegevens van de leerlingen en de onderwijzers van de Openbare Lagere School op Woater’n, die te zien zijn op bijgaande schoolfoto, die omstreeks 1948 is gemaakt.
Als Edy (Eddie) Jongstra (geboren in 1934) op de foto 12 jaar is, dan zal de foto omstreeks 1946 zijn gemaakt. Als Edy Jongstra op de foto 14 jaar (gingen de kinderen toen nog tot hun veertiende naar de lagere school ?) is, dan zal de foto omstreeks 1948 zijn gemaakt.
Heel veel gegevens van de leerlingen en de onderwijzers ontbreken helaas nog.
De redactie zoekt daarom alle gegevens van de genoemde leerlingen en heeft bijvoorbeeld de volgende vragen:
– waren dit alle leerlingen van het betreffende schooljaar;
– staat de juiste naam bij de juiste leerling;
– geboortedatum van de leerling;
– of de leerling nog in leven is;
– voornamen en roepnaam van de leerling;
– naam van de ouders van de leerling;
– waar woonde de leerling;
– waar woont de leerling nu;
– mogelijk andere interessante gegevens.

Posted in Alle Deeversen, De aandere kaante van de Deeverse bos, Woaterse skoele | Leave a comment

Un tiekening van ut Aar’mhuus an de Grönnegerweg

Posted on 30 juli 2022

De kunstenaar Jaap Berk heeft bijgaand afgebeelde mooie pentekening van ut Aar’mhuus an de Grönnegerweg bee Deever gemaakt in december 2010. Dat is in het pad rechts naast de boom op de voorgrond te herkennen. Die pentekening is toch maar weer een mooi fragmentje uit het kunstverleden in de gemiente Deever.
De redactie van ut Deevers Archief is naarstig op zoek geweest naar gegevens van de hem tot nu toe onbekende kunstenaar Jaap Berk, maar heeft deze helaas nog niet kunnen vinden. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heeft wel gegevens van de kunstenaar Jaap Berk ? De redactie verneemt deze graag, teneinde deze met geschwinde spoed en in gestrekts draf aan dit bericht te kunnen toevoegen. De redactie zou ook graag willen weten of de kunstenaar deze tekening ter plekke heeft gemaakt of dat hij als voorbeeld gebruikt heeft gemaakt van een foto.
En hangt deze tekening ergens in het in het Armenwerkhuis gevestigde Landhotel Diever ?

Posted in Aar'mhuus, Grönnegerweg, Kuunst | Leave a comment

Ut lee’mswaark van mr. A.C. van Daalen

Posted on 28 juli 2022

Het artikel ‘Een levenwerk’ van de onbenoemde journalist D …… is gepubliceerd op 19 september 1925 in nummer 38, jaargang 51 van het blad Eigen Haard. Het artikel is zonder bronvermelding ook al een keer in helaas bewerkte vorm in 2008 als een flinke bladvulling opgenomen in het papieren blad Opraekelen, deels in nummer 08/2 en deels in nummer 08/3 van de heemkundige vereniging uut Deever.

Wij waren in Dieverbrug. Als ge geen lid bent van de Vrijzinnige Christelijke Studenten Bond of de Nederlandse Tenten Kampeer Vereniging zult ge, vrees ik, het wijze voorhoofd rimpelen en trachten, den geest te scherpen, om u te herinneren, waar een plaats van dien naam in ons land wel ligt.
’t Is waar, ’t ligt afgelegen, dat zult ge moeten toestemmen, tenzij ge een plaatsje, dat een uur stoomtramhobbelen buiten het Drentsche stadje Meppel ligt tot de gemakkelijk te bereiken plaatsen rekent.
Een paar maal per dag brengt het trammetje een enkelen reiziger, wat postzaken, een pakje, en door het kanaal varen de schepen af en aan. Dat is zoo de communicatie met de buitenwereld, waaronder in de eerste plaats te verstaan zijn het reeds genoemde Meppel en het nog verder af liggende Assen. Tusschen die twee, aan de Drentsche Hoofd- of Smildervaart ligt Dieverbrug.
De naam doet veronderstellen, dat er ook wel een plaatsje Diever zal zijn en dat is zoo. Twintig minuten verder de rimboe in ligt het dorp. Men bereikt het langs een landweg met praehistorische rariteiten als een tol en als tegenhanger electrische verlichting. Wat kinderen kijken de wandelaar verbaasd aan, die door hun dorp stapt en ’t vrouwtje in ’t winkeltje, dat prentbriefkaarten verkoopt, kan niet nalaten eens te informeren: vanwaar en waarheen ?
Och heere, zult ge zeggen. Wacht wat! We moeten het dorp nog door en links zien we al dra de oneindigheid van ’t Drentsche landschap.
Rechts liggen de villa’s van den dokter en den burgemeester. Dan begint ook aan dezen kant de wijde natuur….. maar nu leidt een zandpad naar rechts. ‘Berkenheuvel’ staat op het bordje, en nu naderen we het doel der reis. Daar ligt reeds de boschwachterswoning in de schaduw van wat boomen, aan den ingang van het landgoed, dat niemand zal aarzelen, een levenswerk te noemen.
Bosch en nog eens bosch is wat ge hier ziet en als ge vraagt, waar dat levenswerk dan wel in zit, behoef ik u slechts te wijzen juist op dat bosch. Want wie hier een halve eeuw geleden doolde – och, ’t zal niet veel anders geweest zijn dan een schaapherder, een strooper, een landlooper – nog zand, zand en nog eens zand, ter afwisseling misschien een beetje hei of een heideplas, maar voor ’t overige zandverstuivingen, binnenduinen, opgewaaide en zich verplaatsende heuvels, een oord van dorre verlatenheid.
Hier, op deze geblakerde dan wel grimmig ijzige omgeving – naarmate het zomer of winter was – was de aandacht gevallen van een paar mannen met pioniersbloed in de aderen. Voor ’t bekende bange gezicht kochten ze zeventig, vijf en zeventig jaar gelden een 700 H.A. grond.
Doel was, deze gronden te bebosschen. Er werden door deze heeren of hun opvolgers nieuwe complexen aangekocht, zoodat ten slotte een kleine 1400 H.A. in bezit van eenige particulieren kwam. Bebosschen dus. Maar het leek nog niet erg op wat men daaronder heden ten dage verstaat, nu boschbouwkundigen zich beijveren, uit ieder stukje grond te halen, wat er in zit, en geleerd hebben, met zooveel rekening te houden, wat de aandacht van den eenvoudigen arbeider ontsnapt.
Want boschbouw is – het hoeft in deze tijd, nu we alles wel weten, wat Staatsboschbeheer en de Heidemaatschappijen presteeren, bijna niet gezegd, – een zeer apart, zeer lastig en dikwijls weinig rendabel bedrijf, dat buitengewone toewijding en zeer veel vakkennis vraagt, en tot die overtuiging, beter gezegd tot die door ondervinding gesteunde wetenschap was men driekwart eeuw geleden nog niet gekomen. De boschbaas en zijn arbeiders plantten waar een plek hun geschikt leek en de uitkomst bewees dat wat dikwijls een gunstige plaats had geschenen, maar gansch niet beantwoordde aan de verwachtingen…… Wat er meer van te zeggen ? Met vallen en opstaan leert men loopen en dat in een particulier bedrijf in het midden van de vorige eeuw in de binnenlanden van Drente nu niet altijd de methoden werden gevolgd, die thans, vijf en zeventig jaar later zouden worden uitgevoerd, ligt voor de hand.
Ja, ook de meer moderne opvattingen, die het richtsnoer waren voor het bedrijf gedurende de laatste jaren konden de gevolgen niet geheel ongedaan maken. En dat moge voor den eigenaar minder voordeelig zijn,voor het landschap heeft het wel degelijk zijn profijten opgeleverd. We bedoelen dit: Een boschbedrijf zonder meer is tot in alle onderdeelen ingericht op de rente, die het bosch moet opleveren. Hier een perceel éénjarig hout, daar twééjarig, daar driejarig, een eind verder dertig-, veertigjarig, liefst zoo economisch aangelegd, dus niet al te grillig, niet al te natuurlijk zou men haast zeggen. Kijk, dat is Berkenheuvel nu juist helemaal niet: Het is een plek natuur geworden met al dat zorgelooze in den aanleg, met dien krachtigen groei, die weelderige vegetatie, die ten eenenmale doet vergeten, dat dit dan toch maar aangeplant is, door menschenhand aangebracht, door menschen onderhouden. Neen, daar lijkt het inderdaad niet veel op: Het is àl natuur, àl ongebreidelde groei. Het is een landschap geworden, overweldigend schoon, dit golvend terrein, overal, overal begroeid met dennen in diverse variëteiten met berken en ander geboomte. Neen, toch niet overal, want daar zijn ook complexen grond, die thans geschikt geworden zijn voor landbouw en veeteelt. Maar ’t allergrootste gedeelte van de 1350 H.A. is toch bosch geworden en wordt als zoodanig geëxploiteerd.
Wat voor 75 jaar nog woest en verlaten hier lag, is dus een vriendelijk landschap geworden. Waar ’t schrale zand zich op de vleugels van den wind telkenmale verplaatste, brengen bosschen, weiden en bouwland hun rente op. Uit de dorre aarde is een lachend stuk natuur opgebloeid. En hiermede komen we op het opschrift boven dit artikel. Een levenswerk ! Ja, dat is het toch wel geweest en het past hier, den naam te noemen van den man, die dertig jaar geleden den grond hier vond, slecht toebereid, ter nauwernood hier en daar van een armelijk boschje voorzien en voor ’t overige niets dan zand en heide. Een domein voor schapen en konijnen !
De nieuwe eigenaar, mr. A.C. van Daalen, was geen man van half werk. Hij wist van aanpakken en overtuigd, dat er hier aangepakt moest worden spaarde hij zichzelf niet en wist zijn helpers te bewegen tot een krachtsinspanning, die al spoedig het geel van het zand en het grauw en paars van de heide deed verkeeren in het frissche groen der eerste aanplantingen. Wat al belofte zat er in die gronden, die stilaan bedekt werden met opgroeiend geboomte, wat al vooruitgang kon ieder jaar worden geconstateerd, gestadige – schoon langzame – vooruitgang.
Zie, dat is nu gemakkelijk neergeschreven, maar wanneer men denkt aan alle moeite die overwonnen, alle bezwaren, die op zij gezet, alle tegenwerking, die geneutraliseerd moest worden, voordat ‘Berkenheuvel’ zijn naam met ere droeg, dan rijst toch wel een grote bewondering voor deze landgenoot, die met een ijzeren doorzettingsvermogen deze 1350 hectare zand in cultuur wist te brengen.
Er was een heel gezelschap zaterdag 5 september in Diever bijeen. Hier mogen genoemd worden de heren mr. J.T. Linthorst Homan, commissaris der Koningin in Drenthe, E.D. van Dissel, inspecteur van het Staatbosbeheer, J.P. van Lonkhuyzen, directeur van de Nederlandse Heidemaatschappij, mr. P. van Tienhoven, voorzitter van de Nederlandse Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten, L.C. Steffelaar, secretaris-penningmeester van de A.N.W.B., leden van Gedeputeerde Staten en het Gemeentebestuur van de gemeente Diever en een deputatie uit het bestuur van de V.C.S.B., die hier zijn zomerkampen heeft.
Toen dit gezelschap verzameld was begaf men zich naar de plaats waar het monument zou onthuld worden en sprak de heer Van Daalen, na een woord ter begroeting te hebben gezegd, het volgende:
Hoe geheel anders zag het er hier

Aantekeningen van de redactie ut Deevers Archief
Dit artikel is nog niet helemaal overgetikt.
In het artikel zijn ook vier foto’s opgenomen. Deze moet hier ook nog worden geplaatst.

Posted in Deever, Landgoed Berkenheuvel | Leave a comment

Bee Bièrend Pik an de Kruusstroate in Deever

Posted on 27 juli 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 71 een afbeelding van een zwart-wit foto van Deeversen bij het café-biljart van Berend Slagter opgenomen. Deze foto is in 1936 gemaakt. In de tekst bij de afgebeelde foto is enige aandacht besteed aan de motor van Jan Slagter, het bedrijf van Berend Slagter en de personen op de afgebeelde foto. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

71 – Diever – Bij Berend Slagter in de Kruisstraat – 1936
Trots zit Jan Slagter op zijn 495 cc Super Sports Matchless Model V met het op 1 juli 1927 afgegeven kenteken D-5389. Het merk Matchless is voor mensen met scherpe ogen te lezen op het vlaggetje aan het stuur van de motor en is te herkennen aan het teken op de benzinetank. Het Engelse woord matchless betekent weergaloos, maar deze heel betaalbare en ongetwijfeld weergaloos goede motor werd hier gewoon de Mets genoemd. De mannen maken gebruik van een fiets met een handrem, die bij het aantrekken een rubberen blokje op de voorband duwde.
Rechts is het café-biljart van Berend Slagter (Berend Pik) te zien. Na een grote verbouwing verleenden Burgemeester en Wethouders op 2 april 1931 een vergunning voor de verkoop van sterke drank in de gelagkamer en de aangrenzende zaal. Aan de in palen bevestigde buizen voor het café werd tijdens marktdagen het vee vastgebonden. In het voorste deel van de uitbouw van het café bevond zich het winkeltje van de rijwielhandel van Berend Slagter. Voor de ramen lagen onder meer lampen en fietstassen. Het achterste deel van de uitbouw was de opkamer boven de kelder. In het met fraaie geëmailleerde reclameborden versierde gebouwtje op de achtergrond was de werkplaats voor het herstellen van rijwielen gevestigd. Op de foto is bovendien de met de hand te bedienen benzinepomp te zien. De benzine was van het merk Standard van de oliemaatschappij Standard Oil, afgekort SO, later Esso.
Links op de foto is Johannes Mulder Tzn. te zien. Bij Jan Slagter achter op de motor zit zijn zuster Alberdina, met klompen en alpinopet. Naast haar staat Annigje Gritter, dochter van Jannes Gritter en Immigje van den Berg. Naast Annigje staat haar oom, de pijprokende Jan van de Berg. De kinderen zijn Gerard en Lammigje van klompenmaker Harm Pook en zijn vrouw Jannetje Dul.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Jannes Gritter is geboren op 23 januari 1890 in Uffelte. Hij is overleden op 20 mei 1955 in Dwingel. Hij trouwde op 15 september 1916 met Immigje van den Berg. Zij is geboren op 30 maart 1898 in Uffelte.
Annigje Gritter is het oudste van de zes kinderen van Jannes Gritter en Immigje van den Berg. Zij is geboren op 13 december 1916 in Uffelte. Zij is overleden op 6 april 2002 in Beilen.
De redactie moet nog op zoek naar gegevens van de andere personen, die te zien zijn op de hier afgebeelde foto.
De afgebeelde foto -voorwaar een echt topstuk- was aanwezig in de verzameling van mevrouw Alberdina Doorten-Slagter. Na haar overlijden is haar verzameling foto’s bij allesverzamelaar Jans Roelof Tabak in de Aachterstroate in Deever terecht gekomen. Na het overlijden van Jans Roelof Tabak is de verzameling foto’s van Alberdina Doorten-Slagter bij het leeghalen van de woning van Jans Roelof Tabak hoogstwaarschijnlijk samen met vele andere historisch waardevolle paperassen in de afvalcontainer onterecht gekomen. Een gevalletje van wel heel erg helaas. De grote vraag is natuurlijk hoe dit voorkomen had kunnen worden.
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven ‘must have’ Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Diever op bladzijde 497 een afbeelding van de hier afgebeelde foto opgenomen.
De redactie heeft bijgaande kleurenfoto gemaakt op vrijdag 28 november 2020.
De redactie zal te gelegener tijd een aantal andere zelfgemaakte kleurenfoto van de huidige situatie ter plekke aan dit bericht toevoegen.

Posted in Alle Deeversen, D-nummer, Diever, ie bint 't wel ..., Olde moter, Topstuk | Leave a comment

See hept wat van ut fundement van Deever B evönn’n

Posted on 26 juli 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard dit te tonen aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.
De redactie vond in ut Deevers Blattie van 1 maart 2000 op bladzijde 12 bijgaand afgebeelde advertentie (afbeelding 1). Na enig zoekwerk in de mappen met knipsels uit de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) vond de redactie in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 25 februari 2000 een bericht (afbeelding 2) met precies dezelfde tekst, maar gelukkig wel met een foto.

Fundamenten blootgelegd van oud rijkswerkkamp
Oude Willem – Bij werkzaamheden aan het fietspad Diever naar Zorgvlied is een fundament blootgelegd van het rijkswerkkamp B in Oude Willem. Het ministerie van sociale zaken huisvestte in de kampen Diever A en Diever B in de dertiger jaren werklozen, die onder meer heide moesten omspitten.
De kampen stonden bij ‘Hoeve aan den Weg’ Beiden boden plaats aan 96 personen. In december 1941 besloot de Duitse bezetter joodse Amsterdammers naar de Drentse werkkampen in Diever te sturen. Op zaterdag 10 januari 1942 kwamen de eerste joden in Diever aan. Daarna kwamen ook mannen uit andere delen van het land. In de nacht van zwarte vrijdag 2 oktober 1942 werden de kampen A en B door de Duitse bezetter ontruimd. De joodse bewoners kwamen terecht in het kamp Westerbork. Vandaar werden ze gedeporteerd naar Duitse concentratiekampen.
Voor de Historische Vereniging Diever is het blootleggen van het fundament een mooie gelegenheid om het stukje geschiedenis van de werkkampen ter plaatse vast te leggen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Op 2 oktober 2002 – 60 jaar na die fatale 2 oktober 1942 – vond naast het fietspad, niet ver van de plaats van het gevonden stukje betonnen fundament van rijkswerkkamp Diever B an de Woaterseweg in de Olde Willem de onthulling plaats van een teken van herinnering aan de periode dat de Duitse bezetter de twee werkkampen heeft gebruikt als voorportaal van de Duitse vernietigingskampen.
De redactie van ut Deevers Archief heeft in verschillende berichten aandacht besteed aan de geschiedenis van de rijkswerkkampen Diever A en Diever B.
De Rijksgebouwendienst bracht eind 1946 de rijkswerkkampen Diever A en Diever B over naar de Bosweg in Montfort in Limburg. Daar zijn ze in de loop der jaren gebruikt als werkkamp in het kader van de wederopbouw van de Roerstreek, als douaneschool en na 1951 als huisvesting voor Ambonezen. In 1966 zijn de kampen gesloopt.
Na het uit elkaar halen van de houten werkkampen in de Olde Willem zijn de betonnen fundamenten van deze werkkampen niet verwijderd. Eén barak van rijkswerkkamp Diever B stond tamelijk dicht langs de Woaterseweg, vandaar dat in 2000 bij de aanleg van het betonnen fietspad langs de Woaterseweg het betonnen fundament van deze barak is gevonden.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in de Olde Willem, Werkkampen Diever A en B | Leave a comment

Bee ut café van Swatte Hendukkie an de Gowe

Posted on 25 juli 2022

De redactie van ut Deevers Archief toont bijzonder graag oude beelden van de Deeverse kaante van de Gowe. De bijgaand afgebeelde ansichtkaart is in maart 1960 uitgegeven door drukkerij JosPé in Arnhem.
De redactie weet niet of de hier afgebeelde ansichtkaart te koop was in het café van Willem Jonkers (ut café van Swatte Hendukkie), adres Geeuwenbrug 10 -het pand links naast de brugwachterswoning- of dat de ansichtkaart te koop was in het kruidenierswinkeltje annex bakkerij van Meinhardinand Egbert Kloezen -het pand rechts naast de brugwachterswoning-.
De redactie weet niet wie in 1960 de bewoners van de brugwachterswoning waren. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief weet dat wel ?
Let vooral ook op de vier melkbussen in de smalle berm naast de rijksweg. Waren deze melkbussen van een boer aan de Pastoorszandweg ? Welke boer was dat ?
Let vooral ook op het bord met de tramhaltenaam Geeuwenbrug boven de ingang van het café. Dat bord is blijkbaar na de opheffing van de tramlijn Meppel-Smilde langs de Drentse Hoofdvaart in 1933 niet weggehaald.
In de vijftiger en het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw bestond het jongensinternaat ‘de Eikenhorst’ nog. Hoeveel jongens uit dat kamp zullen deze kaart naar hun familie hebben gestuurd ?
In het op vrijdag 9 juli 2021 uitgegeven ‘must have’ Magnus Opus Fragmenten Uit Het Verleden Van De Vroegere Gemeente Diever van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever is in het hoofdstuk Geeuwenbrug op bladzijde 279 een afbeelding van een exemplaar van de hier afgebeelde ansichtkaart opgenomen.
De redactie zal te gelegener tijd een zelfgemaakte kleurenfoto van de huidige situatie ter plekke aan dit bericht toevoegen.

Afbeelding 1

Afbeelding 2
Deze afbeelding is overgenomen uit google.com/maps (© maart 2019 google)

Posted in Ansigtkoate, de Gowe | Leave a comment

Un knap lillukke ansichtkoate uut Deever

Posted on 24 juli 2022

De club van neringdoenden in Deever, die zichzelf een ondernemersvereniging noemt, heeft het nodig gevonden zelf een eigen kleuren ansichtkaart in elkaar te flansen en uit te geven. Zie de bijgaande afbeelding. De redactie van ut Deevers Archief merkt op dat de gebruikte kleurenfoto’s van slechte kwaliteit zijn.
De redactie weet niet of dit een strooikaart is of is geweest of dat deze ansichtkaart te koop is of is geweest bij neringdoenden, bijvoorbeeld bij Drogist Etos in de Heufdstroate in Deever ?
Wellicht is deze zesluiks ansichtkaart als voorbeeld en ter parametrisering van andere nieuw uit te geven ansichtkaarten gemaakt. Maar wie verstuurt in deze tijd van ‘slimme telefoons’ en ‘social media’ nog vanuit Deever een ansichtkaart ?
Die parametrisering is met name terug te vinden in het zesde luik rechts onder op de kaart. De club van neringdoenden vindt dat Deever toch wel een soort van dorp van Sjakie uut Spier is. Wellicht leeft de club van neringdoenden in de veronderstelling dat het plakken van dat rare gortdroge dode logo van Deever en de tekst ‘Diever. Village of Shakespeare’ – een zorgelijke variant van het Sjakie-uut-Spier virus – op alles wat los en vast zit nogal omzetverhogend en rijkmakend zal werken.
Maar niets is minder waar. Mensen komen vooral naar Deever om te wandelen en te fietsen in de Deeverse bos. Het zal die mensen un vette dröge Dreinse wost wees’n of Al Die Ambtenaartjes In Het Gemeentehuis Aan De Raadhuislaan In Deever en al die neringdoenden in Deever denken en wensen en hopen en duwen en trekken en parametriseren dat er een verband bestaat tussen ut dörp Deever en het jaarlijkse openluchtspel in het openluchttheater an de Heezeresch.
Maar niets is minder waar. Als de toneelvereniging in het najaar klaar is met zijn jaarlijkse Sjakie-uut-Spier opvoering in het openluchttheater, dan keert die gelukkige rust weder in ut dörp Deever en omgeving. Dan is Deever en de Deeverse bos op zijn mooist. Ga Dan Liever Naar Diever. En de Deeverse bos heeft iets nieuws te bieden: aan een stuk door schapen verscheurende wilde genadeloze exotische wolven ! Vallen die wilde genadeloze exotische wolven ook wandelende of fietsende grote mensen of kinderen aan ? Mogen die wilde genadeloze exotische wolven in de Deeverse bos ook doodgeschoten of gestrikt worden ? Jagen die wilde genadeloze exotische wolven alle inheemse dieren de Deeverse bos uit ?

Posted in Ansigtkoate, Shakespeare prullaria, Shakespearitis | Leave a comment

De iéste cantine van Ellert en Brammert

Posted on 23 juli 2022

De redactie van ut Deevers Archief toont bijzonder graag afbeeldingen van oude ansichtkaarten van kampeercentrum Ellert en Brammert, met de ingang bij het huis De Wildschut halverwege de weg tussen de Deeverbrogge en de Gowe, langs de Drentse Hoofdvaart.
Bijgaand afgebeelde ansichtkaart is in augustus 1956 uitgegeven, drie jaar na de opening van het kampeercentrum. Deze kaart was alleen te koop bij kampeercentrum Ellert en Brammert, Diever, telefoon 207, kengetal 5219
In het houten gebouwtje was niet alleen de cantine gevestigd, maar was op de eerste verdieping ook slaapgelegenheid, zoals is te zien op de bijgaand afgebeelde ansichtkaart. Of woonde de beheerder van het kampeercentrum boven het kamphuis ?
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heeft herinneringen aan vakanties in dit kampeercentrum in de vijftiger jaren van de vorige eeuw ?

Posted in Ansigtkoate, Ellert en Brammert, Toeristenindustrie, Verdwenen object | Leave a comment

Wièr un horecabra mit turras ur bee in Deever ?

Posted on 22 juli 2022

In de webstee Puur in Diever is te lezen dat de initiatiefnemers van deze webstee in 2023 (was eerder 2022) in het bij nader inzien overbodige gebouw op het paardemarktterrein an de Bosweg in Deever een horecabra (hotel-restaurant-café-brasserie) gelegenheid in Diever gaan beginnen, preciezer gezegd ze gaan een brasserie beginnen.
Het is te hopen dat de beoogde aanstaande eigenaren vooral ook eigen gebrouwen bier gaan tappen. Want een brasserie is toch van oorsprong een bierbrouwerij ?
Gemeenten hebben de taak om werkgevers te stimuleren arbeidsgehandicapten in dienst te nemen. Bijvoorbeeld met een vergoeding voor aanpassing van de werkplek of loonkostensubsidie. In deze brasserie zullen ook mensen met een verstandelijke beperking komen te werken. Het hele jaar door ?
Brasserie ‘Puur in Diever’ zal in combinatie met een schijnbaar of blijkbaar onrendabeler gekrompen toeristisch informatie centrumpje (voorheen V.V.V.-kantoor) annex souvenirwinkeltje gaan. Dat heb je als alle bezoekers -vooral de ouden van dagen- op een snelle elektrische fiets langs het paardemarktterrein de Deeverse bos in racen. Dat heb je als alle bezoekers -zelfs de ouden van dagen- alle informatie over de gemiente Deever gewoon op hun slimme telefoon kunnen vinden. Dan sla je een bezoekje aan het V.V.V.-kantoor over. De vraag bestaat al lange tijd: had en heeft Deever dat toeristische informatie punt eigenlijk nog wel nodig ?
En dat terwijl de twee initiatiefnemers van Brasserie ‘Puur in Diever’ al op 3 februari 2021 in een zogenaamd premiumbericht in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) aankondigden Brasserie ‘Puur in Diever’ begin 2022 te openen. En dat terwijl ze toen nog niet eens eigenaar of pachter van het gebouw op het paardemarktterrein waren. En nu willen de initiatiefnemers hun onderneming op het marktterrein in 2023 starten. Maar zijn ze dan (juli 2022) al eigenaar of pachter geworden van het betreffende pand ? Ja, wellicht wel, want kantoormedewerkster mevrouw Marijke van vastgoedtussenhandel Alderik Vos an de Kruusstroate in Deever meldde op 21 juli 2022: Klopt dit pand is verkocht.
Het ‘maatschappelijk vastgoed’ op het paardemarktterrein an de Bosweg in Deever is pas begin maart 2022 te koop aangeboden. De betreffende verkoopadvertentie van de Stichting Toeristische Promotie Westenveld is wel opvallend heel erg benauwend nauw passend op de initiatiefnemers van Brasserie ‘Puur in Diever’ toegeschreven. Zelfs zo benauwend nauw passend dat de redactie van ut Deevers Archief het brasseriebierbruine vermoeden heeft dat de initiatiefnemers van Brasserie ‘Puur in Diever’ de enige bieders moesten worden en zijn geweest en dat zij precies € 195.000,00 (k.k.) voor het ‘maatschappelijke vastgoed’ hebben geboden. Was het een doorgestoken kaart of anders geformuleerd: was het een doorgestoken advertentie ? Was een onderhandse verkoping niet handiger en sneller en goedkoper (bijvoorbeeld geen vastgoedtussenhandelkosten) en onopvallender geweest ? En wat was de precieze rol van het ambtenarenapparaat van de gemeente Westenveld bij de verkoop van dit ‘maatschappelijk vastgoed’ ?
Al in 2021 -al vrij direct na de oplevering van de peperdure Diever-op-Dreef-inrichting van het paardemarktterrein an de Bosweg in Deever– waren in de webstee van Brasserie ‘Puur in Diever’ de volgende afbeeldingen van de inrichting van het terras van die brasserie ten zeerste te bewonderen en te verwonderen. Op de afbeeldingen is meer dan duidelijk te zien dat de peperdure Diever-op-Dreef-inrichting bij Brasserie ‘Puur in Diever’ zal verdwijnen. Dus wat vindt het ambtenarenapparaat van de gemeente Westenveld en wat vinden de leden van Raad Van De Gemeente Westenveld van die gedurfde inrichting rond Brasserie Puur in Diever, uiteraard mede gezien in het licht van de verdere vertoeristisering en vernieling van het paardemarktterrein en uiteraard mede gezien in het licht van de aanstaande kapitaalvernietiging en uiteraard mede gezien in het licht van die zware onverteerbare overschrijding van de bouwkosten van het totaal overbodige herbestratingsproject met de twijfelachtige naam Diever op Dreef (Deever op Drift) ?

Posted in Bosweg, Maarktturrein, Neringdoende | Leave a comment

Klaas Kleine’s kleinste kleine krabbel

Posted on 21 juli 2022

Op bladzijde 3 van ut Deeverse Blattie van Japie van Goor van 8 maart 2000 verscheen de kleinste krabbel van alleskunner Klaas Kleine uut de Peperstroate in Deever.

Kleine Krabbel
Ik bin lillijk in de hoed
en daorumme muk
dizze weke verstek gaon laoten

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Ook na het verschijnen van zijn bundel ’99 krabbels, de laatste van het millennium’ in 1999 bleef alleskunner Klaas Kleine, ondanks zijn steeds maar verslechterende gezondheid zijn krabbels in ut Deeverse Blattie schrijven. Begin maart 2000 moet hij zich zo beroerd hebben gevoeld, dat het hem niet lukte een gewone krabbel te schrijven.
De Nederlandse vertaling van zijn zin in het Kolderveense dialect luidt: Ik heb lelijk pijn in mijn lichaam en daarom moet ik deze week verstek laten gaan.

Posted in Klaas Kleine | Leave a comment

Ut broes’nde hart van de gemiente Westenveld

Posted on 20 juli 2022

Op bladzijde 9 van ut Deeverse Blattie van Japie van Goor van 18 juli 1996 stond bijgaande opvallend onopvallende advertentie. Wat opvallend onopvallend opvalt is het gebruik van de slogan ‘Diever, het bruisende hart van de gemeente Westerveld’. De gemeente Westenveld bestond toen nog niet, de naam van de gedwongen fusiegemeente moest nog worden vastgesteld, maar de adverteerder (de vereniging van neringdoenden in Deever, ook wel handelsvereniging Deever genoemd ?) wist al te melden dat het gemeente Westerveld zou gaan heten en dat Deever het hart van deze fusiegemeente zou worden.
Dus gemeente Westerveld en niet gemeente Westenveld. De naam van de nieuwe gemeente heet ontleend te zijn aan de westelijke kant van de oude drie-eenheid Westenveld-Noordenveld-Zuidenveld, doch in tegenstelling tot Noordenveld werd het hier genoemd Westerveld en niet Westenveld, wat correct zou zijn, wat nog steeds correct is, wat voor altijd correct zal zijn.
Over de plaats van het nieuwe gemeentehuis van de gemeente Westenveld is nogal wat te doen geweest. Much ado about nothing. Aanvankelijk koos een meerderheid van de gemeenteraad voor een gemeentehuis an de Deeverbrogge. Vervolgens zou het bestaande gemeentehuis in Havelte worden uitgebreid. Maar uiteindelijk werd Deever als locatie bepaald. Maar dat was wellicht bij de adverteerder al in 1996 bekend. Het gemeentehuis van de gemeente Westenveld moest logischerwijs komen te staan in Deever, want dat was het bruisende hart van deze gedwongen fusiegemeente. Dat was in 1996 al direct duidelijk; en met de klompen aan, en met de ogen dicht, en met politiek gevoel, en met geopolitiek gevoel, en met gevoel voor de nimmer te onderschatten invloed van de vijfde kolonne.

Posted in Gemeente Westenveld | Leave a comment

Un ongebruukte anveloppe van de gemiente Deever

Posted on 19 juli 2022

Posted in Deeverse prullaria, Gemiente Deever | Leave a comment

De vlagge van de gemiente Deever

Posted on 18 juli 2022

Dat de gemiente Deever vlak na de Tweede Wereldoorlog door de Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk werd opgescheept met een bij elkaar gefantaseerd gemeentewapen, dat was bij de redactie van ut Deevers Archief uiteraard al heel lang bekend.
Van een aantal bewaard gebleven naoorlogse grensstenen (hulde aan de particulieren die deze grensstenen na het ontstaan van de gemeente Westenveld redden van de slopershamer), die versierd zijn met het gemeentewapen heeft de redactie een foto gemaakt. Klik aan de rechterkant op de categorie ‘wapen van de gemeente Diever’ en zie wat deze particulieren aan cultureel erfgoed voor het nageslacht hebben gered uit de sloopgrage handen van de Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk.
De redactie ontdekte pas onlangs dat de Hoge Heren Van De Voorkant Van Het Gelijk de bevolking van de gemiente Deever vlak na de Tweede Wereldoorlog ook opscheepte met een gemeentevlag, die hier is afgebeeld. Ook deze fantasievlag is nota bene geregistreerd bij de hoge raad van adel,
Het kan zijn dat onder het bewind van burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de volksmond altijd ome Kees werd genoemd) en de zijnen het gebruik van deze vlag was onderworpen aan gemeentelijke regeltjes en gemeentelijke wetjes en dat daardoor niemand deze vlag ooit ergens aan een vlaggemast heeft gehangen.
De redactie vond de afbeelding van deze vlag natuurlijk niet in de webstee van de gemeente Westenveld, maar bij toeval in de webstee www.flagchart.net. Toch zou de vlag van de deelgemeenten Deever, Dwingel, Oavelte en Vledder te vinden moeten zijn in de publieksruimte in het raadhuis aan de Gemeentehuislaan in Deever en in de webstee van de gemeente Westenveld.
De redactie breekt zich al dagen het hoofd over de betekenis van de symbolen op de vlag van de gemiente Deever.
Kan het zijn dat de rood omrande witte stroken twee elkaar kruizende wegen zijn ? Is van beneden naar boven de met bomen omzoomde weg van de Deeverbrogge hen Vledder bedoeld en is van links naar rechts de met bomen omzoomde weg van Wittelte via de kom van Deever hen de greinse mit Freeslaand op Zorgvlied bedoeld? Alle wegen leiden wel naar Diever. Wie het weet, die mag het natuurlijk zeggen.
De urn moet gelet op de plaats van het symbool blijkbaar wijzen op de vondst van het urnenveld in de Tweeënbaarg op de Oeren bee’j Wapse. En het esdoornblad (maple leaf) zal in de vlag zijn verwerkt ter herinnering aan en als dank voor de bereidheid van het Canadese leger de Deeverse bevolking te bevrijden van de Duitse bezetter, Wie het weet, die mag het natuurlijk zeggen.
De redactie weet niet waarom in de vlag gekozen is voor de kleur rood. Zou dat te maken hebben met de politieke kleur van de Deeverse bevolking van vlak na de Tweede Wereldoorlog ? Wie het weet, die mag het natuurlijk zeggen.

Posted in Gemiente Deever, Woap'm van Deever | Leave a comment

Ut huus veur de dokter is op de Noorderesch ebaut

Posted on 17 juli 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 63 een afbeelding van een sepiakleurige ansichtkaart van de gemeentelijke dokterswoning an de Heufdstroate in Deever. De foto voor deze ansichtkaart is rond 1932 gemaakt. In de tekst bij de afgebeelde ansichtkaart is enige aandacht besteed aan de bouw van deze woning en aan zijn bewoners. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

63 – Diever – Dokterswoning aan de Hoofdstraat – ± 1932
Op 28 december 1918 werden op het gemeentehuis de inschrijvingsbiljetten geopend voor de aanbesteding van de bouw van de gemeentelijke dokterswoning. Burgemeester en Wethouders, daartoe door de gemeenteraad in zijn vergadering van 3 januari 1919 gemachtigd, gunden het werk, en wel volgens het plan met de ongeglazuurde dakpannen, op laatstgenoemde dag voor 35790 gulden aan Hendrik Bakker en Harm Willem Doosjen, timmerlieden en aannemers te Meppel. De woning werd gebouwd op de Noordesch op een perceel bouwland van ruim 24 are dat de gemeente al op 9 september 1916 voor 428 gulden van boer en aannemer-timmerman Jan Bennen had gekocht.
De eerste bewoners van deze grote gemeentewoning waren dokter Alexander Leonardus van Eldik en zijn gezin. Van Eldik is hier van 1917 tot in 1931 geneesheer geweest. Van 1931 tot in 1946 woonde de familie van Nooten in het huis. Dokter Sebastiaan van Nooten werd op 22 november 1944 door de Duitsers gearresteerd. Hij overleed op 24 mei 1945 in het General British Hospital in het Duitse Rothenburg ob der Tauber. Van 1946 tot in 1968 werd het huis bewoond door dokter Ludolf Dirk Broekema en zijn gezin. De gemeente heeft het huis daarna verkocht aan Gerard Seinen.
In die tijd had men vanuit de dokterswoning nog vrij uitzicht op de Westeresch en de Kalterbroeken. Een reisverslag uit 1926 geeft daar een aardige indruk van: We moeten het dorp nog door en links zien we al dra de oneindigheid van het Drentsche landschap. Rechts liggen de villa’s van de dokter en de burgemeester ……
Tussen de gemeentelijke burgemeesterswoning, die op deze foto niet goed te zien is, en de gemeentelijke dokterswoning is de woning van meester Martinus Strating te zien. Hij was onderwijzer aan de Christelijke School.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft in verschillende berichten in ut Deevers Archief aandacht besteed aan dokter Sebastiaan van Nooten. De redactie weet echter nog steeds niet in welk concentratiekamp dokter Sebastiaan van Nooten gevangen heeft gezeten.
De Hoofdstraat in Deever aan de kant van Kalteren is de oude scheiding tussen de Noorderesch en de Westeresch. De gemeentelijke woning voor de dokter staat op de Noorderesch.
Gerard Seinen en zijn vrouw lieten er geen gras over groeien. Hun pension De Beukenhof opende de deuren al vanaf de kerstdagen in 1968. Zie de bijgaande advertentie (afbeelding 4)
De sepiakleurige ansichtkaart was rond 1932 te koop in de manufacturenwinkel van Jacoba (Coba) Hessels, de weduwe van Johannes Vos an de Heufdstroate in Deever.
De redactie heeft de kleurenfoto gemaakt op 16 februari 2005, zie afbeelding 3.
De redactie zal te gelegener tijd enige kleurenfoto’s van de huidige situatie in de buurt van de vroegere dokterwoning aan dit bericht toevoegen.

Afbeelding 1

Afbeelding 2
Afbeelding 3

Figuur 4
Advertentie in het Algemeen Dagblad van 14 december 1968.

Posted in Ansigtkoate, Dokterswoning, Heufdstroate | Leave a comment

Un tiekening van de Sint Andreas kaarke op Zorgvliet

Posted on 16 juli 2022

In 1984 is de publicatie ‘Heilige Andreasparochie 1884 – 1984’ uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarige bestaan van deze parochie op Zorgvliet. Mevrouw Marijke Westerveld en pastoor Koos Tolboom zijn de schrijvers van dit prettig te lezen boekje. De voorkant van het boekje is geïllustreerd met een tekening van de Sint Andreaskerk en de panden naast de kerk. Zie afbeelding 1
De redactie kwam de tekening bekend voor. Na enig zoeken vond de redactie de ansichtkaart die als voorbeeld voor de tekenaar kan hebben gediend. Zie afbeelding 2. De redactie weet helaas nog niet wie de maker is van deze tekening. Deze kleurenansichtkaart is in 1982 uitgegeven door uitgeverij Van der Meulen, Sneek b.v. De redactie weet niet bij welke neringdoenden op Zorgvliet deze ansichtkaart te koop was.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Ansigtkoate, Kattelieke Kaarke, Sint Andreasparochie, Tiekening, Zorgvliet | Leave a comment

Alle kiender op de skoelfoto uut 1920 bint bekent

Posted on 15 juli 2022

De redactie publiceerde de inhoud van dit bericht in een enigszins andere volgorde in nummer 02/4 (december 2002) van het papieren blad Opraekelen. Dit is het blad van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, dat is de heemkunduge vurening uut Deever. De tekst van het artikel is geredigeerd en aangepast aan gevonden feiten.

Wijlen de heer Albertus Andree (Andreae ? of Andrea ?) (die in de Deeverse volksmond altijd Bart Eulie werd genoemd) schreef in 1978 in het fotoboekje Diever in oude ansichten bij de hier afgebeelde foto uit 1920 de tekst:
“Hier nogmaals een foto van een schoolklas van de openbare lagere school (van Deever, redactie). We plaatsen deze niet alleen om de kinderen die hier op staan, maar ook om de man die geheel rechts staat. Dit was meester C. Klijn, hoofd van de school. Hij was de opvolger van meester Kuiper. Uiteraard was deze nieuwe meester nog jong en vol idealen. Hij gaf op moderne wijze onderwijs aan zijn leerlingen. Voordien was er van “doorleren” op het dorp weinig of geen sprake. Vaak was er op de boerderij of anderszins thuis wel werk. Doch deze nieuwe meester wees de leerlingen op, voor zover mogelijk, doorstuderen en hoewel hij natuurlijk wel eens weerstand bij de ouders ontmoette, heeft hij toch bij enkelen wel succes gehad. En zo was meester Klijn toch wel een pionier.” (verzameling Alberdina Doorten-Slagter, Deever)

Bij de afgebeelde foto, die buiten voor de school aan de kant van de Hoofdstraat is gemaakt, schreef wijlen de heer Albertus Andree (Andreae ? of Andree ?) (geboren 18 maart 1908 in Deever, overleden 27 maart 1988 in Deever) (hij had ook op de foto moeten staan) (die in de volksmond altijd Bart Eulie werd genoemd) in 1978 mooie zalvende lovende woorden over meester Klijn. Je zou zeggen een goed voorbeeld doet goed volgen, maar dat gaat niet altijd op. Dat ging zeker niet op bij hem.
Helaas nam hij niet de kleine moeite bij de foto de namen van de kinderen te vermelden. Wellicht baalde hij dat hij zelf niet op de foto stond en had hij daardoor geen zin de namen van de kinderen op de foto uit te zoeken. Wellicht hoefde hij niets uit te zoeken en zaten alle namen van deze kinderen in zijn geheugen. Wellicht was hij eenvoudig weg niet geschikt de amateur-historicus uit te hangen.
Het origineel van deze foto leende hij in 1978 van mevrouw Alberdina Doorten-Slagter (geboren 27 januari 1914 in Deever, overleden 7 januari 2008 in Dwingel). Wij hoefden weinig moeite te doen om achter de namen te komen van de leerlingen op de foto, want dezelfde mevrouw Alberdina Doorten-Slagter noemde ze zelfs in 2002 achter elkaar aan wijlen Jans Roelof Tabak, de alles-van-Deever-weter, de kampioen van de oral history van Deever. De redactie is Alberdina Doorten-Slagter daarvoor postuum zeer dankbaar en is zich bewust dat zij ons veel wist te verhalen. De redactie is ook wijlen Jans Roelof Tabak erkentelijk voor de grote volhardendheid waarmee hij de namen van kinderen op oude schoolfoto’s trachtte te achterhalen. Het is bij de redactie niet bekend of er oudere schoolfoto’s dan deze uut de gemiente Deever zijn, waarvan de namen van alle kinderen ook bekend zijn.

De bovenste rij bestaat van links naar rechts uit:

1. Jantina (Tine) Doorten
Zij is geboren op 25 november 1908. Zij is overleden op …….
Zij is een dochter van brievengaarder Koop Doorten en Grietje Tissingh. Zij woonde toen an de Deeverbrogge.
Zij trouwde met Jan Dekker. Hij is geboren op 16 december 1915 in Kloosterveen bij Assen. Hij is overleden op 24 juli 1950 in Assen. Jan Dekker was de leider van de Distributiedienst.
Zij woonde tijdens haar huwelijk aan de Rollestraat in Wapse. Daarna heeft zij altijd an de Veentiesweg in Deever gewoond.

2. Dina Klasen
Zij is een dochter van snikkevaarder Gerard Klasen
Van haar zijn nog geen gegevens bekend.

3. Jansje Daleman
Zij is geboren op 25 oktober 1907 in Wittelte. Zij is overleden op 8 januari 1976. Zij is begraven in Smilde-Kerkenveld.
Zij is een dochter van Hendrik Daleman en Jantje Oldenkamp.
Zij trouwde met Aafko Voorma. Hij is geboren op 25 mei 1899 in Kloosterveen. Hij is overleden op 18 september 1989

4. Jantje Wesseling Gdr.
Zij is een dochter van Geert Wesseling uut de Aachterstroate in Deever.
Zij is geboren op 2 augustus 1911 in Deever. Zij is overleden op 26 december 2004 in Deever.
Zij trouwde met Hendrik Mulder.

5. Reina Mulder Wdr.
Zij is geboren op 5 november 1910. Zij is overleden op 4 januari 1970.
Zij trouwde met Roelof Remmelts.

6. Roelofje Kloosterman
Zij trouwde met politieman Gerrit Noorman
Van haar zijn nog geen gegevens bekend.

7. Jantje Oost Adr.
Zij is geboren op 27 maart 1908. Zij is overleden op 9 november 1996.
Zij trouwde met Jans Daalman.

8. Albertje ter Mast
Zij is geboren op 26 december 1909 bee de Dikke Stien’n an de Grönnegerweg bee Deever. Zij is overleden op 29 juli 1998.
Zij trouwde met Barteld Oost (eerste huwelijk). Zij trouwde met Jan Wicher Bosman (tweede huwelijk).

9. Annigje Boelens
Zij is geboren op 2 december 1908. Zij is overleden op 10 maart 1999.
Zij trouwde met Aaldert Barelds.

10. Lammigje Seinen
Zij is geboren op 29 april 1909. Zij is overleden op 9 augustus 1998.
Zij is een dochter van Jan Seinen en Hilligje Hessels. Zij woonde in de boerderij noast ut olde gemientehuus an de brink van Deever.
Zij trouwde met Teunis Wesseling. Hij is geboren op 4 oktober 1910. Hij is overleden op 25 september 1994.

11. Meester Cornelis Klijn
Hij was hoofd van de lagere school an de Heufdstroate van Deever van 18 oktober 1920 tot 28 april 1924.
Hij is geboren op 24 maart 1884 in Vinkeveen. Hij is overleden op 8 april 1964 in Amsterdam ?
Hij is op 14 oktober 1920 getrouwd met Eva Maria van der Knoop.
De redactie is op zoek naar aanvullende gegevens van hem. Wie reageert ?

De vier zittende jongens op de tweede rij zijn van links naar rechts:

12. Roelof Willem van Wester
Hij is geboren op 6 augustus 1908. Hij is overleden op 28 juli 1987.
Hij trouwde met Lammigje Zegeren. Hij is een tweelingbroer van Hendrik van Wester.

13. Hendrik Seinen
Hij is geboren op 14 juli 1907 in Deever. Hij is overleden op 15 augustus 1992 op Rünerwold.
Hij is een zoon van Jan Seinen en Hilligje Hessels. Hij woonde in de boerderij noast ut olde gemientehuus an de brink van Deever. Hij trouwde op 1 mei 1937 met Annigje Prins uut Rünerwold.

14. Albert Koning Hzn.
Hij is geboren op 19 mei 1909. Hij is overleden op 27 september 1929.
Hij is jong overleden.

15. Hendrik van Wester
Hij is geboren op 6 augustus 1908. Hij is overleden op 6 maart 1986.
Hij is niet getrouwd geweest. Hij is een tweelingbroer van Roelof Willem van Wester.

De zeven op het schoolplein zittende jongens zijn van links naar rechts:

16. Arend Bennen Ezn.
Hij is geboren op 29 september 1909. Hij is overleden op 26 november 1998.
Hij was een zoon van Eppe (Egbert) Bennen en Jentie (Jantje) Zoer, die tegenover de botterfabriek aan het Moleneinde woonden. Hij trouwde met Zwaantje Santing. Zij is een dochter van smid Santing uut Wapse. Zij is geboren op 3 januari 1909. Zij is overleden op 25 juli 1964. Hij heeft later een boerderij gehad in Wapse.

17. Harm Buiter
Hij is geboren op 3 november 1908. Hij is overleden op 7 september 1977.
Hij woonde toen aachter in de Bolderhook.
Hij trouwde met Rensje Donker.

18. Klaas Daleman
Hij is geboren op 22 mei 1906. Hij is overleden op 10 april 1945.
Hij werd op 10 april 1945 vermoord op ut maarktturrein an de Bosweg in Deever.
Hij trouwde met Jacoba Fledderus.

19. Pieter Folkerts
Hij is geboren op 22 maart 1907. Hij is overleden op 17 november 1995.
Hij trouwde met Albertje Vos.

20. Geert Kok Gzn.
Hij is geboren op 7 november 1909. Hij is overleden op 5 mei 1987.
Hij woonde zijn hele leven in de boerderij an de Dwarsdrift in Oll’ndeever.
Hij is niet getrouwd geweest.

21. Jan Slagter Bzn.
Hij is geboren op 23 juni 1908. Hij is overleden in oktober 1986.
Hij trouwde met Beertje Mennink.

22. Tjibbe Krol
Hij is geboren op 9 september 1907. Hij is overleden op 11 maart 1994.
Hij trouwde met Jantje Kok.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Een aantal kinderen blijkt relatie met het Schultehuis te hebben. De moeder van Klaas en Jansje Daleman was Jantje Oldenkamp. Haar vader Engbert Oldenkamp woonde in het Schultehuis en was daar boer en postkantoorhouder aan het begin van de vorige eeuw. In die tijd was het Schultehuis nog het voorhuis van de er tegenaan gebouwde boerderij (en soort van zo hoort het ook). In 1918 werd het Schultehuis bewoond door het echtpaar Jan Krol en Romkje van der Burg en hun kinderen Saakje, Geesje, Koendert en de rechts vooraan op de foto zittende Tjibbe.
Bij de razzia op 10 april 1945 pakten de Duitsers ook Klaas Daleman op. Hij woonde met zijn gezin tegenover de Offeskeid’n Skoele an de Heufdstroate in Deever. Klaas Daleman werd samen met negen andere mannen op het marktterrein vermoord. Zie de betreffende berichten in ut Deevers Archief.

Posted in Alle Deeversen, Legere skoele in Deever, Opraekelen | Leave a comment

Un skiere kleur’nfoto van Haarm Hessels

Posted on 14 juli 2022

Zo rond het jaar 2000 mocht de redactie van ut Deevers Archief van de veel te jong gestorven Jan Hessels bij hem thuis in zijn boerderij an de Kruusstroate in Deever heel veel foto’s van zijn veel te jong gestorven broer Harm (Haarm) Hessels scannen. Het waren dozen vol met foto’s. De redactie is wijlen Jan Hessels daar postuum nog steeds bijzonder dankbaar voor.
Heel veel foto’s van dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels zijn geplaatst bij Deeverse berichten in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante). En misschien ook wel in andere kranten. Deever mag zich daarmee zeer gelukkig prijzen, want veel foto’s van Harm Hessels hebben geschiedkundige waarde.
Dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels maakte vooral veel heel veel zwart-wit foto’s, maar heeft in zijn latere jaren toch ook wel kleurenfoto’s gemaakt. Zie als voorbeeld bijgaand afgebeelde kleurenfoto.
Het dateren van deze kleurenfoto is niet gemakkelijk. De redactie schat in dat deze foto aan het einde van de tachtiger jaren of het begin van de negentiger jaren van de vorige eeuw is gemaakt. Wie heeft een betere schatting ?
Deze foto van Harm (Haarm) Hessels is toch maar weer een heel mooi kleurenfragmentje uit het verleden in de gemiente Deever. De foto was zonder meer ansichtkaartwaardig.
Rechts en op de achtergrond is het nog onbebouwde en onvernielde maarkturrein te zien. Links achter de hekken ligt onder de bomen de eendenvijver. In het midden van de foto is de drukke provinciale asfaltweg N855 te zien, die in Deever even voor het gemak en eufemistisch Moleneinde, Hoofdstraat, Kruisstraat of ten Darperweg wordt genoemd. Het verkeer op de provinciale asfaltweg N855 had in die jaren nog voorrang op het verkeer uit ut Kastiel en de Aachterstroate. Tegenwoordig (2022) moeten langsdenderende zwaar beladen vrachtwagens in de richting van Wapse op de gelijkwaardige kruising bij de eendenvijver voorrang verlenen aan vanuit ut Kastiel overstekende fietsers. Dat is bij dit kruispunt aan het begin van de Deeverse bos vol met bejaarde en hoogbejaarde onoplettende en langzaam reagerende fietsers wel erg lastig.
De redactie zal te gelegener tijd en zeker niet met turbospoed en ook niet in turbodraf een paar kleurenfoto’s van de huidige situatie ter plekke toevoegen aan dit bericht.

Afbeelding 1

Afbeelding 2
Deze afbeelding is overgenomen uit google.com/maps (© maart 2022 google)

Posted in Haarm Hessels, Kruusstroate, ut Kastiel, Verkeer en vervoer | Leave a comment

De süvelfubriek bestön viètug joar in 1939

Posted on 13 juli 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 79 een afbeelding van een zwart-wit foto van de raad van commissarissen, het bestuur en het personeel van de Coöperatieve Stoomzuivelfabriek en Graanmaalderij aan het Moleneinde opgenomen. De foto voor deze ansichtkaart is op 29 maart 1939 gemaakt. In de tekst bij de afgebeelde ansichtkaart is enige aandacht besteed aan de samenstelling van de raad van commissarissen, het bestuur en het personeel van deze borenonderneming. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen

79 – Diever – 40-jarig jubileum zuivelfabriek – 29 maart 1939
De Coöperatieve Stoomzuivelfabriek en Graanmaalderij bestond op woensdag 29 maart 1939 veertig jaar. De raad van commissarissen en het bestuur van deze onderneming van boeren uit Diever, Oldendiever, Wittelte en Dieverbrug zijn ter gelegenheid daarvan met hun werknemers buiten bij de fabriek op de foto gezet. De jubilerende boeren hebben hun mooie zondagse pak aan. De arbeiders hebben zo te zien voor de gelegenheid schone werkkleding aangetrokken.
Achteraan staan van links naar rechts: chauffeur Frederik (Frièrik) Ofrein, Hermannus (Mans) Hessels, Roelof (Roef) Rozeboom, melkcontroleur Jan Moes, melkontvanger en melkventer Willem Bakker, machinist Roelof (Roef) Ofrein en chauffeur Wolter Smit.
In het midden staan van links naar rechts: commissaris Tjeerd Ofrein, kaasmaker Klaas Tissingh, commissaris Bertus Wemmenhove, secretaris van de raad van commissarissen Roelf (Roef) van Wester, kaasmaker Arend (Aorend) Harm Buiter, bestuurslid Jan Boerhof, kaasmaker Jan Das, mulder Hendrik Figeland, assistent Jan Driesen en kaasmaker Albert Geerts (op klompen).
Vooraan zitten van links naar rechts: bestuurslid Jan Berends van de Berg, voorzitter van de raad van commissarissen Jans Bult, bestuursvoorzitter Jan Seinen, botermaker Johannes (Hans) Nijboer (op klompen), secretaris van het bestuur Jacob (Jaap) Hessels, bestuurslid Durk (Dörk) Moes en directeur Jan Andree (de enige met hoed).
Hans Nijboer toont de gedenkplaat die door het personeel aan het bestuur en de commissarissen werd aangeboden.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Voor de foto bij de tekst mocht gebruik worden gemaakt van een foto uit de verzameling van Roelof Jannes Smit, een zoon van Wolter Smit. De redactie is hem voor de geboden mogelijkheid postuum bijzonder erkentelijk.
De redactie is al lang op zoek naar een goede scan van een foto van de stenen gedenkplaat. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie aan een dergelijke scan helpen ? De grote vraag is natuurlijk: Waar is deze gedenkplaat gebleven ?
De redactie heeft in verschillende berichten in ut Deevers Archief allerlei kanten van het reilen en zeilen van de zuivelfabriek aan het Moleneinde in Diever aan de orde gesteld.
De redactie moet in de openbare bronnen nog enige gegevens van de personen op de foto uitzoeken:
voorzitter van de raad van commissarissen Jans Bult
secretaris van de raad van commissarissen Roelf (Roef) van Wester
commissaris Tjeerd Ofrein
commissaris Bertus Wemmenhove
voorzitter van het bestuur Jan Seinen
secretaris van het bestuur Jacob (Jaap) Hessels
bestuurslid Jan Boerhof
bestuurslid Jan Berends van de Berg
bestuurslid Durk (Dörk) Moes
kaasmaker Klaas Tissingh
kaasmaker Arend (Oarend) Harm Buiter
kaasmaker Jan Das
mulder Hendrik Figeland
assistent Jan Driesen
kaasmaker Albert Geerts (op klompen)
botermaker Johannes (Hans) Nijboer (op klompen)
directeur Jan Andree (de enige met hoed)
chauffeur Wolter Smit
melkcontroleur Jan Moes
Hermannus (Mans) Hessels
Roelof (Roef) Rozeboom
melkontvanger en melkventer Willem Bakker
machinist Roelof (Roef) Ofrein

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds een verstokte liefhebber van afbeeldingen op papier is, kan de hiervoor afgebeelde zwart-wit foto ook ten zeerste bewonderen op bladzijde 29 van het papieren blaadje Opraekelen nr. 23/3 (september 2023) van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever, zeg maar de heemkunduge vurening uut Deever. Maar ja, dan moet je wel in het bezit van dat papieren blaadje zijn of dat papieren blaadje bij iemand in kunnen zien.

Posted in Diever, ie bint 't wel ..., Süvelfubriek Deever | Leave a comment

Wie was toch die Jan van der Helm ?

Posted on 12 juli 2022

De redactie van ut Deevers Archief vond bij het digitaliseren (scannen) van zijn papieren archief (al het papier moet zoveel mogelijk de prullebak in) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever in één van de dossiers inzake Deeversen in de Tweede Wereldoorlog bijgaand berichtje over de in Oll’ndeever geboren verzetsman Jan van der Helm. Dit berichtje is op 30 april 1997 gepubliceerd in de Hoogeveensche Courant. De redactie wil dit berichtje uiteraard niet onthouden aan de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief.

Wie was Jan van der Helm ?
In Hoogeveen zijn ruim twintig straten vernoemd naar mensen die een belangrijke rol speelden tijdens de Tweede Wereldoorlog en in het Hoogeveense verzet. Deze straten kregen onlangs nieuwe naamborden. Op de nieuwe bordjes staan voor-en achternaam met daaronder ‘1940-1945′.
In ’t Torentje besteden we elke week aandacht aan een Hoogeveense verzetsstrijder naar wie een straat is vernoemd. Vandaag Jan van der Helm.
Jan van der Helm werd in 1911 geboren te Diever. In 1939 vestigde hij zich aan het Zuideropgaande in Hollandscheveld, waar hij trouwde met Johanna Moes.
Daar verleende hij onderdak aan het joodse echtpaar Szaya en Lea Reiner-Goldberg. Ook andere onderduikers vonden op zijn boerderij een gastvrij onderdak.
Op 7 februari 1945 (redactie: in het krantenbericht stond 3 februari 1945), terwijl hij op zijn land aan het werk was, werd hij neergeschoten door een landwachter. Hij stierf ter plaatse.
Onder leiding van de S.S.-officier Robertson werd daarna zijn woning doorzocht, waarbij het joodse echtpaar werd ontdekt.
Szaya Reiner werd na zwaar te zijn mishandeld door een S.S.’er bij de boerderij gedood. Zijn vrouw overleefde het kamp Westerbork.
De familie Van der Helm is na de oorlog door de Israëlische regering onderscheiden.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Jan van der Helm is op 15 augustus 1911 geboren in Wittelte. Hij is een broer van Albertje, Reinder en Margje van der Helm.
Hij staat op een schoolfoto uit 1922, zie het bericht Kiender van de legere skoele in Deever in 1922.
Zijn ouders waren Arend van der Helm (hij is geboren op 13 augustus 1880 in Oldendeever, hij is overleden op 22 februari 1949 in Möppel) en Lummigje Hofman (zij is geboren op 23 augustus 1886 in Dwingel, zij is overleden op 12 mei 1950 in Möppel).
Arend van der Helm en Lummigje Hofman trouwden op 20 maart 1909. Arend van der Helm was toen 28 jaar oud. Hij was een zoon van Jan van der Helm en Albertje Winters. Lummigje Hofman was wat jonger. Ze was 22 jaar oud toen ze trouwde. Zij was een dochter van Arend Hofman en Margje Kerssies.
Zij gingen na hun huwelijk wonen op een huurplaatsje in Wittelte.
Jan van der Helm trouwde op 5 mei 1939 met Johanna (Jo) Moes. Hij is overleden in de streek Nieuw Moscou ten zuiden van Hollandscheveld. De Jan van der Helmweg is te vinden in Hollandscheveld bij Hoogeveen. Zie ook de bijgaand afgebeelde kleurenfoto (afbeelding 2).
De familie Van der Helm kreeg in 1967 de Yad Vashem-onderscheiding.

Op 17 juli 2018 stuurde mevrouw Klazien van der Helm-Bouw de volgende -zeer door de redactie gewaardeerde- reactie naar ut Deevers Archief:
Ik wil even een correctie met betrekking tot de overlijdensdatum van Jan van der Helm doorgeven. Oom Jan, de oudste broer van mijn schoonvader Arend van der Helm, is niet op 3 februari 1945 overleden, maar op 7 februari 1945.

Afbeelding 1
Bericht in de Hoogeveensche Courant van 30 april 1997

Afbeelding 2
Kleurenfoto van het straatnaambord ‘Jan van der Helmweg – 1049-1945’ in Hollandscheveld.
Deze kleurenfoto is aanwezig in de verzameling van mevrouw Klazien van der Helm-Bouw.

Posted in Alle Deeversen, Oll'ndeever, Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

In ut Deevers besteet ut woord kopstubber agin neet

Posted on 11 juli 2022

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 15 december 2021 stond het volgende korte berichtje over de verkiezing van het mooiste Drentse woord voor het jaar 2021.

Recordaantal inzendingen voor mooiste Drentse woord
Streektaalorganisatie Huus van de Taol zoekt het Mooiste Drentse Woord voor 2021. Er kwamen ruim 500 inzendingen binnen. Niet eerder waren dat er zoveel.
In Beilen is een top 5 samengesteld, waaruit het publiek nu een keuze kan maken. Dit zijn de woorden: gaorenklopper, (sufferd), vernuvern (vermaken), boezig (winderig), gloepends (zeer, buitengewoon) en kopstubber (ragebol).
Directeur Renate Snoeijing is blij met de vele inzendingen: ‘Deze verkiezing geeft ons natuurlijk de rijkdom van onze taal te laten zien. Maar het is voor ons ook belangrijk om te zien hoeveel mensen een woord insturen. Wij hebben nog nooit zoveel inzendingen gehad als dit jaar, dus het Drents leeft in elk geval nog goed.’
Stemmen kan tot 20 december.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie merkt allereerst op dat in ut Deevers de woorden goar’nklöpper, vurnüvern, boeselug en gloepens bestaan.
Het woord kopstubber bestaat niet in ut Deevers, dit woord schijnt in Noord-Drente te worden gebruikt, dus het is sowieso geen algemeen gebruikt Drents woord. Het Drents bestaat helemaal niet. Ut Dreins besteet agin neet. De redactie begrijpt niet waarom de hoogdeskundige Deeverse ambassadrice bij ut Huus van de Drentse Taol de keuze van het woord kopstubber niet heeft kunnen beletten.
Een ander en veel mooier Deevers woord voor goarn’klöpper is goesebrook.
De redactie zet grote vraagtekens bij het nut van het zoeken naar het Mooiste Drentse Woord. Als een groep van vijfentwintig of meer mensen besluit dat ieder voor zich het woord goar’nklöpper zal inzenden, omdat oepoe dat woord zo vaak gebruikte, dan is bij een magere 500 inzendingen de kans groot dat dit woord in de top 5 terecht komt. Als vervolgens diezelfde vijfentwintig of meer mensen op het woord goar’nklöpper gaan stemmen, dan vergroot dat zeker de kans dat het woord goar’nklöpper het woord van het jaar 2021 van het Huus van de Drentse Taol wordt.
Dat in Drente in het geheel geen sprake kan zijn van één Drentse taal, zoals de hoogdeskundige directrice van het Huus van de Drentse Taol het in het bericht wil doen voorkomen, maar van een grote indrukwekkende verzameling Drentse dialecten, zeg maar van een indrukwekkende dialectendiversiteit, dat mag blijken uit het gebruik van ut Deeverse woord agin in andere streken van Drente: agin, agien, agil, gil, agool, gillig, gilst, angil, angile, ageel, agillijk, agillig, algil, agè, aginne, aginnig, in ’t ginne, agils, agiel, angees, agullig, agul, egil, egiel, agenne, agelle, guls, gels.
De woorden hebben de betekenis van ‘helemaal’ en worden -Drentenierders let nu vooral even op- alleen in combinatie met het woord ‘niet’ gebruikt, dus in ut Deevers: agin neet. Ut Dreins besteet agin neet. Het Drents bestaat helemaal niet.
Is het de bedoeling van het Huus van de Drentse Taol de indrukwekkende Drentse dialectendiversiteit in rap tempo te verschralen en te verarmen en te mangelen tot één Algemeen Platgeslagen Uitgemergeld Beschaafd Drents ? Het ware beter de naam het Huus van de Drentse Taol met erg geschwinde spoed en in erg gestrekte draf te veranderen in Huus van de Drentse Dialecten. En het voortaan vooral niet meer te hebben over ‘het mooiste Drentse woord’. Dus vooral ook geen popie-jopie en voor de bühne verkiezingen van ‘het mooiste Drentse woord’ houden.

Posted in Deevers | Leave a comment

De olde mestkrooie van Geert van Ankör’m

Posted on 10 juli 2022

In de collectie Deevers Archief zijn de vier bijgaand afgebeelde kleurenfoto’s aanwezig.
De vier kleurenfoto’s zijn gemaakt op ut Kastiel in Deever op de plek waar vroeger de familie Geert van Ankör’m (Ankorven) woonde.
Geert van Ankör’m stierf op 14 september 1956. Zijn echtgenote Lammigje Oost stierf op 28 juni 1967. Hun ongetrouwde dochter Janna (Jannoa) van Ankör’m stierf op 10 juni 1990. Hun ongetrouwde dochter Roelofje (Roefie) van Ankör’m stierf op 23 juni 1996.
De redactie van ut Deevers Archief heeft afbeeldingen 1 en 2 gemaakt op 2 januari 2017. Het had die ochtend een beetje gesneeuwd. Een mooi moment voor het nemen van een paar foto’s met enige symboliek. Op afbeelding 1 is het boerderijtje van de familie van Ankör’m in de laatste dagen van zijn leven te zien. Op afbeelding 1 is in het midden achter het hek nog net de olde mestkrooie van Geert van Ankör’m te zien. Die moet daar wel heel lang hebben gestaan, wel meer dan 22 jaren.
Op afbeelding 2 is van dichtbij de ogenschijnlijk niet meer op te kalefateren olde mestkrooie van Geert van Ankör’m in de winter van zijn leven te zien.
De redactie vraagt zich af of bij het volledig vervallen baanderloze boerderijtje (keuterijtje) van de familie van Ankör’m
een pothokke heeft gestaan. De vele pothokkologen van de heemkunduge vurening uut Deever weten vast wel of bij dit keuterijtje ooit een pothokke heeft gestaan. De redactie verneemt het graag.
De redactie heeft afbeeldingen 3 en 4 gemaakt op de zonnige ochtend van 3 mei 2018. Een mooi moment voor het nemen van een paar foto’s met enige symboliek. Op afbeelding 3 is een bijna afgebouwd keuterij-achtig huisje in de lente van zijn leven te zien. Op afbeelding 4 liggen de onderdelen van de olde mestkrooie van Geert van Ankör’m te wachten op een nieuw leven als gerestaureerd old boer’ngerak. Dat gaat de bewoners van de Fledderushoeve zeker lukken. Ech wè.
De architect van het keuterij-achtige huisje heeft zich zonder twijfel laten inspireren en opporren door de vorm van het boerderijtje van de familie van Ankör’m. Of hebben de ijverige ambtsdragertjes van schoonheid en vergunningen van de voorkant van het gelijk, gezeten achter de zeer vele uitkijkramen van hun kantoortuinen en kantoorparken in het Raadhuis aan de Gemeentehuislaan in Deever, hun voorwaarden voor herbouw – zelfs met een schoorsteentje – bedacht en opgelegd (gij zult ons gehoorzamen) aan de eigenaren van het nieuwe pand ? Er zit geen voordeur meer in het nieuwe huisje. Gelukkig mochten de eigenaren van het keuterij-achtige huisje het schuine dak aan de zuidkant van het pand wel helemaal vol leggen met zonnepanelen. Dat dan weer wel.

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Afbeelding 3

Afbeelding 4

Posted in Alle Deeversen, Keutereegie, Old gerak, Sunnepaneel, ut Kastiel, Verdwenen object, Winter | Leave a comment

See breekt de olde offescheid’n skoele of

Posted on 9 juli 2022

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 11 januari 1982 verscheen bijgaand berichtje over de sloop van de offescheid’n skoele an de Heufdstroate in Deever.

Onder slopershamer
Diever. De sloop van de ‘Meester Roosjenschool’ in Diever is in volle gang. De nieuwe school is enige weken geleden al in gebruik genomen, maar de officiële opening zal pas de komende zomer plaats vinden. De school die nu wordt afgebroken is bijna tachtig jaar oud. Vanaf 1 juni 1904 was de school in gebruik, die nu moet wijken voor de moderne tijd.
De school heeft de naam Meester Roosjenschool gekregen, daar meer dan 65 jaar het hoofd van de school de naam Roosjen droeg en wel Broer en Sierd Okke Roosjen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Bij het bericht in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) is een foto van dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels afgebeeld. Deever mag zich gelukkig prijzen dat Harm (Haarm) Hessels gedurende een lange periode dorpsbeelden in de gemiente Deever op de foto heeft gezet en dat veel van die dorpsbeelden in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) zijn gepubliceerd.
De tweelokalige school is op 31 mei 1904 geopend. Op 1 oktober 1929 is het derde lokaal -het lokaal met de twee grote ramen links van de twee ramen aan de rechterkant van de foto- in gebruik genomen. De redactie weet niet wanneer het vierde lokaal aan de rechterkant is bijgebouwd en in gebruik is genomen.

Posted in Deever, Griffemiède skoele, Haarm Hessels, Heufdstroate, Verdwenen object | Leave a comment

It troch Jaring Walta skildere portret fan Abe Brouwer

Posted on 8 juli 2022

De redactie van ut Deevers Archief heeft in een aantal berichten in ut Deevers Archief aandacht besteed aan de Friese schrijver en straatmaker Abe Brouwer, die van 1 maart 1957 tot 1 oktober 1966 gemeente-straatmaker was in de gemiente Deever.
De redactie vond in de fotocollectie van Tresoar een kleurenfoto van een geschilderd portret van Abe Brouwer. De Friese schilder Jaring Walta heeft het portret in 1952 geschilderd, dus een aantal jaren vóór de Deeverse periode van Abe Brouwer
De redactie wil de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief deze kleurenfoto uiteraard niet onthouden.
Nu is het even opletten voor de leergierige in Deever drentenierende Westerlingen, die bereid zijn zich ernstig ut Deevers eigen te maken. Want de redactie heeft het bericht geen Deeverse titel gegeven, maar een Friese. It troch Jaring Walta skildere portret fan Abe Brouwer. Het door Jaring Walta geschilderde portret van Abe Brouwer.

Posted in Abe Brouwer, Skildereeje | Leave a comment

Is dat Sierd Okke Roosjen doar op de fietse ?

Posted on 7 juli 2022

De redactie van ut Deevers Archief kon onlangs bijgaand afgebeelde zwart-wit foto van het schultehuis en het huis met de naam Zonnehoekje aan de brink van Deever toevoegen aan ut Deevers Archief. Die zwart-wit foto is toch maar weer een mooi fragmentje uit het verleden in de gemiente Deever.
Het dateren van deze foto is best wel een hele uitdaging. De redactie meent in de man op de fiets – met name door zijn houding en door zijn haar en door zijn bril – Sierd Okke Roosjen te herkennen. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan dat bevestigen ? Sierd Okke Roosen was de hoofdmeester van de griffemiède skoele an de Heufdstroate in Deever. Wellicht heeft hij een bezoek gebracht aan zijn moeder Jacoba Tiemersma, de weduwe van Broer Roosjen. Zij woonde enige tijd an de Kloosterstroate. De hier afgebeelde foto zal omstreeks 1955 zijn gemaakt.
Sierd Okke Roosjen is geboren op 7 oktober 1908 in Deever. Hij is overleden op 5 februari 1973 in Amsterdam. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever Hij was getrouwd met Grietje Fokkinga. Grietje Fokkinga is geboren op 22 september 1907. Zij is overleden op 19 augustus 1998 in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Sierd Okke Roosjen was een zoon van Broer Roosjen en Jacoba Tiemersma.
Broer Roosjen is geboren op 20 januari 1884 in IJlst in Fryslân. Hij is overleden op 2 januari 1939 in Deever. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Jacoba Tiemersma is geboren op 30 mei 1888 in Hennaarderadeel in Fryslân. Zij is overleden op 1 mei 1955 in Deever. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg in Deever.
De witte blokken straatstenen tussen de Brink/Brinkstraat en de Kloosterstraat wekken ten onrechte de indruk dat het verkeer komende vanuit de Brinkstraat voorrang had op het verkeer in de Kloosterstraat.
De redactie heeft bijgaande kleurenfoto van de brink van Deever gemaakt op woensdag 6 november 2018. Aan de rechterkant is nog net het begin van de Kloosterstraat te zien.

De heer Hendrik (Henk) Nijboer reageerde op 13 juli 2022 als volgt:
Even over die foto. Je denkt dat de man op de fiets misschien meester Roosjen is. Mijn eerste ingeving is dat dit Anne Mulder (Anne Bas) is. Die woonde in de Kloosterstraat waar later Miesie Bel woonde. Maar misschien heb ik het wel helemaal mis.

Posted in Brink, Kloosterstroate | Leave a comment

Ut loon wödde mit 10, 7,5 of 5 % vurminderd

Posted on 7 juli 2022

De redactie van ut Deevers Archief houdt er een merkwaardige hobby op na en dat is onder meer het verzamelen van jaarverslagen en andere documenten van de Coöperatieve Zuivelfabriek en Korenmalerij ‘Diever’, die was gevestigd aan het Katteneinde (Moleneinde) in Deever. Elk jaarverslag bevat een schat aan gegevens over de melkveehoudende boerenstand in Deever, an de Deeverbrogge, in Oldendeever, op Kalter’n en in Wittelte.
De redactie vond het ‘Jaarverslag over het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932’ bij toeval in een achtergelaten doos in het kaaspakhuis in het toen nog bestaande oude pand van de zuivelfabriek aan het Katteneinde (Moleneinde) in Deever.

De jaren 1931 en 1932 waren jaren in de grote vooroorlogse crisis. In het ‘Verslag over het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932’ zijn slechts twee zinnetjes in het verslag van de bestuursvergaderingen besteedt aan de beloning van zijn arbeiders:
Verder werd besloten tot loonsverlaging van het personeel over te gaan en wel met percentages van respectievelijk 10, 7½ en 5. Voor de hierna geldende salarissen zie men de tusschen haakjes geplaatste bedragen bij de loonlijst personeel.
Het bestuur was in het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932 als volgt samengesteld:
– Jan Seinen, Diever, voorzitter;
– Gerard Meijering, Diever, secretaris;
– Dirk Moes, Diever, vice-voorzitter;
– Hendrik Lefferts Barelds, Wittelte, vice-secretaris;
– Jan Berends van der Berg, Wittelte, lid.
De raad van commissarissen was in het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932 als volgt samengesteld:
– Jans Bult, Oldendiever, voorzitter;
– Roelof van Wester, Oldendiever, secretaris;
– Hendrik Jonkers, Dieverbrug;
– Klaas Geerts, Oldendiever;
– Bertus Wemmenhove, Dieverbrug.

De genoemde loonlijst is te zien op de hier afgebeelde bladzijde 4 van het genoemde jaarverslag.
De Heer Directeur J.H. Benthem en de Heer Assistent J. Andree (die zichzelf altijd maar Andreae wilde
noemen) bleven -ook in die zware crisis- gespaard van deze groffe gedwongen loonsverlaging. Zij hadden bovendien het grote voorrecht van ‘vrij wonen’. Ook de eerste kaasmaker had ‘vrij wonen’.
Op de hier afgebeelde bladzijde 5 van het genoemde jaarverslag is te lezen hoe ook de melkrijders het er van langs kregen. Merkwaardig genoeg namen de melkrijders het voorstel aan voortaan op de zondag gratis te rijden.

Het schrille contrast met de groffe gedwongen loonsverlaging van de fabrieksarbeiders van de toch wel mededogenloze boerenonderneming ‘Coöperatieve Zuivelfabriek en Korenmalerij Diever’ is te lezen in het hier afgebeelde kort-door-de-bocht bericht, dat verscheen op 29 juni 1932 in het Nieuwsblad van het Noorden:
Diever, 28 juni. Van gemeentewege vond dezer dagen de uitkeering plaats van gelden ingevolge de Crisis-Zuivelwet. Bijna 400 veehouders ontvingen kleinere en grootere bedragen, tot een totaal van f. 4369,50. Het gaf een heele drukte.

Om voorlopig in ‘de ergste nood’ van de melkveehouders te voorzien, kon in 1932 elke melkveehouder krachtens de Crisis-Zuivelwet steun ontvangen. Per melkgevende koe, die aanwezig was op 15 juni 1932, kon elke melkveehoudende boer, die zich voor steun aanmeldde f, 2,25 ontvangen. In de gemeente Diever ging het om 376 boeren, die tezamen 1959 koeien hadden, dus het steunbedrag was f. 4407,75. De boerenorganisaties moeten ook in die jaren al krachtige lobbyisten in het Haagsche hebben gehad.
Van hoeveel koeien in 1932 de melk naar de ‘Coöperatieve Zuivelfabriek en Korenmalerij Diever’ werd gebracht, is niet bekend, dus is het ook niet bekend hoeveel steun naar de boeren in Deever, an de Deeverbrogge, in Oldendeever, op Kalter’n en in Wittelte is gegaan.
Na de gedwongen groffe loonsverlaging van de arbeiders van de melkfabriek een maand eerder gaf het met die 203 boeren in Deever, an de Deeverbrogge, in Oldendeever, op Kalter’n en in Wittelte wel een hiele drokte daar bij het gemeentehuis an de Brink in Deever (een gemeentehuis hoort aan de Brink staan). Bestuursleden, commissarissen en leden van de coöperatie, allemaal in de rij staan voor een beetje steun. Hand ophouden. Niet klagen, maar dragen. Geld van de arbeider en geld van de belastingbetaler. Alle beetjes helpen om de crisis door te komen.
De redactie kan belangstellenden een pdf-bestand van het belangwekkende ‘Jaarverslag over het boekjaar 4 mei 1931 – 30 april 1932′ toesturen. Stuur een berichtje.

Abracadabra-1224 Abracadabra-1225 Abracadabra-1223

Posted in An de Deeverbrogge, Deever, Kalter’n, Landbouw, Oll'ndeever, Süvelfubriek Deever, Wittelte | Leave a comment

Koate van ut laandgood Baark’nheuvel – 1936

Posted on 6 juli 2022

Van het landgoed Berkenheuvel bestaat een kaart, met daarop aangegeven de situatie in 1936. Mr. Albertus Christiaan van Daalen exploiteerde zijn landgoed voor de verkoop van hout. Om dit hout uit de bossen te kunnen vervoeren, liet hij heel veel zandwegen aanleggen. En hij gaf aan al die wegen zelf een naam, zoals Melloweg, Wouwenaarsweg, Van Tienhovenweg, Gerardinaweg, Jodenzand.
Die namen zijn terug te vinden op deze kaart, die namen zijn veelal niet meer ter plekke terug te vinden op die aandoenlijke kleine witte bordjes met zwarte letters aan de bomen. Zelfs veel wegen zijn onder het gure klantonvriendelijke bewind van de Vereniging Tot Behoud Van Natuurmonumenten niet meer terug te vinden. De Vereniging Tot Behoud Van Natuurmonumenten in het verre ‘s Graveland is in dit geval bepaald zeer zeker geen Vereniging Tot Behoud Van Cultuurmonumenten.
Op de kaart is ook aangegeven waar ooit een brandpaal heeft gestaan, te weten aan de Middenlaan, tegenover de Kelderweg. De stampbetonnen fundering van deze brandpaal is heden ten dage nog ter plekke aanwezig. Op de kaart is ook de uitkijktoren aan de Torenweg terug te vinden.
Vanuit geschiedkundig oogpunt is het nog aardiger dat naast een overgebleven zeldzaam exemplaar van de kaart van het landgoed Berkenheuvel ook de originele drukplaat van deze kaart nog bestaat, zoals te zien is op bijgaande foto, die de redactie van het Deevers Archief op 26 april 2000 heeft gemaakt.
Als de voorraad kaarten (kosten 10 cent per exemplaar, Van Daalen lette vooral ook op de kleintjes) op was, dan stuurde mr. Albertus Cristiaan Van Daalen die plaat gewoon naar een drukker (wellicht Roelof van Goor in Deever ?) voor het maken van een nieuwe voorraad. Zou deze drukplaat nu nog kunnen worden gebruikt ?

Posted in Albertus Christiaan van Daalen, Deever, Landgoed Berkenheuvel | Leave a comment

De plakplaèties van ut eup’mlogtspul

Posted on 5 juli 2022

In het openluchttheater an de Shakespearebrink (vrogger Bolderbrink) in het Grünedal an de Heezeresch bee Deever wordt al vanaf 1946 elk jaar op een aantal avonden in de zomer als eup’mlochtspul een toneelstuk van Sjakie uut Spier opgevoerd.

Moar hoe meuk’n see in de begöntied van ut eup’mlogttheater an de Shakespearebrink (vrogger de Bolderbrink) in het Grünedal an de Heezeresch bee Deever reclame veur ut nog neet so bekende eup’mlochtspul ? De tonielvurening uut Deever swömde toe nog ee’m neet in ut geld en kön nog gien düre reclame maèk’n. Ur was in die tied gelokkug ok nog gien internet.
Woar see wel wat reclame mit meùk’n, dat was mit kleine plakplaèties. Ie könn’n an de aachterkaante ut plaètie nat likk’n, net as bee un postsegel, en dan ut plaètie an un lantièrnpoal, op un deure, op een roete, op ut aachterspatbröt van de fietse of in un plakbook plakk’n. Ut plakplaètie was ien van de eerste uutbroak’n van de beruchte besmettelukke Deeverse seekte Shakespearitis.

Let op bee de plakplaèties: An de toeter van de kièrl op ut pièrd op ut plaètie hangt un vlaggie mit ut woap’m van de gemiente Deever. Let op bee de tekst op de plakplaèties: Ut huus mit adres Heufdstroate 4 was van de gemiente Deever, woar de burgemeister gratis mög woon’n. Ie könn’n doar anbell’n en dan gaaf Jan Cornelis Meiboom (die in Deever altied ome Kees wödde enuumt) of sien frau Nell Veldmann (die in Deever altied tante Nel wödde enuumt) uutleg an de deure. See haad’n toch aans niks te doon.

De redactie van ut Deevers Archief ziet van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief graag de Nederlandse vertaling van het hiervoor weergegeven stukje tekst tegemoet.
De redactie is in zijn geheel niet bevattelijk voor het Shakespearitis-virus, maar is vanwege het zoveel mogelijk vastleggen van het vrogger in de gemiente Deever wel voortdurend op zoek naar in de galerij ontbrekende exemplaren van alle ooit voor het eup’mlochtspel gemaakte plakplaèties.
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief heeft een exemplaar van de ontbrekende plakplaèties ? De redactie zou graag een goede scan van die plakplaèties toegezonden willen hebben. De redactie is die bezoeker bij voorbaat bijzonder erkentelijk en zal de betreffende afbeelding van dat plakplaètie met geschwinde spoed en in gestrekte draf opnemen in de galerij van afbeeldingen in dit bericht.
De redactie weet niet of voor enige jaren vóór 1954 ook speciaal voor het openluchtspel splakplaètie zijn gemaakt. Wie kan de redactie daarover informeren ? De redactie weet niet of na 1979 of 1980 ook nog speciaal voor het openluchtspel plakplaèties zijn gemaakt. Wie kan de redactie daarover informeren ? Vooralsnog veronderstelt de redactie dat dit niet het geval is, dus dat plakplaètie-mutatie van het Shakespearitus-virus na 1980 is uitgedoofd.
De redactie is ook op zoek naar de originele tekening van de afbeelding op de plakplaèties ! Wie kan gegevens hierover aan de redactie verstrekken ? Let bij de tekening op een plakplaètie vooral op de vlag met het wapen van de gemiente Deever, die aan de toeter van de heraut hangt.

De redactie wil graag een afbeelding van ut plakplaètie van de volgende openluchtspelen tonen:

– 1954 – King Lear (Koning van de vlakte), geschreven in 1606, tragedie.
– 1955 – A midsummer night’s dream (Een midzomernachtdroom), geschreven in 1600, komedie.
– 1956 – The taming of the screw (De feeks wordt getemd), geschreven tussen 1590 en 1594, komedie.

1954 1955 1956

– 1957 – Much ado about nothing (Veel drukte om niets), geschreven in 1598-1599, komedie
– 1958 – Romeo and Juliet (Romeo en Julia), geschreven ± 1595, tragedie.
– 1959 – The merry wives of Windsor (De vrolijke vrouwtjes van Windsor), geschreven ± 1597, komedie.

1957 1958 1959

– 1960 – The merchant of Venice (De koopman van Venetië), geschreven in 1596 of 1597, komedie.
– 1961 – Measure for measure (Leer om leer), geschreven in 1603 of 1604, komedie.
– 1962 – Twelfth night, or what you will (Driekoningenavond), geschreven tussen 1599 en 1601, komedie.

1960 1961 1962

– 1963 – The tragedy of Julius Ceasar (Julius Ceasar), geschreven in 1599, tragedie.
– 1964 – The tempest (De storm), geschreven ± 1611, komedie.
– 1965 – A midsummer night’s dream (Een midzomernachtdroom), geschreven in 1600, komedie.

1963 1964 1965

– 1966 – As you like it (Naar het u bevalt), geschreven ± 1599, komedie.
– 1967 – The taming of the screw (De feeks wordt getemd), geschreven tussen 1590 en 1594, komedie.
– 1968 – The comedy of errors (Het spel der vergissingen), geschreven ± 1592-1594, komedie.

1966 1967 1968

– 1969 – The merry wives of Windsor (De vrolijke vrouwtjes van Windsor), geschreven ± 1597, komedie.
– 1970 – A midsummer night’s dream (Een midzomernachtdroom), geschreven in 1600, komedie.
– 1971 – Twelfth night, or what you will (Driekoningenavond), geschreven tussen 1599 en 1601, komedie.

1969 1970 1971

– 1972 – The merchant of Venice (De koopman van Venetië), geschreven in 1596 of 1597, komedie.
– 1973 – Romeo and Juliet (Romeo en Julia), geschreven ± 1595, tragedie.
– 1974 – As you like it (Naar het u bevalt), geschreven ± 1599, komedie.

1972 1973 1974

– 1975 – The taming of the screw (De feeks wordt getemd), geschreven tussen 1590 en 1594, komedie.
– 1976 – Measure for measure (Leer om leer), geschreven in 1603 of 1604, komedie.
– 1977 – The tempest (De storm), geschreven ± 1611, komedie.

1975 1976 1977

– 1978 – The comedy of errors (Het spel der vergissingen), geschreven ± 1592-1594, komedie.
– 1979 – The merry wives of Windsor (De vrolijke vrouwtjes van Windsor), geschreven ± 1597, komedie.
– 1980 – A midsummer night’s dream (Een midzomernachtdroom), geschreven in 1600, komedie.

1978 1979 1980

Posted in Deevers, Eup’mlogtspel, Shakespeare prullaria, Shakespearitis | Leave a comment

Ien kièr in de weke wödde de bièr eslaagt

Posted on 4 juli 2022

In het in 1999 verschenen fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is als afbeelding 80 een afbeelding van een zwart-wit ansichtkaart van de pastorie van de hervormde kerkgemeente aan de brink van Deever opgenomen. De foto voor deze ansichtkaart is in 1939 gemaakt. In de tekst bij de afgebeelde ansichtkaart zijn herinneringen van dominee Dirk Theodorus (Theo) Rutgers aan deze pastorie uit zijn eerste periode 1948-1951 verwerkt. De pastorie aan de brink van Deever is in de vijftiger jaren van de vorige eeuw afgebroken. Een afbeelding van de betreffende bladzijde uit het fotoboekje ‘Diever, ie bint ’t wel …’ is in dit bericht opgenomen.

60 – Diever – Pastorie van de Hervormde Kerk – 1939
Hier volgen mooie herinneringen aan dit huis van dominee Theo Rutgers.
In vergelijking met de pastorie van Dwingeloo was deze pastorie eenvoudig en niet zo opvallend. Het was wel een echte pastorie, want aan weerszijden van de voordeur bevonden zich twee grote en hoge voorkamers. De roodstenen gang achter de voordeur liep tot aan de tuindeur aan de achterkant. In de gang bevonden zich de deuren van de voorkamers en de twee achterkamers. In het midden van de gang bevond zich aan de ene kant een trap naar boven en aan de andere kant een dwarsgang die via een afstapje in de keuken naast het huis uitkwam. Onder de rechter achterkamer lag de kelder die bereikbaar was vanuit de keuken. Achter de rechter achterkamer bevond zich ’t huusie. De ton van ’t huusie werd één keer per week geleegd. De kamers werden verwarmd met kachels. De keuken en de bijkeuken hadden geen verwarming. In de keuken stond een geelkoperen waterpomp. Het koken gebeurde op het petroleumstel.
Het mooiste was de grote tuin. Deze was niet volgens een plan aangelegd, maar was wild en natuurlijk. De tuin stond vol met alles wat maar groeien wilde. Zo konden appels, peren, pruimen, morellen en frambozen worden geoogst. Vogels waren er in overvloed. Het was een paradijs. Zo hoorde de tuin van een pastorie te zijn. Deze tuin paste bij het ambt van predikant. Ik kon daar ronddwalen om inspiratie op te doen. De tuin riep herinneringen op aan het veelkleurige en het ingewikkelde van ons menselijk bestaan. Je kwam daar de hele wereld tegen. Vanuit de pastorie had men uitzicht op de Brink, op de wereld en de mensen. Alles was nog in vaste patronen gevat.
Kerk en pastorie waren het middelpunt van een gemeenschap. Wel wat op afstand, want de pastorie had een stoep. Daar moest een doopvader op om z’n kind aan te geven, daarop verscheen een naober om te vertellen dat een buur was overleden. Van het huis ging gezag en wijsheid uit.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie heeft in verschillende berichten aandacht besteed aan dominee Dirk Theodorus (Theo) Rutgers. De redactie verwijst voor meer gegevens van hem naar de betreffende pagina in Het geheugen van Drente.
Hij schrijft: De ton in ’t huusie (het toilet) werd één keer in de week geleegd. De tönne in ut hüsie wödde ien kièr in de weke eleegt.
De redactie herinnert zich uit zijn jeugd dat boer Klaas Fledderus op ut Kastiel voor het legen van de tönne in ut hüsie op de dele een uitdrukking in ut Deevers had: wee goat ee’m de bièr slaagt’n. In het Nederlands: we gaan even de beer slachten. Een beer is een mannelijk varken. De geur van een geslachtsrijpe niet-gecastreerde beer is erg onaangenaam. De geur van een leeglopende tönne uut ut hüsie in de strontkarre van Klaas Fledderus was ook niet te harden.
Zie de oude pastorie ook op een andere afbeelding van de oude pastorie en het oude gemeentehuis.
De redactie heeft de bijgevoegde kleurenfoto gemaakt op maandag 3 september 2018.

Posted in Ansigtkoate, Diever, ie bint 't wel ..., Verdwenen object | Leave a comment

De Sint Andreasparochie bestiet honderd joar

Posted on 3 juli 2022

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 24 september 1984 verscheen het bericht dat op 30 september 1984 de Andreasparochie op Zorgvliet haar 100-jarige bestaan ging vieren.

Zorgvlied viert jubileum:
Honderd jaar Andreasparochie
Zorgvlied. De Andreasparochie te Zorgvlied viert eind deze maand het 100-jarig bestaan. Twee mensen in Zorgvlied hebben een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Zorgvlied en in het ontstaan van de parochie. Het zijn Lodewijk Guillaume Verwer en zijn echtgenote Johanna Cornelia Ludovica van Wensen. Lodewijk Guillaume Verwer werd geïnspireerd door de Maatschappij van Weldadigheid, die vooral in de omgeving van Frederiksoord en Vledder in het verleden veel liefdadigheid heeft verricht. Hij kocht een groot stuk bos en hei en stichtte hierop kleine bedrijfjes, waardoor hij onder andere Brabantse boeren aantrok. De familie liet ‘Huize Zorgvlied’ of ‘Castra Vetera’ bouwen, waarin één der kamers was ingericht als huiskapel. In 1880 krijgen enkele gelovigen toestemming van de paus, hun zondagsplicht in de huiskapel te vervullen met uitzondering van de grote feestdagen. Dan moest men naar de eigen parochiekerk te Steenwijkerwold.
De familie Verwer beschikte over een herenhuis met bijgebouwen los van het huis. In 1880 werden die bijgebouwen verbouwd en een gedeelte direct naast het herenhuis werd kerkje met afmetingen 5,5 bij 9,5 meter.
In september 1884 wordt de eerste pastoor geïnstalleerd. Het is Petrus Johannes Conradus van Haagen. De parochie omvat de volgende dorpen en gehuchten: Zorgvlied, Doldersum, Vledder, Veldhuizen, Appelscha, Nieuw-Appelscha, Fochteloo, Haule, Oosterwolde, Donkerbroek, Makkinga, Langedijk, Beuil, Noordwolde, Older- en Nieuwerberkoop.
In 1887 wordt een stuk grond gekocht van de familie Verwer, met als voorwaarde dat op deze grond een kerk, pastorie en kerkhof worden gesticht. In 1919 schonk de familie Verwer ‘Het Witte Huis’ aan de parochie. Tot 1966 heeft in deze woning steeds de pastoor gewoond.
Op 7 oktober 1923 werden de eerste stappen ondernomen tot de bouw van een nieuwe kerk. De bouw heeft negen maanden in beslag genomen. Hendrik Bos haalde met paard en wagen 180.000 stenen uit Dieverbrug, die daar per schip werden aangevoerd en bovendien haalde hij 150 kubieke meter zand uit Appelscha.
De kerk werd op 15 juli 1924 ingewijd door deken Vaas uit Wolvega. Deze was van 1881 tot 1897 pastoor te Zorgvlied.
Auto
In 1936 komt er een grote verandering, want Zorgvlied heeft geen eigen pastoor meer en dat was toch wel hard voor de parochianen. De pastoor en de kapelaan van Veenhuizen wisselen elkaar af in de zielezorg over Zorgvlied. De pastoor kreeg toestemming van de aartsbisschop om een tweedehands auto aan te schaffen. Zo kon één van beiden iedere dag naar Zorgvlied.
Op 12 oktober 1947 ging de benoeming in van pater Isaïas Onings als kapelaan van Veenhuizen belast met de zielezorg van Zorgvlied en Wateren. Hij nam zijn intrek in de pastorie, waar ook al reeds twee gezinnen woonachtig waren. In 1949 werd pater Onings benoemd tot pastoor van Bolsward.
Van 1949 tot de benoeming van pater J. Meertens hebben pater Jeroen Doedens en pater Groen hun herderlijke zorgen aan de parochianen in Wateren en Zorgvlied gegeven. Pater Meertens ging wonen in Oosterwolde. Hij is momenteel pastor van drie parochies, te weten Gorredijk, Oosterwolde en Zorgvlied. Door de instelling van een nieuw parochiebestuur is er een verdeling van parochiële taken gekomen, waardoor de pastor enigszins ontlast kon worden.
Feest
Op 30 september aanstaande wordt dan het 100-jarig bestaan gevierd. De eeuwfeestcommissie onder leiding van Johan Wesselink heeft veel werk verzet. Men heeft dan ook een feestprogramma opgesteld. ’s Morgens na de kerkdienst, die om 10.00 uur wordt gehouden, is er een receptie in huize ‘Villa Nova’. Hierna is ’s middags een feestprogramma speciaal afgestemd voor de kinderen.
’s Avonds is er een ouderwetse kerksamenzanglof en daarna wordt er door alle commissies een zogenaamde revue opgevoerd. Als dit programma is afgewerkt, dan is er nog gelegenheid om een dansje te maken.
De datum van 30 september is bewust gekozen, want twee dagen eerder bestaat de openbare basisschool in Wateren 100 jaar. Vele oud-inwoners komen dat weekend ongetwijfeld naar Wateren-Zorgvlied om beide jubilea bij te wonen. Ter gelegenheid van dit eeuwfeest is er een herdenkingsboekje over de Andreasparochie te Zorgvlied verschenen. Het is geschreven door Marijke Westerveld en Koos Tolboom. Het biedt een goed historisch beeld van het katholieke leven in dit gedeelte van Zuidwest-Drente en Zuidoost-Friesland.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie merkt op dat in het bericht toch wel enige feitelijke onjuistheden staan. Het bericht lijkt een soort van in de gauwigheid opgeschreven van horen zeggen verhaal te zijn. De redactie vermeldt slechts de volgende feitelijke onjuistheid: ‘De familie Verwer liet ‘Huize Zorgvlied’ of ‘Castra Vetera’ bouwen …..’. Echter Jacobus Fransiscus de Ruiter de Wildt liet het landhuis bouwen en gaf het enkel de naam ‘Huize Zorgvlied’.
De redactie is niet achter de betekenis van de term ‘kerksamenzanglof’ gekomen. Wie het wel weet, die mag het uiteraard uitleggen.
De afgebeelde foto bij het bericht is gemaakt door de Deeverse dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels. Harm maakte daarvoor een foto van een oude ansichtkaart, waarop zijn te zien de pastorie, de rooms-katholieke kerk en de bejaardenwoningen van het Sint Anthonij Gasthuis. Hij heeft voor publicatie bij het bericht nog een foto gemaakt van een oude ansichtkaart, waarop zijn te zien de pastorie en de rooms-katholieke kerk. Maar die is niet bij het bericht opgenomen.
De redactie heeft de bijgevoegde kleurenfoto gemaakt op woensdag 19 september 2018.

Posted in Kattelieke Kaarke, Sint Andreasparochie, Verdwenen object, Zorgvliet | Leave a comment

Is Frièrik Trompetter dood ekoo’m in de Oekraïne ?

Posted on 2 juli 2022

In de Burgerlijke Stand van de gemiente Deever is op 3 juli 1952 de speciale akte van overlijden van Frederik (Frièrik) Trompetter ingeschreven.

Nr. 18
Heden, drie Juli negentienhonderd twee en vijftig is door mij, ambtenaar van de burgerlijke stand der gemeente Diever ingeschreven een vanwege de Minister van Justitie, door de commissie tot het doen van aangifte van overlijden van vermisten gedane schriftelijke aangifte van zeven en twintig maart negentienhonderd twee en vijftig, waaruit blijkt dat op twaalf Juli negentien honderd een en veertig in Oost-Europa is overleden: Trompetter, Frederik, geboren te Dwingeloo op tien Februari negentien honderd negentien, wonende te Diever, zoon van: Trompetter, Harm en: Hoogeveen, Woltertje.
Waarvan akte, Jan Boesjes (ambtenaar van de burgerlijke stand, secretaris van de gemiente Deever).

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De commissie tot het doen van aangifte van vermisten heeft bestaan in de periode 1949-1962. In het Nationaal Archief in Den Haag is het archief van deze commissie aanwezig.
De redactie heeft het vermoeden dat Harm Trompetter, de vader van Frederik (Frièrik) Trompetter in de Tweede Wereldoorlog brugwachter an de Gowe was. Zie de huwelijksakte van zoon Jan Trompetter. Het brugwachtershuis staat aan de Deeverse kant van de vaart, vandaar dat de overlijdensakte van Frederik (Frièrik) Trompetter in de gemiente Deever is ingeschreven.
Is de jonge Frederik (Frièrik) Trompetter naar Oost-Europa (naar de Oekraïne ?) vertrokken om daar te werken als boerenknecht (melkknecht ?) bij een Oostlandboer, om daar uiteindelijk ook Oostlandboer te worden ?
Was Frederik (Frièrik) Trompetter een bekende van Fokke Dieuwko Lindeboom ?
Was Frederik (Frièrik) Trompetter een bekende van de beruchte Deeverse N.S.B.’er Klaas Marcus Balsma ?
Is Frederik (Frièrik) Trompetter omgebracht door partizanen ?
De redactie verwijst de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief bijzonder graag naar de studententhesis ‘Fout werk in het Oosten’ van 26 juni 2011.

Posted in Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Fokke Dieuwko Lindeboom komp umme in Oekraïne

Posted on 1 juli 2022

In Volk en Vaderland: weekblad der Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland verscheen op 16 juli 1943 het volgende berichtje over het overlijden van N.S.B.’er en Oostlandboer Fokke Dieuwko Lindeboom uut Woater’n.

In den strijd voor Leider, Volk en Vaderland, tegen het Bolsjewisme, is gevallen de Oostlandboer
Fokke D. Lindeboom
Stbno. 52165,
Landwirtschaftsführer,
oud 45 jaar.
Zijn nagedachtenis leeft in onze rijen voort.
Namens de Groep Diever
K.M. Balsma,
Groepsleider.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie probeert zoveel als mogelijk is aandacht te besteden aan al het gebeurde in de gemiente Deever in de Tweede Wereldoorlog.
De redactie verwijst de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief voor meer begrip over dit bericht bijzonder graag naar de studententhesis ‘Fout werk in het Oosten’ van 26 juni 2011.
De redactie wist van horen zeggen van zijn moeder dat de op Woater’n bij haar in de buurt wonende boer Fokke Lindeboom een N.S.B.’er was en dood was gekomen in Oost-Europa. Het bijgaande overlijdensbericht getuigt daarvan.
Het overlijdensregister van de gemiente Deever vermeldt in aktenummer 19 van nota bene 3 juli 1952 het volgende:
Overleden: Fokke Dieuwko Lindeboom; geboren op 14 mei 1898 te Smallingerland, overleden op 7 juni 1943 te Oost-Europa, zoon van Sipke Lindeboom en Trijntje Pool. Gehuwd geweest met: Engeltje Jager (in leven; echtgenote). Zie ook de afbeelding van de overlijdensakte (afbeelding 3)
Tijdens de Tweede Wereldoorlog emigreerden Nederlandse boeren, waaronder een aantal boeren uit Drenthe, waaronder Fokke Dieuwko Lindeboom uut Woater’n, naar door de Duitsers bezette landen, zoals Estland, Letland, Litouwen en met name Oekraïne. Het waren voor een deel N.S.B.’ers en voor een deel boeren die zich hadden laten overhalen door de Nederlandse Heidemaatschappij. Is Fokke Dieuwko Lindeboom gerecruteerd door de N.S.B.’er Klaas Marcus Balsma ?
Fokke Dieuwko Lindeboom is overleden op 8 juni 1943 in Sitkowski in Oekraïne en is in die plaats ook begraven. De redactie kon nergens in de Oekraïne de plaats Sitkowski vinden.
De redactie weet niet wat de oorzaak van zijn dood is geweest. De Oostlandboeren werden vaak het slachtoffer van de strijdende partijen. Hebben partizanen Fokke Dieuwko Lindeboom om het leven gebracht ? De redactie weet ook niet of zijn vrouw Engeltje Jager met hem naar Oekraïne is vertrokken en waar zij na het einde van de Tweede Wereldoorlog terecht is gekomen. Engeltje Annes Jager is op 25 februari 1987 in Drachten overleden, zij was toen 88 jaar oud.
Denk nu niet dat N.S.B.-groepsleider Klaas Marcus Balsma, uitbater van café Brinkzicht an de Brink in Deever, zelf dit gehele bericht heeft bedacht. Nee. hij maakte gebruik van een soort van door de N.S.B. voorgekauwd overlijdensbericht waarbij de zin ‘In den strijd voor Leider, Volk en Vaderland tegen het Bolsjewisme, is gevallen …..’ en de zin ‘Zijn nagedachtenis leeft in onze rijen voort.’ vaste teksten waren. Wat zou het N.S.B.-stamboeknummer van Klaas Marcus Balsma zijn geweest ?
Fokke Dieuwko Lindeboom had als N.S.B.-stamboeknummer 52165. Hij was een landbouwleider in Oekraïne, wellicht gaf hij leiding aan een groepje geëmigreerde boeren.

Op 26 november 2017 reageerde de in Londen wonende Theo Veenstra als volgt:
De website genealogieonline.nl geeft aan dat Fokke Lindeboom in de Oekraïne is vermoord.
Ik doe via het internet genealogisch onderzoek naar mijn voorouders. Een van mijn overgrootmoeders is Geertje Lindeboom (1849-1922), die was gehuwd met Jurjen Veenstra (1841-1916).
Interessant is te weten dat Fokke Lindeboom’s broer Eize Jan en zuster Janna met hun partners en kinderen in het begin van de twintigste eeuw naar de U.S.A. zijn geëmigreerd en dat Eize Jan Lindeboom’s zoon George Sam (oorspronkelijk Gjalt Sipke), dus een volle neef van Fokke Lindeboom, in de Tweede Wereldoorlog als vrijwilliger in het Amerikaanse leger in de Stille Oceaan tegen de Japanners heeft gevochten.

Op 30 december 2017 reageerde de heer J. Stitselaar als volgt:
Fokke Dieuwko Lindeboom is volgens het Standesamt Berlin op 7 juni 1943 te Shitomir (UKR) overleden.
Volgens opgave is de doodsoorzaak ‘von partizanen ermordet’. Bijgaand de Duitse overlijdensakte van Fokke Dieuwko Lindeboom (zie afbeelding 2). De plaatsnaam Shitomir is volgens de Duitse spelling.

Op 28 juli 2018 reageerde de in Denemarken wonende heer Michel Dalstra als volgt:
Het volgende wil ik toevoegen aan de reactie van Theo Veenstra.
Eize Jan Lindeboom emigreerde naar Californië in de jaren 1920/1930.
Op zijn land bij Los Angeles werd het latere thema park Knott’s Berry Farm gevestigd.
Zijn dochter Trijntje (Tine) kwam al vóór de oorlog terug naar Nederland en was actief in het verzet in Drachten en omstreken. Zij werd gevangen genomen en heeft tot het einde van de Tweede Wereldoorlog in gevangenschap doorgebracht.
Eize Jan’s zuster Janna emigreerde met haar echtgenoot Brand Dalstra pas rond 1950 naar Californië.

Afbeelding 1
In Volk en Vaderland: weekblad der Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland verscheen op 16 juli 1943 het volgende berichtje over het overlijden van N.S.B.’er en Oostlandboer Fokke Dieuwko Lindeboom uut Woater’n.

Afbeelding 2

Afbeelding 3

Posted in Klaas Marcus Balsma, N.S.B., N.S.B.'er, Overlijdensbericht, Tweede Wereldoorlog, Woater’n | Leave a comment

De kanariegele plestik püte van de V.V.V. uut Deever

Posted on 30 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan iets waarvan de redactie het de moeite waard vindt dit te tonen in ut Deevers Archief. Zo vond de redactie in een van de de dozen met Deeverse paperassen tot zijn verbazing en verrassing twee kanariegele plastic püt’n van de V.V.V. Diever, de Vereniging Voor Verrassend Veel Verterend Vreemdelingen Verkeer Diever, met daarop de onverwoestbare spreuk ‘Ga liever naar … Diever’. Zie de bijgevoegde afbeelding. Zat de V.V.V. Diever in het ‘kanariegele-plastic-püt’n-tijdperk’ in het pand van de vroegere Coöperatie an de Heufdstroate bee café Brinkzicht of in het schultehuis an de brink ?
Uiteraard heeft de redactie de twee kanariegele plastic zakken niet in de plastic-afval-bak gegooid, maar weer bewaard, maar nu in de doos met Deeverse prullaria. De redactie is wel bereid één van de twee zakken te ruilen tegen een ander Deevers prul. Wie heeft belangstelling en heeft wat te ruilen ?
Voor de liefhebber van ut Deevers (en wie is dat niet in de gemiente Deever ?) (zelfs drentenierende verstokte Amsterdammers hebben belangstelling voor ut Deevers) volgt hier de Deeverse vertaling van het woord zak: püte. De Deeverse vertaling van een tipse zak is klarre. Un klarre is un tipse püte. Bijvoorbeeld in de zin: Ik goa un klarregie snüpies koop’m bee Batta Bolling.

Posted in Deeverse prullaria | Leave a comment

Wat deud betonarbeider Marinus Pankow in Deever ?

Posted on 29 juni 2022

In de webstee www.alledrenten.nl is de hier afgebeelde akte van overlijden van het kindje Marina Dina Pankow te vinden. De redactie van ut Deevers Archief kwam deze akte bij toeval tegen. Het twee jaar oude kindje Marina Dina Pankow is op 13 maart 1944 overleden in de gemiente Deever. Van het overlijden van het kindje is aangifte gedaan door de beruchte N.S.B.’er Klaas Marcus Balsma. Hij was de houder van café Brinkzicht in Deever. De redactie weet niet of het kindje Marina Dina Pankow is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.
De ouders van het kindje waren Marinus Pankow en Hiltje van Schouwen. Beiden woonden in Zierikzee.
Marinus Pankow was betonarbeider. Wat deud betonarbeider Marinus Pankow in Deever ? Wat deed betonarbeider Marinus Pankow in Deever ? De redactie heeft het vermoeden dat Marinus Pankow werkzaam was bij een aannemer, die betonnen verdedigingswerken voor de Frieslandriegel bouwde langs de Drentse Hoofdvaart voor de Duitse bezetter. De grote vraag is natuurlijk welke aannemer dat is geweest ? Was Marinus Pankow an de Deeverbrogge ingezet bij het fabrieksmatig maken van betonnen verdedigingselementen ? Was hij ervaren in het vlechten van wapeningsijzer ? Zie bijvoorbeeld de verdedigingselementen langs de Drentse Hoofdvaart bij Wittelte op bijgaande afgebeelde kleurenfoto, die de redactie op 9 april 2013 heeft gemaakt.
Waar waren hij en zijn vrouw ingekwartierd ? Wanneer zijn zij vertrokken naar Zierikzee ? Was was zijn relatie met Klaas Marcus Balsma ?
Marinus Pankow is geboren op 28 oktober 1902 in Zierikzee. Hij trouwde op 10 juni 1925 in Zierikzee met Hiltje van Schouwen. Zij is geboren op 18 november 1902 in Steenbergen. Zij is overleden op 25 februari 1997 in Hilversum.
Marinus Pankow komt voor in de databank Oorlogsslachtoffers Zeeland. Hij is overleden op 7 januari 1945 in Zierikzee. Hij werd tijdens een geallieerde artilleriebeschieting getroffen door granaatvuur.

Posted in Tweede Wereldoorlog | Leave a comment

Domeneer Theo Rutgers prat teeg’n un doodskop

Posted on 28 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief mocht van het bestuur van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever in 2005 de zogenaamde ‘historische kalender’ voor het jaar 2006 maken. De redactie heeft deze ‘historische kalender’ met heel veel plezier gemaakt en beschouwt deze ‘historische kalender’ als de beste, die hij voor de kalenderjaren 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 en 2009 heeft gemaakt. Uiteraard niet gemaakt voor het bestuur, maar voor de toen nog vele contente leden van de hiervoor genoemde vereniging. De redactie toont in dit bericht het kalenderblad voor de maand mei van het jaar 2006 (afbeelding 4). De tekst bij de afgebeelde foto (afbeelding 3) op het kalenderblad voor de maand mei van het jaar 2006 luidt als volgt.

De jonge dominee Theo Rutgers was een zeer talentvol hoofdrolspeler. Hij was het die het stuk schraagde met zijn sterke uitbeelding van Hamlet en stak met kop en schouders boven de medespelers uit.
Op de foto is links Otte Frederik van Elselo (filosofische doodgraver), in het midden Theo Rutgers (Hamlet, prins van Denemarken) en rechts Pieter Boelens (Horatio, vriend van Hamlet) te zien in de eerste scène van het vijfde bedrijf:
Hamlet en Horatio komen langs twee doodgravers die het graf van Ophelia aan het delven zijn. Hamlet hoort ze uit over de dood. Een van de opgegraven schedels blijkt van Yorick te zijn, de nar waarmee hij als kind zoveel plezier heeft beleefd. In die scène spreekt Hamlet zijn beroemde monoloog uit: Zijn of niet zijn, dat is de vraag. Is het edeler voor de geest, de slingerstenen en pijlen van het kwaadaardig lot te dulden. Of het zwaard te heffen tegen een zee van plagen. En door verzet ze te eindigen? Sterven. Slapen. Niets meer! En weten dat die slaap het einde is van het zieleleed en de ingeboren angsten ……
William Shakespeare was de filosoof Jean Paul Sartre en de schrijver Ernesto Hemingway eeuwen voor met Hamlet’s existentialistische uitspraak. Zijn of niet zijn, dat is de vraag.

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 20 juni 1980 verscheen het volgende korte bericht (afbeelding 2) over een tentoonstelling op de cultuurzolder van het gemeentehuis aan de brink over het vijfendertigjarige bestaan van het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever.

Expositie
Met ‘Een midzomernachtsdroom’, wellicht het stuk dat de meeste bekendheid heeft gegeven aan de naam van de toneelspeler, schrijver en dichter, die werd geboren in Stratford-upon-Avon, wordt dit jaar de vijfendertigste verjaardag gevierd van het Shakespeare-theater in Diever.
In het kader van deze viering is er tot en met 16 augustus een tentoonstelling op de cultuurzolder van het gemeentehuis. Op deze expositie, die is ingericht onder leiding van mevrouw Wijnholds, kan men heel wat costuums, foto’s, kranteknipsels en dergelijke van vorige opvoeringen bewonderen.
De expositie moet ook gezien worden als een eerbetoon aan wijlen dokter L.D. Broekema, die tweeëndertig jaar lang de regie van die opvoeringen heeft gehad.
Het is een heel karwei geweest om een selectie te maken uit de grote hoeveelheid attributen, die nog aanwezig is. Het moet gezegd, de initiatiefnemers zijn daarin uitstekend geslaagd.

Bij het berichtje in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 20 juni 1980 was te zien een door wijlen Harm (Haarm) Hessels gemaakte foto (afbeelding 1) van het topstuk van de tentoonstelling op de cultuurzolder, te weten de schedel van Yorick. De tekst bij de schedel in de uitstalkast luidt als volgt.

Dominee Rutgers verscheen in zijn rol als Hamlet met een schedel op het toneel. Dit veroorzaakte ongerustheid onder de leden van de kerkeraad. Men dacht dat de schedel afkomstig was van de plaatselijke begraafplaats en men kon dit idee moeilijk verwerken. Dit bleek toch niet het geval te zijn: het was een studie-object van dokter Broekema.
Professor Prakke maakte naar aanleiding van dit voorval een paar limericks:
Over de Dieverse dominee
Zijn diverse Dieversen niet tevree.
Met een doodskop te praten
Dat moest ie toch laten !
Die duvelse Dieverse dominee !
en
De dominee van Diever
Die verspeelde hoe langer hoe liever
Z’n goeie tijd en z’n zaligheid
In de openluchtkerk van Diever.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Professor Hendricus Johannes Prakke, die zichzelf als de Drent aller Drenten beschouwde, was met zijn twee kwalitatief kreupele limericks blijkbaar echt niet te beroerd om wat kolen op het oplaaiende vuur in de behoudende hervormde kerkgemeente van Deever te gooien. Waar bemoeide die man zich mee.
De redactie zal nog een kranterecensie van een uitvoering van ‘Een midzomernachtsdroom’ in het openluchttheater an de Heezeresch bee Deever in 1950 toevoegen aan dit bericht.

Afbeelding 1
Deze foto van wijlen Harm (Haarm) Hessels is gepubliceerd bij het berichtje in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 20 juni 1980.

Afbeelding 2
Bericht in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 20 juni 1980

Afbeelding 3
Deze foto is opgenomen op het kalenderblad voor de maand mei van de ‘historische kalender voor het jaar 2006’ van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. Dominee Theodoor Rutgers is de man die de schedel vasthoudt. De foto is aanwezig in de verzameling van wijlen mevrouw Jantina Veeze-Figeland.

Afbeelding 4
Kalenderblad voor de maand mei van de ‘historische kalender’ voor het jaar 2006.

Posted in Eup’mlogtspel | Leave a comment

Haarm Hessels hef Abe Brouwer ok op de foto eset

Posted on 27 juni 2022

Posted in Abe Brouwer | Leave a comment

Ièpels op de Smitskaamp’m bee ut hunnebedde

Posted on 26 juni 2022

De redactie kon onlangs bijgaand afgebeelde zwart-wit foto van ut hunnebedde an de Grönnegerweg bee Deever toevoegen aan ut Deevers Archief. Die zwart-wit foto is toch maar weer een mooi fragmentje uit het verleden in de gemiente Deever. Het dateren van deze foto is best wel een hele uitdaging. De fotograaf heeft in elk geval de foto na de beëindiging van het afknapwerk van professor doctor Albert Egges van Giffen van ut hunnebedde an de Grönnegerweg bee Deever gemaakt, zeg maar dat de foto ná 1956 is gemaakt.
Achter de deksteen aan de linkerkant is nog net die alleenstaande dikke stien waar te nemen. Die is helaas niet meer aanwezig. Die is misschien wel gestolen ? Die staat misschien wel bij het oertijdmuseum aan de brink van Deever ?
De fotograaf moest voor het op de foto zetten van ut hunnebedde in zijn volle lengte tussen de aardappels in de akker, die deel uitmaakt van de Smitskaamp’m, gaan staan. De foto moet in het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw zijn gemaakt, want toen waren de Smitskaamp’m nog in gebruik als bouwland.
In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 18 mei 2022 stond bijgaand afgebeeld berichtje over een door het oertijdmuseum aan de brink van Deever georganiseerde commerciële oertijdwandeling naar ut hunnebedde an de Grönnegerweg bee Deever. Deze commerciële oertijdwandeling kost € 5,00 per persoon. De gids zal dan bij ut hunnebedde de argeloze, ongeletterde, onnozele, internetloze wandeltoerist ‘het verhaal van ut hunnebedde‘ vertellen, onthullen, opdissen, uit de doeken doen. Als die gids dan ook maar vooral vertelt waarom die dikke stien aachter de dekstien aan de linkerkant van de foto is verdwenen of moest verdwijnen en wat de verblijfplaats van deze dikke stien is.

Posted in Hunnebedde D52, Veldnème | Leave a comment

See breekt de olde offescheid’n kaarke of

Posted on 25 juni 2022

In de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 7 mei 1979 verscheen het volgende korte bericht over de sloop van de meer dan honderdveertig jaar oude gereformeerde kerk an de Kruussstroate in Deever.

Afbraak van de gereformeerde kerk
Diever. Zaterdag is weer met man en macht gewerkt aan het afbreken van de gereformeerde kerk in Diever. Het puin is nu in het geheel afgevoerd en men is al met het betonstorten begonnen. Er is nu twee weken met vrijwilligers gewerkt en de opkomst is zo groot, dat men momenteel al drie weken op het schema voorligt. De fundering zal ook door vrijwilligers worden gelegd, voordat aannemer Moes uit Dwingelo met de bouw kan beginnen.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Zo rond het jaar 2000 mocht de redactie van ut Deevers Archief van de veel te jong gestorven Jan Hessels bij hem thuis in zijn boerderij an de Kruusstroate in Deever heel veel foto’s van zijn veel te jong gestorven broer Harm (Haarm) Hessels scannen. Het waren dozen vol foto’s. De redactie is wijlen Jan Hessels daar postuum nog steeds bijzonder dankbaar voor.
Heel veel foto’s van dorpsfiguur en dorpsfotograaf Harm (Haarm) Hessels zijn geplaatst bij Deeverse berichten in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante). Deever mag zich daarmee zeer gelukkig prijzen, want veel HH-foto’s hebben geschiedkundige waarde.
Bij het hier afgebeelde berichtje in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 7 mei 1979 is van Harm Hessels een foto geplaatst van de afbraak van de meer dan 140 jaren oude gereformeerde kerk an de Kruusstroate in Deever.
Je zou verwachten dat bij het berichtje -gelet op de inhoud van het berichtje- een foto van Harm (Haarm) Hessels van een kaal, bouwrijp gemaakt terrein of van het storten van het beton voor de fundering zou zijn geplaatst, maar dat is niet het geval. Het immer overijverige, immer amechtig dicht op het plaatselijke nieuws zittende Deeverse correspondentje van de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) vond het blijkbaar wel kunnen bij zijn tekstje drie HH-foto’s van de puinhopen van de olde offescheid’n kaarke mee te sturen. De redactie op de burelen van de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) vond het plaatsen van drie HH-foto’s bij dit berichtje blijkbaar toch wel een beetje te gortig en koos voor het plaatsen van afbeelding 2, nota bene de foto waarop het meeste puin is te zien.
De redactie heeft de in dit bericht afgebeelde kleurenfoto van de gereformeerde kerk 2.0 an de Kruusstroate in Deever gemaakt op woensdag 6 november 2019.

Afbeelding 1
Bericht in de Olde Möppeler (Möppeler Kraante) van 7 mei 1979.
Afbeelding 2
Foto gemaakt door wijlen Harm (Haarm) Hessels.

Afbeelding 3
Foto gemaakt door wijlen Harm (Haarm) Hessels.

Afbeelding 4
Foto gemaakt door wijlen Harm (Haarm) Hessels.

Afbeelding 5

Posted in Griffemiède kaarke, Haarm Hessels, Kruusstroate, Verdwenen object | Leave a comment

De kiender van de Witteler skoele in 1955

Posted on 24 juni 2022

Bijgaand afgebeelde foto van de kinderen in het schooljaar 1954-1955 van de Witteler skoele is gemaakt in de zomer van 1955 tijdens het jaarlijkse schoolreisje. De redactie verzoekt de zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die zichzelf herkent op deze afgebeelde foto, te reageren. Wat was de bestemming van het schoolreisje in 1955 ? Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan en wil ontbrekende gegevens van de kinderen aanvullen ?
Bijgaand afgebeelde foto is aanwezig in de verzameling van Margaretha (Margreet) Oost. Zij staat ook op de afgebeelde foto.

De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief, die nog steeds graag kijkt naar afbeeldingen uut de gemiente Deever, op papier, kan de hier afgebeelde schoolfoto ten zeerste bewonderen op bladzijde 37 van het papieren blad Opraekelen (nummer 22/1, maart 2022) van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. Onder aan die bladzijde 37 is vermeld dat een digitale copy van deze schoolfoto is aan te vragen bij de heer secretaris van Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. Maar ja, hoe eenvoudig wil je het hebben. Je kan natuurlijk ook gewoon bijgaande afbeeldingen en de tekst van dit bericht kopiëren. Be my guest.

1. Willem Nijboer
Hij is geboren op 2 augustus 1945 in Oll’ndeever. Hij is overleden op 18 december 1967.

2. Egbert Vrieling
De redactie moet zijn gegevens nog zoeken in de openbare bronnen.

3. Wolter Jonkers
Hij is geboren op 17 februari 1943 in Wittelte. Hij is getrouwd met Ivonne Meier.

4. Arend van Zomeren
Hij is geboren op 1 mei 1945. Hij is overleden op 16 oktober 2014 in Enschede.
Hij was getrouwd met Hannie Annevelink.
Hij woonde in Westerbork.

5. Aaldert Soer
Hij is geboren op 16 juni 1941 in Wittelte. Hij is overleden op …
Hij was getrouwd met Roelie Stoker uut de Olde Willem.

6. Reinder van Leeuwen
Hij is geboren op 13 juni 1941. Hij is getrouwd met Dinie Jansen. Hij woont in Vledder.

7. Jan Willem Echten
Hij is geboren op 24 augustus 1940 in Dwingel. Hij is overleden op 22 januari 2004 in Zwolle.
Hij trouwde met Roelie Noorman. Hij woonde in Havelte.

8. Willemina (Mina, Wilmie) Oost
Zij is geboren op 14 februari 1941. Zij is niet getrouwd.

9. Roelofje (Roelie) Rozeboom
Zij is geboren op 5 februari 1942.
De redactie moet nog aanvullende gegevens zoeken in de openbare bronnen.

10. Trijntje Vrieling
De redactie moet haar gegevens nog zoeken in de openbare bronnen.

11. Jantje ten Buur
Zij is geboren op 20 april 1943 in Wittelte.
Zij is getrouwd met Willem Elting.
Zij woont in Wittelte

12. Geesje Vrieling
Zij is geboren op …. in ….
Zij was getrouwd met Geert Soer.
De redactie moet van haar nog gegevens zoeken in de openbare bronnen.

13. Grietje Wesseling
Zij is geboren op 12 april 1945 an de Wittelerbrogge.
Zij is getrouwd met Jacob Doze.
Zij woont in Deever.

14. Jannes Vrieling
Hij is geboren op ….. Hij is overleden op …… Hij trouwde met Grietje de Weerd. Hij woonde in Emmen.
De redactie moet van hem nog gegevens zoeken in de openbare bronnen.

15. Jan Soer
Hij is geboren op 10 december 1943 in Wittelte. Hij is overleden op 19 juni 2021 in Hardenberg.
Hij trouwde met Gertie Inia.
Hij woonde lang in Arriërveld aan het Ommerkanaal, de laatste jaren in Ommen.

16. Arend (Arie) Oosterhof
Hij is geboren op 4 september 1941.
Hij is getrouwd met Everdina (Dinie) de Vrieze.
Hij woont in Möppel.

17. Jacob (Japie) Snoeken
Hij is geboren op 4 maart 1944 in Wapse.
Hij is overleden op 16 mei 2018 in Deever. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. De redactie heeft de bijgaand afgebeelde kleurenfoto van zijn graf gemaakt op woensdag 17 mei 2023.
Hij trouwde met Mina Zwiers
Hij woonde bijna zijn hele leven in Wittelte. Na zijn pensionering als boer woonde hij an de Kloosterstroate in Deever.

18. Egbert (Eppie) Oostra
De redactie moet van hem nog gegevens zoeken in de openbare bronnen.

19. Jan Klok
Hij is geboren op 3 april 1942 in Wittelte. Hij is overleden op 12 november 1992 in Wittelte.
Hij was getrouwd met Hennie Meulenbelt.
Hij woonde in Wittelte.

20. Juffrouw Engeltje (Engel) Broer-van Delden
Zij is de schooljuffrouw.
Zij is geboren op 12 mei 1923. Zij is overleden op 10 april 2014.
Zij was getrouwd met Luite (Lu) Wolter Broer.
Zij woonde an de Kloosterstroate in Deever.
Het echtpaar is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Zie de grafsteen.

21. Trijntje Oostra
Zij is geboren op 30 juni 1944 in Oll’ndeever.
Zij is getrouwd met Willem Jansen.
Zij woont in Westerbork

22. Alie Pril
Zij is geboren op 12 juni 1943.
Zij trouwde met Rob Pino.
Zij woont in Baarn.

23. Jennie Gritter (Oostra)
De redactie moet van haar nog gegevens zoeken in de openbare bronnen.

24. Tina Westerveen
Zij is geboren op 22 februari 1946.
Zij is getrouwd met Pieter Gunst.
Zij woont in Deever.

25. Geertje van Zomeren
Zij is geboren op 3 maart 1947. Zij is getrouwd met Henk Been. Zij woont in Genemuiden
De redactie moet van haar nog gegevens zoeken in de openbare bronnen.

26. Margaretha (Margreet) Oost
De redactie moet van haar nog gegevens zoeken in de openbare bronnen.

27. Jan Gritter (Oostra)
Hij is geboren op 20 januari 1947.
Hij is getrouwd met Wytske Landstra.
Hij woont in Möppel.

28. Immigje (Immie) Siemens
Zij is geboren op 15 juli 1944.
Zij is getrouwd met Lammert Klok.
Zij woont op de Bovensmilde.

29. Geertinus (Geert) van Zomeren
Hij is geboren op 25 september 1943.
Hij is getrouwd met Cobie Weurding.
Hij woont in Westerbork.

30. Meester Hendrik (Henk) Broer
Hij is geboren op 26 augustus 1914. Hij is overleden op .. februari 1996. Hij is begraven op de kaarkhof van Geeter’n. Hij was getrouwd met Geertje Wuite.
Geertje Wuite is geboren op 28 januari 1922 in Geeter’n. Zij is overleden op 25 maart 2020 in de stad Groningen. Ze was toen 98 jaar oud. Zij is begraven op de kaarkhof van Geeter’n.
Hendrik (Henk) Broer was de laatste hoofdmeester van de Witteler skoele. In Wittelte is de weg langs de plaats waar de school stond naar hem vernoemd: Meester Broerweg.
Hij woonde in de schoolmeesterswoning aan de nep-brink van Wittelte en hij woonde na zijn pensionering in Deever.
De redactie is in de openbare bronnen nog zoekende naar meer gegevens van hem.

31. Hendrik (Henk) Klok
Hij is geboren op 18 januari 1948 in Wittelte.
Hij is getrouwd met Maria Schipper.
Hij woont in Dwingel.

32. Jennie Soer
Zij is geboren op 21 november 1946.
Zij trouwde met Henk Daleman.
Zij woont in Wittelte.

33. Aaltje Slagter
Zij is geboren op 26 januari 1947.
Zij is getrouwd met Jan Wiechers.
Zij woont in Leggel.

34. Lutina Oost
Zij is geboren op 26 april 1945.
Zij is getrouwd met Albert Zantingh.
Zij woont op Staphorst.

35. Jacob Westerveen
Hij is geboren op 21 maart 1948.
Hij is getrouwd met Geesje Otten.
Hij woont in Möppel.

36. Hendrik (Henk) Jacobus Oosterhof
Hij is geboren op 19 april 1947.
Hij is getrouwd met Femmy Schipper.
Hij woont in Steenwijk.

37. Hendrik (Henk) Nijboer
Hij is geboren op … in Oll’ndeever.
Hij woont in Beilen.
De redactie moet nog gegevens van hem zoeken in de openbare bronnen.

38. Grietje Berends
Zij is geboren op 20 maart 1948.
Zij is getrouwd met Gabriël (Gabie) Verboom.
Zij woont in Frederiksoord.

39. Lammichje (Lammie) Echten
Zij is geboren op 10 juni 1945.
Zij is getrouwd met Jan Maat.
Zij woont in Giethoorn.

40. Geertje (Gé) Broer-Wuite
Zij is geboren op 28 januari 1922 in Geeter’n. Zij is overleden op 25 maart 2020 in de stad Groningen. Ze was toen 98 jaar oud. Zij is begraven op de kaarkhof van Geeter’n. Zij was getrouwd met meester Hendrik (Henk) Broer.
De redactie is in de openbare bronnen nog zoekende naar meer gegevens van haar.

41. Jan Boerhof
Hij is geboren op 7 augustus 1948.
Hij is getrouwd met Lies Gerdes.
Hij woont in Deever.

42. Klazina (Klazien) Houwer
Zij is geboren op 5 maart 1945.
Zij is getrouwd met Henk Echten.
De redactie moet nog gegevens van haar zoeken in de openbare bronnen.

43. Frens (Freinsie) Winters
Hij is geboren op 11 juli 1947 in Wittelte. Hij is overleden op …..
Hij trouwde met Hillie Millekamp.
Hij woonde in Wittelte.

Posted in Alle Wittelers, Witteler skoele | Leave a comment

Zorgvlied – Gegevens in de webstee dbnl.org

Posted on 23 juni 2022

In de webstee dbnl.org van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren zijn in de rubriek Monumenten in Drenthe enige wetenswaardige gegevens over Zorgvlied te vinden. In de gegevens wordt nergens verwezen naar bronnen. In de webstee is ook niet te vinden wie de schrijver/toevoeger/bedenker van deze gegevens is. Wel zijn in de webstee een aardige foto te vinden van de Openbare Lagere School en de Rooms Katholieke kerk met het rijtje woonhuizen naast de kerk.

Posted in Kattelieke Kaarke, Woaterse skoele, Zorgvliet | Leave a comment

Vaè en seune Rolden bee de vreewilluge braandwièr

Posted on 22 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard vindt dit te tonen in ut Deevers Archief.
Zo vond de redactie in de ordners met paperassen, die hij voortdurend verzamelde voor het samenstellen het papieren blad Opraekelen van de Historische Vereniging Voormalige Gemeente Diever (40 nummer in de jaren 1999-2007), een door wijlen Lambert Brugging op basis van gegevens van wijlen Hendrik Jan (Henneman) Rolden opgesteld stukje tekst over de vrijwillige brandweer in de gemiente Deever. De redactie geeft dat stukje tekst weer in de volgende nogal door hem bewerkte versie, met postume excuses aan Lambert Brugging.

Lambert en Hendrik Jan Rolden waren bij de vrijwillige brandweer
Vader Lambert Rolden en zoon Hendrik Jan (Henneman) Rolden zijn beiden lid geweest van de vrijwillige brandweer in de gemiente Deever. Lambert Rolden is een aantal jaren en Hendrik Jan Rolden is ruim twintig jaren lid geweest. Vanaf 1940, het jaar waarin de eerste motorbrandspuit is aangeschaft, waren ze bee de braandwièr. De werkzaamheden bee de braandwièr hielden een beetje verband met hun technische beroep. Ze voldeden aan de basiseisen om brandweerman te worden. Ze waren in het dorp woonachtig en veelal ook in het dorp werkzaam. Ze waren technisch onderlegd en ze waren bekend met auto’s. Daarom werden beiden chauffeur-monteur.
In die jaren (oorlogsjaren) bestond hun brandweerploeg uit onder meer Jan Driesen (opperbrandmeester en administrateur op de zuivelfabriek), Roelof Klasen (schoenmaker), Hendrik Nijzingh (aannemer), Albert Strik (vrachtwagenrijder), Harm Mos (wagenmaker), Jan Mulder (schoenmaker), Jan van de Berg (arbeider) en Hendrik Zoer (straatmaker). De gemeente-architect was de commandant.
Tegenwoordig krijgt een vrijwillige brandweerman eerst een uitgebreide opleiding, maar dat was in de tijd van Lambert en Hendrik Jan (Henneman) Rolden niet het geval. Een werknemer van de fabrikant van de brandweerauto kwam een keer langs om uitleg te geven over de werking van de pomp. De brandweerploeg oefende regelmatig. De eigenlijke werkzaamheden werden in de praktijk geleerd. De taken van de brandweer waren beperkt. Hij trad uitsluitend op bij brand en niet bij andere calamiteiten, zoals nu het geval is (hulpverlening, verkeersongelukken, enzovoort).
Het bluswater werd uit een braandkoele gepompt, omdat in de gemiente Deever aanvankelijk geen waterleidingnet aanwezig was. Deze waren op verschillende plaatsen in de gemiente Deever aanwezig. Het nadeel was, dat de kuilen praktisch niet werden onderhouden en bij een langere tijd van droogte en vooral bij grotere branden vaak spoedig leeg waren gepompt. Een belangrijke verbetering was het slaan van 4 nortonputten. Ze bevonden zich voor het gemeentehuis in Deever, nabij de boerderij van Albertus van Zomeren in Wapse, voor de onderwijzerswoning in Wittelte en tegenover Villa Nova op Zorgvlied. In Geeuwenbrug, Dieverbrug en Wittelterbrug waren geen nortonputten aanwezig. Dit werd niet nodig gevonden, omdat het bluswater uit de vaart kon worden gepompt. De nortonputten bestonden uit gegalvaniseerde ijzeren buizen met een vrije grote diameter. Het bluswater kon toto 40 meter diep worden gehaald. Het water werd eerst met een vacuümpomp opgepompt. Als voldoende water naar boven kwam, dan nam de brandweerauto het pompen over. De voorraad water in de put was vrijwel onuitputtelijk.
Om het water bij de brand te brengen moesten vaak over een lange afstand veel slangen worden uitgelegd. Dit vergde uiteraard nogal wat tijd. Soms was het beschikbare aantal slangen niet toereikend om bij het bluswater te komen, zoals bijvoorbeeld in Wateren, waar geen nortonput aanwezig was. In zodanig geval werd naar een oplossing gezocht, zoals het gebruiken van een nog aanwezige brandkuil, water uit een sloot of plas, enzovoort.
De meest spectaculaire brand, die Hendrik Jan (Henneman) Rolden heeft meegemaakt was een veenbrand in de Giethoornse polder. Het verraderlijke van deze branden is, dat het vuur zich ondergronds verspreidt en telkens weer de kop kan opsteken. Om de brand te blussen waren verschillende korpsen uit de omgeving, waaronder die uut Deever, opgetrommeld. De brandweerlieden zijn dagen met deze brand bezig geweest. Ze losten elkaar bij toerbeurt af.
Branden, die tegenwoordig niet meer, maar vroeger wel veel voorkwamen waren die, veroorzaakt door hooibroei. In het algemeen was het moeilijk bij de brandhaard te komen. Soms moest het gehele vak met hooi overhoop worden gehaald en verwijderd. Dit was op de eerste plaats het werk van de boeren zelf, met medewerking van omwonenden en anderen. De taak van de brandweer was het hooi goed nat te houden. Afhankelijk van de omstandigheden ging in de bestrijding van deze branden een hoop tijd zitten.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Hendrik Jan (Henneman) Rolden is geboren op 10 maart 1921 in Deever. De redactie is nog niet bekend met zijn datum van overlijden. Hij is een zoon van Lambert Rolden. Hendrik Jan (Henneman) Rolden was getrouwd met Zijntje (Sina) Bel uut de Peperstroate in Deever. Zij is geboren op 14 september 1922 in Deever. Zij is overleden op 8 februari 2014 in Deever.
Lambert Rolden is geboren op 15 maart 1891 in Weerwille in de gemeente Ruinerwold. Hij is overleden op 2 februari 1958 op 66-jarige leeftijd in Deever. Hij was getrouwd met Elisabeth (Lize) Johanna Schoemaker. Zij is geboren op 14 oktober 1895 in Deever. Zij is overleden op 13 januari 1989 in Deever.
Hendrik Jan Rolden had een rijwiel-, garage- en installatiebedrijf an de Heufdstroate in Deever, op de plek waar nu de enige zelfbedieningswinkel van Deever is gevestigd.
In het Nieuwsblad van het Noorden verschenen op 12 maart 1940, kort voor het begin van de Tweede Wereldoorlog, twee foto’s (A en B) met onderschrift over de aanschaf van een nieuwe brandspuit voor de gemiente Deever. De redactie verwijst voor de volledigheid naar het bericht Old en nee bee de vreewilluge braandwièr in Deever.
De redactie toont in dit bericht van die twee foto’s (A en B) een uitvergroting van de onderste foto (foto B). Op foto B is de nieuwe brandspuit op de brink van Deever te zien. De redactie van ut Deevers Archief herkent op foto B rechts voor de brandspuit Lambertus Rolden. Links naast de brandspuit staat zijn zoon Hendrik Jan (Henneman) Rolden. Aan de linkerkant is te zien Keimpe Roosjen. Rechts naast hem staat Geert Schute (was die ook lid van de vrijwillige brandweer ?). Vlak achter de brandspuit is meester Martinus Strating te zien. Het meisje aan de rechterkant is een dochter van Hessel Hessels te zien, zij is een zuster van Mans Hessels.
De redactie heeft de bijgevoegde kleurenfoto van de brink van Deever gemaakt op woensdag 6 november 2019.
Bijgaande afbeelding is ook ten zeerste te bewonderen op bladzijde 1 van nummer 22/1 (maart 2022) van het papieren blad Opraekelen van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever.

Posted in Braandwièr, Brink, Gemiente Deever, Olde auto | Leave a comment

Ut bluswaèter in de braandkoele is good te seen

Posted on 21 juni 2022

In het rijkelijk geïllustreerde weekblad ‘Het Noorden in woord en beeld’ (jaargang 14, 1938-1939, nummer 6) van 22 april 1938 was op bladzijde 5 de navolgend afgebeelde foto van de kaarke an de brink van Deever opgenomen. De redactie van ut Deevers Archief heeft deze afbeelding niet zo zeer opgenomen om de vervallen kaarke an de brink van Deever te laten zien, als wel zo zeer om de braandkoele in de brink van Deever te laten zien en dan met name zo zeer, omdat op deze afbeelding, als enig bij de redactie bekende afbeelding, het bluswater in de braandkoele goed is te zien. En staan bij de brandkoele twee rodododendron struiken ?
Ut was un echte braandkoele !! Maar die is onder het rücksichtslose sloopbewind van burgemeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd eerbiedig en met gebogen hoofd en met de pet in de hand ome Kees werd genoemd) in 1956/1957 tijdens de vernieling van de niet-origineel-Saksische brink van Deever helaas gedempt.
Tijdens de uitvoering van het meer dan peperdure project ‘Diever op dreef’ in de jaren 2019 en 2020 is de niet-origineel-Saksische brink van Deever verder vernield met onder meer rare overbodige wandelpaden, zeg maar nepslijtpaden. Zie de afgebeelde kleurenfoto, die de redactie van ut Deevers Archief op maandag 8 juni 2020 heeft gemaakt.
De delegatie van inwoners van Deever, die een beetje mee mocht babbelen tijdens de voorbereiding van het project ‘Diever op dreef’, zal vast wel een keer hebben gemompeld dat het een goed idee zou zijn de braandkoele in de brink te herstellen. Maar daar deden de ingehuurde mannetjes van het dure en chique en betweterige ingenieursbureau en de ingehuurde mannetjes van de dure en chique en betweterige gemeente Westenveld natuurlijk niets mee. Dat was niet de bedoeling. De leden van de delegatie mochten wel meebabbelen en meemompelen en meekoffiedrinken en meegevuldekoeketen, maar niet meebeslissen. Ech neet.

Posted in Braandkoele, Kaarke an de brink | Leave a comment

De doodgraèver mag gien vee weid’n op de kaarkhof

Posted on 20 juni 2022

De gemeenteraad van Diever stelde op 24 december 1869 in zijn openbare vergadering een instructie voor het handelen van de gemeentelijke doodgraver-opzichter in perk A van de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever vast. Zie het navolgende bericht.

De Raad der gemeente Diever heeft besloten vast te stellen de navolgende instructie voor den doodgraver-opzichter der begraafplaats te Diever:

Artikel 1
Voor de burgerlijke begraafplaats te Diever wordt een doodgraver aangesteld, die met het delven en het digt maken der graven is belast.
Artikel 2
Hij geniet een bezoldiging als bij de aanvaarding zijner bediening is of wordt vastgesteld.
Artikel 3
Het is hem verboden boven zijn bezoldiging onder welke benoeming ook te vorderen of aan te nemen.
Artikel 4
Hij zal zijn betrekking met bescheidenheid waarnemen voor het bedrag der helpers die hij mocht nodig hebben en die door hem zullen worden aangenomen en betaald is hij steeds verantwoordelijk.
Artikel 5
Hij zorgt voor het effen en gelijk houden der begraafplaats, het afmaaien van het gras ten zijne behoeve en het schoonhouden van het middenpad.
Artikel 6
Hij zorgt voor de inregeling en indeling der begraafplaats volgens bestaande of nog te maken voorschriften behoorlijk worden in stand gehouden en opgevolgd.
Artikel 7
Het is hem verboden enig vee op de begraafplaats te laten weiden en daarop of op de omheining linten of andere voorwerpen neder te leggen of op te hangen.
Artikel 8
Hij zal den hoofd ingang der begraafplaats één uur voor ééne plaats hebbende begraving openen en een kwartier uur na afloop daarvan sluiten, overigens zal hij dien ingang niet anders openen dan met vergunning van den burgemeester of één der wethouders.
Artikel 9
Hij geeft nauwkeurig acht dat er geen ongeregeldheden op de begraafplaats worden gepleegd en geeft van de plaatshebbende overtredingen dadelijk kennis aan den burgemeester.
Artikel 10
Het is hem op straffe van dadelijke afzetting en onder mindere verdere straffen door de wet bepaald verboden iets hoegenaamd, het zij overblijfselen van lijken het zij van kisten uit éénig graf mee te nemen of aarde buiten de befraafplaats te vervoeren.
Artikel 11
Hij zal zorgen dat de graven intijds worden geopend en op de behoorlijke diepte gebragt. Hij zal echter geen graf mogen delven noch toestaan dat er een lijk op de begraafplaats worde gebragt voor en al eer hem is ter hand gesteld het permissie biljet bedoeld bij artikel 4 der wet van 10 april 1869 (Staatsblad nummer 56).
Artikel 12
Hij registreert deze biljetten en zend ze, na afloop van ieder jaar voor den 1 februarij aan burgemeester en wethouders.
Artikel 13
Onverminderd het bepaalde bij artikel 10 kan de doodgraver-opzichter wegens het niet behoorlijk na komen van de voorschriften dezer instructie en de overige reeds gemaakte of nog te maken toepasselijke wetten of reglementen uit zijne betrekking worden geschorst of daar uit ontslagen.

Gedaan ter openbare vergadering te Diever den 24 december 1869
De voorzitter, Van Roijen
De wethouder, L.S. S. Smidt

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De redactie verwijst voor gegevens over burgemeester Stephanus van Roijen naar een Wikipedia-bladzijde. Was Sime de voornaam van de wethouder Smidt ?
Op een gegeven moment zijn geen doden meer begraven in de beperkte ruimte van de kaarkhof bee de hervormde kaarke an de brink van Deever. Anders uitgedrukt: wanneer is perk A van de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever in gebruik genomen ? De redactie moet in het archief van de gemiente Deever zo mogelijk nog uitzoeken in welk jaar dat het geval is geweest.
Op een gegeven moment was de kaarkhof bee de kaarke an de brink van Deever vol. De afgescheiden (gereformeerde) kerk is in 1836 ontstaan. Wilden de afgescheidenen (gereformeerden) vanaf dat jaar hun doden niet meer bij de hervormden in de kaarkhof bee de hervormde kaarke an de brink van Deever ter aarde bestellen ?
De instructie voor de doodgraver-opzichter was ongetwijfeld bedoeld voor zijn werkzaamheden in perk A van de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Immers artikel 5 verplicht hem tot het schoonhouden van het middenpad. Artikel 7 verbiedt de doodgraver vee te weiden op de kaarkhof, maar dat is wel jammer, want het zou voor hem toch wel handig zijn geweest als een schaap of een paar schapen het gras in perk A kort hadden kunnen houden.
De redactie heeft de hier afgebeelde kleurenfoto van het nog steeds bestaande perk A op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever gemaakt op zaterdag 16 juni 2018.

Posted in Gemiente Deever, Kaarkhof an de Grönnegerweg | Leave a comment

Wie hef disse tiekening van de Oll’ndeeverse meule ?

Posted on 19 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard dit te tonen in ut Deevers Archief.
Zo vond de redactie een A4-tje met daarop een afbeelding van een tekening van de meule van Oll’ndeever. De redactie herinnert zich dat hij dat A4-tje met daarop een afbeelding van een tekening van de meule van Oll’ndeever omstreeks 2002, dat is alweer zo’n twintig jaar geleden, kreeg van wijlen de heer Koene Sietse Gerritsen, mede-oprichter en eerste voorzitter van de Historische Vereniging Vroegere Gemeente Diever. De redactie is wijlen de heer Koene Sietse Gerritsen hiervoor postuum alsnog dank verschuldigd. De redactie weet niet of wijlen de heer Koene Sietse Gerritsen in het bezit was van het origineel van deze tekening.
De redactie zou bijzonder graag in het bezit willen komen van een digitaal bestaand van een scherpe foto van de originele tekening of wellicht een digitaal bestand van een scan van de originele tekening, teneinde bijgaande afbeelding door een beter exemplaar te kunnen vervangen.
Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief weet waar deze tekening aan de muur hangt ? De redactie weet helaas niet wie de amateur-kunstenaar is van deze tekening en in welk jaar deze tekening is gemaakt. En heeft de amateur-kunstenaar de tekening ter plekke gemaakt of heeft hij een foto als voorbeeld gebruikt ? Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief kan de redactie daarover informeren ?

Posted in Kuunst, Meule van Oll’ndeever, Oll'ndeever, Tiekening | Leave a comment

De streek Wittelte is veule older dan 21 mei 1040

Posted on 18 juni 2022

Boer en amateur-kunstenaar wijlen Jacob (Japie) Snoeken (de Snuuke) is de uitvinder en de bevlogen inrichter van het uiteraard niet-origineel-Saksische boerenbrinkje bij de door hem bewoonde boerderij an de Wittelerweg in Wittelte. Het is zijn grootste kunstwerk geworden. Alle grote ijstijdstenen, die waren gevonden op de Witteler essen, sleepte hij naar die vrije ruimte tegenover het huis waar de schoolmeesters van de Witteler skoele hebben gewoond. Het werd uiteindelijk een nogal vol namaakbrinkje: veel zwerfkeien, een vlaggestok, picknickbankjes, overkapte informatiepanelen, fietswielklemmen en wellicht nog wel meer dingen. Het belangrijkste voorwerp op deze goedbedoelde kunstbrink is een metalen gedenkplaat, die is vastgeschroefd aan de grootste zwerfkei, die staat in een oude betonnen regenputring op een terpje van zwerfkeitjes, wellicht afkomstig uit het bouwland van Japie de Snuuke op de Witteler es. Op de gedenkplaat staat de volgende tekst.

21 mei 1990 – Wittelte, 950 jaar
In een oorkonde van 21 mei 1040 werd Wittelte door de Duitse koning Hendrik III aan de bisschop Bernold van Utrecht geschonken. De koning had dit gebied teruggenomen van Uffo en zijn broeders, die veroordeeld waren wegens een gepleegde misdaad. Aangeboden door het gemeentebestuur van Diever.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De Duitse koning Hendrik III gaf zijn leengebiedje Wittelte op 21 mei 1040 (om (geo)politieke redenen ?) cadeau aan de bisschop van Utrecht. Het wingebiedje Wittelte moet dan al veel langer hebben bestaan. De redactie schat in dat dit ten minste wel honderd en vijftig jaren is geweest. Derhalve bestond op 21 mei 1990 de streek Wittelte ten minste al 1100 jaren ! En op 21 mei 2022 bestond Wittelte ten minste al 1132 jaren ! Tempus fugit ! Bedaankt Japie, moar ut is tied veur un skier nee bröt.

Afbeelding 1 – Witteler brink – Foto © Gert Hardeman, 27 april 2020, webstee ghardeman.nl
Afbeelding 2 – Witteler brink – Foto © Gert Hardeman, 27 april 2020, webstee ghardeman.nl

Afbeelding 3 – Witteler brink – Foto © Gert Hardeman, 27 april 2020, webstee ghardeman.nl

Posted in Wittelte | Leave a comment

De evangelist Henduk Bett’n lig aachter Obadja

Posted on 17 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard dit te tonen in ut Deevers Archief. De redactie vond in een van de dozen met de papieren nalatenschap van zijn moeder de bijgaand afgebeelde, naar haar gestuurde, rouwbrief van Hendrik Betten, de eerste evangelist van Obadja op Zorgvlied. Zij kende Hendrik Betten en zijn gezin goed, omdat ze jarenlang zondagschooljuffrouw in Obadja was geweest.

Heden overleed plotseling, tot onze diepe droefheid, onze lieve Man en Vader, de Eerwaarde Heer
Hendrik Betten
in leven Evangelist te Zorgvlied, in de ouderdom van 57 jaar.
Geloofd zij Jezus Christus !
Uit aller naam
T. Betten-Louw
Janna
Adriaan
Zorgvlied, 2 februari 1947.
De begrafenis, waarbij U beleefd wordt uitgenodig, zal plaats vinden te Zorgvlied op Vrijdag 7 Februari. Tevoren zal in de Nederlands Hervormde Kerk een rouwdienst worden gehouden, aanvangende 1 uur.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
De evangelisatievereniging Obadja kocht in 1928 het Amsterdamse Huis, met adres Zorgvlied 53, aan de Dorpsstraat op Zorgvlied. Vanaf 28 mei 1929 hebben de evangelist en godsdienstonderwijzer Hendrik Betten, zijn vrouw Trijntje Louw en hun kinderen Janna en Adriaan in het huis gewoond. In elk geval tot 2 februari 1947.
Hendrik Betten is geboren op 4 november 1889 in Oosterwolde (gemeente Weststellingwerf). Hij trouwde op 26 mei 1921 in Monnickendam met Trijntje Louw. Hij is overleden op 2 februari 1947 op Zorgvlied. Hij is begraven op de monumentale olde kaarkhof aachter Obadja op Zorgvlied.
Trijntje Louw is geboren op 18 oktober 1892 in Monnickendam. Zij is op 16 december 1960, op 68-jarige overleden, in ’s Gravenhage. Zij is op 20 december 1960 begraven bij haar echtgenoot Hendrik Betten op de monumentale olde kaarkhof aachter Obadja op Zorgvlied.
Janna Henderika Betten is geboren op 18 maart 1922 in Bellingwolde (Groningen). Zij emigreerde in 1954 op 32-jarige leeftijd naar Canada. Zij is overleden op 20 november 2011 na een korte ziekte in het Royal Jubilee Hospital in Victoria, British Columbia, Canada. De redactie verwijst naar haar overlijdensbericht in het engels op het internet.
Adriaan Betten is geboren op 25 juli 1926 in Bellingwolde (Groningen). Hij is overleden op 13 september 1981 in Leidschendam.

Afbeelding 1 – Kapel van Obadja – Foto © Gert Hardeman, 31 mei 2009, webstee ghardeman.nl

Afbeelding 2 – Kapel van Obadja – Foto © Gert Hardeman, 11 juni 2011, webstee ghardeman.nl

Afbeelding 3 – Kapel van Obadja – Foto © Gert Hardeman, 25 augustus 2019, webstee ghardeman.nl

Posted in Emigrant, Kaarkhof aachter Obadja, Obadja, Zorgvliet | Leave a comment

In Deever agin neet un staandbeeld veur ut spittertie

Posted on 16 juni 2022

In de rubriek Dagweek Regio van het Nieuwsblad van het Noorden verscheen op zaterdag 10 maart 1984 het volgende artikel ter gelegenheid van de honderste geboortedag van professor dr. Albert Egges van Giffen. Hij werd op 14 maart 1884 geboren in Noordhorn in Groningen.

Drenthe: archeologisch de best onderzochte provincie
Honderd jaar geleden werd de vermaarde professor Van Giffen geboren. Een man die een groot deel van zijn leven zou doorbrengen in de Drentse gronden. Van hem wordt dan ook gezegd dat de mensen óp de grond hem minder interesseerden dan die er al duizenden jaren ónder lagen.

Woensdag 14 maart is het honderd jaar geleden dat Albert Egges van Giffen in het Groningse Noordhorn werd geboren. In Drente werd hij later geëerd als Drentes Grote Archeoloog. Een bescheiden titel voor zo’n wereldberoemd man, die in mei 1973 te Diever overleed. Een groot deel van zijn leven heeft hij gewroet in de grond van De Olde Landschap, op zoek naar sporen van onze voorvaderen. Honderden grafheuvels, urnenvelden en tientallen hunnebedden werden door hem minutieus onderzocht, waarbij hij een ongekende schat aan gegevens en voorwerpen boven de grond haalde en internationale erkenning verwierf. Wat bezielde deze man, die zelf als laatste Drent in een grafheuvel begraven wilde worden ?
Dat Albert Egges van Giffen bijna 90 jaar oud werd, mag een wonder heten. Mensen die met hem samen gewerkt hebben weten te vertellen dat hij een ‘ongeluk’ op de openbare weg was. De nu 87-jarige J. Lanting uit Vries, die 52 jaar zijn voorgraver is geweest zegt: ‘Ooh…, hij was zo’n drukke man. Hij vloog altijd met de auto, en voor de oorlog ook al op de motor. Toen trokken wij er samen met de motor op uit. Hij voorop en ik achterop. Bij mij bond hij een zware fotocamera van één bij een halve meter op de rug en daarnaast nog de landmeterstokken. Iedereen keek ons aan als wij zo door Drente stoven ! Altijd was Van Giffen bezig met wat nog gebeuren moest. Links en rechts zat hij om zich heen te kijken of hij niet nog een grafheuvel ontdekte. En als hij ééntje gezien meende te hebben zei hij: ‘Jan, daar moeten we binnenkort ook nog eens naar toe.’ Ik zei dan maar gauw van ‘Ja.’ en ‘Kijk maar voor je.’ De oud-burgemeester van Sleen, mr. G.A. Bontekoe, zegt over de rijkunst van Van Giffen: ‘Ik zat graag bij hem in de auto, want hij kon boeiend vertellen. Maar ik zat het liefst wel zelf achter het stuur.’
Het ietwat roekeloze en snelle autorijden van Van Giffen en zijn onophoudelijk zoeken naar en veiligstellen van oudheidkundige gegevens in grafheuvels en hunnebedden lijken logisch in elkaars verlengde te liggen. In de Nieuwe Drentse Volksalmanak van 1918 waarschuwde hij er al voor dat veel oudheidkundig materiaal verloren dreigde te gaan, vanwege de afgravingen en ontginningen van het Drentse platteland.
‘Waarlijk, wanneer men jaar op jaar het oude Drentse land zijn oorspronkelijke karakter in steeds sneller tempo ziet verliezen, ja waarlijk, dan moet de oudheidvorscher wel zeggen: ‘Periculum est in mora; carpe diem.’ Hetgeen zoveel betekent als: ‘Uitstel is gevaarlijk; terstond aan de slag.’
Zijn noodkreet werd gehoord. Want omstreeks die tijd krijgt hij een regeringsopdracht tot het beschrijven van de toestand van de hunnebedden. Deze opdracht groeide uit tot het monumentale boekwerk ‘De hunnebeden in Nederland’, dat in de jaren 1925-1927 verscheen. Niet alleen geeft Van Giffen, die dan al directeur van het Biologisch Archeologisch Instituut (BAI) te Groningen en conservator van het Provinciaal Drents Museum te Assen is, hierin uitvoerige beschrijvingen van de ruim 50 hunnebedden, ook geeft hij een overzicht van de resultaten van een reeks opgravingen in deze monumenten.
Schatgraver
Volgens Lanting was Van Giffen begiftigd met een soort schatgravers-mentaliteit. ‘Het was altijd weer een verrassing wat er boven het zand kwam, hè. Je wist nooit wat er in lag. De nieuwsgierigheid, dat dreef hem om steeds maar door te gaan.’
Ook O.A. Harsema van het BAI maakt in de Nieuwe Drentse Volksalmanak van 1983 gewag van het schatgraversidee. ‘Het grafheuvelonderzoek sprak Van Giffen bijzonder aan. Dat was zeker niet alleen, omdat daar nog het sterkst iets van het schatgraversaspect meespeelt. Dat is in zijn nuchtere vorm ook het moment waarop de vondsten uit het graf een eerste contrôle vormen op wat men zich in de loop van het onderzoek omtrent de datering en de culturele plaats van het monument is gaan voorstellen.’
Mevrouw N. Meiboom-Veltman, de vrouw van wijlen burgemeester Meiboom van Diever (hij was daar van 1939 tot 1975 burgemeester) zegt dat Van Giffen ‘verschrikkelijk geobsedeerd’ was door zijn vak. ‘In Diever zelf was hij niet zo erg populair onder de plaatselijke bevolking. Ze beschouwden hem als een vakidioot. De mensen óp de grond in Diever interesseerden hem ook veel minder, dan de mensen die duizenden jaren ónder de grond lagen.’
In de Nieuwe Drentse Volksalmanak van 1974 schrijft BAI-medewerker J.D. van der Waals, dat het werk van Van Giffen in Drente globaal gezien in drie perioden is in te delen. Vanaf 1917 tot aan de jaren ’30 vond oriënterend, maar ook baanbrekend onderzoek plaats op velerlei gebied. ‘Deze fase wordt afgesloten door twee van Van Giffens meest oorspronkelijke en ook omvangrijke werken: ‘De hunnebedden in Nederland’ en ‘Die Bauart der Einzelgräber’ (1930).’ In dat laatste boek geeft Van Giffen een uiteenzetting van zijn nieuwe wijze van grafheuvelonderzoek; de zogenaamde kwadrant-methode. Dat wil zeggen dat hij een grafheuvel als een taart in vier gelijke stukken snijdt en elk kwart-deel na elkaar uitgraaft en onderzoekt volgens een vaste methode. Deze wijze van onderzoeken heeft nadien brede internationale erkenning gekregen.
Vanaf de crisisjaren ’30 tot vlak na de Tweede Wereldoorlog lopen de onderzoeken van Van Giffen parallel met de ontginning van Drente. De wijde, welhaast onoverzienbare, boomloze heidevlaktes waarop de hunnebedden en vele grafheuvels lagen, moesten plaats maken voor akkers. ‘De boeren ploegden het land soms tot vlak aan de stenen van de hunnebedden om. Daardoor dreigden de hunnebedden, die toen al in vervallen toestand verkeerden, volledig uit elkaar te vallen,’ weet Lanting. Van der Waals schrijft in de Nieuwe Drentse Volksalmanak: ‘Aan de lopende band vindt noodgedwongen onderzoek plaats. Hierdoor is Drente, archeologisch gezien, de best onderzochte provincie, niet alleen van ons land, maar waarschijnlijk van heel Europa.’
Na de oorlog verplaatst het werk van Van Giffen zich aanvankelijk naar enkele Romeinse nederzettingen in het Westen van het land. Maar na zijn pensionering in 1954 krijgt hij een nieuwe en belangrijke functie. Hij wordt dan ‘Rijksadviseur voor de bescherming en de instandhouding van de hunnebedden en van de gerestaureerde archeologische monumenten’. Als Rijksadviseur nam hij het behoud en de restauratie van de hunebedden en de hunebedterreinen met kracht ter hand. Vrijwel tot aan zijn dood heeft hij deze functie met grote overgave verricht. De laatste en haast logische wens van Van Giffen is nooit in vervulling gegaan. Tegenover zijn voorgraver Lanting had hij zich meermalen laten ontvallen, dat hij in een grafheuvel te Diever begraven wilde worden. Hoewel Van Giffen officieel in Haren, en later in Paterwolde, woonde, bracht hij sinds 1932 het grootste deel van zijn leven in Diever door. Hij had daar aan de rand van het dorp op de Heezeberg, vlak bij een grafheuvel en het hunnebed van Diever, een zomerhuisje laten bouwen. ‘Hij heeft het er vaak met mij over gehad om zich in die grafheuvel te laten begraven,’ zegt Lanting. ‘Daar wil ik begraven worden Jan’, zei hij dan, terwijl hij naar de grafheuvel wees. ‘Dat was het idee van hem, hè. Maar het is er nooit van gekomen. Ik geloof niet dat hij ooit bij de gemeente Diever daartoe een officieel verzoek heeft ingediend. Want hij wist natuurlijk wel, dat het verzoek tóch afgewezen zou worden.’
Maar toch speelde de grafheuvel een belangrijke rol bij de begrafenis van Van Giffen. Mr. G.A. Bontekoe weet het zich nog uitstekend te herinneren: ‘Vanuit de kerk in het dorp Diever ging de stoet door het bos en kwam bij de grafheuvel terecht. Op die heuvel stond de kist van Van Giffen, omringd door vele bossen bloemen. Het was een zéér plechtig moment en het heeft een bijzondere indruk op mij gemaakt. Het was niet bizar, het paste precies bij de man.’
Volgende week vinden twee herdenkingsbijeenkomsten plaats naar aanleiding van het 100ste geboortejaar van Van Giffen. In het dorp Ezinge, waar hij 50 jaar geleden uitgebreide opgravingen in de terp voltooide, wordt woensdag 14 maart een bijeenkomst gehouden. Professor dr. H.T. Waterbolk houdt om vier uur in de NH-kerk van Ezinge een lezing over de terpenonderzoeken van Van Giffen. Tevens wordt die middag het boek ‘Herinneringen aan het graven in de terp van Ezinge’ gepresenteerd. Dit boek is geschreven door de heer J.J. Delvigne uit Ezinge, het eerste exemplaar wordt aan de commissaris der koningin H.J.L. Vonhoff aangeboden.
Zaterdag 17 maart vindt er in De Kolk in Assen een studiedag plaats met als thema ‘De hunnebedden en hun bouwers’. Deze studiedag wordt georganiseerd door de Drentse Preahistorische Vereniging. In zes voordrachten zullen die dag onderzoekresultaten gepresenteerd worden van diverse aspecten van het leven en werken van de hunebedbouwers, de eerste boeren in Noord-Nederland, 5000 jaar geleden.
Rinus Bouwmeester

In het zwarte kader rechtsboven staat de volgende tekst:
Professor Van Giffen was een man die zich in Drenthe van grafheuvel naar grafheuvel en van urnenveld naar urnenveld spoedde. Hij had steeds haast. Hij vond uitstel van onderziek gevaarlijk. Afgravingen en ontginningen maakten dat hij die haast had.

Het bijschrift bij de foto van professor dr. Albert Egges van Giffen luidt als volgt:
Professor dr. Albert van Giffen. Hij droeg bijna altijd een zwarte hoed.

Het bijschrift bij de foto van het hunebed van Sleen luidt als volgt:
Zo trof Van Giffen in het begin van deze eeuw de meeste hunnebedden in Drente aan. Uit elkaar gevallen stapels keien in een wijde, welhaast onoverzienbare, boomloze heide. Dit is het hunebed iets ten noorden van Sleen. In 1959 reconstrueerde hij het als het instructieve hunnebed de ‘Papeloze Kerk’.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Wat betreft de zin: Wat bezielde deze man, die zelf als laatste Drent in een grafheuvel begraven wilde worden ?
Redactie: Albert Egges van Giffen was Groninger van geboorte.
Wat betreft het tekstdeel: Hoewel Van Giffen officieel in Haren, en later in Paterwolde, woonde, bracht hij sinds 1932 het grootste deel van zijn leven in Diever door. Hij had daar aan de rand van het dorp op de Heezeberg, vlak bij een grafheuvel en het hunnebed van Diever, een zomerhuisje laten bouwen.
Redactie: Van Giffen liet geen zomerhuisje bouwen. Hij liet zijn directiekeet, die hij gebruikte tijdens het gespit en gewoel in de terp van Ezinge -die keet had hij nadien blijkbaar gekocht- verplaatsen naar de Heezerberg. Het kan best zo zijn dat Van Giffen heel erg vaak in ‘de Keet’ op de Heezerberg vertoefde, maar niet in 1948, 1949 en 1950, want in die periode is ‘de Keet’ wettelijk gevorderd geweest door de gemiente Deever, in casu burgmeester Jan Cornelis Meiboom (die in de Deeverse volksmond altijd ome Kees werd genoemd), vanwege de grote naoorlogse woningnood en werd het huisje tijdelijk bewoond door een gezin uit Diever. Uit woede over deze wettelijke noodmaatregel -hij vond het zelfs nodig hiervoor naar de rechter te stappen- heeft de professor in die drie jaren zijn gezicht niet laten zien op de Heezerberg. Als hij wat had te melden aan de tijdelijke bewoners van ‘de Keet’, dan stuurde hij zijn stroman en manusje-van-alles Hendrik Jan ter Mast.
Een omhooggevallen Havelter vrijwilliger van het toeristenbezigheidscentrum met de merkwaardige nepnaam Oertijdmuseum, dat is gevestigd in het verminkte voormalige schultehuis an de brink van Deever, meent voldoende gezag en autoriteit en redenen en misschien ook wel geld te hebben om voor professor doctor Albert Egges van Giffen een standbeeld op de brink van Deever te claimen. Dat mag, moet en zal vooral niet gebeuren ! What the hell is going on ? Met de plaquette van professor doctor Albert Egges van Giffen op een steen bij zijn knutselhunnebed met de merkwaardige naam ‘de Papeloze Kerk’ is hem ruim voldoende eer bewezen. En als aan die ruim voldoende eer nog wat moet worden toegevoegd, dan zou het Hunnebedcentrum in Borger de naam ‘Professor doctor Albert Egges van Giffen Hunnebedcentrum’ gegeven kunnen worden.
Maar met de amechtige aanbidding van professor doctor Albert Egges van Giffen kunnen de vrijwilligers van het oertijdmuseum meteen beginnen. Hun commerciële oertijdwandeling onder begeleiding van een gids kan eerst langs de oertijdsteen op de brink gaan, dan in het voorbijgaan aan de kerk aan de brink even melden dat de eerste houten katholieke kerk van Deever is gebouwd op een oertijdtempel of een oertijdgrafmonument (waarschijnlijk een hunnebed) van de oertijdmensen, dan langs het graf van de oertijdkundige professor doctor Albert Egges van Giffen op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever gaan, dan naar het hunnebed van de oertijdmensen aan de Grönnegerweg gaan, dan vooral wel even op de oertijdstenen van het hunnebed klimmen, dan langs de grafheuvel van de oertijdmensen bij de Ossekoele gaan, dan over de oeroude Heezerberg (de Keet is al jaren geleden gesloopt) en de oeroude Heezeresch naar ut oerolde Kastiel lopen en dan terug lopen naar het oertijdmuseum. Oertijdachtiger kan de verwende veeleisende toerist het niet wensen. Oertijdachtiger kan de verwende veeleisende toerist het niet krijgen.

Afbeelding 1 – Artikel in het Nieuwsblad van het Noorden van zaterdag 10 maart 1984
Afbeelding 2 – Ut olde gemientehuus an de brink van Deever – Foto © Gert Hardeman, 24 paril 2011, webstee ghardeman.nl

Posted in Albert Egges van Giffen, Hunnebedde D52, Hunnebedde D52a, Oudheidkunde | Leave a comment

De stroom op Zorgvliet was in de oorlog op rantsoen

Posted on 15 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (document scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard dit te tonen in ut Deevers Archief. De redactie vond in een van de dozen met de papieren nalatenschap van zijn moeder een toewijzing van electriciteit vanwege de rantsoeneeringsregeling voor verlichting en huishoudelijk gebruik ingaande op 25 januari 1943 voor aansluiting nummer 123 op Zorgvliet.

Rantsoeneering van electriciteit
Met ingang van 1 juli 1941 is het rantsoen voor electriciteit, ingevolge de beschikking van den secretaris-generaal van het departement van handel, nijverheid en scheepvaart van 30 juni 1941, nummer 33487 Ng, in het algemeen vastgesteld op 75% (drie vierden) van het normale gebruik.
In de volgende tabel is opgenomen het voor u als normaal te beschouwen verbruik in elk der 6 perioden van een jaar.
Wanneer u een verhooging is toegekend op grond van gegevens, die u ons hebt verstrekt en voor doeleinden, waarvoor thans nog een extra-rantsoen mag worden toegekend, is deze opgenomen in de kolom onder ‘extra’.
U zult niet meer mogen gebruiken dan 75% van de hoeveelheid, vermeld onder ‘normaal’, ‘exrtra’ of ’tezamen’.
Omdat de rantsoeneeringsregeling voor verlichting en huishoudelijk gebruik bepaalde hoeveelheden (minima) noemt, die in elk geval mogen worden afgenomen, is aan de tabel een kolom toegevoegd, waarin die minima zijn vermeld. Deze mogen per periode worden verhoogd met 150 kWh, indien u volledig electrisch kookt en u voor de bereiding der maaltijden geen extra rantsoen vaste brandstoffen ontvangt. Deze 150 kWh gelden voor een gezin van 3 personen.
Wanneer dus in eenige periode het voor u geldend minimum hooger is dan 75% (drie vierden) van den grondslag in diezelfde periode, dan moogt u dit hoogste afnemen. Voor aansluitingen uitsluitend ten behoeve van industriële doeleinden (krachtaansluitingen) zijn geen minima vastgesteld.
Dee boetebepaling luidt thans, dat bij overschrijding 50% tot 300% wordt geheven over het meerdere verbruik, afhankelijk van de grootte der overschrijding. Bovendien kan bij overschrijding van het rantsoen de stroomtoevoer worden afgesloten.
Bij eventuele correspondentie over deze toewijzing, welke zoo beknopt mogelijk moet zijn, dient u boven aan den brief duidelijk te vermelden: naam en volledig adres, transformatorgebied en aansluitingsnummer (zie meterkaart of kwitantie). Brieven, waarin deze gegevens ontbreken of welke onleesbaar zijn, worden zonder meer terzijde gelegd.
Om teleurstellingen te voorkomen zij er op gewezen dat voor ruimteverwarming door middel van electriciteit geen stroom kan worden toegewezen.
Provinciaal Electriciteitsbedrijf in Friesland, de directeur, Van Dijk.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
Wat opvalt is dat de toewijzing van het rantsoen electriciteit is uitgeschreven op 20 februari 1943 en rücksichtlos met terugwerkende kracht is ingegaan op 25 januari 1943 ! Zo tegen het einde van februari 1943 zal de toewijzing in handen zijn gekomen van de weduwe R. Donker, bewoonster van één van de huisjes van het Sint Anthonij Gasthuis naast de rooms katholieke kerk op Zorgvliet. Toen was de eerste periode (januari/februari) 1943 al voorbij. Het is te hopen dat de weduwe R. Donker in die periode niet meer dan 44 kWh heeft verbruikt.
In 1943 bestond de periode januari/februari uit 59 dagen. Het rantsoen in die periode was voor haar 44 kWh, dat wil zeggen ongeveer 0,8 kWh per dag, ongeveer 800 Wh per dag. Een gloeilamp van 40 W zou dan ongeveer 20 uur per dag kunnen branden. Twee gloeilampen van 40 W zouden dan 10 uur per dag kunnen branden. Maar het tegelijkertijd laten branden van twee gloeilampen van 40 W gedurende 10 uur per dag zal in die oorlogsdagen niet zijn gebeurd. Stel dat in deze donkere winterperiode met korte dagen één lamp van 40 W ongeveer 12 uur per dag brandde, dan zou het verbruik 480 Wh zijn. Dan kon per dag 320 Wh of per week 2240 Wh worden gebruikt voor bijvoorbeeld een elektrisch strijkijzer of voor het luisteren naar de verboden radio.
De zomerperiode juli/augustus bestaat uit 62 dagen. Het rantsoen in die periode was voor haar 18 kWh, dat wil zeggen ongeveer 0,29 kWh per dag, ongeveer 290 Wh. Stel dat in deze zomerse periode met lange dagen één lamp van 40 W ongeveer 4 uur per dag brandde, dan zou het verbruik 160 Wh zijn. Dan kon per dag slechts 130 Wh of per week slechts 910 Wh worden verbruikt voor een elektrisch strijkijzer of voor het luisteren naar de verboden radio.
Wat opvalt aan het formulier is dat in plaats van het woord ‘maximum’ het woord ‘minimum’ is gebruikt.
Het Provinciaal Electriciteitsbedrijf Friesland leverde via de transformator in Elsloo de stroom aan de bewoners van Zorgvliet, Woater’n en de Olde Willem (an de aandere kaante van de Deeverse bos). De N.V. Laagspanningsnetten heeft de levering van stroom aan Zorgvliet, Wateren en Oude Willem (an de aandere kaante van de Deeverse bos) altijd onrendabel gevonden, vanwege de lange stroomkabel tussen Deever en de Olde Willem, Woater’n en Zorgvliet deur de Deeverse bos.

Afbeelding 1
Voorkant van het formulier
Afbeelding 2
Achterkant van het formulier

Posted in Tweede Wereldoorlog, Zorgvliet | Leave a comment

De pufesser hef ut hunnebed bee mekèèr eknutseld

Posted on 14 juni 2022

De weledelzeergeleerde heer professor doctor in de oudheidkunde Albert Egges van Giffes gaf in 1953/1954 leiding aan het creatieve populair wetenschappelijke herstapelen van de stenen van het al duizenden jaren geleden in elkaar gezakte hunnebed op de Stienakkers an de Grönnegerweg bee’j Deever.
Bijgaand afgebeelde ansichtkaart is de eerste kaart die na de zo genoemde ‘restauratie’ is uitgegeven. Op de afbeelding is het resultaat van het uiteraard goedbedoelde knutselwerk te zien.
Winkelier Jan Brugging (de Wiba) an de Heufdstroate in Deever gaf deze nu zeer zeldzaam geworden ansichtkaart in juli 1955 uit.
De redactie van het Deevers Archief prijst zich gelukkig wél een exemplaar van deze kaart in zijn verzameling te hebben en deze aan de zeer gewaardeerde trouwe bezoekers van de webstee te kunnen tonen.

Abracadabra-1274

Posted in Albert Egges van Giffen, Ansigtkoate, Deever, Grönnegerweg, Hunnebedde D52, Oudheidkunde, Rieksmonement | Leave a comment

Tjebbe uut Zorgvliet mit Maria uut Wapserau’n

Posted on 13 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard dit te tonen in ut Deevers Archief.
De redactie vond in een van de dozen met de papieren nalatenschap van zijn moeder een krantenknipsel met de aankondiging van het voorgenomen huwelijk van Tjebbe Visser en Maria Arendina Brugging. Zie afbeelding 1. Het bericht stond in september 1957 in ut Deeverse Blattie (Roef van Goor’s Blattie). De redactie weet de precieze datum van het betreffende nummer van ut Deevers Blattie niet.

Tjebbe Visser en Maria Arendina Brugging
geven, mede namens wederzijdse ouders, kennis van hun voorgenomen huwelijk, waarvan de voltrekking zal plaats hebben op vrijdag 27 september aanstaande, des namiddags om 2 uur ten gemeentehuize te Diever.
Kerkelijke inzegening om 2.30 uur in het Schultehuis te Diever, door de weleerwaarde heer Ds. C. Smit, Nederlands hervormd predikant te Diever.
Zorgvlied 4, Wapse 60, september 1957.
Gelegenheid tot feliciteren ’s avonds van 8 tot 11 uur in café Doorten te Diever.

Aantekeningen van de redactie van ut Deevers Archief
In het tijdschrift Sa ! kijkt anders, jaargang 4, nummer 40 van woensdag 4 oktober 2017 verscheen het volgende bericht ter gelegenheid van het zestigjarige huwelijk van Tjebbe Visser en Maria Arendina Brugging. Zie afbeelding 2. De redactie heeft dit bericht niet overgetikt, want de tekst van het bericht is goed leesbaar.
De kerkelijke inzegening van het echtpaar heeft niet plaatsgevonden in de kerk aan de brink van Deever, maar in het Schultehuis aan de brink van Deever. De reden daarvan zal zijn geweest dat de grondige restauratie van de kerk aan de brink van Deever in september 1957 nog niet klaar was.
In het bericht ‘Drenten al bijna 60 jaar in Gorredijk’ (zie afbeelding 2) staat de zin ‘De rest van de week woonde Tjebbe bij zijn ouders, die een kruidenierswinkel hadden in Zorgvlied.’ De redactie heeft over deze kruidenierswinkel het bericht Ut winkeltie van Hidde Visser en Trientie Diekstroa geschreven. In het bericht is een foto van de familie Visser opgenomen, waarop de jonge Tjebbe Visser aan de linkerkant van de foto staat.
Het nog steeds bestaande huis van de familie Brugging staat pal tegenover de blauwe-bessen-kwekerij Zeldenrust van Jan Rozeboom op Wapserauwen. Het adres was eerst Wapse 42 (ingaande 30 juni 1941), toen Wapse 60 (vanaf 1 juli 1941 t/m 30 september 1976) en toen Wapserauwen 5 (vanaf 1 oktober 1976 tot heden).

Afbeelding 1

Afbeelding 2

Posted in Alle Deeversen | Leave a comment

Neeje lidmoat’n van de hervormde kaarke

Posted on 12 juni 2022

De redactie van ut Deevers Archief vindt bij het digitaliseren van zijn papieren archief (papier scannen en vervolgens selectief in de oud-papier-bak gooien) bestaande uit vooral veel dozen en veel mappen en veel ordners met veel foto’s, kranten- en tijdschriftenknipsels, reclamemateriaal, folders, en zo voort, en zo voort, en zo voort, uut de gemiente Deever zo nu en dan een document waarvan de redactie het de moeite waard vindt dit te tonen in ut Deevers Archief. De redactie vond bijgaand afgebeelde foto in een van de dozen met de papieren nalatenschap van zijn moeder. De redactie wil een afbeelding van deze foto natuurlijk niet onthouden aan de trouwe bezoekers van ut Deevers Archief.
Het is in de hervormde kerk gebruikelijk dat na de catechisatie, dat wil zeggen het onderwijs in de geloofsleer, openbare belijdenis wordt gedaan in de kerk. Na de belijdenis was het in de hervormde kerk van Deever gewoonte een groep Deevers’n die belijdenis had gedaan, dus lidmaat waren geworden, samen mit de domenièr, bij de hoofdingang van de kaarke an de brink van Deever op de foto te zetten.
Op de achterkant van de foto staan helaas geen namen genoteerd. De redactie meent op de achterste rij, van links af gezien, de vierde jongeman te herkennen als Hendrik Mulder. Hij is geboren op 17 juli 1916 in Deever. Hij is overleden op 31 oktober 2006 in Deever. Hendrik Mulder was al op jonge leeftijd lid van de kerkeraad. Uiteraard is de man in het midden van de voorste rij de domenièr. Maar wat is de naam van deze domenièr ? De redactie heeft nog geen andere personen op de foto herkend. Wie van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief herkent wel personen op deze foto ? De redactie verneemt het graag.
De foto is gemaakt op zondag 10 april 1938. De redactie zou van de zeer gewaardeerde bezoekers van ut Deevers Archief in de navolgende lijst bijzonder graag de naam van de onbekende personen willen weten.

Bovenste rij van links naar rechts:

1. Jans Benthem
Hij is geboren op 25 november 1915.

2. Paul (Pouwel) Rozeboom
Hij is geboren op 17 januari 1914. Hij is overleden op 11 april 1970. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij was getrouwd met Henderkien Lensen.

3. Naam onbekend

4. Hendrik Mulder Janzoon
Hij is geboren op 17 juli 1916 in Deever.

5. Hendrik Krol Janzoon
Hij is geboren op …..

6. Lambertus Nijland of Thijs Nijland
Lambertus Nijland is geboren op 26 mei 1916.
Thijs Nijland is geboren op 20 oktober 1919.

7. Reint van Zomeren
Hij is geboren op 31 oktober 1910 in de gemeente Havelte

8. Gerard Folkerts
Hij is geboren op 16 maart 1915. Hij is overleden op 14 maart 2001.
Hij is een zoon van timmerman Wolter Folkerts en Maria Smit. Hij was getrouwd met Petronella Dermois.
De redactie is op zoek naar meer gegevens van hem. Wie reageert ?

9. Naam onbekend

Middelste rij van links naar rechts:

10. Jan Kok
Hij is geboren op 20 september 1917. Hij is overleden op 30 juni 1993. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij was niet getrouwd. Hij was boer op ’t Noord. Hij was een broer van Jantje en Jantina Kok.

11. Griet Ofrein
Zij is geboren op …

12. Roelie Zoer
Zij is geboren op …

13. Naam onbekend

14. Jantje Smit
Zij is geboren op …

15. Geertje Koopman
Zij is geboren op …

16. Naam onbekend

17. Jan Boers
Hij is geboren op 7 januari 1915 in Wapse. Hij is overleden op 15 maart 1986 in Wapse. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Hij is een broer van Kaatje Boers. Hij trouwde met Wicherdina Aaltina Kleene Gdr. Zij is geboren op 20 december 1918 in Wapse. Zij is overleden op 13 november 1953. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever.

Onderste rij van links naar rechts:

18. Jantje Kok
Zij is geboren op 31 mei 1915. Zij is overleden op 3 augustus 1966. Zij was niet getrouwd. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Zij was een zuster van Jan Kok en Jantina Kok.

19. Lammigje Lensen
Zij is geboren op 10 februari 1916.

20. Aaltje Thijen
Zij is geboren op 2 februari 1917. Zij is overleden op 14 juni 1999. Zij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Zij was getrouwd met Albert Westerveen. Hij is geboren op 2 februari 1914. Hij is overleden op 3 juni 1990. Hij is begraven op de kaarkhof an de Grönnegerweg bee Deever. Zij is op 10 april 1949 lidmaat geworden.

21. Dominee Frederik Adriaan Westhoff
Hij is geboren op 1 december 1910.
Hij is overleden op 26 augustus 1976 in Kollum.

22. Jantje Oost
Zij is geboren op 21 maart 1915 op ut Kastiel in Deever. Zij is overleden op 12 mei 2009 in Havelte. Zij was getrouwd met Albert Andreae.
De zeer gewaardeerde bezoeker van ut Deevers Archief kan via de zoekterm Jantje Andreae meer gegevens over haar in ut Deevers Archief vinden.

23. Thomina (Thomientie) Heiblom
Zij is geboren op 6 maart 1916 in Wapse. Zij is overleden op 23 oktober 1975 in Oosterwolde. Zij is een dochter van arbeider Remmelt Heiblom en Jantien Soer. Zij was getrouwd met Leffert Hofman.

23. Kaatje (Ka) Boers
Zij is geboren op …..
Zij is een zuster van Jan Boers.

Afbeelding 1 – Kerk aan de brink van Deever – Foto © Gert Hardeman, 26 augustus 2021, webstee ghardeman.nl

Afbeelding 2 – Kerk aan de brink van Deever – Foto © Gert Hardeman, 26 augustus 2021, webstee ghardeman.nl

Posted in Alle Deeversen, Kaarke an de brink | Leave a comment

Author Archives: Deevers Archief

Oproep

Zoekterm

Berichten

Onderwerpen

Ut Deevers Archief